İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİİş sağlığı açısından sağlık işkoluna

bakış 2

Prof.Dr.Alp Ergör Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Programı

2011 Bahar Yarıyılı - 2. Sınıf Şubat-Nisan 2011

http://kisi.deu.edu.tr/alp.ergor/

Tarih İçerik

18 Şubat AE

Tanışma, dersin tanıtımı, beklentilerin paylaşılması, kaynakların tanıtımı İş ve sağlık arasındaki ilişki

25 Şubat SY

İş sağlığı açısından sağlık işkoluna bakış 1:Risk etmenleriOlası sağlık sorunlarıOlgu tartışmaları ve sanal bir işyeri değerlendirmesi

4 MartAE İş sağlığı açısından sağlık işkoluna bakış 2:

KazalarMeslek hastalıklarıOlgu tartışmaları ve sanal bir işyeri değerlendirmesi

11 Mart SY - HB

18 Mart (HB?)

Temel korunma önlemleriOlgu tartışmalarıSanal örneklerde değerlendirme25 Mart AE

1 Nisan (ACB?)

Sağlık çalışanının hakları, sorumlulukları ve ilgili düzenlemeler Genel değerlendirme ve geri bildirimler

2 hafta önceki soru: * Sağlık işkolunda “çalışanın sağlığını etkileyebilecek”

etmenlere 5 örnek veriniz.

Sağlık Çalışanı Kimdir?

Hekim

Diğer sağlık profesyonelleri: diş hekimleri, eczacılar, biyologlar,...

Hemşire ve Ebeler

Yardımcı sağlık personeli: lab teknisyen, diyetisyen, sosyal hizmet uzmanı, ...

Diğer personel: büro elemanları, temizlik elemanlar..

Diğer İşkolları

SAĞLIK

İŞGÜCÜ

Tüm İşkolları

Sağlık İşkolu

Sağlık hizmeti sunanlar

Yönetsel hizmet sunanlar

Destek hizmet sunanlar

Sağlık hizmeti sunanlar

Hekim

Hemşire

Eczacı

Tekniker

Teknisyen

Diğer

Hekim

Hemşire

Yönetici

Büro çalışanları

Şöförler

Temizlik personeli

Teknik hizmet çalışanları

İşyeri sağlık birimi

çalışanları

Kurum hekimleri

WHO 2006

Sağlık İş Gücü

Hekim: ~115 binHemşire: 85 bin

Tekniker: ~15 bin…

~ 410 bin SAĞLIK PERSONELİ

Yataklı Tedavi Kurumları: 1 120Diğer: 17 908

TTB 2007 – TÜİK 2008 – SB 2007 - 2009

Sağlık işkolunun özellikleri

• Tehlike ↑• Risk ↑• Korunma ↓

• Uzun süreli çalışma• Esnek çalışma• Taşeronlaşma

Ağır ve tehlikeli iş!

Çalışma Yaşamı ve Sağlık İlişkisi

Çalışma Ortamı

Çalışma İlişkileri

Çalışma Koşulları

Yaşanan ÇevreBireysel Özellikler

Toplumsal Özellikler

SAĞLIK

RİSK ETMENİ

Kimyasallar

Fiziksel etmenler

Biyolojik etmenler

BİLİNEN ZARARLILAR

BİLİNMEYENEN ZARARLILAR

Hasta

Hasta yakınları

Toplum

Sağlık çalışanları

Sağlık Çalışanı

Birey!

Sağlığın bozulması

• Ergonomik streslerErgonomik stresler– Oturma– Aydınlatma– Yineleyici iş– Renkler– İş hızı vb

• Biyolojik risklerBiyolojik riskler– HBV, HCV, HIV, ...

• Kimyasal risklerKimyasal riskler– Terapötikler– Dezenfektan ve

sterilizasyon ajanları– Lateks alerjisi

KazalarKazalarKesilme ve batmalarYanıklarDüşmeElektrik kazaları vb

Diğer risklerDiğer risklerVardiyalı çalışmaStresİş doyumsuzluğuGüvencesizlikDüşük ücretYönetsel ve örgütlenme

sorunları vb

• SARS Şubat 2003 Hong Kong’lu bir işadamında tanımlanıyor– Tanımlayan doktor Mart 2003’de ölüyor– Ölüm nedeni SARS

• Hong Kong “Devlet Hast.?” 1300 çalışan– yardımcı sağlık çalışanı %8 – doktorlar %5 – hemşireler %4

– tüm olguların %21

Ho AS, Sung JJY, Chan-Yeung M. An Outbreak of Severe Acute Respiratory Syndrome among Hospital Workers in a Community Hospital in Hong Kong. Annals of Internal Medicine 139: 564-567; (2003).

• Radyoloji çalışanları– İlk ulusal düzenleme 1937-39!

• Tifüs aşısı üretimi – 6 iş kazası

• Enfekte sıvı sıçraması 6 tifüs olgusu– Dr.Mehmet Tuna ex (göz mukozası + solunum ???)

B Onul – İnfeksiyon Hastalıkları, AÜ Yayınları, 1953

Ulusal düzenlemeler :• Doğrudan ya da dolaylı

– 15 + yasa 10 tüzük– 15 + yönetmelik ve genelge– SÇS ile ilgili somut önermeler 6-7 düzenlemede

yer alıyor

90

00

1930 1985 03

07

Özel ve kamu sektöründe ilk

denemeler (Bayındır…)

Ülkemizde sağlık çalışanlarının sağlığına kısa bir bakış

Işınımla çalışanlar için ilk yasalar, 657 için kimi düzenlemeler

EKK??, RGK, Sterilizasyon, Ergonomi, SÇS Birimleri (KoçVAH, DEÜ, Kent, Uludağ Ü …

Ulusal yayınlarda daha fazla ilgi

Ulusal kongreler

ILO 155, 161, BUT, Akreditasyon

Meslek Hastalığı:

Etmen Hastalık

İşle İlgili Hastalık:işle ilgili etmenler artırıcı rol

oynarkoroner kh - CO, vardiya, ısı…RA - osteoartroz - ağır yük,

yineleyen travma

Etmen hastalık ilişkisi

TÜM MESLEK HASTALIKLARI ÖNLENEBİLİR HASTALIKLARDIR

İş dışı etmen hastalık ilişkisi

Sürekli izlem (ikincil koruma)

Kronik süreçler

Geç bulgu - hastalık - işyeri ilişkisi

“Sağlıklı işçi” ögesi

zorunlu nedensellik

Levy-Wegman 1995

BİLDİRİLENBİLDİRİLEN

BİLDİRİLMEYEN

Tanı konan

Tıbbi bakım+, tanı yok

Bulgu +, Tıbbi bakım yok

Etkilenim +, bulgu yok

İş Kazaları

Bir şeyin çarpmasıSıkışmaDüşmek

Elektrik kazalarıBir şeye çarpma

Diğer

• İş kazalarının nedenselliği – Çalışan sorumlu tutulamaz– Sistem, süreç, makine araç insana bağlı

etmenlere yer vererek düzenlenmemelidir– Koruma işverenin yükümlülüğüdür!

• 30 yaş• Kadın - Hemşire• Ameliyathane -

Sterilizasyon – HBV• yer değişikliği- Dirençli Tbc• Merkezi sterilizasyon

Erkek - doktor Acil servis Saldırı – göz travması ! Görme kaybı

38 yaş Erkek - Doktor Sağlık ocağı - özel

poliklinik

HBV

23 yaş Kadın - TDS Radyoloji - Arşiv

Lomber diskopati

25 yaş Erkek - Doktor Ar – labUV’ye bağlı yanık

27 yaş Kadın - doktor Patoloji

Mesleksel astım

Önümüzdeki hafta:

• Olgu tartışmaları ve sanal bir işyeri değerlendirmesi