İZMİR EKO-VERİMLİLİK (TEMİZ ÜRETİM) PROGRAMI

İZMİR EKO-VERİMLİLİK (TEMİZ ÜRETİM)

PROGRAMI

2010-2013 İzmir Bölge Planı

2009-2013 İzmir Vizyonu:

Koruyarak Gelişen,

Üreterek Büyüyen,

Yenilikçi İzmir

“İŞLETMELERDE REKABET EDEBİLİRLİK” gelişme ekseni altında yer alan

•KOBİ Temiz Üretim Uygulamalarının Artırılması

•Bölgesel Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Geliştirilmesi”

•Enerji Verimliliğinin Sağlanması

2010 – 2013 İzmir Bölge Planı

2014-2023 İzmir Bölge Planı Hazırlık Çalışmaları-İzmir ne diyor?

• Yeşil alanı fazla• Temiz• Kirletmeyen sanayi

ve enerji kaynakları• Tüm bileşenlerde

korumanın esas olduğu

bir İZMİR …

2014-2023 İZMİR BÖLGE PLANI

GÜÇLÜ EKONOMİSürdürülebilir Üretim ve Hizmet Sunumu• Bölgesel eko-verimlilik stratejisine uyumlu olarak

kurumların ve sanayi kuruluşlarının kapasite, bilgi paylaşımı ve farkındalığı artırılacaktır.

• Eko-verimlilik ve endüstriyel simbiyoz başta olmak üzere sürdürülebilir üretim uygulamaları yaygınlaştırılacaktır.

• Enerji verimliliği uygulamaları ve yenilenebilir enerjinin kullanımı tüm sektörlerde yaygınlaştırılacak, yenilenebilir enerji üretimi artırılacaktır.

• Temiz teknolojilerin geliştirilmesi ve kullanımına yönelik faaliyetler desteklenecektir.

İZMİR’DE EKO-VERİMLİLİK (TEMİZ ÜRETİM) UYGULAMALARININ YAYGINLAŞTIRILMASI

ÇALIŞMASI

Projenin Aşamaları

Durum Değerlendirme

Uygulama1. Aşama

2. Aşama

İlk Bölgesel Eko-Verimlilik Stratejisi

İzmir’de Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Uygulamalarının Yaygınlaştırılması Projesi

Durum Değerlendirme Aşaması

İZMİR EKO-VERİMLİLİK STRATEJİSİ

AMAÇLAR HEDEFLER 1. Eko-verimlilik (Temiz Üretim)

ile İlgili Politika ve Stratejilerin Geliştirilmesi

1.1. Eko-verimlilik (Temiz Üretim) ile İlgili Ulusal Bazlı Politika ve Stratejiler için Önerilerin Geliştirilmesi (Bölgesel etki ve önemleri dikkate alınarak)

1.2. Eko-verimlilik (Temiz Üretim) ile İlgili Bölgesel Politika ve Stratejilerin Geliştirilmesi

2. Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Alanında Finansal Mekanizmaların Geliştirilmesi

2.1. Genel Amaçlı Teşvik ve Desteklerin Eko-verimlilik (Temiz Üretim) için Kullanımının Yaygınlaştırılması

2.2. Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Odaklı Finansal Teşviklerin Oluşturulması

3. Eko-verimlilik (Temiz Üretim) ile İlgili Bilgi Paylaşım Mekanizmalarının ve İşbirliklerinin Geliştirilmesi

3.1. Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Alanındaki Yaygınlaştırma ve Bilgi Paylaşım Araçlarının ve Etkinliklerinin Artırılması

3.2. Bölgede Eko-verimlilik (Temiz Üretim) ile İlgili İşbirliklerinin Geliştirilmesi

4. Bölgede Eko-verimlilik (Temiz Üretim) ile İlgili Kapasite ve Farkındalığın Artırılması

4.1. Bölgedeki Kurumların Kapasite ve Farkındalığının (İnsan Kaynakları, Finansal Kaynaklar, Bilgi Yönetimi ve Yönetim Anlayışı-Planlama) Geliştirilmesi

4.2. Sanayide Kapasite ve Farkındalığının (İnsan Kaynakları, Finansal Kaynaklar, Bilgi Yönetimi ve Yönetim Anlayışı-Planlama) Geliştirilmesi

1. Aşama Kapsamında Yapılanlar

Projenin açılış ve tanıtım toplantısı, bölgedeki yaklaşık 100 kurum/kuruluş ve firma temsilcisinin katılımıyla gerçekleştirildi.

Bölgesel temiz üretim uzmanlarının yetiştirilmesine yönelik uygulamalı bir eğitim düzenlendi. Sertifikaların da verildiği bu eğitimde 33 Bölgesel Temiz Üretim Uzmanı yetiştirildi.

Bununla birlikte ekoverimlilik ve temiz üretim uygulamalarına yönelik Yerel Yönetimler neler yapabilir? konusunda yerel yöneticilere yönelik bir eğitim düzenlendi 40’ı aşkın yerel yönetici katılımı gerçekleşti.

İzmir Eko-verimlilik Stratejisi Çalışması – Bulgular

• İzmir’de eko-verimlilik (temiz üretim) uygulamalarının yaygınlaştırılması için yanda verilen adımların gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Politika Reformları

Bilinç Yaratma

Kapasite Oluşturma

Ortaklıklar Kurma

Bilgi Paylaşım Ağları

Finansal Mekanizmaların

Yaratılması

Tavandan tabana

etkileşim

Tabandan tavana etkileşim

1. Kurumsal Kapasite ve Farkındalık Düzeyi

1

2. Bilgi Paylaşım Ağları ve İşbirlikleri

2

3. Finansal Teşvik Mekanizmaları

3

4. Politika ve Stratejiler

41. MEVCUT BÖLGESEL KAPASİTE VE İHTİYAÇLAR


• Ulusal ve bölgesel eko-verimlilik (temiz üretim) stratejilerinde başarıya ulaşmayı sağlayan en önemli bileşenlerden birisi de sektör odaklı yaklaşımlardır.

• İzmir’de eko-verimlilik (temiz üretim) uygulamalarının yaygınlaştırılabilmesi için de en önemli adımlardan biri bu uygulamalara yönelik bir stratejinin belirlenmesidir.

• Bütçe, insan kaynağı ve diğer kısıtlar da göz önüne alındığında, eko-verimlilik (temiz üretim) uygulamalarının İzmir’de bulunan tüm sektörler için aynı anda uygulamaya geçirilemeyeceği açıktır.

İzmir’de bulunan imalat sanayi sektörleri eko-verimlilik (temiz üretim) yaklaşımlarının uygulanmasına yönelik olarak belirlenen önemli kriterler çerçevesinde ve ulaşılabilen en güncel veriler kullanılarak analiz edilmiştir. Önceliklendirme çalışması bilimsel karar verme metotlarından biri olan Çok Ölçütlü Karar Verme (ÇÖKV) Metodu kullanılarak yapılmıştır.

2. SEKTÖREL ÖNCELİKLENDİRME –

İZMİR SANAYİSİ ÇEVRESEL PERFORMANS

Tüketilen su miktarıTüketilen enerji miktarıDeşarj edilen atıksu miktarıYaratılan katı atık miktarıYaratılan tehlikeli atık miktarıSera gazı emisyonlarıHerfindahl-Hirschman endeksi (pazar yoğunluğuna yönelik istatistiki bir ölçüt) Sektörel istihdamSektördeki firma sayısıSektörün ihracattaki payıYaratılan katma değerEko-verimlilik (temiz üretim) potansiyel


2. SEKTÖREL ÖNCELİKLENDİRME –

İZMİR SANAYİSİ ÇEVRESEL PERFORMANS

Eko-verimlilik açısından önemli kriterlerin belirlenmesi

Eko-verimlilik (temiz üretim) uygulamaları için sektörler arasında bir kıyaslama ve önceliklendirme yaparken dayanak oluşturabilecek kriterlere ihtiyaç duyulmaktadır

Çevresel

Yönetsel vd.Ekonomik

İzmir Eko-verimlilik Stratejisi Çalışması – Bulgular (Yöntem)

Entropi Metodu Kriter Ağırlıklandırma Sonuçları

Basit Sıralama Metodu Kriter Ağırlıklandırma Sonuçları

İZMİR İMALAT SANAYİ SEKTÖRLERİNİN ÇÖKV METODU İLE ÖNCELİKLENDİRİLMESİ

ATM-Entropi Önceliklendirme Sonuçları

Ana İmalat Sanayi Puan Sıralama

Ana metal sanayi (27) 0,484 1

Kimyasal madde ve ürünleri imalatı (24) 0,123 2

Metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı (26) 0,073 3

Gıda ürünleri ve içecek imalatı (15) 0,066 4

Tekstil ürünleri (17) ve Giyim eşyası imalatı (18) 0,058 5

Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıt imalatı (23) 0,045 6

Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat imalatı (29) 0,025 7

Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli makine ve cihazların imalatı (31) 0,022 8

Motorlu kara taşıtı, römork ve yarı römork imalatı (34) 0,020 9

Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı (21) 0,016 10

Tütün ürünleri imalatı (16) 0,012 11

Makine ve teçhizatı hariç; metal eşya sanayi (28) 0,010 12

Mobilya imalatı; başka yerde sınıflandırılmamış diğer imalatlar (36) 0,009 13

Büro, muhasebe ve bilgi işleme makinaları.; Radyo, televizyon haberleşme teçhizatı; tıbbi aletler imalatı(30+32+33) 0,009 14

Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı (25) 0,008 15

Diğer ulaşım araçlarının imalatı (35) 0,007 16

Derinin tabaklanması, işlenmesi (19) 0,003 17

Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç) (20) 0,003 18

Basım ve yayım (22) 0,002 19

İZMİR İMALAT SANAYİ SEKTÖRLERİNİN ÇÖKV METODU İLE ÖNCELİKLENDİRİLMESİ

• Her ne kadar farklı metot sonuçları bazı sıralamalarda farklılık gösterse de, sonuçların büyük ölçüde birbirleriyle örtüştüğü görülmektedir.

• Değerlendirmeye alınan iki farklı analiz sonuçlarına bakıldığında ilk altı sektörün tüm bu analizler kapsamında aynı çıktığı görülmektedir. Buna göre eko-verimlilik (temiz üretim) uygulamaları için bu çalışma sonucunda öncelikli olarak ortaya çıkan sektörler sırasıyla şöyledir:

Ana metal sanayiKimyasal madde ve ürünleri imalatıGıda ürünleri ve içecek imalatıMetalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatıGiyim eşyası ve tekstil ürünleri imalatıRafine edilmiş petrol ürünleri imalatı

33%

23%17%

7%

6%

3% 3%2%

1%

1%

4%

Ana metal sanayi

Metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imaları

Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıt imalatı

Kimyasal madde ve ürünleri imalatı

Gıda ürünleri ve içecek imalatı

Kağıt ve kağıt ürünler,imalatı

Tekstil ürünleri imalatı

Motorlu kara taşıtı, römork ve yarı-römork imalatı

Giyim eşyası imalatı

Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat imalatı

Diğer

İzmir’de Sektörel Çevre Göstergeleri (Örnek)

72%

7%

6%3%

2%2%

1%1%

1%4%

Ana metal sanayi




Tekstil ürünleri imalatı

Kağıt ve kağıt ürünler,imalatı

Giyim eşyası imalatı

Başka yerde sınıflandırılmamış elek-trikli makina ve cihazların imalatı


Diğer

İzmir İmalat Sanayi Su Tüketimi Sektörel Dağılımı Kaynak: İZKA, TTGV ve EBSO, 2012

İzmir İmalat Sanayi Enerji Tüketimi Sektörel DağılımıKaynak: İZKA, TTGV ve EBSO, 2012

46%

27%

7%

6%

3%

2%

2%

2% 1% 4%


Ana metal sanayi

Başka yerde sınıflandırılmamış elek-trikli makina ve cihazların imalatı



Motorlu kara taşıtı, römork ve yarı-römork imalatı

Diğer ulaşım araçları imalatı

Başka yerde sınıflandırılmamış mak-ina ve cihazların imalatı


Diğer

İzmir İmalat Sanayi Tehlikeli Atık Sektörel DağılımıKaynak: İZKA, TTGV ve EBSO, 2012

İzmir’de üretilen tehlikeli atık miktarı tüm Türkiye’deki tehlikeli atık miktarının % 25’ini oluşturmakta ve İzmir diğer illerle karşılaştırıldığında birinci sırada yer almaktadır. İzmir’i Kocaeli takip etmektedir. Ayrıca Ege Bölgesi illerinde üretilen tehlikeli atık miktarının % 89’u İzmir’de üretilmektedir.(Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2011).

İZMİR SANAYİSİNDE BAŞARI HİKAYELERİ YARATMAK

SIRADA NE VAR?

Program’ın Amacı

İzmir’de eko-verimlilik (temiz üretim) uygulamalarına yönelik bölgesel kapasitenin geliştirilmesi, sanayi kuruluşlarının eko-verimlilik (temiz üretim) alanında teşvik edilmesi ve işletmelerde pilot uygulamaların gerçekleştirilerek çıktıların yaygınlaştırılmasıdır.

Program’ın Amacı

• İşletmelerde kapasite artırma ve eko-verimlilik (temiz üretim) uygulamalarına yönelik pilot proje geliştirme/temiz üretim etüdü çalışmalarının gerçekleştirilmesi

• İşletmelerde eko-verimlilik (temiz üretim) pilot projelerinin gerçekleştirilmesi için projelere mali destek sağlanması

• Pilot proje uygulama sonrası izleme, etki değerlendirme ve yaygınlaştırma çalışmalarının yapılması ve sürdürülebilirliğe yönelik önlemlerin alınması

Bu amaca yönelik olarak Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Programı’nı kapsamında yapılacak faaliyetler temel olarak aşağıdaki gibidir:

Sektörel Kapsam

Programa “İzmir’de Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Uygulamalarının Yaygınlaştırılmasına Yönelik Strateji Çalışması” kapsamında hazırlanmış olan Durum Değerlendirme Raporu’nda belirlenen aşağıdaki öncelikli sektörler başvuru yapabilecektir. Bu sektörler aşağıdaki gibidir:• Ana Metal Sanayi• Kimyasal Madde ve Ürünleri İmalatı• Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı• Metalik Olmayan Diğer Mineral Ürünlerin İmalatı• Giyim Eşyası ve Tekstil Ürünleri İmalatı• Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı İzmir’de Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Uygulamalarının Yaygınlaştırılmasına Yönelik Strateji Çalışması’na www.

izka.org.tr/izmirekoverimlilikstratejisi.pdf adresinden erişim sağlanabilir.

http://www.izka.org.tr/izmirekoverimlilikstratejisi.pdf

http://www.izka.org.tr/izmirekoverimlilikstratejisi.pdf

Kimler Başvurabilir?

Program kapsamında işletme büyüklüğüne bakılmaksızın aşağıdaki başvuru kriterlerini sağlayan işletmeler Ek A’daki İşletme Başvuru Formu ile başvuruda bulunabileceklerdir.

•İzmir il sınırları içinde faaliyet gösteriyor olmak.•Sanayi sicil belgesine sahip olmak.•İzmir için öncelikli olduğu belirlenmiş olan “Ana Metal Sanayi”, “Kimyasal Madde ve Ürünleri İmalatı”, “Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı”, “Metalik Olmayan Diğer Mineral Ürünlerin İmalatı”, “Giyim Eşyası ve Tekstil Ürünleri İmalatı”, “Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı” sektörlerinden birinde faaliyet göstermek.•Vergi ve sosyal güvenlik ile ilgili borcu olmamak.

4 ŞUBAT 2014 - 7 MART 2014

Süreç

Başvuru süreci

5 işletmenin seçimi

Temiz üretim etüt

çalışmaları ve eğitimler

Etüt sonucu geliştirilmiş

projenin uygulanması

Sonuçların etkilerinin

değerlendirilmesi ve

duyurulması

Son Başvuru Tarihi:7 Mart 2014

En fazla 75 gün

4 ay – Mayıs ayı itibariyle

6 ay – Ekim ayı itibariyle

Projelerin sonlanması itibariyle

Süreç

Başvuru süreci


Temiz üretim etüt






duyurulması


En fazla 75 gün




Ön İncelemeDestekleyici belgelerin kontrolü

Ön Değerlendirme•Program amacına en uygun olduğu sonucuna varılan “örnek oluşturabilecek farklı uygulamalara yönelik potansiyel taşıyan aday işletmeler” in belirlenmesi•Belirlenen aday işletmelerden 10 aday işletme’nin ziyareti

Nihai DeğerlendirmeGerçekleştirilen ziyaretler sonrasında işletmeler in Değerlendirme Tablosu’na göre ikinci kez değerlendirilmesi ve pilot uygulama yapılacak beş işletmenin nihai seçimi

Süreç

Başvuru süreci


Temiz üretim etüt






duyurulması


En fazla 75 gün




Taahhütnamelerin imzalanması sonrasıEtüt Süreci:

•Hammadde•Teknoloji•Üretim•Ürün

Süreç/ Temiz Üretim Etüt Çalışmaları

• Kullanılan kimyasalların incelenmesi, kimyasal ikamesine yönelik önerilerin geliştirilmesi• İşletmenin çevre performansının (su, enerji ve hammadde kullanım miktarlarının) literatürel, uluslar arası uygulamalar

ve direktifler bazında kıyaslanması• İşletmenin makine/ekipman performansının değerlendirilmesi• Materyal akım analizlerinin gerçekleştirilmesi• Üretim hatlarındaki proseslere yönelik en iyi teknik ve/veya teknolojinin kullanımına yönelik önerilerin geliştirilmesi• Üretim hatlarındaki proseslerde kullanılan makine/ekipmana ilişkin çevre dostu tasarım önerilerinin geliştirilmesi• Geliştirilen önerilerin öngörülen sonuçlarının analiz edilmesi• Uygun olan temiz üretim uygulamalarının belirlenmesi• Etüt çalışması aşamasında gerekli analiz ve ölçümlerin yapılması• Temiz üretim faaliyetlerine ilişkin gerekli yatırımların maliyetlendirilmesi• Etüt raporlarının hazırlanması• Etüt raporları kapsamındaki pilot proje finansman planlarının proformaları da içerecek şekilde detaylı olarak

hazırlanması

TEKNOLOJİ

HAM MADDEDİĞER GİRDİLER

İŞLETME

ÜRÜNÜRETİM PROSESLERİ

ATIK VE EMİSYONLAR

Süreç

Başvuru süreci


Temiz üretim etüt






duyurulması


En fazla 75 gün




Onaylanan Etüt Raporu ve Finansman Planı’nda önerilen yatırımların yapılması için sözleşmelerin imzalanması ve geliştirilmiş projenin uygulanması

Süreç

Başvuru süreci


Temiz üretim etüt






duyurulması


En fazla 75 gün




• Her pilot proje için belirlenen süre ve formata uygun olarak, uygulama sonrası izlemenin izleyicilerle birlikte yapılması

• Her bir pilot proje bazında uygulama sonrası etkilerin değerlendirilmesi

• Pilot proje bazında Temiz Üretim Etki Değerlendirme Raporlarının hazırlanması

• Eko-verimlilik Programı Genel Değerlendirme Raporu’nun hazırlanması

• Başarı hikayelerine yönelik tanıtım sürecinin yürütülmesi

Pilot Projeler İçin Sağlanacak Teknik Destek ve Mali Kaynak

• Eko-verimlilik pilot projesinin geliştirilmesi, yani temiz üretim etüt çalışması ve etki değerlendirmesi İZKA finans kaynağıyla TTGV teknik desteği ile gerçekleştirilecektir.

• Programın değerlendirilmesi ve başarı hikayelerinin yaygınlaştırılmasına yönelik faaliyetlerin gerçekleştirilmesi

Ortak Teknik Destek

• Program kapsamında gerçekleştirilecek pilot projeler için İZKA tarafından hibe desteği olarak tahsis edilen toplam kaynak tutarı 500.000 TL’dir.

• Program’a TTGV tarafından TTGV’nin halen yürütmekte olduğu Çevre Destekleri Programı kapsamında faizsiz geri ödemeli destek olarak tahsis edilen toplam kaynak tutarı 1.000.000 TL’dir.

Ortak Mali

Destek

İZMİR EKO-VERİMLİLİK PROGRAMI BİLGİLENDİRME TOPLANTISINA

KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER!

www.izka.org.tr/izmir-ekoverimlilik-programiwww.ttgv.org.tr/tr/izmir-ekoverimlilik-programi

[email protected]

http://www.izka.org.tr/izmir-ekoverimlilik-programi










http://www.ttgv.org.tr/tr/izmir-ekoverimlilik-programi










mailto:[email protected]





Documents

İZMİR EKO-VERİMLİLİK (TEMİZ ÜRETİM) PROGRAMI