Embed Size (px)
DESCRIPTION
Ir-Regoli l-ġodda tal-Malti. Ta ħriġ għall-għalliema tal-Primarja mid-Direttorat għal Kwalità u Standards fl-Edukazzjoni u mill-Kunsill Nazzjonali tal-Ilsien Malti 200 9 -2011. Id-Deċiżjonijiet 1. L-aċċent Kliem magħqud Deċiżjonijiet dwar kliem ieħor. L-aċċent. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Ir-Regoli l-ġodda tal-MaltiIr-Regoli l-ġodda tal-Malti
Taħriġ għall-għalliema tal-Primarja mid-Direttorat għal Kwalità u Standards fl-Edukazzjoni
u mill-Kunsill Nazzjonali tal-Ilsien Malti
2009-2011
Id-Deċiżjonijiet 1
L-aċċent
Kliem magħqud
Deċiżjonijiet dwar kliem ieħor
L-aċċent
Fil-Malti jinkiteb biss l-aċċent fuq
à è ì ò ù
papà kafè kakì
però virtù
Tiktibx aċċent fuq kliem monosillabiku
te blu
L-aċċent ċirkumfless ma jintuża qatt
saħħar
L-ittri kapitali
L-Imdina MHUX l-iMdina
L-Istamperija tal-Gvern
L-Għaqda tal-Bejjiegħa
L-ittri kapitali
Għaqdiet & movimenti tifel Musulman
pajjiż Nisrani
il-Buddisti
il-Kattoliċi
id-Dumnikani
L-ittri kapitali
L-isem tal-muniti ewro
ħamsin ewro
seba’ ċenteżmi
lira sterlina
disa’ dollari Amerikani
Il-kliem magħqud
B’mod ġenerali, kull kelma tinkiteb mifruda ...
Frażijiet bl-elementi mifruda
Frażijiet b’nett l-ewwel nett
it-tieni nett
mill-bidu nett
isfel nett
mill-qiegħ nett
quddiem nett
Il-kliem magħqud
...iżda hemm każijiet fejn għal xi raġuni jew oħra l-elementi ta’ frażi jinkitbu magħqudin.
Tifsiriet differenti
Fil-waqt tal-mewt tiegħu, xtaq jerġa’ jara lil ibnu.
IMMA
Filwaqt li ma ntikx tort, lanqas nista’ nagħtik raġun.
Malli sema’ li wasalna, niżel minn fuq biex jagħtina merħba.
IMMA
Minfuq li ppruvajt ngħinu, dar kontrija.
Din hija l-lejla li ili nistenna għomri kollu.
IMMA
Illejla inkwetat u m’għandix aptit niekol.
Frażijiet bl-elementi magħquda
Il-prefiss jinkiteb mal-kelma bħala ħaġa waħda.
maledukat internazzjonali poliklinika semifinali sottokumitat bużbużnannu
Frażijiet bl-elementi magħquda
Meta l-prefiss jiġi qabel kelma li tibda b’ittra kapitali, bejniethom jidħol is-sing.
antidemokratiku anti-Taljan
internazzjonali inter-Mediterranju
Frażijiet bl-elementi magħquda
Meta l-prefiss ikun jispiċċa b’vokali u l-kelma tkun tibda bl-istess vokali, hemm tendenza li fil-pronunzja waħda mill-vokali tinxtorob:
kooperattiva koperattiva
Il-prepożizzjonijiet
Il-prepożizzjonijiet ma’, sa, ta’ qabel kliem li jibda b’vokali, bl-“għ” jew bl- “h” jistgħu jinkitbu sħaħ jew imqassra.
ta’ April / t’April ma’ Elena / m’Elena sa issa / s’issa ta’ Ugo / t’Ugo
ma’ għeluq / m’għeluq ta’ hawn / t’hawn
Frażijiet bl-elementi magħquda
Hemm xi elementi li jixbhu l-prefissi li joqogħdu quddiem il-kelma imma bi drawwa ma jingħaqdux.
aġent president assistent kummissarju deputat kap gran mastru viċi kap prim ministru sekond kuġin
Il-prepożizzjonijiet
Il-prepożizzjonijiet ġo, ma’, sa, ta’ jingħaqdu dejjem mal-artiklu anke quddiem kliem li jibda bil-vokali, bil-għ u bl-h.
għall-iskola bħall-amorin mal-intrata tal-armata sal-aħħar ġol-ilma
In-negattiv tal-pronom personali
Quddiem il-pronomi li jibdew bl-“h”
mhux mhuwiex mhix mhijiex mhumiex
In-negattiv tal-pronom personali
Quddiem il-pronomi l-oħra kollha tinkiteb m’
m’iniex
m’intix
m’aħniex
m’intomx
Iz-zokk
Meta zokk jidher taħt suriet differenti, ma nagħżlux zokk wieħed għalihom kollha, imma kull forma tinkiteb skont ma tissuġġerixxi l-fonetika tagħha.
elettriku – elettriċità
makkinarju – magna
inkwadra – inkwatru
predikatur – prietka
Kliem ieħor ...
ammen
Awwissu
beritta
karozza
nagħaġ
skont
kuritur
subien
wiċċ imb wiċċ
dvalja
skont
ħabs... ... għax ħabsi ħobs > ħobż... għax ħobża
Mit-Taljan pajjis > pajjiż... għax pajjiżi skond > skont... għax skonti, skontok
skont il-pronunzja
ámen l-Ungeriż aamen il-Finlandiż âmen il-Latvjan amin ir-Rumen amin it-Tork ammen il-Malti
