IT Slajdy cz.1

Informatyka Techniczna

Cz 1Cz 1

ITIT>Charakterystyka oprogramowania

> Zarzdzanie jakoci oprogramowania cz. I

w materiaach wykorzystano:K.Subieta: Budowa i integracja systemw informatycznych

A.Kobieliski: Inynieria OprogramowaniaI.Sommerville: Software Engineering Guides

S.H. Kan: Metryki i modele w inynierii jakoci oprogramowaniaG.G. Shulmeyer: Handbook of Software Quality Assurance


OprogramowanieOprogramowanie

Czym jest oprogramowanie Rodzaje programw Charakterystyka

oprogramowania Cechy oprogramowania


Czym jest oprogramowanieCzym jest oprogramowanie

Oprogramowanie toOprogramowanie to: kod (program), realizujcy okrelone funkcje struktury danych umoliwiajce programowi

odpowiednie przetwarzanie danych dokumentacja

opisujca mechanizmy dziaania programu przedstawiajca sposoby korzystania z programu


Rodzaje programwRodzaje programw

Rodzaje programw: oglne z pki, (off the shelf) na zamwienie (bespoke)

Problemy i metody stosowane w obu przypadkach s identyczne. Gwna rnica to rdo specyfikacji programu

dla oglnych tworzona wewntrznie np. przez dzia marketingu

w systemach na zamwienie okrelana przez klienta skadajcego zamwienie


Systemy COTSSystemy COTS

Model poredni to systemy COTS (commercial off-the-shelf) System posiada typowe funkcje dla danej klasy systemw Pewna cz jest nadmiarowa Pewne specyficzne wymagania wymagaj dodatkowej konfiguracji lub

uzupenienia funkcjonalnoci Brakujca cz jest krytyczna dla powodzenia projektu

Wymagania klienta

60%-70% 20%-30%10%

Cz nadmiarowaCz dopasowana

Brakujca cz


Charakterystyka oprogramowaniaCharakterystyka oprogramowania

Oprogramowanie jest tworzone, a nie produkowane w klasycznym sensie

Oprogramowanie nie zuywa si z biegiem czasu, ale moe si pogarsza na skutek wprowadzanych zmian

Oprogramowanie w wikszoci budowane jest od podstaw, rzadziej skadane z gotowych elementw (ta sytuacja ulega stopniowej zmianie)


Ewolucja oprogramowaniaEwolucja oprogramowania

Aby oprogramowanie pozostawao uyteczne musi si zmienia

Wane zagadnienie organizacje s uzalenione od oprogramowania, z ktrego korzystaj

Przyczyny wystpowania koniecznoci zmian Zmiana regulacji prawnych Zmiana zasad dziaania organizacji Zmiana platformy sprztowej i systemowej Pojawianie si nowych wymaga


Cykl zarzdzania ewolucjCykl zarzdzania ewolucj

Struktura cyklu zarzdzania ewolucj uwzgldnia Zgaszanie da Analiz skutkw Planowanie Implementacj Dystrybucj

Zgaszanie daZgaszanie da Analiza skutkwAnaliza skutkw ImplementacjaImplementacja DystrybucjaDystrybucjaPlanowaniePlanowanie


Prawa LehmanaPrawa Lehmana

Mair Lehman et. al. (1996-2001) sformuowali 8 praw okrelajcych dynamik rozwoju oprogramowania

Prawo cigej zmiany: program pozostajcy w uytku w okrelonym rodowisku musi si zmienia lub stawa mniej uytecznym w tym rodowisku

Prawo rosncej zoonoci : rozwijajcy si program zmienia si i staje si coraz bardziej zoony. Zachowanie jego wyjciowej zoonoci wymaga angaowania dodatkowych rodkw.



Prawo ewolucji duych programw: ewolucja duych programw to proces samoregulujcy si. Atrybuty systemu takie jak rozmiar, czas pomidzy kolejnymi wersjami i liczba zgaszanych bdw s w przyblieniu stae dla kolejnych jego dystrybucji.

inaczej: dynamika rozwoju duych programw jest staa o dynamice decyduje proces tworzenia programu przyjte tu rozwizania (popenione bdy) wyznaczaj

zasadnicze trendy dotyczce nakadw ponoszonych w fazie eksploatacji



Prawo stabilnoci organizacji : tempo rozwoju oprogramowania na przestrzeni cyklu yciowego jest w przyblieniu stae i niezalene od iloci zasobw zaangaowanych w jego powstanie.

Prawo zachowania zmiennoci : przyrostowa zmiana w obrbie kadej dystrybucji programu jest w przyblieniu staa.

Prawo cigego wzrostu : aby utrzyma wysoki poziom zadowolenia uytkownikw funkcjonalno systemu musi cigle wzrasta.



Prawo spadajcej jakoci : jako systemu postrzegana jest coraz gorzej, jeli nie jest on stale dostosowywany do zmian zachodzcych w rodowisku dziaania

Prawo sprzenia zwrotnego : znaczcy rozwj systemu moliwy jest tylko w przypadku stosowania iteracyjnych metod zarzdzania uwzgldniajcych zwrotne informacje od uytkownikw.


Utrzymanie oprogramowaniaUtrzymanie oprogramowania

Utrzymanie oprogramowania proces zmian oprogramowania zachodzcy po wdroeniu (dostarczeniu).

Rodzaje dziaa zwizanych z utrzymaniem oprogramowania Naprawa bdw Dostosowanie do zmian zachodzcych w rodowisku

dziaania oprogramowania Rozbudowa funkcjonalnoci

Nakady zasobw na poszczeglne dziaania

rdo: Nosek J. T., Plavia P., Software Maintenance: Research and Practice 1990


Atrybuty oprogramowaniaAtrybuty oprogramowania

Podstawowe atrybutyatrybuty dobrego oprogramowania uniwersalnouniwersalno - moliwo dostosowania oprogramowania do

zmieniajcych si potrzeb pewnopewno - niezawodno i bezpieczestwo, czyli

zabezpieczenie przed oddziaywaniem otoczenia (security) oraz pewno pracy (safety) - awaria oprogramowanie nie powinna powodowa fizycznych i ekonomicznych szkd

wydajnowydajno - oprogramowanie nie powinno marnowa zasobw systemowych

wygoda w uyciuwygoda w uyciu - oprogramowanie powinno mie waciwy interfejs uytkownika i dokumentacj


KompromisyKompromisy

Jeli wymagany jest wysoki poziom jednego z atrybutw (np. wydajnoci) koszty wytworzenia oprogramowania rosn wykadniczo

Koszt

Wydajno


Inne atrybuty oprogramowaniaInne atrybuty oprogramowania PoprawnoPoprawno okrela, czy oprogramowanie wypenia postawione przed

nim zadania i czy jest wolne od bdw. CzytelnoCzytelno pozwala na okrelenie wysiku niezbdnego do

zrozumienia oprogramowania. Ponowne uyciePonowne uycie charakteryzuje przydatno oprogramowania, caego

lub tylko pewnych fragmentw, do wykorzystania w innych produktach programistycznych.

Stopie strukturalizacjiStopie strukturalizacji (modularno) okrela, jak atwo oprogramowanie daje si podzieli na czci o dobrze wyraonej semantyce i dobrze wyspecyfikowanej wzajemnej interakcji.


EfektywnoEfektywno opisuje stopie wykorzystania zasobw sprztowych i programowych stanowicych podstaw dziaania oprogramowania.

PrzenaszalnoPrzenaszalno mwi o atwoci przenoszenia oprogramowania na inne platformy sprztowe czy programowe.

SkalowalnoSkalowalno opisuje zachowanie si oprogramowania przy rozrocie liczby uytkownikw, objtoci przetwarzanych danych, doczaniu nowych skadnikw, itp.

WspdziaanieWspdziaanie charakteryzuje zdolno oprogramowania do niezawodnej wsppracy z innym niezalenie skonstruowanym oprogramowaniem.

Inne atrybuty oprogramowaniaInne atrybuty oprogramowania


Zarzdzanie jakoci oprogramowaniaZarzdzanie jakoci oprogramowania

Zrby systemu zarzdzania jakociKolejny wykad: Model dojrzaoci procesu Proces przetwarzania skarg Podstawowe narzdzia jakoci


Zrby systemuZrby systemu

Zrby systemu podstawa, fundament, struktura Okrelenie angielskojzyczne QMF (quality management

framework) Koncepcja opracowana w 1982 w kontekcie jakoci

rnych produktw, w tym oprogramowania Zostaa rozwinita w rnych pniejszych standardach w

tym w DOD (US Department of Defense), CMMI (Capability Maturity Model Integration), SW-CMM (Software adopted CMMI)


QMF podstawowe pojciaQMF podstawowe pojcia

Definiuje podstawowe pojcia Obiekt pojcie uoglnione Proces Wymaganie Uytkownik Ewaluacja Miara i pomiary Jako


QMF obiektyQMF obiekty

Obiektem moe by Produkt Proces Usuga Zasb Artefakt Dziaanie Miara i pomiary rodowisko Kolekcja obiektw


QMF definicjeQMF definicje

ProduktProdukt namacalne, znaczce wyjcie lub usuga bdce wynikiem procesu

Produktem moe by sprzt oprogramowanie dokumentacja dowolna kombinacja powyszych



ProcesProces zbir dziaa podejmowanych w okrelonym celu Jako produktu zaley od jakoci procesu towarzyszcego

jego powstawaniu WymaganieWymaganie podana moliwo, cecha, warunek, ktr

musi posiada obiekt aby speni zaoenia kontraktu, standardu, specyfikacji lub innej formalnie narzuconej normie

Dla produktu, jakim jest oprogramowanie obowizuje okrelona kategoryzacja wymaga



UytkownikUytkownik klient lub uytkownik kocowy Wyrnia si trzy przypadki Dla uproszczenia termin uytkownik odnosi si do

wszystkich trzech sytuacji

Klient to uytkownik kocowy

Klient Uytkownik kocowy

Klient

Uytkownik kocowy



EwaluacjaEwaluacja proces wyznaczania stopnia speniania wymaga

Inna definicja proces wyznaczania jakoci produktw i zwizanych z nimi elementw dokumentacji, procesw i dziaa majcych wpywa na jako produktu.

Ewaluacja moe obejmowa Wszelkie analizy Inspekcje Przegldy Testy



Miara i pomiaryMiara i pomiary zdolno do pomiaru jakoci procesw i produktw i moliwo przypisywania jej okrelonych wartoci wyraonych liczbami

Miara okrela wielko odnoszc si do zgodnoci procesu i produktu ze standardami

Pomiar definiuje proces wyznaczania wartoci reprezentujcej miar stosowany w organizacji

Uwaga terminologiczna: pojcie miara bywa stosowane zamiennie z pojciem metryki taka zamiana jest poprawna, ale w niektrych opracowaniach (standardach) pojcia te posiadaj odmienne definicje



Jako Jako stopie w jakim obiekt (proces, produkt, usuga) spenia zestaw wymaganych atrybutw oraz wymaga

Istniej dwie zasadnicze kategorie rozumienia i postrzegania jakoci Jako rozumiana jako zgodno z wymaganiami.

Kade odstpstwo od wymaga traktowane jest jako defekt. Inaczej: mwi si o ocenie atrybutw oprogramowania (produktu)

Jako rozumiana jako przydatno do uytku. W tym przypadku bierze si pod uwag wymagania i oczekiwania uytkownikw.

Specyfik oprogramowania jest due znaczenie drugiego z wymienionych aspektw.


QMF elementy programu jakociQMF elementy programu jakoci

Program zarzdzania jakoci obejmuje trzy elementy wymagane do: Ustalenia wymaga i zarzdzania zmianami Ustalenia i wdroenia metod Okrelenia jakoci produktu i procesu

W pierwszej kolejnoci okrela si podane atrybuty produktu, nastpnie opracowuje si metody wytwrcze i wdraa je, ostatecznie definiuje si sposb opomiarowania jakoci procesu wytwrczego i samego

produktu.

Program jakoci

Ustal wymagania i

zarzdzaj zmianami

Ustal i wdraaj metody

Ewaluuj proces i jako

produktu


QMF Ustalenie wymaga i zarzdzanie QMF Ustalenie wymaga i zarzdzanie zmianamizmianami

Ustalenie wymaga, a raczej stworzenie metody ustalania wymaga pierwszy element programu jakoci

Wymagania musz odzwierciedla aktualne potrzeby spoecznoci uytkownikw

Wymagania musz odzwierciedla potrzeby inwestorw i respektowa wyznaczone przez nich ograniczenia

Wymagania naley gromadzi w sposb sformalizowany



Nie mniej jednak poczucie jakoci jest przewanie subiektywne (uytkownik postrzega produkt z wasnej perspektywy)

Proces formuowania wymaga jako proces formalny powinien rwnie podlega ocenie

Wspdziaa zatem z pozostaymi dwoma elementami QMF (metody i ewaluacja jakoci)

Cel : wyspecyfikowanie wymaga, ktrych wypenienie zaowocuje wysokim stopniem jakoci i satysfakcji klienta



Proces akwizycji wymaga wymaga wprowadzenia mechanizmu zarzdzania konfiguracj, ktry umoliwi: Ustalenie momentu, w ktrym mona rozpocz dalsze

dziaania zwizane z rozwojem projektu (ustalenie faktu, e specyfikacja wymaga osigna ju odpowiedni poziom stabilnoci)

Zapobiega niekontrolowanym zmianom w zasadniczej specyfikacji produktu

Sprawi, e rozwj produktu i kolejne fazy procesu wytwrczego nie bd miay negatywnego wpywu na jego jako



Kontrolowaniu zjawiska ewolucji wymaga suy proces zarzdzania zmianami

Proces powinien by wsparty narzdziami (programy komputerowe w postaci repozytoriw wymaga)

Zarzdzanie zmianami pozwala na osignicie nastpujcych celw: Wprowadzenie sformalizowane cieki zgaszania da

zmiany Wprowadzenie mechanizmw oceny da Wprowadzenie jasnych regu akceptacji/odrzucania

zmian Wprowadzenie mechanizmw rozlicze klienta z

wykonawc Wytworzenie poczucia satysfakcji klienta (kto zajmuje

si moim problemem) Wytworzenie poczucia bezpieczestwa wykonawcy (nie

boj si eskalacji da)


QMF Ustalenie i wdroenie metodQMF Ustalenie i wdroenie metod

Drugi element QMF polega na wyborze, wdroeniu okrelonych procesw metod i praktyk i ma na celu wbudowanie jakoci w produkt.

Jako nie jest postrzegana jako byt zewntrzny w stosunku do produktu jest jego elementem.

Klient

System zarzdzaniajakoci

Produkt


QMF Ustalenie i wdroenie metodQMF Ustalenie i wdroenie metod

Wdraane metody mog wynika z globalnych lub korporacyjnych standardw i mog by powielane w kolejnych projektach

Czasami zachodzi potrzeba wdroenia wyspecjalizowanych rozwiza odnoszcych si do konkretnego projektu

I w jednym i w drugim przypadku mamy do czynienia z organizacj dziaa firmy (wdraanie istniejcych, wzgldnie opracowywanie nowych standardw)

Istnieje silna zaleno pomidzy jakoci procesu a jakoci samego produktu

Jeli przykadowo firma jest w wysokim stopniu niezorganizowana (dziaa chaotycznie) naley spodziewa si, e jej produkty bd posiaday niska jako


QMF Ustalenie i wdroenie metod QMF Ustalenie i wdroenie metod (standardy rozwoju procesu)(standardy rozwoju procesu)

CMMI (Capability Maturity Model Integration) 1995 rok Standard rozwinity przez SEI (Software Engineering

Institute) przy Carnegie Mellon University Wymienione: model procesu i metodyk jego oceny stosuje

si charakteryzujc dojrzao procesu wytwrczego i towarzyszcej mu metodyki.



Model CMMI zakada sze poziomw organizacji: Wstpny Zarzdzany Zdefiniowany Mierzalny Optymalizowany



Poziom wstpnyPoziom wstpny proces jest nieprzewidywalny, le kontrolowany i czuy

Poziom zarzdzanyPoziom zarzdzany wdraa si standardy i procesy; zarzdzanie ma miejsce na poziomie pojedynczego projektu; zarzdzanie jest wraliwe na bodce zewntrzne

Poziom zdefiniowanyPoziom zdefiniowany Standardy s wdroone na poziomie caej organizacji

Poziom mierzalnyPoziom mierzalny Proces jest opomiarowany i sterowany przez zastosowanie metryk statystycznych i liczbowych

Poziom optymalizowanyPoziom optymalizowany na tym poziomie kadzie si nacisk na cige doskonalenie procesu


QMF Pomiar jakoci produktu i procesuQMF Pomiar jakoci produktu i procesu

Trzeci element QMF zwizany jest z ocen procesu i powstajcego w jego efekcie produktu

Ocena dotyczy: Jakoci produktu Odpowiednioci procesw i dziaa odpowiedzialnych za

jako produktu Zgodnoci dziaa z ustalonym w firmie procesem

wytwrczym (rozumianym szeroko, jako metodyka)


QMF Pomiar jakoci QMF Pomiar jakoci produktuproduktu i procesu i procesu

Ocena produktu polega na ustaleniu jego zgodnoci z wymaganiami w ramach zaoonych kosztw i ustalonego harmonogramu

Koszty wytworzenia i harmonogram naley wczy do oceny produktu

Przykadowo: przy nieograniczonych kosztach i bez zaoe co do harmonogramu, przynajmniej teoretycznie mona by wytworzy produkt o bardzo wysokiej jakoci

Moliwe jest dokonywanie oceny i pomiaru Ocena obejmuje analizy, audyty, wywiady, itp., nie

dostarcza twardej wiedzy ilociowej Pomiar dostarcza ilociowej wiedzy, moe przyjmowa

form rnego rodzaju testw, uruchomie, metryk, list kontrolnych, itp.


QMF Pomiar jakoci produktu i QMF Pomiar jakoci produktu i procesuprocesu

Ocena procesu sprowadza si gwnie do ustalenia tego, czy produkt wytwarzany jest zgodnie z ustalonymi standardami

Zgodno ze standardami rozumiemy jako zgodno ze zdefiniowanym i wdroonym w firmie procesem wytwrczym i wszystkimi jego elementami, takimi jak standardy dokumentacji, metodyki, zasady bezpieczestwa, itp.

W dojrzaych organizacjach, wnioski z oceny procesu (negatywne) powoduj wdraanie dziaa naprawczych

W ten sposb proces w miar upywu czasu jest stale doskonalony (Continuous Process Improvement) poziom szsty CMMI.

W organizacjach mniej dojrzaych w ramach pomiaru jakoci procesu rozwijane np. kolejne narzdzia kontrolne poziom pity CMMI.


QMF Podstawowe problemyQMF Podstawowe problemy

Przekonanie, e kwestie jakoci s tylko i wycznie spraw dziau jakoci (osb odpowiedzialnych za jako)

Zaoenie: rbmy swoje, bdy wychwyc testerzy jest sprzeczne z przytoczonym trzyelementowym zrbem systemy jakoci

Oddzielanie zagadnie jakoci od produktu jako takiego Koncentrowanie si na jakoci produktu, z pominiciem

jakoci procesu Wniosek: kady pracownik zaangaowany w wytwarzanie

produktu powinien realizowa jaki fragment oglnego systemu zarzdzania jakoci

W dalszej czci wykadu:Zarzdzanie skargamiNarzdzia jakoci w wytwarzaniu oprogramowania

Slajd 1Slajd 2Slajd 3Slajd 4Slajd 5Slajd 6Slajd 7Slajd 8Slajd 9Slajd 10Slajd 11Slajd 12Slajd 13Slajd 14Slajd 15Slajd 16Slajd 17Slajd 18Slajd 19Slajd 20Slajd 21Slajd 22Slajd 23Slajd 24Slajd 25Slajd 26Slajd 27Slajd 28Slajd 29Slajd 30Slajd 31Slajd 32Slajd 33Slajd 34Slajd 35Slajd 36Slajd 37Slajd 38Slajd 39Slajd 40Slajd 41

Documents

IT Slajdy cz.1