INNOWACYJNY PRACOWNIKOczekiwania rynku pracy a PO KL

Warszawa, 29 stycznia 2007r.

Dr Michał Boni

2

CECHY RYNKU PRACY W POLSCE Relatywnie wysokie bezrobocie – 14/15% (UE –

7,5/8%) Niski wskaźnik zatrudnienia – 54/56% (UE – 64% -

70% SL) Stopa bezrobocia młodych – 32/34% (UE – 16/18%) Wskaźnik zatrudnienia 55+ (do wieku emerytalnego)

– 28% (UE – 40% 50%SL) Wiek wyjścia z rynku pracy – 58 lat (UE – 60/61 lat) Długotrwałe bezrobocie – 10% stopa bezrobocia

(4,2% - UE) Niesprawność instytucji rynku pracy i niska

efektywność netto APRP

3

PRZEGLĄD EUROPEJSKIEGO RYNKU PRACY UE

Źródło: European Commission, Employment in Europie 2006

4

STRATEGIA LIZBOŃSKA (zatrudnienie 55+)

5

PRZEGLĄD EUROPEJSKIEGO RYNKU PRACY UE

Źródło: European Commission, Employment in Europie 2006

6

CHARAKTERYSTYKA RÓŻNICPolska – trendy UE

Niski, słabo rosnący udział zatrudnionych w usługach Niski wskaźnik uczestnictwa w edukacji dorosłych Relatywnie niskie wykorzystanie potencjału kobiet Niski poziom zatrudnienia w part-time job i

zorientowany przestarzale Bardzo wysoki dział pracujących zmianowo (przemysł,

usługi niskiej wartości dodanej) Wysoki udział (z przewagą mężczyzn) zatrudnienia na

czas określony Niskie nakłady B+R (0,6% PKB – UE…)SYMPTOMY NISKIEJ INNOWACYJNOŚCI

7

ZATRUDNIENIE W SEKTORACH UE

Źródło: European Commission, Employment in Europie 2006

8

ZMIANY ZATRUDNIENIA W SEKTORACH UE

Źródło: European Commission, Employment in Europie 2006

9

UCZESTNICTWO W EDUKACJI DOROSŁYCH UE

10

PRZYROST ZATRUDNIENIA UE

Źródło: European Commission, Employment in Europie 2006

11

PART TIME JOB UE

Źródło: European Commission, Employment in Europie 2006

12

PRACA ZMIANOWA UE

Źródło: European Commission, Employment in Europie 2006

13

ZATRUDNIENIE NA CZAS OKREŚLONY UE

Źródło: European Commission, Employment in Europie 2006

14

ZMIANY W ZATRUDNIENIU UE

15

KLUCZOWE WYZWANIA(Co jest potrzebne, by zasoby pracy były

bardziej innowacyjne?) Adaptacyjność firm (konkurencyjność,

innowacyjność) i pracowników (aktualizacja wiedzy i kompetencji, dopasowanie edukacji do potrzeb)

Innowacyjność gospodarki (sprzężenie B+R oraz inwestycji w kapitał ludzki) i unowocześnienie jej struktury (wzrost skali i roli usług rynkowych, teleinformatyka w usługach, usługi kultury czasu wolnego, modernizacja usług nierynkowych – użyteczności publicznej, know – how jako wartość dodana przemysłu)

Elastyczność rynku pracy (organizacja i czas pracy, a wymogi konkurencyjności) i sprawność (podaż – popyt/dopasowanie, efektywność APRP)

16

WARUNKI DLA WZROSTU INNOWACYJNOŚCI KAPITAŁU LUDZKIEGO Uznanie edukacji i rozwoju pracowników

(selektywność) za inwestycję, a nie tylko koszt (nakłady własne + EFS)

Rozwój usług, w tym rynkowych: miejsce pracy dla kobiet i osób wykształconych, młodych (warunek: ramy dla godzenia funkcji zawodowych z rodzinnymi)

Rozwój aglomeracji i metropolii (wsparcie miast jako centrów rozwoju (słabości PW – 6 miast powyżej 100 000))

Dostęp do sieci (internet)

17

ELASTYCZNOŚĆ RYNKU PRACY – WARUNKIEM MOBILNOŚCI I

ADAPTACYJNOŚCI Swoboda stosowania różnorodności form zatrudnienia:

Rozwój samozatrudnienia Elastyczna, nie przeregulowana telepraca Reorientacja funkcji part-time job (godzenie funkcji domowych i

zawodowych) Rozwój pracy czasowej (sezonowość) bez zagrożeń dualizmem rynku

pracy (trwała rotacyjność) Nie ograniczać pracy na czas określony

Swoboda organizacji i czasu pracy: Wydłużenie okresu rozliczeniowego czasu pracy (1 rok) Indywidualne konta czasu pracy Zasada opt/out Elastyczność zaczynania i kończenia oraz zamiany wydłużonego

czasu pracy na dni wolne i urlopy

18

FORMY ELASTYCZNEJ ORGANIZACJI CZASU PRACY (perspektywa pracodawcy)

19

RÓŻNE FORMY ELASTYCZNEJ ORGANIZACJI CZASU PRACY

(swoboda wyboru formy)

Źródło: Working time and work-life balance: policy dilemma? European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions

20

SPRAWNOŚĆ RYNKU PRACY Dopasowanie popytu i podaży:

System informacji zawodowej i doradztwa karierowego dostępny dla wszystkich

Warunki dla mobilności przestrzennej (osadnictwo i rynek mieszkaniowy)

Warunki dla uczenia się przez całe życie Migracja pod kontrolą Pośrednictwo pracy (europejskie, krajowe, e-

pośrednictwo) jako usługa powszechna Elastyczność płacowa (satysfakcja, selekcja, wydajność,

koszty pracy a pozapłacowe koszty pracy– klin podatkowy)

Efektywność APRP Efektywność netto aktywizacji Kontraktowanie usług zatrudnieniowych

21

INNOWACYJNY PRACOWNIK(wiedza, kwalifikacje, kompetencje a system szkolny)

Orientacja na wiedzę i umiejętności przyrodniczo-matematyczne (sposoby nauczania, nauczyciele)

Rozwój nowoczesnych kompetencji (informatyka/komputery/internet – komunikacja/ zespołowość – orientacja marketingowa – języki obce (w szkołach podstawowych tylko 40%)

Zarządzanie własną karierą zawodową (SZOK-i, doradztwo karierowe od gimnazjum przez całe życie)

Stymulacja rozwoju wyboru zawodów technicznych (ścieżki edukacji): technicy, inżynierowie (15% studentów)

Nauka praktycznych umiejętności (wysokie koszty transferu: edukacja – praca, ok. 1,3 – 1,5 mld rocznie)

Wykształcenie a wykonywana praca (politolog inteligentnym sprzedawcą)

22

INNOWACYJNY PRACOWNIK(adaptacyjność – uczenie się przez całe życie)

Rosnąca świadomość wagi aktualizacji kwalifikacji dla pozycji na rynku pracy (2000 – 32%; 2005 – 45%) zależnie od wieku i wykształcenia (choć rośnie u starszych i gorzej wykształconych)

Mechanizmy finansowania (inwestycje pracodawców: 2003 – 600mln, 2005 – 2,2mld; inwestycje pracowników – 500mln w 2005; jaka rola pomocy państwa?)

Dostęp do usług edukacyjnych (potrzeba poprawy kompetencji – języki obce) a ich jakość i efektywność (kto decyduje w firmach o szkoleniu?)

Szkolenia – stymulator kariery: w firmie w ograniczony sposób (pracodawca wybiera szkolonego, którego chce awansować), sprzyja zmianie pracy (cykl kariery) – rola doradcy karierowego

23

WYKLUCZENI Z INNOWACYJNOŚCI Niepełnosprawni (10 000 osób niepełnosprawnych na

studiach) Brak orientacji na potencjał niepełnosprawnych, dostrzega się tylko

ograniczenia 50+

50 – 59 lat: 70% z wykształceniem podstawowym i zawodowym 40 – 49 lat: 62% z wykształceniem podstawowym i zawodowym Jak utrzymać w zatrudnieniu? Zachęty do dezaktywizacji

Kobiety na rynku pracy: Wyższe wykształcenie: M – 1,9mln; K – 2,4mln Aktywność zawodowa: M – 1,54mln; K – 1,58mln Luka w wynagrodzeniach (Polska – 12%; UE – 15%; ale w

wykształceniu wyższym – ok. 20% w Polsce) Powrót na rynek pracy

24

INNOWACYJNOŚĆ – BOOMY EDUKACYJNE I boom edukacyjny:

2 mln studentów 3 x więcej niż w PRL Utrzymać wskaźniki skolaryzacji Poprawa jakości i zmiana struktury

II boom edukacyjny: Pokolenie 30/40 Uzupełnienie kwalifikacji i kompetencji (natężenie od 2010 roku) LLL

III boom edukacyjny: 50+ i dostęp do edukacji dorosłych Motywacja i finansowanie (EFS) Utrzymanie w zatrudnieniu Model: każdy w wieku 45 – 50 ma szansę zmienić zawód czy

kwalifikacje

PO KL: POLSKA TRZECH „BOOMÓW”

25

WNIOSKI PO KL i jego priorytety a wyzwania rynku

pracy w perspektywie innowacyjności OPERACJONALIZACJA Czy samorządy to zrozumieją? Czy biznes to zaakceptuje?