ISTORIJSKI/POVIJESNI/

HISTORIJSKI

RAZVOJ RAČUNARA

Potreba za sredstvima koja će omogućiti

čuvanje, prijenos i obradu informacija postoji

od prvih dana ljudske civilizacije.

Posljednjih sto godina dolazi do naglog

razvoja tehnologija koje znatno unapređuju

čuvanje i prenos informacija (fotografija,

kinematografija, telefon, radio, radari i

televizija).

Tokom razvoja ljudskog društva problem

obrade podataka je stalno prisutan.

U početku je ljudski mozak jedino sredstvo

koje može da primi i koristi podatke.

Porastom broja podataka čovjek traži

pomoćno sredstvo za lakšu obradu.

Prve table za računanje zvale su se abaci i

nisu samo omogućile računanja nego su i

uvele koncept pozicionog označavanja, koji i

danas koristimo.

ABAKUS

Prvo sredstvo koje je pomoglo prilikom

obrade podataka zvalo se abakus (engl.

abacus) – (500 g.p.n.e.) .

Abakus je mehaničko pomagalo koje se

koristi za računanje.

Na standardnom abakusu može se sabirati,

oduzimati, dijeliti i množiti.

Abacus je pravougli okvir s nekoliko paralelnih žica.

Svaka žica ima sedam kuglica, dvije iznad i pet

ispod horizontale.

Brojevi se predstavljaju pomicanjem kuglica. Gornje

dvije kuglice imaju vrijednost 5 a donje 1. Pomoću

ove sprave se mogu vršiti sve aritmetičke operacije.

Odlučujući korak u razvoju računara

napravila je tehnika proizvodnje satova.

Prvi mehanički kalkulator konstruisao je

Wilhelm Schickard (Vilhem Šikard) 1623.

godine.

Blaise Pascal (Blez Paskal)

Veliki doprinos automatizaciji procesa

računanja dao je francuski matematičar,

fizičar i filozof Blaise Pascal (Blez Paskal).

On je bio "čudo od detete" čijim se

obrazovanjem bavio njegov otac. Dao je

veliki doprinos matematici i fizici. Zbog svega

toga jedan programski jezik koji je nastao 70-

tih godina XX vijeka nazvan je paskal.

Paskal je 1642. godine, kada je imao samo

19 godina, otpočeo rad na mehaničkom

kalkulatoru koji se naziva Pascaline.

Prvi model je izrađen 1645. godine, a 1652.

godine izrađeno je već 50 prototipova.

Cijena i složenost mašine onemogućili su

dalju proizvodnju, kao i činjenica da je samo

Paskal lično mogao da je popravi. U to

vrijeme, on je već imao druga naučna

interesovanja.

Rad kalkulatora se zasnivao na zupčanicima.

Kasnije verzije su imale 8 zupčanika, što

znači da je kalkulator mogao da računa sa

vrednostima do 9,999.999. Zupčanici su se

okretali samo u jednom smeru pa direktan

rad sa negativnim brojevima nije bio moguć,

već se za negativne brojeve koristio

takozvani "komplement (do 9) broja".

Njemački matematičar i filozof Gottfried

Wilhelm Leibniz (Gotfrid Vilfelm Lajbnic) je

1671. godine izumio spravu - računaljka s

bubnjem (Stepped Reckoner) - koja je mogla

da obavlja sve četiri osnovne aritmetičke

operacije, kao i da izračunava kvadratni

koren.

Prvi zaista uspiješni kalkulator je kreirao Šarl

Savijer Tomas de Kolamr (Charles Xavier

Thomas de Colmar) 1820. godine koji je

nazvan aritmometar. On je mogao da sabira,

oduzima i množi, a i dijelio je uz intervenciju

korisnika. Ove velike sprave (zauzimale su

cio sto) ušle su u široku upotrebu i prodavale

su se još 90 godina.

1833 Charles Babbage: Mašina sa Ulazom,

Spremištem, & Izlazom.

1941 Konrad Zuse je razvio prvi digitalni

kompjuter namijenjen za opšte potrebe koji je

bilo moguće programirati sa svim aritmetičkim

operacijama, nazvan Z3.

1944 Howard Aiken i Grace Hopper razvili

MARK I, elektro-mehanički kompjuter, korišten

u US mornarici za ozbiljnije proračune.

Mašinu Z3 koju mnogi smatraju da predstavlja prvi elektromehanički digitalni

računar koji je potpuno pod kontrolom programa.

Ovaj računar je uništen 1944. godine u toku rata.

Računar je izgrađen od 2000 releja, za računanje je koristio binarnu aritmetiku.

1945

Grace Murray Hopper je radila u privremenoj zgradi iz Prvog svjetskog rata na Univerzitetu Harvard.

Na računaru Mark II ona je pronašla prvu “računarsku bubu” - muhu koja je nastradala od struje. Prilijepila ju je na dnevnik računara i kad bi kasnije mašina stala (što se često dešavalo) rekli bi da "uklanjaju bube" (engl. debugging) iz računara.

Prva buba i dalje postoji u National Museum of American History of the Smithsonian Institutions.

Riječ buba i koncept uklanjanja ranije je vjerovatno koristio Edison, ali se pretpostavlja kako je ovo prva potvrda da se taj pojam primjenjuje na računare.

30. jun 1945: John Von Neumannov (Fon

Nojman) je napisao naučni rad u kojem je

opisao princip rada računara u kojem su

pohranjeni programi. On je omogućavao

pohranjivanje programa i podataka u

memoriju računara.

1946-1948

1951

1954 IBM

Od sredine 70-tih godina počeo je razvoj

mikroračunara na bazi mikroprocesora.

Prvi takav računar je Altair 8800 iz 1975. godine

zasnovan na Intel procesoru 8080A. Imao je 256

bajtova memorije, nije imao nikakav softver, a

programirao se na mašinskom jeziku.

Zanimljivo je da su programski jezik Basic za Altair razvili

Bil Gejts i Pol Alen koji su kasnije osnovali firmu

Microsoft.

U našoj zemlji je posebno

bio popularan računar

Sinclair Spectrum koji je

za to vrijeme podržavao

jako dobru grafiku i

omogućavao razvoj jako

dobrih igara.

Kao izlazni uređaj koristio

je standardni televizor, a

za ulaz i skladištenje

korišćen je standardni

kasetofon.

Početkom 80-tih godina

(1981) prestižna firma IBM

je pustila svoj prvi

personalni računar,

takozvani IBM Personal

Computer (IBM-PC) koji je

bio zasnovan na procesoru

Intel 8086.

Prvi IBM-PC su imali brzinu

procesora od 4.7MHz,

unutrašnju memoriju od

128KB, disketnu jedinicu

od 5.25", a disk (koji nije

bio obavezan) je imao

kapacitet od 10MB.

1976. god. Apple I je u svojoj garaži

sastavio Steve Jobs.

1981 . god. Microsoft DOS, operativni

sistem programiran u IBM PC.

1985 . god. Microsoft Windows, Microsoft

je razvio OS sličan kao Apple-ov.

1990 . god. pojavljuje se Geoworks,

konkurencija Microsoft Windows-a, ali nije

dobro prošao.