2

ISSN

0021-0

315

MIESIĘCZNIK POLSKIEGO ZWIĄZKU INŻYNIERÓW I TECHNIKÓW BUDOWNICTWA

1

2019

1INŻYNIERIA I BUDOWNICTWO NR 1/2019

MiesięcznikPOLSKIEGO ZWIĄZKUINŻYNIERÓWI TECHNIKÓWBUDOWNICTWA

SPIS TREŚCI strona Tematyka czasopismaOgólne problemy budownictwa i inżynierii lądowej, teoria konstrukcji, kształtowanie, wspomaganie komputerowe, projektowanie, realizacja, diagnostyka i utrzymanie obiektów budowlanych, inżynierskich i specjalnych, w tym mostów, budowli podziemnych i komunalnych, badania materiałów, elementów i konstrukcji, fizyka budowli, geotechnika, normalizacja, jakość i certyfikacja, kształcenie kadr oraz aktualne sprawy środowiska budowlanego.

Artykuły są recenzowane. Za publikację w czasopiśmie naukowym „Inżynieria i Budownictwo” uzyskuje się 7 punktów (Komunikat MNiSW z 18.12.2015 r.).

WydawcaFundacja PZITB Inżynieria i Budownictwo 00-050 Warszawa, ul. Świętokrzyska 14 Przewodniczący Rady Fundacji prof. dr hab. inż. Kazimierz Flaga, dr h.c. multi

Redakcja00-637 Warszawa, ul. Lecha Kaczyńskiego 16, pokój 626APolitechnika – Wydział Inżynierii Lądowej, tel./fax 22-629-69-86.e-mail: pzitbinzynieria@neostrada.pl www.inzynieriaibudownictwo.pl redakcja@inzynieriaibudownictwo.pl www.zgpzitb.org.pl

Kolegium RedakcyjneRedaktor naczelna prof. dr hab. inż. Hanna Michalak, zastępca redaktor naczelnej: dr inż. Stefan Pyrak, sekretarz redakcji mgr inż. Monika Kubisiak, redaktorzy tematyczni: prof. dr hab. inż. Marian Giżejowski, dr hab. inż. Aniela Glinicka – prof. PW, prof. dr hab. inż. Stanisław Kuś – dr h.c., prof. dr hab. inż. Czesław Miedziałowski, mgr inż. Piotr Rychlewski, prof. dr hab. inż. Anna Siemińska-Lewandowska, prof. dr hab. inż. Tadeusz Urban, prof. dr inż. Wojciech Włodarczyk, redaktor językowy mgr Barbara Głuch, redaktor statystyczny prof. dr inż. Wojciech Włodarczyk. Współpracują: prof. dr hab. inż. Piotr Noakowski (Niemcy), prof. dr inż. Andrzej Nowak – dr h.c. (USA).

Rada Programowa Prof. dr hab. inż. Anna Halicka (przewodnicząca), prof. dr hab. inż. Jan Bień (wiceprzewodniczący), prof. dr hab. inż. Wiesław Buczkowski, dr inż. Magdalena Dobiszewska (sekretarz), dr hab. inż. Jacek Domski – prof. PK, prof. dr hab. inż. Kazimierz Furtak, dr inż. Roman Gąćkowski, dr hab. inż. Barbara Goszczyńska – prof. PŚk, prof. dr hab. inż. Kazimierz Gwizdała, dr hab. inż. Eugeniusz Koda – prof. SGGW, prof. dr hab. inż. Aleksander Kozłowski, dr hab. inż. Jolanta Prusiel, dr inż. Teresa Rucińska, prof. dr hab. inż. Leonard Runkiewicz (wiceprzewodniczący), prof. dr hab. inż. Adam Zybura.

Warunki prenumeratyZamówienia prenumeraty w wersji elektronicznej należy składać na jednym z wymienionych portali: www.e-kiosk.pl (http://www.e-kiosk.pl/inzynieria_i_budownictwo), www.egazety.pl (https://www.egazety.pl/fundacja-pzitb/e-wydanie-inzynieria-i-budownictwo.html), www.nexto.pl (http://www.nexto.pl/e-prasa/inzynieria_i_budownictwo__p132009.xml)Cena rocznej prenumeraty w wersji elektronicznej wynosi 125,40 zł (w tym 23% VAT), cena 1 wydania w wersji elektronicznej 10,45 zł (w tym 23% VAT).

* * *Zamówienie prenumeraty w tradycyjnej, papierowej wersji „Inżynierii i Budownictwa” można składać w dowolnym terminie w siedzibie redakcji. Zamawiający może otrzymać czasopismo, począwszy od następnego miesiąca po dokonaniu wpłaty. Zamówienia zeszytów sprzed terminu wpłaty będą realizowane – w miarę możliwości – z zapasów magazynowych.Cena rocznej prenumeraty normalnej wynosi 252,00 zł (w tym 5% VAT). Cena rocznej prenumeraty ulgowej dla członków indywidualnych PZITB, Związku Mostowców RP, PIIB oraz studentów wynosi 126,00 zł (w tym 5% VAT).W przypadku prenumeraty ulgowej jest wymagane podanie (odpowiednio): nazwy oddziału stowarzyszenia; numeru rejestracyjnego w Okręgowej Izbie Inżynierów Budownictwa; nazwy uczelni i wydziału. Faktura za prenumeratę ulgową może być wystawiona tylko na osobę fizyczną. Wpłaty za prenumeratę w wersji papierowej prosimy dokonywać na konto: Fundacja PZITB Inżynieria i Budownictwo, 00-050 Warszawa, ul. Świętokrzyska 14, Bank Millennium Warszawa, nr 23 11602202 0000 0000 5515 9052.

REKLAMY przyjmuje redakcja

Materiały opublikowane w „Inżynierii i Budownictwie” są objęte prawem autorskim i nie mogą być – bez zgody redakcji – rozpow-szechniane w żadnej postaci. Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam.

Indeks 95132 Cena: 20,00 zł + 5% VAT ISSN 0021-0315 (wersja pierwotna)PRZYGOTOWANIE DO DRUKU I DRUK: Drukarnia „LOTOS Poligrafia” sp. z o.o. www.lotos-poligrafia.pl, tel. 22-872-22-66, fax 22-872-22-68.

ZAGADNIENIA KONSTRUKCYJNE I MATERIAŁOWE

R. Kowalczyk – Konstrukcje zespolone w budynkach wysokich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

D. Bajno, R. Tews, A. Grzybowska – Błędne decyzje wykonawcze powodem awarii komina stalowego . . . .

P. Bodzak – Wzmocnienia elementów materiałami kompozytowymi w świetle zasad zbrojenia konstrukcji żelbetowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

PORADNIK KONSTRUKTORA

M. Wcisło, A. Łukasik – Projektowanie odwodnień wy-kopów budowlanych z wykorzystaniem modelowania numerycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

H. Michalak, K. Kościńska-Grabowska, P. Przybysz – O wykorzystaniu modelowania numerycznego w pro-jektowaniu rozbudowy podziemnych części budynków

U. Tomczak, A. Lejzerowicz – Pomiary inklinometryczne i tensometryczne podczas realizacji ścian szczelino-wych stanowiących obudowę głębokich wykopów . . .

TEORIA I BADANIA NAUKOWE

A. Glinicka, M. Maciąg – Wyboczenie techniczne ideal-nych prętów ściskanych ulegających korozji atmosfe-rycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

A. Al Sabouni-Zawadzka, W. Gilewski, J. Pełczyński – Projektowanie belek z drewna klejonego warstwowo z uwagi na naprężenia prostopadłe do włókien . . . . . .

M. Bakalarz, P. Kossakowski – Sztywność na zginanie belek z forniru klejonego warstwowo wzmocnionych matami węglowymi o ultrawysokim module sprężystości

KONFERENCJE NAUKOWE

V Forum Budowlane Płock 2018 . . . . . . . . . . . . . . . . . .

KRONIKA

J. Szkwarek – Śp. doc. dr inż. Józef Szkwarek (1932–2018) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

RECENZJE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

15

18

23

27

33

38

42

47

51

III okł.

II okł., 14, 32, 46, 52

1/2019Rok LXXV (rok założenia 1938)

WARSZAWA, STYCZEŃ 2019

2 INŻYNIERIA I BUDOWNICTWO NR 1/2019

INŻYNIERIA I BUDOWNICTWO 1/2019 ! INŻYNIERIA I BUDOWNICTWO 1/2019 ! INŻYNIERIA I BUDOWNICTWO 1/2019 ! INŻYNIERIA I BUDOWNICTWO 1/2019

KOWALCZYK R.: Konstrukcje zespolone w budynkach wysokich.

Podstawowymi kryteriami projektowaniabudynkuwysokiego sąwytrzyma-

łość (nośność), użytkowalność, komfort użytkowników oraz ekonomiczność.Omówiono rozwiązania konstrukcji zespolonych stosowanych obecnie corazczęściejwbudynkachwysokich.Przedstawionoprzykładytegorodzajubudyn-

ków zrealizowanych bądź zaprojektowanych, scharakteryzowano rozwiązaniaelementówzespolonych(słupów,ścian,połączeń)orazodniesionosiędoprzy-

szłościkonstrukcjizespolonych.

BAJNOD.,TEWSR.,GRZYBOWSKAA.:Błędne decyzje wykonawcze powo-

dem awarii komina stalowego.

Przedstawionoprzykładnieuzasadnionychodstępstwwykonawczychw re-

alizacjikonstrukcjibudowlanychwstosunkudoopracowańprojektowych.Stwier-dzono,żewpraktycebudowlanejkażdeodstępstwoodzałożeńprojektowych,a w szczególności zmiana parametrów geometrycznych konstrukcji komina,możedoprowadzićdorealnegozagrożeniakatastrofąbudowlaną.

BODZAK P.: Wzmocnienia materiałami kompozytowymi w świetle zasad zbrojenia konstrukcji żelbetowych. Przeprowadzonoanalizęporównawcządotyczącąelementówwzmocnionychmateriałamikompozytowymi.Wykazano,żezniszczenieniejestwyłącznieskut-kiemprzekroczeniadopuszczalnychnaprężeńprzyczepnościnastykukompozyt–beton.JesttorównieżwynikdziałaniasiłpoprzecznychibrakurównowagisiłwwęzłachzastępczejkratownicyopisanejprzezMörscha,akonstrukcjewzmac-

nianewykazująwadyźlezaprojektowanegoelementużelbetowego.

WCISŁOM.,ŁUKASIKA.:Projektowanie odwodnień wykopów budowlanych z wykorzystaniem modelowania numerycznego.

Wykazanoróżnicewwynikachbadańuzyskanychmetodąmodelowaniaorazwzorówanalitycznych.Uzyskanerozbieżnościporównanodoobserwacjitereno-

wychiwykazano,żewprzypadkuwiększychinwestycjiprzeważajązaletymetodmodelowych.

MICHALAKH.,KOŚCIŃSKA-GRABOWSKAK.,PRZYBYSZP.:O wykorzysta-

niu modelowania numerycznego w projektowaniu rozbudowy podziem-

nych części budynków. Projektowanierozbudowyczęścipodziemnejbudynkówjestzazwyczajwspo-

maganemodelowaniemnumerycznym2Dlub3D.Przedstawionownioskizana-

lizyporównawczejwynikówuzyskanychzanalizmodelinumerycznychbudynkurozbudowywanegowczęścipodziemnej,opracowanychwukładziepłaskim2Dzwykorzystaniempowszechniestosowanegooprogramowaniaiprzestrzennym3Dzwykorzystaniemspecjalistycznegooprogramowania.

TOMCZAKU.,LEJZEROWICZA.:Pomiary inklinometryczne i tensometrycz-

ne podczas realizacji ścian szczelinowych stanowiących obudowę głębo-

kich wykopów. Istotnymzadaniemnabudowiejestkontrolaspełnieniazałożonychwymagańprojektowych,wtymprzemieszczeńścianobudowy.Wartykuleprzedstawionometody pomiarów inklinometrycznych zarównomanualnych, jak i automatycz-

nychorazpomiarynaprężeńwbetonieprzyużyciuczujnikówtensometrycznych.Naprzykładachzostałyomówionewynikipomiaróworazichkorelacjazwynika-

miobliczeńprojektowych.

GLINICKAA.,MACIĄGM.:Wyboczenie techniczne idealnych prętów ściska-

nych ulegających korozji atmosferycznej. Omówionowpływkorozjiatmosferycznejnaidealneprętystaloweobciążonesiłąściskającą.Doanalizyzostałprzyjętyprzekrój ceowy35×40×4 i kątownik30×30×4.Wkorodującymprzekrojuprętaulegazmianiepołożenieśrodkacięż-

kościprzekroju;określonomimośrodydziałaniasiły.Przedstawionozmniejsze-

nieczasueksploatacjispowodowanekorozjąkształtowników.Ocenionosposóbzniszczeniaprętawrozważanymprzedzialeczasowymod0dookoło7,7lat.

ALSABOUNI-ZAWADZKAA.,GILEWSKIW.,PEŁCZYŃSKIJ.:Projektowanie

belek z drewna klejonego warstwowo z uwagi na naprężenia prostopadłe do włókien. Przedstawiono analizę naprężeń normalnych prostopadłych do włókienwswobodniepodpartychdźwigarachotypowyminietypowymkształciewykona-

nychzdrewnaklejonegowarstwowo.Belkisąanalizowanezgodniezeuropejskąnormąprojektowąorazzzastosowaniemmetodyelementówskończonych.Ana-

lizajestprzeprowadzonadlaróżnychparametrówmateriałowych,przyzałożeniuzarównoortotropii,jakiizotropii.

BAKALARZM.,KOSSAKOWSKIP.:Sztywność na zginanie belek z forniru klejonego warstwowo wzmocnionych matami węglowymi o ultrawysokim module sprężystości. Przeanalizowanopracęstatycznąbelekwzmocnionychmatamiwęglowymio ultrawysokim module sprężystości. Wzmocnienie elementów spowodowałoistotne zwiększenie ogólnegomodułu sprężystości przy zginaniu. Zniszczenieelementówwynikałozosiągnięciawytrzymałościnarozciąganieforniruiprze-

rwaniaciągłościmatykompozytowej.

KOWALCZYK R.: Composite Structures in Tall Buildings.

Basic factors in designing of tall buildings are safety, occupant’s comfortand economy. The application of composite construction in tall and super tallbuildingsisreachingpresentlymorethan40%oftotalnumberoftallbuildings.The paper describes various solutions applied in the structural systems ofcompositetallbuildings.Severalexamplesofrecentlyerectedtallbuildingsarementionedandtheirstructuralsystemsarecharacterized(solutionsofcompositemega-columns,compositewalls,connections).Trendsforthefutureofcompositeconstructionintallbuildingsarediscussed.

BAJNOD.,TEWSR.,GRZYBOWSKAA.:Wrong construction decisions as

a cause of the steel chimney failure. An example of unjustified executive deviations in building constructions inrelationtodesignstudiesispresented.Itwasfoundthatinconstructionpracticeany deviation from the design assumptions, and in particular a change in thegeometricalparametersofthechimneyconstruction,couldleadtoarealriskofaconstructiondisaster.

BODZAK P.: Retrofitting with composite materials in accordance with guidelines for reinforced concrete structures. In the article the comparative analysis on the elements retrofitted withcompositematerialswasperformed. Ithasbeenshown that the failureoccursnot only as the result of exceeding the permissible adhesion stresses at thecomposite-concreteinterface.ItismainlytheconsequenceoftransverseforcesactionandtheimbalanceofforcesinthetrussnodesdescribedbyMörsch,andsuchareinforcedstructuresshowdefectsofawronglydesignedelement.

WCISŁO M., ŁUKASIK A.: Design of dewatering of building excavations using numerical modeling.

Thedifferencesinmodelingandanalyticalformulaswereproofed.Obtaineddiscrepancieswerecomparedtofielddata.Theresultssuggestsusingmodelingincaseoflargeinvestment.

MICHALAK H., KOŚCIŃSKA-GRABOWSKA K., PRZYBYSZ P.: Use of numerical modeling in the design of the extension of underground parts of buildings. Designing the extension of the underground part of buildings is usuallysupportedby2Dor3Dnumericalmodeling.Theconclusionshavebeenpresentedfromthecomparativeanalysisoftheresultsobtainedfromthenumericalmodelsofthebuildingextensionintheundergroundpart,thathavebeendevelopedin2Dflatnumericalmodelusingcommonlyavailablesoftwareand3Dspatialnumericalmodelbasedonspecializedsoftware.

TOMCZAK U., LEJZEROWICZ A.: Inclinometric and strain gauges

measurements during the implementation of diaphragm walls forming the housing of deep excavations. Animportanttaskintheperformanceofaconstructionsiteistocontrolthefulfillmentoftheassumeddesignrequirements,inthiscasethedisplacementoftheretainingwalls.Thepaperpresentsinclinometermeasurementmethods(bothmanual and automatic) andmeasurements of stresses in the concrete (usingstraingauges).The resultsof themeasurementsand theircorrelationwith thedesignarediscussed.

GLINICKAA.,MACIĄGM.:Technical buckling of ideal compression bars subjected to atmospheric corrosion.

Thepaperdiscusses the influenceof atmospheric corrosionon ideal steelbars loaded with compressive force. For the analysis, a C-section and anangleofC35×40×4andL30×30×4.respectivelywereadopted.Inthecorroding cross-sectionofthebarthepositionofthecenterofgravityofthesectionchanges;theeccentricityoftheforceactionwasdetermined.Shownisareductionintheservicelifecausedbycorrosionofprofiles.Themethodofbardestructionintheconsideredtimeintervalfrom0to~7,7yearswasassessed.

AL SABOUNI-ZAWADZKA A., GILEWSKI W., PEŁCZYŃSKI J.: Design of glulam beams with regard to stress perpendicular to the grain.

Thepresentpaperpresentstheanalysisofstressperpendiculartothegraininbothstandardandnon-standardsimplysupportedbeamsmadeofgluedlaminatedtimber.ThebeamsareanalysedaccordingtoEurocodeandindependentlywiththe finite element approach. The analysis is conducted for various materialparameterswiththeassumptionofbothorthotropyandisotropyandleadstotheconclusionthatnon-standardbeansshouldbeanalysedindividually.

BAKALARZM., KOSSAKOWSKIP.:Flexural stiffness of laminated veneer lumber beams strengthened with ultra high modulus carbon fibre reinforced sheets. ThepaperpresentstheresultsofanalysisofstaticworkoflaminatedveneerlumberbeamsstrengthenedwithultrahighmodulusofelasticitycarbonsheetsS&P C-Sheet 640. Strengthening caused a significant increase in the globalmodulus of elasticity in bending, althoughno increase in flexure strengthwasnoted.