Istraživački izvještaj – Zastupljenost i indikatori ... · vjerskim opredjeljenjima u RH (muslimani i ateisti), prema tri skupine europskih doseljenika (doseljenici iz zapadnih

naručiteljCentar za mirovne studĳeSelska cesta 112a10000 Zagreb, Hrvatska

provedba istraživanjaTravanj 2017.

izvršiteljIpsos d.o.o.

Istraživački izvještaj– Zastupljenost i indikatori diskriminacĳskih i ksenofobičnih stavova u Republici Hrvatskoj u 2017.

CMS_ksenofobija.indd 1CMS_ksenofobija.indd 1 8.12.2017. 16:01:198.12.2017. 16:01:19

izdavačCentar za mirovne studĳe

za izdavačaCvĳeta Senta

izvođač istraživanjaIpsos d.o.o.

urednicaSara Lalić

dizajnkuna zlatica

tisakKerschoffset Zagreb d.o.o.

naklada300

cip zapis je dostupan u računalnome katalogu nacionalne i sveučilišne knjižnice u zagrebu pod brojem 000980564isbn 978-953-7729-49-3

Zagreb, prosinac 2017.

Ovaj projekt financira Europska unĳa i sufinancira Ured za udruge Vlade Republike Hrvatske.

Sadržaj i stajališta izražena u tekstu ove studĳe isključiva su odgovornost Centra za mirovne studĳe i ne mogu se smatrati službenim stavom Europske unĳe i Ureda za udruge Vlade RH.

Aktivnost je dio projekta “Mjerenje (ne)jednakosti u Hrvatskoj” kojeg provodi Centar za mirovne studĳe u sklopu programa Glavne uprave za pravosuđe i potrošače – programa o pravima, jednakosti i građanstvu 2014.–2020.


Sadržaj

1 Uvod 05

2 Metodologĳa 09

3 Kako čitati tablice 13

4 Rezultati 17

5 Zaključci 71

zastupljenost i indikatori diskriminacijskih i ksenofobičnih stavova u republici hrvatskoj


4 istraživački izvještaj


5zastupljenost i indikatori diskriminacijskih i ksenofobičnih stavova u republici hrvatskoj u 2017.

1 Uvod

Publikacĳa pred vama nastavak je rada Centra za mirovne studĳe (CMS) na istraži-vanju rasizma i ksenofobĳe u Hrvatskoj. Takvo je istraživanje 2013. godine za CMS provela agencĳa za istraživanje tržišta i javnog mnĳenja Target d.o.o., a s ciljem ut-vrđivanja stavova opće populacĳe u Republici Hrvatskoj o multikulturalizmu, use-ljavanju stranaca i ksenofobĳi. Trenutak ulaska Hrvatske u Europsku unĳu činio nam se kao pravi trenutak da ispitamo ove stavove, a kako bismo u budućnosti mogli pratiti promjene vezane za ove teme. CMS je organizacĳa koja se od svog osnutka 1997. godine bavi pitanjima intergracĳe izbjeglica i stranaca te rasne i etničke dis-kriminacĳe, kao i zaštitom prava pripadnika nacionalnih manjina, s naglaskom na javno i institucionalno zagovaranje u ovom području. Cilj je ovog istraživanja upra-vo da potakne donošenje kvalitetnĳih politika usmjerenih na otklanjanje ovih pre-drasuda i strahova, ali i da olakša rad organizacĳa civilnog društva i drugih aktera u području razbĳanja predrasuda i stereotipa prema određenim društvenim skupina-ma, odnosno oblikovanje vlastitih edukativnih aktivnosti i kampanja. Nadamo se, također, da ovo istraživanje može produbiti postojeća znanja o fenomenu rasizma i ksenofobĳe u Hrvatskoj te potaknuti i druge istraživače, prvenstveno iz akademske zajednice, da istražuju ovo područje.

Od provedbe prvog istraživanja, mnogo se toga u Hrvatskoj promĳenilo. Najznačaj-nĳa promjena zasigurno je povećan dolazak i prolazak izbjeglica kroz Hrvatsku u 2015. i 2016. godini. Posljednih godina svjedočimo, s jedne strane, gorućoj potrebi za zaštitom velikog broja izbjeglica koje dolaze u Europu, no istovremeno svjedo-čimo i kolapsu sustava međunarodne zaštite u Europi. Građani Hrvatske mogli su kroz medĳe vidjeti slike ljudi koji su u Europu došli tražiti spas od ratova, progra-njanja ili ekstremnog siromaštva. Također, vidjeli su i paletu odgovora država na tlu Europe i samih institucĳa Europske unĳe na nastalu situacĳu, koji su većinom bili negativni, ali i veliku solidarnost građana Hrvatske i drugih zemalja u Europi koja se najviše očitovala kroz pružanje humanitarne pomoći i zahtjeve za učinkovitom zaštitom izbjeglica koje su upućivali institucĳama. Tisuće građana Hrvatske bili su direktno dotaknuti dolaskom i prolaskom izbjeglica kroz Hrvatsku – kao aktivni ak-teri ili stanovnici mjesta kroz koje su izbjeglice prolazile ili u kojima su se smjestile. Teme migracĳa i izbjeglištva iznenada se premetnula iz marginalne teme o kojoj se priča samo u uskom krugu zainteresiranih dionika, poput nekih institucĳa, akadem-ske zajednice i organizacĳa civilnog društva, u temu koja je mjesecima zauzimala naslovnice portala i dnevnih novina i prve minute informativnih emisĳa na radĳima i televizĳama. Dio medĳa ovim je temama pristupao tendenciozno i senzacionalistič-ki, i time možda probudio strah i osjećaj izvanredne situacĳe kod dĳela javnosti. To



je posebno vidljivo bilo i u izvještavanju o terorističkim napadima u Europi, koji su proteklih godina bili učestalĳi nego inače – povezivanje ovih događaja s povećanim dolaskom izbjeglica bila je česta pojava, kako u domaćim, tako i stranim medĳima. S druge strane, dio medĳa je izvještavao korektno, shvaćajući važnost svoje uloge u formiranju stava javnosti o ovoj situacĳi i uzimajući u obzir kompleksnost tema terorizma, ljudskih prava, migracĳa i geopolitičkih odnosa.

Istovremeno, loša ekonomska situacĳa i nejednakost i dalje su velik problem, a mi-gracĳa stanovnika iz Hrvatske u druge zemlje poprimila je dimenzĳe zabrinjavajuće masovnosti i postala jedna od glavnih tema o kojima se razgovara u javnosti. Tako-đer, došlo je i do smjene vlasti te perioda političke nestabilnosti i slabljenja institu-cĳa, kao i dovođenja u pitanje osnovih postulata demokracĳe i ljudskih prava, koji se najviše očituju u jačanju aktera koji nameću svoje ideje kako bi smanjili opseg prava žena, LGBT populacĳe, nacionalnih manjina, migranata, izbjeglica i drugih ma-njinskih i ugroženih skupina u Hrvatskoj te promovirali neofašizam i neoustaštvo. Osim što je govor mržnje i diskriminatorni govor danas do neke mjere normaliziran, elementi neokonzervativizma i povĳesnog revizionizma čak su i operacionalizirani u nekim javnim politikama te odlukama nacionalnih i lokalnih vlasti.

Ukupno gledajući, možemo reći da je ovaj kontekst do neke mjere utjecao na pro-mjenu stavova opće populacĳe u Hrvatskoj o temama kojima se istraživanje bavi. To je posebno vidljivo u stavovima o useljavanju stranaca u Hrvatsku. Na primjer, 2013. godine s tvrdnjom “ne osjećam se ugodno u kontaktu sa strancima koji su se doselili u Hrvatsku” do neke se mjere slagalo 29.8% ispitanika, a 2017. godine 41.5% ispitanika. S tvrdnjom “strani doseljenici uzrokuju porast kriminaliteta” se u prvom istraživanju do neke mjere slagalo 42.3% ispitanika, dok isto vrĳedi za 52.4% ispi-tanika u ovom istraživanju. Vidljiv je i porast postotka ispitanika koje u nekoj mjeri brine mogućnost širenja nepoznatih bolesti koje donose strani doseljenici – 2013. je taj postotak bio 39.2%, dok je 2017. godine on 49.9%. S druge strane, pozitivan pomak se dogodio vezano za slaganje s tvrdnjom da će strani doseljenici uzimati posao ljudima koji oduvĳek tu žive – 2013. godine to je smatralo 61.3% ispitanika, dok danas to smatra 55.2% ispitanika.

Što se tiče prihvaćanja vrĳednosti i kulturnog naslĳeđa stranih doseljenika, tako-đer je uočen negativan trend u odnosu na 2013. godinu. Tada se s tvrdnjom “da bi bili prihvaćeni, članovi našeg društva, strani doseljenici trebali bi odustati od svoje kulture” u nekoj mjeri slagalo 20.9% ispitanika, dok se s tom tvrdnjom danas sla-že 27.5% ispitanika. Još je veći porast slaganja ispitanika s tvrdnjom “da bi bili pri-hvaćeni članovi našeg društva, strani doseljenici ne bi smjeli javno pokazivati svo-je vjerske i kulturne običaje”, s kojom se u prvom istraživanju u nekoj mjeri slagalo



24.7% ispitanika, dok isto vrĳedi za čak 39.7% ispitanika ovog straživanja. U ovom setu stavova, s druge strane, uočen je pozitivan pomak u stavu da su etnički mĳe-šana područja neprocjenjiva vrĳednost hrvatskog društva – 48.5% ispitanika s tom se tvdnjom slagalo 2013., a 52.3% ove godine.

S druge strane, što se tiče stavova prema useljavaju različitih kategorĳa stranaca s obzirom na motive njihovog dolaska u RH, uočen je pozitivan pomak u stavovima – na primjer, 55.3% ispitanika se u nekoj mjeri slaže s tim da bi Hrvatska trebala biti otvorena za tražitelje azila (izbjeglice iz različitih zemalja koje traže zaštitu Hrvat-ske), dok se s tim slagalo 45.4% ispitanika u prethodnom istraživanju. Iznenađujuć je i pomak u slaganju s tvdnjom da bi Hrvatska trebala biti otvorena za ekonomske migrante (osobe koje se useljavaju u Hrvatsku radi zaposlenja) – 51.3% ispitanika se ove godine u nekoj mjeri slagalo, dok je isto ustvrdilo 36.6% ispitanika 2013. go-dine. Kao i 2013. godine, većina ispitanika smatra da bi Hrvatska trebala biti otvo-rena za strance koji dolaze na školovanje (84%).

Vjerojatno najvidljivĳi pomak koji je uočljiv u ovom istraživanju u odnosu na prĳašnje je stav prema određenim nacionalnim, vjerskim i političkim skupinama u Hrvat skoj. Kao i 2013. godine, istraživali smo stavove prema u Hrvatskoj prisutnim nacionalnim manjinama (Srbi koji žive u RH, Bošnjaci koji žive u RH i Romi), prema manjinskim vjerskim opredjeljenjima u RH (muslimani i ateisti), prema tri skupine europskih doseljenika (doseljenici iz zapadnih zemalja EU, doseljenici iz istočnih zemalja EU i doseljenici iz zemalja bivše Jugoslavĳe), prema određenim kulturalno udaljenim na-cĳama i skupinama (Kinezi, crnci i Arapi) te prema tražiteljima azila. Za pripadnike svake navedene skupine, ispitanici su trebali procĳeniti predstavlja ju li određenu vrstu opasnosti za RH: ugrožavaju li sigurnost građana i njihove imovine, predstav-ljaju li opasnost jer se ne žele prilagoditi većinskoj hrvatskoj kultu ri te predstavlja-ju li opasnost jer ne vode računa o interesima Hrvatske i njenih građana. Vidljiv je velik pomak u smislu da sada, u odnosu na 2013. godinu kada su Romi ocĳenjeni najnegativnĳe po sve tri komponente (između 39,5% i 44.2%), nisu najviše na lje-stvici skupina za koje ispitanici smatraju da predstavljaju neki tip ugroze (postoci na različitim dimenzĳama se kreću između 24,3% i 25.2%). Isto vrĳedi i za Srbe koji žive u Hrvatskoj – 2013. godine postotak ispitanika koji su izjavili da Srbi predstav-ljaju neku vrstu ugroze kretao se između 26.7% i 37.9%, dok se danas kreće između 22.2% i 28%. Ista tendencĳa uočena je i u slučaju stavova ispitanika prema musli-manima, doseljenicima iz istočnih zemalja EU, Kinezima, doseljenicima iz zemalja bivše Jugoslavĳe, crncima, Bošnjacima koji žive u Hrvatskoj i ateistima. Zabrinjava-juće je, međutim, to da su tražitelji azila sada na prvom mjestu ove ljestvice, odno-sno da oko trećine ispitanika smatra da predstavljaju određenu vrstu ugroze, iako u tom pogledu značajnĳe promjene u negativnom smjeru nĳe bilo, osim u stavu da



predstavljaju opasnost za RH jer ne vode računa o interesima Hrvatske i njenih gra-đana (33.4% ispitanika smatralo je to 2013., a 36.5% 2017. godine.). Čini se da sto-ga da i dalje jedan (manji) dio građana smatra ove skupine nekom vrstom prĳetnje, ali taj se postotak za većinu skupina postepeno smanjuje. Nadamo se da će se taj trend nastaviti, i to u slučaju svih skupina.Također, iznimno je ohrabrujuće da ipak većina građana (čak dvĳe trećine) nĳednu od ovih skupina ne smatra prĳetnjom.

S obzirom na novonastalu situacĳu, u ovogodišnjem istraživanju smo dodali i set varĳabli koje se tiču stavova prema izbjeglicama i tzv. izbjegličkoj krizi, a rezultati su do neke mjere zabrinjavajući, jer pokazuju da solidan dio ispitanika ima restrik-tivne stavove prema useljavanju izbjeglica i načinima na koji bi Republika Hrvatska trebala na njega odgovoriti. Tako, na primjer, 82.8% ispitanika se u nekoj mjeri sla-že s tvrdnjom “umjesto da dolaze u Europu bježeći od rata, (mladi) muškarci iz Sirĳe bi trebli ostati tamo boriti se za svoju zemlju”, a 69.8% ispitanika smatra sa među izbjeglicama postoji značajan broj terorista. Također, čak 79.5% ispitanika misle da izbjeglice trebaju ići u zemlje koje su im kulturno sličnĳe, a ne u Europu, a 66.1% se u nekoj mjeri slaže s tvrdnjom da je izbjeglička kriza krinka za masovno i plani-rano naseljavanje muslimana u Europu. 43.8% ispitanika smatra da bi RH trebala u potpunosti zatvoriti granice za izbjeglice, a 30.9% da bi RH trebala žicom ili zidom onemogućiti ulazak izbjeglicama.

Jasno je, ako nam je važno živjeti u društvu koje je otvoreno za različitosti i koje gradi atmosferu dobrodošlice, da se ne možemo pomiriti sa situacĳom u kojoj ve-liki broj građana ima strahove i predrasude o pojedinim grupacĳama koje u Hrvat-skoj žive ili će živjeti, iako ti građani nisu u većini. Potrebne su dakle javne politike koje će uistinu biti dizajnirane na temelju podataka koji su dostupni, ali i pažljivo provedene u praksi. U prvom redu, uvođenje građanskog odgoja i obrazovanja bi u tom smislu bila nužnost. Također, potrebna je provedba pažljivo usmjerenih kam-panja na lokalnoj razini, ali i rad s medĳima, koji imaju veliku ulogu u izgradnji jav-nog mnĳenja. Nadamo se da će političke volje za ovakve društvene podvige uskoro biti više, te da će za nekoliko godina, kad ponovo provedemo ovo istraživanje, biti vidljivi pozitivni pomaci.

–Centar za mirovne studĳe



2 Metodologĳa

– Način prikupljanja podataka: terenska anketa rađena u kućanstvu kod ispitani-ka, “licem u lice”, u sklopu Ipsosovog Omnibus istraživanja

– Izvor podataka na osnovu reprezentativnog uzorka za populacĳu Hrvatske od 18 i više godina

– Veličina ciljne populacĳe je 3.487.034– Veličina uzorka je 975 ispitanika – Tip uzorka je dvo-etapni stratificirani slučajni uzorak, sa etapama:

– Slučajnim izborom naselja unutar stratuma – stratumi su definirani prema regĳi (6 tradicionalnih regĳa) i veličini naselja (4 kategorĳe veličine naselja)

– Kućanstvo izabrano metodom slučajnog koraka od zadane adrese – Ispitanik izabran putem kvota

– Stratifikacĳa se vrši na osnovu:– Veličina naselja – 4 kategorĳe– Šest geo-ekonomskih regĳa

– Post stratifikacĳa na osnovu: spol, godina, veličina naselja, regĳa i obrazovanje– Prikupljanje podataka obavljeno od 01. do 20. ožujka 2017. godine

zagreb i okolica

sjeverna hrvatska

slavonija

lika, kordun, banovina

istra, hrvatsko primorje, gorski kotar

dalmacija



Osnovni cilj istraživanja bio je utvrditi u kojoj mjeri i jesu li se promĳenili stavovi gra-đana i njihovo znanje o diskriminacĳi i ksenofobĳi, u odnosu na 2013. godinu kada je provedeno prvo istraživanje. Prvim istraživanjem željelo se dobiti uvid u stavove građana vezano uz strance; u kojoj mjeri osjećaju ugroženost; koliko su tolerantni; te na koji način vide i doživljavaju strance. Tada je povod za provedbu istraživanja bio ulazak Hrvatske u EU koji je aktualizirao problem migracĳa stanovništava. S do-laskom i prolaskom migranta i izbjeglica kroz Hrvatsku koji je doživio vrhunac u in-tenzitetu u razdoblju između rujna 2015. i ožujka 2016. godine, tzv. izbjegličke krize, ta tema je danas još zanimljivĳa i aktualnĳa. U skladu s time dodatno su se ispitali stavovi građana o izbjeglicama i migrantima.

U ovom vremenskom periodu dogodilo se dosta značajnih momenata vezano uz dis-kriminacĳu i ljudska prava. Uz već spomenutu krizu sustava međunarodne zaštite istaknuli bismo samo neke od njih: donošenje zakona o životnom partnerstvu; refe-rendum o definicĳi braka u Ustavu; čestu javnu raspravu o Drugom svjetskom ratu; te ponovno otvaranje teme prava žena na pobačaj.

Kao što je već istaknuto, uzorak je nacionalno reprezentativan i dvostruko stratifici-ran. Razlika u odnosu na prvo istraživanje je povećanje uzorka s 800 na 975 ispita-nika te je ove godine istraživanje provedeno u sklopu Omnibus istraživanja (ispita-nici su u sklopu istog upitnika odgovarali i na druge teme) dok je 2013. provedeno samostalno istraživanje, isključivo fokusirano na temu stranaca.

U sklopu istraživanja sudjelovalo je 53% žena i 47% muškaraca, a prosječna dob su-dionika je 49,04 godina. Oko 17% ispitanika ima više obrazovanje, a 27% niže. Oko 92% ispitanika se izjasnilo da su hrvatske nacionalnosti, a 87% kao katolici. Oko 43% ispitanika čine zaposleni, 9% studenti, a umirovljenici 26%.



tablica 1. Demografska struktura uzorka

n %spol muški 462 47%

ženski 513 53%dob do 30 godina 183 19%

od 30 do 44 godina 244 25%od 45 do 60 godina 262 27%više od 60 godina 287 29%

obrazovanje osnovna škola 266 27%srednja škola 540 55%viša škola/fakultet 169 17%

tip naselja selo 377 39%grad 598 61%

regija zagreb i okolica 252 26%sjeverna hrvatska 169 17%slavonija 161 16%banovina, kordun i lika 82 8%hrvatsko primorje i istra 118 12%dalmacija 193 20%

tablica 2. Demografska struktura uzorka

n %možete li procijeniti koje ste nacionalnosti?

hrvatske 901 92%srpske 38 4%bošnjačke 13 1%albanske 2 0%romske 4 0%nacionalno neopredijeljen(a) 9 1%neke druge 9 1%

kako biste opisali svoju vjeroispovijest?

rimokatolička – katolička 852 87%pravoslavna 39 4%islamska 10 1%nisam vjernik(ca) – agnostik – ateist 61 6%neka druga 13 1%

regija slobodna profesija/menadžment 93 10%službenici 88 9%radnici 230 24%studenti 86 9%kućanice 68 7%nezaposleni 148 15%umirovljenici 255 26%ostalo i nepoznato 8 1%





3 Kako čitati tablice

– Naslov govori o varĳabli čĳe su relativne frekvencĳe dane u tablici– U prvom stupcu Total su dani postoci za svaku kategorĳu tabelirane varĳable.– Svaki sljedeći stupac predstavlja procente dane varĳable u okviru neke

subpopulacĳe.– Red označen sa N označava veličinu baze, tj. kolika je veličina (pod)uzorka na

kojemu su izračunati postoci– Red sa oznakom sig, predstavlja značajnost Hi-kvadrat statistika promatrane va-

rĳable i varĳable iz stupca. Ako je hi-kvadrat značajan, značajnost je napisana bĳelim slovima.

– Posljednji red tablice 100% govori o tome da se sve vrĳednosti svakoj od stupaca zbrajaju do 100, tj. da su prikazani stupčani postoci.

iznad prosjeka ne odstupa ispod prosjeka

0.01 0.05 0.10 0.10 0.05 0.01

Ćelĳe tablice su obojene u plavo, tj. sivo, ako je vrĳednost njima značajno iznad, tj. ispod prosjeka. Koriste se dvĳe nĳanse plave, odnosno sive boje, za dva nivoa zna-čajnosti: svjetlĳa nĳansa za odstupanja značajna na nivou 0.05, a tamnĳe nĳanse plave i sive za nivo značajnosti od 0.01.

Primjer tumačenja podatka iz tablica (strukture obrazovanja): – Značajnost hi-kvadrata (značajnost oba hi-kvadrat statistika je manja od 0.01)

nam govori da je distribucĳa obrazovanja po spolu tj. po tipu naselja značajno drugačĳa.

– Kada se pogledaju ćelĳe tablice onda se vidi da ima značajno više muškaraca sa trogodišnjom stručnom školom za zanimanja na nivou značajnosti 0.05 (u cĳelom uzorku ispitanika sa ovim tipom obrazovanja ima 11.8%, a među muš-karcima 15%). Također, žena sa ovom vrstom škole ima značajno manje (na ni-vou 0.05) 9%.

– Ispitanika sa fakultetom, akademĳom, visokom školom u gradu ima značajno (nivo 0.01) više nego u cĳeloj populacĳi tj. 12%, kao što ih u ruralnoj sredini ima značajno manje (isti nivo značajnosti od 0.01) tj. 4%.



total spol tip naseljamuški ženski grad drugo

n 1198 599 599 704 494sig 0.00 0.00bez škole 1.8 2 3 1 21 do 7 razreda osnovne škole 5.1 4 6 3 8osnovna škola (svih 8 razreda) 19.4 17 22 14 27jednogodišnja ili dvogodišnja stručna škola 1.3 1 2 1 1trogodišnja stručna škola za zanimanja 11.8 15 9 10 14četverogodišnja stručna škola za zanimanja 40.4 41 39 44 35gimnazija 4.6 4 6 6 3viša škola, prvi stupanj fakulteta 6.3 8 5 7 5fakultet, akademija, visoka škola 8.8 8 10 12 4magisterij 0.3 0 0 1bez škole 2 0 0 0total 100%

primjer. Na skali od 1 do 5 ocĳenite opće stanje u zemlji

total spolmuški ženski

n 1013 500 513sig 0.13ocjena 1 23.1 23 23ocjena 2 35.3 37 34sum – 58.4 59 57ocjena 3 35.1 35 36sum + 04.9 05 04ocjena 4 03.9 04 04ocjena 5 01.0 01 01odbija odgovoriti 00.5 01 00ne zna 01.0 00 02total 100%mean 2.23 2.24 2.23

– Ako tabelirana varĳabla predstavlja ocjenu ispitanika na nekoj skali onda su do-dana još 3 reda

– Red označen sa Sum – predstavlja sumu postotaka na negativnim ocjenama.– Red označen sa Sum + predstavlja sumu postotaka na pozitivnim ocjenama.– Ispod ocjena nalaze se ostali nespecifični odgovori ispitanika.– Red označen sa Mean predstavlja aritmetičku sredinu ocjena.



primjer. Koje sve izvore informiranja poznajete?

total tip naseljagrad drugo

n 502 302 200izvor a 97.8 98 98izvor c 93.2 95 91izvor b 39.1 41 36izvor e 22.3 26 17izvor d 22.1 19 27drugo 20.9 26 14niti jedan 00.2 00

– Kada su u pitanju višestruki odgovori (ispitanik je u mogućnosti da odgovori s više valjanih odgovora, modaliteta) podaci u ćelĳama predstavljaju postotak (sub)po-pulacĳe koja spominje, tj. odgovara potvrdno na dati modalitet.

– Primĳetite kako nedostaje red 100% – to je zato što se ovi postoci ne zbrajaju do 100.





4 Rezultati

nacionalni i vjerski identitet

Kao i u prethodnom istraživanju, nacionalni i vjerski identitet mjeren je sa skalom od 6 pitanja od kojih se tri odnose na nacionalni, a tri na vjerski identitet. Ispitanici su zamoljeni da procjene do koje mjere im je važna pripadnost vlastitoj nacĳi, do koje mjere nacionalna pripadnost određuje njihov identitet te osjećaju li se oni osobno kritiziranima kada netko tko nĳe pripadnik njihove nacĳe kritizira pripadnike njihove nacĳe. Također su procjenjivali koliko im je važna vjera, koliko se pridržavaju vjer-skih načela u svakodnevnom životu te koliko redovito odlaze na bogoslužja. Oko ¾ ispitanika iskazuje visoko slaganje (u potpunosti i uglavnom) s tvrdnjom da im je važna pripadnost nacĳi. S tom tvrdnjom se i sada, kao i 2013. godine, slaže najviše ispitanika. Može se uočiti kako u odnosu na 2013. godinu, ispitanici iskazuju nešto više slaganje sa svim ispitanim stavovima vezanima uz vjeru i nacĳu. I dalje najma-nje ispitanika odlazi redovito na bogoslužje, ali je taj udio prema iskazanom stavu značajno viši nego prĳe 4 godine. Općenito je slaganje s tvrdnjama vezanima uz vje-ru i nacĳu izraženĳe sada nego što je bilo 2013. godine.

Mogu se također uočiti i neke zanimljive razlike s obzirom na pojedina socio-demo-grafska obilježja ispitanika. Ženama je vjera važnĳa nego muškarcima, a mladi op-ćenito pridaju najmanju važnost vjeri i nacĳi. Isti trend se može uočiti i kod osoba s višim obrazovanjem, te osoba iz urbanĳih sredina. Ispitanici iz Banovine, Korduna i Like te Slavonĳe iskazuju višu razinu slaganja s tvrdnjama vezanim uz nacionalni i vjerski identitet, a manje ispitanici iz Istre i Primorja te Zagreba i okolice. Kućanice i umirovljenici su “najtradicionalnĳi” odnosno pokazuju najviši stupanj slaganja s tvrdnjama vezanima uz vjeru i nacĳu. Nasuprot tome, studenti te menadžeri iska-zuju u prosjeku manji stupanj slaganja. Uočene su i očekivane razlike s obzirom na stranačka opredjeljenja te s obzirom na samoprocjenu političke orĳentacĳe. Tako glasači HDZ-a i oni koje se vide kao desno orĳentirani, vjeru i nacĳu vide kao nešto važnĳe nego glasači SDP-a i oni koji se vide kao ljevica. Ispitanici koji se izjašnja-vaju kao Hrvati te oni katoličke vjeroispovĳesti iskazuju viši stupanj slaganja s tvrd-njama o vjeri i nacĳi.



slika 1. Pročitat ću Vam neke opće tvrdnje u vezi nacionalne pripadnosti i vjere. Molim Vas da procĳe-nite u kojoj mjeri sljedeće tvrdnje opisuju Vas osobno. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Potpuno netočno, to uopće ne vrĳedi za mene”, dok 6 označava “U potpunosti točno, to u potpunosti vrĳedi za mene”.

izuzetno mi je važna pripadnost mojoj naciji

osjećaj nacionalne pripadnosti čini me cjelovitom osobom

meni osobno vjera je izuzetno važna

kada netko tko nije pripadnik moje nacije kritizira pripadnike moje nacije, osjećam se osobno

kritiziranim

nastojim se pridržavati načela vjere u svakodnevnom životu

redovito odlazim na bogoslužja

0 1 0 2 0 3 0 4 0 5 0 6 0 7 0 8 0 9 0 1 0 0

3 3 5 15 40 33 2

3 5 6 16 37 30 2

6 5 7 18 34 28 1

6 5 8 17 36 26 2

6 4 8 20 35 26 2

15 14 18 15 21 16 1

nimalo se ne slažem

uglavnom se ne slažem

više se ne slažem

nego slažem

više se slažem nego

ne slažem

uglavnom se slažem

u potpunosti se slažem

ne znam



slika 2. Pročitat ću Vam neke opće tvrdnje u vezi nacionalne pripadnosti i vjere. Molim Vas da procĳe-nite u kojoj mjeri sljedeće tvrdnje opisuju Vas osobno. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Potpuno netočno, to uopće ne vrĳedi za mene”, dok 6 označava “U potpunosti točno, to u potpunosti vrĳedi za mene”. – usporedba s 2013.

1 2 3 4 5 6

4,94,8

4,84,6

4,64,3

4,54,3

4,64,4

3,63,4

2017. 2013.

izuzetno mi je važna pripadnost mojoj naciji

osjećaj nacionalne pripadnosti čini me cjelovitom osobom

meni osobno vjera je izuzetno važna

nastojim se pridržavati načela vjere u svakodnevnom životu

kada netko tko nije pripadnik moje nacije kritizira pripadnike moje nacije, osjećam se osobno

kritiziranim

redovito odlazim na bogoslužja



spol

dob

obra

zova

nje

tip

nase

lja

regi

jato

tal

muškarac

žena

više od 60 godina

od 46 do 60 godina

od 31 do 45 godina

do 30 godina

viša škola /fakultet

srednja škola

osnovna škola

selo

grad

zagreb i okolica

sjeverna hrvatska

slavonija

banovina, kordun i lika

hrvatsko primorje i istra

dalmacija

457

508

281

259

243

181

169

537

259

374

591

252

168

160

82

114

190

965

n

4.85

4.90

4.97

5.06

4.74

4.61

4.60

4.88

5.02

5.09

4.74

4.77

4.91

4.99

5.27

4.59

4.86

4.87

izuz

etno

mi j

e va

žna

prip

adno

st m

ojoj

nac

iji

4.70

4.79

4.85

4.95

4.68

4.40

4.47

4.71

5.00

5.02

4.58

4.58

4.75

4.99

5.21

4.50

4.73

4.75

osje

ćaj n

acio

naln

e pr

ipad

nost

i čin

i me

cjel

ovit

om o

sobo

m

4.51

4.57

4.76

4.68

4.41

4.21

4.18

4.48

4.91

4.76

4.40

4.51

4.44

4.75

4.89

4.39

4.44

4.54ka

da n

etko

tko

nije

pr

ipad

nik

moj

e na

cije

kr

iti z

ira

prip

adni

ke m

oje

naci

je, o

sjeć

am s

e os

obno

kr

itiz

iran

im

4.39

4.72

4.70

4.71

4.55

4.16

3.98

4.53

5.02

4.79

4.42

4.27

4.53

5.16

4.85

4.18

4.58

4.56

men

i oso

bno

vjer

a je

iz

uzet

no v

ažna

4.38

4.72

4.71

4.73

4.55

4.12

4.26

4.51

4.87

4.75

4.44

4.39

4.50

4.92

5.12

4.18

4.53

4.56

nast

ojim

se

prid

ržav

ati

nače

la v

jere

u

svak

odne

vnom

živ

otu

3.40

3.84

3.72

3.72

3.66

3.32

3.39

3.64

3.77

3.71

3.58

3.56

3.50

3.73

3.55

3.25

4.01

3.63

redo

vito

odl

azim

na

bogo

služ

ja

tablica 3. Pročitat ću Vam neke opće tvrdnje u vezi nacionalne pripadnosti i vjere. Molim Vas da proci-jenite u kojoj mjeri sljedeće tvrdnje opisuju Vas osobno. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnje-va, pri čemu 1 označava “Potpuno netočno, to uopće ne vrĳedi za mene”, dok 6 označava “U potpunosti točno, to u potpunosti vrĳedi za mene”.

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti



tablica 4. Pročitat ću Vam neke opće tvrdnje u vezi nacionalne pripadnosti i vjere. Molim Vas da procĳe-nite u kojoj mjeri sljedeće tvrdnje opisuju Vas osobno. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Potpuno netočno, to uopće ne vrĳedi za mene”, dok 6 označava “U potpunosti toč-no, to u potpunosti vrĳedi za mene”.

prih

odi k

ućan

stva

zani

man

jepr

omje

na b

orav

išta

tota

l

ne zna /ne želi odgovoriti

više od 8001

6001–8000 kn

4001–6000 kn

2001–4000 kn

do 2000 kn

ostalo i nepoznato

umirovljenici

nezaposleni

kućanice

studenti

radnici

službenici

slobodna profesija/menadžment

da, boravio(la) sam u drugim mjestima i unutar hrvatske i u inozemstvu

da, boravio(la) sam u drugim mjestima u inozemstvu

da, boravio(la) sam u drugim mjestima unutar hrvatske

ne

301

221

93

127

123

101

7

249

148

66

86

230

88

93

55

61

283

566

965

n

4.83

4.79

4.99

4.88

5.08

4.80

4.71

5.05

4.79

5.35

4.52

5.02

4.49

4.52

4.74

5.06

4.73

4.93

4.87

izuz

etno

mi j

e va

žna

prip

adno

st m

ojoj

nac

iji

4.68

4.68

4.75

4.82

4.94

4.79

4.35

4.94

4.74

5.24

4.29

4.93

4.32

4.33

4.49

4.80

4.68

4.80

4.75

osje

ćaj n

acio

naln

e pr

ipad

nost

i čin

i me

cjel

ovit

om o

sobo

m

4.65

4.34

4.52

4.56

4.75

4.40

4.30

4.84

4.63

5.01

4.10

4.55

4.08

4.14

4.39

4.93

4.41

4.58

4.54

kada

net

ko tk

o ni

je

prip

adni

k m

oje

naci

je

krit

izir

a pr

ipad

nike

moj

e na

cije

, osj

ećam

se

osob

no

krit

izir

anim

4.45

4.40

4.45

4.79

4.75

4.85

4.60

4.75

4.65

5.30

4.08

4.59

4.27

4.05

4.46

4.70

4.38

4.65

4.56

men

i oso

bno

vjer

a je

iz

uzet

no v

ažna

4.38

4.39

4.62

4.69

4.89

4.85

4.47

4.71

4.62

5.36

3.94

4.58

4.39

4.21

4.90

4.57

4.48

4.57

4.56

nast

ojim

se

prid

ržav

ati

nače

la v

jere

u

svak

odne

vnom

živ

otu

3.51

3.60

3.62

3.70

3.87

3.69

3.03

3.81

3.41

4.22

3.16

3.70

3.57

3.50

3.74

3.33

3.35

3.79

3.63

redo

vito

odl

azim

na

bogo

služ

ja

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti



tablica 5. Pročitat ću Vam neke opće tvrdnje u vezi nacionalne pripadnosti i vjere. Molim Vas da procĳe-nite u kojoj mjeri sljedeće tvrdnje opisuju Vas osobno. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Potpuno netočno, to uopće ne vrĳedi za mene”, dok 6 označava “U potpunosti toč-no, to u potpunosti vrĳedi za mene”.

stra

nke

lije

vo–d

esno

naci

onal

nost

vjer

oisp

ovije

stto

tal

apstinenti

neodlučni

ostale

živi zid

most

sdp

hdz

lijevo

centar

desno

ostalo

srpska

hrvatska

neka druga

agnostik/ateist

pravoslavna

katolička

259

46

151

52

61

164

231

244

449

272

36

38

891

23

59

39

844

965

n

4.80

5.16

4.67

4.70

4.88

4.59

5.26

4.37

4.88

5.31

4.11

4.49

4.92

3.89

3.89

4.75

4.97

4.87

izuz

etno

mi j

e va

žna

prip

adno

st m

ojoj

nac

iji

4.67

5.03

4.58

4.43

4.62

4.46

5.20

4.29

4.71

5.23

4.05

4.13

4.80

3.75

3.64

4.42

4.87

4.75

osje

ćaj n

acio

naln

e pr

ipad

nost

i čin

i me

cjel

ovit

om o

sobo

m

4.35

4.93

4.39

4.44

4.20

4.27

5.07

4.09

4.44

5.12

4.05

4.02

4.58

3.73

3.86

4.12

4.63

4.54ka

da n

etko

tko

nije

pr

ipad

nik

moj

e na

cije

kr

itiz

ira

prip

adni

ke m

oje

naci

je, o

sjeć

am s

e os

obno

kr

itiz

iran

im

4.47

4.63

4.70

4.20

4.65

3.97

5.04

3.79

4.63

5.16

4.30

3.94

4.60

5.46

1.97

4.02

4.74

4.56

men

i oso

bno

vjer

a je

iz

uzet

no v

ažna

4.54

4.54

4.61

4.12

4.65

4.08

4.99

3.87

4.63

5.07

3.99

4.06

4.61

5.03

2.41

4.10

4.72

4.56

nast

ojim

se

prid

ržav

ati

nače

la v

jere

u

svak

odne

vnom

živ

otu

3.51

3.89

3.59

3.33

3.59

2.95

4.30

2.89

3.60

4.35

3.03

2.92

3.68

3.90

1.67

3.11

3.78

3.63

redo

vito

odl

azim

na

bogo

služ

ja

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti



ksenofobija

Kao i prĳe četiri godine, u sklopu istraživanja ispitani su ksenofobični stavovi prema useljavanju stranaca u Hrvatsku. Korišteno je devet tvrdnji (jedna nova u odnosu na istraživanje iz 2013.) koje mjere predrasude i strahove u svim navedenim područjima. Ksenofobĳa se definira kao općeniti negativan stav i netrpeljivost prema članovima vanjske grupe, odnosno kao predrasude prema osobama koje doživljavamo stran-cima. S obzirom na to da je 2015. i 2016. godine u Republiku Hrvatsku ušlo mnogo više izbjeglica nego u prethodnim razdobljima, potrebno je utvrditi jesu li se promi-jenili stavovi građana prema strancima i ako jesu, u kojem smjeru. Kao i 2013. go-dine, ispitivali smo strah i negativne reakcĳe prema strancima. Pritom su područja ovih strahova sljedeća: osobna sigurnost, kulturalni identitet i politička lojalnost. Drugim rĳečima, predrasude i netrpeljivost prema strancima se temelje na strahu da će oni ugroziti “našu” osobnu sigurnost i sigurnost “naše” imovine, da ćemo zbog njihove prisutnosti trebati mĳenjati vlastitu kulturu i izgubiti kulturalni identitet te da će oni svojom nelojalnošću ugroziti stabilnost “naše” države i da neće voditi ra-čuna o njenoj dobrobiti.

Gledano s obzirom na rezultate iz 2013. godine, na osam tvrdnji koje su zajedničke u oba vala, vidi se negativan pomak u stavovima, odnosno pojačao se strah i pre-drasude prema useljavanju stranaca. Predrasude i dalje nisu većinski izražene, od-nosno građani su podĳeljeni u stavovima, no ipak su nešto izraženĳi strah i predra-sude. Kao i prĳe četiri godine, najniži stupanj slaganja građani imaju s tvrdnjom da se “ne osjećam ugodno u kontaktu sa strancima” iako je i tu došlo do negativnog porasta u usporedbi s 2013. godinom. Sada je najizraženĳi strah da doseljenicima interes naše zemlje neće biti na prvom mjestu; te da će u slučaju rata biti vjerni svo-joj zemlji, a ne Hrvatskoj. Jedina tvrdnja gdje se dogodio pozitivan pomak je sma-njenje straha da će nam stranci oduzimati posao.

Slično kao i kod nacionalnog i vjerskog identiteta, mladi su manje podložni strahu i predrasudama, a to vrĳedi i za osobe višeg obrazovanja. Nezaposleni se boje da će im stranci oduzeti posao, a studenti su najotvorenĳi odnosno iskazuju najniži nivo predrasuda i straha prema stranicama. Obzirom na stranačke preferencĳe, birači Ži-vog zida su nešto otvorenĳi prema strancima, a ispitanici koji se vidi na desnoj stra-ni ideološke skale su nešto zatvorenĳi. Katolici su također nešto zatvorenĳi, dok su agnostici/ateisti otvorenĳi prema strancima.



slika 3. Pročitat ću Vam neke opće tvrdnje o useljavanju stranaca u Hrvatsku. Molim Vas da procĳenite u kojoj se mjeri slažete sa svakom pojedinom tvrdnjom. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Nimalo se ne slažem”, dok 6 označava “U potpunosti se slažem”.

sumnjam da će stranim doseljenicima interes naše zemlje biti na prvom mjestu

bojim se da će u slučaju rata ili napetosti, strani doseljenici biti lojalni zemljama iz

kojih potječu, a ne hrvatskoj

strani doseljenici uzimat će posao ljudima koji oduvijek tu žive

s porastom useljavanja stranaca, bojim se da će se naš život promijeniti nagore

strani doseljenici uzrokuju porast kriminaliteta

brine me mogućnost širenja nepoznatih bolesti koje donose strani doseljenici

bojim se da će naša vlastita kultura nestati s porastom useljavanja stranaca

strani doseljenici u hrvatsku dolaze kako bi iskorištavali naš sustav socijalne skrbi

ne osjećam se ugodno u kontaktu sa strancima koji su se doselili u hrvatsku

0 1 0 2 0 3 0 4 0 5 0 6 0 7 0 8 0 9 0 1 0 0

7 10 12 22 26 20 4



više se ne slažem

nego slažem


ne slažem

uglavnom se slažem


ne znam

7 12 14 21 23 18 6

9 15 16 20 21 15 4

11 15 16 19 23 13 4

11 15 16 18 20 14 6

13 15 17 19 19 12 4

17 17 17 15 19 11 4

15 15 18 17 17 13 6

15 19 20 20 14 8 4



slika 4. Pročitat ću Vam neke opće tvrdnje o useljavanju stranaca u Hrvatsku. Molim Vas da procĳenite u kojoj se mjeri slažete sa svakom pojedinom tvrdnjom. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnje-va, pri čemu 1 označava “Nimalo se ne slažem”, dok 6 označava “U potpunosti se slažem”.

– usporedba s 2013.

sumnjam da će stranim doseljenicima interes naše zemlje biti na prvom mjestu

bojim se da će u slučaju rata ili napetosti, strani doseljenici biti lojalni zemljama iz

kojih potječu, a ne hrvatskoj

strani doseljenici uzimat će posao ljudima koji oduvijek tu žive

strani doseljenici uzrokuju porast kriminaliteta

s porastom useljavanja stranaca, bojim se da će se naš život promijeniti nagore

brine me mogućnost širenja nepoznatih bolesti koje donose strani doseljenici

strani doseljenici u hrvatsku dolaze kako bi iskorištavali naš sustav socijalne skrbi

bojim se da će naša vlastita kultura nestati s porastom useljavanja stranaca

ne osjećam se ugodno u kontaktu sa strancima koji su se doselili u hrvatsku

1 2 3 4 5 6

4,24

2017. 2013.

43,6

3,84

3,73,5

3,73,4

3,53,2

3,43,1

3,5

3,22,9



tablica 6. Pročitat ću Vam neke opće tvrdnje o useljavanju stranaca u Hrvatsku. Molim Vas da proci-jenite u kojoj se mjeri slažete sa svakom pojedinom tvrdnjom. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Nimalo se ne slažem”, dok 6 označava “U potpunosti se slažem”.

spol

dob

obra

zova

nje

tip

nase

lja

regi

jato

tal

muškarac

žena

više od 60 godina

od 46 do 60 godina

od 31 do 45 godina

do 30 godina

viša škola/fakultet

srednja škola

osnovna škola

selo

grad

zagreb i okolica

sjeverna hrvatska

slavonija



dalmacija

452

506

275

259

244

181

169

534

256

370

588

251

168

159

82

110

189

959

n

3.68

3.68

3.70

3.88

3.67

3.37

3.24

3.70

3.94

3.73

3.65

3.84

3.73

3.58

3.38

3.84

3.54

3.68

stra

ni d

osel

jeni

ci u

zrok

uju

pora

st

krim

inal

itet

a

3.73

3.77

3.80

3.85

3.79

3.50

3.30

3.76

4.05

3.83

3.71

3.88

3.82

3.71

3.48

3.92

3.59

3.75

stra

ni d

osel

jeni

ci u

zim

at ć

e po

sao

ljud

ima

koji

oduv

ijek

tu ž

ive

3.26

3.22

3.32

3.37

3.19

2.98

2.76

3.26

3.51

3.33

3.18

3.42

3.22

3.05

3.17

3.37

3.10

3.24

ne o

sjeć

am s

e ug

odno

u k

onta

ktu

sa

stra

ncim

a ko

ji su

se

dose

lili

u h

rvat

sku

3.57

3.50

3.54

3.71

3.68

3.08

3.02

3.58

3.79

3.64

3.47

3.57

3.56

3.58

3.42

3.63

3.43

3.54br

ine

me

mog

ućno

st š

iren

ja n

epoz

nati

h bo

lest

i koj

e do

nose

str

ani d

osel

jeni

ci

4.03

3.95

4.06

4.11

3.97

3.72

3.55

3.99

4.26

4.04

3.95

4.01

4.06

4.19

3.77

3.77

3.93

3.99

bojim

se

da ć

e u

sluč

aju

rata

ili n

apet

osti

, st

rani

dos

elje

nici

bit

i loj

alni

zem

ljam

a iz

ko

jih p

otje

ču, a

ne

hrva

tsko

j

3.66

3.68

3.74

3.83

3.70

3.31

3.23

3.69

3.93

3.76

3.62

3.77

3.58

3.78

3.71

3.69

3.49

3.67

s po

rast

om u

selj

avan

ja s

tran

aca,

boj

im s

e da

će

se n

aš ž

ivot

pro

mije

niti

nag

ore

4.20

4.13

4.12

4.32

4.17

3.97

3.74

4.20

4.37

4.26

4.10

4.20

4.12

4.25

4.38

4.15

3.97

4.16

sum

njam

da

će s

tran

im d

osel

jeni

cim

a in

tere

s na

še z

emlj

e bi

ti n

a pr

vom

mje

stu

3.46

3.29

3.48

3.61

3.22

3.09

3.03

3.38

3.59

3.52

3.28

3.42

3.22

3.44

3.03

3.60

3.41

3.37

bojim

se

da ć

e na

ša v

last

ita

kult

ura

nest

ati s

por

asto

m u

selj

avan

ja s

tran

aca

3.45

3.49

3.56

3.68

3.38

3.14

2.98

3.46

3.81

3.55

3.41

3.67

3.45

3.50

3.21

3.46

3.31

3.47

stra

ni d

osel

jeni

ci u

hrv

atsk

u do

laze

kak

o bi

isko

rišt

aval

i naš

sus

tav

soci

jaln

e sk

rbi

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti




pros

ječn

e v

rije

dnos

ti

prih

odi k

ućan

stva

zani

man

jepr

omje

na b

orav

išta

tota

l

ne zna/ne želi odgovoriti

više od 8001

6001–8000 kn

4001–6000 kn

2001–4000 kn

do 2000 kn

ostalo i nepoznato

umirovljenici

nezaposleni

kućanice

studenti

radnici

službenici





ne

296

221

93

127

119

101

8

242

148

66

84

230

88

93

51

61

283

563

959

n

3.40

3.72

3.80

3.74

4.02

3.80

3.80

3.89

3.83

3.25

3.24

3.83

3.65

3.24

3.77

3.57

3.67

3.69

3.68

stra

ni d

osel

jeni

ci u

zrok

uju

pora

st

krim

inal

itet

a

3.62

3.71

3.88

3.85

3.98

3.74

3.58

3.89

4.06

3.30

3.26

3.91

3.44

3.55

3.84

3.85

3.75

3.74

3.75

stra

ni d

osel

jeni

ci u

zim

at ć

e po

sao

ljud

ima

koji

oduv

ijek

tu ž

ive

2.98

3.21

3.26

3.50

3.60

3.26

3.50

3.40

3.38

2.90

2.84

3.38

3.27

2.79

2.88

2.61

3.28

3.31

3.24

ne o

sjeć

am s

e ug

odno

u k

onta

ktu

sa

stra

ncim

a ko

ji su

se

dose

lili

u h

rvat

sku

3.20

3.51

3.70

3.77

3.96

3.60

3.39

3.74

3.92

3.39

2.75

3.65

3.31

3.16

3.76

3.44

3.70

3.45

3.54

brin

e m

e m

oguć

nost

šir

enja

nep

ozna

tih

bole

sti k

oje

dono

se s

tran

i dos

elje

nici

3.80

3.81

4.02

4.28

4.33

4.11

3.40

4.22

4.23

3.86

3.66

4.04

3.57

3.68

4.23

3.98

4.06

3.93

3.99

bojim

se

da ć

e u

sluč

aju

rata

ili n

apet

osti

, st

rani

dos

elje

nici

bit

i loj

alni

zem

ljam

a iz

ko

jih p

otje

ču, a

ne

hrva

tsko

j

3.49

3.64

3.81

3.94

3.91

3.53

3.44

3.89

3.92

3.24

3.08

3.83

3.39

3.41

3.73

3.81

3.66

3.66

3.67

s po

rast

om u

selj

avan

ja s

tran

aca,

boj

im s

e da

će

se n

aš ž

ivot

pro

mije

niti

nag

ore

4.05

4.04

4.27

4.27

4.19

4.48

3.89

4.28

4.45

3.54

3.89

4.26

4.06

3.90

4.12

3.92

4.21

4.17

4.16

sum

njam

da

će s

tran

im d

osel

jeni

cim

a in

tere

s na

še z

emlj

e bi

ti n

a pr

vom

mje

stu

3.25

3.38

3.35

3.36

3.56

3.54

3.82

3.57

3.65

2.65

2.86

3.52

3.25

3.08

3.81

2.95

3.33

3.40

3.37

bojim

se

da ć

e na

ša v

last

ita

kult

ura

nest

ati s

por

asto

m u

selj

avan

ja s

tran

aca

3.32

3.41

3.43

3.59

3.77

3.55

3.85

3.62

3.76

2.94

3.03

3.53

3.32

3.29

3.70

2.86

3.53

3.48

3.47

stra

ni d

osel

jeni

ci u

hrv

atsk

u do

laze

kak

o bi

isko

rišt

aval

i naš

sus

tav

soci

jaln

e sk

rbi




pros

ječn

e v

rije

dnos

ti

stra

nke

lije

vo–d

esno

naci

onal

nost

vjer

oisp

ovije

stto

tal

apstinenti

neodlučni

ostale

živi zid

most

sdp

hdz

lijevo

centar

desno

ostalo

srpska

hrvatska

neka druga

agnostik/ateist

pravoslavna

katolička

255

44

151

52

61

164

230

243

443

272

34

38

886

22

57

39

841

959

n

3.82

3.83

3.43

3.40

3.40

3.66

3.82

3.52

3.65

3.88

2.86

3.31

3.72

2.75

3.29

3.39

3.74

3.68

stra

ni d

osel

jeni

ci u

zrok

uju

pora

st

krim

inal

itet

a

4.09

3.93

3.50

3.44

3.42

3.62

3.78

3.56

3.78

3.88

3.27

3.64

3.78

3.14

3.35

3.40

3.81

3.75

stra

ni d

osel

jeni

ci u

zim

at ć

e po

sao

ljud

ima

koji

oduv

ijek

tu ž

ive

3.17

3.50

3.34

2.82

2.85

3.27

3.37

3.02

3.24

3.42

2.76

3.07

3.26

2.95

2.85

2.96

3.28

3.24

ne o

sjeć

am s

e ug

odno

u k

onta

ktu

sa

stra

ncim

a ko

ji su

se

dose

lili

u h

rvat

sku

3.67

3.93

3.45

2.80

3.25

3.31

3.77

3.28

3.47

3.88

3.29

3.71

3.54

3.81

3.02

3.71

3.56

3.54br

ine

me

mog

ućno

st š

iren

ja n

epoz

nati

h bo

lest

i koj

e do

nose

str

ani d

osel

jeni

ci

4.13

4.31

3.81

3.40

3.72

3.97

4.11

3.89

3.90

4.21

3.66

4.30

3.98

3.77

3.36

4.21

4.02

3.99

bojim

se

da ć

e u

sluč

aju

rata

ili n

apet

osti

, st

rani

dos

elje

nici

bit

i loj

alni

zem

ljam

a iz

ko

jih p

otje

ču, a

ne

hrva

tsko

j

3.79

4.11

3.62

2.85

3.45

3.68

3.73

3.54

3.63

3.85

3.27

3.54

3.69

3.36

3.17

3.41

3.72

3.67

s po

rast

om u

selj

avan

ja s

tran

aca,

boj

im s

e da

će

se n

aš ž

ivot

pro

mije

niti

nag

ore

4.30

4.28

4.16

3.38

4.00

4.03

4.29

4.00

4.09

4.42

3.52

4.15

4.18

4.07

3.74

3.99

4.20

4.16

sum

njam

da

će s

tran

im d

osel

jeni

cim

a in

tere

s na

še z

emlj

e bi

ti n

a pr

vom

mje

stu

3.45

3.94

3.01

2.93

3.03

3.31

3.65

3.07

3.35

3.69

2.73

3.08

3.41

3.11

2.77

3.13

3.43

3.37

bojim

se

da ć

e na

ša v

last

ita

kult

ura

nest

ati s

por

asto

m u

selj

avan

ja s

tran

aca

3.69

3.86

3.14

3.00

3.03

3.41

3.62

3.18

3.53

3.63

2.53

3.68

3.49

3.01

2.83

3.59

3.52

3.47

stra

ni d

osel

jeni

ci u

hrv

atsk

u do

laze

kak

o bi

isko

rišt

aval

i naš

sus

tav

soci

jaln

e sk

rbi



stavovi prema diskriminaciji stranih doseljenika

Stavove prema diskriminacĳi stranih doseljenika u Republici Hrvatskoj mjerili smo skalom od 12 tvrdnji (10 istih kao i 2013. godine te dvĳe nove) u kojima su ispitanici trebali procĳeniti u kojoj mjeri podržavaju jednakost položaja državljana RH i stranih doseljenika u područjima pravosuđa, obrazovanja, socĳalne i zdravstvene zaštite i zapošljavanja te u kojoj mjeri podržavaju pravo stranih državljana na korištenje vla-stitog jezika, očuvanje vlastite kulture, slobodu govora i javnih istupa, pravo sudje-lovanja u političkom životu, zaštitu od diskriminacĳe, spajanje obitelji te besplatno učenje hrvatskog jezika.

U protekle 4 godine stavovi građana RH prema diskriminacĳi stranih doseljenika nisu se značajno promĳenili, odnosno gotovo da i nisu zabilježene promjene u sta-vu. Jedini uočeni pomak u stavu je kod tvrdnje kako im treba osigurati jednaka pra-va na zapošljavanje. Ispitanici iz Slavonĳe pokazuju nešto veću razini otvorenosti prema pravima stranaca, kao i studenti, osobe koje su boravile u drugim mjestima u inozemstvu te osobe koje se svrstavaju na lĳevoj strani skale političke orĳentacĳe.



slika 5. Obzirom da ne postoje jednoznačni stavovi o pravima stranih doseljenika u Republici Hrvat-skoj, molimo Vas da slobodno i iskreno izrazite svoje slaganje sa slĳedećim tvrdnjama. Prilikom pro-cjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Nimalo se ne slažem”, dok 6 označava “U potpunosti se slažem”. Svim legalnim stranim doseljenicima u Republici Hrvatskoj trebalo bi osigurati:

pravo na zaštitu od diskriminacije

jednak položaj pred hrvatskim pravosuđem poput onog što imaju i

državljani hrvatske

jednaka prava na obrazovanje, identična pravima koji imaju državljani hrvatske

besplatno učenje hrvatskog jezika

jednaku plaću za jednak posao kao i državljani hrvatske

jednaku socijalnu i zdravstvenu zaštitu poput one koji imaju državljani hrvatske

pravo na očuvanje svoje kulture

pravo na spajanje obitelji u smislu da se omogući dolazak i useljavanje članova uže

obitelji

pravo na slobodu govora i javnih istupa

jednaka prava na zapošljavanje poput onog što imaju i državljani hrvatske

pravo na korištenje vlastitog jezika

pravo na sudjelovanje u političkom i društvenom životu kao što imaju


0 1 0 2 0 3 0 4 0 5 0 6 0 7 0 8 0 9 0 1 0 0

3 4 9 21 33 28 4



više se ne slažem

nego slažem


ne slažem

uglavnom se slažem


ne znam

5 7 10 14 33 27 4

4 7 11 17 33 24 4

7 6 10 18 28 27 4

5 6 10 21 27 27 4

5 7 11 20 30 25 4

3 6 13 23 30 23 3

5 8 11 21 29 22 4

6 8 14 20 28 20 4

8 9 15 18 27 20 3

6 8 15 24 26 19 3

10 11 15 20 22 18 4



slika 6. Obzirom da ne postoje jednoznačni stavovi o pravima stranih doseljenika u Republici Hrvat-skoj, molimo Vas da slobodno i iskreno izrazite svoje slaganje sa sljedećim tvrdnjama. Prilikom pro-cjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Nimalo se ne slažem”, dok 6 označava “U potpunosti se slažem”. Svim legalnim stranim doseljenicima u Republici Hrvatskoj trebalo bi osigurati:


pravo na zaštitu od diskriminacije

jednak položaj pred hrvatskim pravosuđem poput onog što imaju i


jednaka prava na obrazovanje, identična pravima koji imaju državljani hrvatske

jednaku socijalnu i zdravstvenu zaštitu poput one koji imaju državljani hrvatske

pravo na očuvanje svoje kulture

besplatno učenje hrvatskog jezika

pravo na spajanje obitelji u smislu da se omogući dolazak i useljavanje članova uže

obitelji

pravo na slobodu govora i javnih istupa

pravo na korištenje vlastitog jezika

jednaka prava na zapošljavanje poput onog što imaju i državljani hrvatske

pravo na sudjelovanje u političkom i društvenom životu kao što imaju


jednaku plaću za jednak posao kao i državljani hrvatske

4,74,8

1 2 3 4 5 6

4,54,6

4,54,5

4,44,4

4,5

4,44,5

4,44,4

4,34

4,24,2

4,13,8

4,24

3,9

2017. 2013.



tablica 9. Obzirom da ne postoje jednoznačni stavovi o pravima stranih doseljenika u Republici Hrvat-skoj, molimo Vas da slobodno i iskreno izrazite svoje slaganje sa sljedećim tvrdnjama. Prilikom procje-ne koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Nimalo se ne slažem”, dok 6 označava “U pot-punosti se slažem”. Svim legalnim stranim doseljenicima u Republici Hrvatskoj trebalo bi osigurati:

spol

dob

obra

zova

nje

tip

nase

lja

regi

jato

tal

muškarac

žena

više od 60 godina

od 46 do 60 godina

od 31 do 45 godina

do 30 godina


srednja škola

osnovna škola

selo

grad

zagreb i okolica

sjeverna hrvatska

slavonija



dalmacija

452

504

275

256

243

181

168

534

254

369

587

249

166

159

82

110

190

956

n

4.45

4.53

4.47

4.32

4.61

4.62

4.63

4.50

4.39

4.40

4.55

4.48

4.50

4.70

4.49

4.49

4.34

4.49

jedn

ak p

olož

aj p

red

hrva

tski

m p

ravo

suđe

m p

oput

ono

g št

o im

aju

i drž

avlj

ani h

rvat

ske

4.43

4.52

4.47

4.37

4.47

4.65

4.64

4.46

4.40

4.44

4.50

4.46

4.31

4.80

4.52

4.46

4.36

4.48

jedn

aka

prav

a na

obr

azov

anje

, ide

ntič

na p

ravi

ma

koji

imaj

u dr

žavl

jani

hrv

atsk

e

4.36

4.49

4.39

4.30

4.49

4.58

4.55

4.40

4.39

4.40

4.45

4.23

4.20

4.81

4.54

4.36

4.54

4.43

jedn

aku

soci

jaln

u i z

drav

stve

nu z

ašti

tu p

oput

one

koj

i im

aju

drža

vlja

ni h

rvat

ske

4.11

4.04

3.94

3.98

4.15

4.32

4.31

4.03

4.02

4.00

4.12

3.95

3.94

4.42

4.14

4.04

4.07

4.08

jedn

aka

prav

a na

zap

ošlj

avan

je p

oput

ono

g št

o im

aju

i dr

žavl

jani

hrv

atsk

e

4.15

4.17

4.08

4.07

4.30

4.21

4.03

4.14

4.27

4.13

4.17

4.04

4.19

4.33

4.42

4.14

4.04

4.16

prav

o na

kor

ište

nje

vlas

tito

g je

zika

4.40

4.45

4.29

4.45

4.53

4.45

4.38

4.43

4.44

4.34

4.48

4.38

4.38

4.76

4.64

4.26

4.25

4.42

prav

o na

oču

vanj

e sv

oje

kult

ure

4.24

4.17

4.09

4.19

4.18

4.41

4.20

4.20

4.21

4.11

4.26

4.10

4.25

4.39

4.38

4.11

4.11

4.20

prav

o na

slo

bodu

gov

ora

i jav

nih

istu

pa

4.64

4.66

4.52

4.61

4.71

4.80

4.62

4.64

4.70

4.61

4.67

4.54

4.62

4.99

4.85

4.46

4.56

4.65

prav

o na

zaš

titu

od

disk

rim

inac

ije

4.28

4.31

4.28

4.13

4.38

4.44

4.34

4.25

4.37

4.35

4.27

4.15

4.43

4.37

4.70

4.15

4.23

4.30pr

avo

na s

paja

nje

obit

elji

u sm

islu

da

se o

mog

ući

dola

zak

i use

ljav

anje

čla

nova

uže

obi

telj

i

4.33

4.43

4.43

4.18

4.46

4.49

4.48

4.36

4.36

4.48

4.32

4.26

4.15

4.56

4.54

4.47

4.47

4.38

besp

latn

o uč

enje

hrv

atsk

og je

zika

3.95

3.88

3.87

3.60

4.13

4.13

4.13

3.87

3.86

3.88

3.93

3.74

3.77

4.19

4.13

4.05

3.87

3.91

prav

o na

sud

jelo

vanj

e u

poli

tičk

om i

druš

tven

om ž

ivot

u ka

o št

o im

aju

drža

vlja

ni h

rvat

ske

4.38

4.54

4.41

4.26

4.63

4.60

4.53

4.54

4.26

4.42

4.49

4.26

4.37

4.82

4.66

4.27

4.52

4.46

jedn

aku

plać

u za

jedn

ak p

osao

kao

i dr

žavl

jani

hrv

atsk

e

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti




prih

odi k

ućan

stva

zani

man

jepr

omje

na b

orav

išta

tota

l


više od 8001

6001–8000 kn

4001–6000 kn

2001–4000 kn

do 2000 kn

ostalo i nepoznato

umirovljenici

nezaposleni

kućanice

studenti

radnici

službenici





ne

294

221

93

127

119

101

7

243

148

63

86

230

88

93

51

58

282

564

956

n

4.68

4.37

4.46

4.31

4.46

4.52

4.30

4.38

4.27

4.76

4.90

4.54

4.37

4.62

4.07

4.80

4.65

4.42

4.49

jedn

ak p

olož

aj p

red

hrva

tski

m

prav

osuđ

em p

oput

ono

g št

o im

aju

i dr

žavl

jani

hrv

atsk

e

4.57

4.39

4.54

4.29

4.46

4.58

4.55

4.37

4.23

5.16

4.98

4.42

4.22

4.62

4.17

5.00

4.62

4.38

4.48

jedn

aka

prav

a na

obr

azov

anje

, ide

ntič

na

prav

ima

koji

imaj

u dr

žavl

jani

hrv

atsk

e

4.52

4.37

4.31

4.30

4.38

4.62

4.77

4.27

4.21

5.15

4.92

4.34

4.33

4.54

4.12

4.97

4.50

4.36

4.43

jedn

aku

soci

jaln

u i z

drav

stve

nu z

ašti

tu

popu

t on

e ko

ji im

aju

drža

vlja

ni h

rvat

ske

4.22

4.00

3.99

3.63

4.12

4.39

4.37

3.85

3.86

4.60

4.65

4.10

3.84

4.25

3.70

4.30

4.17

4.04

4.08

jedn

aka

prav

a na

zap

ošlj

avan

je p

oput

on

og š

to im

aju

i drž

avlj

ani h

rvat

ske

4.09

4.22

4.33

3.99

4.17

4.25

4.42

3.91

4.06

4.85

4.38

4.38

3.78

4.12

3.68

4.33

4.20

4.16

4.16

prav

o na

kor

ište

nje

vlas

tito

g je

zika

4.49

4.39

4.48

4.35

4.31

4.51

3.91

4.23

4.30

5.18

4.61

4.55

4.33

4.30

4.09

4.89

4.48

4.38

4.42

prav

o na

oču

vanj

e sv

oje

kult

ure

4.25

4.18

4.26

3.95

4.23

4.36

4.34

4.03

4.05

4.69

4.68

4.25

3.97

4.24

3.80

4.79

4.34

4.11

4.20

prav

o na

slo

bodu

gov

ora

i jav

nih

istu

pa

4.71

4.63

4.77

4.61

4.51

4.63

4.31

4.49

4.45

5.28

5.03

4.73

4.46

4.64

4.25

5.11

4.77

4.58

4.65

prav

o na

zaš

titu

od

disk

rim

inac

ije

4.27

4.26

4.43

4.25

4.22

4.51

3.97

4.14

4.18

4.60

4.64

4.35

4.26

4.31

3.85

4.75

4.48

4.20

4.30

prav

o na

spa

janj

e ob

itel

ji u

smis

lu d

a se

om

oguć

i dol

azak

i us

elja

vanj

e čl

anov

a už

e ob

itel

ji

4.54

4.19

4.49

4.34

4.20

4.51

3.65

4.36

4.13

4.93

4.85

4.33

4.26

4.36

4.01

5.17

4.56

4.24

4.38

besp

latn

o uč

enje

hrv

atsk

og je

zika

4.19

3.76

3.94

3.68

3.77

3.88

3.82

3.77

3.60

4.30

4.46

4.02

3.68

4.03

3.59

4.43

3.99

3.85

3.91

prav

o na

sud

jelo

vanj

e u

poli

tičk

om

i dru

štve

nom

živ

otu

kao

što

imaj

u dr

žavl

jani

hrv

atsk

e

4.62

4.29

4.39

4.48

4.28

4.63

3.88

4.32

4.14

5.19

4.91

4.47

4.38

4.57

3.91

5.17

4.51

4.42

4.46

jedn

aku

plać

u za

jedn

ak p

osao

kao

i dr

žavl

jani

hrv

atsk

e




stra

nke

lije

vo–d

esno

naci

onal

nost

vjer

oisp

ovije

stto

tal

apstinenti

neodlučni

ostale

živi zid

most

sdp

hdz

lijevo

centar

desno

ostalo

srpska

hrvatska

neka druga

agnostik/ateist

pravoslavna

katolička

255

44

151

52

61

163

230

243

442

271

33

38

885

22

57

39

838

956

n

4.60

4.31

4.58

4.72

4.52

4.71

4.15

4.73

4.46

4.33

4.12

4.81

4.49

4.16

4.83

4.54

4.48

4.49

jedn

ak p

olož

aj p

red

hrva

tski

m p

ravo

suđe

m p

oput

ono

g št

o im

aju

i drž

avlj

ani h

rvat

ske

4.61

4.19

4.49

4.67

4.49

4.70

4.17

4.68

4.45

4.33

4.13

4.54

4.49

4.18

4.91

4.27

4.47

4.48

jedn

aka

prav

a na

obr

azov

anje

, ide

ntič

na p

ravi

ma

koji

imaj

u dr

žavl

jani

hrv

atsk

e

4.54

4.07

4.56

4.74

4.54

4.54

4.11

4.62

4.42

4.27

3.98

4.59

4.44

4.00

4.73

4.41

4.42

4.43

jedn

aku

soci

jaln

u i z

drav

stve

nu z

ašti

tu p

oput

one

koj

i im

aju

drža

vlja

ni h

rvat

ske

4.11

3.88

4.07

4.56

4.20

4.29

3.79

4.36

4.03

3.91

3.93

4.11

4.08

3.96

4.61

4.13

4.04

4.08

jedn

aka

prav

a na

zap

ošlj

avan

je p

oput

ono

g št

o im

aju

i dr

žavl

jani

hrv

atsk

e

4.10

3.79

4.34

4.41

4.16

4.36

3.98

4.45

4.13

3.94

4.07

4.57

4.14

4.27

3.86

4.68

4.15

4.16

prav

o na

kor

ište

nje

vlas

tito

g je

zika

4.45

4.25

4.67

4.72

4.27

4.39

4.28

4.57

4.41

4.32

3.95

4.81

4.43

4.17

4.48

4.70

4.42

4.42

prav

o na

oču

vanj

e sv

oje

kult

ure

4.21

4.00

4.37

4.34

4.25

4.33

3.99

4.50

4.10

4.09

3.75

4.69

4.20

3.76

4.24

4.51

4.20

4.20

prav

o na

slo

bodu

gov

ora

i jav

nih

istu

pa

4.73

4.26

4.96

4.92

4.58

4.76

4.31

4.97

4.63

4.39

4.36

4.85

4.65

4.58

4.85

4.68

4.64

4.65

prav

o na

zaš

titu

od

disk

rim

inac

ije

4.26

4.10

4.62

4.59

4.43

4.44

3.97

4.71

4.27

3.97

4.29

4.78

4.28

4.79

4.37

4.58

4.27

4.30pr

avo

na s

paja

nje

obit

elji

u sm

islu

da

se o

mog

ući

dola

zak

i use

ljav

anje

čla

nova

uže

obi

telj

i

4.33

4.11

4.36

4.75

4.38

4.57

4.29

4.76

4.24

4.26

4.29

4.66

4.37

4.25

4.70

4.39

4.36

4.38

besp

latn

o uč

enje

hrv

atsk

og je

zika

3.92

3.77

3.92

4.10

4.00

4.19

3.67

4.37

3.79

3.69

3.97

4.11

3.90

4.07

4.05

3.93

3.90

3.91

prav

o na

sud

jelo

vanj

e u

poli

tičk

om i

druš

tven

om ž

ivot

u ka

o št

o im

aju

drža

vlja

ni h

rvat

ske

4.64

4.13

4.54

4.81

4.45

4.54

4.15

4.69

4.40

4.36

4.16

4.70

4.46

4.22

4.70

4.51

4.45

4.46

jedn

aku

plać

u za

jedn

ak p

osao

kao

i dr

žavl

jani

hrv

atsk

e

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti



stavovi građana prema različitim kategorijama stranaca

U nastavku je cilj bio utvrditi prema kojim motivima ulaska stranaca u Hrvatsku su građani otvoreni i u kojoj mjeri. Kao i u prethodnom istraživanju ispitanici su najotvo-renĳi prema dolasku stranca radi obrazovanja. Više od 2/3 ispitanika se slaže (u potpu nosti ili uglavnom) da strancima treba omogućiti ulazak u Hrvatsku radi ško-lovanja. Podjednaki udio građana se slaže da ulazak treba omogućiti ekonomskim imigrantima (39%), odnosno tražiteljima azila (38%). U odnosu na prethodno istra-živanje, uočen je pozitivan pomak, odnosno veća otvorenost građana, ne samo pre-ma osobama koje bi se tu školovale, nego koje bi tu radile ili tražile azil.

slika 7. Postoje različita mišljenja o tome treba li strancima omogućiti ulazak u Hrvatsku neovisno o njihovim motivima. Molim Vas da procĳenite u kojoj se mjeri slažete sa sljedećim tvrdnjama. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Nimalo se ne slažem”, dok 6 označava

“U potpunosti se slažem”. Hrvatska bi trebala biti otvorena za:

strance koji dolaze na školovanje

ekonomske imigrante (osobe koje useljavaju u hrvatsku

radi zaposlenja)

tražitelje azila (izbjeglice iz različitih zemalja koje

traže zaštitu hrvatske)

0 1 0 2 0 3 0 4 0 5 0 6 0 7 0 8 0 9 0 1 0 0

2 4 6 16 33 36 3



više se ne slažem

nego slažem


ne slažem

uglavnom se slažem


ne znam

14 13 18 12 25 14 4

13 11 17 17 24 14 5



slika 8. Postoje različita mišljenja o tome treba li strancima omogućiti ulazak u Hrvatsku neovisno o njihovim motivima. Molim Vas da procĳenite u kojoj se mjeri slažete sa sljedećim tvrdnjama. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Nimalo se ne slažem”, dok 6 označava

“U potpunosti se slažem”. Hrvatska bi trebala biti otvorena za: – usporedba s 2013.

4,94,5

1 2 3 4 5 62017. 2013.

strance koji dolaze na školovanje

tražitelje azila (izbjeglice iz različitih zemalja koje

traže zaštitu hrvatske)

ekonomske imigrante (osobe koje useljavaju u hrvatsku

radi zaposlenja)

3,73,1

3,83,2



tablica 12. Postoje različita mišljenja o tome treba li strancima omogućiti ulazak u Hrvatsku neovisno o njihovim motivima. Molim Vas da procĳenite u kojoj se mjeri slažete sa sljedećim tvrdnjama. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Nimalo se ne slažem”, dok 6 označava


spol

dob

obra

zova

nje

tip

nase

lja

regi

jato

tal

muškarac

žena

više od 60 godina

od 46 do 60 godina

od 31 do 45 godina

do 30 godina


srednja škola

osnovna škola

selo

grad

zagreb i okolica

sjeverna hrvatska

slavonija



dalmacija

450

497

269

255

242

181

169

529

249

364

583

249

160

156

80

112

190

947

n

3.59

3.75

3.62

3.64

3.66

3.80

4.03

3.61

3.58

3.53

3.76

3.81

3.23

3.55

3.65

3.90

3.86

3.67

ekon

omsk

e im

igra

nte

(oso

be k

oje

usel

java

ju u

hr

vats

ku r

adi z

apos

lenj

a)

4.76

4.95

4.85

4.80

4.79

5.06

5.03

4.92

4.61

4.82

4.88

5.06

4.51

5.07

4.77

4.68

4.86

4.86

stra

nce

koji

dola

ze n

a šk

olov

anje

3.67

3.82

3.80

3.66

3.80

3.72

4.00

3.76

3.54

3.69

3.78

3.80

3.79

3.76

3.91

3.76

3.56

3.75

traž

itel

je a

zila

(izb

jegl

ice

iz r

azli

čiti

h ze

mal

ja k

oje

traž

e za

štit

u hr

vats

ke)

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti





prih

odi k

ućan

stva

zani

man

jepr

omje

na b

orav

išta

tota

l


više od 8001

6001–8000 kn

4001–6000 kn

2001–4000 kn

do 2000 kn

ostalo i nepoznato

umirovljenici

nezaposleni

kućanice

studenti

radnici

službenici





ne

294

221

92

125

118

96

6

239

147

61

86

227

88

93

54

58

278

557

947

n

3.79

3.62

3.64

3.58

3.78

3.46

3.63

3.48

3.40

3.94

3.90

3.72

3.68

4.09

3.46

3.34

3.61

3.76

3.67

ekon

omsk

e im

igra

nte

(oso

be k

oje

usel

java

ju u

hr

vats

ku r

adi z

apos

lenj

a)

4.89

4.80

5.07

5.05

4.68

4.65

4.80

4.82

4.41

5.17

5.22

4.91

4.79

5.08

4.49

5.03

4.96

4.83

4.86

stra

nce

koji

dola

ze n

a šk

olov

anje

3.75

3.74

3.71

3.86

3.80

3.59

3.39

3.60

3.56

3.99

3.66

3.94

3.83

3.81

3.46

3.93

3.82

3.72

3.75

traž

itel

je a

zila

(izb

jegl

ice

iz r

azli

čiti

h ze

mal

ja k

oje

traž

e za

štit

u hr

vats

ke)

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti





stra

nke

lije

vo–d

esno

naci

onal

nost

vjer

oisp

ovije

stto

tal

apstinenti

neodlučni

ostale

živi zid

most

sdp

hdz

lijevo

centar

desno

ostalo

srpska

hrvatska

neka druga

agnostik/ateist

pravoslavna

katolička

251

44

149

51

61

161

231

241

433

273

35

33

879

22

59

34

832

947

n

3.52

3.51

3.86

4.10

3.58

3.74

3.63

3.67

3.68

3.65

3.85

3.66

3.67

4.07

3.69

3.79

3.66

3.67

ekon

omsk

e im

igra

nte

(oso

be k

oje

usel

java

ju u

hr

vats

ku r

adi z

apos

lenj

a)

4.95

4.50

4.99

5.10

4.91

4.86

4.68

4.87

4.91

4.78

4.29

5.21

4.87

4.48

5.15

4.80

4.85

4.86

stra

nce

koji

dola

ze n

a šk

olov

anje

3.59

3.56

3.96

4.12

3.89

3.80

3.65

3.86

3.74

3.66

3.67

4.22

3.73

4.08

3.90

4.31

3.71

3.75

traž

itel

je a

zila

(izb

jegl

ice

iz r

azli

čiti

h ze

mal

ja k

oje

traž

e za

štit

u hr

vats

ke)

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti



stavovi o izbjeglicama i migrantima

Kao što je već bilo napomenuto, u jesen 2015. je kroz Hrvatsku na putu prema Euro-pi i Zapadu prošao značajan broj izbjeglica te su građani Hrvatske direktno ili indi-rektno bili upoznati ili dotaknuti prolaskom izbjeglica kroz Hrvatsku. U skladu s tim novim momentom za građane Hrvatske postavili smo osam tvrdnji koji se direktno odnose na izbjeglice i ekonomske migrante, čime smo mjerili slaganje sa određenim stavovima koji su se mogli čuti o toj temi u javnosti.

Najmanji udio ispitanika smatra kako bi Hrvatska zidom ili žicom trebala onemo-gućiti ulazak izbjeglicama, 22% građana se u potpunosti ili uglavnom slaže s ovom tvrdnjom, a njih gotovo polovina se nimalo ili uglavnom ne slaže. Ukupno gledajući, ispitanici su dosta zatvoreni i iskazuju predrasude i strahove prema izbjeglicama i migrantima. Više od polovine građana smatra (u potpunosti se i ili uglavnom slaže) kako među izbjeglicama postoji značajan broj terorista, a oko 2/3 smatra kako bi se po završetku rata morali vratiti u svoje zemlje. Također, većinom smatraju kako bi mlađi muškarci trebali ostati u Sirĳi i boriti se; te da izbjeglice trebaju odlaziti u zemlje koje su im kulturno sličnĳe. Kao i kod svih dosadašnjih stavova mladi te studenti su najotvorenĳi, odnosno u najmanjoj mjeri izražavaju strah i predrasude. Osobe koje se desne političke orĳentacĳe ili katolici su više podložen strahu nego ispitanici lĳeve orĳentacĳe.



slika 9. Pročitat ću Vam neke opće tvrdnje o izbjeglicama i migrantima. Molim Vas da procĳenite u kojoj se mjeri slažete sa svakom pojedinom tvrdnjom. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Nimalo se ne slažem”, dok 6 označava “U potpunosti se slažem”.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

1 3 8 16 29 39 4

izbjeglice se odmah nakon završetka rata trebaju vratiti u njihove zemlje

umjesto da dolaze u europu bježeći od rata, (mladi) muškarci iz sirije bi trebali

ostati tamo boriti se za svoju zemlju

izbjeglice trebaju ići u zemlje koje su im kulturno sličnije, a ne dolaziti u europu

među izbjeglicama postoji značajan broj terorista

izbjeglička kriza je krinka za masovno i planirano naseljavanje muslimana u

europu

zakonski bi trebao biti kažnjen svaki državljanin republike hrvatske koji na bilo

koji način pomogne ilegalnom migrantu

republika hrvatska bi trebala u potpunosti zatvoriti granice za izbjeglice

republika hrvatska bi zidom ili žicom trebala onemogućiti ulazak izbjeglicama

2,8

3

,33

3

,57

4,

31

4,

46

4

,77

4,

9

4,

91

pr

osje

k

2 3 7 17 29 37 6

3 4 8 17 30 33 6

3 8 13 16 27 27 6

5 9 12 17 25 25 8

19 13 13 11 18 19 7

18 16 17 15 16 13 5

32 17 15 10 12 10 6



više se ne slažem

nego slažem


ne slažem

uglavnom se slažem


ne znam



tablica 15. Pročitat ću Vam neke opće tvrdnje o izbjeglicama i migrantima. Molim Vas da procĳenite u kojoj se mjeri slažete sa svakom pojedinom tvrdnjom. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Nimalo se ne slažem”, dok 6 označava “U potpunosti se slažem”.

spol

dob

obra

zova

nje

tip

nase

lja

regi

jato

tal

muškarac

žena

više od 60 godina

od 46 do 60 godina

od 31 do 45 godina

do 30 godina


srednja škola

osnovna škola

selo

grad

zagreb i okolica

sjeverna hrvatska

slavonija



dalmacija

450

503

275

255

243

180

168

531

254

368

585

249

166

157

82

110

189

953

n

4.39

4.24

4.34

4.47

4.37

4.00

4.14

4.32

4.40

4.37

4.28

4.54

4.19

4.47

3.89

4.19

4.22

4.31

izbj

egli

čka

kriz

a je

kri

nka

za m

asov

no

i pla

nira

no n

asel

java

nje

mus

lim

ana

u eu

ropu

4.93

4.87

4.90

5.02

5.00

4.59

4.74

4.87

5.07

4.94

4.87

4.98

4.75

5.20

4.85

4.58

4.87

4.90

umje

sto

da d

olaz

e u

euro

pu b

ježe

ći o

d ra

ta, (

mla

di) m

uška

rci i

z si

rije

bi t

reba

li

osta

ti ta

mo

bori

ti s

e za

svo

ju z

emlj

u

4.82

4.71

4.93

4.99

4.77

4.22

4.65

4.77

4.84

4.84

4.72

4.91

4.72

4.87

4.86

4.56

4.62

4.77

izbj

egli

ce tr

ebaj

u ić

i u z

emlj

e ko

je s

u im

ku

ltur

no s

ličn

ije, a

ne

dola

ziti

u e

urop

u

4.92

4.91

4.98

5.01

5.05

4.50

4.73

4.90

5.07

5.01

4.86

4.99

4.83

5.16

5.17

4.58

4.77

4.91iz

bjeg

lice

se

odm

ah n

akon

zav

ršet

ka r

ata

treb

aju

vrat

iti u

njih

ove

zem

lje

3.34

3.33

3.37

3.45

3.39

3.04

3.05

3.49

3.20

3.31

3.35

3.18

3.18

3.41

3.12

3.66

3.52

3.33

repu

blik

a hr

vats

ka b

i tre

bala

u

potp

unos

ti z

atvo

riti

gra

nice

za

izbj

egli

ce

2.81

2.79

2.87

2.88

2.80

2.59

2.44

2.91

2.81

2.77

2.82

2.48

2.69

2.99

2.46

3.19

3.07

2.80

repu

blik

a hr

vats

ka b

i zid

om il

i žic

om

treb

ala

onem

oguć

iti u

laza

k iz

bjeg

lica

ma

3.62

3.53

3.65

3.66

3.67

3.20

3.63

3.51

3.66

3.54

3.59

3.38

3.39

3.69

3.74

3.36

3.95

3.57

zako

nski

bi t

reba

o bi

ti k

ažnj

en s

vaki

dr

žavl

jani

n re

publ

ike

hrva

tske

koj

i na

bil

o ko

ji na

čin

pom

ogne

ileg

alno

m

mig

rant

u.

4.42

4.50

4.59

4.55

4.43

4.18

4.17

4.46

4.64

4.36

4.52

4.53

4.23

4.95

4.14

4.34

4.36

4.46

međ

u iz

bjeg

lica

ma

post

oji z

nača

jan

broj

te

rori

sta

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti




prih

odi k

ućan

stva

zani

man

jepr

omje

na b

orav

išta

tota

l


više od 8001

6001–8000 kn

4001–6000 kn

2001–4000 kn

do 2000 kn

ostalo i nepoznato

umirovljenici

nezaposleni

kućanice

studenti

radnici

službenici





ne

293

221

93

127

119

100

6

242

147

63

86

230

87

93

52

58

281

562

953

n

4.15

4.25

4.70

4.52

4.25

4.37

4.25

4.43

4.41

4.28

3.83

4.34

4.22

4.34

4.41

4.28

4.29

4.32

4.31

izbj

egli

čka

kriz

a je

kri

nka

za m

asov

no

i pla

nira

no n

asel

java

nje

mus

lim

ana

u eu

ropu

4.79

4.80

4.98

5.10

4.94

5.05

4.88

4.95

4.82

5.33

4.65

4.93

4.90

4.77

4.69

5.00

4.93

4.89

4.90

umje

sto

da d

olaz

e u

euro

pu b

ježe

ći o

d ra

ta, (

mla

di) m

uška

rci i

z si

rije

bi t

reba

li

osta

ti ta

mo

bori

ti s

e za

svo

ju z

emlj

u

4.61

4.79

4.89

4.91

4.69

5.00

4.19

4.89

4.82

4.80

4.10

4.83

4.88

4.74

4.78

4.98

4.74

4.76

4.77

izbj

egli

ce tr

ebaj

u ić

i u z

emlj

e ko

je s

u im

ku

ltur

no s

ličn

ije, a

ne

dola

ziti

u e

urop

u

4.90

4.78

5.03

5.08

4.81

5.05

4.57

5.01

4.99

5.24

4.50

4.90

4.93

4.75

4.97

5.02

4.91

4.90

4.91

izbj

egli

ce s

e od

mah

nak

on z

avrš

etka

rat

a tr

ebaj

u vr

atit

i u n

jihov

e ze

mlj

e

3.27

3.32

3.07

3.61

3.51

3.22

2.88

3.62

3.34

2.62

2.96

3.39

3.37

3.23

3.45

3.27

3.26

3.37

3.33

repu

blik

a hr

vats

ka b

i tre

bala

u

potp

unos

ti z

atvo

riti

gra

nice

za

izbj

egli

ce

2.69

2.71

2.45

3.18

3.09

2.83

3.13

2.98

2.76

2.50

2.61

2.90

2.83

2.48

2.88

2.91

2.58

2.89

2.80

repu

blik

a hr

vats

ka b

i zid

om il

i žic

om

treb

ala

onem

oguć

iti u

laza

k iz

bjeg

lica

ma

3.65

3.45

3.31

3.62

3.68

3.70

3.64

3.74

3.86

3.30

3.16

3.23

3.73

3.90

3.60

3.77

3.57

3.55

3.57

zako

nski

bi t

reba

o bi

ti k

ažnj

en s

vaki

dr

žavl

jani

n re

publ

ike

hrva

tske

koj

i na

bilo

ko

ji na

čin

pom

ogne

ileg

alno

m m

igra

ntu.

4.32

4.34

4.49

4.69

4.53

4.71

5.19

4.60

4.55

4.61

4.09

4.39

4.44

4.34

4.46

4.78

4.46

4.43

4.46

međ

u iz

bjeg

lica

ma

post

oji z

nača

jan

broj

te

rori

sta

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti




stra

nke

lije

vo–d

esno

naci

onal

nost

vjer

oisp

ovije

stto

tal

apstinenti

neodlučni

ostale

živi zid

most

sdp

hdz

lijevo

centar

desno

ostalo

srpska

hrvatska

neka druga

agnostik/ateist

pravoslavna

katolička

253

44

151

52

61

163

229

243

441

269

32

38

883

20

57

39

837

953

n

4.32

4.30

4.31

4.24

3.92

4.18

4.52

4.21

4.19

4.60

4.12

4.01

4.33

3.82

3.58

3.74

4.39

4.31

izbj

egli

čka

kriz

a je

kri

nka

za m

asov

no

i pla

nira

no n

asel

java

nje

mus

lim

ana

u eu

ropu

4.86

4.88

5.01

4.84

4.75

4.81

4.98

4.66

4.91

5.09

4.86

4.32

4.92

4.57

4.41

4.04

4.98

4.90

umje

sto

da d

olaz

e u

euro

pu b

ježe

ći o

d ra

ta, (

mla

di) m

uška

rci i

z si

rije

bi t

reba

li

osta

ti ta

mo

bori

ti s

e za

svo

ju z

emlj

u

4.81

4.74

4.75

4.61

4.34

4.76

4.89

4.64

4.69

4.99

4.25

4.37

4.80

4.14

4.60

4.06

4.82

4.77

izbj

egli

ce tr

ebaj

u ić

i u z

emlj

e ko

je s

u im

ku

ltur

no s

ličn

ije, a

ne

dola

ziti

u e

urop

u

5.02

5.03

4.85

4.79

4.67

4.77

5.01

4.72

4.89

5.14

4.80

4.65

4.93

4.80

4.68

4.49

4.95

4.91iz

bjeg

lice

se

odm

ah n

akon

zav

ršet

ka r

ata

treb

aju

vrat

iti u

njih

ove

zem

lje

3.37

3.63

3.09

2.95

3.24

3.31

3.53

3.08

3.27

3.67

2.89

2.71

3.38

3.06

2.98

2.63

3.40

3.33

repu

blik

a hr

vats

ka b

i tre

bala

u

potp

unos

ti z

atvo

riti

gra

nice

za

izbj

egli

ce

2.78

3.13

2.63

2.61

2.76

2.61

3.06

2.44

2.79

3.15

2.50

2.51

2.82

2.04

2.40

2.49

2.86

2.80

repu

blik

a hr

vats

ka b

i zid

om il

i žic

om

treb

ala

onem

oguć

iti u

laza

k iz

bjeg

lica

ma

3.62

3.84

3.29

3.11

3.64

3.44

3.83

3.24

3.60

3.84

3.18

3.16

3.60

3.27

3.34

3.19

3.61

3.57

zako

nski

bi t

reba

o bi

ti k

ažnj

en s

vaki

dr

žavl

jani

n re

publ

ike

hrva

tske

koj

i na

bilo

ko

ji na

čin

pom

ogne

ileg

alno

m m

igra

ntu.

4.68

4.21

4.40

4.29

4.42

4.31

4.46

4.29

4.45

4.62

4.07

4.21

4.48

3.84

3.87

4.07

4.53

4.46

međ

u iz

bjeg

lica

ma

post

oji z

nača

jan

broj

te

rori

sta

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti



multikulturalizam

Skalom od 5 čestica ispitani su stavovi prema multikulturnom društvu, kao i u istra-živanju iz 2013. godine. Suprotno ksenofobĳi, multikulturalizam podrazumĳeva po-zitivne stavove prema životu u društvu čĳi su članovi pripadnici različitih kultura, vjeroispovĳesti, rasa i nacĳa. Tvrdnjama o multikulturalizmu su obuhvaćeni sljedeći stavovi: preferiranje života u sredini u kojoj žive ljudi različitih vjera, nacionalnosti i porĳekla; odobravanje povezanosti stranaca s vlastitom kulturom i korĳenima; po-drška doseljavanju stranaca u Hrvatsku; povjerenje da su stranci spremni podržati Republiku Hrvatsku zemlju u slučaju krize; uvjerenje da strani doseljenici obogaću-ju kulturu Hrvatske. Stavovi građana Hrvatske prema multikulturalizmu u protekle četiri godine nisu se značajno promĳenili. Kao i prĳe četiri godine najviše se građa-na slaže sa stavom kako je “u redu da stranci koji su doselili u našu zemlju ostanu vezani uz svoju kulturu i korĳene”, dok se najmanje slažu s tvrdnjom da su “strani doseljenici spremni podržati našu zemlju u slučaju krize”; te tvrdnjom “Podržavam doseljavanje stranaca u Hrvatsku”. Slavonci se najotvorenĳi prema strancima i u naj-većoj mjeri podržavaju multikulturalizam, a također je to izraženĳe kod osoba koje su lĳeve političke orĳentacĳe. Osobe hrvatske nacionalnosti pokazuju manju razinu otvorenosti prema multikulturalizmu.



slika 10. Pročitat ću Vam neke opće tvrdnje o useljavanju stranaca u Hrvatsku. Molim Vas da proci-jenite u kojoj se mjeri slažete sa svakom pojedinom tvrdnjom. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Nimalo se ne slažem”, dok 6 označava “U potpunosti se slažem”.

2 6 14 30 27 18 4

u redu je da stranci koji su doselili u našu zemlju ostanu vezani uz svoju kulturu i

korijene

ugodno je imati priliku živjeti u sredini u kojoj žive ljudi različitih vjera, nacija i porijekla

stranci koji doseljavaju u hrvatsku obogaćuju našu kulturu

podržavam doseljavanje stranaca u hrvatsku

vjerujem da su strani doseljenici spremni podržati našu zemlju u slučaju krize

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100



više se ne slažem

nego slažem


ne slažem

uglavnom se slažem


ne znam

7 10 22 23 26 9 4

9 13 19 24 21 11 4

11 14 23 20 20 8 4

14 12 20 21 19 7 7



slika 11. Pročitat ću Vam neke opće tvrdnje o useljavanju stranaca u Hrvatsku. Molim Vas da procĳe-nite u kojoj se mjeri slažete sa svakom pojedinom tvrdnjom. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Nimalo se ne slažem”, dok 6 označava “U potpunosti se slažem”.


1 2 3 4 5 6

4,34,2

2017. 2013.

u redu je da stranci koji su doselili u našu zemlju ostanu vezani uz svoju kulturu i

korijene

ugodno je imati priliku živjeti u sredini u kojoj žive ljudi različitih vjera, nacija i porijekla

stranci koji doseljavaju u hrvatsku obogaćuju našu kulturu

podržavam doseljavanje stranaca u hrvatsku

vjerujem da su strani doseljenici spremni podržati našu zemlju u slučaju krize

3,83,7

3,73,6

3,53,4

3,43,4




spol

dob

obra

zova

nje

tip

nase

lja

regi

jato

tal

muškarac

žena

više od 60 godina

od 46 do 60 godina

od 31 do 45 godina

do 30 godina


srednja škola

osnovna škola

selo

grad

zagreb i okolica

sjeverna hrvatska

slavonija



dalmacija

456

502

277

257

243

181

169

535

254

372

586

249

167

158

82

112

190

958

n

3.77

3.83

3.69

3.70

3.86

4.03

4.05

3.74

3.76

3.80

3.80

3.61

3.63

4.32

3.79

4.04

3.62

3.80

ugod

no je

imat

i pri

liku

ži

vjet

i u s

redi

ni u

koj

oj ž

ive

ljud

i raz

liči

tih

vjer

a, n

acija

i po

rije

kla

4.24

4.38

4.12

4.31

4.38

4.50

4.42

4.31

4.24

4.26

4.35

4.20

4.04

4.92

4.20

4.30

4.27

4.31u

redu

je d

a st

ranc

i koj

i su

dose

lili

u n

ašu

zem

lju

osta

nu

veza

ni u

z sv

oju

kult

uru

i ko

rije

ne

3.44

3.58

3.36

3.44

3.59

3.75

3.87

3.47

3.37

3.42

3.58

3.33

3.29

4.08

3.22

3.69

3.50

3.51

podr

žava

m d

osel

java

nje

stra

naca

u h

rvat

sku

3.39

3.45

3.34

3.35

3.60

3.42

3.60

3.45

3.24

3.48

3.39

3.15

3.42

3.65

3.53

3.78

3.35

3.42

vjer

ujem

da

su s

tran

i do

selj

enic

i spr

emni

pod

ržat

i na

šu z

emlj

u u

sluč

aju

kriz

e

3.71

3.68

3.62

3.53

3.82

3.87

4.16

3.60

3.60

3.64

3.73

3.50

3.66

3.92

3.56

3.98

3.68

3.70

stra

nci k

oji d

osel

java

ju u

hr

vats

ku o

boga

ćuju

naš

u ku

ltur

u

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti




prih

odi k

ućan

stva

zani

man

jepr

omje

na b

orav

išta

tota

l


više od 8001

6001–8000 kn

4001–6000 kn

2001–4000 kn

do 2000 kn

ostalo i nepoznato

umirovljenici

nezaposleni

kućanice

studenti

radnici

službenici





ne

296

221

93

125

121

101

8

245

147

63

86

230

87

93

53

59

284

562

958

n

3.94

3.70

3.91

3.46

3.65

4.13

3.53

3.68

3.84

4.11

4.23

3.64

3.68

4.00

3.61

4.11

3.92

3.73

3.80

ugod

no je

imat

i pri

liku

ži

vjet

i u s

redi

ni u

koj

oj ž

ive

ljud

i raz

liči

tih

vjer

a, n

acija

i po

rije

kla

4.33

4.18

4.45

4.31

4.32

4.42

4.64

4.14

4.38

4.82

4.65

4.16

4.26

4.44

4.17

4.63

4.39

4.25

4.31

u re

du je

da

stra

nci k

oji s

u do

seli

li u

naš

u ze

mlj

u os

tanu

ve

zani

uz

svoj

u ku

ltur

u i

kori

jene

3.60

3.58

3.57

3.26

3.43

3.49

4.07

3.30

3.24

3.80

3.97

3.47

3.55

3.91

3.29

3.94

3.49

3.50

3.51

podr

žava

m d

osel

java

nje

stra

naca

u h

rvat

sku

3.46

3.54

3.40

3.29

3.36

3.29

3.15

3.28

3.22

3.59

3.47

3.61

3.42

3.51

3.07

3.93

3.31

3.46

3.42

vjer

ujem

da

su s

tran

i do

selj

enic

i spr

emni

pod

ržat

i na

šu z

emlj

u u

sluč

aju

kriz

e

3.82

3.74

3.61

3.50

3.52

3.73

3.05

3.51

3.46

3.83

4.13

3.66

3.66

4.24

3.63

3.92

3.71

3.67

3.70

stra

nci k

oji d

osel

java

ju u

hr

vats

ku o

boga

ćuju

naš

u ku

ltur

u

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti




stra

nke

lije

vo–d

esno

naci

onal

nost

vjer

oisp

ovije

stto

tal

apstinenti

neodlučni

ostale

živi zid

most

sdp

hdz

lijevo

centar

desno

ostalo

srpska

hrvatska

neka druga

agnostik/ateist

pravoslavna

katolička

254

45

152

52

61

164

229

244

444

270

34

36

888

23

57

38

841

958

n

3.85

3.66

3.85

4.09

4.05

3.77

3.62

4.09

3.80

3.54

4.45

4.66

3.74

4.78

4.29

4.54

3.71

3.80

ugod

no je

imat

i pri

liku

ži

vjet

i u s

redi

ni u

koj

oj ž

ive

ljud

i raz

liči

tih

vjer

a, n

acija

i po

rije

kla

4.32

4.41

4.58

4.35

4.48

4.29

4.08

4.34

4.37

4.19

4.45

4.95

4.28

4.55

4.35

4.81

4.28

4.31u

redu

je d

a st

ranc

i koj

i su

dose

lili

u n

ašu

zem

lju

osta

nu

veza

ni u

z sv

oju

kult

uru

i ko

rije

ne

3.57

3.29

3.51

4.09

3.52

3.55

3.33

3.75

3.51

3.29

3.93

4.07

3.47

4.33

3.88

3.98

3.45

3.51

podr

žava

m d

osel

java

nje

stra

naca

u h

rvat

sku

3.27

3.55

3.61

3.49

3.47

3.44

3.39

3.61

3.42

3.25

3.81

3.87

3.39

3.67

3.57

3.67

3.40

3.42

vjer

ujem

da

su s

tran

i do

selj

enic

i spr

emni

pod

ržat

i na

šu z

emlj

u u

sluč

aju

kriz

e

3.62

3.77

3.69

3.85

3.95

3.84

3.57

4.01

3.65

3.49

4.26

4.14

3.66

4.36

4.06

4.12

3.63

3.70

stra

nci k

oji d

osel

java

ju u

hr

vats

ku o

boga

ćuju

naš

u ku

ltur

u

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti



stavovi prema stranim doseljenicima

U odnosu na rezultate iz 2013. godine može se uočiti porast negativnog mišljenja i predrasuda prema stranim doseljenicima, odnosno slabĳeg prihvaćanja njihovih vrĳednosti i njihovog kulturnog nasljeđa. Značajno više građana smatra kako stra-ni doseljenici moraju prihvatiti hrvatsku kulturu kao svoju vlastitu; da ne bi smjeli javno pokazivati vjerske i kulturne običaje; te da trebaju odustati od svoje kulture. Jedini pozitivni pomak je u shvaćanju da su etnički mĳešana područja neprocjenjiva vrĳednost hrvatskog društva. Starĳe osobe (umirovljenici) te birači HDZ-a iskazuju veću zatvorenost prema stranim državljanima.



slika 12. Molim Vas da procĳenite u kojoj se mjeri slažete sa sljedećim tvrdnjama o stranim doselje-nicima. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Nimalo se ne slažem”, dok 6 označava “U potpunosti se slažem”.

4 9 18 24 26 13 5

međusobno druženje pripadnika različitih nacija obogaćuje građane

da bi bili prihvaćeni članovi našeg društva, strani doseljenici trebaju prihvatiti

hrvatsku većinsku kulturu kao svoju vlastitu

etnički miješana područja su neprocjenjiva vrijednost hrvatskog društva

da bi bili prihvaćeni članovi našeg društva, strani doseljenici ne bi smjeli javno

pokazivati svoje vjerske i kulturne običaje

da bi bili prihvaćeni članovi našeg društva, strani doseljenici trebali bi odustati od

svoje kulture

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100



više se ne slažem

nego slažem


ne slažem

uglavnom se slažem


ne znam

10 13 13 25 21 14 4

6 14 21 24 20 9 8

18 21 17 18 15 7 5

24 24 21 13 10 5 4



slika 13. Molim Vas da procĳenite u kojoj se mjeri slažete sa sljedećim tvrdnjama o stranim doselje-nicima. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Nimalo se ne slažem”, dok 6 označava “U potpunosti se slažem”. – usporedba s 2013.

1 2 3 4 5 6

44

2017. 2013.

međusobno druženje pripadnika različitih nacija obogaćuje građane

da bi bili prihvaćeni članovi našeg društva, strani doseljenici trebaju prihvatiti

hrvatsku većinsku kulturu kao svoju vlastitu

etnički miješana područja su neprocjenjiva vrijednost hrvatskog društva

da bi bili prihvaćeni članovi našeg društva, strani doseljenici ne bi smjeli javno

pokazivati svoje vjerske i kulturne običaje

da bi bili prihvaćeni članovi našeg društva, strani doseljenici trebali bi odustati od

svoje kulture

3,83,5

3,73,5

3,12,6

2,72,5



tablica 21. Molim Vas da procĳenite u kojoj se mjeri slažete sa sljedećim tvrdnjama o stranim doselje-nicima. Prilikom procjene koristite skalu od 6 stupnjeva, pri čemu 1 označava “Nimalo se ne slažem”, dok 6 označava “U potpunosti se slažem”.

spol

dob

obra

zova

nje

tip

nase

lja

regi

jato

tal

muškarac

žena

više od 60 godina

od 46 do 60 godina

od 31 do 45 godina

do 30 godina


srednja škola

osnovna škola

selo

grad

zagreb i okolica

sjeverna hrvatska

slavonija



dalmacija

451

499

272

256

242

180

169

532

249

366

584

247

165

157

82

110

189

950

n

2.74

2.73

2.92

2.67

2.79

2.47

2.54

2.76

2.81

2.87

2.65

2.64

2.81

2.83

2.46

3.06

2.64

2.73

da b

i bil

i pri

hvać

eni č

lano

vi

naše

g dr

uštv

a, s

tran

i do

selj

enic

i tre

bali

bi o

dust

ati

od s

voje

kul

ture

3.10

3.14

3.32

3.06

3.12

2.92

2.98

3.17

3.11

3.23

3.05

3.22

3.05

3.16

3.07

3.24

2.97

3.12

da b

i bil

i pri

hvać

eni č

lano

vi

naše

g dr

uštv

a, s

tran

i do

selj

enic

i ne

bi s

mje

li ja

vno

poka

ziva

ti s

voje

vje

rske

i ku

ltur

ne o

biča

je

3.80

3.77

4.05

3.65

3.92

3.38

3.67

3.86

3.68

3.92

3.69

3.67

3.76

3.83

4.13

3.69

3.81

3.78

da b

i bil

i pri

hvać

eni č

lano

vi

naše

g dr

uštv

a, s

tran

i do

selj

enic

i tre

baju

pri

hvat

iti

hrva

tsku

već

insk

u ku

ltur

u ka

o sv

oju

vlas

titu

3.65

3.72

3.64

3.54

3.94

3.63

3.68

3.66

3.76

3.80

3.62

3.43

3.56

4.10

3.76

3.98

3.61

3.69

etni

čki m

iješa

na p

odru

čja

su n

epro

cjen

jiva

vrije

dnos

t hr

vats

kog

druš

tva

4.07

3.98

3.98

3.91

4.10

4.17

4.18

4.02

3.94

3.98

4.06

3.93

3.67

4.47

4.01

4.24

3.98

4.03

međ

usob

no d

ruže

nje

prip

adni

ka r

azli

čiti

h na

cija

ob

ogać

uje

građ

ane

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti




prih

odi k

ućan

stva

zani

man

jepr

omje

na b

orav

išta

tota

l


više od 8001

6001–8000 kn

4001–6000 kn

2001–4000 kn

do 2000 kn

ostalo i nepoznato

umirovljenici

nezaposleni

kućanice

studenti

radnici

službenici





ne

292

221

93

124

119

101

6

242

147

60

86

228

88

93

51

58

283

557

950

n

2.63

2.86

2.55

3.00

2.60

2.77

2.32

3.02

2.53

2.28

2.34

2.88

2.77

2.63

2.85

2.91

2.58

2.78

2.73

da b

i bil

i pri

hvać

eni č

lano

vi n

ašeg

dru

štva

, st

rani

dos

elje

nici

treb

ali b

i odu

stat

i od

svoj

e ku

ltur

e

3.07

3.19

2.88

3.33

3.01

3.22

2.92

3.35

3.08

2.43

2.72

3.25

3.17

3.04

3.31

3.07

3.10

3.12

3.12

da b

i bil

i pri

hvać

eni č

lano

vi n

ašeg

dru

štva

, st

rani

dos

elje

nici

ne

bi s

mje

li ja

vno

poka

ziva

ti s

voje

vje

rske

i ku

ltur

ne o

biča

je

3.59

3.86

3.86

4.06

3.64

3.92

3.23

4.11

3.85

3.42

3.24

3.84

3.55

3.67

4.04

3.82

3.66

3.82

3.78

da b

i bil

i pri

hvać

eni č

lano

vi n

ašeg

dru

štva

, st

rani

dos

elje

nici

treb

aju

prih

vati

ti

hrva

tsku

već

insk

u ku

ltur

u ka

o sv

oju

vlas

titu

3.71

3.74

3.57

3.81

3.34

3.89

3.13

3.58

3.76

4.12

3.62

3.64

3.79

3.75

3.40

3.70

3.75

3.68

3.69

etni

čki m

iješa

na p

odru

čja

su n

epro

cjen

jiva

vrije

dnos

t hr

vats

kog

druš

tva

4.10

4.02

3.97

4.10

3.84

4.03

3.72

3.94

3.99

4.02

4.48

3.90

4.02

4.23

3.73

4.09

4.11

4.01

4.03

međ

usob

no d

ruže

nje

prip

adni

ka r

azli

čiti

h na

cija

obo

gaću

je g

rađa

ne

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti




stra

nke

lije

vo–d

esno

naci

onal

nost

vjer

oisp

ovije

stto

tal

apstinenti

neodlučni

ostale

živi zid

most

sdp

hdz

lijevo

centar

desno

ostalo

srpska

hrvatska

neka druga

agnostik/ateist

pravoslavna

katolička

253

43

151

52

61

160

230

242

440

268

33

38

879

22

57

39

833

950

n

2.76

3.23

2.27

2.61

2.85

2.67

2.96

2.60

2.73

2.86

2.66

2.74

2.74

2.23

2.91

2.59

2.74

2.73

da b

i bil

i pri

hvać

eni č

lano

vi

naše

g dr

uštv

a, s

tran

i do

selj

enic

i tre

bali

bi

odus

tati

od

svoj

e ku

ltur

e

3.14

3.42

2.68

3.05

2.90

3.20

3.33

2.92

3.14

3.27

2.88

2.99

3.14

2.69

3.44

2.79

3.12

3.12

da b

i bil

i pri

hvać

eni č

lano

vi

naše

g dr

uštv

a, s

tran

i do

selj

enic

i ne

bi s

mje

li

javn

o po

kazi

vati

svo

je

vjer

ske

i kul

turn

e ob

ičaj

e

3.94

3.76

3.33

3.75

3.51

3.52

4.17

3.46

3.79

4.05

3.52

3.52

3.80

3.71

3.56

3.50

3.81

3.78

da b

i bil

i pri

hvać

eni

član

ovi n

ašeg

dru

štva

, st

rani

dos

elje

nici

treb

aju

prih

vati

ti h

rvat

sku

veći

nsku

kul

turu

kao

svo

ju

vlas

titu

3.70

3.30

3.51

3.75

3.84

3.79

3.74

3.83

3.60

3.69

3.60

3.80

3.69

4.01

3.94

3.83

3.66

3.69

etni

čki m

iješa

na p

odru

čja

su n

epro

cjen

jiva

vrije

dnos

t hr

vats

kog

druš

tva

4.04

3.88

3.86

4.38

4.28

4.24

3.86

4.25

3.95

3.95

3.93

4.27

4.02

4.29

4.49

4.26

3.98

4.03

međ

usob

no d

ruže

nje

prip

adni

ka r

azli

čiti

h na

cija

ob

ogać

uje

građ

ane

pros

ječn

e v

rije

dnos

ti



ksenofobija prema određenim nacijama, rasama i skupinama

Kao i 2013. godine, u posljednjem koraku smo ispitivali konkretne ksenofobne sta-vove prema određenim nacionalnim, vjerskim i političkim skupinama. Zanimali su nas stavovi prema prisutnim nacionalnim manjinama: Srbima koji žive u RH, Boš-njacima koji žive u RH i Romima; prema manjinskim vjerskim opredjeljenjima u RH: muslimanima (pripadnicima islamske vjeroispovĳesti) i ateistima; prema tri skupi-ne europskih doseljenika: doseljenicima iz zapadnih zemalja EU, doseljenicima iz istočnih zemalja EU i doseljenicima iz zemalja bivše države; prema određenim kul-turalno udaljenĳim rasama i nacĳama: Kinezima, Crncima i Arapima; te na koncu tražiteljima azila.

Za pripadnike svake navedene skupine, ispitanici su trebali procĳeniti predstavlja-ju li oni određenu vrstu opasnosti za RH; ugrožavaju li sigurnost građana i njihove imovine; predstavljaju li opasnost jer se ne žele prilagoditi većinskoj hrvatskoj kul-turi; te predstavljaju li opasnost jer ne vode računa o interesima Hrvatske i njenih građana. Ispitanici su na svako pitanje trebali odgovoriti sa DA ili NE i nĳe postojala mogućnost odgovora “ne znam”.

Na sve tri mjerene razine, uočen je isti trend smanjenja straha prema različitim na-cĳama, rasama i skupinama. Posebno kada je rĳeč o strahu za sigurnost građana i imovine te neprilagođivanju većinskoj kulturi. Jedino gdje je uočen porast straha je na dimenzĳi “vođenje računa o interesima Hrvatske i njezinih građana”, i to kod tra-žitelja azila. Općenito se redoslĳed skupina koje “predstavljaju prĳetnju” promĳenio, pa su sada na sve tri dimenzĳe na prvom mjestu tražitelji azila. Najveću zatvorenost i strah iskazuju ispitanici iz Dalmacĳe, koji na sve tri dimenzĳe, i prema svim mje-renim skupinama, iskazuju veći stupanj ugroženosti od ostalih građana Hrvatske.



slika 14. Prema Vašem mišljenju, ugrožavaju li niže navedene skupine sigurnost građana Republike Hrvatske i njihovu imovinu? – usporedba s 2013.

0 1 0 2 0 3 0 4 0 5 0

33,837

2017. 2013.

tražitelji azila (izbjeglice iz različitih zemalja koje traže zaštitu hrvatske)

romi

arapi

srbi koji žive u hrvatskoj

muslimani (pripadnici islamske vjeroispovijesti)

doseljenici iz istočnih zemalja eu

kinezi

doseljenici iz zemalja bivše jugoslavije

crnci

bošnjaci koji žive u hrvatskoj

ateisti (nevjernici)

doseljenici iz zapadnih zemalja eu

25,241,4

22,820,2

22,226,7

20,829,6

16,921,2

16,425,9

14,925,9

14,213,5

12,616,5

913,5

7,68



tablica 24. Prema Vašem mišljenju, ugrožavaju li niže navedene skupine sigurnost građana Republike Hrvatske i njihovu imovinu?

spol

dob

obra

zova

nje

tip

nase

lja

regi

jato

tal

muškarac

žena

više od 60 godina

od 46 do 60 godina

od 31 do 45 godina

do 30 godina


srednja škola

osnovna škola

selo

grad

zagreb i okolica

sjeverna hrvatska

slavonija



dalmacija

462

513

287

262

244

183

169

540

266

377

598

252

169

161

82

118

193

975

n

25

20

21

22

22

24

20

26

16

18

25

26

22

19

15

07

33

22.2

srbi

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

13

12

12

14

13

12

09

15

10

10

14

09

13

05

11

04

29

12.6

bošn

jaci

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

27

24

26

23

23

30

19

27

26

20

29

23

31

17

23

22

33

25.2

rom

i

24

18

20

23

19

20

14

22

23

16

24

22

23

11

28

09

30

20.8

mus

lim

ani

(pri

padn

ici i

slam

ske

vjer

oisp

ovije

sti)

10

08

10

12

07

07

06

10

10

08

09

06

07

03

15

03

21

09.0

atei

sti (

nevj

erni

ci)

06

09

09

09

06

06

06

09

07

07

08

05

07

03

10

02

17

07.6

dose

ljen

ici i

z za

padn

ih z

emal

ja e

u

18

16

16

20

16

16

10

20

15

15

18

16

16

12

27

13

22

16.9

dose

ljen

ici i

z is

točn

ih z

emal

ja e

u

15

15

17

14

15

12

08

17

15

12

17

14

14

08

16

08

26

14.9

dose

ljen

ici i

z ze

mal

ja b

ivše

jugo

slav

ije

17

16

15

20

18

12

17

17

14

14

18

15

19

07

20

09

27

16.4

kine

zi

15

13

15

16

14

11

11

16

13

11

16

13

13

07

22

09

22

14.2

crnc

i

23

23

24

22

23

21

23

25

19

21

24

20

26

19

26

17

29

22.8

arap

i

36

31

32

37

35

30

32

35

33

33

35

38

32

24

35

30

40

33.8

traž

itel

ji az

ila

(izbj

egli

ce iz

raz

liči

tih

zem

alja

koj

e tr

aže

zašt

itu

hrva

tske

)

baza

: uku

pna

cilj

na p

opul

acija




prih

odi k

ućan

stva

zani

man

jepr

omje

na b

orav

išta

tota

l

ne zna /ne želi odgovoriti

više od 8001

6001–8000 kn

4001–6000 kn

2001–4000 kn

do 2000 kn

ostalo i nepoznato

umirovljenici

nezaposleni

kućanice

studenti

radnici

službenici

slobodna profesija /menadžment




ne

304

221

93

127

125

104

8

255

148

68

86

230

88

93

55

63

289

568

975

n

20

24

26

30

22

11

41

27

13

21

24

23

18

25

27

17

24

21

22.2

srbi

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

12

14

13

21

10

05

23

17

06

10

09

15

13

09

19

10

14

12

12.6

bošn

jaci

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

20

33

28

30

27

14

13

27

24

18

30

25

23

25

31

18

27

25

25.2

rom

i

18

22

23

30

20

16

11

24

21

10

17

24

22

16

25

10

21

22

20.8

mus

lim

ani

(pri

padn

ici i

slam

ske

vjer

oisp

ovije

sti)

08

09

09

10

16

03

28

12

07

07

01

11

08

06

13

09

13

07

09.0at

eist

i (ne

vjer

nici

)

06

08

07

15

11

02

28

11

04

08

02

06

13

06

14

07

08

07

07.6

dose

ljen

ici i

z za

padn

ih z

emal

ja e

u

11

20

21

23

19

14

38

22

14

14

12

18

18

11

21

10

19

16

16.9

dose

ljen

ici i

z is

točn

ih z

emal

ja e

u

13

14

18

22

20

07

25

23

08

12

09

15

18

08

23

13

19

12

14.9

dose

ljen

ici i

z ze

mal

ja b

ivše

jugo

slav

ije

10

17

18

28

17

16

05

20

15

15

09

15

22

16

27

12

16

16

16.4

kine

zi

10

14

17

20

17

12

25

19

16

11

09

13

12

10

27

11

14

13

14.2

crnc

i

18

23

29

29

22

25

08

30

20

18

18

22

25

19

30

16

26

21

22.8

arap

i

29

36

38

46

31

27

34

39

36

18

31

32

35

32

36

31

34

34

33.8

traž

itel

ji az

ila

(izbj

egli

ce iz

raz

liči

tih

zem

alja

ko

je tr

aže

zašt

itu

hrva

tske

)

baza

: uku

pna

cilj

na p

opul

acija




stra

nke

lije

vo–d

esno

naci

onal

nost

vjer

oisp

ovije

stto

tal

apstinenti

neodlučni

ostale

živi zid

most

sdp

hdz

lijevo

centar

desno

ostalo

srpska

hrvatska

neka druga

agnostik /ateist

pravoslavna

katolička

261

46

152

52

61

164

238

244

451

280

36

38

901

23

61

39

852

975

n

23

25

20

10

27

17

27

13

23

30

05

05

24

20

05

24

22.2

srbi

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

11

16

11

09

15

14

15

09

14

13

04

14

06

14

12.6

bošn

jaci

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

28

25

27

36

25

22

21

23

27

24

11

14

26

13

21

09

27

25.2

rom

i

17

28

20

18

20

21

25

14

23

23

04

16

22

10

15

22

20.8

mus

lim

ani

(pri

padn

ici i

slam

ske

vjer

oisp

ovije

sti)

10

09

06

03

12

08

11

05

11

10

01

10

03

10

09.0

atei

sti (

nevj

erni

ci)

06

14

04

03

10

07

11

03

09

10

03

08

03

03

08

07.6

dose

ljen

ici i

z za

padn

ih z

emal

ja e

u

15

20

15

15

09

18

21

15

15

22

15

02

18

03

11

08

18

16.9

dose

ljen

ici i

z is

točn

ih z

emal

ja e

u

15

20

11

12

15

13

19

09

16

20

03

06

16

06

06

16

14.9

dose

ljen

ici i

z ze

mal

ja b

ivše

jugo

slav

ije

19

19

14

12

16

16

16

13

18

16

09

14

17

08

16

10

17

16.4

kine

zi

17

17

10

13

15

12

15

10

16

15

06

13

15

19

11

14

14.2

crnc

i

23

25

21

17

24

19

26

18

24

25

13

20

23

07

25

17

23

22.8

arap

i

32

30

32

24

24

40

38

33

33

36

28

27

34

22

36

22

34

33.8

traž

itel

ji az

ila

(izbj

egli

ce iz

raz

liči

tih

zem

alja

ko

je tr

aže

zašt

itu

hrva

tske

)

baza

: uku

pna

cilj

na p

opul

acija



slika 15. Prema Vašem mišljenju, predstavljaju li niže navedene skupine opasnost za Republiku Hrvatsku jer se ne žele prilagoditi većinskoj hrvatskoj kulturi? – usporedba s 2013.

33,433,8



arapi


romi


kinezi



crnci



27,736,3

25,824,6

25,334,8

24,744,2

18,523,9

18,329,6

18,227,9

17,124,8

15,419,4

12,716,7

11,610,5

0 1 0 2 0 3 0 4 0 5 02017. 2013.



tablica 27. Prema Vašem mišljenju, predstavljaju li niže navedene skupine opasnost za Republi-ku Hrvatsku jer se ne žele prilagoditi većinskoj hrvatskoj kulturi?

spol

dob

obra

zova

nje

tip

nase

lja

regi

jato

tal

muškarac

žena

više od 60 godina

od 46 do 60 godina

od 31 do 45 godina

do 30 godina


srednja škola

osnovna škola

selo

grad

zagreb i okolica

sjeverna hrvatska

slavonija



dalmacija

462

513

287

262

244

183

169

540

266

377

598

252

169

161

82

118

193

975

n

28

27

24

26

29

33

26

32

19

20

32

30

25

26

17

12

42

27.7

srbi

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

17

17

15

17

20

18

19

20

10

12

20

15

16

09

09

09

36

17.1

bošn

jaci

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

25

24

23

21

25

32

25

28

17

18

29

25

22

15

07

27

41

24.7

rom

i

27

24

25

26

25

26

25

28

19

18

30

28

24

18

21

17

36

25.3

mus

lim

ani

(pri

padn

ici i

slam

ske

vjer

oisp

ovije

sti)

12

14

13

13

12

12

13

13

11

09

15

09

10

07

13

08

28

12.7

atei

sti (

nevj

erni

ci)

10

13

13

10

13

10

14

12

09

08

14

08

11

06

08

07

27

11.6

dose

ljen

ici i

z za

padn

ih z

emal

ja e

u

17

20

18

19

18

20

15

21

15

13

22

19

13

13

16

11

33

18.5

dose

ljen

ici i

z is

točn

ih z

emal

ja e

u

17

19

19

17

18

18

14

21

14

12

22

20

14

12

12

09

33

18.2

dose

ljen

ici i

z ze

mal

ja b

ivše

jugo

slav

ije

18

18

19

17

21

15

19

21

12

14

21

18

17

11

14

12

31

18.3

kine

zi

15

15

15

15

16

16

14

18

10

11

18

13

11

09

14

12

30

15.4

crnc

i

26

25

27

25

30

21

29

27

21

24

27

26

27

16

19

24

36

25.8

arap

i

34

33

32

35

35

31

31

37

28

28

37

38

30

22

30

30

43

33.4

traž

itel

ji az

ila

(izbj

egli

ce iz

raz

liči

tih

zem

alja

ko

je tr

aže

zašt

itu

hrva

tske

)

baza

: uku

pna

cilj

na p

opul

acija



tablica 28. Prema Vašem mišljenju, predstavljaju li niže navedene skupine opasnost za Republiku Hrvatsku jer se ne žele prilagoditi većinskoj hrvatskoj kulturi?

prih

odi k

ućan

stva

zani

man

jepr

omje

na b

orav

išta

tota

l


više od 8001

6001–8000 kn

4001–6000 kn

2001–4000 kn

do 2000 kn

ostalo i nepoznato

umirovljenici

nezaposleni

kućanice

studenti

radnici

službenici

slobodna profesija /menadžment




ne

304

221

93

127

125

104

8

255

148

68

86

230

88

93

55

63

289

568

975

n

25

32

27

36

29

15

41

30

17

20

40

27

28

33

38

17

28

28

27.7

srbi

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

16

21

17

24

15

07

05

20

09

08

18

15

26

24

32

12

18

16

17.1

bošn

jaci

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

25

33

24

29

21

07

33

27

16

12

34

23

29

32

27

17

23

26

24.7

rom

i

23

33

27

33

19

14

25

30

17

12

24

26

29

30

32

13

24

26

25.3

mus

lim

ani (

prip

adni

ci is

lam

ske

vjer

oisp

ovije

sti)

11

13

10

18

19

07

28

17

12

08

09

11

14

11

11

11

14

12

12.7at

eist

i (ne

vjer

nici

)

09

14

09

17

17

04

23

16

07

08

06

09

15

18

22

10

12

11

11.6

dose

ljen

ici i

z za

padn

ih z

emal

ja e

u

14

21

22

27

19

12

10

25

13

11

17

18

20

18

22

12

19

19

18.5

dose

ljen

ici i

z is

točn

ih z

emal

ja e

u

15

21

19

25

21

08

23

25

11

09

20

16

18

21

18

14

19

18

18.2

dose

ljen

ici i

z ze

mal

ja b

ivše

jugo

slav

ije

14

21

22

28

19

10

28

25

11

09

11

17

26

20

28

14

17

19

18.3

kine

zi

13

15

13

23

20

09

28

21

12

09

12

13

20

15

24

11

15

15

15.4

crnc

i

21

30

31

31

25

22

28

31

25

11

16

24

30

32

40

15

25

26

25.8

arap

i

29

38

38

39

34

26

36

40

30

13

31

32

38

36

43

23

30

35

33.4

traž

itel

ji az

ila

(izbj

egli

ce iz

raz

liči

tih

zem

alja

ko

je tr

aže

zašt

itu

hrva

tske

)

baza

: uku

pna

cilj

na p

opul

acija



tablica 29. Prema Vašem mišljenju, predstavljaju li niže navedene skupine opasnost za Republiku Hrvatsku jer se ne žele prilagoditi većinskoj hrvatskoj kulturi?

stra

nke

lije

vo–d

esno

naci

onal

nost

vjer

oisp

ovije

stto

tal

apstinenti

neodlučni

ostale

živi zid

most

sdp

hdz

lijevo

centar

desno

ostalo

srpska

hrvatska

neka druga

agnostik/ateist

pravoslavna

katolička

261

46

152

52

61

164

238

244

451

280

36

38

901

23

61

39

852

975

n

29

25

23

33

25

26

31

18

29

34

08

30

11

23

30

27.7

srbi

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

12

15

13

30

20

18

21

11

19

19

06

18

10

19

17.1

bošn

jaci

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

26

25

22

33

22

26

23

20

25

28

06

02

26

27

26

24.7

rom

i

22

33

21

35

25

26

27

19

27

28

07

02

27

21

01

27

25.3

mus

lim

ani (

prip

adni

ci is

lam

ske

vjer

oisp

ovije

sti)

12

09

11

14

19

11

15

06

15

14

02

14

04

14

12.7

atei

sti (

nevj

erni

ci)

10

13

07

13

17

11

15

05

13

15

04

12

03

04

13

11.6

dose

ljen

ici i

z za

padn

ih z

emal

ja e

u

18

15

16

19

22

17

22

13

19

23

07

02

20

03

08

21

18.5

dose

ljen

ici i

z is

točn

ih z

emal

ja e

u

17

18

14

17

21

19

21

12

19

21

02

20

16

20

18.2

dose

ljen

ici i

z ze

mal

ja b

ivše

jugo

slav

ije

17

18

14

20

21

21

20

17

18

20

07

05

19

03

18

02

19

18.3

kine

zi

14

16

13

22

20

12

18

11

17

17

09

02

16

02

12

17

15.4

crnc

i

24

32

22

27

24

25

31

20

28

28

09

13

27

05

29

12

27

25.8

arap

i

32

34

30

32

25

39

36

30

34

35

13

15

35

17

32

12

35

33.4

traž

itel

ji az

ila

(izbj

egli

ce iz

raz

liči

tih

zem

alja

ko

je tr

aže

zašt

itu

hrva

tske

)

baza

: uku

pna

cilj

na p

opul

acija



slika 16. Prema Vašem mišljenju, predstavljaju li niže navedene skupine opasnost za Republiku Hrvatsku jer ne vode računa o interesima Hrvatske i njenih građana? – usporedba s 2013.

36,533,4



arapi


romi



kinezi


crnci



2837,9

27,726,8

25,633,3

24,339,5

21,423,8

2027

19,531,6

18,526,2

18,420,3

14,717,5

14,414,2

0 1 0 2 0 3 0 4 0 5 02017. 2013.



tablica 30. Prema Vašem mišljenju, predstavljaju li niže navedene skupine opasnost za Republiku Hrvatsku jer ne vode računa o interesima Hrvatske i njenih građana?

spol

dob

obra

zova

nje

tip

nase

lja

regi

jato

tal

muškarac

žena

više od 60 godina

od 46 do 60 godina

od 31 do 45 godina

do 30 godina


srednja škola

osnovna škola

selo

grad

zagreb i okolica

sjeverna hrvatska

slavonija



dalmacija

462

513

287

262

244

183

169

540

266

377

598

252

169

161

82

118

193

975

n

30

26

23

29

31

31

32

32

18

23

31

31

29

23

13

14

43

28.0

srbi

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

21

16

13

22

21

20

23

20

12

14

22

16

18

10

10

11

37

18.5

bošn

jaci

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

26

23

19

27

24

30

24

28

16

17

29

27

23

12

10

22

39

24.3

rom

i

26

25

25

26

24

27

25

27

23

18

30

28

26

14

24

17

39

25.6

mus

lim

ani

(pri

padn

ici i

slam

ske

vjer

oisp

ovije

sti)

16

14

12

18

14

16

18

16

10

11

17

11

15

05

10

10

32

14.7

atei

sti (

nevj

erni

ci)

15

14

12

17

13

15

18

16

10

11

17

12

14

06

11

11

29

14.4

dose

ljen

ici i

z za

padn

ih z

emal

ja e

u

22

21

18

25

19

24

21

24

16

15

26

26

17

14

19

11

33

21.4

dose

ljen

ici i

z is

točn

ih z

emal

ja e

u

21

19

17

26

19

19

18

23

15

15

23

23

18

08

16

14

32

20.0

dose

ljen

ici i

z ze

mal

ja b

ivše

jugo

slav

ije

21

18

17

24

18

19

24

23

10

15

22

22

18

09

16

15

31

19.5

kine

zi

20

17

16

20

20

18

22

20

12

14

21

19

17

09

16

12

32

18.4

crnc

i

29

26

25

30

27

28

30

29

24

25

30

30

31

16

22

22

38

27.7

arap

i

40

33

31

42

39

35

37

39

30

32

40

44

33

22

29

34

47

36.5

traž

itel

ji az

ila

(izbj

egli

ce iz

raz

liči

tih

zem

alja

ko

je tr

aže

zašt

itu

hrva

tske

)

baza

: uku

pna

cilj

na p

opul

acija




prih

odi k

ućan

stva

zani

man

jepr

omje

na b

orav

išta

tota

l


više od 8001

6001–8000 kn

4001–6000 kn

2001–4000 kn

do 2000 kn

ostalo i nepoznato

umirovljenici

nezaposleni

kućanice

studenti

radnici

službenici

slobodna profesija/ menadžment




ne

304

221

93

127

125

104

8

255

148

68

86

230

88

93

55

63

289

568

975

n

28

34

26

33

25

14

20

32

16

22

32

29

26

36

40

17

29

28

28.0

srbi

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

19

26

15

19

14

09

03

18

12

12

20

21

20

27

32

15

19

17

18.5

bošn

jaci

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

25

33

20

24

22

08

33

23

19

18

31

25

25

30

27

13

25

25

24.3

rom

i

28

29

24

27

22

15

05

29

19

15

28

27

25

29

30

18

26

26

25.6m

usli

man

i (pr

ipad

nici

isla

msk

e vj

eroi

spov

ijest

i)

12

23

13

15

13

08

05

15

09

12

12

17

15

22

29

10

16

13

14.7

atei

sti (

nevj

erni

ci)

12

22

10

16

16

07

25

16

10

12

12

14

15

22

30

11

15

13

14.4

dose

ljen

ici i

z za

padn

ih z

emal

ja e

u

17

28

24

25

21

14

13

24

17

17

22

20

21

27

34

14

22

21

21.4

dose

ljen

ici i

z is

točn

ih z

emal

ja e

u

19

25

17

22

23

10

28

22

15

18

19

20

20

23

30

17

21

19

20.0

dose

ljen

ici i

z ze

mal

ja b

ivše

jugo

slav

ije

17

22

19

28

19

12

08

24

15

14

16

18

22

24

32

13

19

19

19.5

kine

zi

15

23

15

24

23

10

28

21

15

13

13

18

20

24

39

11

18

17

18.4

crnc

i

25

31

27

29

28

27

08

30

28

16

28

28

25

30

37

15

29

27

27.7

arap

i

34

43

37

39

37

25

36

37

36

19

36

40

32

44

48

25

34

38

36.5

traž

itel

ji az

ila

(izbj

egli

ce iz

raz

liči

tih

zem

alja

koj

e tr

aže

zašt

itu

hrva

tske

)

baza

: uku

pna

cilj

na p

opul

acija




stra

nke

lije

vo–d

esno

naci

onal

nost

vjer

oisp

ovije

stto

tal

apstinenti

neodlučni

ostale

živi zid

most

sdp

hdz

lijevo

centar

desno

ostalo

srpska

hrvatska

neka druga

agnostik/ateist

pravoslavna

katolička

261

46

152

52

61

164

238

244

451

280

36

38

901

23

61

39

852

975

n

28

27

22

22

34

20

37

14

28

40

09

30

09

17

31

28.0

srbi

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

14

17

12

15

27

20

25

14

19

22

06

20

04

07

21

18.5

bošn

jaci

koj

i živ

e u

hrva

tsko

j

25

23

20

24

30

25

25

20

25

27

06

02

26

04

21

26

24.3

rom

i

22

25

20

25

33

25

32

17

28

29

06

04

27

04

17

02

28

25.6

mus

lim

ani (

prip

adni

ci is

lam

ske

vjer

oisp

ovije

sti)

13

10

13

09

20

13

20

10

15

18

01

16

04

01

17

14.7

atei

sti (

nevj

erni

ci)

12

16

08

10

19

17

19

10

14

18

02

15

04

05

16

14.4

dose

ljen

ici i

z za

padn

ih z

emal

ja e

u

18

17

18

12

28

21

30

15

21

28

05

04

23

04

08

02

24

21.4

dose

ljen

ici i

z is

točn

ih z

emal

ja e

u

16

21

17

12

28

19

26

13

21

25

05

21

04

08

22

20.0

dose

ljen

ici i

z ze

mal

ja b

ivše

jugo

slav

ije

18

21

12

15

22

19

25

16

19

23

09

07

20

10

11

02

21

19.5

kine

zi

17

17

10

19

21

18

25

14

20

21

09

02

19

06

14

20

18.4

crnc

i

26

26

20

22

30

29

34

24

29

29

09

18

29

10

27

13

29

27.7

arap

i

33

28

32

29

35

42

43

33

37

39

21

20

38

25

35

15

38

36.

traž

itel

ji az

ila

(izbj

egli

ce iz

raz

liči

tih

zem

alja

koj

e tr

aže

zašt

itu

hrva

tske

)

baza

: uku

pna

cilj

na p

opul

acija





5 Zaključci

Kao što je već istaknuto, osnovni cilj istraživanja bio je utvrditi jesu li se i u kojoj mje-ri promĳenili stavovi građana i njihovo znanje o diskriminacĳi i ksenofobĳi, u odnosu na 2013. godinu kada je provedeno prvo istraživanje.

Nacionalni i vjerski identitet su i dalje važna odrednica građana Hrvatske. Važnost ta dva identiteta još je izraženĳa nego u prethodnom istraživanju. U Hrvatskoj i dalje ve-liku većinu populacĳe čine pripadnici hrvatske nacĳe i rimokatoličke vjeroispovĳesti tako da važnost ova dva identiteta nĳe iznenađujuća.

Ksenofobĳa kao strah ili osjećaj ugroženosti, još je izraženĳa među građanima nego prĳe četiri godine, te se jedino smanjio strah da će nam stranci oduzeti posao. Izra-ženĳi je strah od porasta kriminaliteta, a raširenĳa je i sumnja kako stranci ne bi bili lojalni Hrvatskoj.

Stavovi prema diskriminacĳi stranih doseljenika su praktički ostali identični u ove če-tiri godine, što znači da većina građana (načelno) i dalje izražava anti-diskriminacĳske stavove tj. zagovara jednakost legalnih stranih doseljenika i domicilnog stanovništva.

Pozitivan pomak vidljiv je u otvorenosti građana prema različitim kategorĳama imigra-nata, tj. njihovim motivima dolaska u Hrvatsku. Prĳe je jedino dolazak u Hrvatsku radi školovanja bio šire prihvaćen motiv, a danas znatno više ispitanika podržava i one strance koji bi dolazili radi posla ili azila.

S druge strane, kada smo konkretnĳe mjerili strahove i predrasude prema “novim” kategorĳama stranca – izbjeglicama i imigrantima – vidljivo je kako su one i dalje izra-žene među građanima. S obzirom na to da velika većina građana u Hrvatskoj nema osobnih iskustava i direktnih doticaja s izbjeglicama, možemo pretpostaviti da se njihova razmišljanja temelje na informacĳama koje dobivaju od drugih, a samo rĳet-ko na temelju osobnih iskustava. Građani nisu skloni postavljanju žice na granicu, ili potpunom zatvaranju granica, no smatraju da mladi muškarci nemaju što raditi van svoje zemlje; da se nakon rata izbjeglice moraju vratiti kući; te da je među izbjeglica-ma prisutan značajan broj terorista. Potrebno je nastaviti s informiranjem građana o izbjeglicama i migrantima, kako bi se smanjile predrasude prema njima.

Stavovi prema multikulturnom društvu ostali su na istoj razini kao i prĳe četiri godine pa su građani Hrvatske i dalje – barem na deklarativnoj i načelnoj razini – otvoreni prema osobama drugačĳeg kulturnog, vjerskog ili nacionalnog podrĳetla.



Kada se mjere stavovi i mišljenja prema stranim doseljenicima i njihovim kulturnim obilježjima, uočava se povećanje zahtjeva za njihovim stapanjem u većinsku kulturu.

Ksenofobĳa, kao osjećaj ugroženosti i prĳetnje većini, se prema gotovo svim mje-renim skupinama smanjila, međutim fokus se promĳenio i usmjerio prema tražite-ljima azila, tako da su oni sada skupina koju najveći broj građana smatra potenci-jalnom opasnošću.

Opći zaključak je da su se strahovi i stavovi građana prema strancima u protekle četiri godine povećali ili ostali na istoj razini. No važno je istaknuti kako to nĳe jednoznač-no, odnosno ovisi o konkretnim segmentima stranaca i konkretnim mjerenim stavo-vima. Tako postoje i područja gdje je zabilježen bitan pomak u pozitivnom smjeru. Mlade generacĳe, barem načelno, pokazuju veću otvorenost te mogu poslužiti kao dobar temelj razvoja Hrvatske kao modernog i otvorenog društva.


Documents

Istraživački izvještaj – Zastupljenost i indikatori ... · vjerskim opredjeljenjima u RH (muslimani i ateisti), prema tri skupine europskih doseljenika (doseljenici iz zapadnih