Upload
others
View
16
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
9 . S I N I F 197 K A R A F İ Z İ K
TERMOMETRELER
- Sıcaklık ölçmek için kullanılan araçlara termomet-
re denir.
- Termometreler, kullanım amaçlarına göre üçe ay-
rılır.
1. Sıvılı termometreler
2. Metal termometreler
3. Gazlı termometreler
1. Sıvılı Termometreler:
- Sıvıların genleşme prensibine göre çalışırlar.
- Günlük hayatta cıvalı ve alkollü sıvı termometre-
leri sık olarak kullanılır.
- Orta sıcaklık değerlerini ölçmek için tercih edilebi-
lir.
2. Metal Termometreler:
Metal çiftlerinin genleşme prensibine göre çalışır-
lar.
- Yüksek sıcaklıkları ölçmek için kullanılır.
- Fabrikalarda, fırınlarda yüksek sıcaklıkları ölçmek
için kullanılır.
- Erime sıcaklığı çok yüksek metaller kullanılır.
3. Gazlı Termometreler:
Gazların genleşmesinden yararlanılarak yapılan
termometrelerdir.
- Düşük sıcaklıkları ölçmek için tercih edilir.
Sıvı Termometrelerin Bölmelendirilmesi
Günlük hayatta kullandığımız sıvı termometreleri,
suyun donma noktası ve kaynama noktası dikka-
te alınarak bölmelendirilir.
Sıvı termometreleri, sıcaklık arttı-
ğında haznedeki sıvının genleşerek
kılcal boruda yükselmesi ile orta-
mın sıcaklık değerini gösterir.
Sıvı termometrelerinin daha hassas ol-
ması için:
- Haznesi büyük olmalı
- Genleşme katsayısı büyük olan sıvı kullanılmalı
- Kılcal borunun inceliği azaltılmalı
- Kılcal borudaki bölme sayısı arttırılmalı
C
100
0
Celcius( C)
F
212
32
Fahrenheit( F)
K
373
273
Kelvin( K)
X
B
A
X-termometresi( X)
SuyunKaynama
Noktası
SuyunDonmaNoktası
AB
AX
100
273K
180
32F
100
C
ÖRNEK
33ºK kaç ºC’dir?
Çözüm
C240C
27333C
273KC
100
273K
100
C
ISI VE SICAKLIK DEĞĠġĠMĠ
Sıcaklık:
Maddenin rastgele hareket eden moleküllerinin
ortalama kinetik enerjisidir.
- Sıcaklık ısının bir yansımasıdır.
- Sıcaklık enerji değildir.
- Termometre ile ölçülür.
Isı:
Sıcaklık farkından dolayı bir maddeden başka bir
maddeye veya aynı maddelerin bölgeleri arasında
aktarılan enerjidir.
- Yalıtılmış ortamda, sıcaklıklıkları farklı iki cisim
dokundurulursa, sıcaklığı yüksek olan cisimden
sıcaklığı düşük olan cisme enerji akar. Bu enerji
ısı enerjisidir.
- Isı bir enerji çeşididir.
- Kalorimetre kabı ile ölçülür.
ISI VE SICAKLIK Bölüm - 5
KılcalBoru
SıvıHaznesi
ISI VE SICAKLIK
KARA FİZ İK 9 . S IN I F 198
Isı ve Sıcaklık Arasındaki Bağıntı:
t Q = m.c. t t
Q = Isı miktarı (kalori)
m = Kütle (gram)
c = Özısı (cal/g.ºC)
t = Sıcaklık değişimi (ºC)
10ºC’deki 60 gram suyun sıcaklığını 35ºC’e çı-
karmak için kaç kalori ısı gereklidir? (Csu = 1
cal/g.ºC)
Çözüm
Q = m.c.t = 60.1.(35-10)
Q = 60.25 = 1500 cal.
t ISI ALIġ – VERĠġĠ t
Alınan ısı = Verilen ısı
Qalınan = Qverilen
t2
t
t1
0
m2
m1
m1.c1(t-t1) = m2.c2(t2-t)
250 gram 70ºC su ile, 500 gram 40ºC su karıĢtırılı-
yor. Denge sıcaklığı kaç ºC’dir?
Çözüm
QA = QB
500.1(t-40) = 250.1(70-t)
2(t-40) = (70-t)
2t – 80 = 70 – t
3t = 150
t = 50ºC
3T
cal
2T
T
2Q 3Q
K
F
C
Kütleleri eşit K ve F sıvılarının sıcaklık - ısı grafiği
şekildeki gibidir. Bu sıvıların özısıları oranı
CK/CF kaçtır?
Çözüm
Q = mCT genel bağıntı
2Q = mCK.3T
3Q = m.CF.T
9
2
C
C
C
C3
3
2
F
K
F
K
Kütleleri oranı
4
1
m
m
F
K olan K
ve F sıvılarının
sıcaklık ısı gra-
fiği Ģekildeki
gibidir. Bu sıvı-
larının özısıları
oranı CK/CF kaç-
tır?
3T
QQ cal
2T
T
2Q
K
F
C
Çözüm
Q = mK.CK.(3T-T)
2Q = mF.CF.(T-0) T.C4
T2C
T.C.m
T2.C.m
Q2
Q
F
K
FF
KK
1C
C
C4
C2
2
1
F
K
F
K
ISI VE SICAKLIK
9 . S IN I F KARA FİZ İK 199
60°C kaç °K eder?
Çözüm
K= 273 + ºC = 273 + 60 = 333ºK
Suyun donma sıcaklığını -20 °X, kaynama sı-
caklığını ise 120 °X kabul eden X termometre-
si, 60 °C değerini kaç °X olarak gösterir?
Çözüm
C
60
X-20
X120100
0
140 bölmevardır.
XX
X.
x
x
)(XC
642084
20146
014
20
01
6
140
20
010
06
140
20
100
Hangi sıcaklıkta celcius termometresin de
okunan sayı fahrenheit termometresinde oku-
nan sayıya eĢittir?
Çözüm
olsun XFC nolacağında eşit F ve C
18
32
10
018
32
010
180
32
100
XX
XX
FC
-40X
3208x
-32010X-8X 1
320-10X18X
32)-10(XX.18
Suyun donma sıcaklığını -20 °X, kaynama sı-
caklığını 130 °X gösteren X termometresinde,
30 °C değeri, X termometresinin kaçıncı böl-
mesine denk gelir?
Çözüm
C
X-20
X130100
0
150 bölmevardır.
X252045X
20X15.3
015
20X
01
3
150
20X
010
03
150
)20(X
100
C
X termometresi +25°C değerini gösterir. Bu
termometrenin 45. bölmesine denk gelir. Cevap
45. bölme.
Şekilde suyun donma ve
kaynama noktaları veril-
miştir. Celcius termo-
metresinin 20° C değe-
rini gösterdiği ortamda,
X ve Y termometreleri
hangi değeri gösterir?
Çözüm
Y70YX40X
100
50Y
100
20
200
X
100
20
100
50Y
200
X
100
C
100 200 150
20 X Y
0 0 50
C X Y
X
X-20
X+25
045 bölme
vardır.
ISI VE SICAKLIK
KARA FİZ İK 9 . S IN I F 200
K ve M termometrele-
rinin, suyun donma ve
kaynama değerlerini
şekildeki gibi almıştır.
K termometresinin
50° K değerini gös-
terdiği ortamda, M
termometresi hangi değeri gösterir?
Çözüm
m55M
20M2
70
100
20M
200
)20(50
Celcius ve X
termometresi-
nin sıcaklık
değerleri şekil-
deki gibidir.
Hava sıcaklı-
ğının 20° C
olduğu ortamda X termometresi kaç °X değe-
rini gösterir?
Çözüm
X34X
220
)10(X
100
20
° C ve X termometrelerinin
sıcaklık grafiği şekildeki gi-
bidir. Su sıcaklığının 60°
C olduğu yerde, X ter-
mometresi ile bu sıcaklı-
ğı kaç °X olarak ölçülür?
Çözüm
X7
800
14
160X
1600X14
160
X
140
100
Bir X termometresi suyun donma noktasını -20°
X, kaynama noktasını + 140° X değerini gösterir.
Y termometresi suyun donma noktasını + 40° Y,
kaynamasını 340° Y olarak ölçüyor. X termomet-
resinin 50° X değerini gösterdiği ortamda Y
termometresi kaç °Y değerini gösterir?
Çözüm
Y171,25Y
Y16
2740
640Y162100
300
40Y
160
70
300
40Y
160
)20(50
100
C
0
160X
-40
100
60
-40
160
X
0
C X
180
50
-20
K M
+20
M
120
100
C
-10 0 210X
100
20
-10
210
0
XC
140
50
+40
340
-20
YX
Y
ISI VE SICAKLIK
9 . S IN I F KARA FİZ İK 201
Muslukların
leri eşit. Musluklar
aynı anda açılıyor.
Kabın 3
1i dolunca
L kapatılıyor, ka-
bın kalan kısmı K musluğu ile dolduruluyor.
Kap dolduğunda denge sıcaklığı kaç °C olur?
Çözüm
Kabın 3
1ini beraber doldurduğu için
C20
C20
C50
C30V3
50.V20.V20.Vt
C502
8020t
d
1
Boş kabı K musluğu t sürede, L musluğu 2t süre-
de dolduruluyor.
Musluklar aynı an-
da açılıp kabın ya-
rısı dolduğunda, L
musluğu kapatılı-
yor. Kabın kalan
kısmı K musluğu
ile dolduruluyor. Kap dolduğunda denge sı-
caklığı kaç °C dir?
Çözüm
K, kabı daha çabuk doldurduğu için, debisi L’nin
iki katıdır.
K L
2V V
C10
C30
sıcaklığı denge C202
1030t
sıcaklığı yarısının C 303V
V.702V.10t
d
1
K M
C20 C50 C70
L
Özdeş musluklardan, kabın yarısını K ile L, diğer
yarısını K ile M dolduruluyor. Kap dolduğunda
denge sıcaklığı kaç °C olur?
K L
C10 C70
K L
C20 C80
ISI VE SICAKLIK
KARA FİZ İK 9 . S IN I F 202
Çözüm
Ct
Ct
452
7020
352
5020
2
1
Ct
t
d
d
40
2
4535
Musluklar özdeş. Kabın 5
3 ünü K, kalan kısmını
L musluğu dolduruluyor. Kap dolduğunda den-
ge sıcaklığı kaç °C olur?
K L
C30 C80
Çözüm
CV
.V.Vtd
50
5
250
5
802303
h
h C8
Kabın yarısı 8 °C su ile doludur. Kabın diğer
yarısı 12 °C de su ile doldurulursa kaptaki su
karıĢımının denge sıcaklığı kaç °C olur?
Çözüm
Denge sıcaklığı, kütlesi büyük olan sıvı sıcaklığı-
na daha yakındır.
Kabın üst kısmı daha geniştir.
Önce eşit hacim gibi düşünelim,
10
10
102
1281
d
d
t12
olur. arasında C12 ile Ct
Ct
Kap h yüksekliğine
kadar, 1 °C de su ile
doludur. Kap 2h
yüksekliğine kadar,
9 °C de su konulu-
yor. Su türdeĢ karıĢım yapıyor. Denge sıcaklı-
ğı kaç °C dir?
Çözüm
C34
12
V4
9.V1.V3td
20 °C deki 50 g suyun sıcaklığını 80 °C ye çı-
karmak için gerekli olan ısı kaç cal. ve joule
dür?
Çözüm
Q = m.c.t t= t2 – t1
Q= 50.1.(80 – 20) Csu= 1 cal/gC
Q= 50.60= 3000 cal
1 cal= 4.18 4.2 joule kabul edersek
Q= 3000.4.2 joule = 12600 joule
Ct
h
h
ISI VE SICAKLIK
9 . S IN I F KARA FİZ İK 203
10 °C deki 50 g su ile 80 °C deki 20 g su karıĢ-
tırılıyor. KarıĢımın son sıcaklığı kaç °C dir?
Çözüm
Karışım sıcaklığını
bulmak için;
QA = QV
m1.c1(t-t1) =
m2.c2.(t2-t)
50.1(t-10) =
20.1.(80-t)
50t-500 = 1600-20t
50t+20t=1600+500
70t= 2100
Ct 3070
2100
50 °C de kaç °F dir?
Çözüm
F1223290F 32-F90
32-F5.18 F
F
010
05
FC
018
32
01
5
180
32
180
32
100
Erime ısısı 50
cal/g olan kabı
bir maddenin
sıcaklık verilen
ısı grafiği
deki gibidir.
Maddenin
özısısı kaç cal/g.°C’dir?
Çözüm
Maddenin tamamının erimesi için verilen ısı,
Q = 300-100 = 200 cal
Q = m.L 200 = m.50 m = 4 g.
Sıcaklık 0°C’den 60°C’ye kadar 100 cal ısı veril-
miş.
Q = m.c.t 100 = 4.c.60
Ccal/g. 12
5
240
100c
Katı haldeki K
ve m1 cisimleri
birbirlerine do-
kundurulduğund
a sıcaklık – za-
man grafiği şe-
kildeki gibidir.
Isı alış – verişi
sadece cisimler arasında olduğuna göre;
I. Kütleleri eşittir.
II. Isı sığaları eşittir.
III. Isı alış – verişleri eşittir.
Yargılarından hangileri doğrudur?
Çözüm
Qalınan = Qverilen
mk.ck.t = mM.cM.t
ısı sığaları (M.C) eşittir.
Isı alış – verişleri eşittir.
Cevap: II ve III
C
60
0100 300 Q(cal)
C
t2 = 80
t
t1 = 10
Q
Sıcaklık
Zaman
2t
t
0M
K
ISI VE SICAKLIK
KARA FİZ İK 9 . S IN I F 204
TEST - 1
1) Çok düĢük sıcaklıkları ölçmek için kullanılan
termometre çeĢidi hangisidir?
A) Hasta Termometresi
B) Gazlı Termometre
C) Metal Termometre
D) Kalorimetre Kabı
E) Civalı Termometre
2) I. Çok yüksek sıcaklıkları ölçmek için kullanılır.
II. Metallerin genleşme prensibine göre çalışırlar.
III. Sıvılı Termometrelere göre daha hassastır.
Metal termometre ile ilgili yukarıdaki ifadeler-
den hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III
D) I ve III E) I ve II
3) Sıvılı termometrelerle ilgili olarak;
I. Sıvıların genleşme prensibine göre çalışırlar.
II. Genleşme katsayısı büyük sıvı kullanılırsa
daha hassas olurlar.
III. Termometrede kullanılan sıvının donma ve
kaynama noktaları arasında ölçüm yapar.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
4) AĢağıdaki ifadelerden hangisi yanlıĢtır?
A) Sıcaklık termometre ile ölçülür.
B) Aynı sıvı bulunan iki termometrede haznesi
büyük olan daha duyarlıdır.
C) Sıcaklık bir enerjidir.
D) Ekmek fırını gibi yüksek sıcaklıkları ölçmek
için metal termometre kullanılır.
E) Hasta termometreleri genellikle civalıdır.
5) I. -273ºC mutlak sıfır noktasıdır.
II. Bir ortamdaki maddelerin ısısı maddenin cin-
sine bağlıdır.
III. Gazlı termometre, metal termometreye göre
daha hassastır.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
6) - 41°C, Kelvin termometresinde kaç °K değeri-
ni gösterir?
A) 232 B) -232 C) 141 D) 300 E) 314
ISI VE SICAKLIK
9 . S IN I F KARA FİZ İK 205
7) 90°C kaç °F eder?
A) 172 B) 188 C) 194 D) 202 E) 208
8) 77ºC kaç ºK eder?
A) 350 B) 343 C) 333 D) 303 E) 277
9) 50ºF kaç ºK eder?
A) 278 B) 283 C) 288 D) 306 E) 318
10) Bir X termometresi normal şartlarda suyun don-
masını -40ºX, suyun kaynama sıcaklığını 210ºX
gösterecek şekilde tasarlanmıştır. Bu termomet-
re 40ºC’deki suya daldırıldığında hangi değeri
gösterir?
A) 170 B) 150 C) 120 D) 80 E) 60
11)Bir P termometresinin
celcius termometresine gö-
re bölmelendirilmesi veril-
miştir. P termometresi,
20ºC’deki hava sıcaklığını
kaç ºP olarak ölçer?
A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 45
12)
-8 0
25
X
C
Celcius termometresi ile X termometresi arasın-
daki sıcaklık ilişkisi şekildeki gibidir. X termomet-
resi suyun kaynama sıcaklığını kaç ºX olarak
ölçer?
A) 16 B) 22 C) 24 D) 36 E) 48
13) Celcius termomet-
resi ile X termomet-
resi arasındaki sıcak-
lık ilişkisi şekildeki
gibidir. X termomet-
resi 80ºX değerini
gösterdiği bir or-
tamda celcius ter-
mometresi hangi değeri gösterir?
A) 12 B) 25 C) 32 D) 40 E) 64
1-B 2-E 3-E 4-C 5-E 6-A 7-C 8-A 9-B 10- E 11-D 12-C 13-A
50
0
-20
X
C
100
0
C
70
20
P
ISI VE SICAKLIK
KARA FİZ İK 9 . S IN I F 206
TEST - 2
1) Celcius ve fahrenheit termo-
metreleri şekildeki gibi göste-
rilmektedir. Fahrenheit ter-
mometresi 122°F değerini
gösterdiğinde celcius ter-
mometresi hangi değeri
gösterir?
A) 35 B) 40 C) 50 D) 55 E) 65
2) Kelvin termometresi 333°K
değerini gösterdiği bir or-
tamda fahrenheit termomet-
resi hangi değeri gösterir?
A) 152 B) 140 C) 138 D) 122 E) 103
3) 80°C’deki suya daldırılan
Kelvin termometresi han-
gi değeri gösterir?
A) 300 B) 312 C) 327 D) 343 E) 353
4) M – termometresi celcius ter-
mometresine göre şekildeki
bi bölmelendirilmiştir. Ortam
sıcaklığının 40°C olduğu bir
yerde M – termometresi
hangi değeri gösterir?
A) 90 B) 100 C) 110 D) 120 E) 160
5) Suyun donmasını -60°X, kaynama-
sını 160°X olarak bölmelendirilen
X termometresi, 70°C’deki suya
daldırıldığında hangi değeri göste-
rir?
A) 94 B) 96 C) 104 D) 118 E) 124
6) X – termometresinin celcius
termometresine göre bölme-
lendirilmesi şekildeki gibidir.
X - termometresi suyun kay-
nama sıcaklığını kaç °X ola-
rak gösterir?
A) 190 B) 220 C) 225 D) 240 E) 255
7) X – termometresinin
fahrenheit termometresine
göre bölmelendirilmesi şekil-
deki gibidir. X - termometre-
si suyun kaynama sıcaklı-
ğını kaç °X olarak gösterir?
A) 60 B) 80 C) 90 D) 115 E) 135
8) X – termometresinin celcius
termometresine göre
bölmelendirilmesi şekildeki
gibidir. X - termometresi su-
yun donma sıcaklığını kaç
°X olarak kabul edilmiĢtir?
A) -10 B) -8 C) -4 E) 5 E) 15
373
273
K
212
32
F
333
270
+20
M
100
0
C
40
100
0
C
-10
X
4020
212
32
F
100
0
C
373
273
K
100
0
C
80
160
-60
X
100
X
0
C
2514
80
212
+10
X
32
F
5015
ISI VE SICAKLIK
9 . S IN I F KARA FİZ İK 207
9) Suyun donma noktasını --
40°X, kaynama noktasını
260°X derece olarak kabul
eden X - termometresi, ha-
va sıcaklığının 60°C oldu-
ğu yerde hangi değeri
gösterir?
A) 100 B) 130 C) 140 D) 180 E) 200
10) °C – °X termomet-
releri arasındaki
ilişki şekildeki gibi-
dir. Sıcaklığı 50°C
olan suya daldırı-
lan X – termo-
metresi hangi
değeri gösterir?
A) 55 B) 65 C) 70 D) 95 E) 110
11) Suyun donmasını 20°M,
kaynamasını 80°M olarak
gösteren M – termometresi
ile fahrenheit termometresi
aynı sıcaklıktaki su içine
daldırılıyor. M- termometre-
si 60°M değerini gösterdiğine göre fahrenheit
hangi değeri gösterir?
A) 98 B) 122 C) 152 D) 174 E) 186
12) Suyun donmasını -50°X, kaynamasını 350°X ola-
rak alan bir termometre, hava sıcaklığının 40°C
olduğu bir günde hangi değeri gösterir?
A) 90 B) 100 C) 110 D) 150 E) 250
13) Yanda, celcius ve
fahrenheit
leri verilmiştir. Celcius
termometresi 80°
ğerini gösterdiğinde,
fahrenheit
resi hangi değeri
terir?
A) 132 B) 154 C) 166 D) 176 E) 198
14) P-termometresi suyun don-
masını 0°P, kaynamasını
200°P olarak gösteriyor.
Celcius termometresi 65°
değerini gösterdiğinde, P-
termometresi hangi değeri
gösterir?
A) 130 B) 140 C) 150 D) 165 E) 175
15) Bir Z-Termometresi suyun donmasını 40°Z, kay-
namasını 120° olarak gösteriyor. Hava sıcaklığı-
nın -20°C olduğu bir yerde Z-Termometresi
hangi değeri gösterir?
A) 46 B) 38 C) 32 D) 28 E) 24
16) Bir X- Termometresi su-
yun donmasını -100°X,
suyun kaynamasını 400°X
olarak gösteriyor.
Fahrenheit termometresi
50°F değerini gösterdi-
ğinde, X-Termometresi hangi değeri gösterir?
A) 40 B) 20 C) -10 D) -20 E) -50
1-C 2-B 3-E 4-D 5-A 6-D 7-A 8-B 9-C 10-B
11-C 12-C 13-D 14-A 15-E 16-E
100
0
XC
260
-40
212
32
80
20
MF
100
0
C
200
0
P
212
32
F
400
-100
X
100
0 32
C
212
F
0
100
140
C
X-10
ISI VE SICAKLIK
KARA FİZ İK 9 . S IN I F 208
TEST - 3
1)
C15
400g
15°C’deki 400 gram suya, 2000 cal ısı verilirse
suyun son sıcaklığı kaç °C olur?
A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40
2)
C20
250g
C35
300g
20°C’deki 250 gram suyun sıcaklığını 32°C’ye
çıkaran ısı miktarı, 35°C’deki 300 gram suyun
sıcaklığını kaç °C’ye çıkartır?
A) 40 B) 42 C) 45 D) 47 E) 52
3) 50°C’deki 1500 gram demirin sıcaklığını
100°C’ye çıkaran ısı, 250 gram 14°C’deki su-
yun sıcaklığını kaç °C’ye çıkartır?
(Cdemir=0,2 cal/g.°C)
A) 44 B) 56 C) 62 D) 68 E) 74
4)
3T
0Q
Isı
2T
T
2Q 3Q
Sıcaklık X(4m)
Y(m)
X ve Y sıvılarına verilen ısı miktarı ile sıcaklık de-
ğişim grafiği şekildeki gibidir. X’in kütlesi 4m,
Y’nin kütlesi m’dir. Öz ısıları oranı CX/CY kaçtır?
A)2
1 B)
3
1 C)
8
3 D)
7
4 E)
12
1
5)
800
0
400
Isı (Cal)
X
Y
C)(
20 C 40 C
X ve Y sıvılarının ısı-sıcaklık grafiği şekildeki gi-
bidir. X ve Y sıvıları aynı cins madde olduğuna
göre, kütleleri oranı mX/mY kaçtır?
A) 3
2 B)
3
5 C)
2
7 D) 4 E) 5
6)
Madde
Verilen
Isı Kütle
Ġlk
Sıcaklık
Son
Sıcaklık
K 4Q 2m T°C 4T°C
F 5Q 3m 2T°C 7T°C
Yukarıdaki tabloda verilen K ve F sıvılarının öz
ısıları oranı CK/CF kaçtır?
A)4
3 B)
3
2 C)2 D)
2
5 E) 3
ISI VE SICAKLIK
9 . S IN I F KARA FİZ İK 209
7) Madde Donma
Sıcaklığı
Kaynama
Sıcaklığı
X -70 -5
Y -20 180
Z 40 250
X, Y, Z maddelerinin donma ve kaynama değerle-
ri °C olarak verilmiştir. 0°C’de maddelerin hal
durumları nasıldır?
A) B) C) D) E)
X Katı Katı Gaz Gaz Sıvı
Y Sıvı Gaz Sıvı Sıvı Katı
Z Gaz Katı Katı Sıvı katı
8)
C
10
(Cal)0
70
600
Kütlesi 200 gram olan sıvının ısı-sıcaklık grafiği
şekildeki gibidir. Bu sıvının özısısı kaç cal/g.°C
dir?
A) 0,02 B) 0,05 C) 0,1 D) 0,4 E) 0,8
9)
C
-10
(Cal)0
40
100 500
Özısısı C= 0,4 cal/g.°C olan bir sıvının sıcaklık –
ısı grafiği şekildeki gibidir. Bu sıvının kütlesi kaç
gramdır?
A) 10 B) 20 C) 25 D) 50 E) 75
10)
C20
300g
C30
200g
Yukarıdaki kaplarda verilen sular geniĢ bir
kapta homojen olarak karıĢtırılırsa, denge sı-
caklığı kaç °C olur?
A) 22 B) 24 C) 25 D) 26 E) 28
11)
Su
5 C
100g
Su
35 C
100g
Su
50 C
100g
Yukarıdaki kaplarda eşit kütlelerde su bulunmak-
tadır. Bu kaplardaki sular daha geniĢ bir kapta
karıĢtırılırsa denge sıcaklığı kaç °C olur?
A) 22 B) 25 C) 30 D) 40 E) 42
12)
80 C
80 C
K Bardağı L Bardağı
Oda sıcaklığının 20C olduğu ortamda K ve L
bardaklarındaki çaylar 80C'dir. Buna göre;
I. K bardağının ısısı L bardağının ısısından bü-
yüktür.
II. Bardakların ısıları eşittir.
III. Oda sıcaklığına ulaşıncaya kadar geçen sü-
rede K bardağının verdiği ısı daha büyüktür.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
ISI VE SICAKLIK
KARA FİZ İK 9 . S IN I F 210
13)
500g 50g
CT C20
X - Sıvısı Su
T°C’deki X-sıvısı ile su homojen olarak geniş bir
kapta karıştırılıyor. Denge sıcaklığı 60°C’dir. T
kaç °C’dir? (CX= 0,2 cal/g.°C)
A) 64 B) 70 C) 76 D) 80 E) 85
14) 12°C ve 36°C su
akıtan K ve L mus-
lukları özdeştir.
Musluklar aynı
anda açılıp kap
dolduğunda den-
ge sıcaklığı kaç °C
olur?
A) 16 B) 20 C) 24 D) 28 E) 32
15) K ve M muslukları
özdeştir. Musluklar
aynı anda açılıp,
kabın yarısı doldu-
ğunda M musluğu
kapatılıyor. Kap ta-
mamen dolduğun-
da denge sıcaklığı kaç °C’dir? (Musluklardan su
akmaktadır.)
A) 28 B) 30 C) 32 D) 33 E) 38
16) K musluğundan
20°C’de , L
ğundan T°C’de su
akıyor. Muslukların
debileri eşittir.
luklar aynı anda açı-
lıp kap dolduğunda
denge sıcaklığı 32°C oluyor. T sıcaklığı kaç °C
olur?
A) 28 B) 34 C) 36 D) 40 E) 44
17) Q(cal) m(g) t(°C)
X 400 50 10
Y 1200 150 10
P 2000 50 30
X, Y, P maddelerine ait ısı miktarı, kütle, sıcaklık
değişim grafiği verilmiştir. Bu maddelerle ilgili
olarak aĢağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) X ve Y aynı, P farklıdır.
B) X ve P aynı, Y farklıdır.
C) Y ve P aynı, X farklıdır.
D) Üçü de aynıdır.
E) Üçü de farklıdır.
18) Boş kabı tek başına
K t sürede, L 4t süre-
de dolduruyor. Mus-
luklar aynı anda açı-
lıp kabın yarısı doldu-
rulduğunda L muslu-
ğu kapatılıyor. Kap
dolduğunda kaptaki denge sıcaklığı kaç °C
olur? (Musluklar su akıtıyor.)
A) 20 B) 22 C) 23 D) 24 E) 26
1-A 2-C 3-E 4-E 5-D 6-C 7-C 8-B 9-C 10-B
11-C 12-C 13-D 14-C 15-D 16-E 17-A 18-B
K L
C20 CT
K L
C20 C40
K L
C12 C36
K M
C22 C66
ISI VE SICAKLIK
9 . S IN I F KARA FİZ İK 211
TEST - 4
1)
2T
0
T
Isı (cal)
X
Y
C)(
Q 3Q
Sıcaklık
m
2m
X ve Y cisimlerinin sıcaklık – ısı grafiği şekildeki
gibidir. mX = m, mY = 2m olduğuna göre, CX/CY
oranı kaçtır?
A) 3
4 B) 1 C)
3
2 D)
2
1 E)
3
1
2) Sıcaklığı 40°C olan 150 g suya 1200 cal ısı ve-
rildiğinde sıcaklığı kaç °C olur?
(CSu= 1 cal/g.°C)
A) 45 B) 46 C) 48 D) 50 E) 55
3) 20°C’de 800 g su içine 80°C’deki 400 g katı cisim
bırakılıyor. Denge sıcaklığı kaç °C olur? (Ccisim=
0,25 cal/g.°C)
A)3
160 B) 40 C) 50 D)
3
80 E)
3
40
4) 40°C’deki 200 g su ile 90°C’deki 300 g su karıştı-
rılıyor. Denge sıcaklığı kaç °C olur?
A) 54 B) 60 C) 70 D) 76 E) 82
5)
C20
4m
C80
m
X Sıvısı Y Sıvısı
20°C’deki 4m kütleli sıvı ile 80°C’deki m kütleli sı-
vı karıştırılıyor. Sıvıların özısıları arasındaki ilişki
CY = 2CX olduğuna göre, denge sıcaklığı kaç
°C’dir?
A) 40 B) 45 C) 50 D) 55 E) 60
6)
C20 C80
C60
Kabın yarısı 60°C’de su ile doludur. Musluklar
özdeş. Musluklar aynı anda açılıp kap doldu-
ğunda denge sıcaklığı kaç °C olur?
A) 42 B) 46 C) 50 D) 52 E) 55
7) 80°C’deki 1000 g sıvı ile 20°C’deki 300 g su ka-
rıştırılıyor. Denge sıcaklığı kaç °C’dir?
(Csıvı = 0,2 cal/g.°C)
A) 44 B) 48 C) 52 D) 60 E) 66
ISI VE SICAKLIK
KARA FİZ İK 9 . S IN I F 212
8) 20°C’deki 50 g su, 40°C’de 100 g su ve 60°C’de
50 g su karıştırılıyor. Denge sıcaklığı kaç
°C’dir?
A) 25 B) 30 C) 32 D) 36 E) 40
9)
4T
0
2T
Zaman (s)
X
Y
C)(
2t 3t
Sıcaklık
T
Eşit sürede eşit ısı veren özdeş ısıtıcılarla ısıtılan
X ve Y sıvılarının sıcaklık – zaman grafiği şekil-
deki gibidir.Öz ısıları arasındaki ilişki 3CX = 2CY
olduğuna göre mX/mY oranı kaçtır?
A)3
2 B)
2
3 C)
4
3 D)
3
1 E) 1
10) 25°C’deki 50 g sıvıya kaç kalori ısı verildiğinde
son sıcaklığı 60°C olur? (Csıvı= 0,1 cal/g.°C,
kaynama yok)
A) 75 B) 150 C) 175 D) 200 E) 400
11) 200 g suya 4000 cal ısı verildiğinde suyun son sı-
caklığı 70°C oluyor. Suyun ilk sıcaklığı kaç °C
olur?
A) 60 B) 50 C) 40 D) 30 E) 10
12) 500 g suyun sıcaklığını 40°C artıran ısı miktarı,
800 g suyun sıcaklığını 10°C’den kaç °C çıka-
rır?
A) 22 B) 28 C) 30 D) 35 E) 40
13)
2m
80 C 10 C 50 C
m m
2m, m, m kütleli su bulunan 80°C, 10°C,
50°C’deki kaplar, büyük bir kaba boşaltılıyor. Su-
lar homojen karıĢtığına göre, karıĢımın denge
sıcaklığı kaç °C olur?
A) 36 B) 45 C) 55 D) 62 E) 68
14)
K M
C10 C30 C70
L
Musluklar özdeş. Boş kabın yarısını K ve L mus-
luklarından akan su, diğer yarısını L ve M mus-
luklarından akan su dolduruyor. Kap dolduğun-
da denge sıcaklığı °C olur?
A) 20 B) 24 C) 30 D) 32 E) 35
1-E 2-C 3-D 4-C 5-A 6-E 7-A 8-E 9-A 10-C 11-B 12-D 13-C 14-E
ISI VE SICAKLIK
9 . S IN I F KARA FİZ İK 213
TEST - 5
1) Saf, aynı
cins K ve L
sıvılarının sı-
caklık - ısı
grafiği Ģekil-
deki gibidir.
Bu sıvıların
kütleleri oranı
mK/mL kaçtır?
3T
0Q
cal
2T
T
2Q
K LC
3Q
A) 2
1 B)
3
2 C) 1 D)
2
3 E) 2
2) Saf K ve L sı-
vılarının sıcaklık
- ısı grafiği Ģekil-
deki gibidir. Ci-
simlerin kütleleri
arasındaki iliĢki
2mK=mL olduğu-
na göre özısıları
arasındaki ilişki
nedir?
3T
0Q
cal
2T
T
2Q
K
L
C
A) CL = 3CK B) 2CK = CL C) CL = 6CK
D) 2CK = 3CL E) 3CK = 4CL
3) Eşit kütleli saf
K, L, M sıvıla-
rının sıcaklık
- ısı grafiği
şekildeki gi-
bidir.
Bu sıvıların
özısıları ara-
sındaki iliĢki
nedir?
3T
0Q
cal
2T
T
2Q
K LC
3Q
M
A) CL = CK > CM B) CM > CK > CL
C) CK > CL = CM D) CM > CL = CK
E) CL > CM > CK
4) Saf K ve L sıvıla-
rının sıcaklık - ısı
grafiği şekildeki
gibidir. Bu sıvıla-
rın ısı sığaları
oranı MK/ML kaç-
tır?
3T
0Q
cal
2T
T
2Q
K
L
C
A) 3
2 B) 4 C)
3
4 D) 2 E) 3
5) Özdeş ısıtıcılarla ısı-
tılan 2m kütleli K sı-
vısı ile 4m kütleli L
sıvısının sıcaklık -
zaman grafiği şekil-
deki gibidir. Sıvıların
özısıları oranı CK/CL
kaçtır?
40
0(s)
20
t
L
K
C
A) 2
1 B)
4
1 C) 1 D)
2
3 E) 2
6) Saf haldeki X ve Y
katı cisimlerinin
sıcaklık - ısı grafiği
şekildeki gibidir.
cisimlerin
özısıları oranı
CX/CY = 2 ise küt-
leleri oranı mX/mY
kaçtır?
3T
0Q
cal
2T
T
2Q
X
YC
4T
A) 2
1 B)
4
1 C)
2
3 D) 3 E) 2
ISI VE SICAKLIK
KARA FİZ İK 9 . S IN I F 214
7) K ve L sıvılarının
sıcaklık - ısı grafiği
şekildeki gibidir. K
sıvısından 60C, L
sıvısından 10C
alınıp karıştırıldı-
ğında, karıĢımın
denge sıcaklığı
kaç C olur?
0200
cal
40
20
400
K
L
C
(Isı alış-verişi, sadece sıvılar arasındadır.)
A) 18 B) 20 C) 25 D) 30 E) 35
8) Yalıtılmış ortam-
da, K ve L sıvıları
karıştırıldığında
karışımın sıcaklık
- zaman grafiği
şekildeki gibi olu-
yor.
Buna göre;
C
Q0
50
15
K
(s)
I. K'nın kütlesi L den büyüktür.
II. L'nin özısısı K'dan büyüktür.
III. K'nin ısı sığası, L'den küçüktür.
Hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) I ve II
9) Yalıtılmış ortamda K
ve L sıvılarından eşit
kütlede alınıp karıştı-
rılıyor. karışımın sı-
caklık zaman grafiği
şekildeki gibidir. Sı-
vıların özısıları ora-
nı Ck/CL kaçtır?
C
t
0
80
20
K
(s)
-20
A) 3
4 B)
3
2 C)
3
1 D) 2 E) 4
10)
C
3T
0Q cal
FC
2T
0Q cal
KC
3T
0Q cal
M
T
Saf haldeki F, K, M sıvılarının sıcaklık ısı grafiği
şekildeki gibidir.
Kaplar aynı ortamda ve verilen ısıyı sadece
sıvılar aldığına göre;
I. F ve M aynı cins sıvı olabilir.
II. F ve K sıvılarının kütleleri eşittir.
III. M'nin kütlesi F'den büyüktür.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
11) Aynı or-
tamda bu-
lunan kap-
larda saf
haldeki X,
Y, Z sıvıları
bulunmak-
tadır. Bu
kaplara öz-
deş
4T
0Q
cal
2T
T
2Q
X ZC
3Q
Y
ısıtıcılarla ısı verildiğinde, sıcaklık - ısı grafiği şe-
kildeki gibi oluyor.
Verilen ısıyı sadece de sıvılar aldığına göre;
I. Sıvıların öz ısıları eşittir.
II. X'in kütlesi en büyüktür.
III. Z'nin kütlesi en küçüktür.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
1-C 2-A 3-D 4-E 5-C 6-B 7-B 8-C 9-B 10-D 11-A
ISI VE SICAKLIK
9 . S IN I F KARA FİZ İK 215
ISI AKTARIMI Isı bir yerden başka bir yere üç farklı yolla aktarı-
lır.
1. İletim yoluyla
2. Konveksiyon yoluyla
3. Işıma yoluyla
1. Ġletim yoluyla Isı Aktarımı:
Katı maddelerin ısıyı iletmesi, iletim yoluyla olur.
- Çorbayı tahta kaşık ve metal kaşıkla karıştırdı-
ğımızda, metal kaşığı tuttuğumuz elimiz daha ça-
buk yanar. Bu durum, metalin ısıyı tahtadan daha
iyi ilettiğini gösterir.
- Soğuk havada, tahta oturağa ve beton oturağa
oturduğumuzda, beton oturakta daha çabuk üşü-
rüz.
Bu durum betonun ısı iletkenliğinin, tahtadan da-
ha iyi olduğunu gösterir.
2. Konveksiyon Yoluyla Isı Aktarımı:
Isının konveksiyon yoluyla yayılması, sıvı ve gaz-
larda gerçekleşir.
- Kaloriferin çevresindeki havayı ısıtması
- Sobanın etrafındaki havayı ısıtması
- Soğuk suyu ocağa koyduğumuzda suyun sıcak-
lığının artması
Konveksiyon yoluyla gerçekleşir.
Ayrıca, yanan sobanın üzerine asılı havlunun tit-
reşmesi, kaloriferin yanındaki perdenin titreşmesi,
ısının konveksiyon yoluyla iletilmesine örnektir.
3. IĢıma yoluyla Isı Aktarımı:
Sıcak cisimler etrafa ışıma yayarlar. Isının boş-
lukta yayılması olayına ışıma (radyasyon) denir.
- Güneş'in Dünya yüzeyini ısıtması ışıma yoluyla
gerçekleşir.
- Elektrikli sobaların(kızılötesi) tellerinin kızararak
etrafına ısı yayması ışımadır.
ÖRNEK
Boyları ve
kalınlıkları
aynı olan K,
L, M metal
çubuklarının
bir uçlarına
mum takılıp
diğer
Isıkaynağı
K
I. Mum
L
M
II. Mum
III. Mum
uçlarına özdeş ısıtıcılarla ısı veriliyor. Önce I,
sonra II, daha sonra III mum eriyor. Metallerin ısı
iletkenlikleri arasındaki iliĢki nedir?
Çözüm
Önce eriyen muma ısı daha çobuk gelmiştir.
Dolayısıyla o metalin ısı iletkenliği daha iyidir.
QK > QL > QM
ÖRNEK
Boyları ve
kalınlıkları
aynı olan K,
L, M metal
çubukları
yapıştırılıp
uçlarına
mum takılı-
yor.
K
X. Mumu
Isıkaynağı
L
MY. Mumu
Z. MumuM
L
K
Çubukların diğer uçlarına ısı verildiğinde önce Z,
sonra Y, daha sonra X mumu eriyor. Çubukların
ısı iletkenlikleri arasındaki iliĢki nedir?
Çözüm
Z ve Y mumlarının çubuklarında M çubuğu ortak
önce Z eridiğine göre L > K
Y, X'den önce eridiğine göre, K çubukları ortak
M > L dir.
M > L > K
ISI VE SICAKLIK
KARA FİZ İK 9 . S IN I F 216
HAL DEĞĠġĠMĠ
Maddelerin bir halden başka bir hale geçmesine
hal değişimi denir.
Katı halden sıvı hale geçmeye erime, sıvı halden
katı hale geçmeye donma, sıvı halden gaz haline
geçmeye buharlaşma denir.
Erime sıcaklığındaki m gram katı maddeyi sıvı ha-
le getirmek için gereken ısı miktarı:
Q = m.Lee
Le= Erime ısısı
Kaynama sıcaklığındaki m gram maddeyi, buhar
haline getirmek için gereken ısı miktarı
Q = m.Lbb
Lb = Buharlaşma ısısı
Suyun hal değiĢim grafiği:
C
100
0
-T
Su + Buz
Buz
Su + Buhar
Su
Buhar
ÖRNEK
0C'deki 50 gram buzun 100C de su haline
getirmek için kaç kalori ısı gereklidir? (LBuz=80
cal/g)
Çözüm
Önce 0Cdeki buzu 0C'de su haline dönüştüre-
ceğiz.
Sonra 0C'deki suyu 100C haline getireceğiz.
Q = m.L + m.cT
Q = 50.80 + 50.1.100 = 4000 + 5000
Q = 9000 Cal.
ÖRNEK
Isıca yalıtılmış kapta 40C'de 3m gram su vardır.
Kaptaki su içine 0C'de 2m gram buz bırakılıyor.
Denge durumunda kapta kaç m gram buz ka-
lır? (Lbuz = 80 cal/g, Csu= 1 cal/g.C)
Çözüm40C'deki suyu 0C'ye getirip, suyun verdiği ısıyı
bulalım. Bu ısının ne kadar buzu eriteceğini he-
saplayalım.
Qsu= m.cT = 3m.(1.40-0) = 3m.40 = 120m
120m = m.L
120m = m.80
.erirbuzgramm2
3
m2
3
80
m120m
Kapta 2m gram buz vardır.
.kalırbuzgram2
mKapta
2
mm
2
3m2
.eridim2
3
ÖRNEK
-20C'deki m gram buzu 10C'deki su haline ge-
tirmek için 6000 cal ısı gerekmektedir. m kütlesi
kaç gramdır? (Lbuz = 80 cal/g, Csu= 0,5 cal/g.C)
Çözüm
Q = m.cT + m.L + m.cT
6000 = m.0,5.20 + m.80 + m.1.10
6000 = 10m + 80m + 10 m
6000 = 100m
m = 60 gram
ISI VE SICAKLIK
9 . S IN I F KARA FİZ İK 217
ÖRNEK
120C'deki 20 gram su buharı kaç joule ısı
enerjisi kaybederse, 0C'de buz haline gelir?
(Lbuz = 80 cal/g, Cbuhar= 0,5 cal/g.C, Lbuhar = 540
cal/g) (1 cal = 4,2 joule)
Çözüm
Q1 = m.ct = 20.0,5.(120-100)
Q1 = 20.0,5.20 = 200 cal
Q2 = m.L = 20.540 = 10800 cal
Q3 = m.c T = 20.1.(100-0) = 2000 cal
Q4 = m.L = 20.80 = 1600 cal
QT = 200 + 10800 + 2000 + 1600 = 146000 cal
1 cal = 4,2 joule ise
Q = 14600.4,2 = 61320 joule
ÖRNEK
Saf haldeki bir
maddenin sı-
caklık - ısı gra-
fiği Ģekildeki
gibidir. Bu
maddenin
özısısı C=0,4
cal/g olduğuna
göre, erime ısı-
sı Le kaç cal/g
dir?
C
80
0
20
600 1100 cal
Çözüm
Q = m.c T
600 = m.0,4(80-20)
600 = m.0,4.60
600 = 24.m
m = 25 gram
Q = m.Le
1100 - 600 = 25.L
500 = 25.L
L = 20 cal/g
ÖRNEK
-40C'deki 20 gram buzu 10C'deki su haline
getirmek için kaç kalori ısı gereklidir?
(Lbuz = 80 cal/g, Csu= 0,5 cal/g.C)
Çözüm
Önce -40C'deki
buzu 0C'de buz
haline getirece-
ğiz.
Sonra 0C'deki
buzu 0C'deki su
haline getirece-
ğiz.
C
0
10
-40
ısı
Daha sonra, 0C'deki suyu 10C'deki su haline
getireceğiz.
Q1 = m.c T = 20.0,5.40 = 400 cal
Q2 = m.L = 20.80 = 1600 cal
Q3 = m.cT = 20.1.10 = 200 cal
QT = Q1 + Q2 + Q3 = 2200 cal
ÖRNEK
0C'deki 30 gram buzu, 40C'de su haline ge-
tirmek için kaç kalori ısı gereklidir? (Lbuz = 80
cal/g)
Çözüm
QT = m.L + mcT
QT = 30.80 + 30.1.40
QT = 2400 + 1200
QT = 3600 cal
ISI VE SICAKLIK
KARA FİZ İK 9 . S IN I F 218
ÖRNEK
0C'deki 10 gram buz üzerine 100C'de m gram
su buharı gönderiliyor. Denge sıcaklığı 40C ol-
duğuna göre, m kütlesi kaç gramdır?
(Lbuz = 80 cal/g, Lbuhar= 540 cal/g.)
Çözüm
m.Le + mcT = m.Lb + mcT
10.80 + 10.1(40-0) = m.540 + m.1.(100-40)
800 + 400 = 540m +60m
1200 = 600m
m = 2 gram
ÖRNEK
46C'deki 30 gram su üzerine 100C'de kaç gram
su buharı gönderilirse, suyun sıcaklığı 100C
olur? (Lbuhar = 540 cal/g)
(Isı alış-verişi su -subuharı arasında)
Çözüm
mcT = m.L
30.1.(100-46) = m.540
30.54 = m.540
m = 3 gram su buharı
ÖRNEK
0C'deki 15 gram buzu, 20C'de su haline ge-
tirmek için gereken ısı kaç kaloridir?
(Lbuz = 80cal/g)
Çözüm
Q = m.L + mcT
Q = 15.80 + 15.1.(20-0)
Q = 1200 + 300 = 1500 cal
ÖRNEK
-20C'deki 30 gram buzu 50C'deki su haline
getirmek için gerekli ısı kaç kaloridir?
(Lbuz = 80 cal/g, Cbuz= 0,5 cal/g.C)
Çözüm
C
0
50
-20
ısı
Q = m.cT + m.L + mcT
Q = 30.0,5.20 + 30.80 + 30.1.50
Q = 300 + 2400 + 1500 = 4200 cal.
ÖRNEK
Safa bir katının
sıcaklık - ısı
grafiği Ģekil-
deki gibidir. Bu
katının erime
ısısı Le = 50
cal/g ise, özısı c
kaç cal/g C
dir?
C
80
0400 600 cal
Çözüm
600-400 = m.Le
200 = m.50
m = 4 gram
400 = mcT
400 = 4.c.(80-0)
400 = 4.c.80
400 = 320 C
Cg/cal4
5C
ISI VE SICAKLIK
9 . S IN I F KARA FİZ İK 219
ÖRNEK
0C'deki 20 gram buz, 30C'deki 40 gram su içine
bırakılıyor. Denge durumunda fiziksel hallerin-
de ne gözlenir?
(Le = 80 cal/g, ısı alışverişi su - buz arasında)
Çözüm
Suyun verdiği ısıyı, buz alacak
Qsu = mcT = 40.1.(30-0) = 40.30 = 1200 cal.
Qbuz = m.L = 20.80 = 1600 cal
Suyun verdiği ısı, buzun tamamının erimesi için
yeterli değil.
1200 kalorilik ısı, kaç gram buz eritir diye baka-
cağız.
1200 = m.80 gram1580
1200m
Su, 15 gram buzu eritir.
Denge durumunda;
0C'de 5 gram buz, 55 gram su
ÖRNEK
0C'deki 30 gram buz, 60C'de 40 gram su içi-
ne bırakılıyor. Denge durumunda fiziksel hal
için ne söylenebilir?
(Le = 80 cal/g, ısı alışverişi su - buz arasında)
Çözüm
Suyun verdiği ısıyı bulalım
Q = 40.1.60 = 2400
Buzun tamamının erimesi için gerekli asıyı bula-
lım;
Qbuz = m.L
Q = 30.80 = 2400 cal.
Suyun verdiği ısının tamamı, buzun erimesi için
kullanılacak.
Denge durumunda;
0C'de 70 gram su
ISI VE SICAKLIK
KARA FİZ İK 9 . S IN I F 220
TEST - 1
1) 0C'deki 30 gram buzun 15 gramını eritmek
için kaç kalori ısı gereklidir? (Le = 80 cal/g)
A) 800 B) 1200 C) 1500 D) 2000 E) 2400
2) 0C'deki 10 gram buzu 40C'de su haline ge-
tirmek için gerekli ısı kaç kaloridir?
(Lbuz = 80 cal/g)
A) 800 B) 1000 C) 1200 D) 1400 E) 1800
3) -40C'deki 50 gram buzu 20C'de su haline ge-
tirmek için en az kaç kalori ısı gereklidir?
(Lbuz = 80 cal/g, Cbuz = 0,5 cal/gC)
A) 6000 B) 6400 C) 6800 D) 7200 E) 8000
4) -20C'deki kaç gram buzu 10C'deki su haline
getirmek için 1200 cal ısı gereklidir?
(Lbuz = 80 cal/g, Cbuz = 0,5 cal/gC)
A) 8 B) 10 C) 12 D) 14 E) 15
5) Saf haldeki katı
bir maddenin
sıcaklık - ısı
grafiği Ģekilde-
ki gibidir.
C
80
0400 900 cal
Bu maddenin erime ısısı Le= 20 cal/g olduğu-
na göre, kütlesi kaç gramdır?
A) 100 B) 50 C) 40 D) 30 E) 25
6) 60C'deki m gram su içine 0C'de en fazla kaç
m buz konulursa, buzun tamamı erir?
(Lbuz = 80 cal/g, ısı alışverişi su - buz arasında)
A) 4
1 B)
2
1 C)
3
2 D)
5
4 E)
4
3
7) Saf haldeki katı
maddenin sıcaklık -
ısı grafiği şekildeki
gibidir. Bu madde-
nin öz ısısı c= 0,1
cal/gC ise, erime
ısısı Le kaç cal/g
dir?
C
70
0
10
300 800 cal
A) 60 B) 50 C) 25 D) 10 E) 8
8) 0C'deki 40 gram buza 2000 cal ısı veriliyor.
Kaç gram buz erimeden kalır? (Lbuz = 80 cal/g)
A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 25
ISI VE SICAKLIK
9 . S IN I F KARA FİZ İK 221
9) 0C'deki 50 gram buzun tamamını 0C'de su
haline getirmek için kaç kalori ısı gereklidir?
(LBuz = 80 cal/g)
A) 0 B) 2000 C) 4000 D) 6000 E) 8000
10) 0C'deki m gram buzun tamamını 0C'de su hali-
ne getirmek için 800 cal ısı gerekmektedir. m küt-
lesi kaç gramdır? (LBuz = 80 cal/g)
A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 40
11) 0C'deki 20 gram buzu TC'de su haline getirmek
için 1800 cal ısı gerekmektedir. T sıcaklığı kaç
C'dir?
(LBuz = 80 cal/g, CSu = 1 cal/gC)
A) 10 B) 12 C) 15 D) 20 E) 40
12) -40C'deki m gram buzu 40C'deki su haline ge-
tirmek için 700 kalori ısı gerekmektedir. m kütlesi
kaç gramdır?
(CBuz= 0,5 cal/gC, LBuz=80 cal/g, CSu=1 cal/gC)
A) 5 B) 8 C) 10 D) 15 E) 20
13) 25C'deki 100 gram suyun tamamını 0C'deki
buz haline getirmek için suyun dıĢarıya ver-
mesi gereken ısı kaç kalori olmalıdır?
(LBuz = 80 cal/g, CSu = 1 cal/gC)
A) 5500 B) 6450 C) 8550 D) 9050 E) 10500
14) 0C'deki 60 gram su içine, 0C'de 10 gram buz
bırakılıyor. Su içindeki buz kütlesinin 4 gram
olması için dıĢarıdan su-buz karıĢımına kaç
kalori ısı verilmelidir?
(Isı alış-verişi, su-buz arasındadır. LBuz= 80 cal/g)
A) 320 B) 420 C) 480 D) 620 E) 1200
15) Isıca yalıtılmış ortamda, 0C'deki 10 gram buzu,
100C'de su buharı haline getirmek için kaç
kalori ısı gereklidir?
(LBuz = 80 cal/g, LBuhar = 540 cal/g, CSu=1 cal/gC)
A) 3400 B) 6200 C) 6400 D) 7200 E) 9600
16) Isıca yalıtılmış bir kapta 0C'de bir miktar su bu-
lunmaktadır. Kaptaki su içine -8C'de bir parça
buz bırakılıyor.
Buna göre;
I. Buzun sıcaklığı artar.
II. Buzun kütlesi artar.
III. Suyun özkütlesi azalır.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
1-B 2-C 3-A 4-C 5-E 6-E
7-D 8-C 9-C 10-B 11-A 12-A
13-E 14-C 15-D 16-B
ISI VE SICAKLIK
KARA FİZ İK 9 . S IN I F 222
TEST - 2
1)
C
3T
0
T
t t(s)
C
3T
02t t(s)
K L
C
2T
02t t(s)
M
Isıca yalıtılmış kapta bulunan saf haldeki K, L, M
sıvılarına özdeş ısıtıcılarla ısı verildiğinde, sıcak-
lığının zamana göre değişim grafiği şekillerdeki
gibidir.Buna göre, K, L, M sıvılarının aynı cins
sıvı olup olmadığı hakkında ne söylenebilir?
A) Üçü de aynı sıvı olabilir.
B) K ile L aynı olabilir, M ise farklıdır.
C) K ile M aynı olabilir, L ise farklıdır.
D) L ile M aynı olabilir, K ise farklıdır.
E) Üçü de farklı sıvılardır.
2) Bir kapta bulunan
saf sıvının sıcaklığı-
nın aldığı ısıya göre
değişim grafiği şe-
kildeki gibidir.
C
70
0
20
Q1
(cal)Q2
I II
Sıvının özkütlesi I ve II aralıklarında nasıl de-
ğiĢir?
I II
A) Değişmez Azalır
B) Artar Azalır
C) Azalır Değişmez
D) Azalır Artar
E) Değişmez Artar
3)
C
4T
0
T
2t t(s)
C
4T
02t t(s)
F K
C
4T
03t t(s)
M
2T
T
Isıca yalıtılmış kaplara saf halde aynı cins F, K, M
sıvıları konuluyor. Kaplara özdeş ısıtıcılarla ısı
verildiğinde sıvıların sıcaklıklarının zamana göre
değişim grafiği şekillerdeki gibi olmaktadır. Bu sı-
vıların kütleleri arasındaki iliĢki nedir?
A) mF = mK = mM B) mF > mK > mM
C) mM > mF > mK D) mM = mK > mF
E) mF = mK > mM
4) Oda sıcaklığının
20C olduğu bir or-
tamda, bir bardağa
su konuluyor. Suyun
sıcaklığının zamana
göre değişim grafiği
şekildeki gibidir.
C
0
T1
t1
(s)t2
I II
T2
Buna göre;
I. Suyun özkütlesi (0 - t1) aralığında artmaktadır.
II. Suyun kütlesi (t1 - t2) aralığında artmıştır.
III. Su (0 - t1) aralığında ısı enerjisine sahiptir.
Yargılarından hangileri doğrudur?
(buharlaşma yok)
A) Yalnız III B) Yalnız I C) I ve II
D) II ve III E) I ve III
ISI VE SICAKLIK
9 . S IN I F KARA FİZ İK 223
5) -40C'deki 5 gram buza 260 kalori ısı veriliyor.
Son fiziksel durum aĢağıdakilerden hangisi
gibidir? (Lbuz = 80 cal/g, Cbuz = 0,5 cal/gC)
A) 0C'de 5 gram buz
B) 0C'de 1 gram buz, 4 gram su
C) 0C'de 3 gram buz, 2 gram su
D) 0C'de 5 gram su
E) +2C'de 5 gram su
6) 0C'deki m1 gram buz üzerine 100C'de m2 gram
su buharı gönderiliyor. Buzun tamamının 0C'de
su olabilmesi için m1/m2 oranı kaçtır?
(Lbuz = 80 cal/g, Cbuhar = 540 cal/gC)
(Isı alışverişi buz - buhar arasındadır.)
A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 10
7) 40C'deki m1 gram
su içine, 0C'de m2
gram buz konuldu-
ğunda karışımın sı-
caklık zaman grafiği
şekildeki gibidir.
m1/m2 oranı kaç-
tır?
C
40
0
10
m2 zaman(s)
m1
(Lbuz = 80 cal/g) (Isı alışverişi su - buz arasında-
dır.)
A) 2
3 B)
2
5 C)
2
9 D) 4 E) 3
8) 0C'deki buz
parçası 100
gram su içine bı-
rakılıyor. Buz
parçasının kütle-
sinin zamana gö-
re değişim grafiği
şekildeki gibidir.
Buz kütlesi
30
0
10
t1 zamant2
Suyun ilk sıcaklığı kaç C'dir? (Lbuz = 80 cal/g)
A) 6 B) 9 C) 12 D) 16 E) 20
9) Saf haldeki katı bir
maddeye ait sıcak-
lık ısı grafiği şekil-
deki gibidir. Bu
maddenin erime
ısısı Le= 25 cal/g
olduğuna göre,
sıvı haldeki özısısı
kaç cal/gC'dir?
C
75
0
15
500 800 cal
A) 4
1 B)
2
1 C)
3
2 D)
4
3 E)
5
2
10) Isı yalıtımlı bir kap içinde, 0C'deki 15 gram buz,
20C'de 40 gram su içine bırakılıyor. Denge sı-
caklığında kapta kaç gram su olur?
(Lbuz = 80 cal/g)
A) 45 B) 50 C) 52 D) 54 E) 55
ISI VE SICAKLIK
KARA FİZ İK 9 . S IN I F 224
11) I. Çorbayı karıştırırken, tahta kaşık yerine metal
kaşık kullandığımızda elimizin yanması.
II. Elimize kolonya döktüğümüzde elimizin serin-
lemesi.
III. Testinin suyu soğutması için dışına ıslak havlu
sarılması
Yukarıdaki olaylardan hangileri ısının iletim
yoluyla yayılmasını açıklar.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız
D) I ve II E) I ve III
12) I. Sobanın odayı ısıtması
II. Ocakta ısıtılan suyun kaynaması
III. Güneşin Dünya yüzeyini ısıtması
Yukarıdaki olaylardan hangileri ısının sadece
konveksiyon yoluyla yayılmasını açıklar?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I ve III
13) I. Yükseklere çıktıkça suyun kaynama sıcaklığı-
nın düşmesi
II. Rüzgarlı havalarda çamaşırların daha çabuk
kuruması
III. Isıtıcıların (UFO) odayı ısıtması
Yukarıdaki olaylardan hangileri ısının ıĢıma ve
konveksiyon yoluyla yayılmasını açıklar?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
14) AĢağıdaki olaylardan hangisi, ısının iletimi yo-
luyla yayılmasıyla açıklanır?
A) Kaloriferin odayı ısıtması
B) Kuşların kışın tüylerini kabartması
C) Kışın betona oturan birinin üşümesi
D) Güneş'in Dünya'yı ısıtması
E) Yanan kalorifer peteğinin üzerindeki perdenin
titremesi
15) Boyları şekilde veri-
len kalınlıkları ihmal
edilen X, Y, Z metal
çubukları uçlarına
mum yapıştırılıyor.
Çubuklara O nokta-
sından ısı
x y
z
2L
L L
I
II
III
Mum
Mum Mum
O
verildiğinde önce II sonra III daha sonra I mumu
eriyor. X, Y, Z çubuklarının ısı iletkenlikleri
arasındaki iliĢki nedir?
A) X > Z > Y B) Y > Z > X C) Y > X > Z
D) Z > X > Y E) X > Y = Z
1-B 2-C 3-D 4-E 5-C 6-D
7-E 8-D 9-A 10-B 11-A 12-C
13-C 14-C 15-B
ISI VE SICAKLIK
9 . S IN I F KARA FİZ İK 225
TEST - 3
1) Saf bir sıvının
sıcaklık - ısı
grafiği şekil-
deki gibidir.
Bu sıvının
özısısının (c)
buharlaĢma
ısısına (L)
oranı c/L kaç-
tır?
C
0
60
-15
cal300 500
A)50
1 B)
40
1 C)
30
1 D)
20
1 E)
15
1
2)
C
40
0Q 5Q cal
C
50
0
30
2Q 4Q cal
K
M
Saf haldeki K ve M katı maddelerinin sıcaklık - ısı
grafiği şekildeki gibidir. Maddelerin kütleleri eĢit
olduğuna göre erime ısıları oranı LK/LM kaçtır?
A) 3
2 B) 2 C) 1 D)
3
4 E)
4
5
3) Saf haldeki sıvı bir
maddenin sıcaklık -
ısı grafiği şekildeki
gibidir. Sıvının
özısısı c= 0,2
cal/gC ise, erime
ısısı L, kaç cal/g
dir?
60
0
10
200 cal600
C
A) 50 B) 40 C) 30 D) 25 E) 20
4) Katı haldeki K ve
L cisimleri Ģekil-
deki gibi üst üste
konuluyor.
K
L
K cisminin sıcaklığı değişmediği halde, L cisminin
sıcaklığının azaldığı görülmektedir. Isı alışverişi
iki cisim arasında olduğuna göre;
I. K cismi erimektedir.
II. Dengeye geldiklerinde sıcaklıkları eşittir.
III. Dengeye geldiklerinde sıcaklık değişimleri
eşittir.
Yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I, II ve III
D) I ve II E) I ve III
5) 10C'deki F
cismi üzerine
60C'deki K
cismi Ģekilde-
ki gibi üst üs-
te konuluyor.
K
F
C60
C10
Isı alışverişi iki cisim arasında olup, denge sıcak-
lıkları 40Cdir. Buna göre;
I. K'nın kütlesi, F'den büyüktür.
II. Isı sığaları arasındaki ilişki 2MK = 3MF dir.
III. Sıcaklık değişimleri eşittir.
Yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve III E) I ve III
ISI VE SICAKLIK
KARA FİZ İK 9 . S IN I F 226
6) Bir kapta
bulunan
buz par-
çasına ısı
verildi-
ğinde,
t1
C
0
T
-T
Zaman(s)
t2 t3
buz kütlesinin sıcaklığının zamana göre değişim
grafiği şekildeki gibidir.
Buna göre;
I. (0-t1) aralığında buzun sıcaklığı artmaktadır.
II. (t1-t2) aralığında buzun kütlesi azalmaktadır.
III. (t2-t3) aralığında suyun özkütlesi azalmaktadır.
Yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve III E) I ve III
7)
C
3T
0
T
Q 5Q cal
K
C
4T
0
2T
2Q 6Q cal
M
Saf haldeki K ve M katı cisimlerinin aynı ortam-
daki sıcaklık - ısı grafiği şekildeki gibidir.
Buna göre;
I. Cisimlerin hal değiştirirken aldıkları ısı enerji-
leri eşittir.
II. M cisminin ısı sığası, K cisminin ısı sığasın-
dan büyüktür.
III. Cisimlerin özısıları eşittir.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
8) Isı yalıtımlı kap için-
de bulunan su içine
m gram buz konul-
duğunda, su-buz ka-
rışımının sıcaklığının
zamana göre deği-
şimi
C
2T
0 (s)t1 t2
-T
şekildeki gibidir. Buna göre;
I. Başlangıçta, suyun kütlesi, buzun kütlelerin-
den fazladır.
II. (0-t2) aralığında buz sürekli ısı almıştır.
III. t2 anında 0C'de su - buz karışımıdır.
Yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız II B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
9)
C
4T
0Q 3Q cal
K
C
4T
0
2T
2Q 3Q cal
M
Saf haldeki aynı cins K ve M sıvılarının sıcaklık -
ısı grafiği şekildeki gibidir. Bu sıvıların kütleleri
oranı mK/mM kaçtır?
A) 1 B) 2
3 C)
2
1 D)
3
1 E)
4
1
10) 0C'deki 10 gram buzu, 40C'de su haline geti-
ren ısı miktarı, 0C'deki 20 gram buz üzerine
gönderilirse, denge durumundaki fiziksel hali
için ne söylenebilir?
A) 0C'de 10 gram su, 10 gram buz
B) 10C'de 20 gram su
C) 0C'de 5 gram buz, 15 gram su
D) 0C'de 15 gram buz, 5 gram su
E) 20C'de 20 gram su
1- A 2-B 3-E 4-D 5-A 6-C
7-B 8-B 9-E 10-C
ISI VE SICAKLIK
9 . S IN I F KARA FİZ İK 227
TEST - 4
1) 0C'deki 10 gram buz ile 20C'deki 40 gram su
karıştırılıyor. Isı alışverişi sadece su ile buz ara-
sındadır. Denge durumu aĢağıdakilerden han-
gisi gibidir? (Lbuz = 80 cal/g)
A) 0C'de 50 gram su
B) +2C'de 50 gram su
C) 0C'de 5 gram buz, 45 gram su
D) 0C'de 2 gram buz, 48 gram su
E) +10C'de 50 gram su
2) 0C'de 20 gram buz, 30C'de 40 gram su içine bı-
rakılıyor. Denge durumu aĢağıdakilerden han-
gisi gibidir? (Lbuz = 80 cal/g, ısı alışverişi su buz
arasındadır.)
A) 0C'de 60 gram su
B) 0C'de 10 gram buz, 50 gram su
C) 0C'de 15 gram buz, 45 gram su
D) 0C'de 5 gram buz, 55 gram su
E) +5C'de 60 gram su
3) 0C'de 20 gram buz, 60C'de 30 gram su içine bı-
rakılıyor. Denge durumu aĢağıdakilerden han-
gisi gibidir? (Lbuz = 80 cal/g, ısı alışverişi su buz
arasındadır.)
A) 0C'de 50 gram su
B) 4C'de 50 gram su
C) 8C'de 50 gram su
D) 12C'de 50 gram su
E) 0C'de 10 gram buz, 40 gram su
4) -20C'de 10 gram buz, 10C'deki 90 gram su içi-
ne bırakılıyor. Denge sıcaklığı kaç C'dir?
(Cbuz = 0,5 cal/g. C, Lbuz = 80 cal/g, ısı alışverişi
su-buz arasındadır)
A) -4 B) 0 C) +2 D) +4 E) +8
5) -20C'de 20 gram buz, 80C'deki 30 gram su içi-
ne bırakılıyor. Denge sıcaklığı kaç C'dir?
(Cbuz = 0,5 cal/g. C, Lbuz = 80 cal/g, ısı alışverişi
su-buz arasındadır)
A) 2 B) 8 C) 10 D) 12 E) 16
6) 40C'de 100 gram su içine,0C'de en fazla kaç
gram buz bırakılırsa, buzun tamamı erir?
(Lbuz = 80 cal/g, Isı alışverişi su - buz arasında-
dır.)
A) 20 B) 30 C) 40 D) 50 E) 80
7) 0C'deki 12 gram buz, 30C'deki en az kaç
gram su içine bırakılırsa, buzun tamamı erir?
(Lbuz = 80 cal/g, Isı alışverişi su - buz arasında-
dır.)
A) 24 B) 28 C) 32 D) 36 E) 48
ISI VE SICAKLIK
KARA FİZ İK 9 . S IN I F 228
8) 100C'deki 20 gram subuharı 0C'deki buz üzeri-
ne gönderiliyor. Isı alıĢveriĢi buz ile su buharı
arasında olduğuna göre, en fazla kaç gram
buz erir? (Lbuhar= 540 cal/g, Lbuz= 80 cal/g)
A) 160 B) 150 C) 120 D) 100 E) 80
9) 100C deki 8 gram su buharı, 0C'deki kaç
gram buz üzerine gönderilirse denge sıcaklığı
40C olur? (Lbuhar= 540 cal/g, Lbuz= 80 cal/g, ısı
alışverişi su - buz arasındadır.)
A) 20 B) 30 C) 40 D) 50 E) 60
10) 0C'deki 25 gram buz, 70C'deki kaç gram su
içine bırakılırsa denge sıcaklığı 40C olur?
(Lbuz= 80 cal/g, ısı alışverişi su-buz arasındadır.)
A) 50 B) 60 C) 80 D) 90 E) 100
11) 0C'de su - buz
karışımı bulunan
kaba ısı verildiğinde,
karışımın sıcaklık -
ısı grafiği şekildeki
gibidir.
C
20
0160 300 cal
Kapta baĢlangıçta kaç gram su bulunur?
(Le= 80 cal/g, kabın kütlesi önemsiz.)
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
12) 0C'deki m gram buz, kaç C'deki 4 m gram su
içine bırakılırsa, denge sıcaklığı 8C olur?
(Lbuz= 80 cal/g, ısı alışverişi su-buz arasındadır.)
A) 30 B) 32 C) 38 D) 40 E) 44
13) Bir kapta bulunan
0C'deki buza ısı hızı
sabit kaynak ile ısı
verildiğinde sıcaklık -
ısı grafiği şekildeki
gibi oluyor.
C
T
0Q1 Q2 cal
Isı kaynağı değiştirilmeden kapta bulunan buzun
kütlesi artırılırsa;
I. Q1 değeri artar,
II. açısı azalır.
III. açısı artar.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
14) Isıca yalıtılmış kap
içindeki su içine bir
parça buz bırakılı-
yor. Suyun kütlesi-
nin zamana göre
değişim grafiği şe-
kildeki gibidir.
Buna göre;
Su Kütlesi
5m
0
4m
t1 zamant2
I. Buzun ilk sıcaklığı 0C'dir.
II. (0-t1) aralığında buz 0C'de, su sıcaklığı
0C'nin üstündedir.
III. (t1 - t2) aralığında 0C'de su - buz karışımıdır.
Yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) Yalnız I
D) I ve II E) I ve III
1-A 2-D 3-B 4-B 5-D 6-D
7-C 8-A 9-C 10-E 11-C 12-A
13-D 14-D