182
1 iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis socialur da politikur mecnierebaTa fakulteti r u s u d a n k e W a y m a Z e genderuli stereotipebi qristian da musulman studentebTan fsiqologiaSi filosofiis mecnierebaTa doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad wardgenili disertacia naSromi Sesrulebulia iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis socialur da politikur mecnierebaTa fakultetis fsiqologiis mimarTulebis bazaze xelmZRvaneli: fsiqologiis mecnierebaTa kandidati asocirebuli profesori: Salva abzianiZe Tbilisi 2009

iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

  • Upload
    others

  • View
    7

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

1

iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis

socialur da politikur mecnierebaTa fakulteti

r u s u d a n k e W a y m a Z e

genderuli stereotipebi qristian da musulman studentebTan

fsiqologiaSi filosofiis mecnierebaTa doqtoris

akademiuri xarisxis mosapoveblad wardgenili

d i s e r t a c i a

naSromi Sesrulebulia iv.javaxiSvilis sax.

Tbilisis saxelmwifo universitetis

socialur da politikur mecnierebaTa fakultetis

fsiqologiis mimarTulebis bazaze

xelmZRvaneli:

fsiqologiis mecnierebaTa kandidati

asocirebuli profesori: Salva abzianiZe

Tbilisi

2009

Page 2: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

2

Sinaarsi

Sesavali ........................................................................................................................................................... 3

Tavi I. sqesTa Soris gansxvavebebis ZiriTadi ganmsazRvreli

faqtorebi ...................................................................................................................................................... 5

1.1. biologiuri da socialuri sqesi .................................................................................. 5

1.2. sqesTa Soris gansxvavebebi socialur doneze _

socialuri roli ...................................................................................................................................... 9

1.3. genderuli identifikacia da socializacia .........................................................16

1.4. genderuli gansxvavebebi qalebsa da mamakacebs Soris .............................29

1.5. genderuli stereotipebi da kultura .................................................................44

1.6. religiis gavlena stereotipebis Camoyalibebaze ............................................49

Tavi II. kvleviTi nawili ....................................................................................................55

2.1. sakiTxis dasma ......................................................................................................................................55

2.2. meTodebi, statistikuri aparati, cdis pirTa monacemebi .....................58

Tavi III. empiriuli kvlevis Sedegebi ...............................................................................59

3.1. genderuli rolebis kvlevis Sedegebi ....................................................................59

3.2. RirebulebaTa kvlevis Sedegebi .....................................................................................70

3.3. profesiaTa kvlevis Sedegebi ............................................................................................78

3.4. aqtivobebis kvlevis Sedegebi .........................................................................................104

3.5. konfliqtur situaciebSi moqmedebis tendenciis kvlevis

Sedegebi .............................................................................................................................................................130

3.6. narcisizmis donis kvlevis Sedegebi ........................................................................132

3.7. qcevebis kvlevis Sedegebi .....................................................................................................133

daskvna ...................................................................................................................................................................152

gamoyenebuli literatura ...........................................................................................................155

danarTi ..............................................................................................................................................................160

Page 3: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

3

Sesavali

bolo wlebSi fsiqologiaSi sakmaod didi yuradReba eTmoba sqesisa

da sqesTan dakavSirebuli sakiTxebis kvlevas.

es arcaa gasakviri, radgan sazogadoeba Sedgeba qalebisa da

mamakacebisagan da ase rom ar iyos, kacobrioba, rogorc cocxal

organizmTa erTiani sistema, ver iarsebebda. pirveli kategoria,

romelSic bavSvi gaiazrebs sakuTar Tavs, aris swored sqesobrivi

kuTvnileba.

garda konstitucionaluri mxarisa, qalsa da mamakacs Soris

gansxvavebas gaaCnia sociokulturuli konteqsti: igi asaxavs imas, rac

konkretul periodsa da konkretul sazogadoebaSi iTvleba qalisa da

mamakacisaTvis damaxasiaTeblad. amasTanave, arsebobs mosazreba, rom

sqesTa Soris arsebuli biologiuri gansxvavebebis Cveneuli aRqma aseve

gansazRvrulia kulturuli faqtoriT. magaliTad, antikuri droidan me-

17 saukunemde evropaSi gabatonebuli iyo Sexeduleba, rom qalis

organizmi warmoadgens ganuviTarebel mamakacur variants. aRorZinebis

epoqaSi evropelTa msoflmxedveloba Seicvala: mamakaci da qali

aRiarebul iqna Tavisi bunebiT polarulad gansxvavebul organizmebad

da maT Soris arsebuli socialuri gansxvavebebis dakavSireba daiwyes

maT biologiur struqturaSi arsebul gansxvavebebTan.

fsiqologiaSi sqesTan dakavSirebuli sakkiTxebis kvleva daiwyo me-

20 saukunis bolodan, magram 1970-ian wlebamde aseTi kvlevebis raodenoba

iyo SedarebiT mcire. me-20 saukunis 80-iani wlebidan izrdeba sqesis

sakiTxebiT daintereseba rogorc sazRvargareT, ise Cvens qveyanaSic. me-20

saukunis 90-iani wlebidan Cvens qveyanaSi momxdarma politikurma

cvlilebebma stimuli misca sqesis sakiTxebis kvlevas. garda amisa, am

mimarTulebiT mecnierul kvlevebs xeli Seuwyo feministurma moZraobam

da feministurma Teoriam.

sazRvargareT Catarebuli SedarebiT adreuli kvlevebidan

aRsaniSnavia makkobisa da jeklinis cnobili kvleva, romelic exeba

sqesTaSoris arsebul gansxvavebebs (Maccob& jacklin, 1974). maT gamohyves

oTxi sfero, romlebSic vlindeba qalebsa da mamakacebs Soris

gansxvavebebi, esenia:

Page 4: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

4

sivrceSi orientaciis unari (testebis Sedegebi gviCvenebs, rom

sivrciTi damokidebulebis gagebas mamakacebi axerxeben qalebze

ukeTesad);

maTematikuri unarebi ( maTematikuri unarebis testebSi mamakacebi

sjobnian qalebs);

verbaluri unarebi (kvlevebi adasturebs, rom qalebs ukeTesad

aqvT ganviTarebuli verbaluri inteleqti, vidre mamakacebs);

agresiuloba (yvela asakSi mamakacebi arian qalebze ufro

agresiulebi).

garda aRniSnuli gansxvavebebisa, yvela sazogadoebaSi arsebobs

warmodgenebi qalisa da mamakacis pirovnuli Tvisebebis, qcevebis,

socialuri rolebis Sesaxeb, anu genderuli stereotipebi. am

stereotipebis Seswavlas gaaCnia rogorc Teoriuli, ise praqtikuli

mniSvneloba, vinaidan isini dakavSirebulia adamianis cxovrebis yvela

mxaresTan. sakmarisia mxolod ori sferos dasaxeleba _ ojaxuri

urTierTobebi da bavSvebis aRzrda _ rac miuTiTebs maTi Seswavlis

mniSvnelobaze. Cveulebriv, sxvadasxva sqesis bavSvebs mSoblebi acmeven

gansxvavebulad, maTgan elian gansxvavebul qcevebsa da ufrosebis

damokidebulebac xSirad gansxvavebulia.

genderuli stereotipebi sxvadasxva kulturaSi gansxvavebulia,

vinaidan kulturebi erTmaneTisagan gansxvavdebian Tavisi tradiciebiT.

kulturuli anTropologiis mniSvnelovani miRwevaa kulturuli

relativizmis aRmoCena, rac gulisxmobs imas, rom erT kulturul

jgufSi arsebuli Cveulebebi, Rirebulebebi, rwmena da socialuri

ganwyobebi sxva kulturaSi icvleba alternatiuliT. sxva sityvebiT, is,

rac Cveuli da gasagebia romelime kulturis warmomadgenlebisaTvis,

Cveni sakuTari kulturisaTvis SeiZleba iyos absoluturad miuRebeli

da gaugebari. es exeba adamianis cxovrebis yvela sferos, dawyebuli

Cacmis maneridan _ damTavrebuli qalsa da mamakacs Soris arsebuli

urTierTobebiT. romelime konkretul sazogadoebaSi SeiZleba miRebuli

iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi

urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi es urTierTobebi

SeiZleba iyos ufro Tanaswori.

Page 5: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

5

genderuli stereotipebis Camoyalibebaze gavlenas axdens kulturis

iseTi mniSvnelovani faqtori, rogoricaa religia, vinaidan es

stereotipebi yalibdeboda gansxvavebuli religiuri tradiciebis

safuZvelze.

Cveni kvlevis sagans Seadgens imis dadgena, arsebobs Tu ara

gansxvavebebi qristiani da musulmani studentebis genderul

stereotipebSi. am sakiTxSi gasarkvevad, jer unda ganvixiloT sqesTan

dakavSirebuli determinantebi da vnaxoT, Tu rogor moqmedebs

religiuri tradiciebi sqesobrivi stereotipebis Camoyalibebaze.

Cvens winaSe mdgari sakiTxebis gadasawyvetad saWiroa ganvixiloT

Semdegi sakiTxebi:

socialuri roli;

sqesobrivi identifikacia da socializacia;

gansxvavebebi qalebsa da mamakacebs Soris;

kulturis gavlena sqesobrivi stereotipebis Camoyalibebaze.

vfiqrobT, am sakiTxebSi garkveva dagvexmareba CvenTvis saintereso

problemis gadawyvetaSi.

1. sqesTa Soris gansxvavebebis ZiriTadi ganmsazRvreli faqtorebi

1.1. biologiuri da socialuri sqesi.

sanam saubars daviwyebdeT sqesis bunebaze, sqesobriv

diferenciaciasa da sqesobriv gansxvavebebze, unda davsvaT kiTxva: ra

aris sqesi? biologiaSi sqesi ganisazRvreba, rogorc organizmis

morfologiuri da fiziologiuri Taviseburebebis erTianoba, romelic

uzrunvelyofs sqesobriv gamravlebas. ori sqesis arseboba gulisxmobs

organizmTa agebulebasa da funqcionirebaSi gansxvavebas, romlebic

ekuTvnian sxvadasxva sqess. qalisa da mamakacis organizmTa garegnul da

Sinagan gansxvavebebs ewodeba sqesobrivi dimorfizmi.

dReisaTvis biologebma eWvqveS daayenes adamianTa mxolod or

urTierTsapirispiro sqesad dayofis dasabuTebuloba. maT gamohyves

adamianis sqesobrivi organizaciis ramdenime done:

genetikuri sqesi (genebis garkveuli nakrebi);

gonaduri sqesi (sasqeso jirkvlebi);

Page 6: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

6

morfologiuri sqesi (garegani da Sinagani sasqeso

organoebi);

cerebraluri sqesi (tvinis diferenciacia testosteronis

gavleniT);

endokrinuli, hormonaluri sqesi.

am meqanizmTa mravalferovnebis gaTvaliswinebiT, fsiqologiaSi

sqesi ganmartebulia, rogorc sxeulebriv da socialur maxasiaTebelTa

erToblioba, romlis safuZvelzec individs miiCneven qalad an kacad.

TiToeuli donis sxvadasxva maxasiaTeblis Sexameba gansazRvravs

konkretuli individis konstitucionaluri Taviseburebebis

mravalferovnebas, maSin roca adamianTa or sqesad Cveuli dayofa,

faqtiurad eyrdnoba mxolod morfologiur kriteriums: ama Tu im

sasqeso organos arsebobas. amasTanave, masobriv cnobierebaSi

morfologiur sqesTan dakavSirebulia qceviTi maxasiaTeblebic,

romlebic miewereba ama Tu im genitaliebis mqone individs: Tu individs

aqvs erTi saxis genitaliebi, maSin mas miewereba erTi garkveuli qceva,

Tu sxva-Sesabamisad, sxva qceva. is garemoeba, rom adamianis

morfologiuri sqesi SeiZleba gansxvavebulad iyos Sexamebuli sxva

doneebze mimdinare biologiur procesTa dinamikur maxasiaTeblebTan,

aRiqmeba, rogorc gadaxra. adamianTa umravlesobis cnobierebaSi

arsebobs stereotipi imaze, rom swored genitaliebi warmoadgens

biologiuri sqesis yvela aspeqtis Sefasebis kriteriums.

sqesobrivi gansxvavebebis TeoriisaTvis didi mniSvneloba aqvs

triadis _ hormonebi-tvini-qcevis urTierTqmedebas. saqme rom namdvilad

triadasTan aqvT, es mecnierebma aRmoaCines arc ise didi xnis winaT. 50-

60-ian wlebSi xSirad gamoiyeneboda formula-“hormonebi-qceva”,

romelSic mTavari roli miewereboda hormonebs. tvinis sqesobrivi

diferenciaciis aRmoCenas sqesis TeoriisaTvis hqonda udidesi

mniSvneloba. aRsaniSnavia, rom hipoTalamusis diferencireba xdeba

aramarto androgenebis gavleniT, aramed mas uSualod SeuZlia

zemoqmedebis moxdena rogorc endokrinul sistemaze, ise qcevis

sqesobriv diferenciaciaze. rodesac ukve Camoyalibebulia mamrobiTi da

mdedrobiTi sqesobrivi centrebi, qceva xdeba erTmniSvnelovani, magram

tvinis Sesatyvis ubanze hormonaluri zemoqmedebiT an qirurgiuli

Page 7: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

7

Carevis gziT, SesaZlebelia mdedrebSi gamoviwvioT maskulinurÉ, xolo

mamrebSi-feminuri reaqciebi.

bolo dros, mecnierebaSi miRebulia, rom qalurisa da mamakacuris

gansxvavebisas naTlad gaimijnos erTmaneTisagan konstitucionaluri da

socio-kulturuli aspeqtebi, risTvisac iyeneben terminebs “konkretuli”

sqesi (sex) da “zogadi” sqesi (gender). terminiT “konkretuli” sqesi (sex)

aRweren adamianTa Soris biologiur gansxvavebebs, romlebic

ganpirobebulia ujredebis agebulebis genetikuri TaviseburebebiT,

anatomiur-fiziologiuri TaviseburebebiT da sasqeso organoebiT.

termini

“genderi” _ miuTiTebs socialur statusze da pirovnebis social-

fsiqologiur maxasiaTeblebze, romlebic dakavSirebulia sqesTan da

seqsualobasTan, magram aRmocendebian sxva adamianebTan urTierTobisas.

umetes SemTxvevaSi sqesi da genderi identuria. es imas niSnavs,

rom adamiani biologiuradac da socio-fsiqologiuradac aris vTqvaT,

qali. Tumca arsebobs adamianTa kategoria _ transseqsualebi, romlebsac

gaaCniaT erTi biologiuri sqesi da sapirispiro genderi. isini grZnoben

Seusabamobas sakuTar anatomiur sqessa da sqesobriv identifikacias

Soris, sakuTar mdgomareobas xSirad aRweren, rogorc “araswor sxeulSi

moTavsebuls”, mamakacs surs, iyos qali da piriqiT.

aris SemTxvevebic, roca erTi sqesis qromosomebis mqone individi

hormonalurad SeiZleba ganviTarebuli iyos, rogorc sawinaaRmdego

sqesis warmomadgeneli. qromosomaTa nakrebis mixedviT, individs

uviTardeba sqesis Sesabamisi pirveladi da meoradi niSnebi, Sesabamisi

hormonaluri sistema, Sesatyvisi “qaluri” an “mamakacuri”fsiqologia,

Tumca sqesis Tanamedrove kvlevebSi arsebobs monacemebi, romlebic

mowmobs normidan gadaxris mraval SemTxvevaze. transseqsualebis,

hermafroditebisa da sxvaTa magaliTebi gviCvenebs, rom biologiurad

sqesi aris rTuli kompleqsuri movlena, mravali SesaZlo variantiT da

aramarto ori, urTierTgamomricxavi kategoriebisagan Semdgari, rogorc

Tvlidnen tradiciulad. dReisaTvis individis sqesis ganmsazRvrel

mTavar kriteriumad miiCneven qromosomul sqess. arsebobs mosazreba, rom

qromosomuli sqesi aris ufro arsebiTi da ufro mecnieruli

kriteriumi, vidre genitaluri an hormonaluri sqesi. ueWvelia, rom

Page 8: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

8

pirveladia swored qromosomuli sqesi, romelic organizmis

ganviTarebis momdevno safexurze iwvevs individis genitaluri,

hormonaluri da cerebraluri sqesis ganviTarebas. marTalia,

qromosomuli sqesi iTvleba misi amocnobis yvelaze validur

kriteriumad, magram aqac gvxvdeba anomaliebi.

manisa da takeris azriT, arsebobs genderis ori aspeqti:

genderuli identifikaciis procesi da genderuli rolebis SeZena.

genderuli identuroba _ esaa individis TviTcnobierebisa da qcevis

erToblioba, romelic sakuTar Tavs akuTvnebs romelime sqess da

orientirebulia Sesatyvisi genderuli rolis moTxovnebze, xolo

genderuli roli-esaa adamianis saqmianobis, statusis, uflebebisa da

movaleobebis diferenciacia maTi sqesobrivi kuTvnilebis mixedviT.

sqesTan dakavSirebiT Tavs iCens mravali kiTxva. erT-erTi SekiTxva

mdgomareobas SemdegSi: sqesi da gender-i kontiniums warmoadgens Tu

diqotomiur cvladebs?

tradiciulad, adamianTa umravlesoba sqesis formulirebas axdens

diqotomiurad, rac imas niSnavs, rom arsebobs mxolod ori sqesi da

isini arian erTmaneTisagan mkveTrad gansxvavebuli da

urTierTgamomricxavi. zogierT kulturaSi oris nacvlad ganasxvaveben

sam sqess, rac asaxulia enaSi, magaliTad, laTinur, berZnul da

germanul enebSi arsebobs mdedrobiTi, mamrobiTi da neitraluri sqesi.

aqedan gamomdinare, zogi mecnieris mtkicebiT, sqesi aris ufro

kontiniumi, vidre diqotomia. zogi avtori, magaliTad, Arfinkel-i da Baker-i

aRniSnavs, rom sex- sa da gender-s Soris gansxvaveba _ esaa mxolod

kulturuli da lingvisturi SeTanxmeba. adamianTa “axali” kategoriis _

transseqsualebis aRmoCenam eqspertebi miiyvana imis aRiarebamde, rom

sqesi araa mxolod diqotomia da mogvces Semdegi klasifikacia: qalebi,

mamakacebi da transseqsualebi ( 93:152 ).

mani da takeri emxrobian sqesis bipolarizms da aRniSnaven, rom

arsebobs mxolod ori sqesobrivi kategoria, aramarto qali-mamakacis

gansxvavebiT, aramed heteroseqsuali-homoseqsualis gansxvavebiTac. am

TvalsazrisiT, orive cvladia da isini warmoadgenen ufro kontiniums,

vidre diqotomias. maTi azriT, araa aucilebeli, arsebobdes ori sqesi,

aseve seqsualobis ori tipi _ homoseqsualoba da heteroseqsualoba. maT

Page 9: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

9

es orive fenomeni ganxiluli aqvT speqtris saxiT, msgavsad

temperaturis aRmniSvneli kategoriebisa _ “civi” da “cxeli”, maT Soris

arsebuli mravali gansxvavebuli niuansiT. aseTi diskusiebis Semdeg

mkvlevarTa umravlesoba SeTanxmda, rom qali-mamakacis diqotomia

eRiarebinaT kulturul universaliad, rom sex-i da gender-i diqotomiuri

cvladebia. rac Seexeba “maskulinuroba-femininurobis” kontiniums, es

ufro misaRebia, radgan adamiani SeiZleba iyos met-naklebad mamakacuri

an qaluri.

1.2. sqesTa Soris gansxvavebebi socialur doneze _ socialuri

roli.

socialuri roli-esaa ganwyobebis, Rirebulebebisa da qcevis

sistema, romelsac sazogadoeba miawers garkveuli socialuri statusis

mqone pirovnebas (r.lintoni). sazogadoebaSi arsebobs rolis Sesatyvisi

molodinebi. am molodinebSi SeiZleba CarTuli iyos sruliad garkveuli

miwerilobebi (is, rac adamianma aucileblad unda gaakeTos), garkveuli

akrZalvebi(is, rac ar unda gaakeTos) da naklebad dazustebuli

molodinebi (is, rac adamians kargi iyo gaekeTebina Tavisi rolis

mixedviT). ( 63: 208 ).

individis mier rolis warmatebiT Sesruleba damokidebulia

faqtorTa rigze: 1) rolis codna anu mocemul rolTan dakavSirebul

wesebsa da movaleobebze warmodgenis qona; 2) Sesasrulebeli rolis

mniSvneloba; 3) mocemuli rolis Sesrulebis unari; 4)sakuTari roluri

qcevis refleqsirebis unari.

farTodaa gavrcelebuli tibosa da keliseuli rolebis dayofa

“miwerilad” da “miRweulad”. “miwerili” roli _ esaa garedan mocemuli,

romelic araa damokidebuli individis Zalisxmevaze. rolis miwera xdeba

asakis, sqesis safuZvelze (magaliTad, mozardi, vaJiSvili, da).

“miRweuli” _ esaa roli, romelsac individi aRwevs piradi ZalisxmeviT

(magaliTad, mecnieri, mwvrTneli).

socialuri rolis erT-erTi saxea genderuli roli. genderuli

roli-esaa adamianis saqmianobis, statusis, uflebebisa da movaleobebis

Page 10: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

10

diferenciacia misi sqesobrivi kuTvnilebis mixedviT. genderuli rolebi

SeiZleba ganvixiloT, rogorc qcevisa da damokidebulebaTa modelebi,

romlebic saSualebas aZleven sxvebs, imsjelon individis sqesobriv

mikuTvnebulobaze.

genderuli rolebi ekuTvnis miwerili rolebis tips. momavali

qalis an mamakacis statuss bavSvi iZens dabadebisas, Semdeg ki

genderuli socializaciis procesSi igi swavlobs ama Tu im genderuli

rolis Sesrulebas. sazogadoeba mamakacs afasebs profesiuli

warmatebis mixedviT, xolo qals-ojaxisa da Svilebis yoliT.

diasaxlisis tradiciuli rolis Sesasruleblad qali unda iyos

mzrunveli, keTili da gulisxmieri. mamakacs Cveulebriv, miewereba

miRwevaze orientacia, qalisagan ki iTxoven adamianebze orientacias.

tradiciuli genderuli rolebis Camoyalibebis erT-erT

safuZvels warmoadgens Sromis ganawileba sqesis niSniT. am ganawilebis

ZiriTadi kriteriumia qalis mier bavSvis gaCenis biologiuri unari.

Tanamedrove sazogadoebebSi karga xania aRaraa imis socialuri

aucilebloba, rom Sromis ganawileba moxdes qalis am unaris

safuZvelze, rasac adgili hqonda arqaul sazogadoebaSi. qalTa

umravlesoba muSaobs sxvadasxva sferoSi ojaxs gareT, mamakaci ki didi

xania aRaraa mxolod “meomari da monadire”, romelic icavs da arCens

ojaxs. amis miuxedavad, stereotipebi tradiciuli genderuli rolebis

Sesaxeb Zalian mdgradia: qalisagan iTxoven koncentracias saqmianobis

ojaxur sferoze, xolo mamakacisagan-profesiul,sazogadoebriv sferoze.

sqesis Sesatyvisi socialuri rolebis genderuli stereotipis

ganmtkicebaSi mniSvnelovani roli iTamaSa t.parsonsisa da r.beilsis

koncefciam sqesTa “bunebriv” urTierTSemavseblobaze, romelic

mamakacuri da qaluri rolebis diferenciacias ganixilavs struqturul-

funqcionalur planSi. maTi azriT, Tanamedrove ojaxSi meuRleebma unda

Seasrulon ori gansxvavebuli roli: instrumentaluri da eqspresiuli.

instrumentaluri roli mdgomareobs ojaxsa da gare sinamdviles Soris

kavSiris SenarCunebaSi _ esaa profesiuli saqmianoba, romelsac moaqvs

materialuri Semosavali da socialuri statusi. eqspresiuli roli

pirvel rigSi gulisxmobs bavSvebze zrunvas da ojaxSi urTierTobebis

regulirebas. avtorebi Tvlian, rom bavSvis gaCenisa da movlis unari

Page 11: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

11

erTmniSvnelovnad gansazRvravs colis eqspresiul rols, xolo qmari,

romelsac ar SeuZlia am biologiuri funqciis Sesruleba, xdeba

instrumentaluri rolis Semsrulebeli.

am Teoriam xeli Seuwyo socialur-anTropologiuri da

fsiqologiuri monacemebis integracias erTian sqemad, magram

feministurma kritikam aCvena, rom instrumentaloba-eqspresiulobis

safuZvels warmoadgens ara imdenad bunebrivi sqesobrivi gansxvavebebi,

ramdenadac socialuri normebi, romlebic aferxebs qalebisa da

mamakacebis individualur TviTganviTarebas da TviTgamoxatvas.

socialuri fsiqologebis azriT, arsebobs ori ZiriTadi mizezi,

ris gamoc adamiani cdilobs, Tavisi qceva Seusabamos socialur

normebsa da molodinebs _ esaa normatiuli da informaciuli zewola.

normatiuli zewoliTaa gamowveuli is, rom adamiani cdilobs, mihyves

genderul rolebsa da molodinebs. kvlevebi aCvenebs, rom genderuli

rolis Seusabamo qceva gansakuTrebiT uaryofiTad moqmedebs biWebis

popularobaze da mSoblebi negatiurad reagireben TavianTi Svilebis

im TamaSebze, romlebic damaxasiaTebelia sawinaaRmdego sqesisTvis (Fagot,

1978; Langlois, Downs, 1980). informaciuli zewola gamowveulia imiT, rom

romelime socialuri sakiTxis gadawyvetisas da garkveuli poziciis

arCevisas adamiani xSirad eyrdnoba ara sakuTar gamocdilebas, aramed

informacias, romelic modis garSemomyofTagan. sxva sityvebiT, zogjer

adamiani emorCileba ara imitom, rom sazogadoebis mxridan gakicxvis

eSinia, aramed imitom, rom sxvisi karnaxis gareSe man marTlac ar icis,

rogor moiqces. amitom igi usmens sxvebs da iqceva ise, rogorc sxva.

Caldini (Cialdini,1993) aRniSnavs, rom imis dasadgenad, raa swori, adamiani

cdilobs gaigos, Tu ra miaCniaT sworad sxvebs, xolo Tavis qcevas igi

sworad Tvlis manam, sanam aseve iqcevian sxvebi. am movlenas man uwoda

socialuri Semowmeba. igive meqanizmi moqmedebs genderuli rolebis

SemTxvevaSic: roca adamiani xedavs, rom qalebi da mamakacebi dakavebuli

arian gansxvavebuli saqmianobiT da gamudmebiT esmis, garSemomyofni da

masobrivi informaciis saSualebebi rogor usvamen xazs maT Soris

arsebul gansxvavebebs, igi askvnis, rom es marTlac asea da cdilobs,

TviTonac Seesatyvisebodes am molodinebs.

Page 12: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

12

aris SemTxvevebi, roca adamiani iqceva genderuli rolis

Sesatyvisad, Tumca Sinaganad ar eTanxmeba mas da ase moqmedebs imitom,

rom Tavidan aicilos sasjeli da miiRos socialuri mowoneba.

damorCilebis am tips uwodes damTmobloba. meore tipia mowoneba,

internalizacia, roca adamiani emorCileba socialur normebs imitom,

rom mTlianad eTanxmeba maT. mesame tipia identifikacia, romlis drosac

adamiani imeorebs roluri modelis qcevebs (24: 41).

warmodgenas, rom qali pirvel rigSi aris diasaxlisi,

patriarqalur kulturebSi aqvs Zalian Rrma fesvebi. qalebis

umravlesoba bavSvobidanve iTvisebs am normas, rogorc Tavisi

“qalurobis” anu genderuli rolis gacnobierebis nawils.

feri (Ferree,1980) aRniSnavda, rom diasaxlisebi xSirad grZnoben

Tavis socialur izolacias. ojaxuri Sromis naklebad prestiJuloba

kidev ufro zrdis diasaxlisTa ukmayofilebas. SeiZleba amitomacaa, rom

zogierTi gamokvlevis mixedviT, diasaxlisebs aqvT ufro dabali

TviTSefaseba, vidre mosamsaxure qalebs. zogi kvleva imasac amtkicebs,

rom gaTxovil qals, romelic ar muSaobs, ufro meti midrekileba aqvs

depresiisken, vidre mosamsaxure qalebs (Ross., 1983).

Tumca yvela mkvlevari ar fiqrobs ase. Sixani (Sheehan, 1984) wers,

rom marTalia, diasaxlisebs TavianTi ojaxuri saqmianoba miaCniaT

mosawyenad da erTferovnad, magram amis gamo isini ar ganicdian

fsiqologiur diskomforts, radganac diasaxlisis roli maT sakmao

dros utovebs garTobisa da sazogadoebrivi cxovrebisaTvis sxvadasxva

klubebsa da organizaciebSi ( 11:127).

miuxedavad diasaxlisis rolis Sesaxeb azrTa sxvadasxvaobisa,

sociologTa umravlesoba Tanxmdeba imaSi, rom qali, romelic muSaobs

da Rebulobs xelfass, saxlSi sargeblobs ufro meti ZalauflebiT.

qmarze finansuri damokidebulebis gamo, diasaxlisi ojaxSi naklebad

gavleniani figuraa, vinaidan es “qmris” fulia da isaa erTaderTi, vinc

dakavebulia “namdvili” saqmiT.

qalis tradiciuli roli zRudavs mosamsaxure qalsac, vinaidan

garda samsaxurisa, masze modis ojaxuri saqmianobisa da bavSvebis

movlis didi wili. Cvens qveyanaSi (da aramarto CvenTan) qalisaTvis

tipiuria “ori tvirTis” situacia _ profesiul sferosa da ojaxSi.

Page 13: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

13

mniSvnelovan gavlenas axdens kultura. magaliTad, iaponiaSi saojaxo

saqmeebs qmari uTmobs kviraSi daaxloebiT 4 saaTs, xolo SveicariaSi _

18saaTs (samwuxarod, ar gagvaCnia saqarTvelos monacemebi).

tradiciuli genderuli roli zRudavs mamakacsac. kimmeli

(Kimmel,1987) aRniSnavs, rom mamakacurobisa da qalurobis istoriulad

Camoyalibebuli gansazRvrebebi ganamtkicebs situacias, romelSic

mamakacebi floben qalebze garkveul Zalauflebas da am mdgomareobis

Sesacvlelad yuradReba unda mieqces mamakacis rolsac.

berni (2002) plekis (Pleck,1993) msgavsad amtkicebs, rom mamakacis

qceva eyrdnoba warmodgenebs mamakacurobaze, romlebsac igi iTvisebs

kulturidan. am warmodgenebis aTviseba xdeba mis mier socializaciis

procesSi genderuli rolis dauflebisas.

Tompsonma da plekma (1986) mamakacuri roli gansazRvres, rogorc

“socialuri normebi, romlebic Seicaven miwerilobebsa da akrZalvebs

imis Sesaxeb, Tu ras unda grZnobdnen da akeTebdnen mamakacebi”. (11: 167).

studentebis kvlevisas maT daadgines, rom es roluri normebi yalibdeba

sami faqtoris gavleniT: pirveli dakavSirebulia molodinebTan, rom

mamakaci SesZlebs statusisa da pativiscemis moxveWas (statusis norma);

meore faqtori _ simtkicis norma _ asaxavs molodinebs, romlebic exeba

mamakacis gonebriv, emociur da fizikur simtkices; mesame faqtori _ esaa

molodini, rom mamakaci unda gaurbodes stereotipulad qalur

saqmianobas. mokled SevexoT TiToeuls.

warmatebis / statusis norma.

es norma gulisxmobs, rom mamakacis Sefaseba xdeba samsaxurSi

warmatebisa da fulis mixedviT. am normas ukavSirdeba mTeli rigi

problemebi mamakacisTvis. jer erTi, mamakacTa umravlesobas ar Seswevs

imis unari, rom 100%-iT Seesatyvisebodes am normas, rac xSirad iwvevs

maT dabal TviTSefasebas (Pleck, 1981).

finansur zewolas gansakuTrebiT mZimed ganicdis is mamakaci,

romlis coli ar muSaobs, vinaidan ojaxis finansurad mxolod masze

damokidebulebis gancda, adamianis fsiqikisaTvis warmoadgens did

simZimes.

Page 14: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

14

mosazreba, rom ojaxSi mamakacis mTavari movaleoba fulis

Semotanaa, uaryofiTad moqmedebs mamakacebis mier mSoblis funqciis

Sesrulebaze, vinaidan man TiTqmis mTeli dro unda dauTmos samuSaos.

mamis Semosavlis zrdis mixedviT misi wvlili Svilebis aRzrdaSi,

Cveulebriv, mcirdeba (Ericson & Gecas, 1991).

simtkicis norma.

es norma arsebobs ramdenime formiT: a)fizikuri, b)gonebrivi da

g)emociuri simtkice. ganvixiloT isini saTiTaod.

a) fizikuri simtkicis norma

fizikuri simtkicis norma _ esaa imis molodini, rom mamakaci

iqneba Ronieri da vaJkacuri. fizikurad susti mamakacebis TviTSefaseba

SeiZleba seriozulad dadabldes, rac aiZulebs maT sasurveli fizikuri

formis misaRwevad mimarTon janmrTelobisaTvis saziano meTodebsac.

fizikuri simtkicis normam mamakaci zogjer SeiZleba miiyvanos

Zaladobamde, gansakuTrebiT maSin, roca sxvebi Tvlian, rom

araagresiuli moqmedeba ar iqneba mamakacuri. mamakacebs, romlebsac ar

SeswevT sakuTari Tavis sxva saSualebebiT realizebis unari,

gansakuTrebiT uyvarT mamakacurobis demonstrireba Zaladobis gziT.

sxva sferoSi ususuri mamakacisaTvis Zaladoba warmoadgens sakuTari

siZlieris gancdis erTaderT saSualebas.

b) gonebrivi simtkicis norma.

amaSi igulisxmeba sayovelTaod miRebuli norma, romlis

mixedviTac, mamakaci unda iyos mcodne da kompetenturi. SeiZleba esaa

imis mizezi, rom mamakaci Znelad Tu aRiarebs, rom raime ar icis da

amjobinebs, ar iTxovos rCeva. zogjer aman SeiZleba xeli SeuSalos mas

saWiro informaciis mopovebaSi, vinaidan adamians ver gadauwyvetia

kiTxvebis dasma, radgan gamomJRavndeba, rom igi kargad ver erkveva

sakiTxSi. es norma problemebs badebs pirovnebaTaSoris urTierTobebSi,

radgan mamakaci, romelic cdilobs Seesatyvisebodes am normas, xSirad

amcirebs sxvebs imiT, rom uars ambobs sakuTari Secdomebis aRiarebaze,

rac xels uSlis adamianTa Soris normalur urTierTobebs.

Page 15: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

15

g) emociuri simtkicis norma

es norma gulisxmobs, rom mamakaci unda iyos emociurad mtkice:

ganicdides nakleb grZnobebs da unda SeeZlos sakuTari emociuri

problemebis gadaWra sxvisi daxmarebis gareSe. S.bernis (2002) azriT,

swored es norma badebs yvelaze ufro seriozul problemebs mamakacsa

da qals Soris. kvlevaTa Sedegebi gviCvenebs, rom mamakacebi aranakleb

emociurebi arian, vidre qalebi, magram Tavisi genderuli rolis gamo

arian naklebad eqspresiulebi, maTTvis socialurad misaRebia mxolod

erTi emociis-sibrazis gamoxatva. emociuri eqspresiis erT-erTi formaa

“TviTgaxsna”, komunikaciis iseTi tipi, roca adamiani sxvas uziarebs

Tavis pirad grZnobebs. kvlevaTa rigi amtkicebs, rom mamakacebi

TviTgaxsnas axdenen qalebze iSviaTad (Dolgin et al., 1991; Shaffer et al.,1991,

Levis, 1978). mamakacebi, romlebic emxrobian mamakacurobaze tradiciul

Sexedulebebs, cdiloben Tavidan aicilon TviTgaxsna,xolo

androginuli pirovnebebi _ qalebic da kacebic _ amJRavneben

TviTgaxsnis msgavs dones.

barbis (Barbee., 1993) azriT, mamakacisagan iSviaTad elian emociur

mxardaWeras, vinaidan zogjer sxvis mier gulis gadaSlaze is reagirebs

imdenad logikurad da uemociod, rom adamianma es SeiZleba miiRos

gakicxvad. samagierod, mamakacic naklebad Rebulobs sxvebisagan emociur

mxardaWeras, vinaidan sazogadoeba xSirad ver xvdeba, rom mas sWirdeba

aseTi mxardaWera.

d) antiqalurobis norma.

esaa norma, romlis mixedviTac mamakaci unda gaurbodes

specifikurad qalur saqmianobas, moqmedebis saxesa da qcevis modelebs.

zemoT aRvniSneT, rom warmateba / statusis norma xels uSlis mamakacs

mamis rolis srulfasovnad SesrulebaSi. mkvlevarebi varaudoben, rom

antiqalurobis normasac igive efeqti aqvs. fsiqologebi aRniSnaven, rom

mSoblis funqcionirebisaTvis Zalian mniSvnelovania sinaze, zrunva,

emociuri mxardaWera. bevr mamakacs uWirs amis gakeTeba, radgan am

moqmedebebs isini akavSireben qalurobasTan. antiqalurobis norma aseve

SeiZleba ewinaaRmdegebodes saojaxo saqmeebSi Tanasworobas, radganac

Page 16: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

16

mamakacisaTvis saojaxo saqme asocirebulia qalTan da qalurobasTan.

gamokvlevebi adasturebs, rom rac ufro tradiciuli Sexedulebebisaa

mamakaci, miT ufro naklebad asrulebs is saojaxo saqmeebs (Alkinson &

Huston, 1984).

levants (1992) miaCnia, rom dReisaTvis mamakacis roli ganicdis

kriziss, romelic gamowveulia sazogadoebaSi momxdari cvlilebebiT.

arsebobs safuZveli vifiqroT, rom adamianebs surT tradiciul

mamakacur normebSi cvlilebebis Setana. tompsonma da plekma (Thompson &

Pleck, 1986) daadgines, rom axalgazrda vaJebi aRiarebdnen tradiciuli

mamakacuri normebis arsebobas, magram ar gamoxatavdnen maT mimarT

radikalur Tanxmobas an dauTanxmeblobas. 16-dan 88 wlamde asakis

mamakacebic, aseve naklebad iwonebdnen tradiciul mamakacur rolebs

(Burns & Laver, 1994).

Tumca, dafiqrebas iwvevs is faqti, rom miuxedavad tradiciuli

mamakacuri rolisaTvis susti mxardaWerisa, mamakacTa umravlesoba

praqtikulad mainc cdilobs am rolis Sesatyvisad moqmedebs, rasac aqvs

garkveuli mizezebi.

erT-erTi mizezi SeiZleba iyos imis gancda, rom sazogadoeba mainc

mxars uWers tradiciul mamakacur normebs. maSinac ki, roca mamakaci

aqtiurad ar emxroba am normebs, es ar niSnavs imas, rom igi ar

emorCileba maT, raTa Tavidan aicilos sazogadoebis mxridan gakicxva.

o’liri da donahiu (O’ Leary & Donohue, 1988) aRniSnaven, rom mamakacebis

azriT, genderuli rolidan gadaxra gamoiwvevs negatiur socialur

Sedegebs.

mamakacis tradiciuli genderuli rolis Secvlas sWirdeba

socialuri institutebis reorganizaciac, vinaidan am cvlilebebs xels

uSlis isic, rom organizaciaTa normebi da politika isev eyrdnoba

saojaxo Sromis ganawilebis tradiciul gagebas, rac ar uwyobs xels

rolur cvlilebebs.

marTalia, bolo 50 wlis manZilze genderuli rolebi Seicvala

sakmaod Zlierad, maT Soris saqarTveloSic, magram sazogadoebaze

tradiciuli normebis gavlena jer isev Zlieria.

1.3. genderuli identifikacia da socializacia.

Page 17: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

17

a) genderuli identifikaciis stadiebi.

identurobis cneba yvelaze metad dakavSirebulia pirovnebis “me-

koncefciis” cnebasTan. identuroba _ esaa “me-koncefciis” wamyvani

maxasiaTebeli, romelic asaxavs met-naklebad gacnobierebul da miRebul

mis kognitur Semadgenel nawils da uzrunvelyofs pirovnebis

mTlianobasa da uwyvetobas cxovrebis manZilze.

sqesobrivi kuTvnileba _ esaa pirveli kategoria, romelSic bavSvi

gaiazrebs Tavis sakuTar “me”-s. nebismier sazogadoebaSi sxvadasxva

sqesis bavSvebisagan elian gansxvavebul qcevebs da maT gansxvavebulad

eqcevian. Sedegad, nebismier sazogadoebaSi gogonebi da biWebi iqcevian

gansxvavebulad.

genderuli identifikacia stadialuri procesia (31:81). avtorTa

umravlesoba sqes-rolur identurobas hyofs or Semadgenel nawilad: 1.

sqesobrivi identuroba _ imis gageba, rom igi ekuTvnis garkveul sqess, 2.

sakuTriv sqes-roluri identuroba, qalisa da mamakacis rolis codna da

aTviseba.

s.tompsoni ( S. Tompson,1975) sqesobrivi rolis adreul

ganviTarebaSi gamohyofs sam etaps: 1. bavSvi igebs, rom arsebobs ori

sqesi; 2. igi CarTavs sakuTar Tavs am oridan erT-erT kategoriaSi; 3.

TviTgamorkvevis safuZvelze igi irCevs da amjobinebs qcevis garkveul

formebs.

S.berni (2001) gamohyofs sqesobrivi identurobis Camoyalibebis oTx

stadias: 1. genderuli identifikacia (bavSvis mier sakuTari Tavis

mikuTvneba ama Tu Tu im sqesisadmi, 2. genderuli konstantoba ( imis

gageba, rom genderi mudmivia da misi Secvla ar SeiZleba), 3.

diferencialuri mibaZva (survili, iyos yvelaze kargi biWi an gogona), 4.

genderuli TviTregulacia (bavSvi TviTon iwyebs sakuTari qcevis

kontrolirebas, iyenebs ra garkveul sanqciebs) (31:81).

2-3 wlis asakamde biWebis umravlesoba icmevs dedis tansacmels an

fexsacmels, TamaSobs dedis kosmetikiT, frCxilebze ismevs laqs, magram

roca sruldeba genderuli identifikaciis procesi da biWebi aRweven

genderul konstantobas, isini iwyeben imis gagebas, rom es yvelaferi _

gogonebis saqmea. skolaSi Sesvlamde bavSvebma ukve ician genderuli

gansxvavebebis Sesaxeb, romelic exeba saTamaSoebs, tansacmels,

Page 18: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

18

saqmianobas. mkvlevarTa dakvirvebebi gviCvenebs, rom TamaSisas biWebi

irCeven manqanebs, saTamaSo iaraRebs, konstruqtorebs, gogonebi _

Tojinebs, Tojinebis tansacmels an saojaxo saqmesTan dakavSirebul

saTamaSoebs ( Liss, 1981; M.O’Brien, 1992).

asakTan erTad icvleba bavSvis pirveladi sqesobrivi identurobis

Sinaarsi da moculoba. sqesobrivi kuTvnilebis fsiqologiuri

TviTgamorkveva iwyeba meore wlidan da mtkicdeba mesame wlisTvis. am

droisaTvis bavSvebis 75% Tavs Tvlis gogonad an biWad. maT SeuZliaT

sxvebis dayofac gogonebad da biWebad, qalebad da kacebad. isini sworad

pasuxoben kiTxvas “Sen gogona xar Tu biWi?” ( S. Tompson, 1975). sami wlis

asakSi bavSvi naTlad asxvavebs adamianTa sqess, Tumca SeiZleba ar

icodes, raSi mdgomareobs es gansxvaveba. magaliTad, bevri bavSvi

darwmunebulia, rom Tu biWi Caicmevs kabas, igi gaxdeba gogona. maT

SeiZleba ar esmodeT, rom mxolod biWi SeiZleba gaxdes mama, xolo

gogona _ deda da SesaZloa, hkiTxon dedas, vin iyo is bavSvobaSi _ gogo

Tu biWi. amdenad, sami wlis bavSvma marTalia, icis Tavisi sqesobrivi

kuTvnileba, magram xSirad axdens sqesis dakavSirebas SemTxveviT,

garegnul niSnebTan, igi aseve uSvebs sqesis Secvlis SesaZleblobasac.

l.kolbergi Tvlis, rom sqesobrivi identifikaciis konstantobis

formireba bavSvSi grZeldeba 2-dan 7 wlamde. es emTxveva bavSvebSi

aqtivobebisa da ganwyobebis sqesobrivi diferenciaciis gaZlierebas:

gogonebi da biWebi sakuTari iniciativiT irCeven sxvadasxva TamaSebsa da

partniorebs, maT uCndebaT gansxvavebuli interesebi, xdeba erTsqesiani

jgufebis Camoyalibeba anu sqesobrivi segregacia.

TviTgamorkvevis aRmocenebis Semdeg bavSvi iwyebs im sagnebis,

moqmedebisa da qcevis formebis pozitiurad Sefasebas, romlebic

dakavSirebulia gogonas an biWis miseul rolTan. amis Sedegad,

mocemuli sqesisaTvis tipiuri qceva masSi iwvevs dadebiT gancdebs,

rasac mivyavarT am rolSi TviTdamtkicebamde. ( L. Kohlberg, 1966).

dadgenilia, rom biWebi gogonebze ufro adre iwyeben sqesobrivi

rolebis gacnobierebas. d.braunis ( D. Brown,1957) kvlevebSi aRmoCnda, rom

5-dan 11 wlamde asakis biWebi ufro did upiratesobas aniWeben mamakacis

rols, vidre gogonebi _ qalisas.

Page 19: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

19

b) genderuli identifikaciis Teoriebi

sazogadoebis cnobierebaSi gavrcelebulia warmodgena imaze, rom

sqes-roluri mikuTvneba individs “eZleva” biologiurad. ganvixiloT

ramdenime Teoria, romelic exeba genderul identifikacias.

1. fsiqoanalitikuri Teoria

froidis Teoriis mixedviT, adamianis ZiriTadi moTxovnilebebi

mimarTulia iqiTken, rom moxsnas daZabuloba sxeulis garkveul

senzitur zonebSi, romlebsac igi uwodebs erogenul zonebs.

ganviTarebis periodSi bavSvi cdilobs daikmayofilos oraluri,

analuri da bolos, genitaluri moTxovnilebebi. imis mixedviT, Tu

rogor yalibdeba axalSobili bavSvad, bavSvi mozardad da mozardi

zrdasrulad, adgili aqvs sxvadasxva saxis moTxovnilebaTa ganviTarebas

da amasTanave, icvleba maTi dakmayofilebis saSualebebi da

dakmayofilebis fizikuri sfero. adamiani, romelic fiqsirebulia erT

stadiaze, Tavis moTxovnilebebs ikmayofilebs “bavSvuri” saSualebebiT

da ara “didebis” saSualebebiT, rasac adgili aqvs normaluri

ganviTarebisas. oralur da analur safexurze gogonebi da biWebi

erTnairad viTardebian. am safexurze orive sqesisaTvis damaxasiaTebelia

Zlieri emociuri kontaqti dedasTan. daaxloebiT 4-5 wlis asakSi isini

ganicdian “oidiposis” konfliqts. biWebis seqsualuri moTxovnilebebi

mimarTulia dedisaken, xolo mtruli _ mamisaken. aseTi moTxovnilebebi

bavSvSi iwvevs Zlier konfliqts da danaSaulis grZnobas, biWs uCndeba

kastraciis SiSi. imisaTvis, rom dasZlios “kastraciis SiSi”, biWma unda

moaxdinos dedisadmi ltolvis represia da mamasTan identifikacia. ase

xdeba incestze tabus internalizacia, biWSi iwyeba “ze-mes” (super ego)

ganviTareba da amiT xdeba oidiposis konfliqtis gadaWra.

gogonebTan es procesi sakmaod gansxvavebulia. daaxloebiT im

periodSi, roca biWebs uviTardebaT kastraciis SiSi, gogonebi

ganicdian “penis envy.” gogona acnobierebs, rom biWs aqvs raRac patara

garegani organo, romelic mas ara aqvs da amis gamo,igi Tavs grZnobs

dasjilad. gogona Tvlis, rom es dedis bralia, dedam igi gaaCina

avadmyofurad mowyobili da amitom patara gogonas midrekileba gadadis

mamaze. oRond imisaTvis, rom “gaimarjvos” mamaze, man unda moaxdinos

sakuTari dedis imitacia. vinaidan gogonas ara aqvs kastraciis SiSi, misi

Page 20: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

20

moTxovnilebebis represia naklebad mkacria da amitom incestze tabus

internalizaciac naklebad dasrulebulia, amitomac gogonebis “super

ego” aris susti.

froidis mosazreba qalis fsiqologiaze sakamaToa, gansakuTrebiT --

penis envy. k.hornim ukuagdo es Tezisi imis mtkicebiT, rom mamakacebs

SurT qalis, vinaidan qals gaaCnia bavSvis tarebisa da gaCenis unari.

tradiciuli fsiqoanalitikuri Teoria sqesobriv diferenciaciaSi

mTavar rols aniWebs biologiur faqtorebs da mis mTavar meqanizmad

Tvlis bavSvis mSoblebTan identifikaciis process. tradiciuli

fsiqonalizi aRiarebs, rom mamakacisa da qalis modelebi Tvisobrivad

gansxvavebulia erTmaneTisagan. mamakacisaTvis damaxasiaTebelia

aqtiuroba, agresiuloba, swrafi gadawyvetilebis miRebis unari,

SemoqmedebiTi swrafva. qalisTvis ki damaxasiaTebelia pasiuroba,

socialur garemoze damokidebuli qceva, konformuloba, emociuroba.

froidis azriT, pirovneba harmoniulad viTardeba am modelis mixedviT

da ar irRveva misi sqesobrivi identifikacia.

2. socialuri daswavlis Teoria

socialuri daswavlis Teoria da misi saxesxvaoba _ modelirebis

Teoria, eyrdnoba ganpirobebulobis bihevioristul princips da

amtkicebs, rom yvelaferi damokidebulia mSoblebis modelebze, romelTa

mibaZvasac cdilobs bavSvi da im ganmtkicebaze, romelsac bavSvs aZleven

mSoblebi.

socialuri daswavlis momxreebi Tvlian, rom bavSvi axdens sakuTari

Tavis identifikacias ara romelime mSobelTan, aramed qalisa da

mamakacis raRac xatTan, romelic Seqmnilia mis mier im dakvirvebebis

safuZvelze, romlebic Seesatyviseba amave sqesis ufrosTa qcevas.

amasTanave, bavSvisaTvis mniSvnelovania ara TviTon im adamianis sqesi,

visac baZavs, aramed informacia imaze, rom am adamianis qceva

Seesabameba garkveul sqess ( J.C.Masters et al.,1979).

sqesobrivi tipizaciis Teoria eyrdnoba socialuri daswavlis

Teorias da gadamwyvet mniSvnelobas aniWebs ganmtkicebis meqanizmebs:

mSoblebi da sxva adamianebi axdenen biWebis waxalisebas “biWuri”

qcevisaTvis da kicxaven maT, roca isini iqcevian “gogonebiviT”.

Page 21: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

21

gogonebis waxaliseba ki xdeba qaluri qcevisaTvis, xolo gakicxva-

mamakacurisaTvis (W.Mischel,1970). am Teoriis poziciebidan rTulia

sqesobrivi stereotipebidan gadaxris axsna, romelTa aRmocenebac

xdeba stiqiurad, zogjer aRzrdis sawinaaRmdegodac ki.

3. kognituri ganviTarebis anu TviTkategorizaciis Teoria

kognituri ganviTarebis Teoria ar uaryofs ganmtkicebis rols,

magram misi momxreebis azriT, mTavaria bavSvis mier ufrosisagan

informaciis miReba sqes-roluri qcevis Sesaxeb da bavSvis mier Tavisi

sqesobrivi mikuTvnebulobisa da misi Seuqcevadobis gageba. araa

SemTxveviTi, rom j.smetana da k.leturno (J.Smetana, K.Letourneau, 1984)

Tvlian, rom genderuli konstantoba ubiZgebs bavSvs, eZebos socialuri

kontaqtebi Tavisi sqesis Sesatyvis qcevaze informaciis mosagroveblad.

es Teoria xazs usvams identifikaciis procesis SemecnebiT mxares.

dasawyisSi bavSvi igebs, Tu ras niSnavs, iyo qali an mamakaci, Semdeg

gansazRvravs, vinaa TviTon da SemdgomSi cdilobs, SeaTanxmos Tavisi

qceva mamakacze an qalze warmodgenebTan. aqedan gamomdinareobs bavSvis

inteleqtualuri ganviTarebis mniSvneloba sqesobrivi

identifikaciisaTvis (L.Kohlberg, 1966). ganmtkiceba da modelireba

fsiqologiuri sqesis Camoyalibebaze arsebiT gavlenas axdens mxolod

mas Semdeg, roca ukve moxdeba sqesobrivi tipizacia.

am Teoriis sawinaaRmdegod gamodis is, rom sqesobrivi

diferenciacia iwyeba gacilebiT adre, vidre bavSvs Camouyalibdebodes

Tavisi sqesobrivi identurobis mdgradi cnobiereba. ueWvelia, bavSvebs

midrekileba aqvT, aRadginon qcevaSi swored is modelebi, romlebic

Seesatyviseba maT sqess (C. Martin, C.Halverson,1981). am avtorTa monacemebiT,

bavSvebi akvirdebian, Tu ramdenad xSirad iCens Tavs qalebis an

mamakacebis qcevaSi saqmianobis esa Tu is saxe, xolo miRebul codnas

iyeneben sakuTari qcevebis asagebad. dadgenilia, rom bavSvi ufro didi

albaTobiT moaxdens ufrosis qcevis imitacias, Tu Tvlis, rom igi

Seesatyviseba genderul-rolur qcevas. magaliTad, Tu mSoblis qceva ar

Seesatyviseba standartul genderul rols, bavSvi axdens ara mis

mibaZvas, aramed orientacias iRebs sxva ufrosebis qcevaze.

Page 22: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

22

4. genderuli sqemis Teoria

s.bemis mier damuSavebuli genderuli sqemis Teoria Seicavs rogorc

socialuri daswavlis Teoriis, ise kognituri ganviTarebis Teoriis

niSnebs. am Teoriis pozicebidan, garkveuli genderuli rolis

SesrulebasTan dakavSirebuli ganwyobebis SeTviseba da miReba

xorcieldeba pirveladi socializaciis procesSi. varaudoben, rom

sqesobrivi diferenciacia da tipizacia warmoadgens informacias

genderul-sqematizirebuli gadamuSavebis Sedegs, romelic

dakavSirebulia cnebebTan “qaluri” da ‘mamakacuri”. axdens ra ufrosebze

orientirebas, bavSvi swavlobs “mes” yvela SesaZlo gansazRvrebidan

amoirCios mxolod isini, romlebic miesadageba mis sqess. axali

informaciis aRqmisas bavSvi axdens mis kodirebasa da organizebas

garedan mocemuli genderuli sqemis Sesatyvisad, anu kulturaSi

gabatonebuli warmodgenebis mixedviT qaluroba-mamakacurobaze da

qalisa da mamakacis rolze. amrigad, bavSvis TviTSefasebac da misi

qcevac mniSvnelovnad ganisazRvreba genderuli sqemis Sinaarsobrivi

komponentiT.

5. socialuri rolebis Teoria

a.iglis (Eagly, 1987) socialuri rolebis Teoriis mixedviT, bevri

genderuli sxvaoba warmoadgens gansxvavebuli socialuri rolebis

produqts, romlebic mxars uWeren an axSoben qalebsa da mamakacebSi

qcevis garkveul variantebs (79:24). gansxvavebuli rolebi ayalibeben

gansxvavebul Cvevebsa da atitudebs da swored amas mivyavarT

qalebisa da mamakacebis gansxvavebul qcevamde. imis gamo, rom qalebi

da mamakacebi asruleben sxvadasxva saqmianobas, vaskvniT, rom isini

arian gansxvavebuli adamianebi.

Tu SevajamebT ganxilul Teoriebs, vnaxavT, rom socialuri

daswavlis momxreTa azriT, sqesobrivi identuroba aRmocendeba

mxolod mas Semdeg, roca bavSvi iTvisebs ama Tu im sqesisaTvis

tipiur qcevas. kognitivistebi ki emxrobian Tvalsazriss, rom

dasawyisSi bavSvi iTvisebs sqesobriv identurobas, xolo Semdeg

swavlobs sqesis Sesatyvisad moqmedebebs. es kamaTi ufro hgavs

Page 23: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

23

gamogonils, vinaidan cxadia, rom sqesobrivi identurobis

Camoyalibeba momentalurad ar xdeba. esaa xangrZlivi procesi,

romelSic adgili aqvs rogorc identifikacias, ise spontanur mibaZvas

da daswavlasac, rogorc ufrosebis mier bavSvisaTvis sqesobrivi

rolis mizanmimarTuli swavlebis Sedegs. amitom samarTliani Cans

mosazreba, rom es Teoriebi aRwers erTidaigive process sxvadasxva

poziciebidan: sqesobrivi tipizaciis Teoria _ aRmzrdelTa

poziciebidan, xolo TviTkategorizaciis Teoria - bavSvis poziciidan.

g) normatiuli zewola, rogorc genderuli identifikaciis meqanizmi.

genderuli identifikaciis Camoyalibebaze gavlenas axdens

normatiuli zewola. gamokvlebebi aCvenebs, rom mSoblebis

umravlesobas (83%) aucileblad miaCnia bavSvis aRzrda sqesobrivi

gansxvavebebis gaTvaliswinebiT, Tumca gamokiTxulTa 46%-s uWirs imis

Tqma, Tu rogor unda gaakeTos es sworad. marTalia, sqes-roluri

aRzrda mSobelTa umravlesobis mier mizanmimarTulad ar

xorcieldeba, magram is mainc xdeba.

l.sidoroviCis da g.lanis gamokvlevaSi (L. Sidorovicz, G. Lunney, 1980)

sam jgufad dayofil didebs urTierToba hqondaT aTi Tvis bavSvTan.

erT jgufs uTxres, rom bavSvi gogonaa, meores _ biWi, xolo mesames

sqesis Sesaxeb araferi acnobes. didebs hqondaT sami saTamaSo: rezinis

burTi, Tojina da rezinis saReWi rgoli. im jgufidan, romelsac

bavSvi egona gogona, qalebis 72%-ma da kacebis 89%-ma mas misca

Tojina, visac egona biWi, qalebis 80%-ma da kacebis 50%-ma mas misca

burTi, Zalian mcire raodenobam rezinis rgoli.

k.smitma da b.loidma (C.Smith, B.Lloid, 1978) Caatares eqsperimenti,

romlis msvlelobisas akvirdebodnen, Tu rogor eqceodnen dedebi

sxvis 6 Tvis bavSvebs. qalebi yovelnairad cdilobdnen “biWebSi”

gamoewviaT meti aqtivoba, aqezebdnen maT, rom exoxaT da eTamaSaT.

“gogonebs” ki eqceodnen ufro rbilad, ubiZgebdnen maT ufro

laparakisken.

rogorc kvlevaTa Sedegebi aCvenebs, mSoblebi zogjer

gaucnobiereblad axdenen sqesisaTvis tipiuri qcevis waxalisebas da

Page 24: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

24

negatiurad ekidebian qcevas, romelic ar Seesatyviseba bavSvis sqess.

amasTanave, orive tipis reaqcia mamebSi gamoxatulia ufro metad.

zogi mkvlevari Tvlis, rom biWis genderuli identifikacia

mimdinareobs ufro rTul pirobebSi, vidre gogonasi. es gamowveulia

imiT, rom deda ufro met dros atarebs bavSvTan, vidre mama, mamas

bavSvi xedavs naklebad da naklebad mniSvnelovan situaciebSi, amitom

pataras TvalSi is naklebad mimzidveli obieqtia. amis Sedegad,

rogorc gogonasaTvis, ise biWisaTvis nebismier kulturaSi pirveladi

_ esaa dedasTan identifikacia, anu feminuri. amasTanave, bavSvis

bazisuri orientaciac Tavisi bunebiT feminuria, vinaidan masSi

CarTulia iseTi tradiciulad qaluri Tvisebebi, rogoricaa

damokidebuleba, daqvemdebarebuli mdgomareoba, pasiuroba da a.S.

amrigad, biWis winaSe dgas rTuli amocana: Secvalos sawyisi

qaluri identifikacia mamakacuriT. amas arTulebs is, rom im

adamianTa umravlesoba, visTanac bavSvs uxdeba urTierToba, isev

qalebia (sabavSvo baRis aRmzrdelebi, eqimebi, maswavleblebi), amitom

biWebma gacilebiT naklebi ician mamakacuri genderuli rolis

Sesatyvisi qcevebis Sesaxeb, vidre qaluri rolis Sesaxeb. amave dros,

genderuli rolebis ierarqiuli damokidebulebis Sesaxeb arsebul

warmodgenebs mivyavarT iqamde, rom biWebi sociumis mxridan ganicdian

gacilebiT did zewolas sqes-specifikuri qcevis Camoyalibebis

mimarTulebiT, vidre gogonebi.

sqesobrivi identurobis CamoyalibebaSi mniSvnelovan rols

TamaSoben bavSvis Tanatolebi. ukve sami wlidan bavSvebi aqeben an

kicxaven erTmaneTs sqesisaTvis tipiuri an aratipiuri qcevisaTvis da

biWebi amas akeTeben ufro aqtiurad. aRsaniSnavia, rom Tanatolebi

biWebis qcevaze ufro axdenen gavlenas, vidre gogonebze. genderuli

rolisaTvis Seuferebeli qceva gansakuTrebiT cudad moqmedebs

popularobaze biWebs Soris ( Huston, 1983), maSin roca “qalabiWobas”

gogonas popularobisaTvis ar moaqvs SesamCnevi ziani. kvlevebi

aCvenebs, rom biWebi, romlebic TamaSoben gogonebTanac, ufro

ganicdian Tanatoli biWebisagan dacinvas, vidre isini, romlebic

emorCilebian sqes-rolur stereotipebs ( A.Steriker, L.Kurdek, 1982).

Page 25: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

25

mTavari etapi, roca Tanatolebis gavlena yvelaze didia, iwyeba 8-12

wlidan, roca yalibdeba biWebis jgufebi. es procesi, romelsac

uwodes “mamakacuri protesti”, xasiaTdeba gogonebisadmi aSkara

negativizmiT da gansakuTrebuli "mamakacuri", xazgasmiT uxeSi da

mkveTri urTierTobis stiliT. gardamaval asakSi xdeba am stilis

ramdenadme Serbileba.

l.koxi (LKoch,1956) aRniSnavs, rom biWebisaTvis misi sqesis

Tanatolebs aqvT ufro didi mniSvneloba. vinaidan biWebi naklebad

miiswrafvian ufrosebisaken, ojaxisaken, isini ufro mgrZnobiareni

arian sqesisaTvis Seuferebeli saqcielisaTvis TanatolTa zewolis

mimarT. l.veicmani ( L.Weitzman,1979) Tvlis, rom biWebisaTvis misi

sqesis TanatolTa jgufis erT-erTi funqcia mdgomareobs imaSi, rom

igi iZens mamakacur Tvisebebs da misTvis aucilebel dedisagan

damoukideblobas TanatolebTan solidarobiT da maTTan Sejibris

gziT. amitom biWebis TamaSebisaTvis ufro damaxasiaTebelia jgufuri

xasiaTi.

d) informaciis gavlena genderuli identifikaciis Camoyalibebaze.

bavSvebSi genderuli identifikaciisa da sqes-roluri qcevebis

Camoyalibebaze gavlenas axdens is informaciac, romelsac bavSvi

Rebulobs sxvadasxva wyarodan: literaturuli nawarmoebebidan,

kinofilmebidan, televiziidan.

l i t e r a t u r a

sabavSvo wignebi savsea sqes-roluri nimuSebiT, sadac Cveulebriv,

sWarboben mamakaci personaJebi. qalebi gamoxatuli arian mxolod

ojaxuri saqmianobis rolebSi, maSin roca mamakacebs miniWebuli aqvT

yovelgvari SesaZleblobebi. aman bavSvs SeiZleba STaagonos, rom

samyaro, garda bavSvebis aRzrdisa, ekuTvniT mamakacebs, xolo qalebi

TamaSoben daqvemdebarebul rols. igive tendencia gamovlinda

dawyebiTi klasebis saxelmZRvaneloebis gaanalizebis Sedegadac,

Tumca 1980 wlidan sabavSvo literaturaSi genderis asaxva cotaTi

Seicvala sqesTa Soris ufro meti Tanasworobis mimarTulebiT.

analogiuri Sedegebi miiRes rusma mkvlevarebmac. i.s.klecinam da

n.n.obolencevam (1998) gaaanalizes saSualo skolis pirveli _ meore

klasis xuT saxelmZRvaneloSi mocemuli ilustraciebi da daadgines,

Page 26: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

26

rom mamakacebis raodenoba orjer aRemateba masSi gamosaxuli qalebis

raodenobas. mamakacebi da biWebi ZiriTadad warmodgenili arian

instrumentaluri saqmianobiT, garda amisa, isini qalebsa da

gogonebze ufro xSirad arian gamoxatuli dasvenebis, garTobisa da

saswavlo saqmianobis situaciebSi.

qalebis rolisa da saqmianobis aRweris mixedviT didebisTvis

gankuTvnili literatura da Jurnalistika ar gansxvavdeba

sabavSvosagan. n.v.aJgixinam (1996) gaaanaliza 1970-80-iani wlebis sabWoTa

mxatvrul-literaturuli Jurnalebi da daadgina, rom presis

damaxasiaTebeli niSania sibraluli qalisadmi, romelsac emansipaciam

CamoaSora qaluroba da mowodeba, daubrunos qali “Tavis WeSmarit

daniSnulebas”.

igive tendenciaa ucxoeTis presaSic. b.fridmanma (1994), romelic

ikvlevda qalisa da mamakacis xats amerikul JurnalebSi, daadgina,

rom qali gamosaxulia, rogorc axalgazrda da Tavisufali, qaluri

da haerovani, pasiuri da mxiaruli, kmayofili Tavisi sawoli oTaxiTa

da samzareuloTi, seqsiT, SvilebiTa da saxliT. mosamsaxure qali ki

marTalia, Wkviania, ganaTlebuli, mimzidveli, magram “uiRbloa” da

Tavisi samuSaoTi im donezea maskulinirebuli, rom mis

TavmoyvareobaSelaxul, pasiur qmars dakarguli aqvs misdami

yovelgvari interesi.

aRmoCnda, rom presaSi fotozec ki qalebi da kacebi gamosaxuli

arian gansxvavebulad: kerZod, mamakacebSi xazgasmulia saxe, vinaidan

isini gamoxatuli arian kisris zemoT, xolo qalebi gamoxatuli arian

mTeli taniT. am movlenas arCerma da misma kolegebma ( Archer et al., 1983)

uwodes feisizmi (face-ism). erTi SexedviT, adamianma SeiZleba ifiqros,

rom am faqts ara aqvs didi mniSvneloba, magram rogorc aRniSnavs

arCeri, Tavi da saxe warmoadgens “sulieri cxovrebis centrs-aqaa

lokalizebuli inteleqti, pirovneba, identuroba da xasiaTi” (Archer,

A 1983) da naTelia, rom masobrivi informaciis saSualebebi am

cnebebis asocirebas axdenen ufro mamakacTan, vidre qalTan.

t e l e v i z i a

sqesobriv identifikaciasa da genderul stereotipizaciaze

gavlenas axdens televiziac. gerbneri da grosi (Gerbner & Gross, 1976)

Page 27: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

27

televizias miawerdnen socialuri realobis bunebaze warmodgenis

fundamentaluri Secvlis unars. igi am unars flobs imisi gamo, rom

aramarto asaxavs arsebul mdgomareobas, aramed adidebs arsebul

tendenciebs. satelevizio saxeebs aRviqvamT, rogorc realurs, xolo

adamianebs aqvT televiziis farTod gamoyenebisa da arCevanis

saSualeba. banduram ( A.Bandura,1969) gamoTqva mosazreba, rom

televizias, rogorc mibaZvisaTvis roluri modelebis wyaros,

Tavisuflad SeuZlia metoqeobis gaweva mSoblebisa da

maswavleblebisaTvis. gamokvlevebi aCvenebs, rom masobrivi

informaciis saSualebebi genderul-rolur socializaciaze axdenen

did gavlenas, xolo telegadacemaTa analizma aCvena, rom televizia

qmnis qalebisa da mamakacebis stereotipul, tradiciul saxeebs.

n.sinorelim (Signorielli, 1989) moaxdina satelevizio programaTa

analizi, romlebsac wlebis manZilze eTerSi ekavaT saukeTeso dro

da daadgina, rom ekranze gamoCenili adamianebis 71% da mTavari

gmirebis 69%-iyo mamakaci. qalebisa da mamakacebis Tanabrad gamoCenis

tendencia am drois manZilze gamovlinda umniSvnelod. televiziis

ekranze asaxuli qalebi saSualod iyvnen mamakacebze ufro

axalgazrdebi, hqondaT ufro sasiamovno garegnoba da rbili xasiaTi,

maT aCvenebdnen saxlSi, ojaxur wreSi da sasiyvarulo scenebSi. garda

amisa, isini ufro xSirad iyvnen naCvenebi msxverplis rolSi, aTi

gaTxovili qalidan muSaobda mxolod sami (realurad ki gaTxovili

qalebis naxevarze meti muSaobs) da rogorc wesi, es iyo

tradiciulad qaluri samuSao. mamakacebi ki aramarto ufro xSirad

Cndebodnen ekranze, aramed hqondaT prestiJuli profesia an

muSaobdnen specifikurad mamakacur sferoSi.

televiziaSi sareklamo rgolebis kontent-analiziT gamoirkva. rom

maTi Seqmnisas farTod iyeneben genderul stereotipebs. msgavsi

kvlevebiT aRmoCnda, rom reklamaSi mbrZanebluri xma yovelTvis

kacisaa, sareklamo rgolebis umravlesoba qalebis monawileobiT

axdens saojaxo saqonlis reklamirebas, xolo mamakacTaTvis

saqmianobis diapazoni sareklamo rgolebSi samjer ufro farToa,

vidre qalebisTvis.

Page 28: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

28

marTla axdens Tu ara televizia adamianze gavlenas? dadgenilia,

rom es marTlac asea. kimbalis ( Kimball,1986) monacemebis mixedviT, im

bavSvebSi, romlebic xSirad uyureben televizors, gacilebiT metad

vlindeba genderuli stereotipebi, vidre maT TanatolebSi, romlebic

naklebad uyureben televizors. eqsperimentuli gamokvlevebi aCvenebs,

rom satelevizio modelebma SeiZleba gavlena moaxdinos bavSvis mier

genderis aRqmaze. rablisa da misi kolegebis (Ruble et al., 1981)

eqsperimentSi bavSvi naklebad TamaSobda neitraluri saTamaSoTi

satelevizio rgolis Cvenebis Semdeg, sadac am saTamaSoTi TamaSobda

sawinaaRmdego sqesis bavSvi. ase rom, televiziis gavlena genderuli

identifikaciis procesze aSkaraa.

s a T a m a S o e b i

arsebobs safuZveli vifiqroT, rom genderuli socializaciis

procesSi didia saTamaSoebis roli. gamokvlevebi gviCvenebs, rom

saTamaSoebi da TamaSebi exmarebian gogonebs im saqmianobis garkvevaSi,

romlebic exeba dedobisTvis mzadebas da saojaxo meurneobis

gaZRolas, uviTareben maT urTierTobis unarebsa da TanamSromlobis

Cvevebs. sxvagvaradaa saqme biWebTan: saTamaSoebi da TamaSebi ubiZgeben

maT gamomgoneblobisaken, garemomcveli samyaros gardaqmnisaken,

exmarebian im Cvevebis ganviTarebaSi, romlebic mogvianebiT safuZvlad

daedeba sivrciT unarebs. axdenen damoukideblobis, Sejibrisa da

lideruli qcevis waxalisebas (Block,1979; Connor et al.,1978).

milerma (Miller,1987) aCvena, rom saTamaSoebi jer isev dayofilia

genderuli niSniT: kvlevaSi mis mier gamoyenebuli 50 saTamaSodan,

cdis pirTa mier 41 gansazRvruli iyo, rogorc mxolod

gogonebisTvis, an mxolod biWebisTvis gankuTvnili. saTamaSoebi,

romlebic cdis pirebma stereotipulad gansazRvres, rogorc

gogonebis, Sedgeboda WurWlisgan, saojaxo nivTebisagan, agreTve

Tojinebisa da rbili saTamaSoebisgan. biWebis saTamaSoebSi ki cdis

pirebma CarTes satransporto saSualebebi, burTebi, iaraRi da

konstruqtorebi.

kvlevebi aCvenebs, rom bavSvebSi saTamaSoebisadmi upiratesobis

Camoyalibebaze gavlenas axdenen ufrosebi. aseve dadgenilia. rom

mSoblebi ufro pozitiurad reagireben, roca bavSvi, gansakuTrebiT

Page 29: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

29

biWi, TamaSobs Tavisi sqesis Sesatyvisi saTamaSoebiT. skolamdel

asakSic ki, is bavSvebi, romlebic ar TamaSoben sakuTari sqesis

Sesatyvisi saTamaSoebiT, xSirad ganicdian kritikas an ignorirebas

Tanatolebis mxridan.

1.5. genderuli gansxvavebebi qalebsa da mamakacebs Soris

masobriv cnobierebaSi arsebobs Sexeduleba, rom qalebi da mamakacebi

Zalian gansxvavdebian erTmaneTisagan. Tvlian, rom mamakaci aris aqtiuri,

ambiciuri, racionaluri, damoukidebeli da araemociuri, xolo qali

nazi, mgrZnobiare, emociuri, damokidebuli, pasiuri. sazogadoebaSi aseve

arsebobs mosazreba, rom qalebsa da mamakacebs Soris arsebuli

gansxvavebebi ganpirobebulia maTi biologiuri TaviseburebebiT da

xSirad srulebiT ar axseneben imas, rom qalsa da mamakacs Soris aris

gacilebiT meti msgavseba, vidre gansxvaveba.

makkobim da jeklinma (Maccoby & Jacklin,1974) ganixiles is kvlevebi,

romlebic exeboda genderuli gansxvavebebis Seswavlas da daadgines, rom

sqesTa Soris gamoxatuli gansxvaveba arsebobs oTx sferoSi, esenia:

sivrceSi orientaciis unari, maTematikuri unarebi, verbaluri unarebi da

agresiuloba.

ganvixiloT genderuli gansxvavebebi iseT sferoebSi, rogoricaa

qalebisa da mamakacebis unarebi, emociuri sfero, agresia da

konfliqturoba, dominireba da avtoriteti, empatia, konformuloba.

a) gansxvaveba unarebSi

v e r b a l u r i u n a r e b i

qalebsa da mamakacebs Soris erT-erTi gansxvaveba mdgomareobs

imaSi, rom qalebs ufro aqvT ganviTarebuli verbaluri inteleqti, xolo

mamakacebs _ mxedvelobiT-sivrciTi. qalebis upiratesoba metyvelebiTi

funqciebis ganviTarebaSi vlindeba adreuli asakidan, magaliTad, 18 Tvis

gogonebma ician daaxloebiT 50 sityva, biWebi ki am raodenobas aRweven 22

Tvis asakSi. SemdgomSic, gogonebis metyveleba ufro mdidaria sityvieri

maragiTac da gramatikuli wyobiTac, kiTxvis Cvevebsac gogonebi

euflebian biWebze adre. pirvelklaseli gogonebis saartikulacio

unarebi SeiZleba SevadaroT meoreklaseli biWebis amave unarebs.

Page 30: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

30

mozardobis periodSic gamoxatulia artikulaciaSi gogonebis

upiratesoba anu maT mier bgerebis ufro mkafiod gamoTqma (MO’Brien,

K.Nagle,1987). gogonebi met interess iCenen adamianebisadmi, socialuri

situaciebisadmi da ufro mogvianebiTac, isini ukeT metyveleben da ukeT

aRiqvamen garedan Semosul informacias.

erT-erT kvlevaSi, romelic Catarda meoTxe-meTerTmete klasis

moswavleebze, maT daavales Txzulebis dawera Temaze, romelic

saintereso iyo orive sqesisTvis. dawerili Txzulebebidan biWebis

namuSevrebi iyo ufro mokle, maT mier gamoyenebuli sityvebis raodenoba

saSualod Seadgenda gogonebis mier gamoyenebuli sityvebis 83-86%(L.La

Brant,1933). gogonebi ukeTesad asruleben iseT davalebebs, rogoricaa

winadadebisa da moTxrobis dasruleba, isini kiTxuloben biWebze ufro

swrafad. biWebis metyvelebaSi sWarbobs sityvebi, romlebic gadmoscemen

moqmedebas, xolo gogonebi ufro iyeneben sagnobriv _ SefasebiT

sityvebs. am mxriv sainteresoa eqsperimenti, romelic Caatares 6-7 wlis

bavSvebTan. bavSvebs unda daesaxelebinaT sityvebi, romlebsac isini

Tvlidnen “karg” da “cud” sityvebad. biWebisTvis “cudi” sityvebi iyo: “nu

darbixar”, “nu xtunav”, “nu micocav”, xolo gogonebisTvis _

“mgeli”,”kudiani”,”ukvdavi koSCei’. biWebisTvis”kargi”sityvebia

“tankisti”,”mfrinavi”,”kosmonavti’, xolo gogonebisTvis_

“dediko”,”mama’,’bebia”,”mSvidoba”, “samSoblo’.

metyvelebis darRvevebic ufro xSirad SeiniSneba biWebSi.

mamakacebisa da qalebis enabluobis Sefardeba meryeobs 2:1-dan 10:1-mde (

HSchnell, 1946).

m x e d v e l o b i T _ s i v r c i T i u n a r e b i

mxedvelobiT-sivrciTi unarebi aris is sfero, sadac bavSvobidan

lideroben mamakacebi. t.hiltonma 1985 wels Seajama amerikeli

ufrosklaselebis did SerCevaze Catarebuli testebis Sedegebi,

romlebic exeboda sivrciTi damokidebulebebis gagebas da daadgina, rom

Wabukebi am testebs asrulebdnen gogonebze ukeTesad. dadgenilia, rom

mamakacebi gacilebiT ukeTesad asruleben “Separdis amocanebs”,

romlebic moiTxovs mentalur sivrceSi mxedvelobiTi xatebis rotacias

da ukeT manipulireben “amthaueris kubiT”. marSrutis daxsomebis

Page 31: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

31

amocanebis gadawyvetisas gamovlinda, rom mamakacebi marSruts swavloben

ufro swrafad, xolo qalebi ixsomeben meti raodenobis sagzao

orientirebs.

zogi gamokvlevis mixedviT, sivrciT unarebSi sqesobrivi

gansxvavebebi aRmocendeba mozardobis asakSi, ris gamoc mkvlevarTa rigi

fiqrobs, rom es damokidebulia hormonebze. r.vudfildma Seadara

erTmaneTs qalebis mier miRebuli sivrciTi unarebis testebis Sedegebi

mSobiarobamde da mSobiarobis Semdeg, e.i. im periodSi, roca qalis

organizmSi xdeba SesamCnevi hormonaluri Zvrebi. aRmoCnda. rom im

periodSi, roca qalebis organizmSi mkveTrad dabldeboda estrogenebis

done, sivrciTi testebis Sesruleba SesamCnevad umjobesdeboda.

miuxedavad aseTi Sedegebisa, arsebobs monacemebi, rom ukve 8-9 wlis

asakSi biWebi gogonebze ukeTesad iyeneben mxedvelobiT sayrdenebs

sivrceSi orientaciisaTvis. garda amisa, ufro naklebi asakis bavSvebSic

aRmoCenili iqna gasxvavebebi sivrciTi mimarTebebis dadgenaSi biWebis

sasargeblod. ase rom, saqme mxolod hormonebSi ar unda iyos.

90-ian wlebSi gamoikveTa mimarTuleba, romlis momxreni arsebul

sqesobriv gansxvavebebs akavSireben tvinis naxevarsferoebis

funqcionalur specializaciasTan. g.lensdeli erT-erTi pirveli mivida

im azramde, rom zogierTi fiziologiuri meqanizmi, romlebic safuZvlad

udevs mxedvelobiT- sivrciT da verbalur unarebs, qalis tvinSi

SeiZleba erTmaneTiT iyos gadafaruli, xolo mamakacis tvinSi _

ganlagebulia sapirispiro naxevarsferoebSi. es mosazreba dadasturda

sxva kvlevebiTac. kerZod, fsiqolog j.mak-glounis monacemebis mixedviT,

marcxena naxevarsferoSi lokaluri dazianebiT gamowveuli afazia

mamakacebSi Tavs iCens samjer ufro xSirad, vidre qalebSi. man aseve

daadgina, rom mamakacebSi marcxena naxevarsferos dazianeba ZiriTadad

auaresebda verbaluri davalebebis Sesrulebas (veqsleris mixedviT),

xolo marjvena naxevarsferos dazianeba _ auaresebda araverbaluri

testebis Sesrulebas. qalebSi ki IQ – s maCvenebeli ar iyo damokidebuli

imaze, Tu romeli naxevarsfero iyo dazianebuli.

sivrciTi unarebis lateralizaciaSi sqesobrivi gansxvavebebi

bavSvebSi Tavs iCens sakmaod adre. s.uaitlsonma Caatara 6-dan 13 wlamde

asakis 200 bavSvis gamokvleva dihapturi stimulaciis testiT: cdis

Page 32: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

32

pirebi 10 wm-is ganmavlobaSi orive xeliT erTdroulad sinjavdnen or

gansxvavebul, gaurkveveli formis sagans (sagans ver xedavdnen). Semdeg

maT aCvenebdnen 6 sagans, romelTagan unda amoerCiaT xeliT mosinjuli

ori figura. Sedegebma aCvena, rom gogonebi erTnairad kargad

axerxebdnen obieqtebis gamocnobas rogorc marjvena, ise marcxena xeliT

mosinjvisas, biWebisTvis ki marcxena xelis maCvenebeli iyo bevrad

ukeTesi, vidre marjvenasi. es monacemebi mowmobs, rom biWebSi sivrciTi

aRqmisTvis marjvena naxevarsfero specializebuli xdeba ufro adre,

vidre gogonebSi.

m a T e m a t i k u r i u n a r e b i

fsiqologTa gansakuTrebiT mwvave diskusias iwvevs maTematikuri

unarebis sakiTxi. maTematika yovelTvis iTvleboda moRvaweobis

mamakacur sferod da maTematikuri unarebis testebSi mamamkacebi

sjobnian qalebs. sainteresoa is faqti, rom skolamdel da umcros

saskolo asakSi maTematikur unarebSi genderul gansxvavebas ara aqvs

adgili. maRal klasebSic zog SemTxvevaSi davalebas ukeTesad

asrulebdnen gogonebi, zogjer _ biWebi, xolo zogierT SemTxvevaSi

saerTod ar iyo gansxvavebebi maT Soris.

l.fridmanis mier studentebze Catarebuli kvlevis Sedegebis

mixedviT, romelic exeboda maTematikuri davalebebis Sesrulebas,

aRmoCnda, rom davalebebs ukeTesad asrulebdnen studenti -vaJebi.

maTematikur unarebSi es gansvla, romelic uecrad Cndeba

sqesobrivi momwifebis periodSi, SeiZleba iyos an imis Sedegi, rom

hormonaluri fonis Secvla gavlenas axdens amgvar Cvevebze, an imis

Sedegi, rom gogonebsa da vaJebs Soris Zlierdeba socialuri

gansxvavebebi. hormonaluri Teoria aradamajerebelia Tundac imitom,

rom kvlevebis monacemebiT, es gansxvaveba bolo wlebSi mniSvnelovnad

Semcirda.

miuxedavad maTematikur disciplinebSi genderuli gansxvavebebis

Semcirebisa, feingoldma (1988) da sxva mkvlevarebma (Becker & Gedges,1984;

Benbow & Stanley, 1982) daadgines, rom maTematikis niWiT dajildoebul

mozardTa Soris biWebis raodenoba iyo araproporciulad didi. msgavsi

Sedegebi miiRes haidma da misma kolegebma (Hyde & al., 1990). amasTanave, rac

Page 33: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

33

ufro maRali iyo Sefaseba, miT ufro gamoxatuli iyo mamakacTa siWarbe.

maT Soris, vinc Sesabamis testebSi daagrova 500 qula, biWebisa da

gogonebis Sefardeba iyo 2:1, vinc daagrova 600 qula _ 4:1, xolo vinc

daagrova maqsimaluri qulebi ( 700 da meti), Sefardeba iyo 13:1. zogi

avtori maTematikaSi maRal miRwevebs akavSirebs mamakacTa Tandayolil

mxedvelobiT-sivrciT unarebTan, romliTac isini sjobnian qalebs.

d.kenriki (Kenrick,1988) Tvlis, rom maTematikur unarebSi genderuli

gansxvavebebi dakavSirebulia imasTan, rom mamakacebSi testosteronis

maRali donis gamo, ufro gamoxatulia Sejibrisken swrafvis reqcia da

es gansxvavebebic pirdapir ukavSirdeba amas. Tumca, es axsna araa

damajerebeli, vinaidan maSin mamakacebs upiratesoba unda hqondeT yvela

unaris mixedviT, rasac praqtikulad ara aqvs adgili.

bevri mkvlevari maTematikur unarebSi genderul gansxvavebebs xsnis

socialur-fsiqologiuri faqtorebis gavleniT. S.ralisma da misma

kolegebma Seiswavles amerikel gamosaSvebi klasis moswavleTa didi

SerCeva da daadgines, rom is gogonebic, romlebmac warmatebiT gaiares

maTematikisa da sabunebismetyvelo mecnierebebis aucilebeli kursebi,

samjer ufro naklebad gamoxatavdnen momavalSi am sferoebSi muSaoebis

survils. sxva mkvlevarTa monacemebiT, maTematikuri niWiT

dajildoebuli 2000 moswavlidan maTematikur disciplinebSi

specializacia airCia biWebis 63%-ma da gogonebis 30%-ma. garda amisa,

biWebi gogonebze orjer ufro xSirad irCeven mecnier-mkvlevaris

karieras.

SesaZloa, amas ganapirobebs is, rom adreuli asakidanve gogonebi

eCvevian im azrs, rom maTematika araa qalis moRvaweobis sfero da isini

am dargSi albaT, ver moaxerxeben seriozuli warmatebis miRwevas.

maTematikuri unarebis testebSi erTnairi maCveneblebis SemTxvevaSic ki

qalebs aqvT SfoTianobis ufro maRali done da sakuTari Zalebis

naklebi rwmena, vidre mamakacebs. kauzalur atribuciaSi Catarebuli

eqsperimentebi aCvenebs, rom amocanebis gadawyvetisas mamakacebs

midrekileba aqvT warmatebis mizezebi miaweron TavianT unarebs, xolo

qalebi TavianT warmatebas xSirad xsnian SemTxveviTi faqtorebiT,

magaliTad imiT, rom gaumarTlaT. warumateblobis SemTxvevaSi _ piriqiT,

mamakacebi xSirad miuTiTeben maTgan damoukidebel garemoebebze, qalebi

Page 34: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

34

ki warumateblobas miaweren arasakmaris unarebs an amocanis sirTules.

yovelive amis gamo, maTematika qalebisTvis naklebad mimzidvelia,

vinaidan Cveulebriv, adamians urCevnia akeTos is saqme, romelSic Tavs

grZnobs kompetenturad da gaurbis iseT saqmianobas, sadac SeiZleba

ganicados marcxi. maTematikiT qalebis nakleb dainteresebaze

garkveulad moqmedebs stereotipuli genderuli rolebic. Tu romelime

sferoSi warmateba ar Seesatyviseba qalis genderuli rolis

standartebs (rogorc xdeba maTematikis SemTxvevaSi), qalebSi SeiZleba

moxdes egreTwodebuli warmatebisgan ganridebis motivis aqtualizacia.

SesaZlebelia, sakuTar maTematikur unarebSi qalebis naklebi

rwmena aris mSoblebisa da maswavleblebis molodinebisa da ganwyobebis

bralic. kvlevebiT dadginda, rom maswavleblebi gacilebiT metad

axdenen biWebis waxalisebas, vidre gogonebisas. agrZnobineben maT, rom

biWebis warmatebebi aris maTi unarebis Sedegi, xolo biWebis mier

daSvebul Secdomebs xsnian sxvadasxva faqtoriT, magaliTad,

arasakmarisi mondomebiT. aseTi atribucia aqveiTebs gogonebis rwmenas

sakuTar akademiur unarebSi, mixedavad imisa, rom Cveulebriv, gogonebi

gamoirCevian ufro maRali akademiuri moswrebiT, vidre biWebi.

parsonsisa da misi kolegebis mier (Parsons et al.,1982) aRmoCenil iqna,

rom mSoblebis xelSewyoba da Svilis unarebSi maTi rwmena did

gavlenas axdens bavSvis mier sakuTari SesaZleblobebis rwmenaze da im

disciplinis arCevaze, rasac igi samomavlod airCevs. mkvlevarebi

miuTiTeben, rom mSoblebis aRqma mainc rCeba genderul-diferencirebuli,

maSinac ki, Tu maTi vaJiSvilebi da gogonebi swavloben erTnairad

kargad da erTnairad asruleben standartul testebs.

b) empaTia da emociuroba

empaTia da emociuroba _ esaa is sfero, romelSiac arsebobs

sagrZnobi genderuli gansxvavebebi. emociurobis mixedviT gansxvavebis

ganxilva SeiZleba ramdenime doneze: erT SemTxvevaSi Cven saqme gvaqvs

sxvebis emociuri gagebis (empaTia) da am gagebis gamoxatvis unarTan

(empaTiuri eqspresia), xolo sxva SemTxvevaSi Cven gvainteresebs adamianis

mier sakuTari emociebis gancda da am emociebis gamoxatvis unari

(emociuri eqspresia).

Page 35: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

35

arsebobs monacemebi, romelTa mixedviTac qalebi mamakacebTan

SedarebiT arian ufro empaTiurebi. slaidebis daTvalierebisas an

moTxrobis mosmenisas gogonebi avlendnen met empaTias (Hunt,1990).

biWebTan SedarebiT Tanagancdisken gogonebis meti midrekileba

gamoavlina m.l.butovskaiamac (1997). saintereso gamokvleva Caatara

t.p.gavrilovam (1977), romelSic gamoCnda, rom empaTiuri qcevis formebi

_ Tanagancda da TanagrZnoba _ sxvadasxvagvarad vlindeba gansxvavebuli

sqesis bavSvebSi. ufrosebisa da cxovelebisadmi Tanagancda ufro xSirad

SeimCneoda biWebSi, xolo TanagrZnoba _ gogonebSi. Tanatolebisadmi

damokidebulebaSi ki iyo piriqiT: Tanagancdas ufro xSirad

gamoxatavdnen gogonebi, xolo TanagrZnobas biWebi.

mamakacebis naklebi empaTiuroba gamovlinda erT-erT eqsperimentSi,

romelSic ikvlevdnen SidsiT daavadebulTa mimarT damokidebulebas.

qalebTan SedarebiT, mamakacebs meti tendencia hqondaT es avadmyofebi

CaeTvalaT deviantur, arakompetentur adamianebad, romlebic ar arian

TanagrZnobis Rirsi da imsaxureben socialur distancias.

mamakacebTan SedarebiT qalebis met empaTiurobas xsnian maTi

genderuli rolebiT (Tavris,1992). e.w. “qaluri saqmianoba”, rogoricaa

bavSvebis movla, sxvebze zrunva _ moiTxovs empaTiur gamoxmaurebas.

tavriss mohyavs gamokvlevebis Sedegebi, romlis obieqtebi iyvnen

martoxela mamebi, romlebic TviTon zrdidnen Svilebs, vinaidan

daqvrivdnen an miatoves colebma. am mamakacebs aRmoaCndaT tipiuri

qaluri Tvisebebi, rogoricaa mzrunveloba da TanagrZnoba. sxva

sityvebiT, maT bavSvebis movla daiwyes ara imitom, rom Tavidan iyvnen

aseTi mzrunvelebi, aramed piriqiT, mzrunvelebi gaxdnen mxolod imis

Semdeg, roca daiwyes bavSvebis movla. am SemTxvevaSi maTi socialuri

roli moiTxovda empaTiur qcevas, xolo msgavsi socialuri rolebis

umravlesobas asrulebs qali.

tavrisis mosazreba Seesatyviseba iglis socialuri rolebis

Teorias (Eagly,1987). am Teoriis Tanaxmad, bevri genderuli gansxvaveba

warmoadgens socialuri rolebis Sedegs, romlebic mxars uWeren an

axSoben qalebsa da mamakacebSi qcevis garkveul variantebs, anu

genderuli rolebidan gamomdinare gansxvavebuli gamocdileba iwvevs

imas, rom qalebisa da mamakacebis Cvevebi da atitudebi nawilobriv

Page 36: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

36

gansxvavdeba erTmaneTisagan da swored amazea damyarebuli qcevaSi

gansxvavebebi.

mamakacebTan SedarebiT qalebis met empaTiurobas zogi mkvlevari

xsnis imiT, rom bavSvebis aRzrda xdeba genderuli rolebis Sesatyvisad

(Block,1973). mSoblebi axdenen gogonebis waxalisebas emociebis

gamoxatvisas, xolo biWebs aswavlian, rom saWiroa grZnobaTa

kontrolireba. garda amisa, gogonebis saTamaSoebi (Tojinebi) aviTarebs

empaTiur eqspresias, xolo biWebisa - ara. d. bloki varaudobs, rom amis

Sedegad mamakacebs empaTiurobis mxriv gaaCniaT naklebi gamocdileba da

maT ubralod ar ician, rogor moaxdinon reagireba meore adamianis

emociur diskomfortze.

dadgenilia, rom qalebi mamakacebze ukeTesad axerxeben sxva

adamianis emociebisa da araverbaluri qcevebis “wakiTxvas” anu

dekodirebas, rac dadasturebulia eqsperimentulad. erT-erT

eqsperimentSi cdis pirebi uyurebdnen videomasalas, romelzec naCvenebi

iyo garkveuli emociebis gamomxatveli pirovneba. sxva eqsperimentebSi

cdis pirebi usmendnen “Sinaarsobrivad gawmendili” xmebis Canawers.

sadac gamokveTili iyo mxolod toni. aRmoCnda, rom SemTxvevaTa 68%-Si

qalebi dekodirebas axdendnen mamakacebze ukeTesad, kvlevaTa mxolod

13%-Si mamakacebi sjobnidnen qalebs, xolo 19%-Si ar hqonda adgili

genderul gansxvavebebs. saSualod, araverbaluri aqtivobebis gaSifvra

qalebs SeuZliaT mamakacebze ukeTesad. yvelaze ufro kargad isini

axerxeben saxis gamometyvelebis “wakiTxvas”, Semdeg _ sxeulis enis

gagebas da ufro naklebad _ xmis tonalobis gagebas. es genderuli

gansxvaveba dasturdeba bavSvebSic, mozardebSic da didebSic.

arsebobs qalTa am unaris ramdenime axsna. erT-erTi maTganis

mixedviT, qalebs araverbalur komunikaciaze gaaCniaT senziturobis

genetikuri “programa”, radgan isini zrunaven bavSvebze da aqvT maTTan

urTierTobis gamocdileba. meore axsna isaa, rom Tavisi bunebiT ufro

emociuri qali “gavarjiSebulia emociur saqmeebSi” da amitom ukeTesad

axerxebs araverbaluri komunikaciis gagebas.

tavrisi (1992) aviTarebs mosazrebas, rom genderisgan

damoukideblad, is adamianebi, romlebsac ar gaaCniaT Zalaufleba,

gamoirCevian araverbaluri signalebisadmi ufro faqizi mgrZnobelobiT.

Page 37: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

37

es mgrZnobiaroba dasabuTebulia, radganac rom “gadarCes”,

“xelqveiTisTvis” aucilebelia SeeZlos im adamianis qcevis niSnebis

aRqma da saTanado formiT reagireba, vinc flobs Zalauflebas.

sxvagvarad, qalebis mier sxvisi grZnobebis aRqmis unari _ esaa adapturi

reaqcia maT sust da daqvemdebarebul mdgomareobaze. sxvadasxva sqesian

wyvilebSi Catarebulma eqsperimentebma, sadac zog SemTxvevaSi lideri

iyo mamakaci, xolo zogSi am funqcias asrulebda qali, aCvena, rom

xelqveiTebi, maTi genderis miuxedavad, iyvnen ufro mgrZnobiareni

araverbaluri signalebisadmi, vidre liderebi, miuxedavad am

ukanasknelTa genderisa ( Snodrgass,1985). vinaidan sazogadoebaSi qals aqvs

mamakacze naklebi Zalaufleba, misi empaTiurobis erT-erTi axsna esaa.

rac Seexeba emociurobas, gamokvlevebi uCvenebs, rom mamakacTan

SedarebiT qali gamoirCeva meti emociurobiT da gulisxmierebiT.

sainteresoa is faqti, rom es genderuli sxvaoba izrdeba asakTan erTad.

magaliTad, skolamdeli asakis bavSvebSi gansxvaveba aRmoCnda Zalian

mcire, magram ukve meore klasidan es gansxvavebebi vlindeba sul ufro

Riad (Eisenberg, 1989).

emociurobaSi arsebul genderul gansxvavebebs bevri fsiqologi

xsnis gogonebisa da biWebis gansxvavebuli aRzrdiT. iungis Tanaxmad,

biWebis aRzrdis procesSi xdeba emociebis CaxSoba, maSin roca

gogonebSi dominirebs emociebis gamovlena. tradiciulad, mamakacebis

mier grZnobebis gamovlena araa miRebuli, rac gamoxatulia emociuri

simtkicis normaSi. amasTanave, mamakacebi da qalebi gansxvavdebian

sxvadasxva emociebis gamoxatvaSi: is, rac “Sesaferisia” qalisTvis

(tirili, sentimentaloba, SiSi), arasakadrisia kacisTvis da is, rac

“Seefereba” kacs (risxvis, agresiis gamovlena), _ “Seuferebelia”

qalisTvis.

g) agresia da konfliqturoba

Tavidanve unda aRvniSnoT, rom agresiuloba, rogorc pirovnebis

Tviseba da agresiuli qceva (agresiis gamovlenis forma) gansxvavdeba

erTmaneTisgan. agresiuloba _ esaa frustraciasa da konfliqtur

situaciaze agresiulad reagirebisaken midrekileba, xolo agresia _ esaa

adamianis qceva aseT situaciebSi. TavianT naSromSi makkobi da jeklini

Page 38: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

38

(1974) akeTeben daskvnas, rom agresia _ esaa erTaderTi socialuri qceva,

romlis mixedviTac arsebobs aSkarad gamoxatuli genderuli

gansxvavebebi. 1980-ian wlebSi Catarebuli sami metaanalizi (1986) aseve

adasturebs, rom agresiul qcevaSi arsebobs genderuli gansxvavebebi da

mamakacebi qalebze ufro agresiulebi arian.

o.s.barannikis (1999) monacemebiT, ukve skolamdel asakSi SeiniSneba

agresiulobaSi genderuli gansxvaveba. biWebs meti midrekileba aqvT

Cxubisaken, maTSi ufro metadaa gamoxatuli mtroba, konfliqturoba. am

asakis gogonebSi ki ufro metadaa gamoxatuli SfoTianoba da

daucvelobis gancda. biWebi arian ufro daZabulni, Seuracxyofas

ayeneben sxvebs da fantazioroben agresiul Temebze.

p.a.kovaliovma gamoavlina, rom agresiisken midrekileba moswavleTa

da studentTa yvela asakobriv jgufSi ufro metia mamakacebSi, vidre

qalebSi. SeiniSneba agresiulobis amaRlebis piki: biWebSi 12 da 14-15

wlis asakSi, xolo gogonebSi 11 da 13 wlis asakSi.

is faqti, rom mamakacebi qalebTan SedarebiT ufro agresiulebi

arian, dadasturda mraval kvlevaSi. mamakacebi erTmaneTs ebrZvian

sakuTari adgilis mosapoveblad. miznis misaRwevad isini xSirad

mimarTaven fizikur Zaladobasac. amaze metyvelebs aSS-is federaluri

biuros statistikuri monacemebi mkvlelobis, gaupatiurebis, Zaladobisa

da colis Seuracxyofis Sesaxeb. es monacemebi warmodgenilia cxrilSi:

danaSaulis tipiraodenob

a

mamakacis mier

Cadenili

qalis mier

Cadenili

mkvleloba 19,416 91% 9%

yaCaRoba 148,480 91% 9%

Tavdasxma 421,385 84% 16%

yvelanairi

Zaladoba620,023 87% 13%

kanadaSi mamakacebisa da qalebis dapatimrebaTa Sefardeba

mkvlelobisaTvis aris 11:1, xolo muqaris an Zaladobis mcdelobisaTvis

8:1. marTalia, mkvlelobaTa ricxvi qveynis an regionis mixedviT wlis

manZilze Zlier meryeobs, magram amis miuxedavad, mamakacebs 20-jer ufro

Page 39: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

39

meti midrekileba aqvT mamakacebis mkvlelobisaken, vidre qalebs _

qalebis mkvlelobisken.

kvlevebi adasturebs imas, rom kacebi qalebTan SedarebiT ufro

agresiulebi arian rogorc verbalurad, ise fizikurad. sqesTa Soris

gansxvavebas adgili hqonda ufro bunebriv situaciebSi (dartyma, fexis

dartyma saTamaSo moedanze), vidre laboratoriul situaciaSi

(plastmasis Tojinis damtvreva laboratoriaSi).

sakiTxis gadawyveta, vin ufro agresiulia _ qali Tu mamakaci,

gansazRvrulia agresiis saxiTac, imiT, Tu viskenaa igi mimarTuli.

e.v.kozirevam (2002) daadgina, rom saSualod autoagresiisaken

midrekileba ufro metad gamoxatulia qalebSi, xolo heteroagresiisaken

_ mamakacebSi.

agresiulobasa da konfliqturobaze saintereso kvlevebi aqvT

Catarebuli vaitings, Caildsa da lamberts. maT dakvirveba moaxdines

eqvsi kulturis warmomadgenlebze, kerZod, 3-dan 10 wlamde asakis 24

bavSvze, romlebic 25 wuTis ganmavlobaSi imyofebodnen velze. aRmoCnda,

rom ganurCevlad kulturisa, biWebi ufro xSirad mimarTavdnen fizikur

agresias, maSin roca gogonebi gamoirCeodnen sinaziTa da

yuradRebianobiT.

gamokvlevebi Catarebuli aqvs agreTve spiros, romelic dakvirvebas

awarmoebda israelis kibucebis bavSvebze. igi akvirdeboda 24 biWs da 23

gogonas. mas ainteresebda bavSvebs Soris interaqcia _ integraciuli

qcevis, konfliqturi da agresiuli qcevis mixedviT, vin iqneboda jgufSi

iniciatori da vin _ obieqti. Tavisi kvlevebi man ase Seajama: “yovel

asakobriv jgufSi gogonebi gamoirCeodnen interaqciulobiT, biWebi _

piriqiT, yvela jgufSi gamoirCeodnen meti konfliqturobiT. amasTanave,

yvela jgufSi, garda erTisa, biWebi gogonebTan SedarebiT ufro xSirad

axorcielebdnen agresiul qcevas”(96:128).

p.a.kovaliovma (1996) daadgina, rom mamakacebs ZiriTadad

midrekileba aqvT pirdapiri fizikuri da iribi agresiis da pirdapiri

verbaluri agresiisaken, xolo qalebs _ iribi verbaluri agresiisaken

(Woraoba). msgavsi Sedegebi miiRes lagerspecma da misma TanamSromlebma

(Lagerspetz et al.,1988) 11-12 wlis asakis fineli bavSvebis kvlevisas: gogonebi

amjobinebdnen agresiis iribi formebis gamoyenebas (avrcelebdnen

Page 40: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

40

Worebs), xolo biWebi agresias ufro xSirad gamoxatavdnen Riad

(ubiZgebdnen, Cxubobdnen, yvirodnen).

p.sirsis (P. Sears, 1951) kvlevebSi akvirdebodnen skolamdeli asakis

bavSvebs TojinebiT TamaSisas, romlebic imyofebodnen ojaxur pirobebSi.

aRmoCnda, rom biWebi gogonebTan SedarebiT aramarto avlendnen met

agresias, aramed ufro cdilobdnen fizikuri zianis miyenebas, maSin

roca gogonebi ufro mimarTavdnen verbalur agresias.

agresiaSi am gansxvavebebs ramdenime axsna aqvs: jer erTi, rogorc

aRniSnaven berkvisti da misi TanamSromlebi (Bjorkvist et al.,1994), qalebi

fizikurad arian ufro susti da amitom azri ara aqvs pirdapiri

fizikuri agresiis gamovlenas. Tumca, es axsna mTlad damajerebeli araa,

vinaidan qals SeuZlia gamoiyenos pirdapiri fizikuri agresia misive

sqesis warmomadgenlebTan konfliqtisas, rac zogjer marTlac xdeba.

igli da Stefeni (1984) agresiaSi genderuli gansxvavebebis asaxsnelad

iyeneben socialuri rolebis Teorias. isini aRniSnaven, rom es

gansxvavebebi nawilobriv SeiZleba aixsnas genderuli rolebiT,

romlebic aqezeben mamakacebSi agresiis gamovlenas, maSin roca qalebis

agresiul moqmedebas sazogadoeba uaryofiTad ekideba. qalis

agresiuloba Seuferebelia qalis rolis zogierT umniSvnelovanes

TvisebasTan, qali unda iyos nazi, unda gaurbodes fizikur safrTxes.

kempbelisa da manseris (Campbell & Muncer, 1987) kvlevaTa Sedegebidan

SeiZleba gakeTdes daskvna, rom mamakacs agresiuli qcevisaken xSirad

ubiZgeben sxvebi. agresiuli qcevis Semdeg mamakacebi naklebad ganicdian

danaSaulis grZnobas da SfoTvas, qalebSi _ piriqiT, agresiis Riad

gamovlena iwvevs danaSaulis grZnobas da SiSs (magaliTad, gabrazebulma

dedam, romelmac scema bavSvi, SeiZleba Semdeg masTan erTad itiros).

gamoTqmulia mosazreba, rom agresiuli qceva warmoadgens

konfliqtisas aRmocenebuli agznebis ganmuxtvis saSualebas.

eqsperimentebis Sedegebi aCvenebs, rom es yovelTvis ase araa da

garkveul rols agresiis gamovlenaSi TamaSobs genderuli gansxvavebebi.

d.hokansonisa da misi kolegebis (Hokanson & Bugress, 1962) eqsperimentebSi

cdis pirebi pirovnebaTaSoris konfliqtze reagirebdnen an agresiulad,

an megobrulad. gamovlinda, rom mamakacebSi agresiulad reagirebis

dros emociuri agzneba mcirdeboda ufro swrafad, vidre megobrulad

Page 41: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

41

reagirebisas. roca SeuZlebeli iyo pirdapiri agresiis gamovlena

(fizikuris an verbaluris), arteriuli wneva rCeboda maRali, rac

miuTiTebda emociuri daZabulobis SenarCunebaze. qalebSi megobrulad

reagirebisas emociuri daZabuloba ecemoda ufro swrafad, vidre

agresiulad reagirebisas. qalebsa da mamakacebs Soris aseT gansxvavebas

es avtorebi xsnian imiT, rom mamakacisTvis agresia warmoadgens qcevis

instrumentalur formas, e.i. ara TviTmizans, aramed miznis miRwevis

(konfliqtis gadawyvetis) saSualebas.

genderul gansxvavebebs pirdapiri agresiis gamovlenaSi zogi

avtori xsnis mamakacisa da qalis organizmSi testosteronis sxvadasxva

donis arsebobiT, radganac dadgenilia kavSiri agresiul qcevasa da am

hormonis maRal koncentracias Soris.

igli da Stefeni mamakacebis met agresiulobas imiT xsnian, rom

mamakacebi amjobineben iseT rolebs, romlebic moiTxovs agresiis

gamovlenas (magaliTad, samxedro an sportuli sfero) da aqedan

gamomdinare, isini iZenen agresiuli moqmedebebis Cvevebsa da

gamocdilebas.

rac Seexeba konfliqtur situaciebs, i.v.griSevma (1996) daadgina,

rom qalebi da mamakacebi gansxvavebulad axdenen ojaxsa da axlobelTa

wreSi aRmocenebuli konfliqtebis gadawyvetas. qalebi avlenen met

moTminebasa da kompromisisken tendencias, mamakacebi ki aseT

SemTxvevebSi ufro xSirad mimarTaven “magar” gamoTqmebs da ginebas,

xolo qalebi mzad arian itiron.

i.m.nikolskaias (2001) monacemebiT, romelic erTmaneTs adarebda

pirvelidan mexuTe klasis CaTvliT biWebisa da gogonebis koping-

strategiebs maTTvis rTul da usiamovno situaciebSi, biWebi gogonebze

orjer ufro xSirad mimarTavdnen strategiebs “vibrZvi, vCxubob” da 1,5-

jer ufro xSirad _ “vajavreb vinmes”. es monacemebic adasturebs, rom

biWebs ufro metad aqvs agresiis strategiisaken tendencia, vidre

gogonebs. gogonebi biWebze xSirad iyenebdnen strategiebs “vexvevi,

vixuteb, veferebi”, “vtiri, vdardob”. es miuTiTebs axlo

urTierTobisaken gogonebis met moTxovnilebaze, emociur gantvirTvaze

cremlebis saSualebiT, sakuTari Tavisa da sxvebis sibralulze.

Page 42: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

42

d) konformuloba

sazogadoebaSi arsebuli stereotipis mixedviT, qali mamakacTan

SedarebiT ufro konformulia. igli, gamodis ra tradiciuli sqesobrivi

rolebis gagebidan, aRniSnavs, rom mamakaci naklebad unda

eqvemdebarebodes socialur gavlenas. misi kvlevebi exeboda

konformulobisa da damTmoblobis Seswavlas laboratoriul pirobebSi,

sadac cdis pirebs urTierToba uxdebodaT ucnobebTan. kvlevebis

Sedegebidan gamoitanes ori daskvna: 1. metaanalizma aCvena mcire, magram

statistikurad mniSvnelovani tendencia qalebisaTvis, rom isini

mamakacebze ufro advilad eqcevian sxvisi gavlenis qveS; 2. sxvadasxva

kvlevebSi xSirad miRebulia urTierTsawinaaRmdego Sedegebi.

igli (1978) aRniSnavs, rom 1970 wlamde Catarebul 22 kvlevaSi, romelic

exeboda konformulobis mixedviT genderuli gansxvavebebis dadgenas,

32% miuTiTebs qalis met konformulobaze, maSin roca 40 kvlevidan,

romelic Catarda 1970 wlis Semdeg, mxolod 8%-Si aRmoCnda igive

gansxvavebebi. igli aRniSnavs, rom sqesis social-fsiqologiuri gavlena

damokidebulia kvlevis konteqstze. man agreTve daaskvna, rom vinaidan

adamianisaTvis damaxasiaTebelia sxvisi azrisTvis damorCileba maSin,

roca igi araa darwmunebuli Tavisi poziciis sisworeSi, yvelaze didi

sqesobrivi gansxvavebebi gamovlindeba im kvlevebSi, sadac gamoyenebuli

iqneba iseTi Temebi, romlebSic erTi genderis warmomadgenlebi ukeTesad

arian garkveulni. magaliTad, genderuli gansxvavebebis Semswavleli

bevri kvleva operirebda informaciiT samxedro da politikis sferodan,

sadac qalebi naklebad kompetenturni arian.

am mosazrebis demonstrireba moaxdines sistrankma da mak-devidma

(Sistrunk & Mc.David, 1971). isini sTxovdnen kolejis orive sqesis

studentebs epasuxaT kiTxvarze. kiTxvari Sedgeboda “mamakacuri”

Temebisagan, rogoricaa sportuli manqanebi, politika da maTematika.

amave dros, igi moicavda “qalur” Temebsac, rogoricaa kosmetika, kerva

an cxoba. Sedegebma aCvena, rom mamakacebi qalebze ufro konformulebi

iyvnen qalur Temebze, xolo qalebi _ mamakacur Temebze pasuxisas.

qalebisa da mamakacebis konformulobis doneebs Soris mniSvnelovani

gansxvaveba ar gamovlinda.

Page 43: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

43

d.maiersi (2000) aRniSnavs, rom umjobesia vilaparakoT ara qalebis

ufro met konformulobaze, aramed qalis ufro met “sxvebze

orientaciaze”. rogorc vnaxeT, qalebi arian ufro empaTiurebi, maTTvis

ufro mniSvnelovania adamianuri urTierTobebi da amitom socialur

situaciebSi avlenen met pasuxismgeblobasa da Riaobas, ufro metad

zrunaven pirovnebaTaSoris urTierTobebze da amis gamo, ufro advilad

icvlian sakuTar azrs.

miuxedavad imisa, rom kvlevebSi konformulobis mixedviT aRmoCnda

Zalian mcire genderuli gansxvavebebi, stereotipi, rom qalebi

mamakacebTan SedarebiT arian ufro konformulebi, mainc arsebobs.

iglisa da misi kolegebis azriT (Eagly & Wood, 1982), amis mizezia is, rom

qals aqvs ufro dabali statusi saxlSic da samsaxurSic. adamiani,

romelsac gaaCnia naklebi Zalaufleba da ufro dabali statusi,

iZulebulia bevr rameSi dauTmos imas, vinc statusiT dgas masze maRla.

Cveulebriv, sazogadoebaSi mamakacs gaaCnia ufro maRali statusi da

meti Zalaufleba, vidre qals. amitom yoveldRiur cxovrebaSi

sazogadoeba xedavs, rom mamakacebi axdenen gavlenas, xolo qalebi

emorCilebian maT. amitom iqmneba STabeWdileba, rom mamakacTan SedarebiT

qali aris ufro konformuli, vidre amas aCvenebs mecnieruli

eqsperimentebi, sadac qalebsa da mamakacebs aqvT erTnairi rolebi.

1.6. genderuli stereotipebi da kultura

stereotipi _ esaa sazogadoebaSi gavrcelebuli azri jgufis

wevrTa pirovnuli Tvisebebis Sesaxeb. rac Seexeba qalisa da mamakacis,

anu genderul stereotips _ esaa qalisa da mamakacis qcevebisa da

xasiaTis Tvisebebis gamartivebuli, mdgradi, emociurad Seferili xati.

genderuli stereotipebi vlindeba adamianis cxovrebis yvela sferoSi:

TviTcnobierebaSi, pirovnebaTaSoris urTierTobaSi, jgufTaSoris

urTierTobaSi (63:143).

genderuli stereotipebi gamodis, rogorc genderuli sqemebi.

genderuli sqema _ esaa genderis kognituri kategoria. Semosuli

informaciis gadamuSavebis procesebs es sqemebi warmarTavs imgvarad, rom

adamiani iwyebs mis aRqmas, daxsomebasa da interpretacias genderis

Sesaxeb misi Sexedulebebis Sesabamisad. magaliTad, mamakaci, romelic

Page 44: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

44

Tvlis, rom xelmZRvaneloba araa qalis saqme, nebismier konfliqtSi,

romelic xdeba xelmZRvanel-qalsa da mis xelqveiTebs Soris, xedavs imis

dadasturebas, rom qalebs ar gaaCniaT xelmZRvanelisTvis aucilebeli

unarebi, Tumca mamakaci-xelmZRvanelis iseTive moqmedeba misTvis

sruliad misaRebi da bunebrivi iqneba.

teilorisa da misi kolegebis, kondrisa da rosis mier miRebuli

kvlevaTa Sedegebi miuTiTeben imaze, rom genderi warmoadgens

mniSvnelovan socialur kategorias, romelic gavlenas axdens aRqmaze.

saidan iRebs saTaves genderis kognituri kategorizacia? saqme

imaSia, rom adamians dabadebidanve axasiaTebs kategorizaciisaken

midrekileba, romelic mimdinareobs garegani stimulebis ganmasxvavebeli

Tvisebebis safuZvelze. kategoriebad dayofa bavSvobaSive iwyeba da

kognituri ganviTarebis procesis arss Seadgens. bavSvoba _ esaa swrafi

sqematuri ganviTarebisa da srulyofis periodi. bavSvis cxovrebis

ZiriTadi nawili eTmoba swored samyaros Sesaxeb informaciis aTvisebas.

“mamakacuri” da “qaluri” warmoadgens diqotomiur, amomwurav,

gansxvavebul “bunebriv” kategoriebs, romlebsac gansakuTrebul

yuradRebas aqceven rogorc ufrosebi, ise bavSvis Tanatolebi (Serbin et

al., 1993).

genderi kategorizaciis mniSvnelovan kriteriumad gamodis imitom,

rom sazogadoebaSi gamudmebiT saubroben genderul gansxvavebaTa

rolze. radganac qalebsa da mamakacebs Soris SeiniSneba bevri

gansxvaveba, bavSvi xvdeba, rom genderuli kategoriebis codna

sasargebloa adamianTa qcevis winaswarmetyvelebisaTvis (Martin&Halverson,

1982). es avtorebi Tvlian, rom bavSvi adamianebis, maTi qcevebisa da

maxasiaTeblebis klasifikacias pirvel rigSi axdens “mamakacis” an

“qalis” kategoriebSi. mravali monacemi adasturebs mosazrebas, rom

bavSvebi ufro xSirad avlenen im qcevis modelirebis survils, romelic

damaxasiaTebelia maTi sakuTari genderisaTvis.

gamoyofen genderuli stereotipebis ramdenime jgufs. pirvels

ekuTvnis mamakacuroba-qalurobis stereotipebi. mamakacurobis

stereotipul warmoadgenebs miewereba „aqtiur-SemoqmedebiTi”

maxasiaTeblebi, pirovnebis instrumentaluri niSnebi, rogoricaa

aqtiuroba, dominanturoba, Tavdajerebuloba, logikuri azrovneba,

Page 45: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

45

liderobis unari. qaluroba _ piriqiT, ganixileba rogorc “pasiur-

reproduqciuli” sawyisi, romelic vlindeba iseT eqspresiul pirovnul

maxasiaTeblebSi, rogoricaa damokidebuleba, mzrunveloba, SfoTianoba,

dabali TviTSefaseba, emociuroba. a.maslous azriT, cnebebi “mamakacuri”

da “qaluri” ar asaxavs im movlenaTa arss, romlis axsnac maT evalebaT.

am cnebebs yvela Sehyavs SecdomaSi, radgan is Tvisebebi, romlebsac

sazogadoeba Tvlis mamakacisaTvis damaxasiaTebalad, xSirad qalebsac

gaaCniaT, da piriqiT. Tumca, mamakacuri da qaluri maxasiaTeblebi

ganixileba, rogorc sawinaaRmdego, urTierTSemavsebeli.

genderuli stereotipebis meore jgufi moicavs warmodgenebs

mamakacsa da qals Soris ojaxuri da profesiuli rolebis ganawilebis

Sesaxeb. qalisaTvis ufro mniSvnelovan rolad iTvleba diasaxlisis,

dedis roli, xolo misTvis cxovrebis privatul sferod sazogadoebas

miaCnia ojaxi, bavSvebis gaCena, pasuxismgebloba ojaxis fsiqologiur

klimatze. mamakacs miewereba sazogadoebriv cxovrebaSi CarTuloba,

profesiuli warmateba, pasuxismgebloba ojaxis materialur

uzrunvelyofaze. mamakacisaTvis ufro mniSvnelovnad iTvleba swored

profesiuli roli.

dRes bevri mwerali, politikosi, sazogado moRvawe gamodis

winadadebiT, rom qali “daubrundes” ojaxs, Tumca arian isinic,

romlebic dganan sapirispiro poziciaze. magaliTad, g. pankratova

Tvlis, rom qalis “dabruneba” ojaxSi ar iqneba dadebiTi movlena,

radgan qali, romelsac aqvs samsaxuri, ufro damoukidebelia da

ukeTesad SeuZlia qmar-Svilis problemebisa da interesebis gageba.

sakmaod aqtualuria sakiTxi mamakacis ojaxuri rolis Sesaxebac.

rogorc zemoT aRvniSneT, dRevandeli mamakaci faqtiurad araa CarTuli

ojaxur saqmeebSi, gadawyvetilebebis miRebaSi, “mamakacuri” movaleobebi

scildeba ojaxur CarCoebs.

genderuli stereotipebis mesame jgufi ganisazRvreba Sromis

Sinaaris specifikiT. tradiciuli warmodgenebis mixedviT iTvleba, rom

qalis Sroma unda atarebdes Semsruleblur, momsaxureobiT xasiaTs,

unda iyos saqmianobis eqspresiuli sferos nawili. ZiriTadad qalebi

muSaoben vaWrobis, janmrTelobis dacvis, ganaTlebis sferoSi.

Page 46: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

46

mamakacisaTvis mTavaria SemoqmedebiTi da xelmZRvaneli samuSao, misi

saqmianoba ganisazRvreba saqmianobis instrumentaluri sferoTi.

genderuli stereotipebi Camoyalibda sqesobrivi gansxvavebebis

aRqmisa da axsnis safuZvelze, aseve Sromis im genderuli ganawilebis

Sedegad, romelic arsebobda saukuneebis manZilze. s.farelisa da

d.lorberis azriT, sazogadoebaSi arsebobda “tabu msgavsebaze”,

romelic adasturebda da ganamtkicebda genderuli gansxvavebebis

arsebobas, gansxvavebas qalisa da mamakacis genderul rolebSi, axdenda

genderuli uTanasworobis determinirebas.

unda aRiniSnos, rom genderuli stereotipebi gamoirCeva saocari

sicocxlisunarianobiT. maT myarad aqvT gadgmuli fesvebi mosaxleobis

udidesi nawilis cnobierebaSi, rac xels uwyobs socializaciis

procesSi stereotipebis TaobebisaTvis gadacemas. bevr qveyanaSi

warmodgenebi qalis rolis Sesaxeb ewinaaRmdegeba cxovrebis aqtiur

stils, amitom qalebis didi nawili ar cdilobs TviTrealizacias im

sferoebSi, romelic ar Seesabameba qalis rolis tradiciul gagebas.

tradiciulad mamakacuri, maRalanazRaurebadi da maRal statusis mqone

samuSaosaken mimaval gzaze qals xSirad xvdeba mravali dabrkoleba:

kulturuli, iuridiuli, saganmanaTleblo. qalebi ejaxebian mometebul

moTxovnebs, diskriminacias samsaxurSi miRebisas Tu dawinaurebisas, rac

xels uSlis qals sakuTar SesaZleblobebis realizebaSi.

aRsaniSnavia isic, rom genderuli stereotipebi uaryofiT gavlenas

axdens mamakaczec. tradiciuli mamakacuri roli, rogorc ukve vnaxeT,

mamakacebSi xSirad iwvevs daZabulobas da stress, vinaidan bevri

maTganisaTvis genderuli normebisadmi sruli Sesatyvisoba miuRwevadia.

sxvadasxva kulturaSi genderuli stereotipebi gansxvavebulia. es

gamowveulia im tradiciebiT, romlebic arsebobs ama Tu im

sazogadoebaSi da romlebic, Tavis mxriv, aregulirebs qalsa da mamakacs

Soris arsebul urTierTobebs.

d.macumotos ganmartebiT, “kultura _ esaa damokidebulebebis,

Rirebulebebis, rwmenisa da qcevis formaTa nakrebi, romelsac iziarebs

adamianTa jgufi da gadaecema Taobidan Taobas enis an komunikaciis sxva

saSualebaTa meSveobiT” (Matsumoto, 1994).

Page 47: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

47

kulturaTaSoris kvlevebs awarmoebs kros-kulturuli

fsiqologia, romelic dainteresebulia imiT, rom daadginos

universaluri fsiqologiuri principebi da Teoriebi sxvadasxva

kulturisTvis.

kros-kulturuli kvlevebi mimdinareobs genderis fsiqologiaSi,

rac iZleva im rolis ufro Rrmad Seswavlis saSualebas, romelsac

kultura TamaSobs genderisa da genderuli gansxvavebebis Seqmnasa da

dacvaSi. genderuli stereotipebis kvlevebidan aRsaniSnavia bestisa da

viliamsis kvleva: “sqesTan dakavSirebuli stereotipebis gazomva:

ocdaaTi qveynis Seswavla” ( Deborah Best & John Williams: Measuring Sex

Stereotypes: A. Thirty -Nation Study, 1990).

am avtorebma kvlevaSi gamoiyenes “zedsarTavTa Semmowmebuli

sia(Adjective Check List), romelic Sedgeboda 300 punqtisagan. kvlevaSi

monawileobdnen 25 qveynis studenti qalebi da mamakacebi. maT unda

mieTiTebinaT, am 300 zedsarTavidan maT kulturaSi romeli

asocirdeboda ufro xSirad qalTan da mamakacTan. aRmoCnda, rom 300

zedsarTavidan 48 zedsarTavi 19 qveyanaSi asocirebuli iyo mxolod

mamakacTan, xolo 25 _ mxolod qalTan. gamoirkva, rom mamakacebi

aRqmulni iyvnen, rogorc mbrZanebluri, damoukidebeli, agresiuli,

dominirebuli, aqtiuri, gabeduli, araemociuri, uxeSi. qalebi _ piriqiT,

rogorc damokidebulebi, Tvinieri, mSiSara, susti, emociuri,

mgrZnobiare, nazi, meocnebe da crumorwmune. Tumca, avtorebi aRniSnaven,

rom adgili hqonda am “kanonzomierebidan” ramdenime gamonakliss.

magaliTad, zedsarTavebi _ zarmaci, xmauriani da uxeSi, _ qveynebis

umravlesobaSi asocirebuli iyo mamakacTan, magram nigeriaSi maT

akavSirebdnen qalTan. iaponiaSi qalebsa da ara mamakacebs aRiqvamen

rogorc trabaxas, araorganizebuls da autanels. malaiziaSi

zedsarTavebi “daJinebuli” da “xumara” asocirdeboda qalTan. garda

amisa, zogierT qveyanaSi, magaliTad, germaniasa da malaiziaSi sqesTa

diferenciacia gamoxatuli iyo ufro metad, xolo indoeTsa da

SotlandiaSi _ naklebad(53:344).

avtorebi dainteresdnen, gansxvavdeboda Tu ara qalTan da

mamakacTan asocirebuli stereotipebi maTi upiratesobis TvalsazrisiT.

gamoirkva, rom am mxriv qveynebs Soris arsebobda garkveuli sxvaobebi,

Page 48: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

48

kerZod: avstraliaSi, braziliaSi, perusa da italiaSi mamakacis

stereotipebi iyo sakmaod arasasurveli, maSin roca nigeriaSi, iaponiaSi,

samxreT afrikasa da malaiziaSi isini iyo ufro sasurveli. italiaSi,

perusa da SotlandiaSi emxrobodnen qalebTan dakavSirebul sakmaod

dadebiT sterotipebs, xolo samxreT afrikaSi, nigeriaSi, iaponiasa da

malaiziaSi _ isini iyo uaryofiTi. Seswavlili 25 qveynidan qalisa da

mamakacis stereotipebSi gansxvaveba ar aRiniSneboda mxolod fineTSi da

trinidadze. darCenili 23 qveynidan TerTmetSi upiratesobas aniWebdnen

mamakacis, xolo TormetSi _ qalis stereotipebs.

bestma da viliamsma gadawyvites imis garkveva, Tu riT iyo

ganpirobebuli qveynebs Soris stereotipebis upiratesobaSi arsebuli

gansxvavebebi. amis dasadgenad maT Seiswavles am qveynebis ekonomiuri da

socialuri ganviTarebis maCveneblebi da qveynis religia. aRmoCnda, rom

erTaderTi mniSvnelovani faqtori, romelzec damokidebuli iyo

aRniSnuli gansxvaveba, aris religia. qalis sterotipebi ufro

sasurveli iyo im qveynebSi, romelTa tradiciebi moicavs mdedrobiTi

sqesis RvTaebaTa da wmindanTa mimarT Tayvaniscemas da sadac qals aqvs

religiur ceremoniebSi monawileobis ufleba. magaliTad, kaTolikur

qveynebSi qalTan dakavSirebuli stereotipebi iyo ufro dadebiTi, vidre

protestantulSi. pakistanSi qaluri stereotipebi bevrad ufro

negatiuria, vidre indoeTSi. pakistanis islamur TeologiaSi yvela

mniSvnelovani figura mamakacia da religiur ritualebsac mxolod

mamakacebi asruleben. indoeTSi _ piriqiT, misdeven religiur tradicebs,

romlebic gulisxmobs mdedrobiTi sqesis RvTaebebisadmi Tayvaniscemas,

indur taZrebSi RvTismsaxurebas asruleben mamakacebic da qalebic.

aseTi Sedegebi araa gasakviri, radgan religia warmoadgens

kulturis erT-erT mniSvnelovan faqtors, romelic gavlenas axdens

kulturis tradiciebze.

1.7. religiis gavlena stereotipebis Camoyalibebaze.

religia _ esaa kulturis erT-erTi cvladi, romelmac

mniSvnelovani roli Seasrula da dResac asrulebs kacobriobis

istoriaSi. religiam udidesi gavlena iqonia sazogadoebis yvela fenaze,

igi gansazRvravda adamianTa Soris urTierTobebsac. es gansakuTrebiT

Page 49: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

49

exeba sqesTaSoris urTierTobebs, qalisa da mamakacis rolsa da adgils

sazogadoebaSi.

ganvixiloT, Tu ra damokidebulebebi arsebobda qalisa da

mamakacis mimarT iseT msoflio religiebSi, rogoricaa qristianoba da

islami. miuxedavad imisa, rom am religiaTa tradiciebi gansxvavdeba

erTmaneTisagan, qalis mimarT maTi damokidebuleba erTmniSvnelovnia.

Tvalsazrisi, romelic xazs usvams qalis arasrulfasovnebis gagebas,

gamoxatulia samyaros Seqmnisa da pirvelcodvis miTebSi. qrsitianobas

da islams aerTianebs Zveli aRTqmis wignebi.

bibliaSi da Zvel aRTqmaSi aqcentirebulia patriarqati.

patriarqati _ esaa sazogadoebis organizaciis saSualeba mamakacis

dominirebiT. mamakacis patriarqaluri Zalaufleba qalze warmoadgens

TiTqmis yvela sazogadoebis funqcionirebis safuZvels, mas ZiriTadad

ganamtkicebs socializaciis procesi, romelic iwyeba ojaxSi aRzrdiT

da grZeldeba ganaTlebis sistemiT, literaturiT, religiiT im donemde,

rom mis Rirebulebebs iTviseben qalebic da mamakacebic. am Tavisebur

“Sinagan kolonizacias” aqvs Sors mimavali Sedegebi: erTi mxriv, igi

aiZulebs qals, miiRos mamakacis mier misTvis gamoyofili dabali

pozicia, xolo meore mxriv, es masSi iwvevs ukmayofilebas,

TviTuaryofas, sakuTari danaSaulisa da arasrulfasovnebis gancdas.

bibliis mixedviT, arsebobda qalisa da mamakacis mniSvnelovnebis

mkveTri gansxvaveba: sazogadoebis TvalSi mamakacs gaaCnda meti

Tavisufleba da Rirebuleba. mamakaci batonobda qalze, qali legalurad

iTvleboda sakuTrebad da qmari “flobda” Tavis cols. qalis

daniSnuleba iyo qmrisTvis gaeCina Svilebi da daxmareboda mas

yovelgvar saqmeSi. mas unda gaebednierebina qmari, daekmayofilebina misi

seqsualuri moTxovnilebebi da damorCileboda mis yovelgvar brZanebas.

qals faqtiurad ar gaaCnda socialuri statusi, yvela gadawyvetilebas

Rebulobda mamakaci (46:283).

qals, romelic Seqmnili iyo “mamakacis neknidan” da mamakacisTvis,

unda eRiarebina Tavisi meorexarisxovneba. Tu cols qmarTan hqonda raime

kiTxva, unda ekiTxa mxolod saxlSi (61:280). qals unda Caecva ubralod,

ar unda yofiliyo zedmetad morTul-mokazmuli: “eseve dedakacebic,

wesieri samoseliT, morcxvobiTa da kdemamosilebiT Seimkon, ara Tmis

Page 50: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

50

dawvniT da oqroTi, an margalitebiT, an Zvirfasi tansacmliT, aramed

keTili saqmeebiT, rogorc SeferiT dedakacebT, romlebmac RvTismosaoba

irCies. dedakaci unda swavlobdes mdumarebaSi, yovelgvari morCilebiT”

(61: 135).

bibliur periodSi xSiri iyo qorwineba asakovan mamakacsa da

axalgazrda qals Soris, rac aseve asaxavs mamakacis Zalauflebas.

qalebi Txovdebodnen axalgazrda asakSi, maSin roca mamakacs qorwineba

SeeZlo nebismier asakSi. qaliSvili iyo mamis sakuTreba, xolo qorwineba

gamodioda, rogorc saqmiani garigeba.

bibliaSi SevxvdebiT nawyvetebs, sadac qalebs aswavlian

mamakacisadmi morCilebas: “colebo, daemorCileT Tqvens qmrebs, rogorc

ufalSia sakadrisi”.

Tu qmari eWvobda, rom coli Ralatobda, mas igi unda mieyvana

mRvdelTan, romelic atarebda specialur ceremonials, romliTac unda

dadgeniliyo, damnaSave iyo Tu ara qali. Tu qali ver SeZlebda

qmrisTvis Tavisi udanaSaulobis damtkicebas, igi sastikad daisjeboda.

mTeli ceremoniali sadisturi tonebiT iyo Seferili da tardeboda

qalis dasaSineblad. Tu qali aRmoCndeboda udanaSaulo, qmars aravin ar

sTxovda pasuxs usafuZvlo braldebisTvis.

qristes moZRvrebis mixedviT, RmerTis mier Tavidanve dadgenilia

monogamiuri qorwineba: “da Seqmna RmerTma adamiani Tavis msgavsad,

mamakaci da qali Seqmna man”. saxareba gveubneba: “amitom miatovebs kaci

Tavis mamas da Tavis dedas da miewebeba Tavis cols da oriveni erT

xorcad iqmnebian”. Semdeg naTqvamia: “da rac RmerTma SeaerTa, mas

adamiani ver ganaSorebs”. aseT konteqstSi daqorwinebuli kacisTvis an

gaTxovili qalisTvis sxva partnioris yola niSnavda RmerTis mier

dawesebuli erTianobis winaaRmdeg wasvlas.

Suasaukuneebis qristianul epoqaSi socialur cxovrebaze religiis

roli da gavlena uzarmazari iyo. eklesia qals uyurebda, rogorc

umdables arsebas, romelic mTlianad unda emorCilebodes mamakacs. am

periodSi gamefebuli iyo qalisadmi iseTi siZulvili, romlis analogic

ar icis arcerTma sxva epoqam. Teologebi Tvlidnen, rom qalSia yvela

borotebis fesvi, aqedan gamomdinare, saWiroa misi morjuleba, dasja da

mokvlac ki.

Page 51: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

51

qalTa devnis erT-erTi saSualeba iyo “kudianebze nadiroba”. me-16

saukuneSi asiaTasze meti “kudiani” dasajes sikvdiliT. msxverplTa 85%-s

Seadgendnen qalebi, xolo danarCen 15%-s warmoadgendnen is mamakacebi,

romlebsac raime kavSiri hqondaT koconze damwvar “kudianTan”. zogierT

evropul qalaqSi im dros daiRupa qalebis TiTqmis 90%.

amasTanave, arsebobda qalis garkveuli ideali, romelsac xotbas

asxamda qristianuli msoflmxedveloba. zogadad, am “marad qaluris”

standartuli saxe _ esaa nazi, lamazi, rbili, alersiani, pasiuri da

umweo, anu vinmeze mijaWvuli qali (ojaxze, qmarze, Tavisi gvaris

mamakacebze). qristianuli msoflmxedvelobis mixedviT, Rirebulia

TavisTavad qristiani, ganurCevlad sqesisa; meore mxriv, igi socialur

cxovrebaSi sqesTa Soris akanonebs srul asimetrias da qals uyenebs

qmrisadmi sruli morCilebis moTxovnebs. Tu davakvirdebiT jvrisweris

ficis teqsts, davinaxavT, Tu ramdenadaa gamjdari masSi aseTi

Sexedulebebi. qali ambobs: “vficav, miyvardes, pativi vce da

davemorCilo”; xolo mamakaci ambobs: “vficav, miyvardes da pativi vce”,

Tumca arafers ar ambobs morCilebaze.

qarTuli qristianuli moralis mixedviT, qali unda iyos RvTis

moSiSi, nazi, kdemamosili, damyoli da erTguli, ojaxuri keris

damcveli. misi adgili gansazRvrulia qalis daniSnulebaze qristianuli

moraliT _ qalisTvis saukeTesod iTvleboda is adgili, romelsac mas

miuCenda sjulieri qorwineba. amitom mis yvelaze did Rirsebad

iTvleboda qmris pativiscema da ojaxis erTguleba. qarTul

qristianobas qali miaCnda ojaxSi rwmenis danergvis sayrden Zalad.

realobam da cxovrebam Tavis koreqtivebi Seitana qarTveli qalis

stereotipSi. igi xSirad asrulebda mamakacis funqcias, radgan mamakaci

an mters ebrZoda, an ojaxgareT Sromobda. mamakacis Sin aryofnis

pirobebSi meurneobas uZRveboda ojaxis deda. qali aRiqmeboda, rogorc

mamakacis potenciuri Semnacvlebeli. sainteresoa is faqti, rom arcerT

epoqaSi, maT Soris arc qristianulSi, saqarTveloSi qali ar yofila

dakavSirebuli bnel ZalebTan, ar fiqsirdeba qalis devnis arcerTi

SemTxveva, gansxvavebiT evropuli qveynebisagan.

islamuri tradiciebic amarTlebs qalis daqvemdebarebul

mdgomareobas. yuranSi miTiTebulia, rom qmari dgas colze maRla,

Page 52: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

52

radgan alahma mamakacs misca qalze upiratesoba. SariaTi (musulmanuri

kanonmdebloba) da adaTic (Cveulebis samarTali) amarTlebs qalis

araTanasworuflebian mdgomareobas. religiur morals qaliSvilis

dabadebac ki ubedurebad miaCnda: “Sens dabadebas qva dabadebuliyo

jobda, igi kedlis asaSeneblad mainc gamodgebodao” _ aseTi sityvebiT

xvdebodnen qalis dabadebas.

yuranisa da SariaTis Tanaxmad, qali araa mamakacis Tanaswori, arc

qonebrivad da arc uflebrivad. magaliTad, memkvidreobis gayofisas

yuranis mixedviT, “vaJsa ori qalis nawili ergos” (45:98). SariaTis

samsjavroSi erTi mowme mamakacis Secvla SeuZlia mxolod or qals,

qalis mokvlisaTvis mkvlels unda gadaexada im fuladi jarimis

naxevari, rasac ixdidnen mamakacis mkvlelobisTvis. qalis saflavs

Txridnen mTeli meoTxediT Rrmad, vinaidan islamuri Sexedulebis

mixedviT, qali sikvdilis Semdegac araa mamakacis simaRleze yofnis

Rirsi.

saRmrTo wigni colebisgan moiTxovs qmrebisadmi morCilebas, xolo

qmrebs aswavlis: “igini galanZRoT, roca SiSSi iqneT, vai Tu gveurCoso,

sawolSi ganze miagdoT da scemoT maT” (9:38). qmars ufleba aqvs

gausamarTleblad moklas urCi coli (9:19): “qals sceme, Tu cemiT ar

mokvda, blagvi culiT mokali”, ambobs adaTi.

adreuli islamis periodSi qali iyo bevrad ufro damoukidebeli,

vidre mogvianebiT. qals akontrolebdnen sisxliT naTesavi mamakacebi da

ara qmari, mas SeeZlo TviTon aerCia qmari da dabrunebuliyo Tavis

axloblebTan, Tu qmris ojaxSi cudad moeqceodnen. im dros qalebi

saxes CadriT ar ifaravdnen da ar atarebdnen arc ritualur

tansacmels, rogoricaa faranja, CaCvani, iaSmaki da sxv.

qalis Tavisuflebis SezRudva iyo rogorc religiuri, ise

socialuri movlena. CaCvani _ esaa cxenis Zuis Savi bade, romelsac

qalebi ifareben saxesa da mkerdze. CaCvans zemodan Tavidan bolomde

wamosxmuli aqvs faranja, romelic erTianad faravs qalis tans. Cadri

didi Salis qsovilia, romliTac musulmani qali ifaravs saxesa da tans

da itovebs mxolod mcire saWvrets. iaSmaki CaCvanis saxesxvaobaa: saxvevi,

rasac qali pirze da cxviris qvemo nawilze ikeTebs morCilebisa da

qalis sunTqvis “uwmindurobis” niSnad.

Page 53: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

53

yurani qalebis mier saburvelis tarebisa da maTi karCaketilobis

moTxovnas ukve asaRebs RvTis mier dawesebulad: winadadeba eZlevaT

“qaliSvilebs da morwmuneTa colebsac Cadri Ziramde dauSvan, rom ver

gamoicnon igi” (45:59). yurani gansazRvravs, rodis, rogor da ra gaakeTos

qalma: “qalebma fexi ar gadadgan ise, rom gamouCndeT TavianTi faruli

samkaulebi” (9:31).

rac Seexeba qorwinebas, igi warmoadgenda garigebas, romlis

drosac gasaTxovar qalSi mSoblebi da naTesavebi iRebdnen sasyidels _

yalims, maxrs. adaTis mixedviT, “qaliSvili erTi tomara kakalia,

SeiZleba iyido, SeiZleba gayido”. yalimis gadaxdis Semdeg mamakaci

xdeboda qalis mflobeli. SariaTSi naTqvamia, rom “qmars ufleba aqvs

Tavisufleba waarTvas urC cols... qmars SeuZlia gaeyaros cols Tavisi

survilisa da Sexedulebisamebr mizezis auxsnelad... cols arasodes ar

SeuZlia gaeyaros qmars, Tu misi neba ar aris”(Tavi 11, muxli 43). adaTi

ambobs: ” rogorc mwyemss SeuZlia daklas Tavisi faris romeli cxvaric

surs, aseve qmars ufleba aqvs ganagos Tavisi colis sicocxle”.

SariaTi gaTxovil qals faqtiurad aqcevs qmris tyved. mas ufleba

ara aqvs qmris nebarTvis gareSe gavides saxlidan; ufleba ara aqvs

stumrebis miRebis dros iyos qmris gverdiT.

yuranis Tanaxmad, qorwineba saWiro iyo bavSvebis gaCenisTvis da

igi rekomendebuli iyo yvelasTvis(61:205).

islami qadagebs poligamias. yuranSi bevri suraa, romlebSiac

laparakia sqesTaSoris urTierTobebze. erT-erTi maTgani mouwodebs

mamakacebs, hyavdeT ori, sami, oTxi coli, xolo sayvarlebis raodenoba

araa SezRuduli. yuranSi naTqvamia: “Tqveni colebi _ yanaa TqvenTvis,

iareT Tqvens yanaSi, roca moisurvebT”(61:207). qmars gaaCnda garkveuli

valdebulebebic, kerZod, qmari valdebuli iyo “Rirseulad Seenaxa

coli, an wesierad daebrunebina ukan”(61:206).

dReisaTvis bevri ram Seicvala. bevri musulmani qali samsaxurSi

icmevs evropulad, egvipteSi qalebis 90% ar atarebs Cadrs, TurqeTSi

akrZalulia Cadris tareba, magram yvela qveyanaSi ase rodia. iranSi da

eraySi qals dResac ar SeuZlia daeswros sakuTari ganqorwinebis

process mowmis statusiTac ki. iranSi qalebs ekrZalebaT fexburTis

matCze daswreba. saudis arabeTSi qals ara aqvs manqanis tarebis ufleba

Page 54: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

54

da praqtikulad, yvela qali CadriT ifaravs saxes; sudanSi qals ara

aqvs ufleba, datovos qveyana qmris, mamis an Zmis Tanxmobis gareSe.

Tu gaviTvaliswinebT am religiur tradiciebs, gasagebi gaxdeba,

ratomaa dResac ase Zlieri odesRac Camoyalibebuli stereotipebis

gavlena Tanamedrove adamianis cnobierebaze. religia warmoadgens

kulturis nawils, kultura ki gavlenas axdens misi yvela wevris

Camoyalibebaze. socializaciis procesSi bavSvi iTvisebs im kulturul

normebs, im Rirebulebebs, im stereotipebs, romlebic damaxasiaTebelia

misi kulturisaTvis. amdenad, araa gasakviri, rom bavSvebic da

ufrosebic xSirad moqmedeben am sterotipebis mixedviT.

2. kvleviTi nawili

2.1. sakiTxis dasma

yvela kulturaSi arsebobs genderuli stereotipebi, romlebic

moicavs sazogadoebaSi gavrcelebul warmodgenebs qalebisa da

mamakacebis pirovnuli Tvisebebis. qcevebis, saqmianobis Sesaxeb.

socialuri rolebis Teoriis mixedviT (Eagly,1987) genderuli

stereotipebi aRmocendeba im gansxvavebuli rolebidan, romlebsac

asruleben qalebi da mamakacebi. sqesTa dayofas socialuri rolebis

mixedviT, mivyavarT garkveul socialur normebamde, romelTa mixedviTac

moqmedeben qalebi da mamakacebi. magaliTad, Cven moveliT, rom qali

iqneba ufro mgrZnobiare, eqspresiuli da emociuri, vidre mamakaci, xolo

mamakaci iqneba ufro damoukidebeli, agresiuli da daJinebuli, vidre

qali.

kulturaTa mixedviT genderuli stereotipebi gansxvavebulia,

vinaidan adamiani ganicdis im kulturis gavlenas, romelSic

mimdinareobs misi socializacia. kulturis erT-erTi mniSvnelovani

nawilia religia, romelic gavlenas axdens genderuli stereotipebis

Camoyalibebaze. viliamsisa da bestis (1990) cnobil kvlevaSi aRniSnulia,

rom genderul steretipebSi gansxvaveba dakavSirebulia religiasTan. es

avtorebi varaudoben, rom genderuli stereotipebi aRmocenda Sromis

iseTi danawilebidan, romlis drosac qalebi ZiriTadad dakavebulni

Page 55: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

55

arian saojaxo saqmiT, xolo mamakacebi _ ojaxis gareT. maTi azriT,

genderuli stereotipebi Seicvleba am rolebis SecvlasTan erTad.

me-20 saukunis 90-iani wlebidan Cvens qveyanaSi momxdarma

politikurma, ekonomikurma da socialurma cvlilebebma garkveulad

Secvala tradiciuli genderuli rolebi, Seamcira qalisa da kacis

profesiebis da saqmianobebis mkveTri polarizacia, ramac Tavis mxriv,

gamoiwvia tradiciuli stereotipebis rRveva. Cven gvainteresebda imis

dadgena, Tu rogor aisaxa es cvlilebebi Cveni axalgazrdobaze, kerZod

baTumis saxelmwifo universitetis qristian da musulman studentebze,

aris Tu ara gansxvavebebi maT Soris da Tu aseTi gansxvavebebi

aRmoCndeba, riT unda aixsnas is _ religiiT Tu sxva faqtorebiT.

Cveni qveynis istoriidan viciT, rom me-17 saukuneSi TurqeTma

daipyo saqarTvelos erT-erTi uZvelesi kuTxe _ aWara, sadac gaavrcela

Tavisi kanonmdebloba (SariaTi) da islamuri religia. Turqebis batonoba

aWaraSi gagrZelda sami saukune. aman garkveuli gavlena moaxdina aWarul

ojaxze, qalisa da mamakacis genderul rolebze, sqesTaSoris

urTierTobebze.

am istoriuli movleniTaa gamowveuli is, rom dRes aWaraSi

qristianulis gverdiT arsebobs musulmanuri tradiciebi. sanam

gamovkveTdeT Cveni kvlevis mizans, manam mokled mimovixiloT, Tu

rogori iyo Sromis genderuli danawileba, genderuli rolebi, qalisa

da mamakacis statusi aWaraSi.

miuxedavad imisa, rom TurqTa batonobas aWaraSi mohyva SariaTisa

da islamis gavrceleba, SariaTma mainc ver SesZlo ojaxis SigniT

arsebuli urTierTobebis sferoSi Rrmad SeWra, vinaidan aWaraSi myarad

iyo fexmokidebuli qarTuli saojaxo tradiciebi. Tumca, ucxo

kanonmdeblobam da religiam garkveuli gavlena mainc iqonia. sakmarisia

imis Tqma, rom 13-14 wlidan aWaraSi qals unda etarebina Cadri da

ekrZaleboda mamakacTa sazogadoebaSi uCadrod gamoCena, misi cxovreba

gamoirCeoda karCaketilobiT, sazogadoebriv cxovrebaSi CaurevlobiT.

rac Seexeba saojaxo cxovrebas, aWareli qalis uflebebi sakmaod

maRali iyo da igi aqtiur rols asrulebda ojaxis mmarTvelobaSi

(gansxvavebiT islamuri qveynebisa). am mxriv gamoirCeoda asakiT ufrosi

qali, deda-qali (“did-nene”), rogorc mas uwodebdnen aWaraSi, romelic

Page 56: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

56

asrulebda ojaxis danarCen qalebs Soris Sromis ganmanawileblis da

ganmkarguleblis movaleobas. qalTa ufross ebara sursaT-sanovage. misi

nebarTvis gareSe ojaxis verc erTi wevri, maT Soris ojaxis ufrosi

mamakaci, anu “saxlis didic” ki ver gaasxvisebda marcvleulsa da rZis

produqtebs, ver gayidda pirutyvs. masve hqonda Cabarebuli ojaxisaTvis

nayidi sxvadasxva saqoneli, rasac TviTon unawilebda ojaxis wevrebs.

saojaxo yofis erT-erTi mniSvnelovani mxarea qorwineba. aWaraSi

qalis gaTxoveba Tu vaJis daqorwineba Sedioda mSoblebis funqciaSi.

dedisa da qalTa winamZRolis gareSe axalgazrdebis daqorwinebis

sakiTxs mamakacebi xSirad ver wyvetdnen da arcTu iSviaTad gadamwyveti

xmis ufleba eZleoda qals. deda-qalis maRal uflebebze metyvelebs

isic, rom igi iyo saojaxo TaTbiris ucvleli monawile. saxlis didis

Semdeg saojaxo TaTbirze yvelaze meti wona hqonda qalTa ufrosis xmas,

xolo zogjer igi iyo ojaxis winamZRolic.

im SemTxvevaSi, Tu col-qmari dascildeboda erTmaneTs, qals

ubrundeboda Tavisi kuTvnili mziTevi da qmars ar hqonda masze

pretenziis ufleba. mziTevi qmris ojaxSi warmoadgenda qalis pirad

sakuTrebas da misi sxvisTvis gadacema SeiZleboda mxolod qalis

surviliT. patronis gardacvalebis Semdeg, Tu qals hyavda Svilebi,

pirvel rigSi mziTevi rCeboda qaliSvils, Semdeg _ vaJs, xolo Tu qali

uSvilo iyo, misi sikvdilis Semdeg mziTevi ubrundeboda qalis

mSoblebs. Tu coli gaSordeboda qmars mis ojaxTan Seugueblobis

niadagze, qals mziTevTan erTad damatebiT eZleoda mcireodeni sarCo,

xolo Tu saojaxo konfliqtis mizezi iyo qmari, maSin qals mziTevTan

da sarCosTan erTad eZleoda niSani da is piradi nivTebi, romlebic mas

qorwilis dRes aCuqes qmris naTesavebma Tu mezoblebma.

aWaraSi Sroma diferencirebuli iyo sqesobrivi niSniT. ojaxSi

qalis saqmianobaSi Sedioda saWmlis momzadeba, wylis motana,

sisufTavis dacva, matylis, selis, kanafis damuSaveba da rTva-qsova.

aseve qalTa SromiT saqmianobas ekuTvnoda Tixisagan saojaxo dgam-

WurWlis damzadeba. garda amisa, qalebi monawileobdnen mesaqonleobasa

da samiwaTmoqmedo saqmianobaSi, yanis gawmenda-gaToxnaSi da sxva. unda

aRiniSnos isic, rom Sromis sqesobrivi danawileba aWaris yvela

regionSi erTairi ar iyo. Tu zemo aWaraSi ojaxSi qali dakavebuli iyo

Page 57: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

57

rogorc saojaxo, ise ojaxgareT saqmianobiT, qvemo aWaraSi qali

ZiriTadad ojaxSi Sromobda.

mamakaci asrulebda sxvadasxva samuSaos. mas ar ekisreboda

saojaxo meurneobis mxolod erT romelime dargSi mudmivad Sroma.

mamakaci Tu erT dRes dakavebuli iyo samiwaTmoqmedo saqmiT, meore

dRes(Tu amas moiTxovda ojaxis saWiroeba), SeiZleboda wasuliyo mTaSi,

an SeSa ezida, an Seesrulebina sxva saxis samuSao,xolo iq, sadac

meurneobis wamyvan dargs warmoadgenda miwaTmoqmedeba an mesaqonleoba,

mamakacebi ZiriTadad asrulebdnen erTidaigive samuSaos.

aWaruli ojaxis Sromis organizaciaSi gamoiyofoda iseTi

saqmianobebic, romlebic moiTxovda gansakuTrebul codnasa da

gamocdilebas. aseT samuSaoTa rigs ekuTvnoda xvna-Tesva, mefutkreoba

da sxva. sruldeboda iseTi samuSaoebic, romlebic eqvemdebareboda

morigeobis princips. aseTi iyo menaxireoba, rac gulisxmobda sasoflo-

saTemo mwyemsebis mier sazafxulo ialaRebze msxvilfexa saqonlis

movla-patronobas. garda amisa, ojaxi gvian Semodgomaze gamohyofda

mewisqviles, romelsac zamTrisaTvis unda moemzadebina ramdenime Tvis

samyofi fqvilis maragi.

miuxedavad islamisa da SariaTis gavrcelebisa, aWaraSi ojaxis

marTva emyareboda solidarobis princips. es gansakuTrebiT

mniSvnelovania, radgan im xalxebSi, sadac inergeboda islami, ojaxis

struqturaSic xdeboda Sesabamisi cvlilebebi: izrdeboda ojaxis

ufrosis erTmmarTveluri uflebebi, mcirdeboda solidaruli

mmarTveloba da sabolood, inergeboda ojaxis despoturi mmarTvelobac.

aWaraSi amas ar hqonda adgili (iSviaTi SemTxvevis garda), rac

gamowveuli iyo qarTuli ojaxuri tradiciebis simyariTa da simtkiciT.

am mokle istoriuli eqskursis Semdeg SegviZlia CamovayaliboT

Cveni hipoTeza, romelic mdgomareobs SemdegSi: qristiani da musulmani

studentebis stereotipebSi ar unda velodoT arsebiT gansxvavebebs,

radgan isini warmoadgenen saerTo qarTuli kulturis wevrebs. Tumca,

maT Soris SesaZloa garkveuli gansxvavebebi mainc arsebobdes.

2. 2. meTodi, masala, cdis pirTa monacemebi

Page 58: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

58

kvlevaSi gamoviyeneT kiTxvarTa batarea, romelic moicavda

profesiebis kiTxvars, aqtivobebis (saqmianobebis) kiTxvars, qcevebis

kiTxvars, k.tomasis konfliqtur situaciebSi moqmedebis tendenciis

sakvlev meTodikas, narcisizmis donis sakvlev tests (NPI ), bemis

sqesobrivi rolebis sakvlev instruments (BSRI) da Svarcis

RirebulebaTa sakvlev instruments. amaTgan, pirveli sami kiTxvari

damuSavebuli iqna Tbilisis saxelmwifo universitetSi. yvela kiTxvaris

sandooba adre iqna dadgenili.

Sedegebi damuSavda monacemTa statistikuri analizis kompiuteruli

programiT SPSS-iT. gamoyenebulia aRweriTi da daskvniTi statistikis

meTodebi, T-Test da ANOVA (One Factor Independent Measure ANOVA), romlis

saSualebiTac erTmaneTs SevadareT Cvens mier gamoyofili jgufebis

saSualo maCveneblebi da davadgineT saSualoTa Soris gansxvavebebis

sandooba. gamoviyeneT sixSireTa ganawilebis cxrilebi, pirsonis

kriteriumi da kontingenciis C kriteriumi (Crosstabs), romelmac mogvca

jgufebs Soris SedarebiTi analizis gakeTebis saSualeba.

kvleva CavatareT or asakobriv jgufSi. pirvel jgufSi

gaerTianebuli iyvnen baTumis saxelmwifo universitetis studentebi,

romelTa asaki iyo 17-25 weli. amaTgan qristiani-qali _ 76; qristiani-kaci

_ 53; musulmani-qali _ 50; musulmani-kaci _ 55. sul 234 cdis piri.

damatebiT gamovikvlieT ufrosi asakis (50 weli da zeviT) adamianebi,

raTa Segvedarebina erTmaneTisTvis studentebisa da ufrosi Taobis

warmomadgenelTa genderuli stereotipebi. meore asakobriv jgufSi cdis

pirTa raodenoba iyo 150. amaTgan, qristiani qali _ 48, musulmani qali _

32, qristiani kaci _ 37 da musulmani kaci _ 33.

3. empiriuli kvlevis Sedegebi

3.1. genderuli rolebis kvlevis Sedegebi

bemis sqesobrivi rolebis gasazomi instrumentiT SeviswavleT

TvisebaTa Sefaseba sasurveloba _ arasasurvelobis mixedviT zemoT

aRniSnuli faqtorebis gaTvaliswinebiT.

pirvel asakobriv jgufSi sqesis mixedviT TvisebaTa Sefasebisas

gamovlinda Semdegi tendencia: qalisTvis maskulinur skalaze qalma

Page 59: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

59

Bcdis pirebma sasurvelad CaTvales Tvisebebi: TviTdajerebuli (2.40),

Tavisufali (2.43), gadawyvetilebis mimRebi (2,24), individualuri (2.63),

ganmtkicebuli (2.50). yvelaze arasasurvel Tvisebad qalebi Tvlian

Tvisebebs: mamakacuri (5.70), agresiuli (5.29), ambiciuri (4.62).

arasasurvelad CaiTvala Tvisebebi: Zlieri (3.45), liderobis

SesaZlebloba (3.06).

feminurobis skalaze qalisTvis yvelaze sasurvelad qalebi Tvlian

Semdeg Tvisebebs: mxiaruli (1.75), nazi (1.67), erTguli (1.43), qaluri (1.48),

TanamgrZnobi (1.39), sxvebisTvis damxmare (1.69), gamgebi (1.33),

gulistkivilis dammSvidebeli (1.71), tkbilad moubari (1.42), vnebiani (1.91),

mgrZnobiare (1.79), bavSvebis moyvaruli (1.32). sasurvelad CaTvales

Tvisebebi: damTmobi (2.23), morcxvi (2.63), ar iyenebs uxeS sityvebs (2.23),

morCili (2.56). yvelaze arasasurvelad CaTvales pirferi (5.67), mimndobi

(3.08).

neitralur skalaze qalisTvis yvelaze sasurvel Tvisebad

qalebma CaTvales Tvisebebi: damxmare (1.71), sindisiani (1.45), bednieri (1.43),

sando (1.73), samarTliani (1.52), mimzidveli (1.36), megobruli (1.63), taqtiani

(1.93), naklebi sasurvelobiT Sefasda Tvisebebi: Teatraluri (2.63),

gulaxdili (2.06), yvelaze arasasurvel Tvisebad qalebma CaTvales

Tvisebebi: uunaro (6.17), usistemo (6.14), daxSuli (5.28), eWviani (5.27),

pirquSi (5.82).

rac SeexebaT mamakacebs, qalisaTvis TvisebaTa Sefasebisas gvaqvs

aseTi suraTi:

maskulinur skalaze qalisaTvis yvelaze arasasurvel Tvisebad

mamakacebma DCaTvales Tvisebebi: mamakacuri (4.90), agresiuli (4.57), Zlieri

(4.06), arasasurvelad CaTvales Tvisebebi: ambiciuri (3.91), liderobis

SesaZlebloba (3.95), individualuri (3.60), TviTdajerebuli (3.09),

Tavisufali (3.17), ganmtkicebuli (3.14), gadawyvetilebis mimRebi (3.36).

feminurobis skalaze mamakacebis mier qalisaTvis sasurvelad

dasaxelda Tvisebebi:mxiaruli (2.57), nazi (2.69), erTguli (2.64), qaluri

(2.41), TanamgrZnobi (2.67), sxvebisTvis damxmare (2.83), gamgebi (2.64),

gulistkivilis dammSvidebeli (2.76), tkbiladmoubari (2.66), vnebiani (2.90),

mgrZnobiare (2.69), ar iyenebs uxeS sityvebs (2.44), bavSvebis moyvaruli

Page 60: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

60

(2.24). yvelaze arasasurvelad CaiTvala pirferi (4.48). arasasurvelad

SefasdaMdamTmobi (3.14), morcxvi (3.30), mimndobi (3.62), morCili (3.30).

neitralur skalaze mamakacebma qalisaTvis sasurvelad CaTvales

Tvisebebi: sindisiani (2.56), damxmare (2.01), bednieri (2.51), sando (2.83),

samarTliani (2.69), gulaxdili (2.94), mimzidveli (2.80), megobruli (2.85),

taqtiani (2.11). maRali arasasurvelobiT Sefasda Tvisebebi: pirquSi (4.87),

eWviani (4.54), uunaro (4.59), usistemo (4.63), Teatraluri (3.47).

igive Tvisebebis mamakacisaTvis sasurveloba-arasasurvelobis

mixedviT Sefasebisas gvaqvs Semdegi suraTi:

maskulinur skalaze mamakacisaTvis qalebi yvelaze arasasurvelad

Tvlian Tvisebebs: agresiuli (4.54), ambiciuri (4.36). maRali sasurvelobiT

Sefasda Tvisebebi: aTleturi (1.93), ganmtkicebuli (1.77), Zlieri (1.34),

liderobis aqti (1.98), gadawyvetilebis mimRebi (1.54), mamakacuri (1.10),

individualuri (2.08).

feminurobis skalaze mamakacisTvis qalebma yvelaze arasasurvelad

CaTvales Tvisebebi: morcxvi (5.39), pirferi (6.02), qaluri (6.21), maRali

sasurvelobiT gamoirCeva Tvisebebi: mxiaruli (1.91),erTguli (1.57),

TanamgrZnobi (1.67), damxmare (1.61), gamgebi (1.20), tkbiladmoubari (1.90),

bavSvebis moyvaruli (1.52), ar iyenebs uxeS sityvebs (2.18), mgrZnobiare

(2.27), vnebiani (2.02).

neitralur skalaze mamakacisaTvis qalebma yvelaze arasasurvelad

CaTvales Tvisebebi: pirquSi (5.22), uunaro (5.99), usistemo (5.62), daxSuli

(4.980), eWviani (5.22).

rac SeexebaT mamakacebs, maskulinur skalaze mamakacisTvis

kacebi arasasurvelad Tvlian Tvisebas - agresiuli (3.90). maRali

sasurvelobiT fasdeba Tvisebebi: mamakacuri (2.41), aTleturi (2.82),

ganmtkicebuli (2.78), Zlieri (2.56), liderobis aqti (2.60), gadawyvetilebis

mimRebi (2.69), poziciis damkavebeli (2.81).

feminurobis skalaze mamakacisaTvis kacebma yvelaze arasasurvel

Tvisebad CaTvales morcxvi (4.65), pirferi (4.66), qaluri (4.86).

arasasurvelad CaTvales: vnebiani (3.26), mgrZnobiare (3.44), ar iyenebs uxeS

sityvebs (3.41).sasurvelad CaTvales Tvisebebi: mxiaruli (2.89), erTguli

(2.64), TanamgrZnobi (2.82), sxvebisTvis damxmare (2.50), gamgebi (2.40),

gulistkivilis dammSvidebeli (2.77), bavSvebis moyvaruli (2.78).

Page 61: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

61

neitralur skalaze mamakacisTvis kacebma yvelaze arasasurvelad

CaTvales Tvisebebi: pirquSi (4.26), usistemo (4.55), uunaro (4.78).

arasasurvelad Sefasda: Teatraluri (3.69), gulaxdili (3.35),

TviTkmayofili (3.59), mimzidveli (3.10). sasurvelad CaTvales Tvisebebi:

damxmare (2.75), sindisiani (2.56), bednieri (2.41), sando (2.73), samarTliani

(2.55), megobruli (2.67), taqtiani (2.950.

(2.33).

ganvixiloT TvisebaTa Sefaseba religiis faqtoriT(qristiani qali-

76, musulmani qali-50, qristiani kaci-53, musulmani-kaci-55).SevadareT

qristiani qali_musulmani qali da qristiani kaci-musulmani kaci.

Sedegebi aseTia:

maskulinur skalaze qalisTvis qristiani da musulmani qalebi

yvelaze arasasurvelad Tvlian Tvisebebs: mamakacuri (5.86_5.46),

agresiuli (5.42-5.10), aTleturi (5.05-5.14). sasurvelad CaTvales Tvisebebi:

ganmtkicebuli (2.49-2.52), analitikuri (2.87-2.66), gadawyvetilebis mimRebi

(2.25-2.22).

feminurobis skalaze qristianma da musulmanma qalebma qalisTvis

yvelaze arasasurvelad CaTvales pirferi (5.93-5.88). sasurvelad CaiTvala

Tvisebebi: damTmobi (2.26-2.18), ar iyenebs uxeS sityvebs (2.04-2.18). maRali

sasurvelobiT gamoirCeva: mxiaruli (1.63-1.84), nazi (1.61-1.78), erTguli

(1.32-1.60), qaluri (1.58-1.34), TanamgrZnobi (1.20-1.48), sxvebisTvis damxmare

(1.63-1.78), gamgebi (1.21-1.50),gulistkivilis dammSvidebeli (1.59-1.80),

tkbiladmoubari (1.37-1.50), vnebiani (1.78-1.92), mgrZnobiare (1.71-1.92),

bavSvebis moyvaruli (1.20-1.42).

neitralur skalaze qristiani da musulmani qalebi qalisTvis

yvelaze arasasurvelad Tvlian Tvisebebs: uunaro (6.29-6.12), usistemo

(6.25-6.68), pirquSi (6.07-6.20), daxSuli (5.61-5.24). sasurvelad CaTvales

Teatraluri (2.58-2.72), gulaxdili (2.08-204), tradiciuli (2.41-2.70). maRali

sasurvelobiT gamoirCeva Tvisebebi: sindisiani (1.25-1.56), bednieri (1.22-

1.54), sando (1.70-1.78), samarTliani (1.37-1.76), mimzidveli (1.22-1.64),

megobruli (1.53-1.78), taqtiani (1.72-1.98).

am Tvisebebis qristiani da musulmani kacebis mier Sefasebisas

Semdegi suraTia:

Page 62: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

62

maskulinur skalaze qalisTvis qristiani da musulmani kacebi

yvelaze arasasurvelad Tvlian Tvisebebs: mamakacuri (4.36-4.98), aTleturi

(4.00-4.65), agresiuli (4.15-4.58), ambiciuri (4.25-4.50). arasasurvelad Sefasda

Tvisebebi: ganmtkicebuli (3.67-3.64), analitikuri (3.81-3.62), gadawyvetilebis

mimRebi (3.82-3.68).

feminurobis skalaze qalisTvis qristianma da musulmanma kacebma

yvelaze arasasurvelad CaTvales pirferi (4.02-4.42). arasasurvelad

CaiTvala damTmobi (3.75-3.55), vnebiani (3.52-3.31). maRali sasurvelobiT

fasdeba Tvisebebi: mxiaruli (2.18-2.42), nazi (2.40-2.71), erTguli (2.12-2.03),

qaluri (2.69-2.25), TanamgrZnobi (2.87-2.52), sxvebisTvis damxmare (2.24-2.45),

gamgebi (2.20-2.68), gulistkivilis dammSvidebeli (2.93-2.62), tkbiladmoubari

(2.89-2.45), mgrZnobiare (2.40-2.10) bavSvebis moyvaruli (2.19-2.02).

neitralur skalaze qalisTvis qristianma da musulmanma kacebma

yvelaze arasasurvelad CaTvales Tvisebebi: pirquSi (4.49-4.92), daxSuli

(4.13-4.48), uunaro (5.04-5.13), usistemo (4.83-4.40). arasasurvelad CaTvales

Tviseba_ Teatraluri (3.64-3.34). maRali sasurvelobiT gamoirCeva:

damxmare (2.46-2.16), sindisiani (2.70-2.35), bednieri (2.70-2.25), sando (2.40-2.29),

samarTliani (2.40-2.10), gulaxdili (2.77-2.13), mimzidveli (2.95-2.68),

megobruli (2.96- 2.77), taqtiani (2.77-2.46), tradiciuli (2.51-2.42).

igive Tvisebebi Sefasda mamakacisTvis da gvaqvs aseTi suraTi:

maskulinur skalaze mamakacisTvis qristianma da musulmanma qalebma

yvelaze arasasurvelad CaTvales agresiuli (4.28-4.12). maRali

sasurvelobiT Sefasda Tvisebebi: aTleturi (1.68-1.52), ganmtkicebuli (1.75-

1.48), Zlieri (1.45-1.28), liderobis SesaZlebloba (1.88-1.92), riskiani (1.53-

1.36), mamakacuri (1.12-1.05). sasurvelad CaiTvala: TviTdarwmunebuli (2.15-

2.22), analitikuri (2.62-2.40), gadawyvetilebis mimRebi (2.48-2.22), poziciis

damkavebeli (2.09-2.16), individualuri (2.10-2.07).

feminurobis skalaze qristianma da musulmanma qalebma mamakacisTvis

yvelaze arasasurvel Tvisebad CaTvales pirferi (6.03-6.00) da bavSvuri

(6.10-6.05). maRali sasurvelobiT Sefasda: mxiaruli (1.92-1.89), erTguli

(1.92-1.96), TanamgrZnobi (1.98-1.90), gamgebi (1.26-1.38), bavSvebis moyvaruli (1.22-

1.18). sasurvelad CaiTvala Tvisebebi: sxvebisTvis damxmare (2.01-1.99),

gulistkivilis dammSvidebeli (2.25-2.44), mgrZnobiare (2.45-2.69), ar iyenebs

uxeS sityvebs (2.30-2.13).

Page 63: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

63

neitralur skalaze mamakacisTvis qristiani da musulmani qalebis

mier yvelaze arasasurvelad CaiTvala Tvisebebi: usistemo (6.01-6.10),

uunaro (6.12-6.08), Teatraluri (4.25-4.48).arasasurvelad CaTvales Tviseba

tradiciuli (3.28-3.36). maRali sasurvelobiT Sefasda Tvisebebi: damxmare

(1.88-1.93), sindisiani (1.52-1.43), sando (1.30-1.37), samarTliani (1.56-1.62).

sasurvelad CaiTvala Tvisebebi: bednieri (2.29-2.36), gulaxdili (2.25-2.32),

mimzidveli (2.48-2.66).

rac SeexebaT qristian da musulman mamakacebs, maskulinur skalaze

maT mamakacisTvis arasasurvel Tvisebad miaCniaT agresiuli (3.29-3.44).

maRali sasurvelobiT Sefasda: aTleturi (2.00-2.03), TviTdarwmunebuli

(2.01-2.10), Zlieri (2.01-2.00), mamakacuri (2.00-2.02). sasurvelad CaTvales

Tvisebebi: ganmtkicebuli (2.14-2.21), mkacri pirovnul (2.24-2.18),

analitikuri (2.27-2.31), liderobis SesaZlebloba (2.18-2.30), riskiani (2.20-

2.26 gadawyvetilebis mimRebi (2.22-2.19), poziciis damkavebeli (2.48-2.55),

individualuri (2.52-2.61).

feminurobis skalaze qristiani da musulmani kacebi mamakacisTvis

yvelaze arasasurvelad Tvlian Tvisebebs_ pirferi (5.21-5.29) da bavSvuri

(5.10-5.18). arasasurvelad CaiTvala: mgrZnobiare (3.48-3.54) da ar iyenebs

uxeS sityvebs (3.38-3.22). sasurvelad CaTvales Tvisebebi: mxiaruli (2.86-

2.96), erTguli (2.62-2.70), TanamgrZnobi (2.58-2.64), sxvebisTvis damxmare (2.47-

2.38), gamgebi (2.63-2.70), gulistkivilis dammSvidebeli (2.66-2.69), bavSvebis

moyvaruli (2.69-2.61).

neitralur skalaze qristianma da musulmanma kacebma mamakacisTvis

yvelaze arasasurvelad CaTvales uunaro (6.02-6.09), usistemo (5.98-5.90),

Teatraluri (4.53-4.01). arasasurvelad Sefasda gulaxdili (3.29-3.34),

mimzidveli (3.68-3.75). sasurvel Tvisebebad CaTvales: megobruli (2.24-2.35),

taqtiani (2.48-2.57), tradiciuli (2.12-2.20), damxmare (2.52-2.46), sindisiani

(2.26-2.32), bednieri (2.69-2.7

II asakobriv jgufSi pirovnuli Tvisebebis sasurveloba-

arasasurvelobis sqesis mixedviT Sefasebisas gvaqvs Semdegi suraTi:

maskulinur skalaze qalisTvis qalebi sasurvelad Tvlian Semdeg

Tvisebebs: TviTdajerebuli (2.12), gadawyvetilebis mimRebi (2.17). maRali

arasasurvelobiT Sefasda Tvisebebi: Zlieri (3.12), mamakacuri (5.25),

Page 64: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

64

agresiuli (6.10), ambiciuri (5.88), liderobis SesaZlebloba (4.25),

Tavisufali (3.45).

feminurobis skalaze qalisTvis qalebi maRali sasurvelobiT

afaseben Tvisebebs: mxiaruli (1.25), nazi (1.12), erTguli (1.98), TanamgrZnobi

(1.12), bavSvebis moyvaruli (1.45), ar iyenebs uxeS sityvebs (1.95), morCili

(1.90), maRali arasasurvelobiT Sefasda pirferi(5.22).

neitralur skalaze qalisTvis qalebi maRali sasurvelobiT

afaseben Semdeg Tvisebebs: damxmare (1.55), sando (1.60), samarTliani (2.12),

taqtiani (2.62), Zalian arasasurvelad CaiTvala Tvisebebi: uunaro (5.82),

usistemo (5.52), eWviani (4.48), pirquSi (5.78).

igive Tvisebebi qalisTvis Seafases mamakacebmac.

maskulinur skalaze qalisTvis mamakacebma maRali

arasasurvelobiT Seafases Semdegi Tvisebebi: TviTdajerebuli (4.23),

Tavisufali (4.21), gadawyvetilebis mimRebi (4.22), mamakacuri (6.14),

agresiuli (6.54), ambiciuri (6.24), Zlieri (5.28), liderobis SesaZlebloba

(5.68).

feminurobis skalaze qalisTvis mamakacebi sasurvelad Tvlian

Semdeg Tvisebebs: mxiaruli (2.42), nazi (2.15), erTguli (2.32), TanamgrZnobi

(2.40), bavSvebis moyvaruli (2.10), ar iyenebs uxeS sityvebs (2.72), morCili

(2.45), Zalian arasasurvelad CaTvales pirferi (6.10).

neitralur skalaze qalisTvis mamakacebma sasurvelad CaTvales:

damxmare (2.86), sando (2.96), samarTliani (2.41), taqtiani (2.76), maRali

arasasurvelobiT Sefasda Tvisebebi: uunaro (6.49) usistemo (6.10), eWviani

(6.25), pirquSi (6.36).

cdis pirebma igive Tvisebebi Seafases mamakacisaTvisac.

maskulinur skalaze qalebi mamakacisaTvis saasurvelad Tvlian

Semdeg Tvisebebs: aTleturi (1.23), Zlieri (1.30), mamakacuri (1.12),

liderobis SesaZlebloba (2.01), gadawyvetilebis mimRebi (2.10).

arasasurvelad CaTvales Tvisebebi: agresiuli (6.48), ambiciuri (6.67).

feminurobis skalaze qalebi mamakacisaTvis sasurvelad Tvlian

Semdeg Tvisebebs: ar iyenebs uxeS sityvebs(2.44), mxiaruli (1.83), erTguli

(1.10), sxvebisTvis damxmare (1.25), bavSvebis moyvaruli (1.13). maRali

arasasurvelobiT Sefasda Tvisebebi: morcxvi (5.76), pirferi (5.82), qaluri

(6.02).

Page 65: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

65

neitralur skalaze qalebma mamakacisaTvis sasurvelad CaTvales

Tvisebebi: erTguli (2.58), sando (1.54), Zalian arasasurvelad CaiTvala

Tvisebebi: pirquSi (5.68), uunaro (6.95), usistemo (6.44), eWviani (6.66).

igive Tvisebebi mamakacisaTvis Seafases mamakacebmac da gvaqvs aseTi

suraTi:

maskulinur skalaze mamakacebi mamakacebisaTvis sasurvelad

Tvlian Tvisebebs: aTleturi (2.10), Zlieri (2.15), mamakacuri (2.02),

liderobis aqti (2.98), gadawyvetilebis mimRebi (2.98). arasasurvelad

CaTvales: agresiuli (5.53), ambiciuri (4.42).

feminurobis skalaze mamakacebma kacisTvis sasurvelad CaTvales

Semdegi Tvisebebi: mxiaruli (2.90), erTguli (2.99), sxvebisTvis damxmare

(2.78), bavSvebis moyvaruli (2.88). arasasurvelad CaiTvala: pirferi (6.40),

qaluri (6.98), ar iyenebs uxeS sityvebs (4.49).

neitralur skalaze kacebi kacebisTvis sasurvelad Tvlian

Tvisebebs: erTguli (2.98), sando (2.78), arasasurvelad CaTvales Semdegi

Tvisebebi: pirquSi (6.89), uunaro (5.45), usistemo (5.30), eWviani (4.23).

pirovnuli Tvisebebis Sefaseba movaxdineT religiis faqtoriTac.

Sedegebi aseTia:

maskulinur skalaze qalisTvis qristianma da musulmanma qalebma

Tvisebebi Seafases Semdegnairad: gadawyvetilebis mimRebi (2.69_3.43),

Tavisufali (3.16_3.23), Zlieri (4.23_5.18), liderobis SesaZlebloba

(3.64_4.58), mamakacuri (6.12_6.99), agresiuli (5.89_5.23), ambiciuri (4.58_5.23).

feminurobis skalaze qalisTvis qristianma da musulmanma qalebma

maRali sasurvelobiT Seafases Tvisebebi: mxiaruli (1.15_2.36), nazi

(1.76_2.51), erTguli (1.03_1.89), sxvisTvis damxmare (1.56-2.10), bavSvebis

moyvaruli (1.02-1.22), morCili (2.36_2.48). arasasurvelad CaTvales pirferi

(6.02_6.98).

neitralur skalaze qalisTvis qristianma da musulmanma qalebma

arasasurvelad CaTvales Semdegi Tvisebebi: pirquSi (5.18_4.16), eWviani

(4.13_5.28), uunaro (5.48_4.21), usistemo (5.72_4.31), sasurvelad CaTvales:

damxmare (1.40_1.56), sando (1.62_1.69), tradiciuli (2.20_2.32).

es Tvisebebi qalebma Seafases mamakacisTvisac, suraTi aseTia:

maskulinur skalaze kacisTvis qristiani da musulmani qalebi

maRali sasurvelobiT afaseben Semdeg Tvisebebs: TviTdajerebuli

Page 66: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

66

(1.52_2.78), Tavisufali (2.62_2.01), Zlieri (1.54_2.88), gadawyvetilebis mimRebi

(1.25_1.99), liderobis aqti (1.32_2.13), arasasurvelad CaTvales agresiuli

(5.05_5.65), ambiciuri (4.61_5.42).

feminurobis skalaze kacisTvis qristiani da musulmani qalebi

sasurvelad Tvlian Tvisebebs: mxiaruli (1.34_2.56), erTguli (1.29-2.13),

sxvebisTvis damxmare (1.72_2.15), ar iyenebs uxeS sityvebs (2.11_2.49),

bavSvebis moyvaruli (2.32_2.98). maRali arasasurvelobiT Sefasda: morcxvi

(5.22_6.26), nazi (4.29_5.12), pirferi (5.23_6.04), qaluri (5.09_6.12), mimndobi

(4.12_5.98).

neitralur skalaze kacisTvis qristianma da musulmanma qalebma

sasurvelad CaTvales Tvisebebi: sando (1.32_2.69), damxmare (1.53_2.68),

samarTliani (1.16_2.52). maRali arasasurvelobiT Sefasda Tvisebebi:

pirquSi (6.24_5.12), eWviani (6.48_5.32), uunaro (6.66_5.42), usistemo (5.38_4.13).

es Tvisebebi qalisa da kacisTvis Seafases qristianma da

musulmanma kacebmac. qalisTvis TvisebaTa sasurveloba_arasasurvelobis

mixedviT Sefasebisas miviReT aseTi Sedegebi:

maskulinur skalaze qalisTvis qristiani da musulmani kacebi

maRali arasasurvelobiT afaseben Tvisebebs: TviTdajerebuli (4.67_5.83),

Tavisufali (4.56_5.84), gadawyvetilebis mimRebi (3.01_3.88), mamakacuri

(6.89_6.07), agresiuli (6.09_6.92), ambiciuri (6.07_6.94).

feminurobis skalaze qalisTvis qristianma da musulmanma kacebma

sasurvelad CaTvales Tvisebebi: nazi (2.16_2.85), mxiaruli (2.10_2.84),

erTguli (2.02_2.94), sxvebisTvis damxmare (2.13_2.77), bavSvebis moyvaruli

(2.05_2.70), morCili (2.03_2.75), arasasurvelad CaiTvala pirferi(5.18_4.28).

neitralur skalaze qalisTvis qristianma da musulmanma kacebma

sasurvelad CaTvales: sando (2.82_2.10), samarTliani (2.08_5.24), eWviani

(6.01_6.95), usistemo (5.22_6.24).

igive Tvisebebi qristianma da musulmanma kacebma Seafases

kacisTvisac.

maskulinur skalaze kacisTvis qristiani da musulmani kacebi

sasurvelad Tvliaan Tvisebebs: TviTdajerebuli (2.06_2.86), Tavisufali

(2.01_2.88), aTleturi (2.20_2.92), liderobis aqti (2.04_2.84), gadawyvetilebis

mimRebi (2.06_2.87), mamakacuri (2.10_2.95), arasasurvelad CaiTvala Tvisebebi:

agresiuli (5.05_4.15), ambiciuri (4.08_4.76).

Page 67: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

67

feminurobis skalaze qristiani da musulmani kacebi kacisTvis

sasurvelad Tvlian Tvisebebs: mxiaruli (2.02_2.86), erTguli (2.02_2.86),

sxvebisTvis damxmare (2.10_2.97), arasasurvelad CaTvales pirferi

(5.01_5.93), morCili (5.25_6.10).

neitralur skalaze kacisTvis qristianma da musulmanma kacebma

sasurvelad CaTvales samarTliani (2.11_2.93), arasasurvelad CaTvales:

pirquSi (4.01_4.87), uunaro (5.29_6.38), usistemo (6.03_6.96).

3), sando (2.12-2.22), samarTliani (2.24-2.29).

miRebuli Sedegebis safuZvelze SegviZlia davaskvnaT Semdegi:

aRmoCnda, rom TvisebaTa Sefasebaze gavlenas axdens sazogadoebaSi

arsebuli genderuli stereotipebi da TvisebaTa sasurveloba-

arasasurvelobis mixedviT Sefasebisas cdis pirebi moqmedeben am

stereotipebis mixedviT. tradiciul mamakacur Tvisebebad iTvleba

dominanturoba, agresiuloba, Tavdajerebuloba, liderobis unari anu

pirovnebis instrumentaluri niSnebi. tradiciuli qaluri Tvisebebia:

emociuroba, pasiuroba, damokidebuleba, damTmobloba anu pirovnebis

eqspresiuli maxasiaTeblebi.

Cvens mier ganxiluli yvela faqtoris mixedviT TvisebaTa

Sefasebisas gamoCnda, rom tipiuri mamakacuri Tvisebebi maskulinur

skalaze Sefasebisas iTvleba ufro sasurvelad mamakacisaTvis, vidre

qalisaTvis, xolo qaluri Tvisebebi feminurobis skalaze Sefasebisas

qalisaTvis iTvleba ufro sasurvelad. Tumca, unda aRiniSnos isic, rom

ramdenime tradiciulad mamakacuri Tviseba cdis pirTa yvela jgufma

CaTvala orive sqesisaTvis Zalian arasasurvelad, kerZod: agresiuli,

ambiciuri, qalisaTvis am Tvisebebi emateba Zlieri, aTleturi. qaluri

Tvisebebidan yvela jgufma orive sqesisaTvis Zalian arasasurvelad

CaTvala pirferi, romelsac mamakacisaTvis emateba morcxvi, qaluri, nazi.

garda amisa, iseTi tradiciulad qaluri Tvisebebi, rogoricaa mimndobi,

morCili _ pirveli jgufis cdis pirebma qalisaTvis CaTvales

arasasurvelad, xolo meore jgufis cdis pirebi mas Tvlian qalisTvis

sasurvel Tvisebad.

TvisebaTa sqesis faqtoriT Sefasebisas gamovlinda aseTi

tendencia: zogi tradiciulad mamakacuri Tviseba pirveli jgufis qalma

cdis pirebma qalisaTvis CaTvales sasurvelad, maSin roca mamakacebi mas

Page 68: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

68

Tvlian qalisaTvis arasasurvelad. kerZod, TviTdajerebuli,

Tavisufali, gadawyvetilebis mimRebi, individualuri. es dakavSirebuli

unda iyos imasTan, rom miuxedavad Cvens dRevandel sazogadoebaze

tradiciuli genderuli stereotipebis mniSvnelovani gavlenisa,xdeba

maTi rRvevac, rac dakavSirebulia Cvens sazogadoebaSi mimdinare

politikur da ekonomikur cvlilebebTan. dRes qali sul ufro metad

cdilobs daimkvidros mamakacis Tanaswori adgili sazogadoebaSi,

risTvisac araa sakmarisi mxolod tipiuri qaluri Tvisebebi. sakuTari

statusis mosapoveblad mas sWirdeba iseTi Tvisebebis gamovlena,

rogoricaa Seupovroba, gadawyvetilebis miRebis unari, sakuTari Zalebis

rwmena, rac tradiciulad iTvleba mamakacis Tvisebebad.

rac Seexeba meore asakobriv jgufs, igive Tvisebebi qalisTvis

qalebmac da mamakacebmac CaTvales arasasurvelad, rac miuTiTebs

studentebTan SedarebiT maT ufro tradiciul Sexedulebebze.

vfiqrobT, es gansxvavebebi gamowveuli unda iyos imiT, rom im

periodSi, roca xdeboda am adamianTa genderuli socializacia, Cvens

qveyanaSi genderuli rolebi iyo ufro tradiciuli. vinaidan genderuli

stereotipebi yalibdeba swored genderuli rolebis aRqmis safuZvelze,

araa gasakviri, rom ufrosi Taobis cdis pirTa genderuli stereotipebi

ufro tradiciulia, vidre studentebis, romelTa genderuli

Sexedulebebis Camoyalibeba xdeboda Secvlil socialur _ ekonomikur

pirobebSi.

gamoCnda isic, rom miuxedavad mcireodeni gansxvavebebisa,

TvisebaTa Sefasebaze religia ar axdens gadamwyvet gavlenas. amis Tqmis

uflebas gvaZlevs is, rom qristiani da musulmani qalebisa da qristiani

da musulmani kacebis pasuxebis Sedarebisas, maTi Sefasebebi didad ar

gansxvavdeboda erTmaneTisagan da is umniSvnelo gansxvavebebi, romlebic

Cven davafiqsireT, faqtiurad aris sqesis da asakis da ara religiis

faqtoris gavlena.

rogorc Cans, TvisebaTa Sefasebisas cdis pirebi gamodian

pirovnebis zogadi modelidan da irCeven im Tvisebebs, romlebsac Tvlian

pirovnebisaTvis sasurvelad da mosawonad. Tumca, mamakacis Sefasebisas

upiratesobas aniWeben ufro instrumentalur Tvisebebs. xolo qalis

SemTxvevaSi _ eqspresiuls.

Page 69: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

69

gamovlinda isic, rom TvisebaTa sasurvel-arasasurvelobis

mixedviT Sefasebisas adgili hqonda garkveul gadafasebasac. kerZod,

qalebi mamakacisaTvis maskulinur skalaze zogierT Tvisebas afasebdnen

ufro arasasurvelad, vidre TviT kacebi an kacebi feminurobis skalaze

qalisaTvis zog Tvisebas afasebdnen naklebi sasurvelobiT, vidre

qalebi.

amrigad, SegviZlia vTqvaT, rom mamakacuri da qaluri Tvisebebis

Sefasebisas studentebze moqmedebs arsebuli genderuli stereotipebi,

Tumca gamoCnda isic, rom tradiculi stereotipebi ganicdis rRvevas,rac

gamovlinda imaSi, rom TvisebaTa Sefasebisas studentebi arian naklebad

tradiciulebi, vidre ufrosi Taobis warmomadgenlebi.

3.2. RirebulebaTa empiriuli kvlevis Sedegebi.

(Svarcis RirebulebaTa sakvlevi instrumenti).

RirebulebaTa kvlevac CavatareT aRniSnuli faqtorebis _ sqesis da

religiis mixedviT.

ganvixiloT RirebulebaTa Sefaseba sqesis mixedviT pirvel asakobriv

jgufSi. statistikurad sando maCveneblebi miviReT Semdeg

Rirebulebebze:

Rirebuleba qali mamakaci

Sig M M M

M

1. siamovneba(survilebis 4.86 5.28

dakmayofileba)-0.005

2.Tavisufleba-0.000 5.29 5.99

3. sulieri cxovreba-0.009 4.90 4.31

4. mikuTvnebulobis grZnoba-0.004 4.44 3.69

5. socialuri wesrigi-4.86 4.86 5.43

6. mSvidoba msoflioSi-0.004 6.25 5.90

7. tradiciebis pativiscema-0.000 4.73 5.46

8. socialuri aRiareba-0.001 4.85 4.32

9. mravalferovani cxovreba-0.000 5.05 4.46

10. silamazis samyaro-0.004 5.28 4.91

11. Tavmdabali-0.001 4.07 3.19

Page 70: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

70

12. morwmune-0.003 5.18 4.60

13. sufTa-0.009 6.53 6.22

rogorc vxedavT, am RirebulebaTagan qalebisaTvis yvelaze ufro

mniSvnelovania sufTa da mSvidoba msoflioSi. mamakacebisaTvis yvelaze

ufro maRali Rirebulebisaa sufTa, xolo yvelaze naklebi Rirebulebis-

Tavmdabali.

orive sqesisaTvis aseve maRali Rirebulebisaa mSvidoba msoflioSi,

Tumca qalebisTvis igi ufro mniSvnelovania, vidre mamakacebisaTvis.

Tavisufleba orive sqesisTvis maRali Rirebulebisaa, magram is ufro

mniSvnelovania mamakacebisaTvis. siamovnebis Rirebuleba mamakacebisaTvis

ufro mniSvnelovania, vidre qalebisaTvis. sulieri cxovreba qalebisTvis

ufro meti Rirebulebisaa, vidre kacebisTvis.mikuTvnebulobis grZnoba

qalebisTvis ufro maRali Rirebulebisaa, vidre kacebisTvis. socialuri

wesrigi mamakacebisTvis ufro mniSvnelovani aRmoCnda, vidre

qalebisaTvis. tradiciebis pativiscema mamakacebisaTvis ufro

mniSvnelovani aRmoCnda, vidre qalebisTvis(SesaZloa, es gamowveulia

imiT, qalebTan SedarebiT mamakacebi arian ufro konservatulebi, rasac

adasturebs kvlevebic). socialuri aRiareba ufro maRali Rirebulebisaa

qalebisTvis, vidre kacebisTvis. mravalferovani cxovreba qalebisTvis

ufro maRali Rirebulebisaa, vidre kacebisTvis. silamazis samyaro

qalebisTvis ufro didi Rirebulebisaa, vidre kacebisaTvis. morwmune

qalebisaTvis ufro mniSvnelovania, vidre kacebisTvis(es albaT,

gamowveulia imiT, qalebi kacebTan SedarebiT arian ufro religiurebi).

Rirebulebebi SevadareT religiis faqtoriTac da

statistikurad sando gansxvavebebi miviReT Semdeg Rirebulebebze:

N Rirebuleba

Sig

qali M(MM) kaci (MM)

qristiani musulmani qristiani musulmani

1 Sinagani harmonia 0.007 4.76 4.16 4.60 4.85

2 sulieri cxovreba

0.004

5.21 5.10 4.05 4.26

3 mikuTvnebulobis

grZnoba 0.009

4.75 4.44 3.40 3.96

Page 71: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

71

4 mSvidoba msoflioSi

0.008

6.13 6.42 5.77 5.86

5 socialuri aRiareba

0.007

5.92 5.74 4.51 4.15

6 namdvili megobroba

0.008

6.20 6.32 6.06 6.10

7 silamazis samyaro

0.008

5.39 5.18 4.72 4.45

8 gambedavi 0.004 3.42 3.86 4.08 4.98

9 jansaRi 0.002 5.49 5.22 5.79 5.62

10 morwmune 0.009 5.62 5.51 4.45 4.75

Sedegebi gviCvenebs, rom qristiani da musulmani qalebisTvis

yvelaze mniSvnelovania mSvidoba msoflioSi da namdvili megobroba,

qristiani da musulmani kacebisTvis yvelaze maRali Rirebulebisaa

namdvili megobroba, Semdeg modis jansaRi da mSvidoba msoflioSi.

orive religiis qalebisTvis aseve maRali Rirebulebisaa sulieri

cxovreba, silamazis samyaro , jansaRi, morwmune da am mxriv maT Soris

TiTqmis araa sxvaoba. am Rirebulebebs, garda jansaRisa, orive religiis

mamakacebisaTvis ,qalebTan SedarebiT aqvs naklebi mniSvneloba.

qristiani da musulmani qalebisTvisac da mamakacebisTvisac

mniSvnelovania Sinagani harmonia. am mxriv maT Soris araa arsebiTi

sxvaoba. rac Seexeba mikuTvnebulobis grZnobas da socialur aRiarebas,

mas orive religiis qalebisTvis aqvs ufro meti Rirebuleba, vidre

kacebisTvis.amasTanave, orive religiis mamakacebisTvis yvelaze dabali

Rirebulebisaa mikuTvnebulobis grZnoba. orive religiis qalebisTvis

yvelaze naklebi mniSvnelobisaa gambedavi.

aRniSnuli faqtorebis mixedviT vikvlieT RirebulebaTa

blokebic.pirvel asakobriv jgufSi gvaqvs aseTi Sedegebi:

TviTorientaciis RirebulebiTi bloki ufro mniSvnelovania

kacebisaTvis, vidre qalebisaTvis. hedonizmis RirebulebiTi orientacia

ufro mniSvnelovania kacebisTvis, vidre qalebisTvis, xolo

stimulirebis bloks qalebisaTvis aqvs ufro meti mniSvneloba, vidre

Page 72: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

72

kacebisTvis. Zalauflebis bloki kacebisTvis ufro mniSvnelovania, vidre

qalebisTvis.

RirebulebiTi bloki qali kaci

Sig M M

M M

1. TviTorientacia (0.001). 5.22 4.80

2. hedonizmi (0.000) 5.42 4.25

3. stimulireba (0.001) 4.20 5.28

4. Zalaufleba (0.000) 5.82 4.69

5. usafrTxoeba (0.000) 5.42 5.20

5.12

RirebulebaTa kvleva movaxdineT religiis faqtoriTac, sadac

gvaqvs aseTi Sedegebi:

stimulirebis bloki ufro mniSvnelovania qristiani da musulmani

qalebisTvis, vidre qristiani da musulmani kacebisTvis. universalizmis

bloks ufro didi mniSvneloba aqvs qristiani da musulmani qalebisTvis,

vidre mamakacebisTvis. Zalauflebis RirebulebiTi orientacia ufro

mniSvnelovania qristiani da musulmani kacebisTvis, vidre qalebisTvis.

tradiciebis bloks ufro meti Rirebuleba aqvs qristiani da musulmani

qalebisTvis, vidre mamakacebisTvis.

RirebulebiTi bloki qr.-qali _mus.-qali qr.-kaci _ mus.kaci

Sig M M

M M

1. stimulireba (0.003) 5.29-5.52 4.56-4.22

2. universalizmi (0.002) 5.10-5.21 4.23-4.41

3. Zalaufleba (0.000) 4.56-4.28 5.60-5.82

4. tradiciebi (0.002) 3.48-3.25 2.40-2.05

5. usafrTxoeba (0.000) 5.45-5.30

II asakobriv jgufSic vikvlieT Rirebulebebi sqesisa da religiis

faqtoris mixedviT.

RirebulebaTa sqesis mixedviT kvlevisas statistikurad sando

gansxvavebebi miviReT Semdeg Rirebulebebze:

Page 73: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

73

Rirebuleba qali kaci

Sig M M M

M

1. Sinagani harmonia _ 0.001 5.75 4.32

2. socialuri Zalaufleba _ 0.001 4.72 5.89

3. mikuTvnebulobis grZnoba_0.002 6.42 5.76

4. socialuri wesrigi _ 0.001 5.87 4.49

5. mSvidoba msoflioSi _ 0.001 6.95 6.20

6. tradiciebis pativiscema _ 0.002 4.39 5.55

7. socialuri aRiareba _ 0.001 5.77 4.58

8. amagis dabruneba _ 0.02 5.49 6.23

9. ojaxis usafrTxoeba _ 0.001 6.65 6.02

10. mSoblebisa da ufrosebis

pativismcemeli _ 0.001 5.49 6.10

11. jansaRi _ 0.001 5.48 5.21

12.daxmarebis gamwevi _ 0.001 5.82 4.73

13. zrdilobiani _ 0.001 5.32 4.22

Sedegebi gviCvenebs, rom qalebisTvisac da mamakacebisTvisac

yvelaze maRali RirebulebiT Sefasda mSvidoba msoflioSi (omisa da

konfliqtebis ararseboba), Tumca qalebisTvis is ufro mniSvnelovania.

orive sqesisTvis aseve maRali Rirebulebisaa ojaxis usafrTxoeba,

romelic gulisxmobs sayvareli adamianebis usafrTxoebas, ris

mniSvnelobasac asakSi Sesuli adamiani ufro acnobierebs. qalebisTvis

aseve didi Rirebulebisaa mikuTvnebulobis grZnoba, maSin roca

mamakacebisTvisac igi araa ase mniSvnelovni. socialuri wesrigi

qalebisTvis ufro mniSvnelovania, vidre mamakacebisTvis. socialuri

aRiareba (pativiscema, sxvebis mxriv mowoneba) qalebisTvis ufro

mniSvnelovania, vidre mamakacebisTvis. amagis dabruneba (sxvis valSi ar

yofna) mamakacebisTvis ufro mniSvnelovania, vidre qalebisTvis, rac

garkveulad SeiZleba ukavSirdebodes mamakacis rolis tradiciul

gagebas. mSoblebisa da ufrosebis pativismcemeli (pativiscemis

gamommJRavnebeli) mamakacebisTvis Zalian mniSvnelovania, xolo

Page 74: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

74

qalebisTvis _ ufro naklebad. jansaRi (fizikuri da sulieri daavadebis

armqone) orive sqesisaTvis mniSvnelovania. daxmarebis gamwevi (sxvebis

keTildReobaze mzrunveli) qalebisTvis ufro mniSvnelovania, vidre

mamakacebisTvis, rac SesaZloa dakavSirebuli iyos qalis pirovnul

TvisebebTan da genderul rolTan. zrdilobiani (Tavazianoba, kargi

manerebi) qalebisTvis ufro meti Rirebulebisaa, vidre mamakacebisaTvis,

metic, mamakacebisaTvis igi yvelaze dabali Rirebulebisaa. qalebisTvis

tradiciebis pativiscema aRmoCnda yvelaze dabali Rirebulebis, maSin

roca mamakacebisTvis sakmaod maRali mniSvnelobisaa.

Rirebulebis religiis faqtoriT kvlevisas qristiani da musulmani

qalebisTvis statistikurad sando maCveneblebi miviReT Semdeg

Rirebulebebze:

Rirebuleba qali kaci

Sig M MM

M

1. Sinagani harmonia _ 0.02 4.68 3.25

2. mikuTvnebulobis grZnoba _ 0.002 5.03 5.85

3. mSvidoba msoflioSi _ 0.001 6.62 6.82

4. tradiciebis pativis cema _ 0.001 4.16 4.68

5. socialuri aRiareba _ 0.001 5.45 5.68

6. amagis dabruneba _ 0.001 4.84 4.96

7. ojaxis usafrTxoeba _ 0.002 5.04 5.94

8. jansaRi _ 0.001 6.22 6.36

rogorc vxedavT, qristiani da musulmani qalebisTvis yvelaze

maRali Rirebulebisaa mSvidoba msoflioSi. yvelaze dabali

Rirebulebis qristiani qalebisaTvis aRmoCnda tradiciebis pativiscema,

xolo musulmani qalebisaTvis Sinagani harmoniaa. orive religis

qalebisaTvbis mniSvnelovania mikuTvnebulobis grZnoba, Tumca igi

cotaTi ufro mniSvnelovani aRmoCnda musulmani qalebisTvis. aseve

orive religiis qalebisTvis mniSvnelovania ojaxis usafrTxoeba.

jansaRi qristiani qalebisTvis uero mniSvnelovani aRmoCnda, vidre

musulmani qalebisTvis. amagis dabruneba sakmaod mniSvnelovania rogorc

qristiani, ise musulmani qalebisTvis. socialuri aRiareba ufro

Page 75: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

75

mniSvnelovania qristiani qalebisTvis, xolo tradiciebis pativiscema _

musulmani qalebisTvis.

rac Seexeba qristian da musulman mamakacebs, statistikurad sando

gansxvavebebi miviReT Semdeg Rirebulebebze:

Rirebuleba qali kaci

Sig M MM

M

1. socialuri Zalaufleba _ 0.02 4.88 5.65

2. socialuri wesrigi _ 0.01 4.77 4.10

3. mSvidoba msoflioSi _ 0.001 6.23 6.49

4. tradiciebis pativiscema _ 0.001 5.85 5.95

5. amagis dabruneba _ 0.001 5.32 5.47

6. ojaxis usafrTxoeba _ 0.001 5.33 5.87

7. mSoblebisa da usafrTxoebis

pativismcemeli _ 0.001 5.68 5.49

8. daxmarebis gamwevi 0.001 4.06 4.97

9. jansaRi _ 0.001 4.10 4.91

Sedegebis mixedviT, yvelaze maRali Rirebulebis qristiani da

musulmani kacebisaTvis aRmoCnda mSvidoba msoflioSi. orive religiis

mamakacebisTvis TiTqmis Tanabrad mniSvnelovania tradiciebis

pativiscema, amagis dabruneba, mSoblebisa da ufrosebis pativiscema.

socialuri Zalaufleba ufro maRali Rirebulebisaa musulmani

kacebisTvis, vidre qristiani kacebisTvis. orive religiis mamakacebisTvis

SedarebiTGnaklebi Rirebulebisaa socialuri wesrigi, Tumca qristiani

kacebisTvis igi ufro Rirebulia. orive religiis mamakacebisTvis aseve

mniSvnelovania ojaxis usafrTxoeba. SedarebiT naklebi mniSvnelobis

aRmoCnda daxmarebis gamwevi da jansaRi orive religiis mamakacebisaTvis.

amrigad, kvlevis Sedegebma gviCvena, rom II asakobrivi jgufis

pirebisTvis yvelaze maRali Rirebulebis aRmoCnda Zalauflebis,

universalizmis, usafrTxoebis konformulobis, tradiciebis,

keTilganwyobis RirebulebaTa blokebi. es imaze miuTiTebs, rom cdis

pirebisTvis mniSvnelovania sazogadoebis stabiluroba, sayvareli

Page 76: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

76

adamianebis usafrTxoeba, sxva adamianebis mxridan mowonebis,

pativiscemis damsaxureba, omisa da konfliqtebis ar arseboba.

amasTanave, Tu SevadarebT I da II asakobrivi jgufis monacemebs,

vnaxavT, rom II jgufis cdis pirTaTvis mniSvnelovania iseTi

Rirebulebebi, rogoricaa mSoblebis da ufrosebis patviscema, sxvis

keTildReobaze zrunva, fizikuri da sulieri janmrTeloba, Tavazianoba,

kargi manerebi, garSemomyofTagan zrunvisa da yuradRebis miReba, xolo I

asakobrivi jgufisaTvis ufro mniSvnelovania iseTGRirebulebebi,

rogoricaa axlo megobroba, Tavgadasavlebis da riskis Zieba,

survilebis dakmayofileba, moqmedebisa da azrovnebis Tavisufleba,

siaxliTa da cvlilebebiT mdidari cxovreba, silamazis samyaro,

sulieri cxovreba.

Cveni azriT, es gansxvavebebi dakavSirebulia im faqtTan, rom

asakTan erTad icvleba adamianis RirebulebaTa sistemac da misTvis

mniSvnelovani xdeba aramarto misi piradi siamovneba da interesebi,

aramed ojaxis wevrebis keTildReoba, usafrTxoeba, janmrTeloba, rac

aisaxa kidec meore asakobrivi jgufis cdis pirTa pasuxebSi.

rac Seexeba religias, SeiZleba iTqvas, rom cdis pirTa

RirebulebaT sistema religiis mixedviT araa didad gansxvavebuli.

sabolood, miRebuli Sedegebis safuZvelze SegviZlia gavakeToT

daskvna: aRmoCnda, rom cdis pirTa yvela jgufisTvis yvelaze

mniSvnelovania usafrTxoebis, TviTorientaciis, hedonizmis,

stimulirebis, universalizmis Rirebulebebi. es imaze metyvelebs, rom

cdis pirebi did mniSvnelobas aniWeben rogorc erovnul usafrTxoebas,

ise sakuTari ojaxis usafrTxoebas da ojaxis wevrebis daculobas,

sazogadoebis stabilurobasa da harmonias.

amasTanave gamovlinda, rom pirveli jgufis cdis pirTaTvis

mniSvnelovania moqmedebis Tavisufleba, damoukidebloba,

cnobismoyvareobis dakmayofileba. maT surT, cxovreba iyos

mravalferovani, siaxliTa da cvlilebebiT savse, rac axalgazrdobis

bunebrivi miswrafebaa. mamakacebTan Zalauflebis blokis ufro maRali

maCvenebeli qalebTan SedarebiT, garkveulad Seesabameba tradiciul

genderul stereotipebs, radgan socialuri Zalaufleba, avtoriteti

Cveulebriv, asocirdeba mamakacTan. tradiciebis SedarebiT dabali

Page 77: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

77

maCvenebeli miuTiTebs imaze, rom genderuli stereotipebi ganicdis

cvlilebebs.

gamoCnda isic, rom studentTa RirebulebiT orientaciaze religia

ar axdens gadamwyvet gavlenas. amas mowmobs is faqti, rom qristiani da

musulmani qalebis da qristiani da musulmani kacebis saSualo

maCveneblebi Zalian msgavsia.

3.3. profesiebis Sesafasebeli kiTxvari

profesiaTa Tvisobrivi analizic moxda aRniSnuli faqtorebis

mixedviT mixedviT. ganvixilavT im profesiebs, romelTa maCveneblebi

statistikurad sandoa.

jer ganvixiloT profesiebis analizi sqesis mixedviT pirvel

asakobriv jgufSi. 44 profesiidan statistikurad sando gansxvavebebi

miviReT 13 profesiis SemTxvevaSi.

aRniSnuli profesiebis umravlesoba _ 13-dan 8 _ cdis pirebma

CaTvales orive sqesisTvis saerTo profesiad, Tumca qalebisa da

mamakacebis damokidebuleba gansxvavebulia. ganvixiloT TiToeuli

aRniSnuli profesiisadmi qali da mamakaci cdis pirebis damokidebuleba.

1. stomatologi. qalebis 69,1% da kacebis 53,8% am profesias Tvlis

orive sqesisTvis saerTo profesiad. qalis profesiad Tvlis qalebis

0,1% da mamakacTa 21,7%. mamakacis profesiad Tvlis qalebis 22,8% da

mamakacebis 21,7%.

X2=7,079, T.x.=2, p=0,029;C = 0,273,p = 0,029

Page 78: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

78

P10

P10

saerTo profesia

kacis profesia

qalis profesia

Percent

70

60

50

40

30

20

10

0

2. buRalteri. qalebisa da mamakacebis umravlesoba - 62,1% da 48,1%

am profesias Tvlis orive sqesisaTvis saerTo profesiad. qalis

profesiad igi miaCnia qalebis 22,6%-s da mamakacebis 23,6%-s. mamakacis

profesiad Tvlis qalebis 15% da mamakacebis 28,3%

X2=6,552, T.x.=2, p=0,038; C = 0,166, p = 0,038.

3. mxatvari. qalebis 88,9% da kacebis 76,2% am profesias Tvlis orive

sqesisTvis saerTod, Tumca qalebis procentuli maCvenebeli ufro

maRalia. qalis profesiad Tvlis qalTa 3,2% da mamakacTa 5,7%. kacis

profesiad ki igi miaCnia qalTa 7,9%-s da mamakacTa 18,1%-s.

X2=6,672, T.x. =2, p = 0,036; C = 0,168, p = 0,036.

Page 79: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

79

P19

P19

saerTo profesia

kacis profesia

qalis profesia

Percent

100

80

60

40

20

0

4. kompozitori. qalTa 82,1% da mamakacTa 62,3% am profesias Tvlis

orive sqesisTvis saerTod. qalis profesiad igi miaCnia qalebis 3,3%-s

da mamakacebis 2,8%-s, xolo mamakacis profesiad mas Tvlis qalTa 14,6%

da mamakaTa 34,9%.

X2=12,851, T.x. =2, p = 0,002; C = 0,231, p = 0,002.

P22

P22

saerTo profesia

kacis profesia

qalis profesia

Percent

80

60

40

20

0

5. mwerali. qalebis 90,2% da mamakacTa 78,1% am profesias miiCnevs

orive sqesisTvis saerTod. Tumca, mamakacebTan SedarebiT, qalebis

Page 80: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

80

procentuli maCvenebeli ufro maRalia. qalis profesiad mas Tvlis

qalTa 3,3% da mamakacTa 1%, xolo mamakacis profesiad igi miaCnia

qalebis 6,5%-s da kacebis 21%-s.

X2=11,340, T.x. =2, p = 0,003; C = 0,218, p = 0,003

P26

P26

saerTo profesia

kacis profesia

qalis profesia

Percent

100

80

60

40

20

0

6. istorikosi. qalTa 80,5% da mamakacTa 70% am profesias miiCnevs

orive sqesisaTvis saerTo profesiad, qalebis 5,7% da kacebis 2,8% Tvlis

mxolod qalis profesiad, xolo qalTa 13,8% da mamakacTa 26,4% mas

Tvlis kacis profesiad.

X2=6,372, T.x. =2, p = 0,041; C = 0,165, p = 0,041.

7. kritikosi. es profesia qalTa 70,2%-s da mamakacTa 53,8%-s miaCnia

orive sqesisaTvis saerTod. qalis profesiad mas Tvlis qalebis 4% da

mamakacebis 8,7%, xolo kacis profesiad mas miiCnevs qalTa 25,8% da

mamakacebis 37,%.

X2=6,852, T.x. =2, p = 0,033; C = 0,217, p = 0,033.

Page 81: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

81

P32

P32

saerTo profesia

kacis profesia

qalis profesia

Percent

70

60

50

40

30

20

10

0

8. parikmaxeri. qalTa 57% da mamakacTa 60,4% am profesias Tvlis

orive sqesisaTvis saerTod. qalis profesiad igi miaCnia qalTa 18,2%-s da

mamakacTa 26,4%-s, xolo kacis profesiad mas Tvlis qalebis 24,8%da k

acebis 13,2%.

X2=5,760, T.x. =2, p = 0,056; C = 0,157, p = 0,056.

gamovlinda ori profesia, romelsac cdis pirTa umravlesoba,

rogorc qalebi, ise mamakacebi Tvlian mamakacis profesiad, esenia:

1. fotografi. qalebis 75,6% da mamakacebis 57,4% am profesias Tvlis

mamakacis profesiad. qalis profesiad mas miiCnevs qalTa 2,4% da

mamakacTa 8,3%, xolo orive sqesisTvis saerTo profesiad mas Tvlis

qalebis 22% da mamakacebis 34,3%.

X2=9,830, T.x. =2, p = 0,007; C = 0,202, p = 0,007.

Page 82: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

82

P44

P44

saerTo profesia

kacis profesia

qalis profesia

Percent

80

70

60

50

40

30

20

10

0

2. mZRoli. am profesias qalebis 65% da mamakacebis 81% Tvlis

mamakacis profesiad, Tumca mamakacebis procentuli maCvenebeli ufro

maRalia. qalis profesiad Tvlis qalTa 2,2% da mamakacTa 2,2%, xolo

orive sqesisTvis saerTo profesiad mas miiCnevs qalTa 33% da mamakacTa

17%.

X2=16,815, T.x. =2, p = 0,000; C = 0,181, p = 0,000.

P39

P39

saerTo profesia

kacis profesia

qalis profesia

Percent

70

60

50

40

30

20

10

0

Page 83: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

83

sami profesiis Sefasebisas cdis pirTa damokidebuleba iyo

araerTgvarovani, es profesiebia: qirurgi, stenografisti, gamomZiebeli.

1. qirurgi. qalebis umravlesoba -- 61,8% am profesias Tvlis orive

sqesisTvis saerTod, 2,4% mas miiCnevs qalis profesiad , xolo 35,8%

Tvlis kacis profesiad.

rac Seexeba mamakacebs, maTi yvelaze didi raodenoba - 49,5% am

profesias Tvlis kacis profesiad, 44,9% mas miiCnevs orive sqesisTvis

saerTod, xolo 5,6% mas Tvlis qalis profesiad..

X2=7,079, T.x. =2, p = 0,029; C = 0,173, p = 0,029.

P7

P7

saerTo profesia

kacis profesia

qalis profesia

Percent

60

50

40

30

20

10

0

2. stenografisti. qalTa 38,5% am profesias Tvlis orive sqesisTvis

saerTod, 36,9% mas Tvlis kacis profesiad, e.i. TiTqmis Tanabari

raodenoba, xolo 24,6%-s es profesia miaCnia qalis profesiad.

mamakacTa umravlesoba ki - 52,4% am profesias miiCnevs qalis

profesiad, 34% _ orive sqesisTvis saerTod, xolo 13,6% _ kacis

profesiad.

X2=24,530, T.x. =2, p = 0,000; C = 0,314, p = 0,000.

3. gamomZiebeli. qalebis umravlesoba _ 77% am profesias Tvlis

orive sqesiTvis saerTod, 20,5% Tvlis kacis profesiad,xolo 2,5% _

qalis profesiad.

Page 84: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

84

mamakacTa umravlesoba 53,8% am profesias miiCnevs kacis profesiad,

42,5% _ orive sqesisTvis saerTod, xolo 3,8% _ qalis profesiad..

X2=28,924, T.x. =2, p = 0,000; C = 0,336, p = 0,000.

P43

P43

saerTo profesia

kacis profesia

qalis profesia

Percent

70

60

50

40

30

20

10

0

pirvel jgufSi miRebuli Sedegebis analizi gviCvenebs, rom

marTalia, profesiaTa Sefasebisas qalebisa da mamakacebis

damokidebuleba gansxvavebulia, magram SeiniSneba sqesis mixedviT

profesiaTa mkveTri polarizaciis Semcirebis tendencia. rogorc vnaxeT,

bevri profesia orive sqesis cdis pirebma CaTvales orive sqesisTvis

saerTod, maT Soris iseTebic, romelic tradiciulad iTvleboda

mxolod kacis profesiad. Cveni azriT, es unda ukavSirdebodes Cvens

sazogadoebaSi momxdar socialur-ekonomikur cvlilebebs, qalis

aqtivobis amaRlebas,rac gamoixateba imaSi, rom dRes qali eufleba

mraval iseT profesias, rac adre iyo mxolod mamakacis prerogativa. es

ki Tavis mxriv, aisaxeba genderul stereotipebzec.

gamovlinda Semdegi tendenciac: qalebis umravlesoba ufroa

profesiuli Tanasworobis momxre, vidre mamakacebis. am mxriv, genderuli

stereotipebis gavlena mamakacebze ufro Zlieria, vidre qalebze.

profesiebis Sefaseba movaxdineT religiis faqtoris

gaTvaliswinebiTac. statistikurad sando maCvenebeli miviReT 18

profesiis SemTxvevaSi, kerZod:

Page 85: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

85

1. maTematikis maswavlebeli. qristiani da musulmani qalebis

umravlesoba _ 82,2% da 77,6% am profesias miiCnevs orive sqesisTvis

saerTo profesiad. qalis profesiad Tvlis qristiani qalebis 5,5% da

musulmani qalebis 12,2%, xolo kacis profesiad igi miaCnia qristiani

qalebis 12,3%-s da musulmani qalebis 10,2%-s.

qristiani da musulmani mamakacebis umravlesobac - 76,5% da 63,6%

am profesias Tvlis orive sqesisTvis saerTod. qalis profesiad mas

Tvlis qristiani kacebis 13,7% da musulmani kacebis 7,3%, xolo kacis

profesiad igi miaCnia qristiani kacebis 9,8%-s da musulmani kacebis

29,1%-s.

qristiani: X2=6,594, T.x.=2, p = 0,073; C = 0,243, p = 0,073

musulmani: X2=5,959, T.x.=2, p = 0,051; C = 0,233, p =0,051

P6

saerTo profesiakacis profesiaqalis profesia

Pe

rce

nt

100

80

60

40

20

0

SEX_RELI

qrist. qali

qrist. kaci

mus. qali

mus. kaci

2. qirurgi. qristiani da musulmani qalebis umravlesoba _ 65,8% da

56% am profesias miiCnevs orive sqesisTvis saerTo profesiad. qalis

profesiad Tvlis qristiani qalebis 2,7% da musulmani qalebis 2%,

Page 86: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

86

xolo kacis profesiad igi miaCnia qristiani qalebis 31,5%-s da

musulmani qalebis 42%-s.

qristiani kacebis 56,6% da musulmani kacebis 48,1% ki am profesias

Tvlis kacis profesiad. orive sqesisTvis saerTo profesiad mas miiCnevs

qristiani kacebis 41,5% da musulmani kacebis 43,6%, xolo qalis

profesiad Tvlis qristiani kacebis 1,9% da musulmani kacebis 9,3%.

qristiani: X2=7,940, T.x.=2, p = 0,019; C = 0,243, p = 0,019

musulmani: X2=6,682, T.x.=2, p = 0,062; C = 0,259, p = 0,062

P7

saerTo profesiakacis profesiaqalis profesia

Pe

rce

nt

70

60

50

40

30

20

10

0

SEX_RELI

qrist. qali

qrist. kaci

mus. qali

mus. kaci

3. buRalteri. qristiani da musulmani qalebis umravlesoba _ 56,8%

da 70% am profesias miiCnevs orive sqesisTvis saerTo profesiad. qalis

profesiad Tvlis qristiani qalebis 31% da musulmani qalebis 10%,

xolo kacis profesiad igi miaCnia qristiani qalebis 12,2%-s da

musulmani qalebis 20%-s.

qristiani kacebis 56,9% da musulmani kacebis 45,5% am profesias

miiCnevs orive sqesisTvis saerTo profesiad. qristiani kacebis 33.3% da

Page 87: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

87

musulmani kacebis 14,5% mas Tvlis qalis profesiad, xolo qristiani

kacebis 9,8% da musulmani kacebis 40% mas Tvlis kacis profesiad.

qristiani: X2=8,640, T.x.=2, p = 0,008; C = 0,050, p =0,008

musulmani: X2=9,870, T.x.=2, p = 0,007; C = 0,293, p = 0,007

4. kompozitori. qristiani da musulmani qalebis umravlesoba _81,3%

da 83,3% am profesias miiCnevs orive sqesisTvis saerTo profesiad. qalis

profesiad Tvlis qristiani qalebis 2,7% da musulmani qalebis 4,2%,

xolo kacis profesiad igi miaCnia qristiani qalebis 16%-s da musulmani

qalebis 12,5%-s.

qristiani da musulmani kacebis umravlesobac _ 69,2% da 55,6% am

profesias miiCnevs orive sqesisTvis saerTo profesiad, qalis profesiad

igi miaCnia qristiani kacebis 3,8%-s da musulmani kacebis 1,9%-s, xolo

kacis profesiad mas Tvlis qristiani kacebis 6,9% da musulmani kacebis

42,6%.

qristiani: X2=7,815, T.x.=2, p = 0,050; C = 0,314, p = 0,050

musulmani: X2=11,414, T.x.=2, p = 0,003; C = 0,317, p = 0,003

P22

saerTo profesiakacis profesiaqalis profesia

Pe

rce

nt

100

80

60

40

20

0

SEX_RELI

qrist. qali

qrist. kaci

mus. qali

mus. kaci

Page 88: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

88

5. mwerali. qristiani da musulmani qalebis umravlesoba _ 91,9% da

87,8% am profesias miiCnevs orive sqesisTvis saerTo profesiad. qalis

profesiad Tvlis qristiani qalebis 5,4%,xolo musulmani qalebis 12,2%-

is da qristiani qalebis 2,7%-is azriT, esaa kacis profesia.

qristiani da musulmani kacebis umravlesobac _ 76% da 80% am

profesias miiCnevs orive sqesisTvis saerTo profesiad. qalis profesiad

igi miaCnia qristiani kacebis mxolod 2%-s, xolo musulmani kacebi

mxolod qalis profesiad mas saerTod ar Tvlian, kacis profesiad ki

mas Tvlis qristiani kacebis 22% da musulmani kacebis 20%.

qristiani: X2=10,213, T.x.=2, p = 0,004; C = 0,212, p = 0,004

musulmani: X2=8,265, T.x.=2, p = 0,032; C = 0,185, p = 0,032

6. pianisti. qristiani da musulmani qalebis umravlesoba _ 82,2% da

72,9% am profesias miiCnevs orive sqesisTvis saerTo profesiad. qalis

profesiad Tvlis qristiani qalebis 12,3% da musulmani qalebis 22,9%,

xolo kacis profesiad igi miaCnia qristiani qalebis 5,5%-s da musulmani

qalebis 4,2%-s.

qristiani kacebis 82,7% da musulmani kacebis 66,7% am profesias

Tvlis orive sqesisTvis saerTo profesiad, qalis profesiad igi miaCnia

qristiani kacebis 15,4% -s da musulmani kacebis 18,5%-s, xolo kacis

profesiad mas Tvlis qristiani kacebis 1,9% da musulmani kacebis 14,8%.

qristiani: X2=5,382, T.x.=2, p = 0,030; C = 0,213, p = 0,030

musulmani: X2=6,251, T.x.=2, p = 0,044; C = 0,236, p = 0,044

7. mewaRe. qristiani qalebis 86,5% da musulmani qalebis 89,6% am

profesias Tvlis kacis profesiad. mxolod qristiani qalebis 4,1%

Tvlis mas qalis profesiad, xolo orive sqesisTvis saerTo profesiad

igi miaCnia qristiani qalebis 9,5%-s da musulmani qalebis 10,4%-s.

qristiani kacebis 92,2%-s da musulmani kacebis 75,9%-s es profesia

miaCnia kacis profesiad. qalis profesiad mas Tvlis qristiani kacebis

3,9% da musulmani kacebis 13%, xolo orive sqesisTvis saerTo

profesiad mas Tvlis qristiani kacebis 3,9% da musulmani kacebis 11,1%.

qristiani: X2=8.397 T.x.=2, p = 0,037; C = 0,205, p = 0,037

musulmani: X2=6,809, T.x.=2, p = 0,033; C = 0,250, p = 0,033

Page 89: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

89

8. sportuli komentatori. qristiani qalebis 64,4% da musulmani

qalebis 78,7% am profesias Tvlis kacis profesiad. mxolod qristiani

qalebis 2,7% Tvlis mas qalis profesiad, xolo orive sqesisTvis saerTo

profesiad igi miaCnia qristiani qalebis 32,9%-s da musulmani qalebis

31,3%-s.

qristiani kacebis 86,5%-s da musulmani kacebis 69,1%-s es profesia

miaCnia kacis profesiad. qalis profesiad mas Tvlis mxolod musulmani

kacebis 3,6%, xolo orive sqesisTvis saerTo profesiad mas Tvlis

qristiani kacebis 13,5% da musulmani kacebis 27,3%.

qristiani: X2=8,066, T.x.=2, p = 0,018; C = 0,246, p = 0,018

musulmani: X2=6,401, T.x.=2, p = 0,010; C = 0,152, p = 0,010

P33

saerTo profesiakacis profesiaqalis profesia

Pe

rce

nt

100

80

60

40

20

0

SEX_RELI

qrist. qali

qrist. kaci

mus. qali

mus. kaci

9. mZRoli. qristiani qalebis 63,5% da musulmani qalebis 52,1% am

profesias Tvlis kacis profesiad. qalis profesiad Tvlis qristiani

qalebis 2,7% da musulmani qalebis 2,1%. xolo orive sqesisTvis saerTo

profesiad igi miaCnia qristiani qalebis 33,8%-s da musulmani qalebis

45,8%-s.

Page 90: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

90

qristiani kacebis 90,6%-s da musulmani kacebis 54,5%-s es profesia

miaCnia kacis profesiad. qalis profesiad mas Tvlis mxolod musulmani

kacebis 3,6%, xolo orive sqesisTvis saerTo profesiad mas Tvlis

qristiani kacebis 9,4% da musulmani kacebis 41,8%.

qristiani: X2=12,205, T.x.=2, p = 0,002; C = 0,296, p = 0,002

musulmani: X2=9,203, T.x.=2, p = 0,021; C = 0,240, p = 0,021

P39

saerTo profesiakacis profesiaqalis profesia

Pe

rce

nt

100

80

60

40

20

0

SEX_RELI

qrist. qali

qrist. kaci

mus. qali

mus. kaci

10. fotografi. qristiani qalebis 73,3% da musulmani qalebis 79,2%

am profesias Tvlis kacis profesiad. qalis profesiad Tvlis qristiani

qalebis 1,3% da musulmani qalebis 4,2%, xolo orive sqesisTvis saerTo

profesiad igi miaCnia qristiani qalebis 25,3%-s da musulmani qalebis

16,7%-s.

qristiani kacebis 67,9%-s da musulmani kacebis 47,3%-s es profesia

miaCnia kacis profesiad. qalis profesiad mas Tvlis qristiani kacebis

3,8% da musulmani kacebis 12,7%, xolo orive sqesisTvis saerTo

profesiad mas Tvlis qristiani kacebis 28,3% da musulmani kacebis 40%.

qristiani: X2=10,020, T.x.=2, p = 0,023; C = 0,154, p = 0,023

Page 91: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

91

musulmani: X2=11,137, T.x.=2, p = 0,004; C = 0,312, p = 0,004.

11. mebaRe. qristiani qalebis 57, 7% da musulmani qalebis 74% am

profesias Tvlis kacis profesiad. qalis profesiad igi miaCnia

qristiani qalebis 9, 9%-s da musulmani qalebis 2% _s, xolo orive

sqesisaTvis saerTo profesiad mas Tvlis qristiani qalebis 32, 4% da

musulmani qalebis 24%.

qristiani kacebis 56, 9% am profesias miiCnevs kacis profesiad,

xolo maTi 39, 2% _ orive sqesisaTvis saerTod. rac Seexeba musulman

kacebs, maTi 45,9 am profesias Tvlis kacis profesiad, xolo 45% am

profesias Tvlis saerTo profesiad. qalis profesiad ki mas Tvlis

qristiani kacebis 3, 9% da musulmani kacebis 9, 1%

qristiani: X2=7,261 T.x.=2, p = 0,054; C = 0,321, p = 0,054

musulmani: X2=6,521 , T.x.=2, p = 0,013 ; C = 0,345, p = 0,013

12. politikuri moRvawe. qristiani qalebis 77% am profesias Tvlis

orive sqesisaTvis saerTo profesiad. maTi 1,4% mas miiCnevs qalis

profesiad, xolo 21, 6% _ kacis profesiad. musulmani qalebis 50% -s

igi miaCnia kacis profesiad, xolo 50%-s orive sqesisaTvis saerTod.

qristiani kacebis 54, 7% da musulmani kacebis 68, 5% am profesias

Tvlis orive sqesisaTvis saerTod. qalis profesiad ar Tvlis arcerTi,

xolo kacis profesiad Tvlis qristiani kacebis 35,3% da musulmani

kacebis 31, 5% e. i. TiTqmisTanabari raodenobiT.

qristiani: X2=6,401 , T.x.=2, p = 0,023 ; C = 0,193 , p = 0,023

musulmani: X2=5,698 , T.x.=2, p = 0,054 ; C = 0,185, p = 0,054

13. stenografisti. qristiani da musulmani qalebis TiTqmis

Tanabari raodenoba _ 38, 4% da 38,8% _ am profesias Tvlis kacis

profesiad. orive sqesisaTvis saerTo profesiad igi miaCnia qristiani

qalebis 24,7%-s da musulmani qalebis 24,5%-s e. i. aqac maTi procenti

Tanabaria.

qristiani kacebis 51,9% da musulmani kacebis 52% am profesias

miiCnevs qalis profesiad, orive sqesisaTvis saerTo profesiad Tvlis

qristiani kacebis 34,6% da musulmani kacebis 33,3%, xolo kacis

profesiad mas miiCnevs qristiani kacebis 13,5% da musulmani kacebis

14,7%.

Page 92: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

92

qristiani: X2=12,241 , T.x.=2, p = 0,003 ; C = 0,322 , p = 0,003

musulmani: X2=10,521 , T.x.=2, p = 0,006 ; C = 0,244 , p = 0,006

14. operatori. qristiani qalebis 71,6% da musulmani qalebis 47,9%

am profesias Tvlis kacis profesiad. orive sqesisaTvis saerTo

profesiad igi miaCnia qristiani qalebis 27%-s da musulmani qalebis

43,8%-s, xolo qalis profesiad mas miiCnevs qristiani qalebis 1, 4% da

musulmani qalebis 8,3%.

qristiani kacebis 74,5% da musulmani kacebis 52,7% am profesias

miiCnevs kacis profesiad. orive sqesisaTvis saerTo profesiad igi

miaCnia qristiani kacebis 25,5%-s da musulmani kacebis 40%-s, xolo

qalis profesiad mas Tvlis mxolod musulmani kacebis 7,3%.

qristiani: X2=10,797 , T.x.=2, p = 0,005 ; C = 0,285, p = 0,005

musulmani: X2=7,383 , T.x.=2, p = 0,025 ; C = 0,255, p = 0,025

15. molare. qristiani qalebis 43,2% da musulmani qalebis 49% am

profesias Tvlis orive sqesisaTvis saerTo profesiad. qalis profesiad

mas miiCnevs qristiani qalebis 41,9% da musulmani qalebis 24,5%, xolo

kacis profesiad igi miaCnia qristiani qalebis 14, 9%-s da musulmani

qalebis 26, 5%-s.

qristiani kacebis 49% da musulmani kacebis 37% am profesias

Tvlis qalis profesiad. orive sqesisaTvis saerTo profesiad igi miaCnia

qristiani kacebis 39,2%-s da musulmani kacebis 31,5%-s, xolo kacis

profesiad mas Tvlis qristiani kacebis 11,8% da musulmani kacebis 31,5%

qristiani: X2 =4,823 , T.x.= 2, p = 0,090; C = 0,196; p = 0,090

musulmani: X2=9,227 , T.x.=2, p = 0,010 ; C = 0,284, p = 0,010

16. gamomZiebeli. qristiani qalebis 74,3% da musulmani qalebis

81,3% am profesias miiCnevs orive sqesisaTvis saerTo profesiad. qalis

profesiad mas Tvlis qristiani qalebis 2,7% da musulmani qalebis 2,1% ,

xolo kacis profesiad igi miaCnia qristiani qalebis 23% da musulmani

qalebis 16,7%.

qristiani kacebis 52,8% da musulmani kacebis 54,7% am profesias

Tvlis kacis profesiad. orive sqesisaTvis saerTo profesiad Tvlis

qristiani kacebis 45,3% da musulmani kacebis 39,6%, xolo qalis

profesiad mas Tvlis qristiani kacebis 1 ,9% da musulmani kacebis 5, 7%.

Page 93: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

93

qristiani: X2=12,044 , T.x.=2, p = 0,002 ; C = 0,294, p = 0,002

musulmani: X2=18,116 , T.x.=2, p = 0,000 ; C = 0,390, p = 0,000

17. sanitari. qristiani da musulmani qalebis umravlesoba _89,2%

da 75,5% - am profesias Tvlis qalis profesiad. kacis profesiad mas

Tvlis qristiani qalebis 4,1% da musulmani qalebis 16,3%, xolo orive

sqesisaTvis saerTo profesiad igi miaCnia qristiani qalebis 6,8%-s da

musulmani qalebis 8,2%-s.

qristiani da musulmani mamakacebis umravlesobac_84,9% da 85,5%

am profesias Tvlis qalis profesiad. kacis profesiad igi miaCnia

qristiani kacebis 7,5% da musulmani kacebis 1,8%-s, xolo orive

sqesisaTvis saerTod mas Tvlis qristiani kacebis 7,5% da musulmani

kacebis 12,7%.

qristiani: X2=7,231 , T.x. =2, p = 0,013 ; C = 0,215, p = 0,013

musulmani: X2=7,131 , T.x.=2, p = 0,028 ; C = 0,250, p = 0,028

18. mzareuli. qristiani da musulmani qalebis TiTqmis Tanabari

raodenoba _ 72,4% da 72,9% _ am profesias Tvlis qalis profesiad.

kacis profesiad mas Tvlis qristiani qalebis 3, 9% da musulmani

qalebis 2,1%, xolo orive sqesisaTvis saerTo profesiad igi miaCnia

qristiani qalebis 23,7%-s da musulmani qalebis 25% -s.

qristiani kacebis 53,8% da musulmani kacebis 78,2% am profesias

miiCnevs qalis profesiad. kacis profesiad mas Tvlis qristiani kacebis

7,7% da musulmani kacebis 5,5%, xolo orive sqesisaTvis saerTo

profesiad igi miaCnia qristiani kacebis 38,5%-S da musulmani kacebis 16,

4%-s.

qristiani: X2=8,243 , T.x. =2, p = 0,030 ; C = 0,235, p = 0,030

musulmani: X2=7,406 , T.x.=2, p = 0,025 ; C = 0,254, p = 0,025

meore asakobriv jgufSi profesiebis sqesis faqtoriT Sefasebisas

44 profesiidan statistikurad sando Sedegebi miviReT 13 profesiis

SemTxvevaSi. amaTgan orive sqesisaTvis saerTod CaTvales 3 profesia,

kacis profesiad CaTvales 8 profesia, xolo 2 profesia CaTvales qalis

profesiad. orive sqesisTvis saerTod CaiTvala:

Page 94: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

94

1. stomatologi

am profesias qalebis 25% Tvlis qalis profesiad, 12.5% kacis

profesiad, xolo 62.5% _ ori sqesisTvis saerTod. kacebis 22.9% am

profesias Tvlis qalis profesiad, 34.2% _ kacis profesiad, xolo 42.9%

_ orive sqesisTvis saerTod.

X2=11.209, P<0.001, T.x.=1

2. istorikosi

es profesia qalebis 12.5%-ma CaTvala qalis profesiad, 10%_ma

kacis profesiad, xolo 77.5%_ma orive sqesisTvis saerTod.

mamakacebis 2.9% am profesias Tvlis qalis profesiad, 20%_ kacis

profesiad, xolo 77.1% _ orive sqesisTvis saerTod.

X2=8.533,P<0.001, T.x.=2

3. parikmaxeri

qalebis 12.5% am profesias Tvlis qalis profesiad, 10% _ kacis

profesiad, xolo 77.5%_orive sqesisaTvis saerTod.

mamakacTa 8.5%_ma es profesia CaTvala qalis profesiad, 22.9%-ma

kacis profesiad, xolo 68.6%-ma orive sqesisaTvis saerTo profesiad.

X2=4.448; P<0.05, T.x.=1

gamovlinda 8 profesia, romlebic orive sqesis cdis pirTa

umravlesobam CaTvala kacis profesiad, kerZod,

1. mZRoli

qalebis 22.55% am profesias Tvlis qalis profesiad, 67.55%-kacis

profesiad, xolo 10.5%_orive sqesisaTvis saerTod.

mamakacTa 8.65% am profesias Tvlis qalis profesiad, 88.65% _

kacis profesiad, xolo 2.85%-orive sqesisaTvis saerTod.

X2=10.152; P<0.001, T.x.=1

2. gamomZiebeli

qalebis 17.5% am profesias Tvlis qalis profesiad, 57.5%-kacis

profesiad, xolo 25%_orive sqesisaTvis saerTod.

Page 95: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

95

mamakacebis 2.9% am profesias Tvlis qalis profesiad, 82.9% kacis

profesiad, xolo 14.2%_orive sqesisaTvis saerTo profesiad.

X2=13.717; P<0.001, T.x.=2

3. kritikosi

qalebis 15%_ma es profesia CaTvala qalis profesiad ,65%-ma kacis

profesiad, xolo 20%-ma orive sqesisaTvis saerTod.

mamakacebis 2.9% am profesias Tvlis qalis profesiad, 85.7%-kacis

profesiad, xolo 11.4%-orive sqesisaTvis saerTod.

X2=11.57; P<0.001, T.x.=11

4. fotografi

qalebis 5% am profesias Tvlis qalis profesiad, 75% _ kacis

profesiad, xolo 20% _ orive sqesisaTvis saerTod.

mamakacebis 14.3% am profesias miiCnevs qalis profesiad, 71.4% _

kacis profesiad, xolo, 14.3% orive sqesisaTvis saerTod.

X2=4.865; P<0.05, T.x.=1

5. mxatvari

qalebis 12.5% am profesias Tvlis qalis profesiad, 70% _ kacis

profesiad, xolo 17.5% _ orive sqesisaTvis saerTod.

mamakacebis 5.7% am profesias miiCnevs qalis profesiad, 85.7% _

kacis profesiad, xolo, 8.6% orive sqesisaTvis saerTod.

X2=5.509; P<0.02, T.x.=1

6. kompozitori

qalebis 10% am profesias Tvlis qalis profesiad, 72.5% _ kacis

profesiad, xolo 17.5% _ orive sqesisaTvis saerTod.

mamakacTa 20%_ma es profesia CaTvala qalis profesiad, 62.9% kacis

profesiad, xolo 17.1%-ma orive sqesisaTvis saerTo profesiad.

X2=4.302; P<0.02, T.x.=1

7. mwerali

Page 96: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

96

qalebis 12.5% am profesias Tvlis qalis profesiad, 67.5% _ kacis

profesiad, xolo 20% _ orive sqesisaTvis saerTod.

mamakacebis 8.6% am profesias miiCnevs qalis profesiad, 80% _ kacis

profesiad, xolo, 11.4% orive sqesisaTvis saerTod.

X2=3.702; P<0.05, T.x.=1

8. qirurgi

qalebis 6.25%_ma es profesia CaTvala qalis profesiad, 62.5%-ma

kacis profesiad, xolo 31.25%-ma orive sqesisaTvis saerTod.

mamakacebis 7.14% am profesias miiCnevs qalis profesiad, 85.71% _

kacis profesiad, xolo, 7.14% orive sqesisaTvis saerTod.

X2=22.57; P<0.001, T.x.=6

gamovlinda ori profesia, romlebic orive sqesis cdis pirebma

CaTvales qalis profesiad, esenia:

1. stenografisti

qalebis 70% am profesias Tvlis qalis profesiad, 15% _ kacis

profesiad, xolo 15% _ orive sqesisaTvis saerTo profesiad.

mamakacTa 57.14%_ma es profesia CaTvala qalis profesiad, 14.29%

kacis profesiad, xolo 28.57%-ma orive sqesisaTvis saerTo profesiad.

X2=5.054; P<0.02, T.x.=1

2. buRalteri

qalebis 75% am profesias Tvlis qalis profesiad, 5% _ kacis

profesiad, xolo 20% _ orive sqesisaTvis saerTod.

mamakacebis 74.29% am profesias miiCnevs qalis profesiad, 8.57% _

kacis profesiad, xolo, 17.14% orive sqesisaTvis saerTo profesiad.

X2=9.520; P<0.05, T.x.=4

Sedegebis analizi gviCvenebs, rom II asakobrivi jgufis cdis pirTa

damokidebuleba profesiaTa Sefasebisas gacilebiT ufro tradiciulia,

vidre I asakobrivi jgufis cdis pirebSi. kerZod, profesiebi, romlebic I

jgufis cdis pirebma CaTvales orive sqesisTvis saerTod, maT miiCnies

mxolod mamakacis an qalis profesiad. es tendencia miuTiTebs imaze, rom

genderuli stereotipebis gavlena II jgufis cdis pirebze ufro Zlieria.

es gamowveuli unda iyos imiT, rom im periodSi, roca mimdinareobda

Page 97: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

97

meore jgufis cdis pirTa genderuli socializacia, Cvens sazogadoebaSi

arsebobda profesiaTa gacilebiT mkveTri dayofa sqesis niSniT, aseve

ufro dabali iyo qalis socialuri aqtivoba, rac Sesabamisad, aisaxa

genderul sterotipebze.

profesiaTa religiis mixedviT Sefasebisas statistikurad sando

maCveneblebi miviReT 13 profesiis SemTxvevaSi. amaTgan 8 Sefasda,

rogorc kacis profesia, erTi CaTvales orive sqesisaTvis saerTod,

xolo 4 _ qalis profesiad:

1. politikuri moRvawe

qristiani qalebis 25% da musulmani qalebis 12.5% am profesias

Tvlis qalis profesiad. qristiani qalebis 41.7% da musulmani qalebis

50% _ kacis profesiad, xolo qristiani qalebis 33.3% da musulmani

qalebis 37.5% am profesias Tvlis orive sqesisTvis saerTod.

qristiani kacebis 24..32% da musulmani qalebis 3.03% am profesias

Tvlis qalis profesiad. qristiani kacebis 59.46% da musulmani kacebis

3.03% _ kacis profesiad, xolo qristiani kacebis 33.3% da musulmani

kacebis 30.30% am profesias Tvlis orive sqesisTvis saerTo profesiad.

X2=5.301; P<0.05, T.x.=1

X2=7.400; P<0.02, T.x.=2

2. qirurgi

qristiani qalebis 25% da musulmani qalebis 6.3% am profesias

Tvlis qalis profesiad. qristiani qalebis 50% da musulmani qalebis

62.5% mas miiCnevs kacis profesiad, xolo qristiani qalebis 25% da

musulmani qalebis 31.2% am profesias Tvlis orive sqesisTvis saerTod.

qristiani kacebis 8.1%-ma da musulmani kacebis 3%-ma es profesia

CaTvala qalis profesiad. qristiani kacebis 70.3% da musulmani kacebis

91%_ma _ kacis profesiad, xolo qristiani kacebis 70.3%_ma da musulmani

kacebis 91%_ma kacis profesiad, xolo orive sqesisTvis saerTo

profesiad igi miiCnia qristiani kacebis 21.6%_ma da musulmani kacebis

6%-ma.

X2=7.688; P<0.02, T.x.=2

X2=4.885; P<0.05, T.x.=1

Page 98: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

98

3. kompozitori

qristiani qalebis 29.2%-s da musulmani qalebis 18.7%-ma es

profesia miiCnia qalis profesiad. qristiani qalebis 62.5% da musulmani

qalebis 50% mas Tvlis kacis profesiad, xolo qristiani qalebis 8.3%

da musulmani qalebis 31.3% orive sqesisTvis saerTod.

qristiani kacebis 8.1% da musulmani kacebis 3.03% am profesias

Tvlis qalis profesiad. qristiani kacebis 64.9% da musulmani kacebis

90.91% _ kacis profesiad, xolo qristiani kacebis 27% da musulmani

kacebis 6.06% - orive sqesisTvis saerTod.

X2=13.993; P<0.001, T.x.=2

X2=7.333; P<0.05, T.x.=3

4. mwerali

qristiani qalebis 25% da musulmani qalebis 25% am profesias

Tvlis qalis profesiad. qristiani qalebis 46% da musulmani qalebis

62.5% _ kacis profesiad, xolo orive sqesisTvis saerTo profesiad

Tvlis qristiani qalebis 29% da musulmani qalebis 12.5%.

qristiani kacebis 8.2%-ma da musulmani kacebis 33.3%-ma es profesia

CaTvala qalis profesiad. qristiani kacebis 64.8% da musulmani kacebis

48.5%_mas Tvlis kacis profesiad, xolo qristiani kacebis 27%_ma da

musulmani kacebis 18.2% am profesias Tvlis orive sqesisTvis saerTod.

X2=28.200; P<0.001, T.x.=8

X2=7.171; P<0.02, T.x.=2

5. operatori

qristiani qalebis 16.7% da musulmani qalebis 31.3% am profesias

Tvlis qalis profesiad. qristiani qalebis 62.5% da musulmani qalebis

56.2% mas Tvlis kacis profesiad, xolo qristiani qalebis 20.8%-ma da

musulmani qalebis 12.5%_ma igi CaTvala orive sqesisaTvis saerTod.

qristiani kacebis 5.4% da musulmani kacebis 18.2% am profesias

Tvlis qalis profesiad. qristiani kacebis 81.1% da musulmani kacebis

78.8% _ mas Tvlis kacis profesiad, xolo qristiani kacebis 13.5%_ma da

musulmani kacebis 3% mas Tvlis orive sqesisTvis saerTo profesiad.

X2=5.793; P<0.02, T.x.=1

Page 99: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

99

X2=4.952; P<0.05, T.x.=1

6. kritikosi

qristiani qalebis 35.4% da musulmani qalebis 25% am profesias

Tvlis qalis profesiad. qristiani qalebis 52.1% da musulmani qalebis

53.1% mas Tvlis kacis profesiad, xolo orive sqesisaTvis saerTod mas

miiCnevs qristiani qalebis 12.5% da musulmani qalebis 21.9%.

qristiani kacebis 27% da musulmani kacebis 6.1% am profesias

Tvlis qalis profesiad. qristiani kacebis 62.2% da musulmani kacebis

63.6%_s igi miaCnia kacis profesiad, xolo qristiani kacebis 10.8% da

musulmani kacebis 30.3% mas Tvlis orive sqesisTvis saerTod.

X2= 7.361, P<0.01,T.x.= 2

X2= 8. 423, P<0,02,T.x.= 2

7. mZRoli

qristiani qalebis 29.2% da musulmani qalebis 18.8% am profesias

Tvlis qalis profesiad; qristiani qalebis 62.5% da musulmani qalebis

50%-is azriT es kacis profesiaa, xolo qristiani qalebis 8.3 % da

musulmani qalebis 31.2% fiqrobs, rom es profesia saerToa orive

sqesisTvis.

qristiani kacebis 8.1 % da musulmani kacebis 3% fiqrobs, rom es

aris qalis profesia, qristiani kacebis 64.9% da musulmani kacebis 90.9%

Tvlis kacis, rom es kacis profesiaa, xolo qristiani kacebis 27%-ma da

musulmani kacebis 6.1 % miiCnevs, rom es profesia saerToa orive

sqesisaTvis.

X2=13.993; P<0.001, T.x.=2

X2=7.333; P<0.05, T.x.=3

8. gamomZiebeli

qristiani qalebis 12.5% da musulmani qalebis 6.2% am profesias

Tvlis qalis profesiad. qristiani qalebis 62.5% da musulmani qalebis

68.8% _ kacis profesiad, xolo qristiani qalebis 25% da musulmani

qalebis 25% orive sqesisTvis saerTo profesiad.

Page 100: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

100

qristiani kacebis 8.1% da musulmani kacebis 3% am profesias

miiCnevs qalis profesiad. qristiani kacebis 70.3% da musulmani kacebis

90.9% _ Tvlis rom es kacis profesiaa, xolo qristiani kacebis 21.6%_ma

da musulmani kacebis 6.1% miiCnevs, rom es aris orive sqesisTvis saerTo

profesia.

X2=4.030; P<0.05, T.x.=1

X2=4.885; P<0.05, T.x.=1

oTxi profesia cdis pirTa umravlesobam CaTvala qalis profesiad,

kerZod:

1. molare

qristiani qalebis 54.2% da musulmani qalebis 68.8% Tvlis,rom es

qalis profesiaa; qristiani qalebis 20.8% da musulmani qalebis 12.5 % am

profesias Tvlis kacis profesiad, xolo qristiani qalebis 25% da

musulmani qalebis 18.7% fiqrobs, rom es profesia saerToa orive

sqesisTvis.

qristiani kacebis 64.9% da musulmani kacebis 78.8% fiqrobs, rom es

aris qalis profesia. qristiani kacebis 29.7% da musulmani kacebis 3%

mas Tvlis kacis profesiad, xolo qristiani kacebis 5.4% da musulmani

kacebis 18.2% Tvlis, rom es aris orive sqesisTvis saerTo profesia.

X2=5.237; P<0.02, T.x.=1

X2=14.650; P<0.001, T.x.=2

2. sanitari

qristiani qalebis 41.7% da musulmani qalebis 50% Tvlis, rom es

qalis profesiaa; qristiani qalebis 25% da musulmani qalebis 6.3%

fiqrobs, rom es kacis profesiaa, xolo qristiani qalebis 33.3% da

musulmani qalebis 43.7% Tvlis, rom es profesia saerToa orive

sqesisTvis.

qristiani kacebis 54.1% da musulmani kacebis 72.7% Tvlis, rom es

qalis profesiaa. qristiani kacebis 8.1% da musulmani kacebis 15.2%

fiqrobs, rom esaa kacis profesia, xolo qristiani kacebis 37.8%-ma da

musulmani kacebis 12.1% miiCnevs, rom es profesia saerToa orive

sqesisTvis.

X2=7.720; P<0.02, T.x.=1

Page 101: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

101

X2=6.419; P<0.001, T.x.=2

3. buRalteri

qristiani qalebis 41.7% da musulmani qalebis 50% Tvlis, rom es

qalis profesiaa. qristiani qalebis 25% da musulmani qalebis 6.3% mas

Tvlis kacis profesiad, xolo qristiani qalebis 33.3% da musulmani

qalebis 43.7% Tvlis, rom es profesia saerToa orive sqesisTvis.

qristiani kacebis 54.1% da musulmani kacebis 72.7% Tvlis, rom esaa

qalis profesiaa. qristiani kacebis 8.1%-s da musulmani kacebis 15.2% mas

Tvlis kacis profesiad, xolo qristiani kacebis 37.8% da musulmani

kacebis 12.1% mas Tvlis orive sqesisTvis saerTo profesiad.

X2=7.720; P<0.02, T.x.=1

X2=6.419; P<0.001, T.x.=2

4. mzareuli

qristiani qalebis 54.2% da musulmani qalebis 68.8% am profesias

Tvlis qalis profesiad. qristiani qalebis 20.8% da musulmani qalebis

12.5% _ kacis profesiad, xolo qristiani qalebis 25% da musulmani

qalebis 18.7% mas Tvlis orive sqesisTvis saerTod.

qristiani kacebis 64.9% da musulmani kacebis 78.8% Tvlis, rom esaa

qalis profesia. qristiani kacebis 29.7%-s da musulmani kacebis 3% mas

Tvlis kacis profesiad, xolo qristiani kacebis 5.4% da musulmani

kacebis 18.2% fiqrobs, rom esaa orive sqesisTvis saerTo profesia.

X2=5.237; P<0.02, T.x.=1

X2=14.650; P<0.001, T.x.=2

erTi profesia cdis pirTa umravlesobam CaTvala orive sqesisTvis

saerTo profesiad, kerZod:

maTematikis maswavlebeli

qristiani qalebis 12.5% da musulmani qalebis 6.2% Tvlis, rom es

qalis profesiaa; qristiani qalebis 25% da musulmani qalebis 25%

Tvlis, rom esaa kacis profesia, xolo qristiani qalebis 62.5% da

musulmani qalebis 68.8% Tvlis, rom esaa orive sqesisTvis saerTo

profesia.

Page 102: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

102

qristiani kacebis 8.1% da musulmani kacebis 3% miiCnevs, rom esaa

qalis profesia; qristiani kacebis 21.6%-s da musulmani kacebis 6.1%

Tvlis, rom esaa kacis profesia, qristiani kacebis 70.3% da musulmani

kacebis 90.9% fiqrobs, rome esaa orive sqesisTvis saerTo profesia.

X2=4.030; P<0.05, T.x.=1

X2=4.885; P<0.05, T.x.=1

II asakobriv jgufSi profesiaTa Sefasebisas gamovlinda mxolod

erTi saerTo profesia, xolo umravlesoba Sefasda diqotomiurad

_qalis an kacis. es miuTiTebs imaze, rom profesiaTa Sefasebisas ufrosi

Taobis cdis pirebi arian ufro tradiciulebi, vidre studentebi.

pasuxebSi arsebuli gansxvavebi ganpirobebulia ara religiiT, aramed

asakisa da sqesis faqtoriT.

3.4. aqtivobebis Sesafasebeli kiTxvari

aqtivobaTa analizic movaxdineT sqesiTa da religiiT.

ganvixiloT pirvel asakobriv jgufSi aqtivobaTa analizi sqesis

mixedviT. 67 aqtivobidan statistikurad sando Sedegebi miviReT 17

aqtivobis SemTxvevaSi. maTi umravlesoba _ 17-dan 10 aqtivoba cdis

pirebma CaTvales orive sqesisaTvis saerTod, esenia:

1. bavSvis garToba (TamaSi)

qalebis 90,4% da kacebis 57,4% am aqtivobas miiCnevs orive sqesisaTvis

saerTo aqtivobad. qalis aqtivobad mas Tvlis qalebis 5,6% da kacebis

16,8%, e.i. kacebi ufro Tvlian qalis aqtivobad, vidre qalebi. kacis

aqtivobad ki mas Tvlis qalebis 4% da mamakacebis 5,6%, e.i. TiTqmis

Tanabari raodenoba.

X2=8,036 , T.x.=2, p = 0,018 ; C = 0,283, p = 0,018

Page 103: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

103

S13

saerTo saqmianobakacis saqmianobaqalis saqmianoba

Pe

rce

nt

100

80

60

40

20

0

Gender

Female

Male

2. Zilis win zRapris moyola

qalebis 62,1% da mamakacebis 55,1% am aqtivobas Tvlis orive

sqesisaTvis saerTo aqtivobad. qalis aqtivobad Tvlis qalTa 37,1% da

mamakacTa 38,3%, e.i. TiTqmis Tanabari procenti. kacis aqtivobad igi

miaCnia qalTa 0,8% -s da mamakacTa 6,5%-s..

X2=5,951 , T.x.=2, p = 0,051 ; C = 0,158, p = 0,051

Page 104: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

104

S15

saerTo saqmianobakacis saqmianobaqalis saqmianoba

Pe

rce

nt

70

60

50

40

30

20

10

0

Gender

Female

Male

3. bavSvis skolaSi wayvana

qalebis 90,3% da mamakacebis 77,8% am aqtivobas Tvlis orive

sqesisaTvis saerTod. qalis aqtivobad mas Tvlis qalTa 5,6% da

mamakacTa 15,7%, xolo mamakacis aqtivobad igi miaCnia qalTa 4% da

mamakacTa 6,5%

X2=7,432 , T.x.=2, p = 0,024 ; C = 0,176, p = 0,024

Page 105: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

105

S25

saerTo saqmianobakacis saqmianobaqalis saqmianoba

Pe

rce

nt

100

80

60

40

20

0

Gender

Female

Male

4. bavSvis daxmareba gakveTilebis momzadebaSi

qalebis 76,2% da mamakacebis 75% am aqtivobas Tvlis orive

sqesisaTvis saerTo aqtivobad. qalis aqtivobad Tvlis qalTa 23,8% da

mamakacTa 19,4%, xolo kacis aqtivobad igi miaCnia kacebis 5,6%-s,

qalebi ki mas saerTod ar Tvlian kacis aqtivobad. rogorc Cans, aq

moqmedebs genderuli stereotipi, romlis mixedviTac bavSvis movla da

bavSvTan dakavSirebuli sxva aqtivobebi tradiciulad iTvleba qalis

saqmed.

X2=7,282 , T.x.=2, p = 0,026 ; C = 0,175 , p = 0,026

Page 106: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

106

S28

saerTo saqmianobakacis saqmianobaqalis saqmianoba

Pe

rce

nt

100

80

60

40

20

0

Gender

Female

Male

5. gazeTis kiTxva qalTa 87,2% da mamakacTa 74,1% am aqtivobas

Tvlis orive sqesisaTvis saerTod. qalis aqtivobad mas Tvlis qalTa

4,8% da mamakacTa 4,6%, xolo mamakacis aqtivobad Tvlis qalebis 8% da

mamakacebis 21,3% e.i. kacebs ufro metad miaCniaT es aqtivoba kacis

saqmed, vidre qalebs.

X2=8,467 , T.x.=2, p = 0,015 ; C = 0,187, p = 0,015

Page 107: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

107

S31

saerTo saqmianobakacis saqmianobaqalis saqmianoba

Pe

rce

nt

100

80

60

40

20

0

Gender

Female

Male

6. curva qalebis 88,5% da mamakacebis 75,7% am aqtivobas

miiCnevs orive sqesisaTvis saerTod, qalis aqtivobad mas Tvlis

mamakacTa 1,9%, xolo qalebi saerTod ar Tvlian mxolod qalis

aqtivobad. kacis aqtivobad ki mas Tvlis qalTa 11,5% da mamakacTa 22,4%.

X2=7,539 , T.x.=2, p = 0,023 ; C =0,179, p = 0,023

Page 108: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

108

S34

saerTo saqmianobakacis saqmianobaqalis saqmianoba

Pe

rce

nt

100

80

60

40

20

0

Gender

Female

Male

7. stumrebis miReba qalTa 49,6% da mamakacTa 70,1% am aqtivobas

Tvlis orive sqesisaTvis saerTo aqtivobad. qalis aqtivobad mas Tvlis

qalTa 42,3% da mamakacTa 15,9% e.i. qalebs ufro metad miaCniaT igi qalis

saqmed, vidre mamakacebs. esec albaT im stereotipis gavlenaa, romlis

Tanaxmadac, saojaxo-saSinao saqmeebis mogvareba tradiciulad iTvleba

qalis saqmed. kacis aqtivobad ki mas Tvlis qalebis 8,1% da mamakacebis

14%

X2=19,175 , T.x.=2, p = 0,000 ; C = 0,277, p = 0,000

8. sxvadasxva daniSnulebis nivTebis SeZena qalebis 89,6%

da mamakacebis 73,8% am aqtivobas Tvlis orive sqesisaTvis saerTod.

qalis saqmed mas Tvlis qalTa 4% da mamakacTa 6,5%, xolo kacis

aqtivobad mas miiCnevs qalebis 6,4% da mamakacebis 19,6%.

X2=10,529 , T.x.=2, p = 0,005 ; C = 0,208, p = 0,005

9. stumrebis dapatiJeba qalebis 82,2% da mamakacebis 63,6%

am aqtivobas miiCnevs orive sqesisaTvis saerTod. qalis aqtivobad

Page 109: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

109

mas Tvlis qalTa 8,9% da mamakacTa 4,7%, xolo kacis aqtivobad mas

miiCnevs qalTa 8,9% da mamakacTa 31,8%.

X2=19,430 , T.x.=2, p = 0,000 ; C = 0,279, p = 0,000

10. manqanis marTva qalTa 78,2% da mamakacTa 52,3% am aqtivobas Tvlis

orive sqesisaTvis saerTod, Tumca qalTa procentuli maCvenebeli

ufro maRalia. SesaZlebelia es gamowveuli iyos dRevandeli

realobiT, roca qali manqanis saWesTan aRaraa iSviaToba. qalis

aqtivobad mas Tvlis qalTa 1,6% da mamakacTa 0,9%, e.i. orive

SemTxvevaSi umciresoba, xolo kacis aqtivobad mas Tvlis qalebis

25,6% da mamakacebis 46,7%. rogorc Cans, mamakacebs mainc uWirT

qalisaTvis poziciebis daTmoba im sferoSi, romelic tradiciulad

iTvleboda kacis prerogativad.

X2=11.289 , T.x.=2, p = 0,004 ; C = 0,215, p = 0,004

S58

saerTo saqmianobakacis saqmianobaqalis saqmianoba

Pe

rce

nt

80

60

40

20

0

Gender

Female

Male

gamovlinda 3 aqtivoba, romelic orive sqesis cdis pirTa

umravlesobam CaTvala kacis aqtivobad, kerZod:

Page 110: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

110

1. karvis dageba da gaSla. qalebis 79,7% da mamakacebis 82,1% am

aqtivobas Tvlis kacis aqtivobad. qalis aqtivobad igi miaCnia qalebis

0,8%-s da mamakacebis 6,6% -s anu qalebi mas TiTqmis ar Tvlian qalis

saqmed, xolo orive sqesisaTvis saerTo aqtivobad mas Tvlis qalTa 19.5%

da mamakacTa 11,3%

X2=7,936 , T.x.=2, p = 0,019 ; C = 0,183, p = 0,019

S20

saerTo saqmianobakacis saqmianobaqalis saqmianoba

Pe

rce

nt

100

80

60

40

20

0

Gender

Female

Male

2. fulis gadaxda. qalebis 48,4% da mamakacebis 65,1% am

aqtivobas Tvlis mamakacis aqtivobad, Tumca mamakacebis procentuli

maCvenebeli ufro maRalia. qalis aqtivobad Tvlis qalTa 7,3% da

mamakacTa 5,7%, xolo orive sqesisaTvis saerTo aqtivobad igi miaCnia

qalebis 44,4%-s da mamakacebis 29,2%,-s. SeiZleba es gamowveulia Cvens

sazogadoebaSi arsebuli ekonomikuri mdgomareobiT, ramac gamoiwvia

cvlilebebi genderul rolebSic. kerZod, dRes mamakaci xSirad veRar

asrulebs ojaxis “marCenalis” funqcias, ojaxSi fulis Semomtani

xSirad qalia da amdenad, fulis gadaxdac misTvis xdeba Cveuli saqme.

X2=6,557 , T.x.=2, p = 0,038 ; C = 0,166, p = 0,038

Page 111: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

111

S50

saerTo saqmianobakacis saqmianobaqalis saqmianoba

Pe

rce

nt

70

60

50

40

30

20

10

0

Gender

Female

Male

3. yvirili. qalebis 50% da mamakacebis 73,6% am aqtivobas Tvlis

kacis aqtivobad, Tumca kacebi qalebze metad. qalis aqtivobad mas

Tvlis qalTa 4,9% da mamakacTa 11,3%, orive sqesisaTvis saerTo

aqtivobad mas miiCnevs qalTa 45,1% da mamakacTa 15,1%.

X2=8,431 , T.x.=2, p = 0,015 ; C = 0,178, p = 0,015

ori aqtivoba orive sqesis cdis pirebis mier Sefasda, rogorc

qalis aqtivoba, esenia:

1. sufris gaSla-alageba. qalebis 85,5% da mamakacebis 77,8% am

aqtivobas Tvlis qalis aqtivobad. kacis aqtivobad mas Tvlis qalTa

12,9% da mamakacTa 11,1%, xolo orive sqesisaTvis saerTo aqtivobad mas

miiCnevs qalebis 1,6% da mamakacebis 11,1%.

X2=9,202 , T.x.=2, p=0,010 ; C=0,195 , p=0,010

2. avadmyofis movla qalebis 64,5% da mamakacebis 45,8% am

aqtivobas Tvlis qalis aqtivobad. kacis aqtivobad mas Tvlis qalTa 4.8%

da mamakacTa 10,3%, xolo orive sqesisaTvis saerTo aqtivobad igi miaCnia

qalebis 30,6%-s da mamakacebis 43,9%-s. rogorc Cans, qalebze ufro

Page 112: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

112

moqmedebs is genderuli stereotipi, romlis mixedviTac sxvaze zrunva,

sxvisi movla qalis saqmea.

X2=11.503 , T.x.=2, p=0,003; C = 0,287, p = 0,003.

S55

saerTo saqmianobakacis saqmianobaqalis saqmianoba

Pe

rce

nt

70

60

50

40

30

20

10

0

Gender

Female

Male

2 aqtivobis mimarT qalebisa da mamakacebis damokidebuleba

aRmoCnda araerTgvarovani, kerZod:

1. kartis TamaSi qalebis umravlesoba _ 54,9% am aqtivobas Tvlis

orive sqesisaTvis saerTod, maSin roca mamakacebis umravlesoba _ 58,5%

am aqtivobas Tvlis kacis aqtivobad. albaT, es aris im genderuli

stereotipis gavlena, romlis mixedviTac azartuli TamaSebi kacis saqmea

da am stereotips mamakacebi ufro iziareben. qalis aqtivobad Tvlis

qalebis mxolod 1,6%, kacebi ki saerTod ar Tvlian qalis saqmed. kacis

aqtivobad mas Tvlis qalebis 43,4%, xolo kacebis 41,5% mas Tvlis orive

sqesisaTvis saerTo aqtivobad.

X2=6,379 , T.x.=2, p = 0,041 ; C = 0,165, p = 0,041

Page 113: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

113

S36

saerTo saqmianobakacis saqmianobaqalis saqmianoba

Pe

rce

nt

70

60

50

40

30

20

10

0

Gender

Female

Male

2. firmis xelmZRvaneloba qalebis umravlesoba _ 57,6% am

aqtivobas Tvlis orive sqesisaTvis saerTo aqtivobad, xolo mamakacebis

umravlesoba _ 59,8% mas Tvlis kacis aqtivobad. qalis aqtivobad Tvlis

qalTa 0,8%, xolo mamakacebi mas saerTod ar Tvlian qalis saqmed. kacis

aqtivobad Tvlis qalebis 41,6%, xolo orive sqesisaTvis saerTo

aqtivobad mas Tvlis mamakacTa 40,2%.

X2=8,207 , T.x.=2, p = 0,017; C = 0,185, p = 0,017

amrigad, rogorc sqesis niSnis mixedviT aqtivobebis Sefasebam

gviCvena, saqmianobaTa umravlesoba orive sqesis cdis pirebma CaTvales

orive sqesisaTvis saerTo aqtivobad. es miuTiTebs imaze, rom Cvens

sazogadoebaSi mimdinareobs aqtivobaTa sqesis niSnis mixedviT dayofis

Semcirebis procesi. Tumca, aris iseTi aqtivobebic, romlebic ufroa

determinirebuli sqesis niSniT. marTalia, xdeba tradiciuli genderuli

stereotipebis rRveva, romlebic dakavSirebulia aqtivobebTan, magram

maTi gavlena jer isev arsebobs da igi mainc sakmaod Zlieria.

Page 114: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

114

aqtivobebis Sedareba moxda religiis niSniTac. statistikurad

sando maCveneblebi miviReT 18 aqtivobis SemTxvevaSi. maTgan 7 aqtivoba

cdis pirTa umravlesobam CaTvala kacis aqtivobad, 4 _ qalis aqtivobad,

3 _ orive sqesisTvis saerTod, xolo 4 aqtivobis mimarT maTi

damokidebuleba iyo araerTgvarovani.

ganvixiloT aqtivobebi, romlebic Sefasda kacis aqtivobad:

1. sigaretis moweva. qristiani qalebis 74,7% da musulmani qalebis

79,2% am aqtivobas Tvlis kacis aqtivobad. orive sqesisTvis saerTo

aqtivobad mas Tvlis qristiani qalebis 25,3% da musulmani qalebis 18,8%,

qalis aqtivobad mas Tvlis musulmani qalebis 2,1% , xolo qristian

qalebs igi saerTod ar miaCniaT qalis saqmed.

qristiani kacebis 56,9% da musulmani kacebis 70,9% am aqtivobas

Tvlis kacis aqtivobad. orive sqesisTvis saerTo aqtivobad mas Tvlis

qristiani kacebis 43,1% da musulmani kacebis 25,5%, qalis aqtivobad ki

Tvlis musulmani kacebis 3,6% , xolo qristiani kacebi saerTod ar

Tvlian qalis aqtivobad.

qristiani: X2=4.384 , T.x.=1, p = 0,036 ; C = 0,183, p = 0,036

musulmani: X2=6.241 , T.x.=2, p = 0,021 ; C = 0,172, p = 0,021

2. karvis dageba da gaSla. qristiani qalebis 86,3% da musulmani

qalebis 70% am aqtivobas Tvlis kacis aqtivobad. orive sqesisTvis

saerTo aqtivobad mas Tvlis qristiani qalebis 13,7% da musulmani

qalebis 28%, qalis aqtivobad igi miaCnia mxolod musulmani qalebis 2%-

s.

qristiani kacebis 80,4% da musulmani kacebis 83,6% am aqtivobas

Tvvlis kacis aqtivobad. orive sqesisTvis saerTo aqtivobad mas miiCnevs

qristiani kacebis 13,7% da musulmani kacebis 9,1%, qalis aqtivobad ki

Tvlis qristiani kacebis 5,9% da musulmani kacebis 7,3%.

qristiani: X2=5,419 , T.x.=2, p = 0,010; C = 0,186, p = 0,010

musulmani: X2=7,336 , T.x.=2, p = 0,026; C = 0, 256, p = 0,026

3. eleqtromowyobilobis remonti. qristiani da musulmani qalebis

umravlesoba _ 93,2% da 81,6% _ am aqtivobas Tvlis kacis aqtivobad.

qalis aqtivobad mas Tvlis qristiani qalebis 2,7% da musulmani qalebis

Page 115: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

115

8,2%, xolo orive sqesisTvis saerTo aqtivobad igi miaCnia qristiani

qalebis 4,1%-s da musulmani qalebis 3,8%-s.

qristiani kacebis 90,6% da musulmani kacebis 96,4% am aqtivobas

Tvlis kacis aqtivobad. qalis aqtivobad igi miaCnia qristiani kacebis

5,7% -s da musulmani kacebis 1,8%-s, xolo orive sqesisTvis saerTo

aqtivobad mas Tvlis qristiani kacebis 3,8% da musulmani kacebis 1,8%,

qristiani: X2=4,716 , T.x.=2, p = 0,022; C = 0,075, p = 0,022

musulmani: X2=5,958 , T.x.=2, p = 0,051 ; C = 0,233, p = 0,051

4. bileTebis yidva. qristiani qalebis 67,6% da musulmani qalebis

69,4% am aqtivobas Tvlis kacis aqtivobad. orive sqesisTvis saerTo

aqtivobad mas Tvlis qristiani qalebis 32,4% da musulmani qalebis

28,6%, xolo qalis aqtivobad mas Tvlis mxolod musulmani qalebis 2%.

qristiani kacebis 84,3% da musulmani kacebis 72,2% am aqtivobas

Tvlis kacis aqtivobad. qalis aqtivobad igi miaCnia qristiani kacebis 2%

da musulmani kacebis 3,7%, xolo orive sqesisTvis saerTo aqtivobad mas

Tvlis qristiani kacebis 13,7% da musulmani kacebis 24,1%.

qristiani: X2=6,849 , T.x.=2, p = 0,033 ; C = 0, 228 , p = 0,033

musulmani: X2=7,254 , T.x.=2, p = 0,025 ; C = 0,067, p = 0,025

5. taqsis gaCereba (roca qali da kaci erTad arian). qristiani

qalebis 100% da musulmani qalebis 88% am aqtivobas Tvlis kacis

aqtivobad. musulmani qalebis 2% mas Tvlis qalis aqtivobad, xolo 10%

- orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

qristiani kacebis 92,2% da musulmani kacebis 87,3% am aqtivobas

Tvlis kacis aqtivobad. qalis aqtivobad mas Tvlis qristiani kacebis

3,9%, xolo musulmani kacebi mas saerTod ar Tvlian qalis saqmed. orive

sqesisTvis saerTo aqtivobad igi miaCnia 3,9% da musulmani kacebis 12,7%.

qristiani: X2=6,075 , T.x.=2, p = 0,048, C = 0,214 , p = 0,048

musulmani: X2=7,272 , T.x.=2, p = 0,024, C = 0,209 , p = 0,024

6. gacileba (roca qali da kaci erTad arian). qristiani qalebis

93,3% da musulmani 84% am aqtivobas Tvlis kacis aqtivobad. qalis

aqtivobad mas Tvlis musulmani qalebis 6%, xolo qristiani qalebi mas

saerTod ar Tvlian qalis aqtivobad. orive sqesisTvis saerTo aqtivobad

mas Tvlis qristiani qalebis 6,7% da musulmani qalebis 10%.

Page 116: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

116

qristiani kacebis 66% da musulmani kacebis 69,1% amas Tvlis kacis

aqtivobad. qalis aqtivobad mas Tvlis qristiani kacebis 3,8% da

musulmani kacebis 5,5%, xolo orive sqesisTvis saerTo aqtivobad mas

Tvlis qristiani kacebis 30,2% da musulmani kacebis 25,5%.

qristiani: X2=16,124 , T.x.=2, p = 0,000 ; C = 0,334, p =, 0,000

musulmani: X2=17,135 , T.x.=2, p =0,000 ; C = 0,321, p = 0,000

7. yvirili. qristiani qalebis 51,6% da musulmani qalebis 52,1% am

aqtivobas Tvlis kacis aqtivobad. orive sqesisTvis saerTo aqtivobad mas

Tvlis qristiani qalebis 41,6% da musulmani qalebis 45,8%, qalis

aqtivobad ki igi miaCnia qristiani qalebis 6,8% da musulmani qalebis

2,1%.

qristiani kacebis 76,5% da musulmani kacebis 70,9% am aqtivobas

Tvlis kacis aqtivobad. qalis aqtivobad Tvlis qristiani kacebis 11,8%

da musulmani kacebis 10,9%, xolo orive sqesisTvis saerTo aqtivobad

igi miaCnia qristiani kacebis 11,8% -sda musulmani kacebis 18,2%-s-s.

qristiani: X2=14,342 , T.x.=2, p = 0,005 ; C = 0,288, p =0,005

musulmani: X2=13,245 , T.x.=2, p = 0,007 ; C = 0,256, p = 0,007

axla ganvixiloT is aqtivobebi, romlebic orive jgufis cdis pirTa

umravlesobam CaTvala qalis aqtivobad, esenia:

1. iatakis morecxva. qristiani qalebis 94,6% da musulmani qalebis

87,5% am aqtivobas Tvlis qalis aqtivobad. mamakacis saqmed mas Tvlis

qristiani qalebis 1,4% da musulmani qalebis 2,1%, orive sqesisTvis

saerTo aqtivobad ki igi miaCnia qristiani qalebis 4,1%-s da musulmani

qalebis 10,4%-s.

qristiani kacebis 83% da musulmani kacebis 92,7% am aqtivobas

Tlis qalis aqtivobad. kacis aqtivobad mas Tvlis musulmani kacebis

1,8%, xolo qristiani kacebi saerTod arT Tvlian kacis saqmed. orive

sqesisTvis saerTo aqtivobad mas miiCnevs qristiani kacebis 17% da

musulmani kacebis 5,5%.

qristiani: X2=6,639 , T.x.=2, p = 0,036 ; C =0,223, p = 0,036

musulmani: X2=4,265 , T.x.=2, p = 0,040 ; C = 0,093, p = 0,040

2. sarecxis gauToveba. qristiani qalebis 97,2% da musulmani

qalebis 85,7% am aqtivobas Tvlis qalis aqtivobad. orive sqesisTvis

Page 117: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

117

saerTo aqtivobad igi miaCnia qristiani qalebis 2,8% da musulmani

qalebis 14,3%. kacis aqtivobad ki mas ar Tvlian arc qristiani da arc

musulmani qalebi.

qristiani kacebis 88,2% da musulmani kacebis 89,1% am aqtivobas

Tvlis qalis aqtivobad. orive sqesisTvis saerTo aqtivobad igi miaCnia

qristiani kacebis 11,8% da musulmani kacebis 10,9%, kacis saqmed mas ar

Tvlian arc qristiani da arc musulmani kacebi.

qristiani: X2=3,878 , T.x.=1, p = 0,049 ; C= 0,176, p = 0,049

musulmani: X2=4,625 , T.x.=1, p = 0,038 ; C=0,051, p = 0,038

3. sufris gaSla-alageba. qristiani qalebis 92% da musulmani

qalebis 85,5% am aqtivobas Tvlis qalis aqtivobad, kacis aqtivobad mas

Tvlis qristiani qalebis 6,7% da musulmani qalebis 12,5%, xolo orive

sqesisTvis saerTo aqtivobad mas Tvlis qristiani qalebis 1,3% da

musulmani qalebis 2%.

qristiani kacebis 81,1% da musulmani kacebis 74,5% am aqtivobas

Tvlis qalis aqtivobad. kacis aqtivobad mas Tvlis qristiani kacebis

7,5% da musulmani kacebis 15,5%. orive sqesisTvis saerTo aqtivobad ki

mas miiCnevs qristiani kacebis 11,4% da musulmani kacebis 10,%.

qristiani: X2=6,118 , T.x.=2, p = 0,047 ; C = 0,214, p = 0,047

musulmani: X2=5,917 , T.x.=2, p = 0,041 ; C=0,291 , p = 0,041

4. Woraoba. qristiani qalebis 62,6% da musulmani qalebis 59,2% am

aqtivobas Tvlis qalis aqtivobad. kacis aqtivobad mas Tvlis qristiani

qalebis 15,5% da musulmani qalebis 20,4%, xolo orive sqesisTvis

saerTo aqtivobad igi miaCnia qristiani qalebis 21,9% da musulmani

qalebis 20,4%.

qristiani kacebis 86,3% da musulmani kacebis 80,9% am aqtivobas

Tvlis qalis aqtivobad. kacis aqtivobad mas Tvlis qristiani kacebis

7,8% da musulmani kacebis 9,1%, orive sqesisTvis saerTo aqtivoba ki igi

miaCnia qristiani kacebis 5,9% da musulmani kacebis 10%.

qristiani: X2=6.016 , T.x.=2, p = 0,049 ; C = 0,215, p = 0,049

musulmani: X2=8,848 , T.x.=2, p = 0,044 ; C = 0,163, p = 0,044

oTxi aqtivobis mimarT cdis pirTa damokidebuleba iyo

araerTgvarovani, kerZod:

Page 118: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

118

1. fulis gadaxda. qristiani qalebis 50% da musulmani qalebis 56%

am aqtivobas Tvlis kacis aqtivobad. qalis aqtivobad mas Tvlis

qristiani qalebis 2,7% da musulmani qalebis 4%. orive sqesisTvis

saerTo aqtivobad mas Tvlis qristiani qalebis 47,3% da musulmani

qalebis 40%. rogorc vxedavT, es aqtivoba qalebis mier (religiis

miuxedavad) TiTqmis Tanabrad Sefasda, rogorc kacis da orive

sqesisTvis saerTo aqtivoba.

qristiani kacebis 60,8% da musulmani kacebis 69,1% am aqtivobas

Tvlis kacis aqtivobad. qalis aqtivobad igi miaCnia qristiani kacebis

7,8%-s da musulmani kacebis 3,6%-s, xolo orive sqesisTvis saerTo

aqtivobad mas Tvlis qristiani kacebis 31.4% da musulmani kacebis 27,3%.

qristiani: X2=7.184 , T.x.=2, p = 0,023 ; C = 0,280, p = 0,023

musulmani: X2=6,958 , T.x.=2, p = 0,031 ; C = 0,249, p = 0,031

2. stumris miReba. qristiani qalebis 53,4% da musulmani qalebis

54% am aqtivobas Tvlis orive sqesisTvis saerTo aqtivobad. qalis

aqtivobad mas Tvlis qristiani qalebis 42,5% da musulmani qalebis 42%,

xolo kacis aqtivobad mas Tvlis qristiani qalebis 4,1% da musulmani

qalebis 4%.

qristiani kacebis 73,1% da musulmani kacebis 77,3% am aqtivobas

Tvlis orive sqesisTvis saerTo aqtivobad. qalis aqtivobad mas Tvlis

qristiani kacebis 9,6% da musulmani kacebis 11,8%. xolo kacis aqtivobad

igi miaCnia qristiani kacebis 17,3% da musulmani kacebis 10,9%.

qristiani: X2=9,037 , T.x.=2, p = 0,027 ; C = 0,172, p = 0,027

musulmani: X2=9.854 , T.x.=2, p = 0,007 ; C = 0,202, p = 0,007

3. avadmyofis movla. qristiani qalebis 71,6% da musulmani qalebis

64% am aqtivobas Tvlis qalis aqtivobad. kacis aqtivobad mas Tvlis

qristiani qalebis 4,1% da musulmani qalebis 6%, xolo orive sqesisTvis

saerTo aqtivobad igi miaCnia qristiani qalebis 24,3% da musulmani

qalebis 30%.

qristiani kacebis yvelaze maRali procenti _ 48,1% da musulmani

kacebis 47,3% am aqtivobas Tvlis orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

qalis aqtivobad igi miaCnia qristiani kacebis 44,2%-s da musulmani

kacebis 40%-s, xolo kacis aqtivobad mas Tvlis qristiani kacebis 7,7%

da musulmani kacebis 12,7%.

Page 119: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

119

qristiani: X2=9,575 , T.x.=2, p = 0,008; C = 0,266, p = 0,008

musulmani: X2=8.479 , T.x.=2, p = 0,040; C = 0,211 , p = 0,040

4. manqanis marTva. qristiani qalebis 77,3% da musulmani qalebis

76% am aqtivobas Tvlis orive sqesisTvis saerTod. qalis aqtivobad mas

Tvlis qristiani qalebis 1,3% da musulmani qalebis 2%. xolo kacis

aqtivobad _ qristiani qalebis 21,3% da musulmani qalebis 22%.

qristiani kacebis 55,8% da musulmani kacebis 50,9% am aqtivobas

Tvlis kacis aqtivobad. orive sqesisTvis saerTo aqtivobad mas Tvlis

qristiani kacebis 44,2% da musulmani kacebis 47,3%, xolo qalis

aqtivobad igi miaCnia musulmani kacebis mxolod1,8%, qristiani kacebi ki

mas saerTod ar Tvlian qalis aqtivobad.

qristiani: X2=8,021 , T.x.=2, p = 0,018 ; C = 0,244, p =0,018

musulmani: X2=6,183 , T.x.=2, p =0,040 ; C = 0,272, p = 0,040

meore asakobriv jgufSi aqtivobebis sqesis mixedviT Sefasebisas

statistikurad sando gansxvavebebi miviReT 15 aqtivobis SemTxvevaSi.

amaTgan cdis pirTa umravlesobam 6 aqtivoba CaTvala qalis aqtivobad, 5

kacis aqtivobad da 4 orive sqesisTvis saerTo aqtivobad, kerZod:

1. bavSvis garToba

qalebis 52.5% Tvlis, rom esaa qalis saqme, 17.5%-s miaCnia, rom es

kacis aqtivobaa, xolo 30%-is azriT, esaa orive sqesisTvis saerTo

aqtivoba.

mamakacebis 71.43% am aqtivobas Tvlis qalis aqtivobad, 11.43%

fiqrobs, rom esaa kacis saqme, xolo 17.14% Tvlis orive sqesisaTvis

saerTo aqtivobad.

X2=5.195; P<0.002, T.x.=1

2. Zilis win zRapris moyola

qalebis 55% Tvlis, rom esaa qalis aqtivoba; 20% mas Tvlis kacis

aqtivobad, xolo 25% _ orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

mamakacebis 80% am aqtivobas Tvlis qalis saqmed, 5.7%-s igi miaCnia

kacis saqmed, xolo 14.3% mas Tvlis orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

X2=11.973; P<0.001, T.x.=1

3. bavSvis skolaSi wayvana

Page 120: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

120

qalebis 62.5% Tvlis, rom esaa qalis aqtivoba; 6.3% mas miiCnevs

kacis aqtivobad, xolo 31.2%_is azriT, esaa orive sqesisaTvis saerTo

aqtivoba.

mamakacebis 85.7%_is azriT, esaa qalis aqtivoba, 4.3% Tvlis, rom es

kacis saqmea, xolo 10% mas Tvlis orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

X2=11.534; P<0.001, T.x.=1

4. bavSvis daxmareba gakveTilebis momzadebaSi

qalebis 65% Tvlis, rom esaa qalis aqtivoba; 61.5%-is azriT es

kacis saqmea, xolo 20% Tvlis, rom esaa orive sqesisTvis saerTo

aqtivoba.

mamakacTa 85.7% Tvlis, rom esaa qalis aqtivoba, 2.9% mas Tvlis

kacis aqtivobad, xolo 11.4% mas Tvlis orive sqesisTvis saerTo

aqtivobad.

X2=11.570; P<0.001, T.x.=1

5. avadmyofis movla

qalebis 75% Tvlis, rom esaa qalis aqtivoba; 7.5% mas Tvlis qalis

aqtivobad, xolo 17.5% mas miiCnevs orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

mamakacebis 60%-is azriT, esaa qalis aqtivoba, 20% Tvlis, rom es

kacis aqtivobaa, 20%- s igi miaCnia orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

X2=12.913; P<0.001, T.x.=2

6. sufris gaSla_alageba

qalebis 75% Tvlis, rom esaa qalis aqtivoba; 5% fiqrobs, rom es

kacis saqmea, xolo 20% mas Tvlis orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

mamakacebis 74.3% Tvlis, rom esaa qalis aqtivoba, 8.6% mas Tvlis

kacis aqtivobad, xolo 17.1% Tvlis, rom es aqtivoba saerToa orive

sqesisTvis.

gamoiyo 5 aqtivoba, romlebic cdis pirTa umravlesobam CaTvala

kacis aqtivobad, esenia:

1. fulis gadaxda

qalebis 6.3% Tvlis, rom es aris qalis aqtivoba; 62.5% fiqrobs,

rom esaa kacis saqme, xolo 31.2% Tvlis orive sqesisTvis saerTo

aqtivobad.

Page 121: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

121

mamakacebis 7.1% Tvlis, rom esaa qalis aqtivoba, 85.8% fiqrobs, rom

esaa kacis aqtivoba, xolo 7.1% Tvlis, rom esaa orive sqesisTvis saerTo

aqtivoba.

X2=22.575; P<0.001, T.x.=6

2. kartis TamaSi

qalebis 10% Tvlis, rom esaa qalis aqtivoba; 77.5% mas Tvlis kacis

aqtivobad, xolo 12.5 Tvlis, rom es aqtivoba saerToa orive sqesisTvis.

kacebis 2.9% Tvlis, rom es aris qalis aqtivoba, 77.1% fiqrobs, rom

es kacis saqmea, xolo 20% azriT, esaa orive sqesisTvis saerTo aqtivoba.

X2=8.533; P<0.001, T.x.=2

3. manqanis marTva

qalebis 12.5% Tvlis, rom es aris qalis aqtivoba; 80% Tvlis, rom

es kacis saqmea, xolo 7.5%-is azriT, esaa orive sqesisTvis saerTo

aqtivoba.

mamakacTa 2.9% miiCnevs, rom es aris qalis aqtivoba, 85.7% Tvlis,

rom es kacis saqmea, xolo 11.4% fiqrobs, rom es aris orive sqesisTvis

saerTo aqtivoba.

X2=5.941; P<0.002, T.x.=1

4. yvirili

qalebis 5% Tvlis, rom esaa qalis aqtivoba; 90% mas miiCnevs kacis

aqtivobad, xolo 5%-is azriT, igi saerToa orive sqesisTvis.

mamakacebis 14.2% Tvlis, rom es qalis aqtivobaa, 82.9% Tvlis, rom

esaa kacis aqtivoba, xolo 2.9%-is azriT, esaa aris orive sqesisTvis

saerTo aqtivoba.

X2=4.745; P<0.05, T.x.=1

5. karvis dageba da gaSla

qalebis 7.5% Tvlis, rom es aris qalis aqtivoba. 68.7%-is azriT, es

kacis saqmea, xolo 23.8% mas Tvlis orive sqesisaTvis saerTo aqtivobad.

kacebis 14.3% fiqrobs, rom es qalis aqtivobaa, 70% mas Tvlis kacis

aqtivobad, xolo 15.7% mas Tvlis orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

X2=3.248; P<0.05, T.x.=1

Page 122: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

122

4 aqtivoba cdis pirTa mier Sefasda, rogorc orive sqesisTvis

saerTo, kerZod:

1. gazeTis kiTxva

qalebis 10% Tvlis, rom esaa qalis aqtivoba; 22.5% fiqrobs, rom es

kacis aqtivobaa, xolo 67.5% mas Tvlis orive sqesisTvis saerTo

aqtivobad.

mamakacebis 2.9% Tvlis, rom es qalis aqtivobaa, 8.6% fiqrobs, rom

esaa kacis aqtivoba, xolo 88.5% Tvlis, rom es aqtivoba saerToa orive

sqesisTvis.

X2=10.152; P<0.001, T.x.=1

2. curva

qalebis 17.5% Tvlis,rom esaa qalis aqtivoba; 25%-s miaCnia, rom

esaa kacis aqtivoba, xolo 57.5% Tvlis, rom es aqtivoba saerToa orive

sqesisTvis.

mamakacTa 2.9% Tvlis, rom es qalis aqtivobaa, 14.2% mas Tvlis

kacis aqtivobad, xolo 82.9% miiCnevs, rom esaa orive sqesisTvis saerTo

aqtivoba.

X2=13.717; P<0.001, T.x.=2

3. stumris miReba

qalebis 25% Tvlis, rom esaa qalis aqtivoba; 12.5% miiCnevs, rom es

aris kacis aqtivoba, xolo 62.5% Tvlis, rom es aqtivoba saerToa orive

sqesisTvis.

mamakacTa 34.3% fiqrobs, rom es qalis aqtivobaa, 22.8% Tvlis, rom

esaa kacis aqtivoba, xolo 42.9% fiqrobs, rom esaa orive sqesisTvis

saerTo aqtivoba.

X2=11.209; P<0.001, T.x.=1

4. sxvadasxva daniSnulebis nivTebis SeZena (tansacmeli aveji)

qalebis 22.5% Tvlis, rom esaa qalis aqtivoba; 10% miiCnevs, rom es

kacis aqtivobaa, xolo 67.5%-s miaCnia orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

mamakacTa 11.4% miiCnevs, rom es qalis aqtivobaa, 20% Tvlis, rom

esaa kacis aqtivoba, xolo 68.6%-is azriT, es aqtivoba saerToa orive

sqesisTvis.

Page 123: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

123

X2=6.696; P<0.01, T.x.=1

religiis mixedviT aqtivobebis Sefasebisas statistikurad sando

maCveneblebi miviReT 11 aqtivobis SemTxvevaSi. amaTgan 4 aqtivoba cdis

pirobebma CaTvales qalis aqtivobad, 5 _ kacis aqtivobad, xolo 2

aqtivobis mimarT damokidebuleba araerTgvarovania.

1. iatakis morecxva

qristiani qalebis 60.4% da muslumani qalebi 65.6% Tvlis, rom es

qalis aqtivobaa. qristiani qalebis 16.7% da musulmani qalebis 6.3%

Tvlis, rom es kacis aqtivobaa, xolo qristiani qalebis 22.9% da

musulmani qalebis 28.1% miiCnevs, rom es aqtivoba saerToa orive

sqesisTvis.

qristiani kacebis 64.9% da musulmani kacebis 78.8% Tvlis, rom esaa

qalis aqtivoba; qristiani kacebis 29.7% da musulmani kacebis 3% mas

miiCnevs kacis aqtivobad, xolo qristiani kacebis 5.4% da musulmani

kacebis 18.2% Tvlis, rom esaa orive sqesisTvis saerTo aqtivoba.

X2=5.080; P<0.002, T.x.=1

X2=14.650; P<0.001, T.x.=2

2. bavSvis garToba

qristiani qalebis 50.4% da musulmani qalebi 68.7% Tvlis, rom esaa

qalis aqtivoba. qristiani qalebis 29.2% da musulmani qalebis 12.5% mas

Tvlis kacis aqtivobad, xolo qristiani qalebis 20.8% da musulmani

qalebis 18.8% miiCnevs, rom es aqtivoba saerToa orive sqesisTvis.

qristiani kacebis 51.4% da musulmani kacebis 75.8% Tvlis, rom es

qalis aqtivobaa; qristiani kacebis 21.6% da musulmani kacebis 6.1% mas

Tvlis kacis aqtivobad, xolo qristiani kacebis 27% da musulmani

kacebis 18.1% Tvlis orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

X2=6.642; P<0.01, T.x.=1

X2=5.418; P<0.002, T.x.=1

3. bavSvis skolaSi wayvana

qristiani qalebis 54.2% da musulmani qalebis 68.8% Tvlis, rom

esaa qalis aqtivoba. qristiani qalebis 20.8% da musulmani qalebis 12.5%

Page 124: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

124

miiCnevs rom es kacis aqtivobaa, xolo qristiani qalebis 25% da

musulmani qalebis 18.7% mas Tvlis, orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

qristiani kacebis 64.9% da musulmani kacebis 78.8% Tvlis, rom es

qalis aqtivobaa; qristiani kacebis 29.7% da musulmani kacebis 3% mas

Tvlis kacis aqtivobad, xolo qristiani kacebis 5.4% da musulmani

kacebis 18.2% mas Tvlis orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

X2=5.237; P<0.002, T.x.=1

X2=14.650; P<0.001, T.x.=2

4. avadmyofis movla

qristiani qalebis 41.7% da musulmani qalebis 50% Tvlis, rom es

qalis aqtivobaa. qristiani qalebis 25% da musulmani qalebis 6.3% mas

Tvlis kacis aqtivobad, xolo qristiani qalebis 33.3% da musulmani

qalebis 43.7% Tvlis, rom es aqtivoba saerToa orive sqesisTvis.

qristiani kacebis 54.1% da musulmani kacebis 72.8% Tvlis, rom es

aris qalis aqtivoba; qristiani kacebis 8.1% da musulmani kacebis 15.1%

miiCnevs, rom esaa kacis aqtivoba, xolo qristiani kacebis 37.8% da

musulmani kacebis 12.1% fiqrobs, rom es aqtivoba saerToa orive

sqesisTvis.

X2=7.720; P<0.02, T.x.=1

X2=6.419; P<0.01, T.x.=1

5 aqtivoba cdis pirTa umravlesobam CaTvala kacis aqtivobad,

esenia:

1. sigaretis moweva

qristiani qalebis 29.2% da musulmani qalebis 18% Tvlis, rom es

qalis aqtivobaa. qristiani qalebis 62.5% da musulmani qalebis 50% mas

miiCnevs kacis aqtivobad, xolo qristiani qalebis 8.3% da musulmani

qalebis 31.2% mas Tvlis, orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

qristiani kacebis 8.1% da musulmani kacebis 3% miiCnevs, rom es

aris qalis aqtivobaa; qristiani kacebis 64.9% da musulmani kacebis 90.9%

fiqrobs, rom esaa kacis aqtivoba, xolo qristiani kacebis 27% da

musulmani kacebis 6.1% mas Tvlis orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

X2=13.993; P<0.001, T.x.=2

X2=7.333; P<0.05, T.x.=3

Page 125: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

125

2. eleqtromowyobilobis remonti

qristiani qalebis 25% da musulmani qalebis 25% Tvlis, rom esaa

qalis aqtivoba. qristiani qalebis 46% da musulmani qalebis 62.5% mas

Tvlis kacis aqtivobad, xolo qristiani qalebis 29% da musulmani

qalebis 12.5% Tvlis, rom esaa orive sqesisTvis saerTo aqtivoba.

qristiani kacebis 8.1% da musulmani kacebis 33.3% fiqrobs, rom es

qalis aqtivobaa; qristiani kacebis 64.9% da musulmani kacebis 48.5% mas

Tvlis kacis aqtivobad, xolo qristiani kacebis 27% da musulmani

kacebis 18.2% fiqrobs, rom es aris orive sqesisTvis saerTo aqtivoba.

X2=28.200; P<0.001, T.x.=8

X2=7.171; P<0.02, T.x.=2

3. fulis gadaxda

qristiani qalebis 16.7% da musulmani qalebis 31.3% Tvlis, rom es

qalis saqmea. qristiani qalebis 62.5% da musulmani qalebis 56.2% Tvlis,

rom esaa kacis saqme, xolo qristiani qalebis 20.8% da musulmani

qalebis 12.5% es miaCnia orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

qristiani kacebis 5.4% da musulmani kacebis 18.2% Tvlis, rom es

qalis aqtivobaa; qristiani kacebis 81.1% da musulmani kacebis 78.8% mas

Tvlis kacis aqtivobad, xolo qristiani kacebis 20.8% da musulmani

kacebis 12.5%-s igi miaCnia orive sqesisTvis saerTod.

X2=5.793; P<0.02, T.x.=1

X2=4.952; P<0.05, T.x.=1

4. firmis xelmZRvaneloba

qristiani qalebis 35.4%-s da musulmani qalebis 25%-s miaCnia, rom

esaa qalis aqtivoba. qristiani qalebis 52.1% da musulmani qalebis 53.5%

Tvlis, rom esaa kacis aqtivoba, xolo qristiani qalebis 12.5% da

musulmani qalebis 21.5%-s igi miiCnia orive sqesisTvis saerTo

aqtivobad.

qristiani kacebis 27% da musulmani kacebis 6.1% Tvlis, rom es

qalis aqtivobaa; qristiani kacebis 62.2%-s da musulmani kacebis 63.6%-s

es miaCnia kacis aqtivobad, xolo qristiani kacebis 10.8% da musulmani

kacebis 30.3% mas Tvlis orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

Page 126: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

126

X2=5.892; P<0.05, T.x.=1

X2=7.995; P<0.02, T.x.=2

5. manqanis marTva

qristiani qalebis 25% da musulmani qalebis 6.25% Tvlis, rom esaa

qalis aqtivoba. qristiani qalebis 50% da musulmani qalebis 62.5%

Tvlis, rom es kacis aqtivobaa, xolo qristiani qalebis 25% da

musulmani qalebis 31.25%-s mas Tvlis orive sqesisTvis saerTod.

qristiani kacebis 8.1% da musulmani kacebis 3.03% Tvlis, rom es

qalis aqtivobaa; qristiani kacebis 70.3%-s da musulmani kacebis 90.91%-s

es miaCnia kacis saqmed, xolo qristiani kacebis 21.6% da musulmani

kacebis 6.06% mas miiCnevs orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

X2=7.688; P<0.02, T.x.=2

X2=4.885; P<0.05, T.x.=1

2 aqtivoba cdis pirTa umravlesobam CaTvala orive sqesisTvis

saerTod, kerZod:

1. gazeTis kiTxva

qristiani qalebis 29.16% da musulmani qalebis 12.5% Tvlis, rom

esaa qalis aqtivoba. qristiani qalebis 29.17% da musulmani qalebis 37,5%

Tvlis, rom es kacis aqtivobaa, xolo qristiani qalebis 41.67% da

musulmani qalebis 50% Tvlis, rom esaa orive sqesisTvis saerTo

aqtivoba.

qristiani kacebis 24.32% da musulmani kacebis 3.03% Tvlis, rom es

qalis aqtivobaa; qristiani kacebis 32.44%-s da musulmani kacebis 36,37%

Tvlis, rom esaa kacis aqtioba, xolo qristiani kacebis 43.24% da

musulmani kacebis 60.6% miiCnevs, rom es aqtioba saerToa orive

sqesisTvis.

X2=7.688; P<0.02, T.x.=2

X2=4.880; P<0.05, T.x.=1

2. stumris miReba

qristiani qalebis 50% da musulmani qalebis 6.25% Tvlis, rom es

qalis aqtiobaa. qristiani qalebis 20.83% da musulmani qalebis 62.5%

Page 127: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

127

Tvlis, rom es aris kacis aqtivoba, xolo qristiani qalebis 29.17% da

musulmani qalebis 31.25% Tvlis orive sqesisTvis saerTo aqtivobad.

qristiani kacebis 24.32% da musulmani kacebis 3.03% miiCnevs, rom es

qalis aqtivobaa; qristiani kacebis 27.03%-s da musulmani kacebis 66.67%

mas Tvlis kacis aqtivobad, xolo qristiani kacebis 48.65% da musulmani

kacebis 30.30% Tvlis, rom es aqtivoba orive sqesisTvis saerToa.

X2=22.615; P<0.001, T.x.=6

X2=14.801; P<0.05, T.x.=7

Sedegebidan Cans, rom II jgufis cdis pirebi aqtivobebs afaseben

ufro tradiciulad, vidre I jgufis cdis pirebi. kerZod, is aqtivobebi,

romlebic I asakobrivi jgufis cdis pirebs miaCniaT orive sqesisTvis

saerTod (mag. bavSvis garToba, Zilis win zRapris moyola, bavSvis

skolaSi wayvana, firmis xelmZRvaneloba), ufrosi asakis cdis pirebma

Seafases rogorc qalis an kacis aqtivoba.

sabolood, Tu SevadarebT erTmaneTs sqesisa da religiis

faqtoris mixedviT gakeTebuli aqtivobebis analizs pirvel da meore

jgufSi, vnaxavT, rom aqtivobaTa Sefasebaze gavlenas axdens is

molodinebis sistema, romelic dakavSirebulia genderul rolebTan da

Sromis ganawilebasTan. kerZod, qalis genderuli roli aseve

gulisxmobs diasaxlissac, rac Tavis mxriv, dakavSirebulia saojaxo

saqmeebis SesrulebasTan, bavSvis movlasTan da masze zrunvasTan.

SegviZlia vTqvaT, rom es gansxvavebebi dakavSirebulia aqtivobaTa

sqesobriv diferenciaciasTan da sxva aRniSnuli faqtorebi ar axdens

gadamwyvet gavlenas. gamoCnda isic, rom bevr saqmianoba, romelic

wlebis winaT miCneuli iyo mxolod qalis an mamakacis saqmed, dRes

studentebis mier Sefasebulia, rogorc orive sqesisTvis saerTo. es aris

im cvlilebebis Sedegi, romelic bolo wlebis ganmavlobaSi moxda

Cvens sazogadoebaSi.

kerZod, garkveulad Seicvala qalisa da mamakacis tradiciuli

genderuli rolebi. dRes qali ufro aqtiurad monawileobs

sazogadoebriv saqmianobaSi, ojaxis rCenaSi, fulis SovnaSi, rac Tavis

mxriv, aisaxeba adamianTa cnobierebaze. Tumca, garkveuli aqtivobebi

mainc stereotipulad fasdeba da es arcaa gasakviri, vinaidan genderuli

stereotipebi gamoirCeva saocrad didi simyariTa da gamZleobiT. isini

Page 128: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

128

Rrmadaa fesvgamdgari sazogadoebis cnobierebaSi da maTi rRveva da

axliT Secvla moiTxovs wlebsa da TaobaTa cvlas.

3. 5. konfliqtur situaciebSi moqmedebis tendenciaTa dasadgeni

kiTxvari (tomasi)

konfliqtur situaciebSi moqmedebis tendenciis kvlevac movaxdineT

aRniSnul faqtorTa mixedviT. Sedegebis analizma gviCvena, rom am

tendenciaze gavlenas axdens sqesis faqtori. kerZod, sqesis mixedviT

gansxvaveba dafiqsirda sami strategiis SemTxvevaSi: Sejibri,

ganrideba(gaqceva) da TanamSromloba. Sejibris done qalebTan SedarebiT

ufro maRali aqvT mamakacebs. mamakacebis saSualo maCvenebeli _ M = 4,19,

xolo qalebTan _ M= 3,09; t =3,119, p = 0,002.

Sejibri

12.0

10.0

8.0

6.0

4.0

2.0

0.0

Sejibri

Frequency

70

60

50

40

30

20

10

0

Std. Dev = 2.73

Mean = 3.6

N = 233.00

ganridebis done ufro maRalia qalebTan, vidre mamakacebTan.

saSualo maCvenebeli qalebisTvis aris _ M =7,30, mamakacebisTvis _ M

=6,74; t =2,253, p = 0,025.

Page 129: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

129

gaqceva

12.0

10.0

8.0

6.0

4.0

2.0

gaqceva

Frequency

100

80

60

40

20

0

Std. Dev = 1.89

Mean = 7.0

N = 233.00

TanamSromlobis done ufro maRalia qalebTan, vidre kacebTan.

qalebisTvis saSualo maCvenebelia _ M =7,11, mamakacebTan _ M = 6,44; t

=2,451, p = 0,015.

TanamSromloba

12.0

10.0

8.0

6.0

4.0

2.0

TanamSromloba

Frequency

100

80

60

40

20

0

Std. Dev = 2.10

Mean = 6.8

N = 233.00

konfliqtur situaciebSi moqmedebis tendencia vikvlieT

IIasakobriv jgufSic. Sedegebis analizi gviCvenebs, rom aqac am

tendenciaze gavlenas axdens sqesis faqtori da religias ara aqvs

mniSvneloba. gansxvaveba gamovlinda 3 strategiis SemTxvevaSi: Sejibri,

Page 130: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

130

Segueba da TanamSromloba. kerZod, Sejibris done mamakacebSi ufro

maRalia, vidre qalebSi. saSualo maCvenebeli mamakacebTan _ M=5, 12,

xolo qalebTan _ M=4, 25 ; t =18.223; P<0.0001; T.x.=5

TanamSromlobis done qalebTan ufro maRalia, vidre mamakacebTan.

qalebisTvis saSualo maCvenebelia _ M=7, 10, mamakacebisTvis _ M=6,43;

t =18.223; P<0.0001; T.x.=4

Seguebis done qalebs ufro maRali aqvT, vidre mamakacebs.

qalebisTvis saSualo maCvenebelia _ M=6, 27, kacebisTvis _ M=5, t = 20

P<0.0001; T.x.=2

3.6. narcisizmis donis sakvlevi meTodika ( NPI)

narcisizmis donec vikvlieT sqesis da religiis faqtoris

mixedviT. gansxvaveba gamovlinda mxolod sqesis faqtoris mixedviT.

kerZod, gamoirkva, rom mamakacebs gaaCniaT narcisizmis ufro maRali

done, vidre qalebs: kacebisTvis saSualo maCvenebelia M =12,07, xolo

qalebisTvis _ M = 11,05, p = 0.001. religiis faqtoris mixedviT

gansxvavebebi ar gamovlinda.

Page 131: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

131

narcisizmi

30.0

27.5

25.0

22.5

20.0

17.5

15.0

12.5

10.0

7.55.0

2.50.0

narcisizmi

Frequency

50

40

30

20

10

0

Std. Dev = 5.73

Mean = 11.5

N = 224.00

II asakobriv jgufSi narcisizmis donis kvlevam gviCvena, rom masze

religia ar axdens gavlenas, gansxvaveba gamovlinda mxolod sqesis

mixedviT. kerZod, II asakobriv jgufSi iseve rogorc I_Si, narcisizmis

done ufro maRali aRmoCnda mamakacebTan, vidre qalebTan: mamakacebis

saSualo maCvenebelia _ M=11, 67, xolo qalebisTvis - M=10, 49, t =12.106;

P<0.0001.

3.7. qcevebis Sesaswavli kiTxvari

qcevebis analizi movaxdineT igive faqtorTa mixedviT. pirvel

asakobriv jgufSi sqesis faqtoris mixedviT statistikurad sando

maCvenebeli miviReT 12 situaciis SemTxvevaSi:

1. B3. am situaciaSi mamria A individi. qalebis 64%-ma da

mamakacebis 51%-ma sworad gamoicno sqesi, maT mamakacad CaTvales A

individi. qalebis 36% da mamakacebis 49% sqesis gamocnobisas Secda.

albaT, es gamowveulia aRwerili situaciiT, sadac naTqvamia, rom “A

eSinia B-Tan Sexvedris”, radgan arsebuli stereotipebis mixedviT SiSi,

gaubedaoba Cveulebriv, asocirebulia qalTan.

X2=4,757, T.x.=1, p = 0,029 ; C = 0,142, p = 0,029

Page 132: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

132

B3

B3

BA

Percent

70

60

50

40

30

20

10

0

B 4. am situaciaSi mamria A individi. qalebis 63,7-ma da mamakacebis

56,7%-ma sworad gamoicno sqesi. qalebis 36,3% da mamakacebis 43,3%

mamakacis sqesis gamocnobisas Secda: maT mamakacad CaTvales B individi.

X2=4,154, T.x.=1, p = 0,042 ; C = 0,133, p = 0,042

B4

B4

BA

Percent

60

50

40

30

20

10

0

3. B 7. am situaciaSi mamria B individi. qalebis 36,3% da mamakacebis

53,7%-ma sqesi ver gamoicno sworad, maT mamakacad CaTvales A individi.

Page 133: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

133

qalebis 63,7%-ma da mamakacebis 46,3%-ma sqesi gamoicno sworad.

sainteresoa, rom am situaciaSi qalebma mamakacebze ukeTesad moaxerxes

mamakacis sqesis gamocnoba.

X2=6,707, T.x.=1, p = 0,010 ; C = 0,168, p = 0,010

4. B 8. am situaciaSi A individi xan mdedria, xan mamri (saxeobis

mixedviT). qalebis 38,8%-ma da mamakacebis 57,8%-ma mamakacad CaTvala A

individi, xolo qalebis 61,2%-ma da mamakacebis 42,2%-ma _ B individi.

X2=5,664, T.x.=1, p = 0,017 ; C = 0,154, p = 0,017

B8

B8

BA

Percent

100

80

60

40

20

0

5. B 9. am situaciaSi mamria A. qalebis 56,3%-ma da mamakacebis 43,8%-

ma sworad gamoicno mamakacis sqesi, xolo qalebis 43,7% da mamakacebis

56,2% sqesis gamocnobisas Secda. rogorc vxedavT, am situaciaSi qalebma

mamakacebze ufro zustad moaxerxes sqesis gamocnoba.

X2=4,353, T.x.=1, p = 0,037 ; C = 0,135, p = 0,03

Page 134: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

134

B9

B9

BA

Percent

100

80

60

40

20

0

6. B 10. am situaciaSi mamria A individi. qalebis 56,2%-ma da

mamakacebis 76,5%-ma sworad gamoicno sqesi, xolo qalebis 43,8% da

mamakacebis 23,5% sqesis gamocnobisas Secda.

X2=6,780, T.x.=1, p = 0,009 ; C = 0,168, p = 0,009

7. B 12. am situaciaSi mamria A. qalebis 59% da mamakacebis 44,9%-ma

sworad moaxerxa sqesis gamocnoba, xolo qalebis 41%-ma da mamakacebis

55,1%-ma mamakacad CaTvala B individi. amrigad, qalebis umravlesobam am

situaciaSi ufro zustad gamoicno mamakacis sqesi ,vidre mamakacebma.

X2=4,388, T.x.=1, p = 0,036, C = 0,136, p = 0,036

8. B 15. am situaciaSi mamria B. qalebis 88,1%-ma da mamakacTa 76,9%-

ma sworad gamoicno sqesi, xolo 11,9% da mamakacTa 23,1% sqesis

gamocnobisas Secda.

X2=5,187, T.x.=1, p = 0,023, C = 0,147, p = 0,023

Page 135: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

135

B15

B15

BA

Percent

100

80

60

40

20

0

9. B 19. am situaciaSi mamria A individi. qalebis 90,5%-ma da

mamakacTa 81,5%-ma sworad gamoicno sqesi. xolo qalTa 9,5% da mamakacTa

18,5% Secda sqesis gamocnobisas.

X2=3.986, T.x.=1, p = 0,046, C = 0,129, p = 0,46

10. B 20. am situaciaSi mamria A . mamakacTa 71,1%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo 28,3% Secda. rac Seexeba qalebs, maTi 50%-ma

mamakacad CaTvala A individi, xolo 50%-ma B individi.

X2=11,135, T.x.=1, p = 0,001, C = 0,216, p = 0,001

Page 136: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

136

B20

B20

BA

Percent

70

60

50

40

30

20

10

0

11. B 21. am situaciaSi mamria B. sqesi swored gamoicno qalTa 55,6%-

ma da mamakacTa 59,3%-ma, xolo qalTa 44,4% da mamakacTa 40,7% sqesis

gamocnobisas Secda.

X2=5.109, T.x.=1, p = 0,024, C = 0,146, p = 0,024

12. B 23. am situaciaSi mamria A. misi sqesi sworad gamoicno

qalebis 66,7%-ma da mamakacebis 64,2%-ma, xolo qalTa 33,3% da mamakacTa

35,8% sqesis Sefasebisas Secda. aqac qalebisa da mamakacebis

umravlesobam sworad gamoicno sqesi.

X2=21,679, T.x.=1, p = 0,000, C = 0,294 , p = 0,000

Page 137: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

137

B23

B23

BA

Percent

60

50

40

30

20

10

0

qcevaTa gaanalizeba movaxdineT religiiT faqtoris mixedviTac.

statistikurad sando maCvenebeli miviReT 14 situaciis SemTxvevaSi:

1. B 2. am situaciaSi mamria A individi. qristiani qalebis 97,7%-ma

da musulmani qalebis 88%-ma sworad gamoicno sqesi, orivem mamakacad

CaTvala A individi. arasworad Seafasa qristiani qalebis 5,3%-ma da

musulmani qalebis 12%-ma.

qristiani da musulmani kacebis umravlesobam _ 84,9%-ma da 89,1%-ma

sworad gamoicno sqesi, xolo qristiani kacebis 15,1% da musulmani

kacebis 10,9% sqesis Sefasebisas Secda.

qristiani:X2=3.577, T.x.=1, p = 0,059, C = 0,163, p = 0,059

musulmani: X2=5.109, T.x.=1, p = 0,042, C = 0,142, p = 0,042

2. B 3. am situaciaSi mamria A individi. sqesi sworad gamoicno

qristiani qalebis mxolod 37,3%-ma da musulmani qalebis 40,8%-ma.

qristiani da musulmani qalebis umravlesobam _ 62,7%-ma da 59,2%-ma

mamakacad CaTvala B individi.

msgavsi suraTia mamakacebTanac. qristiani kacebis 39,9%-ma da

musulmani kacebis 22,2%-ma sworad gamoicno sqesi. qristiani da

musulmani mamakacebis umravlesobam _ 71,7%-ma da 77,8%-ma mamakacad

CaTvala B individi. rogorc vxedavT, qalebica da mamakacebic (religiis

miuxedavad) avlenen msgavs damokidebulebas: isini mamakacad miiCneven B

Page 138: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

138

individs. Cveni varaudiT, amaze gavlenas axdens aRwerili situacia,

sadac aRniSnulia, rom “ A-s eSinia B Tan Sexvedris”. radgan arsebuli

stereotipis mixedviT, qali aris mSiSara, gaubedavi, amdenad, cdis pirTa

umravlesobam mamakacad CaTvala B individi.

qristiani:X2=5,135, T.x.=1, p = 0,087; C = 0,194, p = 0,087

musulmani: X2=4,147, T.x.=1, p = 0,042; C = 0,197, p = 0,042

SEX_RELI

mus. kacimus. qaliqrist. kaciqrist. qali

Pe

rce

nt

40

30

20

10

0

B3

A

B

3. B 4. am situaciaSi mamria A. qristiani qalebis 36%-ma da

musulmani qalebis 46,9%-ma sqesi gamoicno sworad, xolo qristiani

qalebis 64%-ma da musulmani qalebis 53,1%-ma ver moaxerxa sqesis sworad

gamocnoba, maT mamakacad CaTvales B individi. SesaZloa, esec iyos

aRwerili situaciis gavlena, sadac naTqvamia, rom “ A-s yvela Cagravs

garSemo”.

qristiani kacebis 52,2%-ma da musulmani kacebis 54,5%-ma sqesi

gamoicno sworad, xolo qristiani kacebis 47,2%-ma da musulmani kacebis

45,5%-ma mamakacad CaTvala B individi. rogorc vxedavT, mamakacebma

Page 139: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

139

(orive religiis) ukeT moaxerxes sqesis sworad gamocnoba, vidre

qalebma.

qristiani:X2=3,590, T.x.=1, p = 0,058; C = 0,165, p = 0,058

musulmani: X2=4,513, T.x.=1, p = 0,034 ; C = 0,184, C = 0,034

SEX_RELI

mus. kacimus. qaliqrist. kaciqrist. qali

Pe

rce

nt

40

30

20

10

0

B4

A

B

4. B 5. am situaciaSi mamria B .

qristiani qalebis 85,5%-ma da musulmani qalebis 92%-ma sworad

gamoicno sqesi, maT kacad CaTvales B individi. qristiani qalebis 14,5%

da musulmani qalebis 8% sqesis gamocnobisas Secda, maT A individi

CaTvales kacad.

qristiani kacebis 88,7% da musulmani kacebis 76,4% kacad CaTvala

B individi, xolo qristiani kacebis 11,3%-ma da musulmani kacebis 23,6%-

ma ver moaxerxa sqesis sworad gamocnoba.

rogorc vxedavT, qalebisa da kacebis umravlesobam (religiis

miuxedavad) SesZlo sqesis sworad gamocnoba.

qristiani:X2=5.271, T.x.=1, p = 0,402 ; C = 0,046, p = 0,402

musulmani: X2=4,719, T.x.=1, p = 0,030; C = 0,207, p = 0,030

Page 140: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

140

5. B 7. am situaciaSi mamria B .

qristiani qalebis 56%-ma da musulmani qalebis 60,4%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani qalebis 44% da musulmani qalebis 39:6%

sqesis gamocnobisas Secda.

qristiani kacebis 66%-ma da musulmani kacebis 68,5%-ma sworad

moaxerxa sqesis gamocnoba, xolo qristiani kacebis 34% da musulmani

kacebis 31,5% Secda gamocnobaSi.

qristiani:X2=7,056, T.x.=1, p = 0,014 ; C = 0,213, p = 0,014

musulmani: X2=7,630, T.x.=1, p = 0,010 ; C = 0,284, p = 0,010

SEX_RELI

mus. kacimus. qaliqrist. kaciqrist. qali

Pe

rce

nt

50

40

30

20

10

0

B7

A

B

6. B 9. am situaciaSi mamria A.

qristiani qalebis 94,7%-ma da musulmani qalebis 90%-ma sworad

gamoicno sqesi, maT mamakacad CaTvales A individi. qristiani qalebis

5,3% da musulmani qalebis 10% sqesis gamocnobisas Secda.

Page 141: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

141

qristiani kacebis 84,9%-ma da musulmani kacebis 83,6%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani kacebis 15,1% da musulmani kacebis 16,4%

sqesis gamocnobisas Secda.

qristiani:X2=3,577, T.x.=1, p = 0,059 ; C = 0,164, p = 0,059

musulmani: X2=2,342, T.x.=1, p = 0,042 ; C = 0,187, p = 0,042

7. B 10. am situaciaSi mamria A .

qristiani qalebis 97,4%-ma da musulmani qalebis 96%-ma sworad

moaxerxa sqesis gamocnoba, xolo qristiani qalebis 2,6% da musulmani

qalebis 4% - Secda.

qristiani kacebis 88,7%-ma da musulmani kacebis 87,3%-ma sqesi

gamoicno sworad, xolo qristiani kacebis 11,3% da musulmani kacebis

12,7% - Secda.

qristiani:X2=4.053, T.x.=1, p = 0,044 ; C = 0,175, p = 0,044

musulmani: X2=5,545, T.x.=1,p = 0,011 ; C = 0,254, p = 0,011

SEX_RELI

mus. kacimus. qaliqrist. kaciqrist. qali

Pe

rce

nt

50

40

30

20

10

0

B10

A

B

8. B 12. am situaciaSi mamria A .

Page 142: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

142

qristiani qalebis 63,2%-ma da musulmani qalebis 75,5%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani qalebis 36,8% da musulmani qalebis

24,5% - Secda.

qristiani kacebis 60,4%-ma da musulmani kacebis 50,9%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani kacebis 36,6% da musulmani kacebis 49,1%

- Secda.

rogorc vxedavT, qalebis ufro maRali procenti axerxebs sqesis

sworad gamocnobas vidre mamakacebi(religiis miuxedavad).

qristiani:X2=6,102, T.x.=1, p = 0,010, C = 0,269, p = 0,010

musulmani: X2=7,642, T.x.=1, p = 0,006, C = 0,262, p = 0,006

9. B 15. am situaciaSi mamria B.

qristiani qalebis 90,8%-ma da musulmani qalebis 84%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani qalebis 9,2% da musulmani qalebis 16%

- Secda.

qristiani kacebis 77,4%-ma da musulmani kacebis 76,4%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani kacebis 22,6% da musulmani kacebis 23,6%

- Secda.

qristiani:X2 = 4,485, T.x.=1, p = 0,034 ; C = 0,183, p = 0,034

musulmani: X2=5,242, T.x.=1, p = 0,023 ; C = 0,201, p = 0,023

10. B 19. am situaciaSi mamria A .

qristiani qalebis 88,2%-ma da musulmani qalebis 94%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani qalebis 11,8% da musulmani qalebis 6%

- Secda.

qristiani kacebis 86,8%-ma da musulmani kacebis 76,4%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani kacebis 13,2% da musulmani kacebis 23,6%

- Secda.

qristiani:X2=7,385, T.x.=1, p = 0,022; C = 0,242, p = 0,022

musulmani: X2=6,307, T.x.=1, p = 0,012, C = 0,238, p = 0,012

11. B 20. am situaciaSi mamria A .

qristiani qalebis 55,6%-ma da musulmani qalebis 58%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani qalebis 44,4% da musulmani qalebis

42% - Secda.

Page 143: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

143

qristiani kacebis 75%-ma da musulmani kacebis 68,5%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani kacebis 25% da musulmani kacebis 31,5% -

Secda.

qristiani:X2=11,519, T.x.=1, p = 0,001 ; C = 0,292, p = 0,001

musulmani: X2=9,239, T.x.=1, p = 0,066; C = 0,208, p = 0,066

SEX_RELI

mus. kacimus. qaliqrist. kaciqrist. qali

Pe

rce

nt

50

40

30

20

10

0

B20

A

B

22. B 21. am situaciaSi mamria B .

qristiani qalebis 64,5%-ma da musulmani qalebis 58%-ma am

situaciaSi mamakacad CaTvala A individi, xolo qristiani qalebis 35,5%-

ma da musulmani qalebis 42%-ma _ B individi.

qristiani kacebis 58,5% da musulmani kacebis 60%-ic mamakacad

Tvlis A individs, xolo qristiani kacebis 41,5% da musulmani kacebis

40% _ B individs.

rogorc vxedavT, am situaciaSi qalebisa da mamakacebis

umravlesobam, miuxedavad religiisa, arasworad Seafasa sqesi. kerZod,

mamakacad CaTvala A individi. es albaT ganpirobebulia aRwerili

Page 144: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

144

situaciiT, sadac A daxasiaTebulia, rogorc daJinebuli, energiuli,

xolo es Tvisebebi ufro asocirdeba mamakacTan.

qristiani:X2=6,654, T.x.=1, p = 0,010 ; C = 0,221, p = 0,010

musulmani: X2=7.562, T.x.=1, p = 0,030; C = 0,202, p = 0,030

SEX_RELI

mus. kacimus. qaliqrist. kaciqrist. qali

Pe

rce

nt

50

40

30

20

10

0

B21

A

B

13. B 23. am situaciaSi mamria A .

qristiani qalebis 62,2%-ma da musulmani qalebis 73,5%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani qalebis 37,8% da musulmani qalebis

26,5% - Secda.

qristiani kacebis 27,5%-ma da musulmani kacebis 43,6%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani kacebis 72,5% da musulmani kacebis 56,4%

- Secda.

qristiani: X2=14,574, T.x.=1, p = 0,000; C = 0,323, p = 0,000

musulmani: X2=9,449, T.x.=1, p = 0,002; C = 0,289, p = 0,002

14. B 28. am situaciaSi mamria A.

Page 145: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

145

qristiani qalebis 92,1%-ma da musulmani qalebis 90%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani qalebis 7,9% da musulmani qalebis 10%

- Secda.

qristiani kacebis 79,2%-ma da musulmani kacebis 90,9%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani kacebis 20,8% da musulmani kacebis 9,1%

- Secda.

qristiani: X2=4.513, T.x.=1, p = 0,034 ; C = 0,184, p = 0,034

musulmani: X2=3,125, T.x.=1, p = 0,053 ; C = 0,152, p = 0,053

II asakobriv jgufSi qcevebis sqesis niSniT analizisas

statistikurad sando gansxvavebebi miviReT 10 situaciaSi.

B1. am situaciaSi mamria A individi

qalebis 81.25%-ma da mamakacebis 64.3%-ma sworad gamoicno sqesi,

xolo qalebis 18.75% da mamakacebis 35.7% sqesis gamocnobaSi Secda.

X2=6.140; P<0.05, T.x.=2

B2. am situaciaSi mamria A individi

qalebis 37.5%-ma da mamakacebis 20%-ma sqesi sworad gamoicno, xolo

orive sqesis cdis pirTa umravlesoba _ qalebis 62.5% da mamakacebis 80%

_ sqesis gamocnobisas Secda. es albaT gamowveulia aRwerili situaciiT,

sadac A individi moxsenebulia, rogorc gaubedavi, rac tradiciulad

iTvleba qalis Tvisebad.

X2=6.006; P<0.05, T.x.=2

B5. am situaciaSi mamria B individi

qalebis 60%-ma da mamakacebis 57.1%-ma sqesi gamoicno sworad, xolo

qalebis 40% da mamakacebis 42.9% sqesis gamocnobisas Secda.

X2=5.042; P<0.05, T.x.=1

B7. am situaciaSi mamria B individi

qalebis 65%-ma da mamakacebis 45.7%-ma sworad gamoicno sqesi, xolo

qalebis 35%da mamakacebis 54.3% Secda.

X2=6.280; P<0.05, T.x.=2

B9. am situaciaSi mamria A individi

qalebis 60%-ma da mamakacebis 77.14-ma sworad gamoicno sqesi, Tumca

mamakacebma ukeTesad SeZles es. qalebis 40% da mamakacebis 22.86% _

Secda.

Page 146: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

146

X2=5.686; P<0.02, T.x.=2

B10. am situaciaSi mamria A individi

qalebis 57.5%-ma da mamakacebis 80%-ma sqesi sworad gamoicno, Tumca

mamakacebma es ufro kargad SeZles. qalebis 42.5% da mamakacebis 20%

sqesis gamocnobisas Secda.

X2=9.313; P<0.02, T.x.=2

B12. am situaciaSi mamria A individi

qalebis 72.5%-ma da mamakacebis 54.29%-ma sworad gamoicno sqesi,

Tumca qalebma es ukeTesad ukeTesad moaxerxes. qalebis 27.5% da

mamakacebis 45.71% _ შეცდა.

X2=6,018; P<0.05, T.x.=2

B15. am situaciaSi mamria B individi

qalebis 82.5%-ma da mamakacebis 65.7%-ma sworad gamoicno sqesi,

Tumca qalebma es moaxerxes mamakacebze ukeTesad. qalebis 17.5% da

mamakacebis 34.3% _Secda.

X2=6.202; P<0.05, T.x.=2

B19. am situaciaSi mamria A individi

qalebis 92.5%-ma da mamakacebis 77.4%-ma sqesi sworad gamoicno,

Tumca qalebma es ukeTesad SeZles. qalebis 7.5% da mamakacebis 24.86%

_Secda.

X2=7.670; P<0.01, T.x.=1

B21. am situaciaSi mamria B individi

qalebis 40%-ma da mamakacebis 22.86%-ma sworad gamoicno sqesi.

umravlesoba _ qalebis 60% da mamakacebis 77.14% _sqesis gamocnobisas

Secda.

X2=5.686; P<0.02, T.x.=1

religiis niSniT statistikurad sando maCveneblebi miviReT

Semdegi situaciebis mixedviT:

B2. am situaciaSi mamria A

qristiani qalebis 83.3%-ma da musulmani qalebis 68.75%-ma sworad

gamoicno sqesi, Tumca es ukeTesad moaxerxes musulmanma qalebma.

qristiani qalebis 16.7% da musulmani qalebis 31.25% _ sqesis

gamocnobisas Secda.

Page 147: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

147

qristiani kacebis 86.4%-ma da musulmani kacebis 60.61%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani kacebis 13.51% da musulmani kacebis

39.39% _ Secda.

X2=5.447; P<0.02, T.x.=1

X2=6.324; P<0.05, T.x.=1

B5. am situaciaSi mamria B

qristiani qalebis 95.8% da musulmani qalebis 87.5%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo Sesabamisad 4.2% da 12.5% _ Secda.

qristiani kacebis 67.6%-ma da musulmani kacebis 87.9%-ma sqesi

sworad gamoicno, xolo Secda qristiani kacebis 32.4% da musulmani

kacebis 12.1%.

X2=5.044; P<0.05, T.x.=1

X2=4.296; P<0.05, T.x.=1

B7. am situaciaSi mamria B

qristiani qalebis 58.3%-ma da musulmani qalebis 68.75%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo Secda qristiani qalebis 41.7% da musulmani

qalebis 31.25%.

qristiani kacebis 55.05%-ma da musulmani kacebis 78.79%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani kacebis 45.95% da musulmani kacebis

21.21% _ Secda.

X2=4.053; P<0.05, T.x.=1

X2=4.949; P<0.05, T.x.=1

B9. am situaciaSi mamria A

qristiani qalebis 87.5%-ma da musulmani qalebis 68.75%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani qalebis 12.5% da musulmani qalebis

31.25% _ Secda.

qristiani kacebis 51.35%-ma da musulmani kacebis 81.8%-ma sqesi

sworad gamoicno, xolo qristiani kacebis 48.64% da musulmani kacebis

18.2% _ Secda.

X2=7.250; P<0.01, T.x.=2

X2=7.391; P<0.01, T.x.=2

B10. am situaciaSi mamria A

Page 148: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

148

qristiani qalebis 79.2%-ma da musulmani qalebis 87.5%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo Secda _ qristiani qalebis 20.8% da musulmani

qalebis 12.5%.

qristiani kacebis 67.6%-ma da musulmani kacebis 87.9%-ma sqesi

sworad gamoicno, xolo qristiani kacebis 32.4% da musulmani kacebis

12.1% _ Secda.

X2=4.086; P<0.05, T.x.=1

X2=4.296; P<0.05, T.x.=1

B12. am situaciaSi mamria B

sqesis sworad gamocnoba moaxerxa qristiani qalebis 37.5%-ma da

musulmani qalebis 40.6%-ma. qristiani qalebis 62.5% da musulmani

qalebis 59.4% sqesis gamocnobisas Secda. maT mamakacad CaTvales A

individi.

qristiani kacebis 45.59%-ma da musulmani kacebis 21.2%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani kacebis 54.05% da musulmani kacebis

78.8% sqesis gamocnobisas Secda.

X2=10.160; P<0.001, T.x.=1

X2=4.948; P<0.05, T.x.=2

B15. am situaciaSi mamria A

qristiani qalebis 91.66%-ma da musulmani qalebis 68.75%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani qalebis 29.16% da musulmani qalebis

31.25% _ Secda.

qristiani kacebis 81.08%-ma da musulmani kacebis 54.55%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani kacebis 18.92% da musulmani kacebis

45.45% _ Secda.

X2=7.989; P<0.02, T.x.=3

X2=5.908; P<0.02, T.x.=1

B15. am situaciaSi mamria A

qristiani qalebis 87.5%-ma da musulmani qalebis 75%-ma sworad

moaxerxa sqesi gamocnoba, xolo qristiani qalebis 12.5% da musulmani

qalebis 25% sqesis gamocnobisas Secda.

qristiani kacebis 59.46%-ma da musulmani kacebis 90.9%-ma sworad

moaxerxa sqesis gamocnoba, xolo qristiani kacebis 40.54% da

musulmani kacebis 9.1% _ Secda.

Page 149: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

149

X2=5.149; P<0.02, T.x.=1

X2=9.230; P<0.05, T.x.=1

B21. am situaciaSi mamria B

qristiani qalebis 75%-ma da musulmani qalebis 56.25%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani qalebis 25% da musulmani qalebis

43.75% _ Secda.

qristiani kacebis 81.08%-ma da musulmani kacebis 54.55%-ma sworad

gamoicno sqesi, xolo qristiani kacebis 18.92% da musulmani kacebis

45.45% sqesis gamocnobaSi Secda.

am situaciaSi qalebisa da mamakacebis umravlesoba, miuxedavad

maTi religiisa, Secda. savaraudod, es ganapiroba aRwerilma situaciam,

sadac A individi daxasiaTebulia rogorc daJinebuli, energiuli, es

Tvisebebi ki tradiciulad iTvleba mamakacis Tvisebebad.

X2=6.153; P<0.05, T.x.=2

X2=5.909; P<0.02, T.x.=1

sabolood, sqesisa da religiis faqtoris mixedviT gakeTebulma

qcevis analizma mogvca Semdegi suraTi: religiis faqtori cdis pirTa

Sefasebaze ar axdens arsebiT gavlenas. orive asakobrivi jgufis cdis

pirebi _ qristianebic da musulmanebic _ sqesis gamocnobisas iZlevian

msgavs pasuxebs. gansxvaveba dakavSirebulia mxolod cdis pirTa sqesTan.

aRwerili situaciebidan bevr situaciaSi qalebica da mamakacebic

sworad axerxeben sqesis gamocnobas. Cveni azriT, es dakavSirebulia

imasTan, rom genderuli gansxvavebebis miuxedavad, seqsualur

stimulebze qalebsa da mamakacebs aqvT msgavsi reaqciebi da seqsualuri

qceva adamianTan Tavisi struqturiTa da Sinaarsobrivi TvisebebiT

uaxlovdeba cxovelis Sesabamis qcevas: adamianebis msgavsad, cxovelTa

umravlesobaSi sqesobrivi qcevis iniciativas iCens mamri. Tumca,

adamianze did gavlenas axdens socialuri garemo da TviT socialuri

situacia. es gamovlinda imaSi, rom zogierT situaciaSi sqesis

Sefasebisas qalebic da mamakacebic uSvebdnen msgavs Secdomebs, rac

Cveni azriT, gamowveuli iyo swored aRwerili situaciiT.

4. daskvna

Page 150: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

150

1. s. bemis sqes_roluri instrumentiT TvisebaTa sasurveloba-

arasasurvelobis mixedviT Sefasebisas gamovlinda, rom TvisebaTa

Sefasebaze gavlenas axdens Cvens sazogadoebaSi arsebuli genderuli

stereotipebi da TvisebaTa Sefasebisas cdis pirebi moqmedeben am

stereotipebis mixedviT. amasTanave, gamoCnda isic, rom tradiciuli

genderuli stereotipebi ganicdis cvlilebebs. kerZod, studentebma

zogierTi tradiciulad mamakacuri Tviseba CaTvales qalisaTvis

sasurvelad. amasTanave, ufrosi Taobis warmomadgenlebi arian ufro

tradiciulebi da ufro ganicdian genderuli stereotipebis gavlenas.

2. Svarcis RirebulebaTa sakvlevi instrumentis gamoyenebis

safuZvelze SegviZlia gavakeToT Semdegi daskvna: aRmoCnda, rom cdis

pirTa orive jgufisTvis Tanabrad maRali Rirebulebisaa usafrTxoebis,

Zalauflebis da universalizmis Rirebulebebi. es miuTiTebs imaze, rom

cdis pirebi did mniSvnelobas aniWeben rogorc erovnul usafrTxoebas,

ise sakuTari ojaxis usafrTxoebasa da ojaxis wevrebis daculobas,

sazogadoebis stabilurobas. Zalauflebis Rirebulebis ufro maRali

maCvenebeli mamakacebTan garkveulad Seesabameba tradiciul genderul

stereotips, radgan socialuri Zalaufleba da avtoriteti ufro

asocirebulia mamakacTan. TviTorientaciis, hedonizmisa da stimulirebis

RirebulebaTa blokebi mniSvnelovania studentebisTvis, xolo

konformulobis, tradiciebisa da keTilganwyobis RirebulebaTa blokebi

_ ufrosi Taobis warmomadgenlebisTvis, rac Cveni azriT, gamowveuli

unda iyos jgufebs Soris asakobrivi sxvaobiT.rac Seexeba religias, am

mxriv cdis pirTa pasuxebSi araa arsebiTi gansxvaveba da miRebuli

sxvaobebi ukavSirdeba cdis pirTa sqessa da asaks.

3. profesiaTa Sefasebisas gamoikveTa ramdenime tendencia:

ufrosi Taobis cdis pirebSi ufro Zlieria genderuli

stereotipebis gavlena da profesiaTa Sefasebisas isini

gamodian tradiciuli Sexedulebebidan. kerZod, profesiaTa

umravlesobas afaseben diqotomiurad _ qalis an kacis

profesia.

studentebSi SeiniSneba sqesis mixedviT profesiaTa mkveTri

dayofis Semcirebis tendencia.es gamoixata imaSi, rom bevri

Page 151: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

151

profesia, romelic tradiciulad iTvleboda mamakacis

profesiad, Sefasda, rogorc orive sqesisTvis saerTo.

gamovlinda isic, qalebi ufro arian profesiuli

Tanasworobis momxre, vidre mamakacebi.

religiis faqtori profesiaTa Sefasebaze ar unda axdendes

arsebiT gavlenas, vinaidan orive jgufSi qristiani da

musulmani qalebi, iseve rogorc mamakacebi, iZlevian msgavs

Sefasebebs.

4. aqtivobaTa kvlevam gamoavlina Semdegi suraTi:

dadasturda, rom Cvens sazogadoebaSi aqtivobebi

diferencirebulia sqesis mixedviT.

ufrosi asakis cdis pirebi aqtivobebs afaseben tradiciuli

Sexedulebebis mixedviT _ qalis an kacis aqtivoba. studentTa

pasuxebSi Cans, rom Cvens sazogadoebaSi tradiciulma

genderulma stereotipebma ganicada garkveuli cvlilebebi,

rac gamovlinda imaSi, rom bevri tradiciulad qaluri an

mamakacuri saqmianoba maT Seafases, rogorc orive sqesisTvis

saerTo.

aqtivobaTa Sefasebaze religia ar axdens arsebiT gavlenas.

5. qcevebis kvlevam aCvena, rom qcevis gamocnobaze religia ar

axdens gavlenas. orive asakobriv jgufSi qalebica da mamakacebic

ZiriTadad sworad axerxeben sqesis gamocnobas.

6. k. tomasis konfliqtis gadawyvetis strategiebis kvlevis

meTodikis mixedviT Catarebuli kvlevis Sedegebma gviCvena, rom am

tendenciaze religia ar axdens gavlenas da gansxvavebebi

dakavSirebulia cdis pirTa sqesTan.

7. narcisizmis doneze religia ar axdens gavlenas da gansxvavebebi

dakavSirebulia sqesTan.

sabolood SegviZlia vTqvaT, rom Cveni hipoTeza gamarTlda:

qristiani da musulmani studentebis genderuli stereotipebi arsebiTad

ar gansxvavdeba erTmaneTisgan. rogorc Cans, religiur faqtorze ufro

mniSvnelovania erTi erovneba da saerTo kultura.

Page 152: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

152

Tumca aqve unda SevniSnoT, rom Cven kvleva CavatareT mxolod

baTumis universitetis studentebze da amitom Tavs uflebas ver mivcemT,

es Sedegebi ganvazogadoT sxva niSniT aRebul SerCevaze.

Lliteratura

1. aruTinovi l., berekaSvili d., berekaSvili T., cixisTavi n.

Ggenderuli stereotipebisa da qalTa diskriminaciis kvleva

saqarTveloSi. Tbilisi, 1999

2. aCugba T. Oojaxi da saojaxo yofa aWaraSi. Tbilisi, 1990

3. aWaris mosaxleobis sameurneo yofisa da kulturis sakiTxebi(

baTumis samecniero- kvleviTi institutis krebuli). Tbilisi,

“mecniereba”, 1967

4. aWaris mosaxleobis sameurneo yofis sakiTxebi(baTumis samecniero-

kvleviTi institutis krebuli). Tbilisi, 1969

5. beqaia m. aWarelTa saojaxo urTierTobebis istoriidan (krebulSi “

saqarTvelos eTnografiis sakiTxebi). Tbilisi, 1964

6. beqiriSvili i. qristianoba aWaraSi. baTumi, 1990

7. genderuli Teoriebis anTologia, Semdgeneli n. berekaSvili, bakur

sulakauris gamomcemloba, 2003

8. zurikaSvili f., maRraZe g., WaniSvili n., xuciSvili g., jorbenaZe

r.Kkonfliqti, genderi da mSvidobis mSenebloba. Tbilisi, 2002

9. klimoviCi g.n. islami da qali. baTumi, 1959

10. nadiraSvili S. Ppirovnebis socialuri fsiqologia. Tbilisi, 1975

11. surmaniZe l. Qqali qarTul mentalitetSi – kr.-Si gaeros

ganviTarebis programa “qalebi ganviTarebis procesSi”. Tbilisi,

1998

12. qajaia n. sqesis fsiqologia. Tbilisi, 2000

Page 153: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

153

13. v. qvaCaxia., nadiraSvili S., beWvaia d., WeliZe v. Rirebuleba da

ganwyoba. Kkr. Sociologiuri narkvevebi. Tbilisi, 1969

14.wereTeli m. qalTa uflebebi maTi Rirebulebebis TvalsazrisiT.

Tbilisi, 2000

15. wereTeli m. Ggenderi – kulturuli da socialuri konstruqti.

Tbilisi, 2006

16.Абраменкова В. В. Половая дифференциация и сексуализация детства. Вопросы

психологии, 1985,№2

17. Агеев В.С. Вопросы психологии, 1987, №2.

18. Алешина Н.Е. Волович А.С. Проблемы усвоения ролей мужчины и женщины.

Вопросы психологии, 1991, №4

19. Альчук А.П. Женщина и визуальные знаки. М. 2000

20. Андреева Г.М. Социальная психология. «Аспект-Пресс». М., 1998

21. Ахмедов А.Л. Социальные доктрины. Москва, 1982

22. Бендас Т.В. Гендерные исследования лидерства. Вопросы психологии, 2001. №4

23. Берн Ш. Гендерная психология. «Олма-Пресс». М., 2002

24. Бреслав Г.М., Хасан Б.И. Половые различия и современное половое воспитание.

Вопросы психологии. 1990, №3

25. Буракова Н.В. К вопросу об исследовании невербальных паттернов феминности и

маскулинности. Методы психологии. Т.З., Ростов-на- Д, 1997

26. Бутовская М.Л. Биология пола, культура и полоролевые стереотипы поведения у

детей. Семья, гендер, культура: Материалы международной конференции 1994 и

1995 гг. М., 1997

27. Введение в гендерные исследования: Хрестоматия (под ред. С.В. Жеребкина).

Харьков, 2001.

28. Воронина О.А., Клименкова Т.А. Гендер и культура (женщина и социальная

политика), под ред. З.А. Хоткиной. М., 1992

29. Грей Д. Мужчины – с Марса, женщины – с Венеры (Межличностное общение:

Хрестоматия. – СПБ: Питер, 2001

30. Ильин Е.П. Дифференциальная психофизиология мужчины и женщины. Питер,

2002

31. Исаев Д.Н., Каган В.Е. Половое воспитание детей. «Медицина», М. 1988

32. Караванова Е.Е., Матвеева Л. В. Особенности образов партнеров по общению в

телевизионной коммуникации. Вопросы психологии, 2001, №4

33. Клецина И.С. Гендерная социализация: Учебное пособие, СПб, 1998

Page 154: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

154

34. Клеципа И.С. Самореализация личности и гендерные стереотипы. //

35. Психологические проблемы самореализации личности. Вып. 2 – СПб: Изд-во

СПбГУ. 1998 а, с/ 188-202

36. Коломинский Я.Л., Мелтсас М.Х. Ролевая дифференциация пола у дошкольников.

//Вопросы психологии. 1985, №3, с.165-171

37. Кон И.С.. Вкус запретного плода. М. 1998

38. Кон И.С. Психология старшеклассника. Москва, 1980

39. Кон И.С. Ребенок и общество. «Наука», М. 1988

40. Кон И.С. Введение в сексологию. «Олимп». М.1999

41. Кон И.С. Психология половых различий. Вопросы психологии. 1981, №2

42. Кон И.С. На стыке наук. Вопросы философии. 1985, №10

43. Кочубей Б.И. Мужчина и ребенок. «Знание». М. 1990

44. Лапинсткий М.Н. О развитии личности у женщины. Киев. 1985

45. Ларю Д. Секс в библии. Москва. 1995

46. Лисовский В.Т. Любовь и нравственность. Л. «Лениздат». 1986

47. Лорбер Дж. Пол как социальная категория // Альманах « Thesis» Вып. 6, 1994

48. Лунин И.И. , Старовойтова Г.В. Исследование родительских полоролевых

установок в разных этнокультурных средах // Этнические стереотипы мужского и

женского поведения. СПб., 1991

49. Майерс Д. Социальная психология. Питер. 2000

50. Майерс Д. Психология. Минск. 2001

51. Малышева М.М. Современный патриархат: Социально-экономическое эссе. М.,

2001.

52. Мацумото Д. Психология и культура. Питер, 2003

53. Машика Т.А. Занятость женщины и материнство. М.: Мысль, 1989

54. Мид М. Культура и мир детства. М. 1988

55. Митина О.В. Исследование гендерного женского поведения в социальном и

кросcкультурном аспектах // Общественные науки и современность. 1999, №1

56. Митина О.В. , Петренко В.Ф. Кросскультурное исследование стереотипов

женского поведения (в России и США) // Вопросы психологии, 2000, №2

57. Николаев Г. Мужчина и женщина. Биология любви // Наука и жизнь. 5. 1996

58. Обозов Н.Н. Мужчина + Женщина = ? СПб, 1995

59. Обозов Н.Н., Обозова А.Н. Три подхода к исследованию психологической

совместимости // Вопросы психологии. 1981, №6

60. Пайнс Э., Маслач К. Практикум по гендерной психологии. Питер. 2000

Page 155: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

155

61. Парриндер Д. Сексуальная мораль в мировых религиях. М., 2002

62. Попова Л.В. Гендерные аспекты самореализации личности: Учебное пособие. М.,

1996 а

63. Практикум по гендерной психологии (под ред. И.С. Клециной). Питер. 2003

64. Психология и культура (под ред. Д. Мацумото). Питер. 2003

65. Рековская И.Ф. Женщина перед лицом перемен // Социологические исследования

в России. 1991-1992 гг. Вып. 2. М., 1993

66. Репина Т.А. Особенности общения мальчиков и девочек в детском саду. //

Вопросы психологии. 1984, №4

67. Романов И.В. Особенности полоролевой идентичности подростков.// Вопросы

психологии. 1997, №4

68. Рыбцова Л.Л. Жизненные ценности женщин // Социс. 1997 №10 с.26-30

69. Сайдбаев Т.С. Ислам и общество. Москва, 1987

70. Сарфати Х. Модели карьеры мужчин и женщин в исследовании и развитии.

Взгляд из МОТ // Высшее образование в Европе. 1992. Т.17. №2. с.131-140

71. Сексология. Хрестоматия. СПб.: Питер, 2001

72. Сексуальные домогательства на работе // Отв. ред. З.М. Хоткина. М., 1996

73. Семенюк Л.М. Психологические особенности агрессивного поведения подростков

и условия его коррекции: Учебное пособие. М. Флинта, 1998.

74. Силасте Г.Г. гендерные исследования: размышления участника международного

семинара // Социологические исследования. 1992, №6, с.29-35.

75. Турецкая Г.В. Страх успеха: психологическое исследование феномена //

Психологический журнал. 1998 №1. с.37-46.

76. Фаррел С., Лорбер Д. Принципы гендерного конструирования (Хрестоматия

феминистских текстов). СПб: «Дмитрий Буланин», 2000

77. Фотеева Е.В. Образы мужа и жены: стереотипы обыденного сознания // Семья в

представлениях современного человека. М., 1990

78. Хорни К. Женская психология. СПб., 1993

79. Церетели М. гендер-культурный и социальный конструкт. Тбилиси, 2006

80. Этнические стереотипы мужского и женского поведения // Под ред. А.К.

Байбурина, И.С. Кона. СПб., 1991

81. Юферева Т.И. Образы мужчин и женщин в сознании подростков // Вопросы

психологии, 1985, №3

82. Янкова З.А., Агильдиева Е.Ф., Лосева О.К. Мужчина и женщина в семье. М., 1983

Page 156: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

156

83. Adams J., Rice R.W. Inston D. Follower attitudes toward women and judgments

concerning performance by femal and male leaders// Acad. of Management J., 1984, v.

27., №3, p.636-643.

84. Agassi J.B. Women on the job. The attitudes of Women on theik work. Toronto,

Lexington books, 1979

85. Archer S.L. Identity and choice of social roles // New Directions for Child

Development, 1985. v.30., p.79-100

86. Bem S.Sex role adaptability – One consequenc of prychological androgyny // J. of Pers.

And. Soc. Psyhol. 1975, №31, p.634-643

87. Bem S.Gender Schema Theory and Its Implication for Child Development. // Signs:

Journal of Women in Culture and Society-1983. vol. 8-4. p.598-615

88. Benbow C.P., Stenly J.C. Sex differences in mathematical ability: Fact or artifact?//

Science, v.210 p.1262-1264

89. Binion V.J. Psychological androgyny: A.black female perspective//Sex Roles, 1990,

v.22, p.487-506

90. Bisaria S. Identification and elimination of sex stereotypes in and from education

programmes and school textbooks // UNESCO, 1985, October.

91. Blier M.J., Blier-Wilson L. A Gender differences in self-rated emotional

expressiveness// Sex Roles, 1989, v.21., p.287-295

92. Eagly A.C. Sex differences in social behavior: A social role interpretation. Hillsdate, N-

Y., Erlbaum, 1987

93. Kando(1974). Sexual behavior and family life in Transition.

94. La France M. and Carmen B. The nonverbal display of psychological androgyny.

Journal of Personality and Social Psychology, v.38, p.p. 36-49

95. Pleck J. Psychology of sex-roles//Women and men. N.Y.L.: Praeger, 1977, v.XVI, p.279

96. Shaver, Phillip., Hendrik, Clyde(1995). Sex and Gender. London Sag

97. Taylor, Peplau, Sears (1997), Social Psychology. Ninth Editor.

98. Advances in Experimental Social Psychology Ed. By Mark Zanne. vol.25, 1992.

Academic Press.

99. Unger R., Crawford M., Women and Gender. A feminist Psychology, Temple University

Press, Philadelphia, 1992.

Page 157: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

157

danarTi

profesiaTa Sesafasebeli kiTxvari

sqesobrivi stereotipebis dasadgenad Cven gamoviyeneT profesiaTa

kiTxvari. cdis pirebs vTxovdiT, SeefasebinaT TiToeuli profesia imis

mixedviT, Tu ramdenad miaCndaT igi mxolod qalis, mxolod kacis an

orive sqesisTvis saerTo profesiad. kiTxvarSi CamoTvlilia is ZiriTadi

profesiebi, romlebic arsebobs Cvens sazogadoebaSi da romelTagan

zogierTi tradiciulad iTvleba mamakacis an qalis profesiad.

vfiqrobT, am kiTxvaris Sedegebi dagvexmareba imis garkvevaSi, Tu

romeli profesia miaCniaT Cvens cdis pirebs mxolod qalisTvis, mxolod

kacisTvis an orive sqesisTvis Tanabrad damaxasiaTeblad.

Tvisobrivi analizi, rogorc profesiebis kiTxvaris, ise danarCeni

meTodikebis SemTxvevaSi, gakeTda Semdegi faqtorebis mixedviT: sqesiT

(qali-kaci), religiiT (qristiani-musulmani), sqes-religiiT (qristiani

qali-musulmani qali, qristiani kaci-musulmani kaci).

cdis pirebs vTxovdiT kiTxvaris bolos mieTiTebinaT sqesi, asaki da

religia. maT eZleodaT Semdegi tipis instruqcia:

“Cvens mizans warmoadgens sqesTa Soris arsebuli gansxvavebebis

kvleva sxvadsxva kuTxiT. amjerad gvainteresebs, arsebobs Tu ara sqesTa

Soris sxvaoba profesiisadmi damokidebulebis misedviT. Tqven

Sesafaseblad geZlevaT 44 saxis profesia, romlebic unda SeafasoT

cifrebiT: 1, 2, 0.

Page 158: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

158

im profesias, romelic Tqven migaCniaT qalisTvis damaxasiaTeblad,

miuwereT cifri 1; profesias, romelsac miiCnevT mamakacisTvis tipiurad,

miuwereT cifri 2; xolo profesia, romelic Tqveni azriT, saerToa

orive sqesisTvis, aRniSneT 0-iT.

gTxovT, yvela profesia SeafasoT cal-calke. imuSaveT mxolod

pasuxebis blankze”.

profesia

1. metalurgi

2. mebaRe

3. politikuri moRvawe

4. partiuli moRvawe

5. literaturis maswavlebeli

6. maTematikis maswavlebeli

7. qirurgi

8. pediatri

9. gamyidveli

10. stomatologi

11. stenografisti

12. mbeWdavi

13. mdivani

14. qarxnis direqtori

15. buRalteri

16. molare

17. mSenebeli

18. arqiteqtori

19. mxatvari

20. zeinkali

21. moqandake

22. kompozitori

23. pianisti

24. mkeravi

25. mwvrTneli

26. mwerali

Page 159: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

159

27. filosofosi

28. fizikosi

29. istorikosi

30. reJisori

31. operatori

32. kritikosi

33. sportuli komentatori

34. mewaRe

35. kosmonavti

36. kosmetologi

37. parikmaxeri (dalaqi)

38. sanitari

39. mZRoli

40. policieli

41. samxedro piri

42. mzareuli

43. gamomZiebeli

44. fotografi

pasuxis blanki

qali kaci saerTo

aqtivobebis Sesafasebeli kiTxvari

analogiurad gamoviyeneT aqtivobebis Sesafasebeli kiTxvari.

SevecadeT, kiTxvarSi dagvefiqsirebina sxvadasxva Sinaarsis aqtivobebi,

romlebSic aRniSnuli iyo rogorc sqesTa Soris Sromis ganawileba, ise

saojaxo saqmis ganawileba, interpersonaluri urTierTobebis Sinaarsis

Semcveli aqtivobebi. zogadad, aqtivobaTa Sinaarsi efuZneboda qalebisa

Page 160: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

160

da mamakacebisaTvis damaxasiaTebel eqspersiuloba-instrumentalurobis

funqciaTa klasifikacias.

cdis pirebs eZleodaT zustad iseTive instruqcia, rogorc

profesiebis kiTxvaris SemTxvevaSi, oRond profesiebis nacvlad

miTiTebuli iyo Sesafasebeli aqtivobebi.

aqtivobebi

1. saxlis dalageba

2. Tevzaoba

3. produqtebis Sovna

4. saWmlis damzadeba

5. wignis kiTxva

6. sigaretis moweva

7. TeatrSi wasvla

8. qsova

9. iatakis morecxva

10. bavSvis gaseirneba

11. sarecxis garecxva

12. sarecxis gauToeba

13. bavSvis garToba (TamaSi)

14. bavSvis daZineba

15. Zilis win zRapris moyola

16. kerva

17. yvavilebis Segroveba

18. nadiroba

19. alpinizmi

20. karvis dageba da gaSla

21. nanadirevis momzadeba

22. bunebaSi gaseirneba

23. saTamaSos SekeTeba

24. bavSvis gamokveba

25. bavSvis skolaSi wayvana

26. gakveTilebis gamokiTxva

27. bavSvis qcevis kontrolireba

28. bavSvis daxmareba gakveTilebis momzadebaSi

Page 161: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

161

29. bavSvis sakvebis damzadeba

30. loginis gaSla

31. gazeTis kiTxva

32. fexsacmlis SekeTeba

33. CogburTis TamaSi

34. curva

35. fexburTis TamaSi

36. kartis TamaSi

37. eleqtromowyobilobis remonti

38. sufris gaSla-alageba

39. gafuWebuli nivTebis SekeTeba

40. Rvinis sma

41. wveulebaze siaruli

42. restoranSi siaruli

43. Woraoba

44. oTaxis SekeTeba

45. oTaxis SesakeTeblad masalis Sovna

46. muSebTan molaparakeba

47. stadionze wasvla

48. bileTebis yidva

49. fulis Sovna

50. fulis gadaxda

51. naZvis xis morTva

52. fardis Camokideba

53. stumris miReba

54. Rvinis yidva

55. avadmyofis movla

56. stumrebis dapatiJeba

57. sxvadasxva daniSnulebis nivTebis SeZena (tansacmeli, aveji)

58. manqanis marTva

59. tvirTis zidva

60. taqsis gaCereba (roca qali da kaci erTad arian)

61. gacileba (roca qali da kaci erTad arian)

62. anekdotis moyola

Page 162: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

162

63. musikalur instrumentze dakvra

64. stvena

65. yvirili

66. firmis xelmZRvaneloba

67. politikosoba

pasuxis blanki

qali kaci saerTo

qcevebis Sesafasebeli kiTxvari

saWirod miviCnieT, Segveswavla seqsualuri qcevis genezisi,

dagvedgina, SeiZleba Tu ara qcevis seqsualizaciaze saubari adamianTan.

seqsualuri qceva _ esaa mravalkomponentiani rTuli qceva, romelic

kargadaa Seswavlili cxovelebTan. cxovelebTan igi moicavs ramdenime

safexurs, kerZod: Ziebis periodi, ritualuri qceva _ display,

kopulatoruli aqti da aqtis Semdgomi qceva. Ziebis periodamde SeiZleba

calke gamoiyos seqsualuri mzadyofnis mdgomareoba, romelic

ganapirobebs qcevis am formis ganxorcielebas.

aRsaniSnavia, rom TiToeuli sqesis individis mier ganxorcielebuli

qcevis aqts meore sqesis individi pasuxobs Sesabamisi qceviT. qcevis

aseTi struqtura dadgenilia cxovelTa qcevis Seswavlisas, romlis

drosac Cven veyrdnobodiT xaindis, Sovenis, dembovskisa da tixis

kvlevebs.

ismis kiTxva: rogoria seqsualuri qcevis struqtura adamianTan,

imeorebs Tu ara igi cxovelis qcevis struqturas?

cnobilia, rom sazogadod, adamianis qcevis safuZvels warmoadgens

moTxovnileba, romlis dakmayofilebiskenacaa mimarTuli qcevis

Sesabamisi aqti. ra xdeba seqsualuri qcevis SemTxvevaSi adamianTan?

Page 163: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

163

sqesobrivi momwifeba individSi iwvevs mTel rig fsiqo-fiziologiur

cvlilebebs, romlis safuZvelzec Cndeba seqsualuri swrafva,

moTxovnileba, romelic ubiZgebs adamians Sesabamisi qcevis aqtis

ganxorcielebisken.

cxovelis seqsualuri struqturidan gamomdinare, Tu gavaanalizebT

adamianis Sesabamis qcevas, adamianTan seqsualuri qcevis struqtura

miiRebs Semdeg saxes:

cxovel

i

seqsualuri

mzadyofna

partnioris

Ziebis

periodi

ritualuri

qceva(display)

seqsualuri

aqti,

kopulacia

aqtis

Semdgomi

qceva

adamiani libidopartnioris

Zieba

partniorTan

urTierTobi

s etapi

ÊÏkopulacia

aqtis

Semdgomi

qceva

seqsualuri qcevis am safexurebidan cxovelebSi yvelaze rTuli da

mravalmxrivia ritualuri qceva, romelsac axorcielebs orive sqesis

individi da romelic yvelaze ufro kargadaa determinirebuli sqesis

niSniT. magaliTad, zogierTi saxeobis wylis frinvelTan vxvdebiT

mamris mier ganxorcielebul Semdegi saxis ritualur qcevas: mamrs

kopulaciamde mdedrTan saCuqrad miaqvs mweri, romelic SefuTulia

foTlebisagan damzadebul Tavisebur “yuTSi”. mdedri inaxavs saCuqars

mTeli aqtis ganmavlobaSi, Semdeg xsnis “yuTs” da miirTmevs mwers

(Soveni, “cxovelTa qceva”). am qcevas _ saCuqris mitanas, konkretul

saxeobaSi asrulebs mxolod mamri da arasodes _ mdedri, ise rom

arasdros ar xdeba sqesTa mier ganxorcielebul qcevaTa areva

(Senacvleba).

arsebobs qcevebi, romlebic damaxasiaTebelia mamrisTvisac da

mdedrisTvisac, Tumca am SemTxvevaSic garkveul qcevas erT saxeobaSi

asrulebs mamri, xolo meore saxeobaSi - mdedri, ise rom erTsa da imave

saxeobaSi mainc ar xdeba qcevis sqesobrivi niSniT Senacvleba, amas

adgili aqvs mxolod saxeobaTa Soris.

adamianTan sqesTaSoris urTierTobaSi ritualuri qcevis

kvlevisaTvis zemoTaRniSnul avtorTa naSromebidan amovkribeT

Page 164: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

164

TiToeuli sqesisaTvis damaxasiaTebeli ritualur qcevaTa niSnebi,

romlebze dayrdnobiTac movifiqreT adamianisTvis specifikuri

situaciebi, romlebic atareben zemoTaRniSnuli qcevis niSnebs. amis

safuZvelze SevimuSaveT 28 situaciisagan Semdgari kiTxvari, romelic

gulisxmobs or individs Soris urTierTobas. araa miTiTebuli maTi

sqesi, isini pirobiTad aRniSnulia A da B asoebiT da cdis pirma unda

gansazRvros, mocemul situaciaSi romelia mamakaci. cdis pirebs

vaZlevdiT Semdegi saxis instruqcias: “ Tqvens winaSea kiTxvari, sadac

aRwerilia individTa Soris urTierTobis 28 situacia. gTxovT,

yuradRebiT waikiTxeT TiToeuli da pasuxebis blankSi aRniSneT,

romelia maT Soris mamakaci - A Tu B ?”

situacia

1. A-s moswonda B. A da B SeuRldnen da didi xania cxovroben

erTad. A-s axla naklebad nacnobi partniorebi ufro izidaven.

2. A-s moswons B. A dasdevs B-s da cdilobs xSirad Sexvedras.

3. A-s moswons B da cdilobs SeuRlebas, magram es cdebi xSirad

uSedegod mTavrdeba, radgan TviTon A-s eSinia B-Tan Sexvedra.

4. A-s yvela Cagravs garSemo. A-s moswons B da cdilobs ar

agrZnobinos es. B-s igi ar umxels Tavis grZnobebs.

5. B-s moswons A. B cdilobs xSirad Sexvdes mas da uniSnavs

Sexvedras. A Tanxmdeba B-Tan Sexvedraze.

6. B-s moswons A da saCuqars aZlevs mas. A inaxavs saCuqars.

7. A-s moswons B. A grZnobs, rom B-sac moswons. B-Tan yofnis dros

Acdilobs xazi gausvas Tavis Rirsebebs, romlebic A-s, rogorc

Tavisi sqesis warmomadgenels gaaCnia.

8. B-s moswons A da sTavazobs erTad yofnas. A Tanxmdeba.

9. A-s moswons B. B-s jer misTvis ar upasuxia. A saCuqars aZlevs

B-s Tavisi simpaTiis aRsaniSnavad.

10. A-s moswons B. A eubneba amas B-s da sTavazobs kinoSi wasvlas.

11. A-s moswons B. A cdilobs agrZnobinos es B-s. igi ar malavs

Tavis grZnobas.

12. A da B SeuRldnen. A adrindelTan SedarebiT ufro agresiulia

Tavisi sqesis sxva warmomadgenlebisadmi.

Page 165: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

165

13. A-s moswons B. A xedavs, rom B moswons C-sac. A agresiulia C-s

mimarT, Tavs esxmis mas.

14. A-s moswons B. igi aRelvebs mas seqsualurad, magram A

cdilobs, rom ar Seetyos.

15. A-s da B-s moswonT erTmaneTi. isini SeuRldnen. qorwinebis

meore dRes A-s erideba B-Tan urTierToba.

16. B-s moswons A da cdilobs masTan SeuRlebas. A-sac moswons,

magram A gaurbis B-s.

17. A iCens agresiulobas Tavisive sqesis individis mimarT.

18. A gacilebiT cnobismoyvarea, vidre B. is Tavisi mikrosamyaros

mimarT iCens did dainteresebas.

19. A icavs B-s, roca am ukanasknels Tavs esxmis vinme sxva.

20. A Cveulebriv Zalian swrafad da advilad reagirebs

saSiSroebis moaxloebaze.

21. A-s moswons B. B-s simpaTiis gamowvevis mizniT A ar zogavs arc

energias da arc Tavisi sqesisaTvis damaxasiaTebel Rirsebebs,

rac zogjer Rebulobs daJinebuli qcevis saxes.

22. A da B SeuRldnen. A-s moewona C, magram mas eSinia B-si da

amitom erideba C-Tan Sexvedras.

23. A-s Tavisi seqsualuri ltolva ar SeuZlia daikmayofilos. igi

am moTxovnilebas ikmayofilebs xan xelovnurad, xan ki Tavisive

sqesis individTan. ra sqesia A?

24. A Tavisive sqesis warmomadgenlebTan erTad cdilobs Tavi

moawonos B-s, romelic maT adevnebs Tvalyurs. A cdilobs

moaSoros B Tavis metoqeebs.

25. A da B erTad cxovroben. A Ralatobs B-s C-Tan. rogorc ki

gaigo B-m es Ralati, A-m daiwyo C-s dadanaSauleba, mas

daabrala yvelaferi, gaxda maqsimalurad yuradRebiani da

alersiani meuRlis mimarT.

26. A-s siamovnebs B-ze fizikuri Zaladoba, B ki am dros pasiuria.

27. sqesobrivi momwifeba cvlis adamianis xasiaTs. A xdeba

Cveulebrivze ufro iniciativiani, B _ ufro damyoli.

Page 166: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

166

28. A mmarTvelobas, batonobas aris daCveuli. B daCveulia

damorCilebas.

pasuxebis blanki

1. A � B �

2. A � B �

konfliqtur situaciebSi moqmedebis tendenciaTa

dasadgeni kiTxvari (k. tomasi)

konfliqtur situaciaSi adamianTa qcevis tipebis aRwerisTvis

k.tomasi iyenebs konfliqtis regulirebis organzomilebian models,

romelSic ZiriTad ganzomilebebs warmoadgens kooperacia, romelic

dakavSirebulia konfliqtSi monawile sxva adamianTa interesebisadmi

yuradRebis miqcevasTan da Tavisis gatana, romlisTvisac

damaxasiaTebelia sakuTar interesebze aqcentireba. am ori ZiriTadi

ganzomilebis Sesabamisad, k. tomasi gamoyofs konfliqtis regulirebis

ramdenime xerxs:

1. Sejibri (konkurencia) _ miswrafeba sakuTari interesebis

dakmayofilebisaken sxvis sazianod;

2. Segueba, romelic gulisxmobs sxvisi gulisTvis sakuTari

interesebis gawirvas;

3. kompromisi;

4. ganrideba (gaqceva), roca ar arsebobs arc kooperaciisaken da

arc sakuTari miznebis miRwevisaken tendencia.

5. TanamSromloba, roca situaciis monawileni midian

alternativamde, romelic mTlianad akmayofilebs orive mxaris

interesebs.

k. tomass miaCnia, rom konfliqtisgan ganridebisas vercerTi mxare

ver aRwevs warmatebas. qcevis iseTi formebisas, rogoricaa konkurencia,

Segueba da kompromisi, an erTi mxarea mogebuli da meore -_wagebuli, an

orive wagebulia, radgan midian kompromisul daTmobebze. mxolod

TanamSromlobis drosaa mogebuli orive mxare.

cdis pirebs vaZlevdiT Semdeg instruqcias: “Tqven geZlevaT

msjelobis 30 wyvili. gTxovT, yuradRebiT waikiTxoT isini da amoirCioT

Page 167: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

167

is msjeloba, romelic ufro metad Seesabameba Tqvens qcevas

konfliqtur situaciaSi da pasuxebis furcelze aRniSnoT saTanado

grafaSi”.

m s j e l o b e b i :

1. a. xandaxan me saSualebas vaZlev sxvebs sakuTar Tavze aiRon

sakamaTo sakiTxis gadawyvetaze pasuximgebloba.

b. imis nacvlad, rom davadginoT raSia Cveni gansvla, me vcdilob

mivaqcevino yuradReba im moments, rasac Cven orive veTanxmebiT.

2. a. me vcdilob kompromisuli gadawyvetilebis moZebnas.

b. me vcdilob saqmis mogvarebas Cemi da sxvisi interesebis

gaTvaliswinebiT.

3. a. me Cveulebriv daJinebiT viswrafvi Cemi gavitano.

b. me vcdilob sxvis damSvidebas da upirvelesad Cveni urTierTobis

SenarCunebas.

4. a. me vcdilob kompromisuli gadawyvetilebis moZebnas.

b. xandaxan me vwirav sakuTar interesebs sxva adamianis

interesebisaTvis.

5. a.sakmaTo situaciis mowesrigebisas me yovelTvis vcdilob miviRo

sxvisi mxardaWera.

b. me yvelanairad vcdilob avirido usargeblo daZabuloba.

6. a. me vcdilob Tavi avarido CemTvis usiamovnebis gamowvevas.

b. me vcdilob Cemi gavitano.

7. a. me vcdilob gadavdo sakamaTo sakiTxis gadawyveta, raTa SemdgomSi

sabolood gadavwyvito igi.

b. me SesaZleblad mimaCnia raime davTmo, raTa mivaRwio sxva rames.

8. a. me Cveulebriv viswrafi Cemi gavitano.

b. pirvel rigSi me vcdilob naTlad ganvsazRvro is, Tu raSi

mdgomareobs arsebuli interesebi da kiTxvebi.

9. a. vfiqrob, rom yovelTvis ar Rirs warmoqmnili uTanxmoebis gamo

nerviuloba.

b. me yvela Rones vxmarob, raTa Cemsas mivaRwio.

10. a. me mtkiced viswrafvi, rom Cemsas mivaRwio.

b. me vcdilob kompromisuli gadawyvetilebis moZebnas.

Page 168: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

168

11. a. pirvel rigSi vcdilob naTlad ganvsazRvro is, Tu raSi

mdgomareobs arsebuli interesebi da kiTxvebi.

b. me vcdilob sxvis damSvidebas da upirvelesad Cveni urTierTobis

SenarCunebas.

12. a. xSirad me Tavs varideb im poziciis dakavebas, romelmac SeiZleba

kamaTi gamoiwvios.

b. me vexmarebi sxvas raRacaSi Tavis azrze darCes, Tu is aseve modis

CemTan Tanxmobaze.

13. a. me vTavazob saSualo pozicias.

b. me daJinebulad moviTxov rom saqme Cemeburad gakeTdes.

14. a. me sxvas vacnob Cems Sexedulebas da vekiTxebi misi Sexedulebis

Sesaxeb.

b. me vcdilob sxvas vaCveno Cemi Sexedulebis logika da upiratesoba.

15. a. me vcdilob sxvis damSvidebas da upirvelesad Cveni urTierTobis

SenarCunebas.

b. me vcdilob gavakeTo yvelaferi aucilebeli, raTa avirido

daZabuloba.

16. a. me vcdilob ar Sevexo sxvis grZnobebs.

b. me vcdilob davarwmuno sxva Cemi poziciis upiratesobaSi.

17. a. me Cveulebriv daJinebiT vcdilob Cemi gavitano.

b. me vcdilob gavakeTo yvelaferi, raTa avirido usargeblo

daZabuloba.

18. a. Tu es sxvas gaabednierebs, me mivcem mas Sanss daicvas Tavisi

pozicia.

b. me sxvas SesaZleblobas vaZlev raRacaSi Tavis azrze darCes, Tu

is aseve modis CemTan TanxmobaSi.

19. a. pirvel rigSi me vcdilob naTlad ganvsazRvro is, Tu raSi

mdgomareobs arsebuli interesebi da kiTxvebi.

b. me vcdilob gadavdo sakamaTo sakiTxis gadawyveta, raTa SemdgomSi

sabolood gadavwyvito igi.

20. a. me vcdilob maSinve davZlio Cveni uTanxmoeba.

b. me vcdilob movZebno CvenTvis orivesaTvis saukeTeso SeTanxmeba

mogeba-wagebas Soris.

Page 169: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

169

21. a. molaparakebisas me vcdilob yuradRebiani viyo sxvisi survilebis

mimarT.

b. me yovelTvis vemxrobi problemis pirdapir ganxilvas.

22. a. me vcdilob vipovo pozicia, romelic Cems pozicias da meore

adamianis Sexedulebebs Sorisaa.

b. me vicav Cems survilebs.

23. a. rogorc wesi, me vzrunav imaze, rom TiTeuli CvenTaganis survili

dakmayofildes.

b. xandaxan me saSualebas vaZlev sxvebs sakuTar Tavze aiRon sakamaTo

sakiTxis gadawyvetaze pasuxismgebloba.

24. a. Tu sxvas Tavisi pozicia Zalian mniSvnelovnad miaCnia, me Sevecdebi

daveTanxmo mas.

b. me vcdilob davarwmuno sxva kompromisis aucileblobaSi.

25. a. me vcdilob davanaxo sxvas Cemi Sexedulebebis logika da

upiratesoba.

b. molaparakebisas me vcdilob viyo yuradRebiani sxvisi survilebis

mimarT.

26. a. me vTavazob saSualo pozicias.

b. me TiTqmis yovelTvis vzrunav TiTeulis survilis

dakmayofilebisTvis.

27. a. me xSirad veridebi iseTi poziciis dakavebas, romelmac SeiZleba

kamaTi gamoiwvios.

b. Tu es sxvas gaabednierebs, me mivcem mas SesaZleblobas daicvas

Tavisi pozicia.

28. a. Cveulebriv me daJinebiT vcdilob Cemi gavitano.

b. situaciis mogvarebisas me yovelTvis vcdilob vipovo sxvisi

mxardaWera.

29. a. me vTavazob saSualo pozicias.

b. me vfiqrob, rom yovelTvis ar Rirs vinerviulo raRac SesaZlo

uTanxmoebis gamo.

30. a. me vcdilob ar Sevexo sxvis grZnobebs.

b. sakamaTo sakiTxSi me yovelTvis iseT pozicias vikaveb, rom sxva

dainteresebul adamianTan erTad warmatebas mivaRwio.

Page 170: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

170

pasuxebis blanki

1. A � B �

2. A � B �

narcisizmis sakvlevi kiTxvari (NPI )

cdis pirebs eZleodaT Semdegi saxis instruqcia: “gTxovT,

yuradRebiT waikiTxoT qvemoT moyvanili debulebebi da pasuxebis

blankze aRniSnoT is nomeri, romelsac eTanxmebiT”.

1. me Cems Tavs karg liderad vTvli.

2. me vamjobinebdi viyo lideri.

3. me namdvilad momwons yuradRebis centrSi yofna.

4. me momwons, rom sxvebisaTvis avtoritets warmovadgen.

5. me Cems Tavs davaxasiaTebdi, rogorc Zlier pirovnebas.

6. me gamaCnia xalxze zegavlenis moxdenis bunebrivi niWi.

7. me momwons, rom sxvebis yuradRebas vipyrob.

8. me Seupovari var.

9. xalxi yovelTvis aRiarebs xolme Cems avtoritets.

10. me miyvars Cemi sxeulis Tvaliereba.

11. me miyvars sarkeSi Cemi Tavis yureba.

12. me ar var Cveulebrivi pirovneba.

13. me miyvars Cemi tanis warmoCena.

14. me kargi gemovneba maqvs, roca saqme Cems silamazes exeba.

15. me vfiqrob, rom gansakuTrebuli pirovneba var.

16. me momwons, roca komplimentebs meubnebian.

17. me didi pirovneba gavxdebi.

18. me vici, rom kargi var, vinaidan yvela amas meubneba.

19. yvelas moswons Cemi Tavgadasavlebis mosmena.

20. me nebismieri saubris dros vdominireb.

21. me SemiZlia yvela yvelaferSi davarwmuno.

22. me liderad var gaCenili.

23. me adamianebs ise vkiTxulob, rogorc gadaSlil wigns.

24. me SemiZlia Tavis ukeT warmoCena, Tuki amis Sanss gamoviyeneb.

Page 171: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

171

25. adamianebs bevri ramis swavla SeuZliaT Cemgan.

26. me yovelTvis vici, ras vakeTeb.

27. me Cveulebriv, yvelaferze Cemi azri maqvs.

28. sxvebze upiratesoba aris is, rac dabadebidanve gaxasiaTebs.

29. me, Tu saWiro iqneba, yvelaferze waval.

30. me Zalian bevrs moveli sxvebisagan.

31. me mSurs sxvebis kargi bedis.

32. me daJinebiT moviTxov yvelafer im pativiscemas, rac me mexeba.

33. me arasdros ar davkmayofildebi, sanam srulad ar miviReb

yvelafers,kuTvnis.

34. me Zalauflebisaken Zlieri swrafva maqvs.

35. me mwyins xalxSi yofnisas garSemomyofni rom ar aRniSnaven imas,

Tu rogor gamoviyurebi.

36. me miadvildeba adamianebiT manipulireba.

37. me ufro niWieri var, vidre sxvebi.

pasuxebis blanki

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

-

s. bemis sqesobrivi rolebis sakvlevi instrumenti

bemis sqesobrivi rolebis sakvlevi instrumenti (BSRI) moicavs 60

pirovnul Tvisebas, romlebsac cdis pirebi afaseben Svidbalian skalaze

mamakacisa da qalis TvisebaTa sasurvelobis mixedviT. cdis pirebs

eZleodaT Semdegi instruqcia: “qvemoT mocemulia pirovnebisaTvis

damaxasiaTebeli 60 Tviseba. gTxovT, SeafasoT es Tvisebebi imis mixedviT,

Tu Tqveni azriT, ramdenad sasurvelia an arasasurveli es Tviseba

qalisTvis an mamakacisTvis. gTxovT, pasuxebis furcelze mocemul

Svidbalian skalaze aRniSnoT Tqveni mosazreba. yvela Tviseba cal-

calke SeafaseT qalebisTvis da mamakacebisTvis. imuSaveT mxolod

pasuxebis furcelze”.

Tvisebebi

1. TviTdajerebuloba

Page 172: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

172

2. TviTdarwmunebuloba

3. Tavisufleba

4. aTleturoba

5. ganmtkicebuloba

6. mkacri pirovnuloba

7. siZliere

8. analitikuroba

9. liderobis SesaZlebloba

10. riskianoba

11. gadawyvetilebis miReba

12. TviTdakmayofileba

13. dominanturoba

14. mamakacuroba

15. poziciis dakaveba

16. agresiuloba

17. liderobis aqti

18. individualuroba

19. konkurentuloba

20. ambiciuroba

21. damTmobi

22. mxiaruli

23. morcxvi

24. nazi

25. pirferoba

26. erTguleba

27. qaluroba

28. TanamgrZnobi

29. sxvebisaTvis damxmare

30. gamgebi

31. Tanamdgomi

32. gulistkivilis damamSvidebeli

33. tkbiladmoubari

34. vnebiani

35. mgrZnobiare

Page 173: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

173

36. mimndobi

37. bavSvuri

38. ar iyenebs uxeS sityvebs

39. bavSvebis moyvaruli

40. morCili

41. damxmare

42. pirquSi

43. sindisiani

44. Teatraluri

45. bednieri

46. arawinaswarmetyveli

47. sando

48. eWviani

49. samarTliani

50. daxSuli

51. gulaxdili

52. TviTkmayofili

53. mimzidveloba

54. oficialuri

55. megobruli

56. uunaro

57. adaptirebuli

58. usistemo

59. taqtiani

60. tradiciuli

pasuxebis furceli

Zalian sakmaod odnav neitraluri odnav sakmaod Zalian

sasurveli

arasasurveli

qali kaci

1. _ _ _ _ _ _ _ 1. _ _ _ _ _ _ _

S. Svarcis RirebulebaTa sakvlevi instrumenti

Page 174: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

174

S.Svarci axdenda kulturaTSoris kvlevebs da 45-ze meti qveynis

monacemebze dayrdnobiT Seqmna RirebulebaTa sakvlevi meTodika (maT

Sorisaa saqarTvelos monacemebic). es meTodika agebulia universaluri

Teoriis principiT, eyrdnoba adamianis RirebulebaTa bazas da

struqturas (Advances in Experimental Social Psychology Ed. by Mark P.Zanne vol. 25.

1992. Academic Press).

miRebuli gansazRvrebiT, Rirebuleba aris cneba, romelic

gamoiyeneba filosofiasa da sociologiaSi obieqtebis, movlenebis, maTi

Tvisebebis, aseve abstraqtuli ideebis aRsaniSnavad, romelSic

gansaxierebulia sazogadoebrivi idealebi da amis wyalobiT, gamodis,

rogorc saTanado etaloni. qarTveli avtorebis mixedviT, “Rirebuleba _

es aris mniSvneloba, romelzec damyarebulia Sefaseba. Rirebuleba araa

Sefaseba, arc sagani (an misi Tviseba), romelic fasdeba; Rirebuleba aris

socialurad Camoyalibebuli garkveuli idealuri safuZveli Sefasebisa

da orientaciisa”(qvaCaxia v., nadiraSvili S., beWvaia d., WeliZe v., 1969. gv.

57).

socialuri Rirebulebebi Sedian pirovnebis fsiqologiur

struqturaSi pirovnuli Rirebulebebis formiT, romelic warmoadgens

misi qcevis motivaciis erT-erT wyaros. yoveli adamianisaTvis

damaxasiaTebelia pirovnul RirebulebaTa individualuri, specifikuri

ierarqia, romelic warmoadgens damakavSirebel rgols sazogadoebis

sulier kulturasa da pirovnebis sulier samyaros Soris,

sazogadoebriv da individualur yofierebas Soris. RirebulebaTa

motivaciuri Sinaarsebi ganixileba, rogorc universaluri da

warmoadgens pirovnebaTa Soris arsebuli gansxvavebebis ZiriTad

safuZvels. aqedan gamomdinare, sainteresoa imis gagebac, Tu rogori

tipis Rirebulebebia aRiarebuli sxvadasxva sqesis warmomadgenelTa

mier. RirebulebiTi tipebi xan Tavsebadia, xan ki erTmaneTTan modian

konfliqtSi. swored maT Soris arsebuli urTierTobebi miuTiTebs

RirebulebaTa mniSvnelovan struqturaze.

Svarcis Teoria adamianis ZiriTadi Rirebulebebis Sesaxeb Sedgeba

ori mTavari komponentisagan. pirvelia RirebulebaTa tipebis gamokveTa,

xolo meore - is ZiriTadi ori ganzomileba, sadac ganTavsdeba oTxi

RirebulebiTi tipi: Riaoba cvalebadobisadmi (TviTorientacia da

Page 175: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

175

stimulacia) sapirispirod konservaciisa (tradicia, konformuloba,

usafrTxoeba) da TviTgaZliereba (Zalaufleba, miRweva) sapirispirod

TviTtranscendentulobisa (universalizmi, keTilganwyoba).

rac Seexeba RirebulebaTa 10 ZiriTad tips (bloks), aq gamoiyofa

Semdegi:

1. TviTorientacia

2. stimulacia

3. hedonizmi

4. miRweva

5. Zalaufleba

6. usafrTxoeba

7. konformuloba

8. tradicia

9. keTilganwyoba

10. universalizmi

ganvixiloT TiTeuli maTgani Svarcis mier mocemuli daxasiaTebis

mixedviT:

TviTorientaciis RirebulebiTi tipis mizania aqtivobisa da

azrovnebis damoukidebloba, arCevani, SemoqmedobiToba, kvleva-Zieba.

TviTorientacia gamomdinareobs kontrolis, avtonomiisa da

damoukideblobis moTxovnilebidan.

stimulaciis Rirebulebebi emyareba organizmis moTxovnilebebs,

romelic vlindeba mravalferovnebisadmi midrekilebaSi. stimulacia

determinirebulia organizmis biologiuri moTxovnilebebiT da

socialuri gamocdilebiT. swored es warmoSobs pirovnebaTa Soris

individualur gansxvavebebs. stimulaciis Rirebulebis motivaciuri

mizania siaxle da cvalebadi cxovreba.

hedonizmis RirebulebiTi tipi momdinareobs organizmis

moTxovnilebebidan da im siamovnebidan, romelic dakavSirebulia maT

dakmayofilebasTan. es motivaciuri tipi SeiZleba ganvsazRvroT, rogorc

piradi moTxovnilebebis dakmayofilebisken mimarTuli.

miRwevis RirebulebiTi tipis mizania pirovnuli warmateba, miRweva

socialuri standartebis Sesabamisad kompetenturobis demonstrirebiT.

kompetenturi Sesruleba SesaZlebelia maSin, Tu individebis socialuri

Page 176: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

176

urTierTqmedeba da institucionaluri funqcionireba aRwevs warmatebas.

es Rirebulebebi moicavs sakuTari upiratesobis Sinagan standarts.

Zalauflebis Rirebuleba eyrdnoba universaluri moTxovnilebis

erTze met tips. socialuri instituti moicavs diferencialur statuss,

romelsac gaaCnia Tavisi ierarqia. pirovnebaTaSorisi urTierTobebi

Semoifargleba dominantoba-morCilebis ganzomilebiT. xSirad

Zalaufleba gvevlineba adamianis dominanturobisa da kontrolis

moTxovnilebebis saxesxvaobad. aqedan gamomdinare, socialuri statusisa

da prestiJis miRweva warmoadgens centralur motivs, amas miekuTvneba

adamianebze da resursebze kontroli. rogorc Zalauflebis, ise miRwevis

Rirebulebebi fokusirebulia socialur pativiscemaze, aRiarebaze.

miRwevis moTxovnilebebi (magaliTad, warmateba) konkretuli

urTierTobisas gamoxatavs aSkara kompetencias, xolo Zalauflebis

Rirebuleba (avtoriteti, simdidre) zogadad gamoxatavs socialur

sistemebSi dominanturi poziciis miRwevas daSenarCunebas.

usafrTxoebis Rirebulebis motivaciaa sazogadoebis,

urTierTobisa da “mes” stabilurobis Hharmonia. igi gamomdinareobs

bazisuri individualuri da jgufuri moTxovnilebidan. SeiZleba

aRiniSnos usafrTxoebis ori damoukidebeli tipis arseboba:

individualuris da jgufuris. es gulisxmobs imas, Tu ras ayeneben

adamianebi wina planze _ individualur interesebs Tu koleqtiurs.

konformulobis Rirebulebis tipis mizania iseTi aqtivobebis,

midrekilebebisa da impulsebis SezRudva, romelTa gamoyenebiTac

pirovneba zians miayenebs sxvas da daarRvevs garkveuli jgufisTvis

damaxasiaTebel socialur molodinebsa da normebs. individualuri

midrekilebebi SeiZleba iyos socialurad damangreveli, Tu igi arRvevs

jgufis funqcionirebasa da urTierTobebs. amdenad, konformulobis

Rirebulebebi exeba garemomcvel adamianebTan yoveldRiur

urTierTobebSi TavSekavebas.

tradiciulobis Rirebulebis tipi moicavs iseT socialur

praqtikasa da simboloebs, rac gansazRvravs jgufebis gamocdilebasa da

momavals. Cveulebriv, jgufis wevrebis mier xdeba misi sanqcionireba.

jgufis tradiciuli moda xdeba jgufis solidarobis simbolo,

romelic gamoxatavs mis unikalur Rirebulebas da iTvleba mis

Page 177: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

177

Seguebadobis garantad. tradiciis Rirebulebis motivaciuri mizania im

Cveulebebisa da ideebis pativiscema, miReba da Tanxmoba, romelsac

adamians sTavazobs kultura an religia.

keTilganwyobis Rirebulebebi fokusirdeba yoveldRiur

urTierTobebSi, sxva adamianTa keTildReobaze zrunvaSi. zrunvis

RirebulebaTa motivaciuri mizania im adamianebis keTildReobis dacva

da gaZliereba, romelTanac pirovneba imyofeba xSir kontaqtSi.

universalizmis RirebulebaTa tipi gamoxatavs adamianis

universalur moTxovnilebebs. universalizmis motivaciuri mizania

gageba, tolerantoba, adamianisa da bunebis keTildReobis mfarveloba.

es mizani gansxvavdeba keTilganwyobis Rirebulebebis viwro fokusisagan.

universalizmis RirebulebaTa motivaciuri mizani gamomdinareobs im

saWiroebidan, romelic naTeli xdeba maSin, roca adamianebi kontaqtSi

Sedian did jgufebTan da acnobiereben bunebrivi resursebis deficits.

adamiani xvdeba, rom sxva adamianTa miuRebloba da maTi gansja CixSi

moaqcevs maT keTildReobas, xolo garemos daucveloba miiyvanT im

resursebis gaqrobamde, romelzec damokidebulia maTi sicocxle.

aRmoCnda, rom aseTi Rirebulebebi SeiZleba ar hqondeT patara,

izolirebul, erTgvarovan kulturebs.

Rirebulebebi gacnobierebuli miznebis formiT pasuxobs sam

universalur moTxovnas, romelic unda daicvas yvela individma an

sociumma: individis, rogorc biologiuri organizmis moTxovnilebebs;

socialuri koordinaciisTvis aucilebel moTxovnebs da jgufebis

normaluri funqcionirebisa da gadarCenis moTxovnebs. RirebulebaTa

aTi, motivaciurad gansxvavebuli tipi warmoiSoba am sami universaluri

moTxovnidan. RirebulebaTa urTierTobis struqturis gagebis gasaRebia

daSveba, rom TiToeuli tipis Rirebulebis moqmedebas aqvs

fsiqologiuri, praqtikuli an socialuri Sedegebi, romlebic SeiZleba

iyos dapirispirebaSi an eTanxmebodes sxva RirebulebaTa moqmedebas.

Rirebuleba RirebulebaTa bloki

Tavisufleba, SemoqmedebiToba,

sakuTari Tavis pativiscema, TviTorientacia

damoukidebloba, cnobismoyvareoba,

Page 178: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

178

sakuTari miznebis amomrCeveli

mravalferovani cxovreba, saintereso

cxovreba, gambedavi. stimulacia

siamovneba, sicocxlisagan siamovnebis

mimRebi. hedonizmi

winmswrafi, gavleniani, unariani, Wkviani,

warmatebis mqone. miRweva

socialuri Zalaufleba, simdidre,

avtoriteti, socialuri aRiareba, Zalaufleba

Tavis Sesaxeb sazogadoebrivi azris

SemnarCunebeli.

TviTdisciplina, zrdiloba, mSoblebisa

da ufrosebis pativismcemeli, damjeri konformuloba

erovnuli usafrTxoeba,amagis dabruneba

ojaxis usafrTxoeba, miekuTvnebulobis usafrTxoeba

grZnoba, socialuri wesrigi, jansaRi,

sufTa.

tradiciebis pativiscema, morwmune,

cxovrebaSi kuTvnili wilis mimRebi, tradiciebi

zomieri, Tavmdabali.

Page 179: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

179

sulieri cxovreba, cxovrebis sazrisi,

mowifuli siyvaruli, namdvili megobroba, keTilganwyoba

daxmarebis gamwevi, sando, mimtevebeli,

patiosani, erTguli, Tanasworoba,

mSvidoba msoflioSi, bunebasTan

erTianoba, sibrZne, silamazis samyaro,

Sinagani harmonia, samarTlianoba, universalizmi

farTo Sexedulebebis mqone, garemos damcveli.

cdis pirebs eZleodaT Semdegi instruqcia: „qvemoT Tqven naxavT

RirebulebaTa nusxas. gTxovT, yuradRebiT waikiTxoT yoveli punqti da

SeafasoT imis mixedviT, ramdenadaa igi Tqveni cxovrebis wamyvani

principi. Sefasebisas gamoiyeneT Semdegi skala:

-1- ewinaaRmdegeba Cemi cxovrebis princips

0- Zalze umniSvneloa

1- sakmaod umniSvneloa

2- umniSvneloa

3- odnav mniSvnelovania

4- mniSvnelovania

5- sakmaod mniSvnelovania

6- Zalze mniSvnelovania

7- umaRlesi mniSvnelobis mqonea.

gTxovT, gulwrfelad SeafasoT yoveli punqti. imuSaveT mxolod

pasuxebis furcelze”.

Rirebulebebi

1. Tanasworoba (yvelasaTvis Tanabari SesaZleblobis miniWeba)

2. Sinagani harmonia (sakuTari Tavis TanxmobaSi yofna)

3. socialuri Zalaufleba (sxvaTa marTva, dominireba)

4. siamovneba (survilebis dakmayofileba)

Page 180: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

180

5. Tavisufleba (moqmedebisa da azrovnebis Tavisufleba)

6. sulieri cxovreba (sulieri da aramarto materialuri sakiTxebis

xazgasma)

7. mikuTvnelobis grZnoba (gancda imisa, rom Cvens garSemo myofi

adamianebi zrunaven Cemze)

8. socialuri wesrigi (sazogadoebis stabiluroba)

9. saintereso cxovreba (stimulis momcemi gamocdileba)

10. cxovrebis sazrisi (cxovrebis gamocdileba)

11. zrdiloba (Tavazianoba, kargi manerebi)

12. simdidre (materialuri qonebis floba, fuli)

13. erovnuli usafrTxoeba (Cemi eris mtrisagan daculoba)

14. sakuTari Tavis pativiscema (sakuTari Rirsebis gancda)

15. amagis dabruneba (sxvis valSi yofnisagan Tavis arideba)

16. SemoqmedebiToba (unikaluroba, warmosaxvis unari)

17. mSvidoba msoflioSi (omisa da konfliqtebis ararseboba)

18. tradiciebis pativiscema (Zveli droidan momavali adaTwesebis

SenarCuneba)

19. mowifuli siyvaruli (Rrma emociuri da sulieri siaxlove)

20. TviTdisciplina (TavSekavebuloba, mdgradoba cdunebis mimarT)

21. gandgoma (amqveyniuri ambebisagan)

22. ojaxis usafrTxoeba (sayvareli adamianebis usafrTxoeba)

23. socialuri aRiareba (pativiscema, sxvaTa mowonebis damsaxureba)

24. bunebasTan erTianoba (bunebasTan morgeba)

25. mravalferovani cxovreba (stimuliT, siaxliT da cvlilebebiT

aRsavse cxovreba)

26. sibrZne (cxovrebis mowifuli gageba)

27. avtoriteti (liderobisa da mbrZaneblobis ufleba)

28. namdvili megobroba (axlo, mxardamWeri megobroba)

29. silamazis samyaro (bunebisa da xelovnebis siaxlove)

30. socialuri samarTlianoba (usamarTlobis gamosworeba, sustisTvis

zrunva)

31. damoukidebeli ( sakuTar TavSi darwmunebuli)

32. zomieri (ukiduresi grZnobebisa da moqmedebisagan Tavis

amridebeli)

Page 181: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

181

33. erTguli (Cemi megobrebisa da jgufisadmi erTguli)

34. winmswrafi (Tavdadebulad momuSave)

35. farTo Sexedulebebis mqone (momTmeni gansxvavebuli azrisa da

Sexedulebebis mimarT)

36. Tavmdabali (CrdilSi mdgomi)

37. gambedavi (Tagadasavlebisa da riskis maZiebeli)

38. garemos damcveli (bunebis damcveli)

39. gavleniani (adamianebze da movlenebze gavlenis mqone)

40. mSoblebis da ufrosebis pativismcemeli (pativiscemis

gamomJRavnebeli)

41. sakuTari miznebis amomrCeveli (sakuTari miznebis damsaxveli)

42. jansaRi (fizikuri da sulieri daavadebis armqone)

43. unariani (kompetenturi, produqtiuli, Sedegiani)

44. cxovrebaSi Cemi kuTvnili wilis mimRebi (cxovrebiseuli

viTarebisadmi dammorCilebeli)

45. patiosani (naRdi, gulwrfeli)

46. Cems Sesaxeb sazogadoebrivi azris SemnarCunebeli (sakuTari saxis

damcveli)

47. damjeri (movaleobisa da valdebulebebis Semsrulebeli)

48. Wkviani (logikuri, moazrovne)

49. daxmarebis gamwevi (sxvaTa keTildReobisaTvis mzrunveli)

50. sicocxlisagan siamovnebis mimRebi (saWmlis, seqsis, dasvenebis da

a.S. siamovnebis mimRebi

51. morwmune (religiuri rwmenisa da Sexedulebebis damcveli)

52. pasuxismgeblobis mqone (sando, saimedo)

53. cnobismoyvare (yvelafriT dainteresebuli, maZiebeli)

54. mpatiebeli (sxvaTa mimtevebeli)

55. warmatebis mqone (miznis mimRwevi)

56. sufTa (akuratuli, mowesrigebuli)

pasuxebis furceli

1.

2.

3.

Page 182: iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... Rusudan... · iyos mamakacis dominanturoba, roca mamakaci axdens sqesTaSorisi urTierTobebis regulirebas, xolo sxva sazogadoebaSi

182

4...