MADDE VE ISI

MADDE

İletken Yalıtkan

ISI

Işıma(Radyasyon)

Konveksiyon

İletim

çarpışmasıylaaktarılır

Atom/Molekül

oluşurolabilir olabilir

iletir iletmez

yoluyla iletilir

yoluyla iletilir

yoluyla iletilir

Isı da bir çeşit enerjidir. Isı enerjisini günlük hayatımızda çok farklı alanlarda karşımıza çıkmaktadır. Örneğin kışın evimizi ısıtmaktayız veya yemeklerimizi pişirmekteyiz.

1- ISININ İLETİM İLE TAŞINIMI

ISININ YAYILMASI

Isı sıcaktan soğuğa doğru yayılır.

Tencerenin Metal aksamında ısı iletim ile taşınır.

İletim, enerji bir cisimden diğer bir cisme geçtiğinde gerçekleşmektedir. Örneğin sıcak bir cisme elimizi değdiğimizde, ısı enerjisi elimize iletilmekte ve elimizde ısınmaktadır. Metal cisimler ısı enerjisini mükemmel bir şekilde iletirler. O yüzden bunlara ısı iletkeni adını takmaktayız. Tahta veya plastik malzemeler ise ısı enerjisini iyi iletmezler. O yüzden bunlara ısı yalıtkanı demekteyiz. En güzel örnek mutfaklarda kullandığımız tavalardır. Tavların yemek pişirilen kısmı ısı iletkeni olan metal malzemelerden yapılırken, tavayı tutmamızı sağlayan sap kısımları ısı yalıtkanı olan tahtadan veya kuvvetli plastikten (bakalit vb.) yapılmaktadır.

Sıvı ve gaz gibi maddelerin doğrudan hareket ederek ısıyı taşıması olayıdır .Eğer

çorba pişirdiğimiz tencere

şeffaf olsaydı, tencerenin

altındaki sıcak tabana

çarparak ısınan suyun

yükselerek yukarı doğru hareket ettiğini, tencerenin yukarısındaki soğuk bölge bulunan çorbanın ise aşağı doğru hareket ettiğini, ve böylece ısının dairesel bir hareketle taşındığını görebilirdik. Bu çevrimsel hareket yukarıdaki şekilde gösterilmiştir.

2- ISI TAŞINIMI (MADDE TAŞINIMI – KONVEKSİYON)

Isı taşınımı olayına verilebilecek en güzel örnek, deniz kenarlarında oluşan meltem rüzgarlarıdır. Gündüzleri kara üzerindeki hava, deniz üzerindeki havadan daha hızlı ısınmakta, böylece deniz üzerindeki soğuk hava kara yönünde hareket ederek serin meltem rüzgarlarını oluşturmaktadır. Gündüzleri soğuk hava karaya doğru esmektedir. Akşamları ise kara üzerindeki hava deniz üzerindeki havaya nispeten çok daha hızlı bir şekilde soğumakta. Böylece rüzgar yön değiştirerek serin hava denize doğru esmektedir.

3- IŞINIM

Güneşin ışığı ve ısı enerjisi bize ısı iletimi veya ısı taşınımı ile taşınamaz çünkü uzayda hava bulunmamaktadır. Uzay bir boşluktan oluşmaktadır ve enerjiyi güneşten dünyaya taşıyacak bir ortam bulunmamaktadır. Güneşten dünyamıza ışık ve ısı enerjisi doğrudan ışın demetleri olarak gelmektedir. Bu tür ısı hareketine ışınım adına vermekteyiz. Güneş enerjisi dünyamıza çarptığında, bu ışınım ya çarptığı cisim tarafından yutulmakta ya da yansıtılmaktadır. Koyu renkli yüzeyler güneş enerjisini yutarken, açık renkli yüzeyler de yansıtmaktadır.

ISI YALITIMI

Isı yalıtımı maddelerin ısı alışverişlerini önlemektir. Maddenin sıcak kalmasını sağlamak yada tersi soğuk kalmasını sağlamak ısı yalıtımıdır.

Evlerimiz kışın birçok yönden ısı kaybeder. Bu kayıp yalıtım ile önlenir.

Kapı ve camlar çift cam olabilir. İki cam arasındaki durgun hava ısı kaybını önler

Tavan arasına , cam elyafı , Yanmaz köpük malzemeler döşenebilir. Ev tabanlarına halı döşenebilir. Duvarlara içten yada dıştan strafor (köpük) döşenip üstleri sıvanabilir. Duvarlar delikli tuğlalar ile örülebilir.

KIŞIN VE YAZIN FARKLI GİYSİLER GİYERİZ.

İTFAİYECİLER ÖZEL GİYSİLER GİYERLER.BU GİYSİLER ONLARI YÜKSEK ISIDAN KORUR...

KUTUP AYILARININ DERİLERİNİN ALTINDAKİ 10 CM’LİK YAĞ TABAKASI ISI YALITIMI SAĞLAR…

YALITIM:Bir maddeyi soğuk veya sıcaktan korumak için ısı

alışverişini önleme işlemi.

YALITMAK:

Yalıtım işi.

YALITIM MALZEMESİ:Yalıtım işinde kullanılan asbest,çift camlı

pencere, strafor gibi malzemeler.

Tencere,tava gibi mutfak eşyalarının alt kısımlarının ısıyı iyi iletmesi istenir.

Böylece Yemekler daha erken pişecektir.

Peki tencere,tava,çaydanlık gibi malzemelerde ısı yalıtkanı olması istenenkısımlar nelerdir?Bunlar; saplar,kapak tutacağı,kısacası elimizin değdiği zaman yanmamasıiçin yapılan kısımlardır.

Pişirme amaçlı kap seçiminde iyi ısı iletme özelliği aranan tek özellik olmayabilir.

Örneğin:Toprak kapların pişirme amaçlı kullanılması bir bakıma fırının yüksek sıcaklığına dayanım,bir bakıma da ısıyı yavaş ve düzgün iletmenin pişme kalitesine getireceği katkı içindir.

Bu durumu, öğretmeninizin öncülüğünde tartışabilirsiniz.

strafor asbestyansıtıcı yüzey

zemin döşeme

muşamba

laminantcam yünü çift cam çift catı

Isı yalıtım malzemesi olarak; strafor,ahşap,cam yünü,yansıtıcı yüzey,volkan tüfleri,katran,fosfatlar,asbest gibi malzemeler kullanılır

İnşaat duvarlarında,pencerelerde, tavanlarda, su depolarında, kısa süreli gıda paketlerinde ve soğuk hava depolarında hangi yalıtım malzemelerinin veya yöntemlerinin kullanıldığını tartışabilirsiniz. Tartışma sırasında farklı yalıtım malzemelerinin kullanım ömrü,yanma özelliği,yoğunluğu ile ilgili bilgileri içeren çizelgeyi kullanın. Not: Yaygın ısı yalıtım malzemelerinin kolay tutuşmama,ısıya ve yanmaya dayanıklı olma gibi özellikleri vardır.