Ëåêö 5

ÌÑ-èéí õýëòýñ

Ìýäýýëëèéí ýõ ñóðâàëæèéã õýí óäèðäàõ âý?

• Ìýäýýëëèéí ñèñòåìèéí õýëòýñ• Ýöñèéí õýðýãëýã÷

• ÏÕ• ÒÕ• ªÑ• Ñ¿ëæýý• Ïðîöåäóð• Õàìãààëàëòûí òºõººðºìæ¿¿ä• Ôèçèê áàéãóóëàìæ

ÌÑ-èéí õýëòñèéí ¿¿ðýã

ÌÑ-èéí óëàìæëàëò ¿íäñýí ¿¿ðã¿¿ä:• Ñèñòåì õºãæ¿¿ëýõ, ñèñòåìèéí

òºñëèéã óäèðäàõ• Êîìïüþòåðèéí ¿éëäë¿¿äèéã óäèðäàõ• ÌÑ-èéí ìýðãýæèëòí¿¿äèéã ñóðãàõ, óð

÷àäâàð, òóðøëàãûã äýýøë¿¿ëýõ• Òåõíèêèéí ¿éë÷èëãýýãýýð õàíãàõ

ÌÑ-èéí õýëòñèéí ¿¿ðýãØèíýýð íýìýãäñýí ¿¿ðã¿¿ä:• Òóñãàé ñòðàòåãèéí ÌÑ-èéã òîäîðõîéëîõ,

çàãâàð÷ëàõ• Á¿òöèéã òºëºâëºõ, õºãæ¿¿ëýõ, õÿíàõ• Èíòåðíåò áîëîí ýëåêòðîí õóäàëäààã áèçíåñòýý

íýâòð¿¿ëýõ• Èíòåðíåò, èíòðàíåò, ýêñòðàíåòèéã

áàéãóóëëàãàäàà íýâòð¿¿ëýõ, óäèðäàõ• Áóñàä àæèë÷äûã ÌÒ-èéí òàëààð ìýäëýãòýé

áîëãîõ

ÌÑ-èéí õýëòñèéí ¿¿ðýãØèíýýð íýìýãäñýí ¿¿ðã¿¿ä:• ÌÑ-èéí ìýðãýæèëòí¿¿äèéã áèçíåñèéí òàëààð

ìýäëýãòýé áîëãîõ• Ýöñèéí õýðýãëýã÷äýä òóñàëæ äýìæèõ• Óäèðäëàãóóäòàé õàìòàð÷ àæèëëàõ• Àóòñîðñèíãèéã õàðèóöàæ àæèëëàõ• Áèçíåñèéí áîëîí òåõíèêèéí ìýäëýãýý àøèãëàí

ÌÒ-èéí òàëààð øèíý ñàíàà äýâø¿¿ëýõ • Áóñàä áàéãóóëëàãóóäûí ÌÒ-èéí õýëòýñòýé

áèçíåñèéí õàðèëöàà òîãòîîæ àæèëëàõ

ÌÑ-èéí õýëòñèéí ¿¿ðýã

Äýýðõ øèíýýð ¿¿ðã¿¿ä íýìýãäñýíýýð:• Ãàäààä áàéãóóëëàãóóäòàé îéð

õîëáîîòîé àæèëëàõ øààðäëàãàòàé áîëñîí. / ¿éëäâýðëýã÷èä, áèçíåñèéí ò¿íø¿¿ä, çºâëºõ¿¿ä, ñóäàëãààíû èíñòèòóöèóä, èõ ñóðãóóëèóä ã.ì/

• Ýöñèéí õýðýãëýã÷èäòýé íÿãò õîëáîîòîé àæèëëàõ

ÌÑ-èéí õýëòñèéí á¿òýö

ÌÒ-èéí á¿òýö

ÌÑ-èéí ìýðãýæèëòí¿¿ä

ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÀÀõëàõ ìåíåæìåíò

Ýöñèéí õýðýãëýã÷èä

ÌÑ-èéí õýëòýñ

CIOÌåíåæåðÑèñòåìèéí øèíæýý÷Ñèñòåìèéí çàãâàð÷ëàã÷Ïðîãðàì çîõèîã÷Ñ¿ëæýýíèé èíæåíåðªÑ-èéí àäìèíèñòðàòîðÒóñëàõ àæèëòàí

ÒÕÏÕªãºãäëèéí õàäãàëàëòÑ¿ëæýý

ÌÑ-èéí õýëòñèéí á¿òýö• CIO /CTO/-

ÌÑ-èéí õýëòñèéí äàðãà

• ÌÑ-èéí ìåíåæåðÌÑ-èéí õýëòñèéí áàãèéí ìåíåæåð¿¿äèéã óäèðäàæ àæèëëàíà.

• Ñèñòåìèéí øèíæýý÷ÌÑ-èéí áàã áîëîí áàéãóóëëàãûí õîîðîíäîõ õàðèëöààã õîëáîã÷. Áèçíåñèéí ¿éë àæèëëàãààíä ãàðñàí õ¿íäðýë áîëîí áèçíåñèéí õýðýãöýý øààðäëàãûã òîäîðõîéëæ ÌÑ-èéí áàãò òàíèëöóóëíà.

ÌÑ-èéí õýëòñèéí á¿òýöÏÕ—èéí èíæåíåð• ÏÕ-èéí çàãâàð÷ëàõ, õºãæ¿¿ëýõ • ÏÕ-èéã á¿òýýõýä øààðäëàãàòàé ìàòåìàòèê òîîöîîëëûã

õèéõ, òåñòëýõ• Êîìïüþòåðèéí òîãëîîì, áèçíåñèéí õýðýãëýýíèé ïðîãðàì,

¿éëäëèéí ñèñòåì, ñ¿ëæýýíèé õÿíàëòûí ñèñòåì ãýõ ìýò òºðºë á¿ðèéí ÏÕ-óóäûã çàãâàð÷èëæ, õºãæ¿¿ëýõ

• ÒÕ-èéí õ¿÷èí ÷àäëûã òîäîðõîéëæ, ò¿¿íä òîõèðñîí ÏÕ-èéã çàãâàð÷ëàõ çýðýãò ìýðãýøñýí áàéõ

• Õýðýãëýã÷èéí õýðýãöýý øààðäëàãûã òîäîðõîéëæ, çàãâàð÷ëàõ, òåñòëýõ, óã øààðäëàãàä íèéöñýí ÏÕ-èéã õºãæ¿¿ëíý. /óðñãàëûí äèàãðàìûã áàéãóóëàõ, áè÷èãáàðèìòûã á¿ðä¿¿ëýõ, ïðîãðàìûí àëãîðèòìóóäûã áè÷èõ/ . Çàðèì òîõèîëäîëä ïðîãðàìûí êîäûã áè÷íý.

ÌÑ-èéí õýëòñèéí á¿òýö

Ñ¿ëæýýíèé èíæåíåð• Ñ¿ëæýýíèé çàãâàð ãàðãàõ, òåñòëýõ,

ñèñòåì¿¿ä(LAN, WAN, èíòåðíåò, èíòðàíåò áîëîí áóñàä ºãºãäºë äàìæóóëàõ ñèñòåì)-èéí àæèëëàãààã ä¿ãíýõ

• Ñ¿ëæýýíèé øèíæèëãýý õèéõ, òºëºâëºãºº ãàðãàõ, àøèãëàãäàõ ÒÕ, ÏÕ-óóäûã òîäîðõîéëîõ

• Øààðäëàãàòàé ÏÕ, ÒÕ-óóäûã òîäîðõîéëæ, õîëáîãäîõ á¿òýýãäýõ¿¿íèé òàëààð ñóäàëãàà õèéõ

ÌÑ-èéí õýëòñèéí á¿òýö

Ñ¿ëæýýíèé àäìèíèñòðàòîð• Êîìïüþòåðèéí ñèñòåìèéã çàãâàð÷ëàõ,

ñóóëãàõ, ¿éë àæèëëàãààã íü õÿíàõ • LAN, WAN áîëîí ñ¿ëæýýíèé ñåãìåíò¿¿ä,

èíòåðíåò, èíòðàíåò ñ¿ëæýýã õàðèóöàõ• Ñ¿ëæýýíèé ÒÕ, ÏÕ-èéã ñóóëãàõ, ãàðñàí

àëäààã èëð¿¿ëýõ, ñ¿ëæýýíä õÿíàëò òàâèõ• Ýöñèéí õýðýãëýã÷èéí õýðýãöýý øààðäëàãûã

òîäîðõîéëîõ, ñèñòåìèéí áîëîí ñ¿ëæýýíèé øààðäëàãûã òîäîðõîéëîõ

• Ñèñòåìèéí ã¿éöýòãýëèéã õÿíàõ

ÌÑ-èéí õýëòñèéí á¿òýöÑèñòåìèéí àäìèíèñòðàòîð• Ñèñòåìèéí àøèãòàé àæèëëàãààã õàíãàõ• Òóõàéí áàéãóóëëàãûí êîìïüþòåðèéí ñèñòåìèéí

çàãâàð íü á¿ðäýë õýñã¿¿äèéí õîîðîíäûí àæèëëàãààíä õýð íèéöýæ áàéãààã òîäîðõîéëîõ

• Ýöñèéí õýðýãëýã÷ áîëîí ñ¿ëæýýíèé àâòîìàò õÿíàëòûí ñèñòåìýýñ èð¿¿ëæ áóé õ¿íäðýëòýé àñóóäëóóäàä ¿íäýñëýí ñèñòåìèéã ñàéæðóóëàõ

• Ñ¿ëæýý áîëîí ñèñòåìèéí àþóëã¿é áàéäàëä õÿíàëò òàâèõ

ÌÑ-èéí õýëòñèéí á¿òýö

ªãºãäëèéí ñàíãèéí çàãâàð÷ëàã÷ • ªÑ-èéí çàãâàðûã ãàðãàíà, õºãæ¿¿ëíý. • Áèçíåñèéí õýðýãöýý øààðäëàãàä íèéöñýí

ªÑ-èéí àðõèòåêòóðûí ñòðàòåãèéã ãàðãàíà.• Ñèñòåìèéí çàãâàð÷ëàã÷, øèíæýý÷ íàðòàé

õàìòàð÷ àæèëëàíà.• ªÑ-èéí ñòàíäàðòûã ãàðãàíà.• ªÑ-èéí ã¿éöýòãýë, íóóöëàë õàìãààëàëò,

íèéöòýé áàéäàë çýðýã òåõíèê ôóíêöóóäûã õàíãàæ àæèëëàíà.

ÌÑ-èéí õýëòñèéí á¿òýö

ªãºãäëèéí ñàíãèéí àäìèíèñòðàòîð• ªãºãäëèéí ñàí óäèðäàõ ñèñòåì àøèãëàæ

ºãºãäëèéã õýðõýí õàäãàëàõ, çîõèîí áàéãóóëàõ, ºãºãäëºëä øèíæèëãýý õèéõ

• Õýðýãëýã÷èéí õýðýãöýý øààðäëàãûã òîäîðõîéëæ øèíýýð ªÑ ¿¿ñãýíý.

• Ñèñòåìèéí íàéäâàðòàé àæèëëàãààã õàíãàõ,

• Ñèñòåìä øèíý õýðýãëýã÷ íýìýõ• Çàðèì òîõèîëäîëä ñ¿ëæýýíèé àäìèíòàé

õàìòðàí íóóöëàëûí ò¿âøèíã òîãòîîíî.

ÌÑ-èéí õýëòñèéí á¿òýö

Êîìïüþòåðèéí íóóöëàë õàìãààëàëòûí ìýðãýæèëòýí

• Áàéãóóëëàãûí ìýäýýëëèéí íóóöëàë õàìãààëàëòûã òºëºâëºõ, çîõèöóóëàëò õèéõ

• Êîìïüþòåðèéí õàìãààëàëò, õàìãààëàëòûí ÏÕ-óóäûã ñóóëãàõ, ñ¿ëæýýíèé óðñãàëä õÿíàëò òàâèõ, êèáåð õàëäëàãàä õàðèó ºãºõ, êèáåð ãýìò õýðýã ãàðñàí ¿åä íîòîëãîî áîëîõ ºãºãäºë öóãëóóëàõ

• Ìàø ºíäºð õàðèóöëàãàòàé àæèë

ÌÑ-èéí õýëòñèéí á¿òýöÕàðèëöàà õîëáîîíû ìýðãýæèëòýí • Êîìïüþòåð áà õàðèëöààíû õîëáîîíû

òºõººðºìæ¿¿äèéí íèéöòýé àæèëëàãààã õàðèóöíà.

• Òºðºë á¿ðèéí õàðèëöààíû ñèñòåì¿¿äèéã çàãâàð÷ëàõ

• Ñèñòåìèéí ñóóëãàëò áîëîí ñóóëãàëòûí äàðàà õýðýãëýã÷äýä ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõ

• Òîíîã òºõººðºìæ¿¿äèéã çàñâàðëàõ, øóãàìûã øàëãàõ, ñèñòåìèéí áè÷ëýã¿¿äèéã öóãëóóëàõ

ÌÑ-èéí õýëòñèéí á¿òýö

Âýá ìàñòåð, âýá àäìèí • Áàéãóóëëàãûí âýá ñàéòûã õàðèóöàí

àæèëëàíà. • Õàíäàëòûí õóðä, õýðýãëýã÷èéí õàíäàõ

áîëîìæ áîëîí ñàéòûí àãóóëãûã õàðèóöíà.

• Âýá óðñãàë áîëîí áóñàä ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéí ºãºãäëèéã öóãëóóæ, ä¿í øèíæèëãýý õèéõ

ÌÑ-èéí õýëòñèéí á¿òýö

Âýá õºãæ¿¿ëýã÷• Âýá ñàéòûí òåõíèê òàëûã õàðèóöíà. • Ñàéòûí õýðýãëýã÷äèéã òîäîðõîéëîõ,

á¿òýýãäýõ¿¿íèéõýý íýâòð¿¿ëýëò áîëîí àæèëëàãààíä íü õÿíàëò òàâèõ

• Ñàéòàä òàâèãäàõ ìýäýýëëèéã òîäîðõîéëîõ, ìýäýýëëèéã õýðõýí çîõèîí áàéãóóëàõûã òîäîðõîéëîõ

• Âýá ñàéòûí èíòåðôåéñèéã õàðèóöíà.

• Computer Security Specialists • Computer Specialists, All Other • Computer Systems Engineers/Architects • Data Warehousing Specialists • Database Administrators • Database Architects • Document Management Specialists • Electronic Commerce Specialists • Geographic Information Systems Technicians • Geospatial Information Scientists and Technologists • Information Technology Project Managers • Network and Computer Systems Administrators • Network Designers • Network Systems and Data Communications Analysts • Software Quality Assurance Engineers and Testers • Telecommunications Specialists • Video Game Designers • Web Administrators • Web Developers

ÌÑ-èéí õýëòñèéí á¿òýö

• Ýöñèéí õýðýãëýã÷ÌÑ-èéí áàãèéí ãàäíà îðøèõ õýëòñèéí àæèë÷èä. ÌÑ-èéí çàãâàð áîëîí õºãæèëä ÷óõàë ¿¿ðýã ã¿éöýòãýíý.

ÌÑ-èéí õýëòñèéí ¿¿ðýã

• ÌÑ-èéí áàã íü áèçíåñèéí øèíý ñòðàòåãè, ìýäýýëýëä ¿íäýñëýñýí øèíý á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éë÷èëãýýã ñàíàë áîëãîíî

• Òåõíîëîãèéí õºãæèë äýâøëèéã õàðèóöàí àæèëëàíà.

• http://www.bls.gov