10
Dr. sc. Neboja Ranðeloviæ, docent Pravni fakultet u Niu ISTOÈNO PITANJE I NJEGOVE REFLEKSIJE NA DRAVNO-PRAVNE PROCESE NA BALKANU UDK: 911.3 : 32 ] (497) Primljeno: 10. 10. 2006. Pregledni rad Geostrateka cjelovitost Balkana i Podunavlja i strateka stremljenja velikih sila naslijeðena iz prethodnih stoljeæa odredili su polazne toèke europskih gibanja XIX. vijeka. Njemaèki prodor na Istok, rusko irenje na Jug i tenja za primatom u borbi za tursko naslijeðe, nastojanje Turske da reformama svoju imperiju vrati iz mrtvih i ostane na desnom brijegu savsko-dunavskog sliva, èuvajuæi ga kao svoju prirodnu granicu i tenje balkanskih naroda za osloboðenjem, uoblièili su geopolitièka, strateka i dravno-pravna odlièja onoga èiji je zajednièki naziv Istoèno pitanje. U kontekstu sklapanja i rasturanja velikih saveza, èije su ishodite, ali èesto i poèetna toèka bili kongresi velikih sila ovog razdoblja, balkanski narodi, teko nalazeæi prave puteve za konstituiranje i razvitak svoje dravnosti, suoèavali su se se na nespojivim naslijeðem i suprotstavljenim uticajima. Takvi utjecaji èesto su ih vodili na stranputicu dravno-pravnog razvoja. Obuhvaæanje svih detalja ovog pitanja zahtijeva jednu veliku studiju, ali prostor i okviri koje prua jedan èlanak daju moguænost da se ukae na vane trenutke i utjecaje koji su obiljeili dravno-pravni razvitak balkanskih naroda. Saimanje ovih uticaja moe se najbolje sagledati kroz specifiènosti izgraðivanja hrvatske dravnosti, sudar Istoka i Zapada i formalnog i faktièkog u hodu Srbije ka izgradnji graðanske drave, posebnosti nastanka Bugarske i etnièko-religijski galimatijas Bosne i Hercegovine. Ovaj rad je prilog promiljanju o najvanijim segmentima Istoènog pitanja, èiji nerijeeni tragovi optereæuju Balkan i u suvremenom dobu. Kljuène rijeèi: Istoèno pitanje, dravno-pravni razvitak, Srbija, Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Bugarska, koncert velikih sila I Kada se u jednom radu, u naslovu, ili u kontekstu, naðe pojam Istoèno pitanje obièno se najpre stvara slika kompleksa politièkih i dravno-pravnih pitanja, geopolitièkih i geostratekih odrednica, javnih i skrivenih razloga velikih sila za stvaranje, otvaranje, zatvaranje i ponovno otvaranje pitanja politièke prolosti, sadanjosti i buduænosti prostora Balkana i Bliskog istoka. Sama geostrateka i geopolitièka vanost Balkana i njegove okoline, odredila je njegovu politièku sudbinu, najèeæe kreiranu van domaaja balkanskih prostora i mimo volje balkanskih naroda. Geostrateke odlike Balkanskog poluostrva kazuju koji su razlozi stremljenja velikih sila za osvajanjem i 471 Dr. sc. Neboja Ranðeloviæ: Istoèno pitanje i njegove refleksije na dravno-pravne procese na Balkanu Zbornik radova Pravnog fakulteta u Splitu, god. 43, 3-4/2006., str. 471.-480.

Istočno Pitanje i Njegove Refleksije Na Državno-pravne Procese Na Balkanu

  • Upload
    vuuj

  • View
    218

  • Download
    4

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Istočno Pitanje i Njegove Refleksije Na Državno-pravne Procese Na Balkanu

������������ �� ���������������� ����� �������������

�������������������� ���������������� ����� ������������������

���������������� ���

�����������������������

�������������

����� ���� ������������ �� � ������� ��� ������ ���� ����������� ������������ �� �������� �� !��������������� ������������!� ����"������!�����#� �� �$%$������� ������ "���!����� %������������������� �&�#�����'�� � �!��� �������� �������� ���������� ��� ����(������� ����� � � ����� ��!������ �� ��� � � ������� �� �� ��� � � ������ ����#�� � ���)��� ���#� ���� �"�� �����# �� ������!�������#� ������� ��'���� �� ������� �� � ��������������"������#�!����"� ����� ���� � ����' ��)!� �� ����"� ��# �"���� ��� �����"���� ���%��"��!�� �����*��������� ��� ! �� � �� � ���� �� � �������� � �� �� "���� ��� ���������� ��� "���� �� !"��� � �"� � �����#���������������� ��#�� ��� �� �� ������ ����������� � ����!� ���!������ ���������� ����� � ��� �� ����� ��' ������� ��" � ��� ��� ��� ��� � � ���!������ � ��������� �� ��!���� ����������� ��� ��( ��������� ���"����������������� ���� �!��������' ��)!� ��#�� �� ��+��� � ����������� �� ��#�!�� �� � ������ ����������������������� ���!�����������������!��' ���� ��"� � �� ����#������� ������ '��� �� '������������������� ��������������'������' ��)!� ����� ��� � �� ������ � �� �� , '�� ���� ���� ���� � � �'�� ��� � ����� � #��� ��� �� � �!�����"����� #� ��� �� ���� �������' ���������� ��%��� ���- ! � ������ ��#���� ���"�#�������,������ � #� �����#� � �������' ����!�������� �� �� ���# �����������"�)����#������# ��� ��� ��������.����#������ +� �� � �� ��� !���#� !������ ���� � � �� '������ ��#������ � %��"�#� !�� �� �� "���������������� #���!���������� �� �������������������

/���"�������"�0 �� �!���"� ����#���$�%��&"��%�����'%� �(#�)�*���#�+�%� �(�#,�������+��-���%���#�,.����(�#�(��-�� �%���(�/�����

/ � ������������� ������� ����������������������� ���!� ��%��"��!�� ����"�� ��� � �!��� ��� � � ���� � ��!���� � !����"���� �� ��' ��)!� ����� !�� �� �#�!����"������#���� �������������� ��� ������������������ �# ������������ � ��� � ����� �� � ����� �� � ���� �� !������ � ����!�� �� �!����"���!�������� � ������������������!���� �� �� � ��������#����� ��

, � �#���� ���� ���#�!����"� �� '����� �� � ������#���������������� ��� ���#��� !����"��� �������� � �"����� ����� ��� � �� �� � � � �� �����!���� � �� ���� ����� �� ������ � �� �� ����� ������ ������ � �� ���#!������ � � ���� ���� ��� � � �� ���������� � �������� ��� � � �� � ����� �

123

������������ �� �������0�%��"��!�� ���������#��������������� ���' ��)!� ����!������� �� �� ��-������ �� ��� ��#�� ������ ���,!������#���14��4)156778��������123�)197�

Page 2: Istočno Pitanje i Njegove Refleksije Na Državno-pravne Procese Na Balkanu

���� ����� ���� !���� �� +�� � "��� !���� � � ��#���� � � � ������ ������ ! �� �� � ���� �� ��� ��� � � #���� ������ ����� � �� � � ����� �� � ���� �� #�#� ��� � ��!���������� :���������� ���� ���� �� ���"�������;�������! � ������!�'�� ���������� � ���� ������!������ ����� ������ ���� �������"�������!�������� �,��� ���� ��������#����� ��<������� �� � �� �� ����� ����� � �� � � ����� =��!�� �� > ���� ��� �� ������ ���#��� #�)��� ������ �� #�)!����"��� � '����� � !������ ������ !� ������ =��! � ���������� �� � � � > ����� ��� ��� ��� ���� � !���� � �� ��� � �� ,���� �� !�������?���� ���� > ����� ����� !�����! "��� �� � ����� � � �� ���� � � �� ���� ������ ��� �� �� ���� !������� ��� ����� �� �� =#������� ����� :��#������ ��� ���� ������ � �� ���� �� ;� � @ ��� > ���� �� ����� � %������ �� =#�! ���������� ��� ������������ ��� ��������!�����������!������������"�����#� ���� ������� � �� � ���� � ��� �� � ��� � � ��� � ������ ��@ ���> ���� �� =#����������� !��� ���� ��� � " ���� ��������� �������3 �� ���� ��#� ����� �� ������� � ����������� �� �!����� ������#�!���� ��!� �������������� � �� ��� ��������)������ �#���� � � ��� !����� !�� ����� ����� !������ � ����� �� �� � �#���� ������� !��#��!�� � �� �� � ���� � � #�!� ������ � �� �� �������� ������ ���������!������ � � "��� ' ��!�' ����=��!��� � ��������� �� '��������� �������!� � � �������� ��������� ��� ����������

����� ���� � ��������� � �� � � �� ���� ��� � �� ��� ���� � ���������� � ��������� �� ������ �� �!������������� ������������!� ���� "������!�����#� �� $%$����� ����� "��������� �%������������������� �&�#�����'�� � �!��� ������� � ������� ������� ��'������ �������!�������� �� ���������A�� " B����������' ��#����� �(��������������� ��� ����(������� ������ � �������!������ �� ��� � � ������� �� �� ��� � � ������ ��#�� � ���)��� ���#� ���� �"�� ����� # � � � ����� !������� #� ����� �� ��'���� �� ������ � �� � �������������"�������#�!����"� ������ ���� ����"� ��# �"������� �����"��� ���%��"��!�� �����

+��!�� ������������ �������������������"��� � �� ������#���� �=��!�'�����!�� ����� ��'���������!�������C���� ��� ���# � �� �� ��� ���#���� �����!�' ��"�� �#�!���� ��# ����%��"��!�� ������� ���������������� �� �� �����#�� ���"�� ���������� ��� ����������������"��� � ������������!���������� ����!�� ����������!������ ������������ ������������������� �����!�������������!������ ��!�������� ����D� �������! !����� !���� ������������� ����� ��� ���������������" ������ '��� ����� ��#�!�� �� ���� � �����=#�!����>���������������� '���'���������������� �� �#�!�� �%��"��!�� ������ �������# ����� ���=��!��� ���� ��������������������� ���������!���� ����(�������=��!��������� !��� ����� '������#� "������������!���� ���������� ��� � �� �- ! � �� �%������*���������!� �����+�� ������#�� ���� ��������!�� ����!�� �� ����!�������� ������������� ��� ���(��������� � �� �� �!���! � ����� ���� +�� ����� ��!������� %��"�� !�� ���� ��� !��� ��� �� ���

126

������������ �� �������0�%��"��!�� ���������#��������������� ���' ��)!� ����!������� �� �� ��-������ �� ��� ��#�� ������ ���,!������#���14��4)156778��������123�)197�

3 &� ��?�������� �� ����!�������:� �;��( �� �� �� � ����#� ���3EEF�������E4�

Page 3: Istočno Pitanje i Njegove Refleksije Na Državno-pravne Procese Na Balkanu

������� �������@#�������" �������� ������ �����������������!��� � ����"� ! �������� �����! � ����������#�� ���� ��!������� ���%��"��!�� �����

*� ����� ��!�� ������ �#� � � ����� ��� � ��� ��� � � ��� � ���� ���� �� �� � ���������� ��� ��� ������� ��'���� �� #���� ������ !�' ��� ����� ��� ����� �!��� ���� �� � �� � ���� �� ��!�� ����� !�����+�� ��� ��� �!��#� � ��� �� �� �������������� ���! � �� ������ �� ������*�����!������������ �����/ � ����D������� 328E�� #������ D����� � '�0� B/ �� ��� �� D������ � ��� � � ��� ������!����� �/ ������������ ���D �������" ��������� �& ��� ���� ��������#������/ ��������������� ��:����������� �. ���#���;�!��! ����������� ��,��� �������! ����D �� ����! � �� ���� ������,����������C���!���������������!��������� �!��� ��������� "���!�������G6 , ��!���� �������� ��? ��#� � �� � ��� �#������ ���������� � �� ��#�������������#��������� � B������ �� � �� ���� G�� (� ���� !� ��� � �� ������ �� �!������ !��� � � �����������, ���3E34�0�B/��� � ����� �� ���? ��#� ���������������������� �!���� ��������D� ������#� ��+�� ������#�� ���� � ��� �� ���� ���������#� ��� ���@��!� ���������������������� ��� �� ���� ���� G�4

>�����$D%%%������!���� ��� ��������)���������� ������������ �!��� (������� $%$�� ���� ��� ���� !���� ������ ��� �� ����� %��"�#� !�� �� � �������!����� ��� � �� %� � �� � �� � �� � �� � %��"�� !�� ����� � � #���� ����#!�� ��� ���� ��� ���#����,����� ��� ������D����� 3966��� � � � ��� ��� � ���������#�"����������������� �������������� �!��� �����1

/�#��������!�������� �:��"���393F���� ������39F8�������������3929�;�!�� ��� ������� �!� ��� �����'��������������������!����"��������� ��!�� ��� �����������# � ��� �� ��� !�� #������ � � !����"��� ������� ������� �� ���� �������� ��� � �����' ������ ��� ���� �������������#� ��"���� ����

��"��� ��#���� 393F�� #����� ��� �� ��� � � ����������� !��� !����������� �� ������� ������ �� �� ��� �!���,����� ��� ������������ ���!������� ���� :>������ �� ����� �� ����� ;�� C� ����� � ��� ��! � � � � ��� � ��� � ���� ����� ������=��!����������� �������������� ����� �� '� �!�� �� ��! ���%��"��!�� ���������!����!�� � ���� �� ������ �� ������ ���� ���� � ������ � � !��� �������� ����!������ �� �� ����������'����� �� ��� �������������% ����!�� ����� �� ������ �� ��#� ���!��#���� �� ���� �� ��� � ��� � � ��� ���� � �� ����#� �� ���"� � ���� ����� � "�� � �� ��� � �� >������� !������ � �� �� � �"��� !��������� �����!�� �������������������� ��������������������� ����� � �������� ��� ������� "�� ����� �� �������� #� ������!������ ����� ����!� � ������� ��� � � � �� ���� �� ������ >�� ��� � ��� �� ��� � � ��� ��� ����� ��' ��� ��� ��"�#� ��#��� � :� �"��� ����� � �� ����� ;� ����� ����� �� ����� ��� �� �������� ���������� � ��� ��� ����� � !��!��� � !���������� ����� ��� � :� ��

124

������������ �� �������0�%��"��!�� ���������#��������������� ���' ��)!� ����!������� �� �� ��-������ �� ��� ��#�� ������ ���,!������#���14��4)156778��������123�)197�

6 ,�����>������H �I��������J�+������ ��39�)�������������H �! �� #�������#����������� �������/ �� ������ ����3929�������11���1F�

4 =���"����@��� �������#���%��"������ ����D���!��� 1 %�!����# ����������������"���� ������������!���� ���� �� � �����!���� 0�%��"� ���� ��(�����!�� ����

%��"� ���� ���%��"������������(��!�����!� ������������� ���"���� ���� �(�������� �� �!������B� ���"���G���������!��!������� �����/ � ����������B�������� ������G���������!��!������� ������� ���%�

Page 4: Istočno Pitanje i Njegove Refleksije Na Državno-pravne Procese Na Balkanu

3919�;���� � ����C� �����������������, ����������������� �� ����!����!�������!��!��� � ���������� ������ ��� � ���� �� =��!�� �� !��� � (������ �� ��� ������ ����" ��� ���������#�����39F8�

/�������� ����������!�������� ��������#������� ����������������������*����� �� ����������������#���������� ���� �����!��#��(������������������ ����� ���� �� �!���!�����������!�������� �!� ��� ���!�� ������!�������� �!�������� ������ ��� � � �� ����#����� ����, � ������ ���!��� ���' � ����������� �������������� ������� ��� ���� ���(�������D���� ����� ��� ���C� ����� � �!�����, ������ ������������ ��� ���� ���(�������� �� ��� "�������� �������������>��������: �������������!�����" ���������!��� ��������'������D� ������@�� ����;��� � �� �� �����������#���!�� �� ��������>���� ��� �%%�������#�#���' ��#��� �� ����� � ��� � �� � �� � #��� �� +� �� !� �� ���� ����� ����� '������ � � !�� � ����������� ������ �� ��������#�����39F8��#������� ����������������������������� !��#� !� � � !��� ��� � ���� %��"�#� !�� �� �� �� ����� ��� !� �� ! ��� � � � �D� �����@�� �������,������+��!� ��!��� ������������!�!�������� ����#�#�� �� K�� ��� ��"�� ,������ D� ���� �� @�� ������ � ������ ��#���� ��� �������� ����� ������� ����� ������� ��������� �� #���#� � " � � � �������' ������ ��� ������������ �����

�� �����#������� !����� � ����� � ����#� �� ��������#� ��#��� � � "���� ��!������������������� ���� ������� �!�!����� �� ����#��#�� ������� ����!������ ��!�� �� � ��� ���� ����� ���� ����� ����� !����� �� �� �!�� ����� ��!���� �� ���!��� �������� �� ���������� ��� ������������ �/�����!�!�������*�C� ���������� �� ��� !��� � %%%��� � ��� � #�����#� � � � � ����������'���� ����� ��� ��������� !���� ��!�� ��� ���� ��!������� ������� � ���� �� �� � ��� ��" � ����������������� "���!��'� ���!��������� ������.������� ��*������������%� ������ ������������ �� �������� !�� � ���������� ��� ������ , �� � ������ ��� !���� ������� ���� ��� � � !������� !�������� ��' ����� �� �� "�� �� ����� � � "� � � ���������� ���� ����� � �� !�� ��� � � �������� %� ������ ��� �� � ����� ������!"����#� � �. ��# �����' � � �>!������#�!������ ��>���������� ����!�� �����>����)*# ��� ��� ���� �!��� ���)�� ��������������C� �� �& �� ���� ���!������������������� ����� �� ��� #����#��������#�������� ��������#������' ����%������� �� �%� ������������ "����!�� ���� ��� "��!� '�� ���������! �������������� ����������������������� �����!����� �� �>������ �����#� � ������� ������������ ������

,���������!����!��������� � ������� �(�������� ��� ��� �����#������� �� ���������"���!�� ��� ���������!�� �� "������!�! ����� % ���������� ����!������� (������ ������ ���#� ��� � ���'���� �������� ������� ������"��� ��!���������#��� � � �!��"�� ����� �� ��!������� (����� ������� �� ����������� !����� �� � ���� � � ����� ���'���� � �� �� � ��� � � ����� �� �� ����������� ���!���� �! ����(��������!�������

, �� ������� ��������������� ����3928����3922��#�������������� ����� ��������������#����������#����������������� ��������������������#!#� ����� %��"�#� !�� �� �� �� ��� ��� ��������#� ��#��� � � !������ ��� ���' ��!� ���� �� �������� ���� !����!�� ���� � �� � �� * � �������� ��

121

������������ �� �������0�%��"��!�� ���������#��������������� ���' ��)!� ����!������� �� �� ��-������ �� ��� ��#�� ������ ���,!������#���14��4)156778��������123�)197�

Page 5: Istočno Pitanje i Njegove Refleksije Na Državno-pravne Procese Na Balkanu

���� �� �� #� ��������� � ���"��� �� �������� :��� ���� �� � ��#� �� !���! �!�������' ��#���������� �� ;������������ ���!�� � �����! ����� ���������' � � � � !����� !�� � ���� ������������� ����� ,��� �� ?�� ��� � �� ������� ����� ����, �),��� ���#���� �� �#�!����"���� ����=��!��!� �������������������� ��' ���� ��������0� /��'���� � ��# ��� � �� !������� � %��"� � ������� ���# ��� ������� ��� ����� �������'������� �%��"� �������� ��� ����!��������!�� ��!������� !����"��� �� ����� �� ���� ���� � �� � � �������� ����� �������� �� #��������� ����� ����� �����!������F - � � �0� �� ��� � � !�������� ���! � ���� � ��� !���� �� � ��� � � �������� �� ��� ����� L� �"��������������#� ��#��� � ��� ����� ��� � �� ��� ��� � � ������ �������� !���� ����� �� � ���� � ��� ��#� ���� � ��# ������ �������� !�� �� � ����� �� .����#����:����� � ���� ����) ����)�# ����� ���������;� � ���� ��� �� ������' ��)!� ������ ������� ������������������������!�����"����!� �������'�����(��� !����� ��� �� ����� ������ ������ � � � ��� � �� �� ��� � �� .����#��� � �� ��' � ������������������������ � ��!�� ����)�# �������! ������

������������#������� ������ ������� �������������������"������ ��� �� ������� �� %��"�#� !�� �� �� +�� ���� ��������� ����� !������ �# � ��� �!����� ��� �� ��������� ������� � �� �%��"�#�!�� �� ��*�!����"���������!���'���� $%$�� ���� :!"�� C� ������� ���������;� ��" �� ��� �� ������ ���� � ����������������� � ����(� ���!����� ��� �� � ��������# ��� ��� ���� ���#� $$�� ��� � ���� ��� !���'��� ������� %��"�#� !�� �� � ���� �� � ������� � �

��

� �� ����� � ����� �� � ����� � �� �� � �� �� �� ��������� �������� ��� �� �%��"���!�� ���� ���� �"��������� �������� ������� ��,�����' ��)!� ���� �� ���#� ��������������#������� ��� �� "����# ����������!���������� ��������� ��� ��%�����#����� � �� ������� �� ����#�������� � ����#���������!��������� ����� ���! ������������ �� ����������� �!����� �������� �!�����#� � �������' � � �� +��� �� !����� ����#� "� �� � ����� ������� � � ��� � #��� ��� �����#���������� � �!���� ���� � �� �%��"�#�!�� �� �� ���' ���!� ����!�������� ��� ��' ������ �� ������ � �� �� >��� ��� ������ � � !������� ������� � � �� � ��' ������ �� �� � !������� !� ���� ���� �'�� �������� � �� � ���� !��������!���� ��

.�� ��� � ��� ����� ��' ����� "�� � � �� � ������ !#� � � ��� ���#!������ � �� �# ������ � !��� � ������� ������� (���� � �� � �� � ��� ������ !������ �� ���� ����� �� � �!��� ��� �� �"��� � ��"��� ��� � ����� ��� �����' ��� ����� ���� �������� �� ����� ������ ����� ����������! ���!���� ������ �������'��!�! ���!��!� �������� ������#����#�� �����(�������(����������

12F

������������ �� �������0�%��"��!�� ���������#��������������� ���' ��)!� ����!������� �� �� ��-������ �� ��� ��#�� ������ ���,!������#���14��4)156778��������123�)197�

F �����������#���"���3�)66�

Page 6: Istočno Pitanje i Njegove Refleksije Na Državno-pravne Procese Na Balkanu

�� � �� � �� D���� �� ����� � � �!�����"���� �� ����� �� � � �������� ��#� �� � !���� ��#�#������ ��(� ����� ��������� ������������ �����#�� ���� ���������� �������!�� � � ���������#����� "�#�!��� ���� �� "�������� ����#�� ������� �� ������� ����� ����� �� � #������ �� ���� �� ��"�� �� #� ��� �� ���� ��(������� � �� �%��"�#�!�� �� ���������������� ���!������' ��� �/� ������ �� ������� ������ �������������"��� �������� ��������� � ���� ����/� ��� �� �� "�����������#��!������$%$����� ����$%$������������������!�������������� � ����������������� ����!��������!����������' ��!� ���� �� ����� .�� ������ >������� ��� ����� ��' ������� "�� ��� !#������ ����� ���� �� ����� ����� �#��� � � �# ����� ��� � � �� ���� ��� � �� C��� ���!#���!������ ��� ������� ����� �������������!� �����������"�� �� � �� ��������������������������� ���� ������������#��� ������� ���!���'������� ����� ��' ��)!� ���� �� ������� �� � !����� � �� � �� � ���� �� � � �!���!��#� �� � � � ��� � ���� ������ #� �� ���#� ������ �� �������� !�����!��! � ����������������� ���#�!������ �:�����!���� �#���& ����� �����;����������!������"����� ���� ��� �8 .�� �����!��!��������#� �����"�����#���"�� ����!����������' ��������"� �����!�� ����.�� �����#��� �� ��������� ��� �� �� ���� �# ����� ! ������� �� !������ �� ��' ��)!� ���� �� �����"���� ��!������� �� ���������� !#� � � :3982�� �� 89�� #����;�� ���� ��� ��� � .�� ��� ��������' ��)!� ������ �������������#� �� � ��������� ����� �!� ���������� �� , � � ����� �� ����� �� � � �� ����� ! � ������ ����������� ���� �����"�#�������� � �� ������� .�� ��� � ��� ������ � � ���� ������� �� � � ����� ��� � � �����"�����' ���� ���%��������#�� � ��- �����"� ���' � ����� ����� �����!� ����� !���"� �� �� ����� ��� ��� ����� �� ����� �� � � � ���0� ����� "�)� �� ������ �� ��� ���)�� ����� � � ���"��� � ��������#� ��� ���� � ����� ����� ����"��� �� � ���#� ��� ���� ��

,��� �����������' ����������� ��� ��������' ���#� ��� ���� ���#������� � �� � %��"�#� !�� �� �� � ��� ��� � �� � ����"��� ��' ��� ���#� ��!��#��� �� ���������!�! ����3934��#������,��� �������#�����!�������� ����393F�#����� ����� � ��� !#� ����� �� ��� � ���� ��' ���� (� !#� ����� ����� � ��!����� ��� � �� � � ���"�#� �� �� � �� ���#�#� !������� � �� ��� ���� � �������#� �!� �� �@��� �+������ � ��@ � ���)>��� ! ��� �� ��� ��� !���!��!��� �� � �� ��!���� ������ � � ��� � ����� ! � ��' ����� �� ��' ����� �# � ��� ��M ���� ���� 396F�� #����� �������� ��� ��' ���� �# ��� : "�� �� ������ �� � ���!������;���������������������' � �� ���� ������� #������������������ ����,�� � ���� � ���"��� � ��!� ��� �� �������� ����� ��� ��� ��� !�� � ���� ��������� � 3947�� �� 3944�� #������ ,����� ��� � � � !������ � !��� �� ��� ��!�� � ��� ���'������ � � � ����� �� ����� �� �� ������ ��' ���� ( �� !����� ��� ���� ����� � � � #� ��� � � ���"��� �� �������� �� � ��� �������� !�� ����� �� �� �����������#���#��� ��*����� �����,��� �����������!�� ����� � !� �� ���������� �� ��� �� � � � #���� �� ���� ����#� "����� � � ����

128

������������ �� �������0�%��"��!�� ���������#��������������� ���' ��)!� ����!������� �� �� ��-������ �� ��� ��#�� ������ ���,!������#���14��4)156778��������123�)197�

8 ���& �������@�@����������' ���!� �� ������� �&�#�� ��������#� ��3E9E��������64F�

Page 7: Istočno Pitanje i Njegove Refleksije Na Državno-pravne Procese Na Balkanu

�����������������"�#�����0���������,��������#���� � �394F��#������� �����!������� �!�������394E���3916��#�������"��������� ������������ ���@ � ��������� ,��� ������� � ���!���� � 39F9�� #������ ��� ���� ���� ��� � @�� �� �*�� ����398E��#������� ��� ����!� ������������ �,��� ��������� �������!��)�������� � ���� � ������� ���� ����� !����� �� ���� �� � � �!�� ������ !� ��!���!����!��� � �� �� ���"�#������ ���!� ��� ������� � ������!��#�!�� �� �����!��%��"�#�!�� �� ��,��� ������ � ��� ���� �� �������� � ���!������ �L�� ����������� �� � ��� �� � ���"��� �� ��� ��� ��� � � ��� � �� �� !�� �� � �� ��� � ��!������'������� ���� �� �� ������� � � ��)!� �� � ������ � :*�� �� �� 3949�� #����;���� �� � � �� ��� �� ����� � � �������� ����� L�>��������� ���/�����#� � �� � � � ������ ��#����� 39F8�� #����� ,��� � ��� � #��� � !������ �� ��� ����� � ������� # � ������ ��� � �� !���� ������ ��� �� ����� ��#� �� ��� �# � ��� �#�!�!���� �!����� ���� ���� �� �� ��������������#�����

,��� ������ � #� ����� ��!���� ��' ������ !��! � ��� ��� !����� ����������!���� ������������������ � ����������#��������� "��� �#� � ���#������� ������� !����� ��� ��� ���!���� � ���� � � ������� �� ���� ,��� �� � � � ��� ������ � ���� � ������' ���������� � �#� � ������� �������� "������! �����#�"��������� ��� ��' ����� � ���� � "��� �� D�������� #��� ��� ��!��� #� � ����� ���� ���� � ���>��������� �(���� ��� ����� ����!#����������� ����� ������������� "����� ���' � �����������������������!����� ����#� � ���������� ������� � � � D������� �� /��'������ ,������ ( �� ��� ���!���� � ���� ���� ����� !��� � �� �� ����� ��!���� ��' ���� -���� � �� ���� ��� �" ��� !�� � ��� !� ��� #��� ����������� ����� ��#���� ��� �������� � ������� �� � !������� ��������� ��� � ��3911��#������� � ����� ������ ����� ��������� ����>��������#�#� � ���# ���� � �� !��! � �������� ���� ���� C� �����#� #� � ���#� ���� �� � ������ �� ������ ������ ��������3929��#������,��� ���������� ��!�� �� �����������������' ����������� ��������� ����� ����*�� ����3999��#��������������!����� � ���� � �� �#� � ���#������ ������������ �#� � ��������� ��

��� � �� .����#��� � ����� �� � � �� !������� !���� � ��� � �� � %��"�#!�� �� �� ���� !� �!��� ���#� � '��� �� ����#���� � !��� ���� �� ��!���������� � ������ � #� ������� ��� ��� � � � #� ������� ���� ��� ��� � � �!�����"���� �!��� � ��' ��)!� ����� !���� �� *� �� ����� ��' ��)!� ���� ���������� ���.����#��� ������ � �!�� ���� �������������� �"�� ����� ��#�� ��� ��������������� !�� ���) � ���#���� ������� ��������#��� ��( � ����� �������� �! � ����� ����� �������"�� ����� ������� ����������� ����� �#���� ���� ��� ����"���� ��� ������������ ��� !� �� ������������� �����#!���� ��/ �������!�����#�� ����������!�� ����������������#��� �������� "���� �!�������������� � ������ "���'��� ��( �����#� ��������#� ������'����������������� ������!�� ������ ������������������ '����!������� ���� �������������������#���� �����? ��#� ����>������� � �"������ ��� ���" � ��� ������� ��!����� !��� +���)! ��� H � � � ��� ����� ����� � ���#�#� � � ���� ���������������� � ��'���� �������!����� ����!���� ����#��(������������+�� ������ ���������'�������� � �@ ���� �%%��>���)@��'�� �%��>���)@��'�������������� ���� ��������� ��������

122

������������ �� �������0�%��"��!�� ���������#��������������� ���' ��)!� ����!������� �� �� ��-������ �� ��� ��#�� ������ ���,!������#���14��4)156778��������123�)197�

Page 8: Istočno Pitanje i Njegove Refleksije Na Državno-pravne Procese Na Balkanu

�������L�( � �� ��:� � �� ��)� ������L�!���� �!��������� ;��+� �������������� ���@��� � ������)! � ��������!"�� ��!����� ��� � ��� � �������� � ����� ��:394E�#����;�� ���� ��� !����� ��� � ����� ������ !������ ����� +�� ������#� ���� ��+����� ���������� � ������ ������!� ����� ��������� �# � ���� � ��#�������'�����" ����� �� ����� �!� ��� ��� "���� �� �� �� ������ �� �!�� �� �����#���� �� ������ ����� � �� �����������'���+�� ������ ����������������!���� ��!� ���� "�����"���� !�' � �� � � ��� ��� #� ��"���� ����� � � ��� ������� ����� ���'�� ������� � � 1� L� F� #��� �� ,!�������� ( � �� � � !����� ��� "���� �����#� �����!������ ��� ���!�������������# ��������"�� ���� ���� ��!�� ��� �� �� �����������' ��������������� ��@'����������� ������'������� � ( � �� � � � ����� ���� � � ��� � �����#� ���� � � . ���)! ��� !��� ���#��!�� ���� � � ������0� BD� � �� ��� ������� � � ��� �� �� !������� �� ���� � � ��!��"��� �� > ����� �� ��� !'����� � � ������ �� =��!�G�2 �� � � ��������������� ������������������"�� ���� ������������� ����+������������������"������!������ ����!������ ���������!��"����!�! ���� ���� ��, �� ������' ��)!� ������ �������� ���.����#��� �����"�� � �������������#����� ����)�# ����� ��! ������ D���� !������� �� �������� �� ����� ������� �� �����!����������������"�#���� ���������� ��� ���� � ������������ �������� ����� ������ �������� �� , � � ����� �� ����� �� !��� ���� � � ��� �� � � ����������#� !�� ���� ��� � / � � � ������ ���������� � � ��� � � ��� �� ���� ��� � ����������� ���!�� � ���� ������������������*�� � � ��������.����#����3E37��#������%����� ����!� � �� ��������� ��������� � ������� ���� ������ ���� �!���������� ��������� ������������$$������

���

>�� ��� � #��� ��� � ������� ���������� �� ��' ��)!� ���� !������ � ����� �� ����" �����#���������"������� � �� ��������������������%��"��!�� ���� ���� �� ��� �� "���� ��� ����������� !���'�� �� � ������� ���#��� ���������������� � ��� ��� ��' ��)!� ���� �� ���� �� ������ � �� � �� ������� �������/� � �������� ����������������� �������!����������������������"�� �����#"� �� �� � �� ��� ���" �� �����!��� ������ "�� �#� ��!���� � ���� � � %��"�#!�� �� �� � �� ������ �����

+� �� ���" �� ������ ������� ��� �� ����� ��!�� ����� !��!����� !���� �����������#������� � ���!��! ������� � �� �%��"�#�!�� �� ���� � � ������ ����#���� ������!������������� ��"�� ����������"����� �� � ������� ���� � ��� ��/ !������:!��! � ����������!�� ��� ��� �;��'������ ����@�� �� ����)�# ������� ����� ����� �� ��� �� ���� ��� � � '�� !� ���� ����)�# ����� !������� �� ��'�����! ����� ����� �� .����#������ ����#� ���� ��� � �� �� � � � ����� �� ���� ��#���� ��������#�!����"��� � �� ����!����������������!�������������� �' ���

129

������������ �� �������0�%��"��!�� ���������#��������������� ���' ��)!� ����!������� �� �� ��-������ �� ��� ��#�� ������ ���,!������#���14��4)156778��������123�)197�

2 D ������!�����%��"��!�� ����������382�����#� ��3EE8�

Page 9: Istočno Pitanje i Njegove Refleksije Na Državno-pravne Procese Na Balkanu

���'����"�� ��� ���������� �� �"������#���� ���� �!"������#� �� �� � '����! �������!��� �� �����������������' ���� ���#��=��!��!�!������ ������/ �#�#� �����"���� ������ �������!��� ��� ������� �������� �� ��� ���� ���� ������!��������!� ������'����' ���� ��� ���#� ��� ���������� ���� � �� #� ����� ��� � �� .����#��� � ��� �'�� � � �# ����� � � � ��� ������ �� ����� ��' �� � ������� �� (�� � � �� ��� #�#� ������ !���������� !� ������ ����"��� �� ������� !������� B&��� � ����� � ����� � L� ����� �� ����#����� ���� � L� !����� ���� �� � ���� � ��� � � � ����� ����� �� .����#�����.����#���������� ��!� �������� �������� � ����� ���"���� �!�'���� �� �� ���!������ N� ��� ������� ����� ���"��������������� ���� �������� � ���!�����"��� �� ���� � ����� �� ��� � � �� � !���"� � ������ !� !�����!�� ��!� �������� ���� ���� �������#� � � ��� ��! �������� �������������� ���������,� ����� ��� �!���"� ����������������� ����� ���� �� � ��� "���#�� � �� ��� � � �!� ��� �� >���� � � ��� ���������� �� ������ &�� ����!��!����� ��� � � �������� ��� �� ,� �������� ��� � ����� �� ������ � �� ��!����!� ��� � � ���� ���� �����'��������� ��!������!������ ������ ��� ������� �����!�������#� ���� �������� ��! �"���������������!��� ��������� ��������,� ����� ���� �'����!����!����� � �� � ���������!��������������� � ������ �������� ��� �������� '�� �����!������� � � ����% ������ �# ������ ��������������� ��������!���"� ��" ����� ������ ������� ������ ���������� �'��!����� ��� ����� ��!��� ������!�����������������������"������ �� ���� ������������ � � ����� �� ������� ��������� �� �� �G9 ���� ��� �� ����#����� ���� � �� ���� � � ��!���� ! ����� �� ������ !#����� !� �� ������� ������� ����� "�� ��� �������� =��!�0� B*����� �� ��� ��� ���� ���������!���� � ��������!������"����,���������?����������������" ������������������ �� ������ ��' ��� �� � �� � �� � � ���� � �� � ������� � �� � �� ����� � �� !�� ���!���� ���� � ���� #� ��� � �� ���� � � ���� �� ,�� � ����� ������ � ���� ��������#��! ����� � ����� � ���� !#� ��"���� !�� ��� � � �� ������ .�� ����� �� ,� �������!���� ���� !���� ������ � � ���� ��!������ ����� ������ %��� ���� �� �� ������ ������� �������������!�������� ������,������������'�����������������! ��!��� ����������������������� �'����! ������� ���!��)��� ������ ������ ��� �� ���������� ���� ���������!���� "� ��� # �� ������������������� ��� � �� ���������������� ��� �������� �� ���������!��������������!���� �GE *����!��������!�� �����!��!������� �������� ����������� � ��!���������� ����)�# ������ ���� ����!��������������?��������� �� �� ����� ����*�����������#� ���� , ������������# ��� �������� �!�����������#�� �M����>��� ��� �� ����)�# ���#������� ��!������!��� ��� ������������?���������>��� ������������������ � ��� ��B� ������!#�� ��������������������?���������#����!�����!� �� ����� ��G�37

12E

������������ �� �������0�%��"��!�� ���������#��������������� ���' ��)!� ����!������� �� �� ��-������ �� ��� ��#�� ������ ���,!������#���14��4)156778��������123�)197�

9 � �� ������#�������������#� ��3EEE��������E4�)E1�E %���������EF�37 %���������99�

Page 10: Istočno Pitanje i Njegove Refleksije Na Državno-pravne Procese Na Balkanu

, ��'�� �!��!������� �������� �!����������367�#��� �� � �� ����� ����"����� �� ������������� ������ �� ��������' ��)!� ��������� �� ��� ������ %��"�#!�� �� ��!������� �� � ���������� �����������' �����!� � �� �� ������ � �������������������������!������� ����������� �� � ����������������!�������

������������������������������������������� ��������������������������������������

(���#�#� !��� ������O�������� �� ��� ������� ����� ���������� ��#���!���������� ���!P�����������������!������������������ �������������������� ����#�!�������=��!� ����������������� 3E�� ������O�� (��� ���� �� ��� ���� ��� ���� = ���� ���� ����� �� �Q! ����� ��� ���� ,���� �� �!�� �������!�����O� ��� ���� ��#��� ��� ����(������� ������� �����(������� ����!��� �� �������� ��� ���=�!����O�������� ��� ����� ����� ������#���������� ����, � )� ����� �������!��#� ��� �� ������ ��� �������� ������� �!�� ������������ �� ��!�!�����������O�� ���� ���������#�#� !��� ����� ��#�� �� ��� #�������� �� ��# �� �� � ����������� �� �� �� P����� ���� = ������ I������� ��� ��������������%����������Q���������#� ����� ���#�#�� �� ��� ���������������� �������� �������� ����#�!���� ��P�����P���� ��#��������� ����� ���!P������ �����!������ ����� �� ��!�!���������#�P�������������O� ���� ��#���P O�� ������������ ��������!� ������P���� ������P���� � ���P���� ����������� ���������� ���� ���!!���#�������������,���������������P����������� �������!� ����P��#� ! ��� �� #�������� �� ��# �� �����!����������#��#� �#������ ��� ���� ��� ���� �� ����R���������� �������� �#������O���������! ��� ��������� ��P���P�������� �������������#�������!�������O�����!� �����#�������!�� ���������� ������������������P������ ���� ��������#�������� �� ��# �������!������� ����� �� ��!�!����(������� �O��� ������ ������������ ����������������#������!����� ������������ ���#�?� �� ���� ��������������������P��������= ��� ��S���� ���������� �� �������� ��� �����,��� T��! �����������#� ��������� ��������!����� ����������������!���������# �� � ������������������#����# ��� �� �������� � ���.�� �#��� ��(����! !����� � ���������� �� ���� ������ ���� �� �������� ��!�� ��� ��#������ �� ���� = ������I������� ��������������� ������P���������������� �� ����������!� �O������� ��P�����

/�O�P���0 0�� ����1.�� ���#���%������ �����������%���"��� #�)��*��#2��� ��#�,����������+��'���%���#�,.������#�-��-�� ��3�"�4����

197

������������ �� �������0�%��"��!�� ���������#��������������� ���' ��)!� ����!������� �� �� ��-������ �� ��� ��#�� ������ ���,!������#���14��4)156778��������123�)197�