JAARVERSLAG 2009JAARVERSLAG 2009 Nijverheidsstraat, 26-38 • 1040 Brussel Tel. +32 (0)2 289.76.11 • Fax +32 (0)2 289.76.09 E-mail: [email protected] • JAARVERSLAG 2009 …

C

OM

MIS

SIE

VO

OR

DE

RE

GU

LER

ING

VA

N D

E E

LEK

TR

ICIT

EIT

EN

HE

T G

AS

• J

AA

RV

ER

SL

AG

200

9

Nijverheidsstraat, 26-38 • 1040 BrusselTel. +32 (0)2 289.76.11 • Fax +32 (0)2 289.76.09E-mail: [email protected] • www.creg.be

JAARVERSLAG 2009

COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS

INHOUDSTAFEL

MEDEDELINg vAN DE vOOrzITTEr 3

DEEL 1 DE EvOLUTIE vAN DE ELEKTrICITEITSMArKT 51 De Europese elektriciteitsmarkt 7

1 1 Het pakket “Klimaat en Energie” (“green Package”) 7 1 2 Het derde pakket “Energie” 71 3 Het European Electricity Regulatory Forum 81 4 De regionale integratie van de elektriciteitsmarkten 9

2 De Belgische elektriciteitsmarkt 10 2 1 De opgevraagde elektrische energie 102 2 De elektriciteitslevering 11

2.2.1. Afnemers aangesloten op het federale transmissienet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 2.2.2. De maximumprijzen voor residentiële beschermde klanten (“sociale tarieven”) . . . . . . . . . . . . . . .122.2.3. De indexeringsparameters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12

2 3 De liquiditeit van de groothandelsmarkt en de elektriciteitsbeurs 122 4 De elektriciteitsproductie 15

2.4.1. De evolutie van de Belgische productiemarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .152.4.2. De studie over de perspectieven inzake elektriciteitsbevoorrading voor de periode 2008-2017 . . . . . . . . .162.4.3. De installaties voor de productie van elektriciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .162.4.4. De problematiek van de nucleaire centrales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .172.4.5. Hernieuwbare energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17

2.4.5.1. De domeinconcessies voor offshore windenergie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172.4.5.1.1. Wijzigingen van het reglementair kader . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172.4.5.1.2. De aanvragen ingediend bij de CREG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

2.4.5.2. Groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182.4.5.3. De productieafwijkingen van offshore windenergieparken . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

2.4.6. De impact van het systeem van de CO2-emissierechten op de elektriciteitsprijs . . . . . . . . . . . . . . .192 5 De groep van experts betreffende de energiemix van België 202 6 De elektriciteitstransmissie 20

2.6.1. Het beheer van het transmissienet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .202.6.1.1. Onafhankelijkheid van de netbeheerder – Corporate Governance . . . . . . . . . . . . . . . . 202.6.1.2. Het technisch reglement. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

2.6.1.2.1. De algemene voorwaarden van de contracten van toegangsverantwoordelijke, de toegangscontracten en de aansluitingscontracten . . . . . . . . . . . . . . . . 202.6.1.2.2. Het reservevermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212.6.1.2.3. De compensatie van de kwartuuronevenwichten . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

2.6.1.3. De kosten van de ondersteunende diensten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212.6.1.4. Het ontwikkelingsplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222.6.1.5. Het beheer van de beschikbare capaciteit op de koppelverbindingen met het buitenland . . . . . . . . 222.6.1.6. De evolutie van de buitenlandse handel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

2.6.2. De transmissienettarieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .242.6.2.1. De tariefmethodologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242.6.2.2. De tarieven voor 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242.6.2.3. De tarieven voor 2008-2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242.6.2.4. De wijzigingen van het reglementair kader . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

2 7 De distributienettarieven 252.7.1. De tariefmethodologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .252.7.2. De tarieven voor 2007 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .262.7.3. De tarieven voor 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .262.7.4. De tarieven voor 2009-2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .262.7.5. De rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28

2 8 De elektriciteitsprijs 282.8.1. De componenten van de elektriciteitsprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .282.8.2. De evolutie van de elektriciteitsprijzen op de residentiële markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .302.8.3. Studies over de elektriciteitsprijzen in het segment van de grote industriële afnemers . . . . . . . . . . . .302.8.4. Internationale vergelijking van de elektriciteitsprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30

2 9 De verbetering van de werking en de opvolging van de elektriciteitsmarkt 322.9.1. De falende prijsvorming in de vrijgemaakte Belgische elektriciteitsmarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . .322.9.2. Studie over de werking van een “single buyer” op de elektriciteitsmarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . .322.9.3. Studie over het gedrag van marktpartijen op Belpex DAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32

C

OM

MIS

SIE

VO

OR

DE

RE

GU

LER

ING

VA

N D

E E

LEK

TR

ICIT

EIT

EN

HE

T G

AS

• J

AA

RV

ER

SL

AG

200

9


JAARVERSLAG 2009


INHOUDSTAFEL


















DEEL 2 DE EvOLUTIE vAN DE AArDgASMArKT 35

1 De Europese aardgasmarkt 371 1 Het pakket “Klimaat en Energie” (“Green Package”) 371 2 Het derde pakket “Energie” 371 3 Het European Gas Regulatory Forum 371 4 De regionale integratie van de aardgasmarkten 37

2 De Belgische aardgasmarkt 382 1 De aardgasvraag 382 2 De aardgaslevering 40

2.2.1. De leveringsondernemingen van aardgas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .402.2.2. De maximumprijzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .412.2.3. De indexatieparameters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41

2 3 De liquiditeit van de groothandelsmarkt 412 4 De bevoorrading in aardgas 412 5 Het aardgasvervoer 42

2.5.1. De vervoersvergunningen voor aardgas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .422.5.2. De toegang tot en het beheer van het vervoersnet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42

2.5.2.1. De aanstelling van de beheerders van de vervoersinstallaties . . . . . . . . . . . . . . . . . 422.5.2.2. Onafhankelijkheid van de netbeheerders – Corporate Governance . . . . . . . . . . . . . . . 432.5.2.3. De gedragscode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432.5.2.4. Het indicatief vervoersprogramma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

2.5.2.4.1. Het indicatief vervoersprogramma voor transport . . . . . . . . . . . . . . . . . 432.5.2.4.2. Het indicatief vervoersprogramma voor LNG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442.5.2.4.3. Het indicatief vervoersprogramma voor transit . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442.5.2.4.4. Het indicatief vervoersprogramma voor opslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

2.5.2.5. Het standaard aansluitingscontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452.5.2.6. Transparantie van het transmissiesysteem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452.5.2.7. De interactie tussen de Belgische markt en de doorvoermarkt voor gas: procedures tegen de CREG . . . . . 45

2.5.3. De investeringen in het vervoersnet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .452.5.3.1. De ingebruikname van nieuwe installaties in 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452.5.3.2. De voorziening van invoercapaciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452.5.3.3. De congestie op het vervoersnet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472.5.3.4. De Open Seasons: Noord-zuid, Groothertogdom Luxemburg, LNG . . . . . . . . . . . . . . . 472.5.3.5. De uitbreiding van de opslagcapaciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472.5.3.6. De investeringsstop in de L-gasmarkt en de omschakeling naar H-gas . . . . . . . . . . . . . . 47

2.5.4. De vervoersnettarieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .482.5.4.1. De tariefmethodologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482.5.4.2. De tarieven voor 2008-2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482.5.4.3. Akkoord tussen CREG en Fluxys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

2 6 De distributienettarieven 492.6.1. De tariefmethodologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .492.6.2. De tarieven voor 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .492.6.3. De tarieven voor 2009-2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .492.6.4. De rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51

2 7 De gasprijs 512.7.1. Studie over de relatie tussen kosten en prijzen op de Belgische aardgasmarkt . . . . . . . . . . . . . . . .512.7.2. De componenten van de aardgasprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .512.7.3. De evolutie van de gasprijzen op de residentiële markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .532.7.4. Internationale vergelijking van de gasprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53

DEEL 3 DE COMMISSIE vOOr DE rEgULErINg vAN DE ELEKTrICITEIT EN HET gAS (CrEg) 55

1 De taken van de CrEg 572 De organen van de CrEg 58

2 1 De Algemene raad 582 2 Het Directiecomité 58

3 Het personeel van de CrEg 614 Het beleidsplan en het vergelijkend verslag van doelstellingen en verwezenlijkingen van de CrEg 625 De samenwerking met andere instanties 62

5 1 De CrEg en de Europese Commissie 625 2 Het Citizens’ Energy Forum (Forum van Londen) 63

Verantwoordelijke uitgeverBernard LACROSSE

Nijverheidsstraat, 26-381040 Brussel

Lay-out en vormgevingwww.inextremis.be

LIjST vAN TABELLEN

1. Nettolevering aan de afnemers aangesloten op de netten met een spanning hoger dan 70 kV voor de jaren 2008 en 2009 .11 2. Evolutie van de kostprijs voor elektriciteitstransmissie volgens spanningsniveau, excl. toeslagen en btw (in €/MWh) . . .25 3. Tarieven voor het gebruik van het distributienet in 2008 en 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27 4. Verdeling per sector van de Belgische aardgasvraag tussen 2001 en 2009 (in TWh) . . . . . . . . . . . . . . . . .38 5. Leveringsondernemingen van aardgas in 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40 6. Tarieven voor gebruik van het distributienet in 2008 en 2009 exclusief btw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50 7. Leden van de Algemene Raad op 31 december 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59 8. Directies en personeel van de CREG op 31 december 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61 9. Tekorten vastgesteld in 2009, aanvulling inbegrepen (€) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 10. Resultatenrekening per 31 december 2009 (€) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70 11. Balans per 31 december 2009 (€) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71

LIjST vAN FIgUrEN 1. Gemiddeld verbruik op maandbasis in de regelzone van Elia van 2007 tot 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 2. Opsplitsing per sector van het elektriciteitsverbruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 3. Gemiddelde prijzen op de beurzen Belpex, APX en Powernext in 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13 4. Gemiddelde maandelijkse marktrobuustheid van Belpex in 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13 5. Maandelijkse congestierentes op de vier interconnecties (2009) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 6. Transacties en volumes op Belpex Continuous Intraday Market in 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 7. Beschikbaarheid en gebruik van de interconnectiecapaciteit (2007 tot 2009) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23 8. Overzicht van de evolutie van de prijs aan de eindverbruiker – 07/2003=100 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29 9. Evolutie van de elektriciteitsprijzen voor residentiële klanten (2006-2009) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31 10. Evolutie van de elektriciteitsprijzen voor kleine industriële klanten (2006-2009) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31 11. Evolutie van het aardgasverbruik per sector gedurende de periode 1990-2009 (1990=100),

aangepast volgens de klimaatschommelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39 12. Verdeling per sector van de Belgische vraag naar H-gas en L-gas in 2009 en 2008 (in TWh) . . . . . . . . . . . . . .39 13. Verdeling van de bevoorrading per ingangszone in 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 14. Samenstelling van de geaggregeerde bevoorradingsportefeuille van de actieve leveranciers in België in 2009 . . . . .42 15. Confrontatie behoefte/voorziening ingangscapaciteit L-gas voor de Belgische markt . . . . . . . . . . . . . . . . .46 16. Confrontatie behoefte/voorziening ingangscapaciteit H-gas voor de Belgische markt . . . . . . . . . . . . . . . . .46 17. Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker (T2-typeklant – Electrabel) – 2004=100 . . . . . . . . . . . . . . . . . .52 18. Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker (T2-typeklant – Luminus) – 2004=100 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52 19. Evolutie van de aardgasprijzen, excl. belastingen, voor huishoudelijke afnemers D1 (verbruik < 5,6 MWh/jaar) . . . . . .53 20. Evolutie van de aardgasprijzen, excl. belastingen, voor professionele afnemers I1 (verbruik < 277,8 MWh/jaar) . . . . .54

5 3 De CrEg binnen de CEEr en ErgEg 635 4 De CrEg en de gewestelijke regulatoren 645 5 De CrEg en de mededingingsautoriteiten 64

5.5.1. Zaak CREG vs./SPE – Electrabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .645.5.2. Concentratie Publigas/Fluxys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .655.5.3. Concentratie E.ON/Electrabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .655.5.4. Zaak EDF/SEGEBEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65

5 6 De behandeling van vragen en klachten 656 De financiën van de CrEg 66

6 1 De federale bijdrage 666.1.1. De federale bijdrage gas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .666.1.2. De federale bijdrage elektriciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66

6 2 De fondsen 676.2.1. Het CREG-fonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .676.2.2. Het sociaal fonds voor energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .676.2.3. Het denuclearisatiefonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .686.2.4. Het fonds broeikasgassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .686.2.5. Het fonds beschermde klanten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .686.2.6. Het fonds voor forfaitaire verminderingen voor verwarming met aardgas en elektriciteit . . . . . . . . . . .696.2.7. Het fonds ter compensatie van de inkomstenderving van de gemeenten . . . . . . . . . . . . . . . . . .69

6 3 De rekeningen 2009 696 4 Het verslag van de bedrijfsrevisor over het boekjaar afgesloten op 31 december 2009 72

BIjLAgE: Lijst van de door de CrEg opgestelde akten in de loop van het jaar 2009 73

DEEL 2 DE EVOLUTIE VAN DE AARDGASMARKT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

1 . De Europese aardgasmarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371 .1 . Het pakket “Klimaat en Energie” (“Green Package”) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .371 .2 . Het derde pakket “Energie” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .371 .3 . Het European Gas Regulatory Forum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .371 .4 . De regionale integratie van de aardgasmarkten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37

2 . De Belgische aardgasmarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382 .1 . De aardgasvraag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .382 .2 . De aardgaslevering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40


2 .3 . De liquiditeit van de groothandelsmarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .412 .4 . De bevoorrading in aardgas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .412 .5 . Het aardgasvervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42







2 .6 . De distributienettarieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .492.6.1. De tariefmethodologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .492.6.2. De tarieven voor 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .492.6.3. De tarieven voor 2009-2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .492.6.4. De rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51

2 .7 . De gasprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .512.7.1. Studie over de relatie tussen kosten en prijzen op de Belgische aardgasmarkt . . . . . . . . . . . . . . . .512.7.2. De componenten van de aardgasprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .512.7.3. De evolutie van de gasprijzen op de residentiële markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .532.7.4. Internationale vergelijking van de gasprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53

DEEL 3 DE COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS (CREG) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

1 . De taken van de CREG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572 . De organen van de CREG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

2 .1 . De Algemene Raad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .582 .2 . Het Directiecomité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58

3 . Het personeel van de CREG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614 . Het beleidsplan en het vergelijkend verslag van doelstellingen en verwezenlijkingen van de CREG . . . . . . . . . . . . . . 625 . De samenwerking met andere instanties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

5 .1 . De CREG en de Europese Commissie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .625 .2 . Het Citizens’ Energy Forum (Forum van Londen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63




LIjST VAN TABELLEN


LIjST VAN FIGUREN 1. Gemiddeld verbruik op maandbasis in de regelzone van Elia van 2007 tot 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 2. Opsplitsing per sector van het elektriciteitsverbruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 3. Gemiddelde prijzen op de beurzen Belpex, APX en Powernext in 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13 4. Gemiddelde maandelijkse marktrobuustheid van Belpex in 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13 5. Maandelijkse congestierentes op de vier interconnecties (2009) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 6. Transacties en volumes op Belpex Continuous Intraday Market in 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 7. Beschikbaarheid en gebruik van de interconnectiecapaciteit (2007 tot 2009) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23 8. Overzicht van de evolutie van de prijs aan de eindverbruiker – 07/2003=100 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29 9. Evolutie van de elektriciteitsprijzen voor residentiële klanten (2006-2009) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31 10. Evolutie van de elektriciteitsprijzen voor kleine industriële klanten (2006-2009) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31 11. Evolutie van het aardgasverbruik per sector gedurende de periode 1990-2009 (1990=100),

aangepast volgens de klimaatschommelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39 12. Verdeling per sector van de Belgische vraag naar H-gas en L-gas in 2009 en 2008 (in TWh) . . . . . . . . . . . . . .39 13. Verdeling van de bevoorrading per ingangszone in 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 14. Samenstelling van de geaggregeerde bevoorradingsportefeuille van de actieve leveranciers in België in 2009 . . . . .42 15. Confrontatie behoefte/voorziening ingangscapaciteit H-gas voor de Belgische markt . . . . . . . . . . . . . . . . .46 16. Confrontatie behoefte/voorziening ingangscapaciteit L-gas voor de Belgische markt . . . . . . . . . . . . . . . . .46 17. Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker (T2-typeklant – Electrabel) – 2004=100 . . . . . . . . . . . . . . . . . .52 18. Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker (T2-typeklant – Luminus) – 2004=100 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52 19. Evolutie van de aardgasprijzen, excl. belastingen, voor huishoudelijke afnemers D1 (verbruik < 5,6 MWh/jaar) . . . . . .53 20. Evolutie van de aardgasprijzen, excl. belastingen, voor professionele afnemers I1 (verbruik < 277,8 MWh/jaar) . . . . .54

5 .3 . De CREG binnen de CEER en ERGEG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .635 .4 . De CREG en de gewestelijke regulatoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .645 .5 . De CREG en de mededingingsautoriteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64


5 .6 . De behandeling van vragen en klachten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .656 . De financiën van de CREG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

6 .1 . De federale bijdrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .666.1.1. De federale bijdrage gas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .666.1.2. De federale bijdrage elektriciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66

6 .2 . De fondsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .676.2.1. Het CREG-fonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .676.2.2. Het sociaal fonds voor energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .676.2.3. Het denuclearisatiefonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .686.2.4. Het fonds broeikasgassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .686.2.5. Het fonds beschermde klanten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .686.2.6. Het fonds voor forfaitaire verminderingen voor verwarming met aardgas en elektriciteit . . . . . . . . . . .696.2.7. Het fonds ter compensatie van de inkomstenderving van de gemeenten . . . . . . . . . . . . . . . . . .69

6 .3 . De rekeningen 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .696 .4 . Het verslag van de bedrijfsrevisor over het boekjaar afgesloten op 31 december 2009 . . . . . . . . . . . . . . .72

BIjLAGE: Lijst van de door de CREG opgestelde akten in de loop van het jaar 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

JAARVERSLAG 2009


Het jaar 2009 werd zowel op Europees als op Belgisch vlak gekenmerkt door significante evoluties op de elektriciteitsmarkt en de aardgasmarkt.

Eerst en vooral kan verwezen worden naar de goedkeuring, na twee jaar debatteren, van het derde Europees wetgevend pakket. Dit laatste voorziet onder meer in de scheiding tussen de activiteiten van energieproductie en -levering en de netwerkactiviteiten, toename van de markttransparantie, betere bescherming van de consumentenrechten, samenwerking van de nationale regulators in de schoot van het Agentschap voor de Samenwerking van Energiere-gulators (ACER) en coördinatie tussen netbeheerders en tussen lidstaten onderling voor wat betreft nettoegang, investeringen en bevoorradingszekerheid.

De wetgevende weg vormt een doorslaggevend element om de markten te laten evolueren naar een sterkere concurrentie. Aangezien het derde pakket uiterlijk tegen 3 maart 2011 in zijn geheel in het Belgisch recht moet toegepast worden, dient erop toegezien dat de bepalingen

van de Europese richtlijnen en verordeningen nauwkeurig worden omgezet om, in het belang van de consumenten, de best mogelijke werking van de elektriciteitsmarkt en de aardgasmarkt te verzekeren.

In 2009 heeft de CREG alles in het werk gesteld om haar doelstellingen te bereiken. Na een meer dan twee jaar durend werk van overleg, maar ook van overreding ten opzichte van talrijke actoren, heeft de CREG de vervoer- en opslagtarieven voor aard-gas goedgekeurd en een gunstig advies voor de aanduiding van de beheerder van het vervoersnet, de opslaginstallatie en het LNG-net uitgebracht. Zo zijn we er in samenwerking met Fluxys in geslaagd een daling met 35% van het vervoertarief voor aardgas tot stand te brengen en het ontstaan van een sterkere concurrentie en een grotere transparantie op de Belgische markt en daarbuiten te bevorderen. Op het gebied van aansluitingscontracten heeft de CREG een lang raadplegingsproces van alle marktspelers afgerond en de voorstellen van Elia en Fluxys goedgekeurd. Wat de elektriciteits- en aardgasdistributie betreft, heeft de CREG de meerjarentarieven voor het gebruik van de netten van het merendeel van de beheerders goedgekeurd, con-form de wetgeving.

De CREG is tevens begonnen met het uitoefenen van haar bevoegdheid als marktmonitor door onder meer studies te maken over de prijzen op de groothandelsmarkt voor elektriciteit en de aardgasmarkt, over de afschrijving en de verlenging van de levensduur van de kerncentrales en over de perspectieven van aardgasbevoorrading. De CREG heeft haar studie over de impact van de CO2-emissierechten op de elektriciteitsprijs bijgewerkt en de preventieve en correctieve maatregelen geanalyseerd die in het buitenland op dit gebied worden getroffen. De CREG heeft aan de Minister van Energie de adviezen overgemaakt die deze laatste nodig heeft voor het toekennen van nieuwe domeinconcessies voor de offshore windparken en het goedkeuren van de nieuwe gedragscode met betrekking tot de toegang tot het vervoersnet voor aardgas.

Het jaar 2009 valt tevens samen met de tiende verjaardag van de CREG. In haar tienjarig bestaan heeft ze het Belgische ener-gielandschap sterk beïnvloed. Af en toe buiten de adviezen van verscheidene waarnemers om en ondanks de standpunten van sommige marktspelers, hebben we werk van lange adem tot een goed einde gebracht, er steeds voor zorgend de belangen van de consumenten te verdedigen. Vandaag heeft de tijd ons gelijk gegeven en kunnen we belangrijke resultaten voorleg-gen op het vlak van de verbetering van de werking van de elektriciteitsmarkt en de aardgasmarkt. In dit verband dient vooral het werk van de medewerkers van de CREG benadrukt te worden. In tien jaar tijd hebben ze niet minder dan 2.347 studies, rapporten, beslissingen, adviezen en voorstellen verwezenlijkt. Ons personeel en de knowhow waarover het beschikt vormen een kostbaar kapitaal dat verder ontwikkeld moet worden.

Mededeling van de Voorzitter

CREG Jaarverslag 2009 3

Elke akte van de CREG vormt een stap vooruit naar efficiëntere elektriciteits- en aardgasmarkten. Hoewel de werking van deze markten jaar na jaar verbetert, is de toestand nog lang niet volmaakt. Er dient nog een lange weg afgelegd om tot een daadwerkelijke concurrentie, een optimale bevoorradingszekerheid en transparante en billijke prijzen te komen. Om deze doelstel-lingen te bereiken, is de nationale regulator een onontbeerlijke medespeler. De Europese Unie heeft dat goed begrepen door te voorzien in de versterking van de onafhankelijkheid en de bevoegdheden van de regulators via haar derde wetgevend pak-ket. Gezien de omvang van de uitdagingen die ons te wachten staan, zullen in de toekomst nog grondige hervormingen nodig zijn om tot een optimaal resultaat te komen. Het is dus onze plicht om door te gaan met onze inspanningen voor de toekomst.

François PossemiersVoorzitter van het DirectiecomitéApril 2010

CREG Jaarverslag 20094

1. De evolutie van de elektriciteitsmarkt

ELEKTRICITEIT


1.1. Het pakket “Klimaat en Energie” (“Green Package”)

Op 23 april 2009 hebben de Raad en het Europees Parlement een wetgevingspakket “Klimaat en Energie” aangenomen.Het pakket omvat zes teksten1, die in hun globaliteit een weerslag zullen hebben op het gevoerde energiebeleid in België. Het pakket “Klimaat en Energie” streeft ernaar de energie-efficiëntie met 20% te verhogen, de uitstoot van broeikasgassen met 20% te verlagen en het aandeel van hernieuwbare energieën in het uiteindelijke energieverbruik van de Europese Unie tegen 2020 op 20% te brengen. In het kader van dit laatste streefcijfer krijgt België een aan-deel van 13% toegewezen. (Ter vergelijking, in 2005 werd slechts 2,2% van het uiteindelijk energieverbruik opgewekt met behulp van hernieuwbare energiebronnen.)

Richtlijn 2009/28/EG, die deel uitmaakt van dit wetgevend pakket, is van rechtstreeks belang voor de CREG en met de Richtlijnen 2009/29/EG, 2009/31/EG en beschikking 406/2009/EG zal de federale regulator vroeg of laat even-eens geconfronteerd worden.

Op 6 mei 2009 heeft de Algemene Raad van de CREG een advies uitgebracht over het voorstel van richtlijn 2009/28/EG ter bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen.2 De Raad constateert dat België voor de uitdaging staat om het aandeel hernieuwbare energie in de finale energievraag met 11 procentpunten te verhogen en vraagt om nu al proactief de mogelijkheden te onderzoeken voor samenwerking (afsluiting van bilaterale contracten) met

1 Verordening443/2009/EGtotvaststellingvanemissienormenvoornieuwepersonenauto’s,inhetkadervandecommunautairegeïntegreerdebenaderingomdeCO2-emissiesvanlichte voertuigen te beperken; Richtlijn 2009/28/EG ter bevordering van het gebruikvan energie uit hernieuwbare bronnen; Richtlijn 2009/29/EG tot wijziging van Richtlijn2003/87/EGteneindederegelingvoordehandelinbroeikasgasemissierechtenvandeGe-meenschapteverbeterenenuittebreiden;Richtlijn2009/30/EGtotwijzigingvanRicht-lijn98/70/EGmetbetrekkingtotdespecificatievanbenzine,dieselbrandstofengasolieentotinvoeringvaneenmechanismeomdeemissiesvanbroeikasgassentemonitorenen te verminderen, totwijziging vanRichtlijn1999/32/EGvandeRaadmetbetrekkingtotdespecificatievandoorbinnenschepengebruiktebrandstoffen;Richtlijn2009/31/EGbetreffendedegeologischeopslagvankooldioxideentotwijzigingvanRichtlijn85/337/EEGvandeRaad,deRichtlijnen2000/60/EG,2001/80/EG,2004/35/EG,2006/12/EGen2008/1/EGenVerordening(EG)nr.1013/2006vanhetEuropeesParlementendeRaad;Beschikking406/2009/EGinzakedeinspanningenvandelidstatenomhunbroeikasgase-missiesteverminderenomaandeverbintenissenvandeGemeenschapophetgebiedvanhetverminderenvanbroeikasgassentot2020tevoldoen.

1. De Europese elektriciteitsmarkt andere lidstaten uit de EU of zelfs met landen buiten de EU van waaruit hernieuwbare energie kan worden geïmporteerd. Dit neemt niet weg dat het Belgische actieplan zoveel mogelijk moet trachten het potentieel voor hernieuwbare energie op het eigen grondgebied in te vullen, tegen een redelijke kost en zonder de bevoorradingszekerheid in het gevaar te brengen. In dit verband dringt de Raad aan op een versterkte samenwerking tussen de gewesten onderling en met de federale overheid en een betere afstemming van de ondersteuningsmechanismen voor groene stroom en groene warmte. Op elk beleidsniveau moeten op gecoördineerde wijze de prioritaire locaties voor decentrale productie worden aangewezen.

1.2. Het derde pakket "Energie"

Het derde wetgevend pakket m.b.t. de interne markt voor elektriciteit en aardgas, dat op 19 september 2007 door de Europese Commissie werd voorgesteld, werd uiteindelijk op 25 juni 2009 na talloze debatten binnen de bevoegde Europese instanties en veelvuldige amendementen, una-niem door de Raad aangenomen (met goedkeuring van alle amendementen in tweede lezing aangenomen door het Europees Parlement). De vijf nieuwe wetteksten die deel uitmaken van dit wetgevend pakket3 werden van kracht op 3 september 2009. De nieuwe richtlijnen moeten door de lidstaten tegen uiterlijk 3 maart 2011 in nationaal recht om-gezet worden4. De nieuwe verordeningen zullen eveneens van toepassing zijn vanaf 3 maart 2011 en ook het nieuw op te richten Agentschap dient operationeel te zijn vanaf deze datum.

2 Adviesnr.ARCG090506-043,beschikbaaropwww.creg.be.Zieookinfra,punten2.4.5.1enDeelIII,2.1.

3 Richtlijn2009/72/EGbetreffendegemeenschappelijkeregelsvoordeinternemarktvoorelektriciteitentotintrekkingvanRichtlijn2003/54/EG;Richtlijn2009/73/EGbetref-fendegemeenschappelijkeregelsvoordeinternemarktvooraardgasentotintrekkingvanRi-chtlijn2003/55/EG;Verordening714/2009/EGbetreffendedevoorwaardenvoortoegangtothetnetvoorgrensoverschrijdendehandelinelektriciteitentotintrekkingvanVeror-dening (EG) nr. 1228/2003; Verordening nr. 715/2009/EG betreffende de voorwaardenvoor de toegang tot aardgastransmissienetten en tot intrekking van Verordening (EG)nr. 1775/2005; Verordening 713/2009/EG tot oprichting van een Agentschap voor desamenwerkingtussenenergieregulators.

4 Met uitzondering van art. 11 van de richtlijnen 2009/72 en 2009/73 betreffende decertificeringm.b.t.derdelanden,datuiterlijkop3maart2013moetwordentoegepast.

ELEKTRICITEIT


De nieuwe regels van het derde wetgevend pakket hebben tot doel het benodigde reglementair kader te scheppen voor de effectieve en volledige openstelling en verdere integratie van de elektriciteits- en gasmarkten. Deze nieuwe regels beogen voornamelijk:

- Het versterken van de onafhankelijkheid en bevoegdheden van de nationale energieregulators, en het harmoniseren ervan, ter bevordering van een efficiëntere marktregulering;

- De oprichting van een Europees agentschap voor de sa-menwerking tussen energieregulators (ACER), in het bij-zonder voor grensoverschrijdende kwesties;

- Het bevorderen van de samenwerking tussen transmissie-systeembeheerders, via de oprichting van twee Europese netwerken (ENTSO-E voor elektriciteit en ENTSO-G voor gas), onder meer belast met het ontwikkelen van de ge-meenschappelijke netcodes en veiligheidsnormen evenals het coördineren en bevorderen van de nodige investerin-gen op Europees niveau;

- De effectieve scheiding van productie- en leveringsactivi-teiten van de netwerkactiviteiten (ontvlechting)5 om ho-mogene concurrentievoorwaarden te scheppen, het risico op belangenconflicten en discriminerend gedrag bij de ex-ploitatie van de netten te voorkomen, en investeringen in netwerkinfrastructuur te bevorderen;

- Het verbeteren van de markttransparantie met betrekking tot netwerken leveringsactiviteiten, met het oog op het bevorderen van de gelijke toegang tot informatie, van de prijstransparantie en van het vertrouwen van de consumen-ten in de markt en om marktmanipulatie te voorkomen;

- Het versterken van de rechten van de consumenten, door het opleggen van strenge verplichtingen aan de lidstaten inzake de bescherming van kwetsbare consumenten;

- Het bevorderen van de solidariteit tussen de lidstaten ten aanzien van dreigende bevoorradingsonderbreking.

In uitvoering van één van deze nieuwe maatregelen van het derde pakket, met name het creëren van een mechanisme voor een betere samenwerking tussen transmissienetbeheerders, werd op 1 december 2009 reeds het “European network of Transmission System Operators for Gas” (ENTSO-G) opgericht. De stichtende leden zijn 31 transmissiesysteembeheerders uit 21 landen, maar de bedoeling is dat spoedig ook nog andere transmissiesysteembeheerders zouden toetreden. De tegenhanger voor elektriciteit, het “European Network of Transmission System Operators for Electricity” (ENTSO-E), werd reeds eerder opgericht op 19 december 2008.

5 Daartoewordendriemogelijkeontvlechtingsmodellenvoorzien,zijnde:deeigendomsont-vlechting(“ownership unbundling”),en–inafwijkingdaarvan–hetzgn.ISO-systeem(“In-dependent System Operator”)enhetITO-systeem(“Independent Transmission Operator”).

1.3. Het European Electricity Regulatory Forum

Het European Electricity Regulatory Forum, ook Forum van Firenze genoemd, vormt een overlegplatform voor de ontwikkeling van een interne markt voor elektriciteit en waaraan onder meer de Europese Commissie, de lidstaten en de Europese regulatoren deelnemen. De 16de en 17de vergadering van het forum vonden plaats op 4-5 juni en op 10-11 december 2009.

De volgende punten kwamen op beide vergaderingen aan bod: het derde wetgevend pakket, regionaal initiatief, inter-regionaal streefmodel voor congestiebeheer, transparantie, het tienjarig netontwikkelingsplan voor het transmissienet, vraagstukken in verband met duurzame ontwikkeling en het compensatiemechanisme tussen netbeheerders voor het gebruik van de transmissienetten (ITC).

Wat het derde wetgevend pakket betreft, bood de laatste vergadering de gelegenheid om vragen in verband met de toepassing ervan te onderzoeken, in het bijzonder wat de uitwerking van de codes en de richtsnoeren betreft. Hieruit selecteerde het forum de volgende prioritaire onderwerpen: de netaansluiting (pilootproject), de capaciteitstoewijzing en congestiebeheer en de exploitatie van het systeem. De Eu-ropese Commissie gaf haar voornemen te kennen om het uitwerkingsproces m.b.t. deze drie onderwerpen te lance-ren met een officieel verzoek aan de ERGEG.

Het forum onderzocht eveneens de werkzaamheden van de “Project Coordination Group of Experts” of PCG, sa-mengesteld uit vertegenwoordigers van de Europese Commissie, van de regulatoren, van European Transmis-sion System Operators, Europex, Eurelectric en de Eu-ropean Federation of Energy Traders, met betrekking tot de uitwerking van een streefmodel en een stappenplan voor het congestiebeheer. Het Forum gaf een gunstig onthaal aan het opstellen van een Europees streefmo-del voor de elektriciteitsmarkt en beklemtoonde het de noodzaak om de ondernomen werkzaamheden verder te zetten, onder meer via de oprichting van een groep des-kundigen ad hoc (Ad Hoc Advisory Group AHAG) om de ERGEG bij te staan. Er werd een aanvang gemaakt met de implementatie van drie projecten in verband met het bereke-ningsmodel van de transmissiecapaciteit, het intraday-me-chanisme en het deugdelijk bestuur inzake marktkoppeling.

ELEKTRICITEIT


Tenslotte gaf het forum een gunstig onthaal aan de studie van de Europese Commissie over de regionale initiatie-ven, evenals aan de werkzaamheden van de ERGEG op dit gebied. Een voorlopige versie van deze studie werd voor-gesteld tijdens de vergadering van december. Het forum erkende dat deze studie interessante elementen bevatte, zowel wat het referentiemodel betreft als de organisatori-sche vraagstukken met het oog op het verbeteren van de efficiëntie van de regionale initiatieven.

1.4. De regionale integratie van de elektriciteitsmarkten

Het groeiende belang van de regionale integratie, die zich situeert op een niveau tussen de nationale en de Europese markt in, wordt geïllustreerd door het derde wetgevend pak-ket dat het regionale niveau erkent als een noodzakelijke tussenstap naar een eengemaakte Europese energiemarkt. België maakt deel uit van de regio Centraal West-Europa (hierna: CWE).6

In 2009 hadden de werkzaamheden die onder leiding van de CREG uitgevoerd werden in het kader van de integra-tie van de CWE-markten hoofdzakelijk betrekking op de veilingregels voor grensoverschrijdende transmissiecapa-citeit, de marktkoppeling op basis van de energiestromen, het opzetten van een regionaal mechanisme voor intraday-uitwisselingen en het berekenen van de interconnectie-capaciteiten. Algemeen genomen liepen deze prioritaire werkzaamheden, opgesomd in het actieplan van de betrok-ken regulatoren voor de periode 2007-2009, echter belang-rijke vertraging op.

Een eerste prioriteit was het harmoniseren en verbeteren van de veilingregels voor capaciteit op lange termijn. De pas opge-richte vennootschap CASC-CWE organiseerde de veilingen voor de maandelijkse en jaarlijkse capaciteiten van het jaar 2009 op basis van de vroegere, voor elke koppelverbinding specifieke, veilingregels. Na herhaalde gedachtewisselin-gen met de regulatoren van de regio CWE, dienden de net-beheerders van de regio CWE in de loop van de zomer 2009 een nieuw voorstel van geharmoniseerde veilingregels in.

6 DezeregioomvatBelgië,Duitsland,Frankrijk,LuxemburgenNederland.7 Hetgemeenschappelijkstandpuntvanderegulatorenisbeschikbaarop:

http://www.energy-regulators.eu/portal/page/portal/EER_HOME/EER_INITIATIVES/ERI/Central-West/Final%20docs/CWE%20regulators%20review%20on%20transmission%20capacity%20explicit.pdf.

Dit voorstel werd door de regulatoren van de regio aanvaard mits enkele wijzigingen7 werden uitgevoerd. De nieuwe en verbeterde veilingregels met betrekking tot de binnengren-zen van de regio Centraal West-Europa werden voor het eerst door CASC-CWE toegepast in november 2009. Dit is een belangrijke stap voorwaarts in de vereenvoudiging van de toegang tot de koppelverbindingen in de regio met het oog op een betere marktintegratie.8

Een volgende doelstelling is het tot stand brengen van een D-1-marktkoppeling op basis van energiestromen (flow-based). Met het oog hierop hebben de netbeheerders en de regulatoren van de regio CWE een reeks vergaderingen gehouden, die onder meer aanleiding gaven tot een beter begrip van en een gemeenschappelijke visie op het mecha-nisme voor capaciteitsberekening, een ruwe schets van de transparantievoorwaarden in verband met die koppeling en een bespreking van het regulatoir proces. De netbeheer-ders stipten aan dat de eerste fase van de koppeling van de markten van de regio CWE op basis van een gecoördineerd berekeningsmechanisme van de beschikbare transmissie-capaciteiten in mei 2010 operationeel zou moeten zijn.

Tenslotte beogen de regulatoren van de CWE-regio de op-zetting van een regionaal intraday-mechanisme. Hiervoor hebben ze in mei 2009 een brede raadpleging van de markt-spelers georganiseerd.9 Op basis van deze raadpleging heb-ben de regulatoren in november 2009 de netbeheerders gevraagd hen een voorstel voor te leggen dat zou geba-seerd zijn op een impliciet en continu toekenningsmecha-nisme (transmissiecapaciteit en energie).

8 Zieookpunt2.6.1.5.9 Hetresultaatvandezeraadplegingistevindenop :http://www.energy-regulators.eu/portal/

page/portal/EER_HOME/EER_INITIATIVES/ERI/Central-West/Public_consultations/Regional%20Intraday%20trade%20model.

ELEKTRICITEIT


2.1. De opgevraagde elektrische energie

Volgens de statistieken overgemaakt aan de CREG10 wordt de elektrische energie die door het Elianet werd opgevraagd, met andere woorden het nettoverbruik plus de netverliezen, voor 2009 geraamd op 80.194 GWh tegenover 86.095 GWh in 2008, wat een vermindering van ongeveer 6,85% zou be-tekenen. Het opgevraagde piekvermogen wordt geraamd11 op 13.320 MW tegenover 13.147 MW in 2008.

10 DezestatistiekenzijnafkomstigvanEliaendekkennietdetotaleopgevraagdeelektrischeenergieinBelgië,daarzijgeenrekeninghoudenmetdekleinelokaleproductie-eenhedenwaarvoorEliageenmetingenverricht(<25MW),nochmetdeproductie-eenhedendienietophetElianetzijnaangesloten.

Figuur 1 geeft een overzicht voor 2007 tot 2009 van het ge-middeld verbruik op maandbasis in de regelzone van Elia. Opvallend is de scherpe terugval van het elektriciteitsver-bruik vanaf oktober 2008 ten gevolge van de economische crisis; het verlaagde verbruik zet zich verder door in 2009. In december 2009 ligt het elektriciteitsverbruik hoger dan in de-cember 2008, maar nog steeds lager dan in december 2007.

2. De Belgische elektriciteitsmarkt

Figuur 1: Gemiddeld verbruik op maandbasis in de regelzone van Elia van 2007 tot 2009

Bron: CREG

11 Bron:Elia,voorlopigegegevens,januari2010.Dezebedragenhoudenevenminrekeningmetdelokaleproductie.

11.500

11.000

10.500

10.000

9.500

9.000

8.500

8.0001 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2008 20092007

MW

h/uu

r

11.069

10.547

9.578

10.980

9.775

9.665

10.857

10.424

9.189

10.914

9.761

9.058

11.000

10.681

9.750

9.99110.050

9.777

9.074

9.228

9.7039.591

11.075

10.37910.503

10.346

9.464

8.354

10.194

9.7249.611

9.225

8.467

8.7068.558

8.793

ELEKTRICITEIT


Figuur 2 toont het relatieve aandeel van de verschillende sectoren in het totale verbruik van elektrische energie. Voor de opsplitsing werd uitgegaan van voorlopige gegevens voor 2008.12 Het aandeel van de industrie is met ongeveer één procentpunt gezakt ten opzichte van 2007 en bedraagt nu 45,5% van het totale elektriciteitsverbruik. De handel en openbare diensten nemen 24,3% voor hun rekening, onge-veer 3 procentpunt meer dan in 2007 en het aandeel van het huishoudelijk verbruik is met 2 procentpunt gedaald tot 23,3%.

Figuur 2: Opsplitsing per sector van het elektriciteitsverbruik

Bron: FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie

2.2. De elektriciteitslevering

2.2.1. Afnemers aangesloten op het federale transmissienet

Tabel 1 toont het marktaandeel van Electrabel N.V. en de overige leveranciers inzake netto-elektriciteitslevering13 aan de grote industriële klanten aangesloten op het federaal transmissienet (net met een spanning hoger dan 70 kV en waarop het technisch reglement van toepassing is). Volgens een eerste raming bedraagt het marktaandeel van Electrabel

12Bijhetopstellenvanditjaarverslagwarendegegevensvoor2009nognietbeschikbaar.13 Dezecijfershoudengeenrekeningmetdeenergiedierechtstreeksdoorlokaleproductie

wordtgeleverd.

N.V. ongeveer 87,6%, wat neerkomt op een toename met ongeveer 3,6 procentpunten ten opzichte van 2008.

Het totale volume aan energie dat door de eindafnemers van het transmissienet werd afgenomen, daalde met bijna 10% van 13.653,6 GWh in 2008 tot 12.332,8 GWh in 2009. In 2009 veranderde geen enkel toegangspunt op het fede-rale transmissienet van leverancier.

De federale leveringsvergunningen voor elektriciteit worden toegekend voor een periode van vijf jaar door de Minister van Energie, op voorstel van de CREG. In de loop van 2009 ontving het Directiecomité vier vergunningsaanvragen: twee aanvragen tot hernieuwing van een leveringsvergunning waarvan de geldigheidsduur verstreek (SPE N.V. en Essent Energy Trading B.V.), een aanvraag van RWE Energy Belgium B.V.B.A. die nog niet actief is op het federale transmissienet en een aanvraag van RWE Supply & Trading GmbH die de leveringsactiviteiten van de bestaande leverancier RWE Key Account GmbH wenst over te nemen. Rekening houdend met de vergunningsaanvraag die eind 2008 werd ingediend door E.ON Belgium N.V., bracht het Directiecomité in de loop van 2009 in totaal vijf voorstellen uit.14

De Minister van Energie leverde in de loop van 2009 een ver-gunning af voor Anode B.V., E.ON Belgium N.V., RWE Energy Belgium B.V.B.A. en SPE N.V.15 Op 31 december 2009 was er nog geen beslissing over de (positieve) voorstellen voor Essent Energy Trading B.V. en RWE Supply & Trading GmbH. Op dat moment waren er vijftien leveranciers in het bezit van een federale vergunning voor de levering van elektriciteit aan afnemers aangesloten op het transmissienet: Anode BV, Duferco Energia S.R.L., EDF Belgium N.V., Electrabel N.V., Endesa Energía SAU, E.ON Belgium N.V., E.ON Energy Trading AG, E.ON Energy Sales GmbH, Essent Belgium N.V., Essent Energy Trading B.V., Gaselys SAS, Nuon Belgium N.V., RWE Energy Belgium B.V.B.A., RWE Key Account GmbH en SPE N.V.

14 Voorstellen (E)090319-CDC-851 (E.ON Belgium N.V.), (E)090528-CDC-870 (SPE N.V.),(E)090604-CDC-861(RWEEnergyBelgiumB.V.B.A.),(E)091001-CDC-909(RWESupply&Tra-dingGmbH/RWEKeyAccountGmbH)en(E)091203-CDC-907(ESSENTEnergyTradingB.V.).

15 Ministeriëlebesluitenvan6februari2009m.b.t.AnodeB.V.(BelgischStaatsbladvan13februari2009),19mei2009m.b.t.E.ONBelgiumN.V. (BelgischStaatsbladvan29mei2009),9 juli2009m.b.t.RWEEnergyBelgiumB.V.B.A. (BelgischStaatsbladvan22 juli2009)en27juli2009m.b.t.SPEN.V.(BelgischStaatsbladvan6augustus2009).

Tabel 1: Nettolevering aan de afnemers aangesloten op de netten met een spanning hoger dan 70 kV voor de jaren 2008 en 2009

LeveranciersVerbruikssites

1 jan. 2009

Verbruikssites

31 dec. 2009

Afgenomen energie

in 2008 (GWh)

Afgenomen energie

in 2009 (GWh)

Electrabel N.V. 70 70 11.470,3 (84,0%) 10.806,5 (87,6%)

Andere leveranciers 13 13 2.183,3 (14,0%) 1.526,3 (12,4%)

Totaal 79* 79* 13.653,6 12.332,8

* Vier verbruikssites werden gelijktijdig door twee leveranciers bevoorraad Bron: Elia (voorlopige gegevens, januari 2010)

24,3%

23,3%

3,7%2,0% 1,3%

45,5%

Industrie

Huishoudelijk

Handelenopenbarediensten

Energie

Vervoer

Landbouw

ELEKTRICITEIT


2.2.2. De maximumprijzen voor residentiële beschermde klanten (“sociale tarieven”)

De CREG berekent de sociale tarieven op basis van het laagste commerciële tarief dat wordt aangeboden door een leverancier in de zone met het laagste distributietarief (op voorwaarde dat minstens 1% van de Belgische be-volking binnen deze zone woont). De berekening gebeurt halfjaarlijks op basis van gegevens met betrekking tot de periode van drie maanden die eraan voorafgaat. Na een overgangstermijn draait het systeem sinds 31 januari 2008 op kruissnelheid.

De CREG publiceert deze tarieven op haar website. Er zijn drie sociale tarieven: een normaal sociaal tarief, een twee-voudig uurtarief en een uitsluitend nachttarief. Elk van deze tarieven geldt voor een periode van zes maanden: van febru-ari tot juli en van augustus tot januari.

Tijdens de eerste jaarhelft van 2009 bleken de sociale tarie-ven, berekend volgens gegevens van een kwartaal waarin de marktprijzen bijzonder hoog waren, minder voordelig dan voorheen. Tijdens de tweede jaarhelft zorgden de in het be-gin van het jaar genoteerde prijsdalingen op de markt ervoor dat de sociale tarieven opnieuw zeer voordelig waren.

Sedert 1 juli 2009 is een belangrijke administratieve ver-eenvoudiging van kracht.16 Op basis van gegevens afkom-stig van het Rijksregister, de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid en de leveranciers, deelt de FOD Economie aan de leveranciers mee welke afnemers recht hebben op het sociaal tarief. De beschermde klanten zijn dus niet langer verplicht om zelf na te gaan of ze in aanmerking komen en de nodige attesten in te dienen. Allicht zal de automatische toekenning van het sociaal tarief leiden tot een gevoelige ver-hoging van het aantal klanten die het sociaal tarief genieten.

Eind 2009 was de automatisering echter nog niet opera-tioneel, onder meer wegens het ontbreken van een aantal uitvoeringsbesluiten. Voorlopig blijven de openbare organis-men dan ook attesten op papierformaat uitreiken.

16 KoninklijkBesluitvan28juni2009betreffendedeautomatischetoepassingvanmaximum-prijzenvoordeleveringvanelektriciteitenaardgasaandebeschermderesidentiëleafne-mersmeteenlaaginkomenofineenonzekeresituatie(BelgischStaatsbladvan1juli2009).

2.2.3. De indexeringsparameters

Sinds oktober 2003 berekent en publiceert de CREG de parameters voor de indexering van de elektriciteitsprijzen. Deze parameters vinden hun oorsprong in de vaststelling van elektriciteitsprijzen op de captieve markt en zijn sedert de liberalisering niet langer verplicht. Omdat het gebruik ervan in de prijsformules van de leveranciers toch wijd verspreid blijft, heeft het Directiecomité beslist om de be-rekening en publicatie van de parameters voort te zetten.

In 2008 en 2009 weerspiegelden deze parameters duidelijk de tendensen van de prijzenevolutie (brandstoffen voor pa-rameter Nc – materialen en lonen voor Ne). De gemiddelde waarden gedurende de laatste drie jaar waren als volgt:

2007 2008 2009 Nc 1,5547 2,4636 1,5006 Ne 1,4758 1,5103 1,5345

Bron: CREG

2.3. De liquiditeit van de groothandelsmarkt en de elektriciteitsbeurs17

De Day Ahead-marktkoppeling van België (Belpex) met Nederland (APX) en Frankrijk (Powernext) was ook in 2009 een succes: de drie markten functioneerden slechts zelden volledig geïsoleerd van elkaar. Belpex en Powernext waren gedurende 67% van de tijd gekoppeld met elkaar, Belpex en APX gedurende 87% van de tijd. Slechts gedurende 2% van de tijd was België geïsoleerd van de twee andere markten.

Door de hoge graad van marktkoppeling liggen de prijzen ge-middeld vrij dicht bij elkaar. Voorts kan worden vastgesteld dat in vergelijking met 2008 de gemiddelde prijzen sterk ge-daald zijn. Zo bedroeg de gemiddelde jaarprijs op Belpex in 2008 70,6 €/MWh tegen 39,4 €/MWh in 2009. Onderstaande figuur geeft het verloop van de gemiddelde maandprijs voor de drie gekoppelde beurzen. Opvallend is dat de groothandelsprijs in België gedurende elke maand lager ligt dan in Frank-rijk; over het hele jaar is de Belgische elektriciteitsprijs op de Day Ahead-markt gemiddeld 3,6 €/MWh lager dan in Frankrijk.

17 OverdekortetermijnmarktBelpexenhetgebruikvandeinterconnectorenmetFrankrijkenNederland(zieookpunt2.6.1.6.)publiceertdeCREGjaarlijkseenstudie.Op27februari2009heeftdeCREGdestudie(F)090223-CDC-827overhetjaar2008gepubliceerd,beschikbaaropwww.creg.be.

ELEKTRICITEIT


Het totaal verhandelde volume op de Belpex DAM bedroeg in 2009 10,1 TWh voor een Belgisch elektriciteitsverbruik van 81,7 TWh18. Het verhandelde volume van Belpex verte-genwoordigt dus ongeveer 12,4% van de Belgische markt. Het totaal aangekochte volume op Belpex in 2009 bedraagt 6,1 TWh, het verkochte volume 9,1 TWh. Precies door de marktkoppeling en de in- en uitvoer met Frankrijk en Neder-land, zijn er verschillen merkbaar tussen het aangekochte en verkochte volume. Opmerkelijk is dat België een netto-exporteerder is tijdens verschillende maanden van 2009, terwijl het gedurende de eerste zes maanden van 2008 nog tijdens elk uur netto elektriciteit had ingevoerd.

18BerekendaandehandvandeverbruikscijfersvanElia.

Een belangrijk gegeven is de gevoeligheid van de elektrici-teitsprijs voor extra volume (de marktdiepte). Uit een studie van Belpex over het jaar 2009 blijkt dat de prijs gemiddeld met ongeveer 1,9 €/MWh reageert op een additioneel aan-bod van 500 MW, waar dit in 2008 nog 2,9 €/MWh was. De marktrobuustheid is dus in 2009 gestegen ten opzichte van 2008. De gemiddelde maandelijkse marktrobuustheid kan wel sterk schommelen zoals blijkt uit figuur 4. Deze figuur toont de relatieve marktrobuustheid in 2009: voor de mees-te maanden ligt deze onder de 5%, maar er zijn uitschieters tot 10 en zelfs 15%.

Figuur 3: Gemiddelde prijzen op de beurzen Belpex, APX en Powernext in 2009

Figuur 4: Gemiddelde maandelijkse marktrobuustheid van Belpex in 2009

80

70

60

50

40

30

20

10

0

€ /MWh

januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december

Belpex Powernext APX

15%

-15%

10%

-10%

5%

-5%

0%januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december

Extra aankoop van 500 MW Extra verkoop van 500 MW

Bron: CREG

Bron: Belpex

ELEKTRICITEIT


Wanneer een interconnectie verzadigd is, worden congestion rents gegenereerd doordat een prijsverschil ontstaat tussen de twee elektriciteitsbeurzen. De totale congestion rents op dagbasis voor 2009 op de vier richtingen van de uitwisse-lingen op de interconnecties wordt geschat op 37,3 miljoen euro, waarvan 26,5 miljoen euro op de interconnectie van België naar Frankrijk, bijna niets in de andere richting, 5,7 miljoen euro in de richting van Nederland naar België en 4,8 miljoen euro in de andere richting.

De congestion rents op de interconnecties zijn zeer volatiel. Op bepaalde dagen worden zeer hoge waarden van meer

dan 1 miljoen euro genoteerd. Op 19 oktober 2009 bedroeg het totaal aan congestion rents voor de exportrichting naar Frankrijk zelfs 10,4 miljoen euro. Dit is het gevolg van prijs-pieken tot 3.000 €/MWh op de Powernext DAM, terwijl de prijzen op Belpex DAM voor die dag niet hoger kwamen dan 90 €/MWh. De interconnectie met Nederland is gelijkmati-ger verzadigd. De interconnectie van Frankrijk naar België is nagenoeg niet verzadigd. Wat de congestie op de intercon-nectie met Frankrijk betreft, is dit volledig omgekeerd ten opzichte van 2008: in 2009 was er congestie op de export-richting, terwijl dit in 2008 op de importrichting was.

Figuur 5: Maandelijkse congestierentes op de vier interconnecties (2009)

16

14

12

10

8

6

4

2

0

miljoen euro


Totaal BE > NL Totaal NL > BE Totaal BE > FR Totaal FR > BE Bron: Belpex

Tevens is Belpex N.V. op 13 maart 2008 gestart met twee nieuwe marktsegmenten, de Continuous Day-Ahead Market (CoDAM) en de Continuous Intraday Market (CIM). SPE N.V. is liquiditeitsverschaffer (liquidity provider) op de CIM, wat inhoudt dat SPE zich engageert om tijdens 80% van de tijd een bod te doen tegen een vooraf bepaalde prijsformule, zo-wel koop- als verkoopbiedingen. Vooral de Belpex CIM-markt

is succesvol. Figuur 6 toont per maand het aantal afgesloten transacties op deze markt (onderste grafi ek), evenals de volu-mes voor drie producten: energie voor een periode van 1 uur, 4 uur of 6 uur (bovenste grafi ek). Uiteraard gaat het in deze intraday-markt om veel kleinere volumes dan voor de Bel-pex DAM.

ELEKTRICITEIT


De CREG heeft op 7 mei 2009 een studie goedgekeurd over het gedrag van de Belgische elektriciteitsbeurs in 2007 en de eerste maanden van 2008, naar aanleiding van prijs-pieken in mei, oktober, november en december 2007 en in april en mei 2008. De resultaten van deze studie worden besproken onder punt 2.9.3. van dit deel.

2.4. De elektriciteitsproductie

2.4.1. De evolutie van de Belgische productiemarkt

Het jaar 2009 werd gekenmerkt door verscheidene gebeur-tenissen die rechtstreeks verband hielden met de structuur van het Belgische productiepark. In het begin van het jaar werden de overeenkomsten van kracht die Electrabel en SPE hebben afgesloten in toepassing van de Pax Electrica II. Ze slaan enerzijds op de swap tussen een aandeel van 100 MW van SPE in de Franse centrale van Chooz en een aandeel van 100 MW van Electrabel in de Belgische centrale van Tihange en anderzijds op de overdracht van Electrabel aan SPE van een bijkomend aandeel van 250 MW produc-tiecapaciteit in de kernreactoren van Doel 3 en 4 en Tihange 2 en 3. Daarentegen heeft Electrabel tot nog toe geweigerd om een ander luik van de Pax Electrica II uit te voeren. Meer bepaald stelt Electrabel dat zij door het ontbreken van de

goedkeuring van de Europese Commissie niet kan overgaan tot de levering van 285 MW aan SPE op de hub.

Voorts heeft Electrabel in november 2009, in het raam van de eind 2008 aangekondigde swapovereenkomst, aan E.ON de eigendom van de centrales van Langerlo (556 MW) en Vilvoorde (385 MW) overgedragen en voor 770 MW trek-kingsrechten toegekend, verdeeld over de kerncentrales Doel 1, Doel 2 en Tihange 1.

Tenslotte heeft EDF de participatie van Centrica in het ka-pitaal van Segebel/SPE overgenomen. De geïnteresseerde lezer kan hierover meer informatie vinden in punt 5.5.4. van Deel III.

Daarnaast heeft ook de samenstelling van het Belgische pro-ductiepark een aantal wijzigingen ondergaan. In de eerste jaarhelft van 2009 werden er vijf bijkomende offshore wind-molens van C-Power aangesloten op het Elianet, waardoor de totaal geïnstalleerde offshore capaciteit op 31,5 MW komt. Wat de elektriciteitsproductie op basis van onshore windenergie betreft, valt het in aanbouw zijnde windmolen-park van Estinnes (11 x 6 MW) te vermelden. Verder werden er twee WKK-eenheden (totaal 185 MW), de biostoomcen-trale te Oostende (18 MW), de afvalverwerkingseenheid

Figuur 6: Transacties en volumes op Belpex Continuous Intraday Market in 2009


januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november decemberBron: Belpex

Overzicht volumes in MWh over 12 maanden

Overzicht transacties over 12 maanden

25.000

20.000

15.000

10.000

5.000

0

BE1H

BE4H

BE6H

800

700

600

500

400

300

200

100

0

BE1H

BE4H

BE6H

ELEKTRICITEIT


met energierecuperatie te Herstal (33 MW), alsook een STEG-eenheid van 420 MW, ter vervanging van een oudere eenheid van 129 MW, op het Elianet aangesloten. Tenslotte vermelden we nog de vermogensverhoging van de nucle-aire eenheid van Tihange 3 met 38,8 MW.

2.4.2. De studie over de perspectieven inzake elektriciteitsbevoorrading voor de periode 2008-2017

Op 2 april 2009 heeft het Directiecomité van de CREG advies uitgebracht aan de Minister van Energie i.v.m. de ontwerpstudie over de perspectieven inzake elektriciteits-bevoorrading 2008-2017 (“PSE”).19 Na enige commentaar op onder andere de overschrijding van de wettelijke termijn en het ontbreken van aanbevelingen op verscheidene ge-bieden die deel uitmaken van de wettelijke opdracht, snijdt het advies de afhankelijkheid aan van België op het vlak van elektriciteitsinvoer, zoals die door de studie wordt voor-zien. Er is geen aanpak aanwezig die ernaar streeft dat ons land over zijn eigen middelen beschikt om het binnenlands verbruik te dekken in het geval van een langdurige kritieke toestand in West-Europa. Tenslotte betreurt de CREG het gebrek aan duidelijkheid van de studie bij het in aanmer-king nemen van de doelstellingen die betrekking hebben op België in het Europees wetgevend pakket "Energie – Kli-maat" (zie punt 1.1).

Op verzoek van de Algemene Directie Energie van de FOD Economie nam de CREG eveneens deel aan de stuurgroep die de gevolgen van de PSE voor het leefmilieu volgt. Dit heeft geresulteerd in een milieueffectenrapport opgesteld door een consultant. De finale versie van de PSE 2008-2017 is in december 2009 overgemaakt aan de federale wetge-vende kamers, de gewestregeringen en de geconsulteerde instanties.20

Ook de Algemene Raad heeft advies gegeven over de PSE.21 De Raad betreurt dat het ontwerp van PSE geen aanbevelin-gen formuleert met betrekking tot de bevoorradingszeker-heid en dat de gebruikte gegevens van einde 2006 dateren. Hij is van oordeel dat de PSE in haar huidige staat niet als referentiekader voor de komende jaren kan dienen en dringt erop aan dat voldoende financiële en menselijke middelen ter beschikking zouden worden gesteld worden om de kwa-liteit de spoedige realisatie ervan te verzekeren.

19Advies(F)090402-CDC-858,beschikbaaropwww.creg.be.20 Definaleversieenalleconsultatiedocumentenzijnbeschikbaarophttp://statbel.fgov.be/

nl/ondernemingen/energie/elektriciteit/Prospectieve_studie_elektriciteit/index.jsp.21AdviesCG090506-042–Hetvolledigeadviesistevindenopwww.creg.be.

Gelet op het ontoereikende karakter van de huidige en toe-komstige productiecapaciteit en de structurele invoer, pleit de Algemene Raad er onder meer voor dat de regeringen een beter en meer voorspelbaar investeringsklimaat zouden scheppen. Voorts verdient het aanbeveling om de procedure van offerteaanvraag voor de bouw van nieuwe installaties verder uit te werken. Ook pleit de Algemene Raad ervoor, zonder het belang van koppelverbindingen met de buurlan-den en de Noordzee in vraag te stellen, om in elk scenario tevens de autonomie van België te overwegen.

In de toekomst zal de uitwerking van de studie over de per-spectieven inzake de elektriciteitsbevoorrading anders ver-lopen.22 Voortaan zal de CREG geraadpleegd worden samen met de netbeheerder en de Nationale Bank van België. In-houdelijk dient de studie geen evaluatie meer te bevatten van de openbare dienstverplichtingen.

2.4.3. De installaties voor de productie van elektriciteit

De bouw van nieuwe installaties voor elektriciteitsproduc-tie is onderworpen aan de voorafgaande toekenning van een individuele vergunning afgeleverd door de Minister van Energie op voorstel van de CREG. In dit kader bracht het Directiecomité in 2009 twee voorstellen uit tot toekenning van een productievergunning.23 Het betrof de aanvragen van SPE N.V. voor de bouw van twee STEG-eenheden in Navagne (Visé) en van E.ON Power Plants Belgium B.V.B.A. voor de bouw van een steenkoolcentrale in Antwerpen. De Minister van Energie kende voor het project te Navagne een vergunning toe.24

Op 31 december 2009 waren er nog zes aanvragen voor een individuele productievergunning in behandeling bij de CREG. In totaal werd er in de loop van 2009 door de Mi-nister van Energie voor ongeveer 900 MW aan bijkomend productievermogen vergund. Van de 550 MW bijkomend productievermogen dat door de Minister van Energie in 2008 werd vergund, was er op 31 december 2009 al onge-veer 100 MW gerealiseerd of in aanbouw.

Naast de aanvragen voor nieuwe productievergunningen, onderzocht het Directiecomité in 2009 tevens een contro-lewijziging m.b.t. een vergunning van Electrabel N.V. en de overdracht van een productie-eenheid van Marcinelle Energie N.V. naar Duferco Indivision N.V. De voorstellen van het Directiecomité25 resulteerden in conforme beslissingen

22 Art.3vandeElektriciteitswet,gewijzigddoorart.160vandewetvan6mei2009hou-dendediversebepalingen(BelgischStaatsbladvan19mei2009).

23Voorstellen(E)090730-CDC-886en(E)090827-CDC-891.24Ministerieelbesluitvan1oktober2009(BelgischStaatsbladvan9oktober2009).25Voorstellen(E)090326-CDC-857en(E)090924-CDC-902.

ELEKTRICITEIT


van de Minister van Energie.26 In december 2009 ontving de CREG een melding van controlewijziging vanwege SPE N.V., houder van meerdere productievergunningen. Eind 2009 was het onderzoek nog niet afgerond.

Daarentegen vormde de aankoop door E.ON van de centra-les van Langerlo en Vilvoorde niet het voorwerp van enige specifieke behandeling door het Directiecomité, dat de Minister van Energie in kennis stelde van deze incoherentie in de wetteksten.

In de toekomst zal de CREG geen controle meer uitoefenen op de naleving van voorwaarden van de afgeleverde vergun-ningen voor de bouw van nieuwe productie-installaties en directe lijnen.27

2.4.4. De problematiek van de nucleaire centrales

In de context van het nucleaire debat heeft de CREG een studie gemaakt over de opbrengsten van de kernexploitan-ten in een geliberaliseerde Belgische markt.28 De kernexploi-tant is sensu strictu GDF Suez (Electrabel), maar tengevolge van hun deelneming in diverse centrales vallen ook SPE en EDF binnen het domein van de studie.

Enerzijds wordt een inschatting gemaakt van de stranded benefits, de (excessieve) opbrensten die de exploitanten re-aliseren tengevolge van de versnelde afschrijvingen van de nucleaire centrales ten tijde van de captieve periode (d.i. de marktsituatie vóór de vrijmaking). Anderzijds heeft de CREG ook een raming gemaakt van de windfall profits, de “onver-wachte” opbrensten in hoofde van de producenten als ge-volg van de levensduurverlenging van de kerncentrales.

Elementair in het verhaal van de stranded benefits is de transitie van een captieve markt naar een geliberaliseerde markt. In België is deze overgang geleidelijk verlopen. Om de studie zo goed mogelijk te laten overeenstemmen met de realiteit is vanaf 2001 dan ook een geleidelijke vrijmaking in rekening gebracht. Kenmerkend verschil tussen beide marktsystemen is de prijszetting en het verband met de pro-ductiekosten. In een captieve markt gebeurt de prijszetting op basis van een mark-up-benadering (gemiddelde kosten met een billijke vergoeding op het eigen vermogen). In een vrijgemaakte markt bepaalt de marginale kostencurve van de laatst ingeschakelde, duurste centrale de marktprijs. De studie raamt de stranded benefits ten gevolge van de ver-snelde afschrijvingen op 3,9 miljard euro.

26 Ministerieel besluit EP-2006-0021-Abis van 8 januari 2010 (Belgisch Staatsblad van21januari2010).

27 Zieart.23,§2,2elid,6°vandeElektriciteitswet,gewijzigddoorart.165vandeWetvan6mei2009houdendediversebepalingen(BelgischStaatsbladvan19mei2009),waarvandedatumvaninwerkingtredingnogdoordeKoningmoetwordenbepaald.

28Studie(F)091015-CDC-892,beschikbaaropwww.creg.be.29Studie(F)091029-CDC-920.

Wat de windfall profits van de nucleaire centrales betreft, worden in de studie twee scenario’s weerhouden: een levensduurverlenging van alle centrales met 10 jaar en een verlenging van het totale nucleaire park met 20 jaar. De me-thodologie die de studie hanteert om de windfall profits te berekenen, gaat uit van het verschil tussen de marktprijs en de productiekost (inclusief de kost van de verlengingsin-vestering). De bekomen marge wordt vervolgens vermenig-vuldigd met de totale jaarlijkse nucleaire productie. In het scenario van een 10-jarige verlenging resulteert dit in een (potentiële) totale marge van 12 miljard euro; bij een 20-ja-rige verlenging wordt dit 16,8 miljard euro.

Alle bedragen, zowel deze voor stranded benefits als voor windfall profits zijn uitgedrukt in €2008. Historische bedra-gen werden daartoe gekapitaliseerd aan 6%, toekomstige bedragen werden geactualiseerd aan 6%.

Een ontwerp van de studie werd aan de Minister van Ener-gie voorgesteld. Op verzoek van de Minister werd vervol-gens een sensitiviteitsanalyse uitgevoerd om een zekere range in de resultaten te verkrijgen. Daartoe werden aan de variabelen (bv.: verkoopprijs, bezettingsgraad, produc-tiekost…) verschillende waardes toegekend. Vervolgens werden de resultaten van de studie gepresenteerd tijdens de hoorzitting d.d. 20 oktober 2009 van de CREG in de Kamercommissie Bedrijfsleven.

Op 29 oktober 2009 keurde het Directiecomité een studie goed over het protocolakkoord dat de Belgische Staat en de Groupe GdF Suez op 22 oktober 2009 hebben afgesloten betreffende de verlenging van de levensduur van sommige nucleaire centrales.29 De studie bevat een kritische evaluatie van de verschillende bepalingen van het protocolakkoord.

2.4.5. Hernieuwbare energie

2.4.5.1. De domeinconcessies voor offshore windenergie

2.4.5.1.1. Wijzigingen van het reglementair kader

In maart 2009 zijn de ambtenaren aangewezen van de Alge-mene Directie Energie van de FOD Economie die moeten toezien op de toekenning van domeinconcessies.30

30 Ministerieelbesluitvan16maart2009houdendeaanwijzingvandeambtenarendieer-meebelastzijndeministertevertegenwoordigenentoetezienopdetoepassingvanhetkoninklijk besluit van20december2000betreffendede voorwaardenendeprocedurevoordetoekenningvandomeinconcessiesvoordebouwendeexploitatievaninstallatiesvoordeproductievanelektriciteituitwater,stromenofwinden,indezeegebiedenwaarinBelgiërechtsmachtkanuitoefenenovereenkomstighetinternationaalzeerecht(BelgischStaatsbladvan16april2009).

ELEKTRICITEIT


Verder is er een wijziging in voorbereiding van het konink-lijk besluit van 20 december 2000 die een aanpassing zou doorvoeren van de zone bestemd voor de inplanting van offshore installaties voor de productie van elektriciteit uit water, stromen of winden. In september 2009 bracht het Directiecomité op vraag van de Minister van Energie een ad-vies uit over de ontworpen wijziging.31 Daarin adviseert het Directiecomité om de voorgenomen afbakening aan te pas-sen en om de gewijzigde zone slechts te laten gelden voor aanvragen die worden ingediend ná de inwerkingtreding van het koninklijk besluit in voorbereiding. Eind 2009 was er nog geen besluit goedgekeurd.

2.4.5.1.2. De aanvragen ingediend bij de CREG

In de loop van 2008 heeft de CREG vijftien aanvragen ont-vangen voor het verkrijgen van een domeinconcessie voor de bouw en de exploitatie van een windmolenpark in de Noordzee, waarvan er inmiddels drie werden ingetrok-ken. Meerdere aanvragen zijn met elkaar in mededinging. Daarnaast ontving de CREG in de loop van 2008 nog een aanvraag van C-Power N.V. en een aanvraag van Eldepas-co N.V. tot wijziging en uitbreiding van de hen toegekende domeinconcessies, respectievelijk op de Thorntonbank en de Bank zonder Naam. Voor al deze aanvragen heeft het Directiecomité in de loop van 2009 een voorstel van beslis-sing overgemaakt aan de Minister van Energie.32 Gelet op hun indieningsdatum werden de aanvragen nog behandeld volgens de oude procedure.33 De eerste twee van de vijf voorstellen hebben in 2009 aanleiding gegeven tot een beslissing van de Minister ten gunste van respectievelijk de T.H.V. RENTEL34 en de N.V. NORTHER35. Een derde be-slissing had betrekking op een wijzigingsaanvraag van de N.V. BELWIND,36 waarover de CREG in 2008 een gunstig advies had verleend.37

Voorts heeft de CREG zich in 2009 moeten uitspreken over de financiering van de onderzeese kabels. In een beslissing van 26 februari 2009 werd de tussenkomst van de netbe-heerder in de kost van de onderzeese kabel van het offshore

31 Advies(A)090910-CDC-898.32 Voorstel (E)090519-CDC-868(aanvragenvandeN.V.ASPIRAVI,deT.H.V.RENTELende

N.V. OFFWIND voor een windenergiepark tussen de Thorntonbank en de Bank zonderNaam); Voorstel (E)090611-CDC-875 (aanvragen van de N.V. NORTHER en de T.H.V.ELNU voor een windenergiepark onder de Thorntonbank); Voorstel (E)090723-CDC-885(aanvraagvandeN.V.C-POWERtotwijzigingenuitbreidingvandetoegekendedomein-concessie op de Thorntonbank); Voorstel (E)090827-CDC-889 (aanvragen van de T.H.V.SEAL,deT.H.V.ELECTRABEL–JANDENULendeN.V.NORTHWESTERvooreenwind-energieparkbovendeBlighbank);Voorstel(E)091015-CDC-913(aanvragenvandeT.H.V.SEASTAR, de T.H.V. ELECTRABEL–JAN DE NUL, de N.V. EVELOP BELGIUM en de N.V.ELECTRASTARvooreenwindenergieparktussendeBankzonderNaamendeBlighbankenaanvraagvandeN.V.ELDEPASCOtotwijzigingenuitbreidingvandetoegekendedo-meinconcessieopdeBankzonderNaam).

33 Zie jaarverslag2008,punt2.4.4.1.,p.56.Hetwijzigingsbesluitvan28september2008vervingondermeerdevoorstelbevoegdheidvandeCREGdooreenadviesbevoegdheid.

34 MinisterieelbesluitEB-2009-0014-Avan4juni2009(BelgischStaatsbladvan9februari2010).

windturbinepark op de Blighbank bepaald op 25 miljoen eu-ro.38 Deze beslissing werd genomen n.a.v. een vraag van de N.V. BELWIND en na de controle van de door haar voorge-legde offertes.

Ingevolge deze beslissing heeft de N.V. BELWIND een vraag gericht aan ELIA tot betaling van de eerste schijf van 5 mil-joen euro. Na controle van de wettelijke voorwaarden heeft de CREG voorgesteld aan de Minister van Energie om de betaling van de eerste schrijf op te schorten totdat de N.V. BELWIND het bewijs levert dat de vergunde werkzaamhe-den met betrekking tot de aanleg van de onderzeese kabels of de plaatsing van de andere aansluitingsinstallaties gestart zijn.39 Eind 2009 had de N.V. BELWIND dit bewijs nog niet geleverd.

2.4.5.2. Groenestroomcertificaten en garanties van oorsprong

Inzake groenestroomcertificaten en garanties van oor-sprong40 heeft de wetgever de bevoegdheden van de CREG uitgebreid.41 Voortaan komt het aan de CREG toe om voor-stellen te formuleren voor het koninklijk besluit dat de orga-nisatie regelt van marktmechanismen ter bevordering van hernieuwbare elektriciteitsproductie in de Noordzee en de financiering ervan. In toepassing van deze bepaling heeft de Minister van Energie een verzoek gericht aan de CREG om het bestaande koninklijk besluit over deze materie te herwerken.42

Gevolg gevend aan dit verzoek, heeft het Directiecomité op 19 maart 2009 een voorstel goedgekeurd43 dat tot doel heeft een systeem van garanties van oorsprong in te voeren voor elek-triciteit opgewekt uit hernieuwbare energiebronnen, en meer bepaald van offshore windmolenparken, overeenkomstig richtlijn 2001/77/EG. Tegelijk wordt een verduidelijking voor-gesteld van de basis waarop groenestroomcertificaten worden toegekend alsook enkele tekstuele verbeterin-gen. Het voorstel anticipeert tenslotte op het gewijzigde Europese wetgevend kader inzake garanties van oorsprong.44

35 Ministerieel besluit EB-2009-0015-A van 5 oktober 2009 (Belgisch Staatsblad van15oktober2009).

36 Ministerieel besluit EB-2007-0011-Abis van 5 februari 2009 (Belgisch Staatsblad van10februari2009).

37 Advies(A)081127-CDC-813,besprokeninhetjaarverslag2008,punt2.4.2.2.,p.56.38 Beslissing(B)090226-CDC-825.Hettoegekendebedragstemtovereenmethetwettelijk

maximum(art.7,§2Elektriciteitswet).39Voorstel(C)090226-CDC-847.40 Art.7vandeElektriciteitswetgebruikthiervoordeterm“certificatenvanoorsprongsgarantie”.41 Art.7vandeElektriciteitswet,gewijzigddoorart.107vandewetvan22december2008

houdendediversebepalingen(I).42 Koninklijk besluit van 16 juli 2002 betreffende de instelling van mechanismen voor de

bevorderingvanelektriciteitopgewektuithernieuwbareenergiebronnen(BelgischStaats-bladvan22augustus2002).

43Voorstel(E)090319-CDC-853,beschikbaaropwww.creg.be.44 Met name Richtlijn 2009/28/EG, die is goedgekeurd in het kader van het pakket “Kli-

maat–Energie”(ziepunt1.1.vanditdeel)enwaarvandeomzettingstermijnverstrijktop5december2010.

ELEKTRICITEIT


Eind 2009 heeft dit voorstel nog geen aanleiding gegeven tot het aannemen van een koninklijk besluit.

In het kader van het bestaande koninklijk besluit heeft het Directiecomité drie beslissingen genomen omtrent de toekenning van groenestroomcertificaten voor de zes geïnstalleerde offshore windmolens van C-Power op de Thorntonbank.45 Het gaat om princiepsbeslissingen die de datum vaststellen vanaf wanneer de windturbines voldoen aan de voorwaarden om groenestroomcertificaten te ver-krijgen. Er werden reeds 76.433 groenestroomcertifica-ten uitgereikt voor de elektriciteit die in de loop van 2009 geproduceerd werd door deze zes windmolens.

Nog in toepassing van het koninklijk besluit van 16 juli 2002, bracht het Directiecomité op 30 juli 2009 een positief advies uit over de vraag tot erkenning van SGS Statutory Services Belgium vzw als keuringsinstelling.46 Eerder had het dit al gedaan voor AIB-VINçOTTE Belgium vzw.47 Beide instellin-gen werden in 2009 ook effectief erkend door de Minister van Energie.48 De keuringsinstellingen zijn belast met het afleveren van het certificaat van oorsprongsgarantie voor de productie-installaties van elektriciteit uit offshore windener-gie en het uitoefenen van een periodieke controle, minstens jaarlijks, op de conformiteit van de gegevens opgenomen in het certificaat van oorsprongsgarantie.

Tenslotte heeft de CREG in uitvoering van ditzelfde ko-ninklijk besluit eveneens een voorstel geformuleerd aan-gaande de hoogte van de toeslag die de netbeheerder in 2010 mag aanrekenen ter compensatie van de reële net-tokosten voortvloeiend uit de verplichting tot aankoop en verkoop van groenestroomcertificaten. Op basis van de hoeveelheid bruto begrensde energie in het tariefvoor-stel 2008-2011 van Elia, stelde het Directiecomité voor om de toeslag voor 2010 te bepalen op 0,1286 €/MWh. Dit bedrag werd door de Minister van Energie aanvaard. Het vormt slechts een lichte verhoging tegenover het voorgaande jaar, maar zal in de toekomst ongetwijfeld verder stijgen naarmate nieuwe windparken in gebruik worden genomen.

2.4.5.3. De productieafwijkingen van offshore windenergieparken

Krachtens art. 7, §3 van de elektriciteitswet moet een ko-ninklijk besluit de modaliteiten vaststellen voor de bereke-ning van de productieafwijking van offshore windmolens (i.e. het verschil tussen genomineerd en reëel injectiever-

45 Beslissing (B)090625-CDC-876, beslissing (B)090702-CDC-877 en beslissing (B)090709-CDC-878.

46Advies(A)090730-CDC-887.47Advies(A)080925-CDC-794.48Ministeriëlebesluitenvan16oktober2009(BelgischStaatsbladvan12november2009).

mogen) alsook de wijze waarop de meerkosten veroorzaakt door de productieafwijking worden doorgerekend in de transmissienettarieven.

Naar aanleiding van het advies dat het Directiecomité in 2008 heeft uitgebracht over een ontwerpbesluit terzake,49 werd de CREG begin januari 2009 uitgenodigd om een ver-gadering bij te wonen op het kabinet van de Minister van Energie met Elia en de AD Energie, in het bijzijn van een vertegenwoordiger van C-Power. Het ontworpen koninklijk besluit werd vervolgens aangepast om rekening te houden met de resultaten van deze vergadering. De definitieve ver-sie van het besluit50 houdt onder meer rekening met het door de CREG verdedigde standpunt op het vlak van de maatregelen ter bevordering van nominaties die met de reële injecties overeenstemmen, de berekening en trans-parantie van de meerkosten van het ondersteuningsmecha-nisme en de mogelijkheid voor de concessiehouder om deel te nemen aan het intraday-productiemechanisme en toch van de steunmaatregel te blijven genieten.

2.4.6. De impact van het systeem van de CO2-emissierechten op de elektriciteitsprijs

Het Directiecomité ging in 2009 over tot het actualiseren van de studies die het in 2006 en 2008 gemaakt had over de impact van het systeem van CO2-emissierechten op de elektriciteitsprijs in België.51

Op basis van de gegevens waarover het beschikte en door gebruik te maken van een methodologie op basis van de berekening van de marginale kosten, stelde het Directie-comité vast dat de verkoopprijs van elektriciteit zou toe-laten om de CO2-opportuniteitskosten van de marginale productie-eenheid geheel of gedeeltelijk te integreren. Op de groothandelsmarkt heeft deze prijsstijging, toegepast op het geheel van de voor de Belgische markt geproduceerde kWh, de elektriciteitsproducenten aangesloten op het Bel-gische transmissienet toegelaten om een windfall profit te realiseren die geraamd kan worden op 1,546 miljoen euro voor de periode 2005-2008. Daarentegen volgde uit de ana-lyse van de evolutie van de prijzen op de detailmarkt, dat de opportuniteitskost van de gratis verkregen CO2-emissie-rechten niet werd doorgerekend in de verkoopprijs die op deze markt van kracht was.

Een debat hierover had plaats tijdens een hoorzitting van de CREG in de Kamercommissie Bedrijfsleven op 30 juni 2009.

49Advies(A)080620-CDC-771,besprokeninhetJaarverslag2008onderpunt2.6.1.3.(p.59).50 Koninklijk besluit van 30 maart 2009 betreffende productieafwijkingen op installaties

voordeproductievanelektriciteituitwind indezeegebieden (BelgischStaatsbladvan31maart2009).

51Studie(F)090528-CDC-871,beschikbaaropwww.creg.be.

ELEKTRICITEIT


De CREG analyseerde de preventieve en correctieve maat-regelen die in andere landen worden getroffen om de windfall profits te beperken en bereidde op verzoek van de Minister van Energie, in samenwerking met een gespeciali-seerd advocatenkantoor, een ontwerp van koninklijk besluit voor met het oog op het invoeren van een belastingheffing op de windfall profits.

De Algemene Raad van zijn kant keurde begin 2009 een advies goed over een eerdere versie van de studie.52 Dit advies kon niet rekenen op een volledige consensus en ver-meldt de uiteenlopende standpunten. De leden van de Alge-mene Raad die zich erover uitspraken, gaven de aanbeveling om alles in het werk te stellen om het toevallen van wind-fall profits aan de elektriciteitsproducenten te vermijden. Zij waren van mening dat een structurele oplossing erin zou bestaan om de Centraal-West-Europese elektriciteitsmarkt concurrentieel te maken en tegelijk de CO2-emissierechten voor de elektriciteitssector integraal te veilen en de liqui-diteit van de markt in emissierechten te stimuleren, zodat de koolstofprijs de reële kosten van de CO2-reductie dekt. Daarom wordt het Directiecomité verzocht om de gebruikte methodologie te verfijnen en verder toe te passen voor de hele periode 2005-2012.

2.5. De groep van experts betreffende de energiemix van België

De groep van experts betreffende de energiemix van Bel-gië (GEMIX)53 bestaat uit een groep van acht nationale en internationale, onafhankelijke deskundigen, benoemd ten persoonlijke titel, waaronder de heer Dominique Woitrin, directeur Technische werking van de markten bij de CREG. De werkzaamheden van deze groep verbinden dus niet de CREG.

GEMIX werd ermee belast om één of meerdere scenario’s uit te werken voor een ideale energiemix die voldoet aan zowel de vereisten op het vlak van bevoorradingszekerheid, competitiviteit als bescherming van leefmilieu en klimaat. Ook het onderzoek van de kosten en baten van de weerhou-den scenario’s behoorde tot de opdracht.

Het eindrapport werd afgeleverd op 1 oktober 2009 en omvat onder meer 32 aanbevelingen inzake energievraag-beheersing, de energiemix, de primaire mix voor de elektrici-teitsproductie en -invoer en de follow-up van de evolutie van de energiemix. Het volledige rapport is online beschikbaar.54

52 AdviesARCG090121-041overdestudie766betreffendedeimpactvanhetsysteemvanCO2-emissierechtenopdeelektriciteitsprijsinBelgiëvan2005tot2007,beschikbaaropwww.creg.be.

53 Opgerichtbijkoninklijkbesluitvan28november2008totaanstellingvaneengroepex-pertsbetreffendedeenergiemixvanBelgië(BelgischStaatsbladvan2december2008).

2.6. De elektriciteitstransmissie

2.6.1. Het beheer van het transmissienet

2.6.1.1. Onafhankelijkheid van de netbeheerder – Corporate Governance

In 2009 heeft de CREG de positie van Electrabel binnen Elia verder gevolgd in het licht van de onafhankelijkheid van deze laatste. De CREG bestudeerde en becommentarieerde het activiteitenverslag van het Corporate Governance Comité van Elia over de periode van midden 2007 tot eind 2008 (toezicht op de toepassing van de artikelen 9 en 9ter van de elektriciteitswet en evaluatie van de doeltreffendheid ervan ten aanzien van de eisen van onafhankelijkheid en onpartij-digheid van het beheer van het transmissienet) alsook het verslag van de Compliance Officer over het jaar 2008 (toe-zicht op het verbintenissenprogramma).

In 2009 heeft de CREG geen eensluidende adviezen over de benoeming van onafhankelijke bestuurders binnen Elia verstrekt. De CREG ontving in 2009 ook geen aanvragen ter goedkeuring van eventuele benoemingen van commissaris-sen-revisoren van Elia, zodat de CREG ook in dit verband geen eensluidende adviezen diende te verstrekken.

2.6.1.2. Het technisch reglement

2.6.1.2.1. De algemene voorwaarden van de contracten van toegangsverantwoordelijke, de toegangs-contracten en de aansluitingscontracten

In 2009 is vooruitgang geboekt aangaande de wijzigingen in de algemene voorwaarden van de aansluitingscontrac-ten en van de contracten van toegangsverantwoordelijke die Elia aanbiedt aan de netgebruikers. Het technisch regle-ment vereist de goedkeuring van de CREG voor dergelijke wijzigingen.

Wat betreft het aansluitingscontract, werden in de eerste helft van 2009 verschillende informele besprekingen gehou-den tussen Elia en de CREG over mogelijke aanpassingen op basis van de resultaten van de tweede raadpleging van de netgebruikers en een aantal resterende knelpunten. In-gevolge deze besprekingen heeft Elia, begin juli 2009, een nieuw voorstel van algemene voorwaarden ter goedkeu-ring voorgelegd aan de CREG. Op 16 juli 2009 heeft het Directiecomité een positieve beslissing genomen over dit voorstel,55 gelet op de aanzienlijke aanpassingen die het be-vatte. Door deze goedkeuring zullen de contracten van de

54http://economie.fgov.be/nl/binaries/rapport_gemix_2009_nl_tcm325-76356.pdf.55Beslissing(B)090716-CDC-883,beschikbaaropwww.creg.be.

ELEKTRICITEIT


netgebruikers met Elia voor aansluiting op het transmissie-net in overeenstemming moeten worden gebracht met de nieuwe algemene voorwaarden.

Het Directiecomité nam eveneens een beslissing over wij-zigingen die Elia voorstelde aan de algemene voorwaarden van het contract van toegangsverantwoordelijke.56 Met deze beslissing werden de wijzigingen goedgekeurd die de uitvoering mogelijk maken van de geharmoniseerde vei-lingregels op het niveau van de regio Centraal West-Europa (jaarlijkse, maandelijkse en dagelijkse veilingen en overeen-stemmende aanpassingen aan de regels voor toekenning van intraday-capaciteit op de grens België-Nederland en België-Frankrijk – zie punten 2.6.1.5. en 1.4.), alsook de toe-passing van het koninklijk besluit over productieafwijkingen van offshore windturbines (zie punt 2.4.5.3.).

2.6.1.2.2. Het reservevermogen

Overeenkomstig het technisch reglement dient transmissie-netbeheerder Elia het primair, secundair en tertiair reserve-vermogen te evalueren en te bepalen met het oog op het waarborgen van de veiligheid, de betrouwbaarheid en de efficiëntie van het transmissienet in de regelzone. Hij dient zijn evaluatiemethode en het resultaat ervan ter goedkeu-ring mee te delen aan de CREG.

In mei 2009 keurde het Directiecomité het voorstel goed van Elia inzake de evaluatiemethode van het primair, se-cundair en tertiair reservevermogen voor 2010, alsook het resultaat van de toepassing ervan.57 Het gaf daarbij enkele beschouwingen over onder meer de weerslag van de eco-nomische crisis op het volume van de reserves, de weer-slag van de toename van het aandeel van de productie door middel van windenergie, de deelneming van de industriële afnemers aan de reserves, de kwaliteit van sommige gege-vens verstrekt door de producenten en de opvolging door Elia van de kwaliteit van de balancing van de regelzone.

2.6.1.2.3. De compensatie van de kwartuuronevenwichten

De transmissienetbeheerder Elia heeft wettelijk als op-dracht het bewaken, handhaven en desgevallend herstellen van het evenwicht tussen aanbod en vraag van elektrisch vermogen in de regelzone, onder andere ten gevolge van de eventuele individuele onevenwichten veroorzaakt door de verschillende toegangsverantwoordelijken. Overeenkomstig het technisch reglement dient Elia een voorstel van wer-kingsregels van de markt bestemd voor de compensatie van de kwartuuronevenwichten ter goedkeuring voor te leggen aan de CREG. In december 2009 keurde het Directiecomité

56Beslissing(B)090507-CDC-865,beschikbaaropwww.creg.be.57Beslissing(B)090514-CDC-867,beschikbaaropwww.creg.be.

het voorstel van Elia voor 2010 goed, mits de monitoring die zij sinds 2007 uitvoert, wordt versterkt58. Het voorgestelde mechanisme is bestemd om vanaf 1 januari 2010 in werking te treden.

2.6.1.3. De kosten van de ondersteunende diensten

Het Directiecomité ontving op 1 juli 2009 het verslag van Elia over de prijsoffertes van de ondersteunende diensten voor 2010. De bewuste diensten omvatten het secundair regel-vermogen van het zone-evenwicht, de spanningsregeling, de black start en de actieve verliezen in de Elia-netten met een spanning lager dan of gelijk aan 70 kV. De andere ondersteunende diensten vormen in 2010 nog altijd het onderwerp van meerjarencontracten.

Op basis hiervan keurde het Directiecomité op 1 september 2009 een gemotiveerd verslag goed dat werd overgemaakt aan de Minister van Energie en Elia, conform de wettelijke voorschriften.59 In dit verslag komt het Directiecomité tot het besluit dat de prijsoffertes voor het secundair regelvermogen allemaal manifest onredelijk zijn en dat dit eveneens het ge-val is voor sommige prijsoffertes m.b.t. spanningsregeling en black start, terwijl andere offertes dat niet zijn. Tevens stelt het verslag dat op dit ogenblik onmogelijk kan worden bevestigd dat de prijzen die voortvloeien uit de door Elia georganiseerde veilingen voor het dekken van de verliezen op zijn regionaal net in 2010 niet manifest onredelijk zijn. Daarbij wordt opge-merkt dat de wetgeving de mogelijkheid biedt om deze prijs ex post te beoordelen bij het onderzoek van de exploitatiesaldi met betrekking tot de lopende tariefperiode. Tenslotte vestigt het verslag eveneens de aandacht op de ontoereikendheid van de aangeboden volumes voor het secundair regelvermo-gen in verhouding tot de door de CREG goedgekeurde be-hoeften van Elia (zie punt 2.6.1.2.2 hierboven).

Als gevolg van dit verslag heeft de Minister van Energie Elia in het bijzijn van de CREG verzocht om een akkoord te slui-ten met Electrabel en SPE over de volumes en de prijzen van de ondersteunende diensten, teneinde deze diensten te verzekeren tegen een redelijke prijs op basis van een cost-based analyse. De Minister was tevens van oordeel dat de prijzen die Elia verkregen heeft als gevolg van de pro-cedure van veilingen georganiseerd met het oog op de dek-king van de actieve verliezen in zijn netten met een spanning lager dan gelijk aan 70 kV in aanmerking moeten worden genomen voor de bepaling van de totale inkomsten van Elia.

De vergaderingen die tussen september en december 2009 georganiseerd werden met de producenten die in aan-merking kwamen om deel te nemen aan de levering van de hierboven vermelde ondersteunende diensten, hebben

58Beslissing(B)091217-CDC-922,beschikbaaropwww.creg.be.59Verslag(RA)090901-CDC-897.

ELEKTRICITEIT


toegelaten een akkoord te bereiken voor de spanningsrege-ling en de black start, maar niet voor de secundaire rege-ling van het zone-evenwicht. Bijgevolg werd de Minister van Energie er voor de eerste maal toe geleid om bij ministerieel besluit voor 2010 en 2011 de prijzen vast te leggen voor de reservering van de secundaire regeling en de volumes die respectievelijk worden toegekend aan Electrabel, SPE en E.ON.60

2.6.1.4. Het ontwikkelingsplan

Het ontwikkelingsplan van het elektriciteitstransmissienet wordt opgesteld door de netbeheerder Elia in samenwer-king met de Algemene Directie Energie en het Federaal Planbureau en voor advies voorgelegd aan de CREG. De wet van 6 mei 2009 heeft de timing voor het opstellen van het ontwikkelingsplan gewijzigd. Voortaan moet het om de vier jaar worden aangepast, met dien verstande dat de aan-passing moet plaatsvinden binnen de twaalf maanden na de publicatie van de prospectieve studie (zie punt 2.4.2.).61

Aangezien de eerste prospectieve studie voor elektriciteit slechts in december 2009 werd gepubliceerd, zal het aange-paste ontwikkelingsplan ten vroegste in 2010 aan de CREG kunnen worden voorgelegd voor advies. Hierbij zal de CREG haar taak anders moeten invullen naargelang het ontvlech-tingsregime waarvoor België zal opteren in het kader van het derde wetgevingspakket (volledige unbundling, ISO, ITO: zie punt 1.1. supra).

2.6.1.5. Het beheer van de beschikbare capaciteit op de koppelverbindingen met het buitenland

Op 17 september 2009 keurde het Directiecomité het voorstel van Elia goed aangaande de geharmoniseerde vei-lingregels voor de Centraal-West-Europese regio, met uit-zondering van de artikelen 3.04(a) en 4.01(b), die betrekking hebben op resp. de schorsingsvoorwaarden en de com-pensatieregeling.62 De CREG stond evenwel de toepassing van deze laatste twee artikelen toch toe om de overige ge-realiseerde verbeteringen niet in het gedrang te brengen. De voorgestelde veilingregels zijn immers een aanzienlijke vooruitgang ten opzichte van de huidige regionale situatie en kunnen aanleiding geven tot een verdere integratie van de elektriciteitsmarkten in de CWE-regio. Een intensief overleg tussen netbeheerders en regulatoren vond plaats in de maanden en jaren voorafgaand aan het voorstel van geharmoniseerde veilingregels (zie punt 1.4).

60 Ministerieel besluit van 24 december 2009 houdende het opleggen van prijs- en leve-ringsvoorwaarden voor het leveren in 2010 en 2011 van de secundaire regeling doorverschillendeproducenten(BelgischStaatsbladvan31december2009).

61Wetvan6mei2009houdendediversebepalingen(BelgischStaatsbladvan19mei2009).62 Beslissing (B)090917-CDC-899, beschikbaar op www.creg.be. De CREG besliste op

gelijkaardige wijze over een eerste versie van de geharmoniseerde veilingregels op3september2009:ziebeslissing(B)090903-CDC-896.

Dankzij de geharmoniseerde veilingregels gelden in de CWE-regio dezelfde regels voor de toewijzing van capaci-teit voor de koppelverbinding, ongeacht de koppelverbin-ding waarvoor men capaciteit wenst te verkrijgen. Tevens dient de marktspeler zich niet meer te richten tot verschil-lende veilingbureaus, maar volstaat het nu om zich te wen-den tot één gezamenlijk veilingbureau, CASC CWE, voor de verwerving van jaarlijkse en maandelijkse interconnec-tiecapaciteit in de CWE-regio en dagelijkse op de Duits- Nederlandse en Duits-Franse grenzen.

Voorts nam het Directiecomité in november 2009 eveneens een beslissing over het voorstel van Elia aangaande de ver-deling van de commerciële capaciteit op de koppelverbin-ding België-Frankrijk over de verschillende tijdshorizonten.63 Hoewel het voorstander is van het maximaliseren van de over de langst mogelijke periodes toegewezen capaciteit, heeft het Directiecomité de toepassing toegelaten van de door Elia voorgestelde verdelingsregel, die een bepaald ge-deelte van de beschikbare capaciteit voorbehoudt voor de daghorizon en de marktkoppeling.

Daarnaast werd in mei 2009 een intraday-mechanisme voor de toekenning van koppelverbindingscapaciteit in werking gesteld door Elia op de Belgisch-Nederlandse grens. Dit mechanisme steunt op het verbeterde pro rata-principe dat al op de Franse grens wordt gebruikt. Deze inwerking-stelling was een gevolg van de beslissing die de CREG in december 2008 had genomen. Door deze beslissing en in afwachting van een definitief systeem had de CREG de voorlopige toepassing van de door Elia voorgestelde regels toegestaan.64

Ten slotte nam het Directiecomité van de CREG op 22 december 2009 eveneens een beslissing over het voor-stel van Elia aangaande de toewijzingsregels van intraday-capaciteit op de interconnecties Nederland-België (INB) en Frankrijk-België (IFB), met uitzondering van enkele artikelen die het verbeterd pro rata-systeem en de schorsingsvoor-waarden betreffen.65 Het voorstel van Elia was gebaseerd op een eerder voorstel van december 2007 (IFB) en december 2008 (INB), en had tot doel om de regels coherent te ma-ken met de geharmoniseerde CWE-veilingregels. Daarnaast bevat het huidige voorstel ook merkelijke verbeteringen inzake de aansprakelijkheidsregeling en werden de regels aangaande de vastheid van de uitwisselingsprogramma’s in de INB-regels afgestemd op de IFB-regels en de geharmo-niseerde CWE-veilingregels.

63 Beslissing(B)091126-CDC-926overdeaanvraagtotgoedkeuringvanhetvoorstelvandeN.V.EliaSystemOperatorbetreffendedemethodenvoorcongestiebeheerendemetho-den voor de toekenning van de beschikbare capaciteit op de koppelverbinding België-Frankrijkaandetoegangsverantwoordelijken.

64ZieJaarverslag2008,punt2.6.1.6.,p.60.65Beslissing(B)091222-CDC-933,beschikbaaropwww.creg.be.

ELEKTRICITEIT


5.000

4.000

3.000

-3.000

2.000

-2.000

1.000

-1.000

0

MW

Genomineerde energie op D-1 Beschikbare uitvoercapaciteit Beschikbare invoercapaciteit

2.6.1.6. De evolutie van de buitenlandse handel

In tegenstelling tot vorige jaren heeft België in 2009 elek-trische energie uitgevoerd. Na de liberalisering is het trou-wens de eerste maal dat België op jaarbasis elektrische energie uitvoert. De netto fysische uitvoer bedroeg onge-veer 1,8 TWh in 2009, en dit terwijl in 2008 de netto invoer nog 10,6 TWh bedroeg, het maximum dat na de liberalise-ring werd opgetekend. De bruto fysische invoer bedroeg in 2009 slechts ongeveer 9,5 TWh tegenover 17,1 TWh in 2008 en de bruto fysische uitvoer bedroeg ongeveer 11,3 TWh tegenover 6,6 TWh in 2008.

Een belangrijk deel van de fysische energiestromen komt voort uit de grensoverschrijdende transits van elektriciteit doorheen het Belgische net. De fysische transits vertegen-woordigden volgens Elia ongeveer 6,2 TWh in 2009 of een toename ten opzichte van 2008 met 1,5 TWh. Net zoals de vorige jaren vertoonden de niet-geïdentificeerde stromen tussen januari en april een trend van noord naar zuid. In te-genstelling tot het verleden vertoonden deze stromen enkel in mei een trend van zuid naar noord om voor de rest van het jaar weer hoofdzakelijk van noord naar zuid te vloeien. Het maximum van deze stromen bedroeg van noord naar zuid 2.238 MW en van zuid naar noord 1.304 MW.

In het algemeen genomen worden de niet-geïdentificeerde stromen nu beperkt door de dwarsregeltransformatoren die sinds eind 2008 op alle interconnecties op de noordgrens voorzien zijn. De uitschieters zijn meestal het gevolg van het niet-beschikbaar zijn van een dwarsregeltransformator

of beperkingen in de omliggende netten. Zo werd het maxi-mum van 2.238 MW opgetekend nadat de dwarsregeltrans-formator van Zandvliet in het kader van het BRABO-project (ontwikkeling van het net in de Antwerpse haven) uit dienst genomen werd.

Via het intraday-mechanisme voor interconnectiecapaci-teit dat in mei 2007 op de zuidgrens is opgezet, werd er in 2009 316 GWh geïmporteerd vanuit Frankrijk en 285 GWh geëxporteerd naar Frankrijk. Sinds mei 2009 is er ook een intraday-mechanisme operationeel op de noordgrens, met een import en export van respectievelijk 51 en 94 GWh. De intraday-interconnecties op de zuidgrens worden ge-durende ruim 25% van de tijd gebruikt, terwijl deze op de noordgrens ongeveer 10 à 20% van de tijd gebruikt worden, afhankelijk van de richting.

Figuur 7 geeft de evolutie van de gemiddelde maandelijkse import- en exportcapaciteit die beschikbaar wordt gesteld aan de markt op Day Ahead, evenals het totale nettoge-bruik ervan. Opvallend is de verhoogde beschikbaarheid van importcapaciteit tijdens de wintermaanden. In 2007 zakte deze beschikbaarheid tussen april en mei, in 2008 was dit een maand eerder, tussen maart en april, en in 2009 nog een maand eerder. Merk ook op dat de gemiddelde export-capaciteit veel lager is (tussen 2.000 en 2.700 MW) dan de importcapaciteit (tussen 3.300 en 4.800 MW).

Opvallend is ook de evolutie van het gebruik van de intercon-nectiecapaciteit. Tussen september 2007 en juni 2008 im-porteerde België netto gemiddeld meer dan 1.000 MW, met

Figuur 7: Beschikbaarheid en gebruik van de interconnectiecapaciteit (2007 tot 2009)

2007

/01

2007

/03

2007

/05

2007

/07

2007

/09

2007

/11

2008

/01

2008

/03

2008

/05

2008

/07

2008

/09

2008

/11

2009

/01

2009

/03

2009

/05

2009

/07

2009

/09

2009

/11

Bron: CREG

ELEKTRICITEIT


pieken tot boven 2.000 MW in maart en april 2008. Na juni 2008 veranderde dit beeld compleet en importeerde België steeds minder elektriciteit, om vanaf april 2009 een netto-exporteur te worden (met uitzondering van november 2009).

2.6.2. De transmissienettarieven

2.6.2.1. De tariefmethodologie

De tariefmethodologie werd in de loop van het jaar 2009 niet gewijzigd. Met ingang van de regulatoire periode 2008-2011 is een reguleringsmethode van kracht die gebaseerd is op een gewaarborgd inkomen voor de netbeheerder, aange-vuld met incentives tot kostenbeheersing. Daarbij werd de regulatoire periode verlengd tot 4 jaar.

Bij beslissing van 26 november 2009 legde het Directie-comité het rapporteringsmodel voor de transmissienetbe-heerder vast, samen met de bijbehorende richtlijnen.66 Dat gebeurde in overleg met de netbeheerder: het rapporte-ringsmodel legt immers de modaliteiten vast van diens ta-rifaire rapportering aan de CREG.

2.6.2.2. De tarieven voor 2008

Het Directiecomité heeft zich in zijn beslissingen van 7 mei 200967 en van 18 juni 200968 uitgesproken over de tarifaire saldi met betrekking tot het exploitatiejaar 2008, zoals ge-rapporteerd door Elia System Operator. Volgens de jaarver-slaggeving van Elia aan de CREG had de toepassing van de nettarieven tijdens het exploitatiejaar 2008 aanleiding gege-ven had tot drie verschillen ten aanzien van de gebudget-teerde bedragen:

(i) de werkelijk vervoerde volumes en de werkelijke volu-memix overtroffen de budgettair verwachte volumes en volumemix;

(ii) het werkelijke bedrag aan niet-beheersbare inkomsten overtrof het gebudgetteerde bedrag;

(iii) het werkelijke bedrag aan beheersbare inkomensele-menten was kleiner dan het gebudgetteerde bedrag.

Op basis van de resultaten van haar controleprogramma over de jaarrapportering 2008 van Elia, kon de CREG het volgende vaststellen:

(i) Er vond geen kruissubsidiëring plaats tussen de be-heersbare en de niet-beheersbare elementen van het totale inkomen.

(ii) Ondanks de terugval van de economische activiteit, vooral in het tweede halfjaar van 2008, was er toch een

66Beslissing(B)091126-CDC-658E/14.67Beslissing(B)090507-CDC-658E/12.68Beslissing(B)090618-CDC-658E/13.

globaal overschot uit de volumeverschillen. De terugval in de afgenomen energie (-1,98% t.o.v. budget) werd meer dan gecompenseerd. Het globale overschot uit vo-lumeverschillen bedroeg 1.424.000,00 EUR.

(iii) Voor de niet door de netbeheerder beheersbare inko-menselementen werd een globaal tekort vastgesteld van 17.138.000,00 EUR. Dat tekort is vooral het gevolg van zo goed als gehalveerde inkomsten uit de veiling van interconnectiecapaciteit (- 23.834.000,00 EUR).

(iv) De inspanningen van de netbeheerder tot kostenbeheersing hebben geleid tot een kostenvermindering en dus een overschot van 1,75% ten overstaan van het budget van de beheersbare inkomenselementen.

In het voorjaar van 2011 zal de CREG de Minister van Ener-gie moeten adviseren over de bestemming van de gecumu-leerde saldi uit volumeverschillen en uit de niet-beheersbare inkomenselementen voor de exploitatiejaren 2007, 2008, 2009 en 2010. De bestemming van het saldo uit de beheers-bare inkomenselementen ligt daarentegen op voorhand vast en komt als incentive tot kostenbeheersing integraal toe aan de netbeheerder.

2.6.2.3. De tarieven voor 2008-2011

Gedurende het exploitatiejaar 2009 bleven de door de CREG goedgekeurde meerjarentarieven ongewijzigd van kracht. De evolutie van de transmissienettarieven sinds het begin van de tariefregulering door de CREG is opgenomen in tabel 2.

2.6.2.4. De wijzigingen van het reglementair kader

De tariefregels bleven in 2009 nagenoeg ongewijzigd, be-houdens de vastlegging van het rapporteringsmodel (zie punt 2.6.2.1. supra) en de wijziging van artikel 12novies van de Elektriciteitswet (vervanging van de adviesbevoegdheid van de CREG door een voorstelbevoegdheid).69 Deze laatste wijziging is er gekomen na een veroordeling van België door het Hof van Justitie van de Europese Unie.70

Het Hof oordeelde dat de Belgische regulator onvoldoende invloed had bij het opstellen van afwijkende tariefmethodes voor nieuwe transmissie-infrastructuur, doordat de CREG terzake slechts een adviserende bevoegdheid kreeg toe-bedeeld. De onmiddellijke impact van dit arrest is relatief beperkt, aangezien de uitvoerende macht geen gebruik had gemaakt van de wettelijke machtiging om bijzondere regels vast te stellen aangaande afschrijvingen en billijke winst-marge bij investeringen van nationaal of Europees belang. Op principieel vlak vormt het arrest echter een belangrijke

69 Wijzigingingevoerddoorartikel14vandeWetvan30december2009houdendediversebepalingen(BelgischStaatsbladvan31december2009).

70Arrestvan29oktober2009 (zaaknr.C-474/08).

ELEKTRICITEIT


bevestiging van de centrale rol die toekomt aan de regulator bij het vastleggen van de tariefmethodes.

Dit wordt overigens ook beklemtoond in de parlementaire voorbereiding, waar gesteld wordt dat de Koning geen wij-zigingen kan aanbrengen in de door de CREG voorgestelde tariefmethodologie.71

2.7. De distributienettarieven

2.7.1. De tariefmethodologie

Zoals aangekondigd in het jaarverslag 2008, is vanaf 1 januari 2009 een nieuwe reguleringsmethodologie van kracht geworden: met ingang van de regulatoire periode 2009-2012 werd de vroegere cost plus-regulering vervan-gen door een methodologie gebaseerd op een gewaarborgd inkomen voor de netbeheerder, aangevuld met incentives tot kostenbeheersing. Dit nieuwe regime waarborgt de net-beheerder gedurende een regulatoire periode van vier jaar een totaal inkomen dat volstaat om zijn wettelijke taken uit te voeren en een billijke winstmarge als vergoeding voor het in zijn net geïnvesteerde kapitaal.

71 MemorievanToelichting,Parl.St.Kamer,2009/2010,nr.2299/001,p.15.72 Koninklijk besluit van 2 september 2008 betreffende de regels met betrekking tot de

vaststellingvanendecontroleophet totaal inkomenendebillijkewinstmarge,deal-gemenetariefstructuur,hetsaldotussenkostenenontvangstenendebasisprincipesenproceduresinzakehetvoorstelendegoedkeuringvandetarieven,vanderapporteringenkostenbeheersingdoordebeheerdersvandedistributienettenvoorelektriciteit(BelgischStaatsbladvan12september2009).Zieookhieronder,punten2.7.4.en2.7.5.

In 2009 hebben een aantal rechterlijke beslissingen de gel-digheid in vraag gesteld van het koninklijk besluit waarin deze regeling is uitgewerkt,72 en dit op grond van onre-gelmatigheden bij de totstandkoming ervan. De wetgever heeft gepoogd om één en ander te dekken door het betrok-ken besluit bij wet te bekrachtigen.73

De CREG van haar kant heeft in 2009 de rapporteringsmo-dellen goedgekeurd die de distributienetbeheerders moe-ten hanteren onder het nieuwe systeem. Deze modellen dienen als basis voor alle informatieverstrekking naar de CREG toe en hebben als doel zo goed en volledig mogelijk de informatiebehoeften van de CREG in een gestandaardi-seerd formaat weer te geven. Het model voor de ex ante rapportering werd goedgekeurd op 9 februari 200974 en be-gin maart 2009 naar alle distributienetbeheerders verstuurd met het oog op het indienen van nieuwe tariefvoorstellen. In een afzonderlijke beslissing van 27 augustus 2009 werd het ex post rapporteringsmodel vastgelegd.75

73 Wetvan15december2009houdendebekrachtigingvandiversekoninklijkebesluitenge-nomenkrachtensdewetvan29april1999betreffendedeorganisatievandeelektriciteits-marktendewetvan12april1965betreffendehetvervoervangasachtigeproductenenanderedoormiddelvanleidingen(BelgischStaatsbladvan23december2009).

74Beslissing(B)090226-CDC-845.75Beslissing(B)090827-CDC-893.

Tabel 2: Evolutie van de kostprijs voor elektriciteitstransmissie volgens spanningsniveau, excl. toeslagen en btw (in €/MWh)

Afname in denetten 380/220/150 kV

Afname transformatienaar 70/36/30 kV

Afname in denetten 70/36/30 kV

Afname transformatienaar Middenspanning

Gebruiksduur (u/jaar) 7.000 6.500 6.000 5.500

Kostprijs in €/MWh € /MWh % t.o.v. vorige periode

€ /MWh % t.o.v. vorige periode



2002 januari – september (1)

6,4014 9,0838 13,0100 15,7773

2002 oktober – december en 2003 januari – maart

5,1503 -19,54% 6,7534 -25,65% 9,2888 -28,60% 11,5320 -26,91%

2003 april – december 4,8239 -6,34% 6,3065 -6,62% 8,6259 -7,14% 10,9897 -4,70%

2004 4,4098 -8,58% 5,8862 -6,66% 8,2113 -4,81% 10,0685 -8,38%

2005 3,8417 -12,88% 5,1782 -12,03% 7,4714 -9,01% 8,7815 -12,78%

2006 3,4357 -10,57% 4,5834 -11,49% 7,0442 -5,72% 8,2754 -5,76%

2007 3,0232 -12,01% 4,1466 -9,53% 6,1883 -12,15% 7,3562 -11,11%

Globale daling 2007 t.o.v. 2002 - januari tot september

-52,77% -54,35% -52,43% -53,37%

AANVANG MEERJARENTARIEF REGULATOIRE ¨PERIODE 2008-2011

2008 3,5002 15,78% 4,9766 20,02% 7,7060 24,52% 9,1063 23,79%

2009 3,5002 0,00% 4,9766 0,00% 7,7060 0,00% 9,1063 0,00%

Globale tariefdaling sinds periode (1) tot 2009

-45,32% -45,22% -40,77% -42,28%

Bron: CREG

ELEKTRICITEIT


2.7.2. De tarieven voor 2007

In een aantal arresten van november 2008 heeft het Hof van Beroep te Brussel het beroep van bepaalde distributie-netbeheerders ingewilligd. Zij hadden dit beroep ingesteld tegen de beslissing van het Directiecomité om voorlopige tarieven op te leggen voor het exploitatiejaar 2007. Deze arresten zijn analoog aan de eerdere rechtspraak van het Hof,76 maar gaan ten dele ook verder doordat het Hof van Beroep terugkomt op de berekening van de bonus/malus over het exploitatiejaar 2005. Het Hof stelt zich hier expli-ciet in de plaats van de regulator door zelf een berekening te maken van de bonus of malus, terwijl deze volgens de geldende wetgeving voortvloeit uit een onderzoek van de CREG van de jaarlijkse rapportering van de netbeheerder. De CREG kan dergelijke verregaande interpretatie van de volle rechtsmacht van het Hof van Beroep niet bijtreden en heeft een cassatievoorziening ingeleid tegen deze arresten.

Als gevolg van de vernietigingsarresten heeft het Directie-comité in 2008 en 2009 voor vier distributienetbeheerders een nieuwe beslissing genomen over de tarieven voor het exploitatiejaar 2007. Drie van de betrokken distributienetbe-heerders hebben deze beslissingen opnieuw aangevochten.


In maart 2009 bracht het Directiecomité, overeenkomstig het koninklijk besluit van 11 juli 2002, verslag uit over de distribu-tienettarieven toegepast in 2008.77 Dit verslag, overgemaakt aan de Minister van Energie en aan de distributienetbeheer-ders, geeft een overzicht van het verloop van de procedure die heeft geleid tot de goedkeuring van (voorlopige) tarieven. Verder geeft het de punten aan waarop het Directiecomité de tariefvoorstellen heeft laten aanpassen opdat deze zouden voldoen aan de wettelijke en reglementaire criteria. Het ver-slag herneemt tot slot alle toegepaste tarieven en onderzoekt de cijfermatige impact van deze tarieven op de afnemers, be-rekend op basis van profielen van typeklanten.

Het onderzoek van de jaarlijkse rapportering van de distri-butienetbeheerders over het exploitatiejaar 2008 met het oog op het vaststellen van een bonus/malus werd zoals de vorige exploitatiejaren aangevuld met controles ter plaatse van de rekeningen en van de boekhoudkundige organisatie van de betrokken distributienetbeheerders.

Sinds de behandeling van de rapportering voor het exploi-tatiejaar 2006 werd de methodologie voor het vaststellen van een bonus/malus gewijzigd om gevolg te geven aan de arresten van het Brusselse Hof van Beroep. Het onder-zoek door het Directiecomité op basis van deze aangepaste

76ZiehieroverhetJaarverslag2008,punt2.7.6.opp.56.77VerslagTE2008,beschikbaaropwww.creg.be.

methodologie resulteerde in de toekenning van een bonus (exploitatieoverschot) aan drie distributienetbeheerders voor een totaal bedrag van € 914.262,44 en anderzijds in de vast-stelling van een malus (exploitatiedeficit) in hoofde van de 18 overige distributienetbeheerders voor een totaal bedrag van € 92.853.287,20.

Voor vijf distributienetbeheerders werd in 2009 nog geen bonus/malus-beslissing genomen, wegens aanhoudende discussiepunten tussen de CREG en de netbeheerders.

Het jaar 2008 is het laatste exploitatiejaar waarvoor het Koninklijk Besluit van 11 juli 2002 van kracht was. In het stelsel van meerjarentarifering ligt de beslissing over de bestemming van de exploitatiesaldi bij de Ministerraad, op advies van de CREG. De exploitatiesaldi voor 2008 maken deel uit van de bestemmingsbeslissing die moet worden genomen in het kader van de regulatoire periode 2009-2012.

2.7.4. De tarieven voor 2009-2012

Op 30 september 2008 dienden alle distributienetbeheerders, behalve één, binnen de wettelijke termijn een tariefvoorstel met budget in voor de regulatoire periode 2009-2012. Het Di-rectiecomité besliste echter om de voorstellen te verwerpen en voorlopige tarieven op te leggen. De reden voor verwer-ping was dat geen enkel van de ingediende voorstellen vol-deed aan de voorgeschreven informatievereisten.78

De voorlopige tarieven die werden opgelegd, zijn gebaseerd op de laatste door het Directiecomité goedgekeurde overeen-stemmende delen van het totaal inkomen, zijnde de tarieven over het exploitatiejaar 2008. Deze voorlopige tarieven blijven geldig voor de volledige duur van de regulatoire periode, of tot alle rechtsmiddelen van de CREG of van de distributienetbe-heerder zijn uitgeput of totdat over de twistpunten tussen de CREG en de distributienetbeheerder een akkoord is bereikt.

Het merendeel van de distributienetbeheerders hebben in de loop van het jaar 2009 nieuwe tariefvoorstellen ingediend voor de regulatoire periode 2009-2012. Daarbij hebben de distributienetbeheerders gebruikgemaakt van het nieuwe rapporteringmodel (zie punt 2.7.1.). Voor de volgende distri-butienetbeheerders werden ondertussen tarieven goedge-keurd voor de regulatoire periode 2009-2012: - Imewo, Gaselwest, Iverlek, Iveka, Intergem, Imea, Sibel-

gas Noord (distributienetbeheerders verenigd onder de exploitatiemaatschappij Eandis) => vanaf 1 juli 2009

- Ideg, IEH, Interest, Interlux, Intermosane, Sedilec, Simo-gel (distributienetbeheerders verenigd onder de exploita-tiemaatschappij Ores) => vanaf 1 oktober 2009

- Sibelga => vanaf 1 oktober 2009

78Art.17,§§1en2,vanhetKoninklijkBesluitvan2september2008.

ELEKTRICITEIT


de voorgaande jaren (bonus/malus), dragen eveneens bij tot deze tariefverschillen.

Zoals uit de tabel blijkt, liggen de tarieven toegepast in 2009, in vergelijking met 2008, gemiddeld 9,64% hoger voor de huishoudelijke afnemers. Ook bij de industriële afnemers was er een stijging te noteren van 4,24% voor een verbruik van 1.250 MWh per jaar en 2,05% voor een verbruik van 30 MWh per jaar. Als belangrijkste redenen voor deze tarief-stijgingen gelden:

• hogere kosten om te voldoen aan de opgelegde openbare dienstverplichtingen, zowel nieuwe als bestaande;

• impact van de overdrachten uit voorgaande jaren (in het jaar 2007 werden aanzienlijke malussen geacteerd die via de tarieven dienen te worden gerecupereerd);

Tabel 3: Tarieven voor het gebruik van het distributienet in 2008 en 2009

€ /MWh Tarieven Residentieel laagspanning 3.500 kWh/jaar (1)

Industrieel middenspanning 30.000 kWh/jaar

Industrieel middenspanning 1.250.000 kWh/jaar

DNBGoegekeurd: G

Verlengd 2008: V 2008 (2) 2009 (2)Δ

2009/2008 2008 (2) 2009 (2)Δ

2009/2008 2008 (2) 2009 (2)Δ

2009/2008

AGEM V 44,94 44,94 0,00% 37,57 37,57 0,00% 14,22 14,22 0,00%

AIEG G 35,99 43,74 21,53% 45,81 60,14 31,29% 15,38 27,08 76,09%

AIESH G 57,41 68,13 18,67% 60,10 60,07 -0,05% 23,69 23,85 0,68%

DNB BA V niet van toepassing (3) 80,93 80,93 0,00% 30,00 30,00 0,00%

EV/GHA V 88,10 88,10 0,00% 65,01 65,01 0,00% 15,99 15,99 0,00%

GASELWEST G 55,75 64,07 14,91% 46,22 44,61 -3,48% 15,80 15,65 -0,92%

GASELWEST WA G 50,58 63,75 26,04% 46,22 44,61 -3,48% 15,80 15,65 -0,92%

IDEG G 57,57 63,02 9,47% 44,10 41,77 -5,27% 16,39 15,60 -4,85%

IEH G 48,12 56,75 17,92% 43,99 46,82 6,45% 16,24 17,10 5,32%

IMEA G 46,13 46,79 1,43% 41,88 40,78 -2,63% 14,79 14,81 0,13%

IMEWO G 45,95 52,37 13,96% 39,17 38,07 -2,80% 14,05 14,02 -0,22%

INTER ENERGA V 60,73 60,73 0,00% 32,02 32,02 0,00% 11,56 11,56 0,00%

INTEREST G 69,67 77,49 11,22% 53,12 53,60 0,89% 19,18 19,72 2,83%

INTERGEM G 47,02 53,34 13,43% 38,20 40,51 6,04% 13,45 14,19 5,52%

INTERLUX G 67,63 73,59 8,82% 48,59 46,60 -4,09% 17,60 16,64 -5,47%

INTERMOSANE G 60,23 69,26 15,01% 53,71 55,03 2,45% 20,19 20,94 3,72%

INTERMOSANE VL G 60,23 78,82 30,85% 53,71 55,03 2,45% 20,19 20,94 3,72%

IVEG V 54,10 54,10 0,00% 42,04 42,04 0,00% 15,12 15,12 0,00%

IVEKA G 42,67 48,19 12,92% 37,28 39,16 5,05% 12,58 13,70 8,91%

IVERLEK G 49,59 54,27 9,44% 38,64 39,74 2,84% 13,75 14,30 3,97%

PBE V 59,24 59,24 0,00% 34,69 34,69 0,00% 14,20 14,20 0,00%

PBE W V 49,95 49,95 0,00% 33,32 33,32 0,00% 13,26 13,26 0,00%

SEDILEC G 50,47 55,55 10,05% 39,94 41,52 3,96% 14,73 15,04 2,11%

SIBELGA G 45,25 50,46 11,51% 58,80 48,32 -17,82% 17,45 14,73 -15,58%

SIBELGAS NOORD G 47,80 52,26 9,33% 34,78 46,20 32,86% 12,40 16,51 33,19%

SIMOGEL G 41,49 47,06 13,42% 42,66 44,68 4,73% 14,31 14,97 4,63%

TECTEO V 43,15 43,15 0,00% 51,11 51,11 0,00% 16,92 16,92 0,00%

WAVRE V 37,07 37,07 0,00% 46,25 46,25 0,00% 18,45 18,45 0,00%

WVEM V 62,76 62,76 0,00% 43,63 43,63 0,00% 16,03 16,03 0,00%

Gemiddelde 52,84 57,82 9,64% 45,98 46,68 2,05% 16,34 16,94 4,24%

Bron: CREG

- AIEG => vanaf 1 oktober 2009- AIESH => vanaf 1 november 2009

De tabel hieronder geeft een overzicht van de tariefevoluties 2008/2009, waarbij er voor de distributienetbeheerders met voorlopige tarieven geen evolutie is waar te nemen aange-zien de voorlopige tarieven 2009-2012 gelijk werden gesteld aan de tarieven geldend voor het exploitatiejaar 2008.

Tussen de verschillende distributienetbeheerders kunnen aanzienlijke tariefverschillen worden vastgesteld. De verkla-ring hiervoor ligt enerzijds in topografische en technische factoren eigen aan de beleverde gebieden en anderzijds in de omvang van de openbare dienstverplichtingen en het al dan niet in rekening brengen van de wegenisretributie in de tarieven. Andere factoren, zoals de overdracht van saldi van

(1) Verbruik tijdens daluren: 1.900 kWh; gratis kWh in Vlaanderen niet in mindering gebracht van de tarieven.(2) Tarieven exclusief wegenisretributie in het Waals en Brussels Hoofdstedelijk gewest.(3) DNB BA bedient geen enkele huishoudelijke afnemer.

ELEKTRICITEIT


• hogere financieringskosten omwille van uitgebreide investeringsprogramma’s;

• hogere kosten voor de compensatie van netverliezen.

De CREG heeft reeds in vorige Jaarverslagen aangehaald dat het nieuwe reglementaire kader haar weinig bevoegd-heden laat om een beoordeling te maken van de redelijk-heid en het reële karakter van de kosten zoals deze worden voorgesteld door de distributienetbeheerders.

Over de evolutie van de distributienettarieven 2009-2012 en de impact van de (in het verleden afgesloten) dading op deze tarieven werden op 13 januari 2009 en 10 februari 2009 hoorzittingen van de CREG georganiseerd in de Commissie Bedrijfsleven van het Parlement. Deze hoorzittingen heb-ben ook aanleiding gegeven tot verschillende persberichten van de CREG over de evolutie en totstandkoming van de tarieven.

2.7.5. De rechtspraak

In een aantal arresten van juni 2009 besloot het Hof van Beroep te Brussel tot de onwettigheid van de Koninklijke Besluiten van 2 september 2008.79 Dit oordeel was in eerste instantie gebaseerd op het niet-gerechtvaardigde beroep op de spoedprocedure bij de adviesaanvraag aan de Raad van State. Daarnaast vermeldde het Hof nog andere mogelijke vormfouten (onder meer betreffende het overleg met de gewestregeringen).

Als gevolg van de onwettigheid liet het Hof de betrokken koninklijke besluiten buiten toepassing en gelastte het de CREG om in dezelfde zin te handelen bij het nemen van nieuwe tariefbeslissingen. Dit betekent dat de CREG ge-dwongen wordt om beslissingen te nemen in een regle-mentair vacuüm. Concreet heeft de CREG zich genoodzaakt gezien om voor de desbetreffende distributienetbeheerders onder het continuïteitsprincipe van openbare dienst en reke-ning houdend met artikel 23, §4 van de Richtlijn 2003/54/EG alsnog voorlopige tarieven op te leggen.

De draagwijdte van de arresten is in beginsel beperkt tot de aangevochten beslissingen, maar de situatie heeft onrecht-streeks een veel ruimere weerslag en hypothekeert ook toekomstige tariefbeslissingen. Uit meer recente arresten blijkt dat het Hof zijn rechtspraak in alle te behandelen pro-cedures handhaaft.80

79 ArrestVilledeWavre/CREGvan8juni2009(A.R.nr.2008/AR/3190),arrestALG/CREGvan8juni2009(A.R.nr.2008/AR/3214)enarrestTecteo/CREGvan29juni2009(A.R.nr.2008/AR/3212).

80 ZiearrestAIESH/CREGvan15oktober2009(A.R.nr.2009/AR/171,arrestALG/CREGvan15oktober2009(A.R.nr.2009/AR/170),arrestTecteo/CREGvan15oktober2009(A.R.nr.2009/AR/169).

81Studie(F)080513-CDC-763,beschikbaaropwww.creg.be.82Studie(F)090519-CDC-872,beschikbaaropwww.creg.be.

Ondertussen heeft de wetgever ingegrepen met een wet-telijke bekrachtiging die tot doel had de rechtszekerheid te herstellen (zie punt 2.7.1.), doch het is maar de vraag in hoe-verre dit opzet ook zal worden bereikt.

2.8. De elektriciteitsprijs

2.8.1. De componenten van de elektriciteitsprijs

Op vraag van de Minister van Energie heeft de CREG in het voorjaar van 2008 een studie uitgevoerd over de compo-nenten van de elektriciteits- en aardgasprijzen.81 Aangezien de studie belangrijke inzichten geeft in de evolutie van re-tailprijzen, heeft de CREG beslist om een jaarlijkse update te maken.82 In de update 2009 werden de voorspellingen voor 2008 vervangen door werkelijke cijfers. De studie on-derzoekt de prijsevoluties van de verschillende tariefcompo-nenten voor zes distributiezones, twee leveranciers en zes typeklanten.

De studie kwam daarbij tot de volgende belangrijkste con-clusies. De prijs aan de eindgebruiker is aanzienlijk gestegen voor de periode 2003-2008. In november 2008 bereikte de prijs aan de eindgebruiker zijn hoogste peil sinds juli 2003. Prijsstijgingen van gemiddeld 40% kunnen worden vastge-steld bij Electrabel en Luminus voor alle typeklanten. Voor sommige typeklanten kunnen deze stijgingen zelfs tot 60% en 110% gaan. Deze evolutie is te verklaren door de stijging van de energieprijs, de distributiekosten en bepaalde taksen (energiebelasting en btw).

De evolutie in de energieprijs is de grootste oorzaak van de stijging van de prijs aan de eindgebruiker. Deze evolutie is afhankelijk van de leverancier en de typeklant. Voor Electra-bel kan deze stijging oplopen tot 150% voor een Ic1-klant83. Voor Db-84 en Ic-85 klanten is dit 75%, terwijl voor de andere typeklanten dit gemiddeld 50% is. Bij Luminus bedragen de stijgingen gemiddeld 25% tot 30% uitgezonderd een Ib-86 klant waarvoor dit slechts 20% is. De vastgestelde stijgin-gen zijn het gevolg van de verschillende aanpassingen van de tariefformules én van de evolutie van de facturatiepara-meters. De sterkste stijging is waar te nemen bij een mid-denspanningklant (Ic1) van Electrabel. Sinds 2007 gebruikt Electrabel voor deze klant een tariefformule gebaseerd op EBIq. Dit is een sterk fluctuerende index die de markt volgt

83 EenIc1-klantiseenprofessioneleafnemermeteenmaximaaljaarvermogenvan111kVAdiebevoorraadwordtviahetmiddenspanningsnet.

84 Een Db-klant is een huishoudelijke afnemer met een verbruik van 1.200 kWh per jaarzondernachtteller.

85 EenIc-klantiseenprofessioneleafnemermeteenmaximaaljaarvermogenvan111kVAdiebevoorraadwordtviahetlaagspanningsnet.

86 EenIb-klantiseenprofessioneleafnemermeteenmaximaaljaarvermogenvan55kVA.Hijverbruiktjaarlijks50.000kWhzondernachttellerenwordtbevoorraadviahetlaagspan-ningsnet.

ELEKTRICITEIT


op basis van de Endexnoteringen van forward elektriciteits-prijzen voor de Belgische groothandelsmarkt. Sinds het na-jaar 2008 zijn de forwards op de energiemarkt in dalende lijn door de economische crisis, waardoor de EBIq vanaf januari 2009 ook opnieuw daalde.

De distributienettarieven waren in 2007 op hun laagste peil sinds 2003, maar stegen in 2008 opnieuw naar het niveau van 2003. Dit wordt veroorzaakt door:

• de arresten die het Hof van Beroep in 2007 heeft geveld, gevolgd door de dading met distributienetbeheerders;

• de stijgende OLO-rente;• de uitbreiding van de openbare dienstverplichtingen;• bijkomende investeringen.

Figuur 8: Overzicht van de evolutie van de prijs aan de eindverbruiker – 07/2003=100

20030

20

60

100

140

40

80

120

160

2005 20072004 2006 2008

Dc-Gaselwest-Electrabel

Dc-IEH-Electrabel

Dc-Imewo-Electrabel Dc-Interenerga-Electrabel

Dc-Tecteo-Electrabel Dc-Sibelga-Electrabel

Dc - Electrabel-07/2003=100

20030

20

60

100

140

40

80

120

160

2005 20072004 2006 2008

Dc-Gaselwest-Luminus

Dc-IEH-Luminus

Dc-Imewo-Luminus Dc-Interenerga-Luminus

Dc-Tecteo-Luminus Dc-Sibelga-Luminus

Dc - Luminus-07/2003=100

20030

100

200

50

150

250

2005 20072004 2006 2008

Ic1-Gaselwest-Electrabel

Ic1-IEH-Electrabel

Ic1-Imewo-Electrabel Ic1-Interenerga-Electrabel

Ic1-Tecteo-Electrabel Ic1-Sibelga-Electrabel

Ic1 - Electrabel-07/2003=100

Ic1-Gaselwest-Luminus

Ic1-IEH-Luminus

Ic1-Imewo-Luminus Ic1-Interenerga-Luminus

Ic1-Tecteo-Luminus Ic1-Sibelga-Luminus

0

20

60

100

140

40

80

120

2003 2005 20072004 2006 2008

Ic1 - Luminus-07/2003=100

Bron: CREG

ELEKTRICITEIT


2.8.2. De evolutie van de elektriciteitsprijzen op de residentiële markt

Sinds februari 2008 publiceert de CREG elke maand op haar website de evolutie van de elektriciteitsprijzen op de resi-dentiële markt. Uit deze evoluties blijkt dat de vrijmaking van de elektriciteitsmarkt vooral in het voordeel van de huis-houdelijke afnemers in het Vlaams gewest heeft gespeeld. Om stedenbouwkundige en geografische redenen zijn de distributiekosten er lager dan het nationale gemiddelde en blijft de toekenning van gratis kWh door het gewest er behouden.

De gunstige evolutie van de distributienettarieven die sinds 2005 dank zij de onafgebroken controle van de CREG werd bereikt, kwam in 2008 echter in gevaar door een aantal rechterlijke beslissingen die tot gevolg hadden dat de be-oordelingsmacht van de CREG beperkt werd. Hoewel de distributienettarieven daardoor in 2008 en voor de periode 2009–2012 in stijgende zin evolueerden en het voordeel van de vrijmaking beperkten, maakt een goede keuze van leve-rancier in het Vlaamse gewest het de residentiële verbruiker nog altijd mogelijk een lager tarief te betalen dan het aan de index aangepaste gereguleerde tarief van 2004.

In het Waals en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hebben verschillende factoren een ongunstige invloed op de door de residentiële verbruiker betaalde prijs: distributie-kosten die hoger liggen dan het nationale gemiddelde, de gelijkschakeling van de leverancierstarieven met deze die in Vlaanderen worden toegepast, een vaste term die afge-tekend hoger is dan in het oude gereguleerde tarief en het ontbreken van gratis kWh. Sinds de in 2008 ingezette stijging van de distributienettarieven (zie 2.7.) is de toestand nog ver-slechterd. Daardoor is het voor bepaalde verbruikers in be-paalde distributiezones niet meer mogelijk om interessantere prijzen te bekomen dan in het oude gereguleerde systeem, zelfs als ze voor de meest concurrentiële leverancier kiezen.

2.8.3. Studies over de elektriciteitsprijzen in het segment van de grote industriële afnemers

De CREG heeft in de loop van 2009 drie studies gemaakt over de elektriciteitslevering aan verbruikers die in België over een afnamepunt beschikken waarvan het jaarverbruik hoger is dan 10GWh of die een vermogen vereisen dat ho-ger is dan 5MW.87 Het doel was niet alleen om de prijsevo-lutie tussen 2002 en 2008 te analyseren (EUR/MWh), maar ook om de factoren te onderzoeken die aan de oorsprong liggen van deze evolutie.

87Studies(F)091119-CDC-916,(F)091029-CDC-917en(F)091119-CDC-923.

Behalve een gestage stijging van de gemiddelde energie-prijzen sinds 2006, heeft de CREG kunnen vaststellen dat er grote verschillen bestaan tussen de eenheidsprijzen die worden aangerekend aan de grote industriële afnemers, verschillen die niet enkel te verklaren zijn door het waarge-nomen verbruiksvolume. De CREG heeft vastgesteld dat in 2008 verschillende prijszettingmechanismen naast el-kaar bestonden, hetgeen een verklaring kan vormen voor de waargenomen prijsverschillen. Dit naast elkaar bestaan valt te verklaren door de uiteenlopende datums van inwer-kingtreding evenals door de uiteenlopende duur van de le-veringscontracten. Zo blijven prijszettingmechanismen die gebruikt werden vóór de vrijmaking van de sector vandaag nog altijd bestaan naast de mechanismen die onlangs door de leveranciers werden ingevoerd om « beter overeen te stemmen met het risicoprofiel » van hun afnemers.

In het kader van deze analyse van de prijszettingmechanis-men heeft de CREG de omvang kunnen meten van de toe-vlucht tot de « referentieprijs » van het Power BE segment van de Endex beurs, waarvan de non-transparantie en de twijfelachtige representativiteit ook elders werden aange-stipt door de CREG (zie punt 2.8.2. hierboven). Voorts be-merkte de CREG een tendens tot het complexer maken van de voorgestelde prijszettingmechanismen. Geplaatst tegen-over mechanismen die een grondige kennis van de energie-markten vereisen, ziet de industriële afnemer zich verplicht om zich met externe hulpbronnen te omringen voor het be-heer van zijn elektriciteitslevering.

2.8.4. Internationale vergelijking van de elektriciteitsprijs

Figuur 9 toont aan dat de elektriciteitsprijzen exclusief be-lasting tijdens het eerste semester van elk jaar voor huis-houdelijk gebruik het laagst zijn in Frankrijk, waar ze ook het minst gevoelig zijn voor de prijsstijgingen van de fossiele brandstoffen. Tijdens de eerste helft van 2009 geven de Bel-gische prijzen de al vanaf eind 2008 ingezette daling van de energieprijzen aan, die zich in 2009 heeft voortgezet. Merk op dat tijdens de eerste helft van 2009 alle landen met uit-zondering van Frankrijk vrij dicht bij elkaar liggende prijzen hebben voor de beschouwde typeklant.

ELEKTRICITEIT


Figuur 9: Evolutie van de elektriciteitsprijzen voor residentiële klanten (2006-2009)

0,1200

0,1000

0,0800

0,0600

0,0400

0,0200

0,0000

België Duitsland Frankrijk Nederland VerenigdKoninkrijk

2006

2007

2008

2009

2006

2007

2008

2009

€/k

Wh

0,1600

0,1400

0,1200

0,1000

0,0800

0,0600

0,0400

0,0200

0,0000


€/k

Wh

Voor de kleine industriële afnemers (figuur 10) is de toe-stand nagenoeg vergelijkbaar, hoewel de prijzen in het Verenigd Koninkrijk minder voordelig zijn en de Belgische

prijzen hier des te sterker afgestemd zijn op de beurzen daar de huishoudelijke tarieven in 2009 een stijging zoals in de buurlanden aangeven.

Figuur 10: Evolutie van de elektriciteitsprijzen voor kleine industriële klanten (2006-2009)

Bron: Eurostat

Bron: Eurostat

ELEKTRICITEIT


2.9. De verbetering van de werking en de opvolging van de elektriciteitsmarkt

2.9.1. De falende prijsvorming in de vrijgemaakte Belgische elektriciteitsmarkt

Op 26 januari 2009 publiceerde de CREG een studie over de falende prijsvorming in de vrijgemaakte elektriciteitsmarkt en de oorzaken ervan.88 De resultaten van deze studie moeten worden gezien als een eerste inventaris van pro-bleemgebieden in het kader van de permanente monitoring-bevoegdheden die aan de CREG werden toegewezen.

In deze studie ging de CREG onder meer in op de gevolgen van de twijfels over de aanpak van de marktmacht van de dominante speler en over de daadwerkelijke geleidelijke uit-stap uit de kernenergie; de invloed van de liberalisering op de prijsvorming in het algemeen, waarbij niet langer sprake is van een prijsontwikkeling op basis van de werkelijke kost-prijzen; de twijfels over de representativiteit (en de robuust-heid) van de groothandelsprijs op de Belgische energiebeurs BELPEX, terwijl 87% van de groothandel over the counter plaatsvindt; de absoluut niet transparante, noch representa-tieve prijsvorming op het Belgische segment Power BE van de Nederlandse energiebeurs ENDEX, die nochtans meer en meer als ontwikkelingsparameter van de energieprijzen voor bedrijven wordt gehanteerd.

De CREG schoof de volgende elementen naar voren als pri-oritair voor een effectieve liberalisering:

(i) Om tot een level playing field te komen moet de markt-macht van de dominante speler aangepakt worden. Diens evenwichtig uitgebouwde machinepark, dat mede door te kunnen beschikken over versneld afgeschreven centrales steeds de inframarginale eenheden levert, is binnen België niet beconcurreerbaar;

(ii) Er moet op korte termijn meer aandacht komen voor een marktmodel, taak die de CREG tot de hare neemt;

(iii) In het kader van de regionale integratie (zie punt 1.4.) moet België er absoluut naar streven om op korte ter-mijn een substantieel hogere invoercapaciteit af te dwin-gen. Om de concurrentie met de productieportfolio van de huidige dominante marktspeler aan te kunnen, moet een elektriciteitsonderneming over eenzelfde evenwich-tige portfolio aan productiefaciliteiten beschikken. Der-gelijke producent vindt men niet op Belgische schaal, wellicht wel op Europese schaal;

88Studie(F)090126-CDC-811,beschikbaaropwww.creg.be.

(iv) Er zijn dringend maatregelen nodig om investeringspro-jecten in bijkomende capaciteit te realiseren. Daarvoor is een goed uitgewerkte prospectieve studie vereist en moet er zo snel mogelijk duidelijkheid komen over een mogelijke verlenging of definitieve niet-verlenging van de levensduur van de nucleaire centrales.

2.9.2. Studie over de werking van een “single buyer” op de elektriciteitsmarkt

In de loop van het jaar 2009 finaliseerde de CREG een stu-die over de werking van een single buyer op een geliberali-seerde elektriciteitsmarkt.89 Deze studie belicht een aantal algemene principes van dergelijk systeem en schenkt spe-cifieke aandacht aan het functioneren van de single buyer in de Italiaanse energiemarkt.

Op de vrijgemaakte elektriciteitsmarkt is de single buyer verantwoordelijk voor de belevering van de klanten die de overstap naar een specifieke leverancier nog niet hebben gemaakt of wensen te maken. Het is een non-profitorgani-satie, 100% eigendom van de staat, met als enige doelstel-ling de residentiële verbruiker op de elektriciteitsmarkt te vertegenwoordigen om hem op die manier te beschermen tegen mogelijk misbruik door dominante spelers.

Een belangrijk aspect in de omschrijving is het tijdelijke ka-rakter van de single buyer. Het gevaar dat dit tijdelijk karak-ter uit het oog zou worden verloren, is niet denkbeeldig. Dit zou een negatieve invloed hebben op de marktwer-king en een stap terug betekenen in de vrijmaking van de elektriciteitsmarkt.

Daarnaast geeft de studie nog een aantal overwegingen over de samenstelling en organisatie van de single buyer, die de kans op slagen van het systeem sterk beïnvloeden. Een single buyer kan, in de vorm van een tijdelijk overgangs-mechanisme, bijdragen tot de vrijmaking van de markt, maar het succes ervan is mede afhankelijk van andere elementen zoals beschikbaarheid van voldoende productiecapaciteit, nodige investeringen en diversificatie in het productiepark, aantal spelers op de markt, toegang tot de markt, enz.

2.9.3. Studie over het gedrag van marktpartijen op Belpex DAM

De CREG heeft op 7 mei 2009 een studie goedgekeurd over de gedragingen op de Belgische groothandelsmarkt in elek-triciteit tijdens 2007 en de eerste maanden van 2008, naar aanleiding van prijspieken in mei, oktober, november en de-cember 2007 en april en mei 2008.90

89Studie(F)090827-CDC-895,beschikbaaropwww.creg.be.90Studie(F)090507-CDC-860.

ELEKTRICITEIT


Op basis van de informatie waarover het Directiecomité be-schikt en de resultaten van de studie, constateert het dat Electrabel tijdens 2007 en de eerste zes maanden van 2008 op regelmatige wijze een deel van haar productiecapaciteit niet ingezet heeft, terwijl het tegelijkertijd op de Belpex DAM kooporders tegen zeer hoge prijzen heeft geplaatst. De CREG doet daarbij de belangrijke vaststelling dat deze zeer hoge prijzen ver boven de marginale kosten van de be-schikbare productiecapaciteit van Electrabel liggen en dat Electrabel hierdoor systematisch grote volumes productie-capaciteit niet benutte.

Dit heeft bijgedragen tot abnormale prijspieken die voor de markt onverklaarbaar zijn en die aldus het vertrouwen in de Belgische elektriciteitsmarkt en de aangrenzende elektri-

citeitsmarkten ondermijnen, wat op lange termijn leidt tot minder liquiditeit en minder concurrentie op deze markten. Dit heeft eveneens bijgedragen tot een algemene prijsstij-ging op de Belpex DAM. Gezien deze prijs als referentie ge-bruikt wordt voor de Belgische elektriciteitsmarkt, heeft dit een opwaartse invloed op de prijzen in de langetermijnmark-ten. Deze beide effecten schaden de consument.

In deze studie heeft de CREG ook een aantal maatregelen voorgesteld ter verbetering van de werking en de opvolging van de elektriciteitsmarkt, waaronder een gedetailleerder systeem voor het aangeven van de maximale beschikbare productiecapaciteit van de eenheden die aangesloten zijn op het Elianet.

2. De evolutie van de aardgasmarkt


aaRDgas

1.1. Het pakket “Klimaat en Energie” (“Green Package”)

De lezer wordt verwezen naar punt 1.1. van Deel 1.

1.2. Het derde pakket “Energie”

De lezer wordt verwezen naar punt 1.2. van Deel 1.

1.3. Het European Gas Regulatory Forum

In 2009 kwam het European Gas Regulatory Forum, ook wel het Forum van Madrid genoemd, slechts eenmaal bij-een. Dit forum dient als het overlegplatform van alle be-langhebbende partijen voor de ontwikkeling van de interne aardgasmarkt in Europa.91

De vergadering vond plaats op 28 en 29 mei, juist nadat de Raad en het Europese Parlement een akkoord hadden be-reikt over de inhoud van het derde pakket van wetgevende teksten met betrekking tot de gas- en elektriciteitsmarkten. Een belangrijk deel van de discussie werd dan ook besteed aan het plannen van de noodzakelijke acties die de imple-mentatie van het nieuwe Europese kader vergemakkelijken.

Een eerste domein waarop de discussie werd toegespitst, was het voornemen van de Europese Commissie om tij-dens het lopende jaar nieuwe transparantieregels te laten goedkeuren door middel van een comitologieproces onder de bestaande wetgeving. Voor- en tegenstand over de nood-zaak om hiervoor vlugger te gaan dan het nieuwe wetge-vingspakket kwamen aan bod. Het maakte alvast duidelijk dat de slaagkansen van dit proces niet op voorhand kunnen worden ingeschat. Desalniettemin werd later op het jaar overeenstemming bereikt over een ontwerptekst om een proces in de loop van 2010 verder tot een goed einde te kunnen brengen.

Daarnaast werd beslist om een pilootproject op te star-ten voor de ontwikkeling van een Framework Guideline en Netwerkcode die intrinsiek deel uitmaken van het derde

91 De conclusies van het forum en alle daarbij horende documenten zijn beschikbaar opde website van de Europese Commissie: www.ec.europa.eu/energy/gas_electricity/forum_gas_madrid_en.htm.

wetgevend pakket en minimale criteria vastleggen die de netwerkoperatoren in heel Europa zullen moeten respecte-ren. De keuze kwam hierbij te liggen op de ontwikkeling van een leidraad en code met betrekking tot allocatieme-chanismen van capaciteit. Het project heeft tot doel om zo getrouw mogelijk de hele procedure voor het opstellen van deze documenten volgens de toekomstige voorschriften te doorlopen en op punt te stellen. Eind 2009 startte ERGEG alvast de procedure voor de goedkeuring van de Framework Guideline over capaciteitsallocatie.

1.4. De regionale integratie van de aardgasmarkten

Met het derde wetgevend pakket wordt de regionale sa-menwerking die in 2007 op vrijwillige basis werd opgestart tussen verschillende nationale gasmarkten, verplicht ge-maakt. Deze evolutie is voornamelijk een erkenning van het succes van de regionale initiatieven voor de integratie van de aardgasmarkten op regionaal niveau, als tussenstap naar een eengemaakte Europese aardgasmarkt. Het betekent ook een vrijwaring van de “bottom-up” aanpak tegenover de “top-down” aanpak intrinsiek aan Europese regelgeving.

De manier waarop dit nieuwe kader geïnstitutionaliseerd dient te worden, vormde in 2009 het voorwerp van hevige debatten, onder meer op de derde Regional Initiatives An-nual Conference van 17 november 2009 in Brussel.92 Verder onderzoek naar een duidelijke strategische visie, een rati-onalisering van het totale aantal regio’s (voornamelijk van toepassing op de elektriciteitsmarkten) en de noodzaak tot integratie van andere initiatieven (bv. het gasplatform) wer-den vooropgesteld.

De bovenstaande discussie belette de regionale initiatieven echter niet om in hun huidige vorm resultaat te boeken. De Europese Noord/Noordwest-gasregio, waar België deel van uitmaakt samen met Nederland, Frankrijk, Duitsland, En-geland, Ierland, Noord-Ierland, Denemarken en Zweden, spitste de activiteiten in 2009 toe op drie domeinen, zijnde transparantie, investeringen en capaciteit (korte termijn en

92 Meerinformatiehierover istevindenophttp://www.energy-regulators.eu/portal/page/portal/EER_HOME/EER_INITIATIVES/Regional_Initiatives_Conferences/2009%20RI%20Conference.

1. De Europese aardgasmarkt


aaRDgas

secundaire markt). Terwijl zaken zoals de transparantie van gegevens en de allocatie van capaciteit ook op het hogere Europese niveau werden bediscussieerd, waardoor zij op regionaal niveau niet vrij konden worden behandeld, werd met betrekking tot de zoektocht naar de condities voor een optimaal investeringsklimaat wel behoorlijk werk afgele-verd. De uitkomst werd voorgesteld op de algemene sta-keholdersvergadering van 26 november 2009 te Stockholm onder de vorm van zeven aanbevelingen.93 De nadruk komt hierbij te liggen op grensoverschrijdende samenwerking tussen netwerkbeheerders, regulatoren en netgebruikers en op een pleidooi voor een verhoogde transparantie van het investeringsproces.

93 http://www.energy-regulators.eu/portal/page/portal/EER_HOME/EER_INITIATIVES/GRI/North_West/Meetings/SG_meetings/6supthsup%20NorthNW%20SG.

Complementair aan het regionaal initiatief, heeft de CREG deelgenomen aan het Gasplatform dat de overheden, regula-toren en netbeheerders van vijf landen verenigt (Nederland, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland en België). In de nasleep van de Oekraïne-Rusland-crisis en de discussies met de Eu-ropese Commissie over een nieuwe richtlijn, concentreerde het gasplatform zijn werkzaamheden rond het thema van de bevoorradingszekerheid. De processen, modellen en inter-venties op het Europese niveau werden specifiek toegepast op de vijf landen in een poging om de impact voor elk van de betrokken landen beter te kunnen vatten.

2. De Belgische aardgasmarkt

2.1. De aardgasvraag

In 2009 bedroeg het totale aardgasverbruik 194,2 TWh, wat een kleine toename (+1,7%) betekent tegenover het verbruik in 2008 (190,9 TWh). Deze toename was het re-sultaat van een beperkte vermindering van het verbruik door eindafnemers aangesloten op de distributienetten (-1,0%) en een zeer sterke vermindering van het verbruik door de industriële afnemers (-18,3%) enerzijds en een

aanzienlijke stijging van het verbruik voor elektriciteitspro-ductie (+23,2%) anderzijds.

Het procentueel aandeel van H-gas neemt in 2009 verder toe tot 73,8%, tegenover 26,2% voor L-gas. Deze evolutie is de resultante van de ontwikkeling van de deelmarkten zoals die hieronder wordt toegelicht. Vooral de stijging van het aandeel van aardgas gebruikt voor elektriciteitsopwek-king leidt tot de stijging van het aandeel van H-gas in 2009).

Tabel 4: Verdeling per sector van de Belgische aardgasvraag tussen 2001 en 2009 (in TWh)

Bron: CREG

Sectoren 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2009/2008

Distributie 81,1 78,3 83,1 88,3 87,2 88,3 82,6 88,5 87,6 -1,0%

Industrie (rechtstreekse klanten) 52,2 54,7 50,7 49,3 50,2 50,2 50,0 47,8 39,2 -18,0%

Elektriciteitsproductie (gecentraliseerde park) 37,5 40,9 51,1 49,7 52,5 51,9 56,7 54,6 67,3 +23,2%

Totaal 170,8 173,9 184,9 187,3 189,9 190,4 189,3 190,9 194,2 +1,7%


aaRDgas

Figuur 12: Verdeling per sector van de Belgische vraag naar H-gas en L-gas in 2009 en 2008 (in TWh)

Distributienetten Elektriciteitsproductie IndustriëleAfnemers

Bron: CREG

Afna

me

(TW

h)

H L H L H L

2008 2009

70,0

60,0

50,0

40,0

30,0

20,0

10,0

0,0

huishoudelijk en equivalent

industrieelektriciteits-

productie

totaal

460

440

420

400

380

360

340

320

300

280

260

240

220

200

180

160

140

120

100

80

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

100 99 105 109 116 116 113 122 129 134 143 137 146 145 155 158 162 169 164 166

100 92 100 103 111 124 132 131 138 149 155 145 152 141 137 140 139 139 132 109

100 118 122 127 133 161 171 180 240 295 271 255 278 348 338 357 353 386 372 458

100 99 105 109 116 125 129 134 148 162 165 156 166 171 172 177 178 186 179 182

Bron: CREG

Figuur 11: Evolutie van het aardgasverbruik per sector gedurende de periode 1990-2009 (1990=100),

aangepast volgens de klimaatschommelingen


aaRdgas

2.2. De aardgaslevering

2.2.1. De leveringsondernemingen van aardgas

De federale leveringsvergunningen voor aardgas worden toegekend voor een periode van vijf jaar door de Minister van Energie na advies van de CREG. In 2009 ontving de CREG vijf adviesaanvragen, met name drie nieuwe aanvra-gen (RWE Energy Belgium B.V.B.A., E.ON Energy Trading S.E. en ExxonMobil Gas Marketing Europe Ltd.) en twee aanvragen tot behoud na controlewijziging (GDF Suez S.A. en StatoilHydro A.S.A.). In totaal verleende het Directieco-mité in 2009 zes positieve adviezen94 waarvan er één be-trekking had op een aanvraag die eind 2008 werd ingediend.

De Minister van Energie kende in 2009 acht leveringsver-gunningen voor aardgas toe: Distrigas N.V., GDF Suez S.A., Electrabel Customer Services N.V., Electrabel N.V., Statoil-Hydro A.S.A., RWE Energy Belgium B.V.B.A., E.ON Energy Trading S.E. en ExxonMobil Gas Marketing Europe Ltd.

94 Adviezen (A)090212-CDC-822 (Electrabel N.V.), (A)090319-CDC-849 (GDF SUEZ S.A.),(A)090611-CDC-873 (RWE Energy Belgium B.V.B.A.), (A)090709-CDC-879 (E.ON EnergyTradingAG),(A)090716-CDC-880(StatoilHydroA.S.A.)en(A)091001-CDC-908(ExxonMo-bilGasMarketingEuropeLtd).

In 2009 is nieuwkomer Lampiris actief geworden op het ver-voersnet met een marktaandeel van 0,61%. Frappant is dat Lampiris er onmiddellijk in slaagt actief te zijn zowel op de markt voor H-gas als op de markt voor L-gas. Het aandeel van Distrigas op de vervoersmarkt daalde in de eerste helft van 2009 verder in vergelijking met de eerste helft van 2008 en bedroeg 70% (-2,4%). GDF Suez, de tweede grootste speler op de markt, zag zijn positie lichtjes achteruit gaan tot 12,4% (-0,65%). Wingas gaat licht achteruit tot 6,0% (-0,56%). De terugval is vooral het gevolg van een verminde-ring van de afname door de industrie. SPE, dat sinds begin 2008 aanwezig is in alle gebruikerssegmenten, boekt een lichte groei tot 6,9% marktaandeel. StatoilHydro, waarvan de naam gewijzigd werd in Statoil, verwerft een marktaan-deel van 1,9% en wordt de vijfde speler op de markt. Bij de kleinere spelers groeien Electricité de France (EDF), Eneco België B.V. en E.ON Belgium zeer sterk t.o.v. 2008, maar hun marktaandeel in absolute termen blijft beperkt tot res-pectievelijk 0,91%, 0,68% en 0,03%. Essent Energy Trading behoudt een marktaandeel van 0,64%.

Tabel 5: Leveringsondernemingen van aardgas in 2009

* Deze cijfers slaan alleen op de vervoersmarkt: leveringen aan klanten aangesloten op het vervoersnet en op de afnamepunten van de distributienetten. Voor afzonderlijke statistieken over de levering op de vervoers- en distributiemarkt, kan de lezer de gezamenlijke publicatie van de vier energieregulatoren raadplegen op de website van de CREG (www.creg.be).

** Betreft de respectieve marktaandelen van de houders van een leveringsvergunning voor toegang tot het vervoersnet, op basis van de cijfers in de kolom "België". Deze marktaandelen zijn gemiddelde waarden voor het jaar 2009 en geven niet noodzakelijk de toestand op 31 december weer.

Bron: CREG

Verkoopvolume in 2009 (TWh)

Ondernemingen ThuismarktDatum

vergunningThuismarkt België* Elders Totaal

Marktaandeel België**

E.ON Ruhrgas A.G. Duitsland 30.03.07 463,3 0 144,6 607,9 0Distrigas N.V. België 02.03.09 n.b. 135,8 n.b. n.b. 70,0%GDF Suez Frankrijk 26.05.09 n.b. 24,0 n.b. n.b. 12,4%Total gas & Power North Europe N.V. België 13.06.07 2,2 0 1,0 n.b. 0WINGAS GmbH & Co KG Duitsland 03.09.07 166,1 11,7 4,5 182,3 6,0%Essent Energy Trading B.V. Nederland 02.11.07 88,9 1,24 0 90,1 0,64%Gaselys S.A.S. Frankrijk 31.01.08 0 0 0 0 0Nuon Belgium N.V. België 01.10.08 n.b. 0 0 n.b. 0Nuon Energy Trade & Wholesale N.V. Nederland 04.11.08 63,5 3,5 4,0 71,0 0Electrabel Customer Solutions N.V. België 18.09.03 0 0 0 0 0SPE N.V. België 12.03.07 - 13,36 0 13,36 6,9%RWE Energy NL B.V. Nederland 14.07.05 25,3 0 n.b. n.b. 0Electrabel N.V. België 16.03.04 0 0 0 0 0ENI (UK) Ltd. Verenigd Koninkrijk 07.07.04 3,54 0 n.b. n.b. 0EDF N.V. Frankrijk 29.11.05 n.b 0 n.b. n.b. 0EDF Belgium N.V. België 29.11.05 n.b. 1,76 n.b. n.b. 0,91%Essent Belgium N.V. België 29.11.05 n.b. 0 n.b. n.b. 0Merrill Lynch Commodities (Europe) Ltd. Verenigd Koninkrijk 09.06.06. n.b. 0 n.b. n.b. 0Statoil A.S.A. Noorwegen 28.09.09 n.b. 3,76 23,0 n.b. 1,9%Eneco België B.V. Nederland 16.07.07 n.b. 1,32 n.b. n.b. 0,68%E.ON Belgium N.V. België 03.09.07 0 0,06 0 0,06 0,03%Delta Energy B.V. Nederland 02.11.07 n.b. 0 n.b. n.b. 0Air Liquide Technische Gassen B.V. Nederland 20.12.07 n.b. 0 n.b. n.b. 0ConocoPhillips Ltd. Verenigd Koninkrijk 18.02.08 n.b. 0 n.b. n.b. 0Gazprom Marketing &Trading Ltd. Verenigd Koninkrijk 18.04.08 19,93 0 2,40 n.b. 0Lampiris N.V. België 04.11.08 0 1,27 0 1,27 0,61%RWE Energy Belgium bvba België 27.07.09 0 0 0 0 0E.ON Energy Trading SE Duitsland 28.09.09 0 0 0 0 0Exxon Mobil Gas Marketing Europe Ltd Verenigd Koninkrijk 20.11.09 n.b. 0 n.b. n.b. 0


aaRDgas

2.2.2. De maximumprijzen

De lezer wordt verwezen naar punt 2.2.2. van Deel 1, dat mutatis mutandis ook geldt voor de gasmarkt.

2.2.3. De indexatieparameters

Sinds oktober 2003 berekent en publiceert de CREG de pa-rameters voor de indexering van de aardgasprijzen. Sinds 2009 publiceert de CREG tevens de olie- en gasnoteringen die algemeen gebruikt worden bij de tarifering van aard-gas. Deze parameters en noteringen worden verzameld in een gemeenschappelijk document dat kan worden geraad-pleegd via de website.95

Op het vlak van parameters onderscheidt men de parame-ter New G en de parameter Igd. De parameter New G, die uitsluitend aardoliecomponenten behelst, was gebaseerd op de bevoorradingsportefeuille van Distrigas voor de jaren 2005 en 2006. Hij stemt niet meer overeen met de huidige bevoorradingskosten en wordt niet meer gebruikt op de aardgasmarkt. Op vraag van sommige industriële sectoren gingen de berekening en de publicatie ervan nog door ge-durende een overgangsperiode. De CREG heeft een einde gesteld aan deze overgangsperiode door parameter New G vanaf januari 2010 niet meer te publiceren. De parameter Igd wordt verondersteld de evolutie weer te geven van alle andere kosten dan die voor de aankoop van aardgas. Hij maakt gebruik van prijsindexen voor de industriële productie en de loonkosten verstrekt door Agoria. Deze index wordt nog door alle leveranciers gebruikt.

Om het einde van de publicatie van New G te ondervan-gen en de Belgische gasmarkt transparanter te maken, is de CREG in 2009 begonnen met de publicatie van de door de aardgasleveranciers gebruikte noteringen. Sinds de vrij-making van de aardgasmarkt wordt de verkoopprijs van de component "energie" vrij door de leverancier bepaald. Om-dat de leveringscontracten echter nog altijd gebruik kunnen maken van specifieke noteringen, heeft de CREG ervoor gekozen om de berekening en publicatie ervan verder te zetten. De CREG speelt hier de rol van marktfacilitator en laat de leveranciers vrij om deze noteringen over te nemen en zelf de wegingscoëfficiënten in hun tariefformules te bepalen.

In 2009 gebruikten de leveranciers de volgende aardolie- en gasnoteringen bij de tarifering van aardgas. Voor de aard-olienoteringen gaat het om gasoil (GOL) en extra zware stookolie (Heavy Fuel Oil of HFO). De CREG publiceert de zogenaamde "603" waarden ervan, die het gemiddelde vertegenwoordigen van de zes maanden die onmiddellijk

95 http://www.creg.be/nl/tarifparamg2_nl.html.

voorafgaan aan het leveringskwartaal. Het gebruik van ge-middelden wordt geacht een effeningseffect op de prijzen te hebben. Voor de gasnoteringen gaat het om de HUB (Zeebrugge) en de TTF (Nederland). De CREG publiceert de maandwaarden ervan. In tegenstelling tot de aardolienote-ringen worden de gasnoteringen immers niet geëffend.

2.3. De liquiditeit van de groothandelsmarkt

Na jaren van studie en analyse op nationaal niveau en de implementatie van de noodzakelijke maatregelen in België tot bevordering van de handel rond de hub en beurs van Zeebrugge, is door de verdere ontwikkeling van de markten in de ons omringende landen het accent van de activiteiten van de CREG met betrekking tot onderzoek naar de liquidi-teit van de groothandelsmarkt in de loop van 2009 op het regionale en Europese niveau komen te liggen.

Zonder dat er in 2009 noemenswaardig grote bijkomende infrastructuren in bedrijf werden genomen op het Belgische aardgasvervoersnet, kan men vaststellen dat de liquiditeit toch gegroeid is. Ten opzichte van 2008 liggen in 2009 zowel de fysische als de verhandelde volumes op de hub van Zee-brugge gemiddeld 50% hoger, met een piek in de churn fac-tor van 6,0 in augustus 2009. De grote beschikbaarheid van aardgas in ons land was hierbij duidelijk vast te stellen, wat ook de handel met de ons omringende landen ten goede kwam. De interactie met de hubs in Nederland, Duitsland en Frankrijk kende een ongeziene stijging. In het bijzonder is de ontwikkeling van de kortetermijnhandel op het “Net-Connect Germany”-platform in Duitsland opmerkelijk te noemen. De versterkingen op het vlak van infrastructuur die de komende jaren in bedrijf worden genomen, zullen deze regionale interactie alleen maar verder ondersteunen.

In haar zoektocht naar het beste regulatoire kader om de bovenstaande ontwikkelingen verder te ondersteunen, nam de CREG het onderzoek op Europees niveau op sleeptouw naar de beste praktijk inzake toezicht op gashubs in Europa. Het onderzoek werd in 2009 voltooid en zal begin 2010 re-sulteren in een “best practice”-document.

2.4. De bevoorrading in aardgas

De aardgasleveranciers hebben de keuze uit een reeks in-gangspunten op het aardgasvervoersnetwek om hun Belgi-sche klanten met H-gas te bevoorraden. De aardgasklanten die L-gas verbruiken worden rechtstreeks bevoorraad vanuit Nederland of onrechtstreeks, in tegenstroom, via het inter-connectiepunt Blaregnies met Frankrijk. De bevoorrading in LNG, hoofdzakelijk uit Qatar, via de terminal van Zeebrug-ge, vertegenwoordigt in 2009 een aandeel van 9% van het


aaRDgas

Belgisch aardgasverbruik tegenover 11% in 2008. Opvallend zijn de verschuivingen van de bevoorradingsroutes in de individuele portefeuilles van de verschillende leveranciers waardoor er meer aardgas werd ingevoerd via ’s Gravenvoeren en Dilsen (11,3% in 2009 tegenover 5,8% in 2008) en via Eynatten (6,7% in 2009 tegenover 2,6% in 2008). Een stijgende bevoorrading via de (noord-)oostelijke route (Nederland en Duitsland) ligt binnen de verwachtingen en draagt bij tot een meer symmetrisch bevoor-radingspatroon. Het aardgasinvoerknooppunt blijft belangrijk mede door de kortetermijnhandel op de hub van Zeebrugge.

De aardgasleveranciers die actief zijn op de Belgische markt beschikken over een gedifferentieerde bevoorradingsporte-feuille waarin de rechtstreeks met de aardgasproducenten afgesloten langetermijncontracten veruit de belangrijkste component zijn. De kortetermijnhandel in de bevoorrading van België kent een lichte daling (18,4% in 2009 tegenover 20,9% in 2008) maar er wordt een duidelijke stijging op-getekend van bevoorradingscontracten met een duur van meer dan 1 jaar die afgesloten worden op de groothandels-markt (5,2% in 2009 tegenover 2,4% in 2008).

Westen(Zeebrugge)38,3%

LNG-terminal9,0%Noorden(Zandvliet)

3,1%

Noorden(L-gas)24,1%

Noordoosten('sGravenvoeren,Dilsen)

11,3%

Oosten(Eynatten)6,7%

Blaregnies*(L-gas)2,6% Blaregnies*(H-gas)4,9%

Bevoorrading via de groothandelsmarkt is vooral de optie van nieuwe aardgasleveranciers die geen of be-perkte rechtstreekse aankoopcontracten hebben met aardgasproducenten.

2.5. Het aardgasvervoer

2.5.1. De vervoersvergunningen voor aardgas

De bouw en de exploitatie van elke vervoersinstallatie is onderworpen aan de voorafgaande toekenning van een indi-viduele vergunning door de Minister van Energie. In het ka-der van haar adviesbevoegdheid over de aanvragen tot het verkrijgen van een individuele vervoersvergunning, ontving de CREG in 2009 vijfentwintig aanvragen. Hiervan gaven 23 aanleiding tot een positief advies van het Directiecomité. Bijkomend bracht het Directiecomité één positief advies uit dat betrekking had op een aanvraag die in 2008 werd inge-diend. Voor twee aanvragen was het advies nog in behande-ling op 31 december 2009.

2.5.2. De toegang tot en het beheer van het vervoersnet

2.5.2.1. De aanstelling van de beheerders van de vervoersinstallaties

De CREG bracht gunstige adviezen uit voor de aanduiding van Fluxys als beheerder van het vervoersnet en de opslag-installatie voor aardgas96 en voor de aanduiding van Fluxys LNG als beheerder van de LNG-installatie.97 Deze adviezen werden door de CREG overgemaakt aan de Minister van Energie. In tegenstelling tot de twee vorige adviezen die zij had afgeleverd,98 is de CREG van oordeel dat de minimum-voorwaarden inzake onafhankelijkheid en beheer waaraan de kandidaat-ondernemingen moeten voldoen, vervuld waren op de datum waarop deze adviezen werden goedge-keurd. De CREG verwijst eveneens naar het derde wetge-vende pakket "Energie".

Deze gunstige adviezen zijn van aard om een einde te stel-len aan de procedure voor het aanduiden van de beheerders die in februari 2007 van start ging en onlangs het voorwerp uitmaakte van een arrest van het Europees Hof van Justi-tie.99 In het arrest werd België veroordeeld omdat het nog niet was overgegaan tot een definitieve aanwijzing van de verschillende systeembeheerders.

.

98 Zie advies (A)070628-CDC-697 van 28 juni 2007 en advies (A)080117-CDC-741 van17januari2008.

99 Arrestvan3december2009,zaakC-475/08,EuropeseCommissievs.KoninkrijkBelgië.

Figuur 13: Verdeling van de bevoorrading per ingangszone in 2009

*De ingangspunten van Blaregnies worden gebruikt “in tegenstroom” van de fysieke stromen (“reverse flow”), gebruikmakend van de op die punten overheersende doorvoerstromen

Bron: CREG

Figuur 14: Samenstelling van de geaggregeerde bevoorradings-portefeuille van de actieve leveranciers in België in 2009

96Advies(A)091217-CDC-931.97Advies(A)091217-CDC-932.

Contractenmetdeproducenten>5jaar

71,3%

Contractenmetdeproducenten<5jaar

5,1%

Anderecontracten>1jaar

5,2%

Anderecontracten<1jaar18,4%


aaRDgas

2.5.2.2. Onafhankelijkheid van de netbeheerders – Corporate Governance

In 2009 heeft de CREG de positie van GDF Suez binnen Fluxys en Fluxys LNG verder gevolgd in het licht van de on-afhankelijkheid van deze laatsten. Uitgaande van de vaststel-lingen dat de nieuwe entiteit GDF Suez de concentratie nog zou opvoeren en enorme obstakels voor de concurrentie zou opwerpen, keurde de Europese Commissie de geplan-de fusie tussen Gaz de France en Suez slechts goed onder voorbehoud van bepaalde voorwaarden. In deze context werd de CREG belast met twee specifieke beoordelings-opdrachten betreffende de toezeggingen van de fuserende partijen (meer bepaald op het vlak van de aanstelling van de leden van het Directiecomité, inclusief de voorzitter, en van de onafhankelijke bestuurders van Fluxys).100 Daarnaast zal de CREG het initiatief nemen om mee te werken aan de op-volging van de naleving van de andere verplichtingen voort-vloeiend uit de verbintenissen van de partijen die betrokken zijn bij de toepassing van deze corrigerende maatregelen.101

Voor de gassector zal de CREG het activiteitenverslag van het Corporate Governance Comité van Fluxys voor het werkings-jaar 2008 en het verslag van de Compliance Officer (toezicht op verbintenissenprogramma) bestuderen en desgevallend becommentariëren. De CREG zal desgevallend haar beslis-singen met betrekking tot de onafhankelijkheid van de onaf-hankelijke bestuurders en de benoeming van de leden van het Directiecomité van Fluxys verder volgen. De CREG zal desge-vallend advies verlenen op vraag van de Minister van Energie in het kader van de aanstelling van de beheerders en antwoor-den op eventuele vragen van de Minister n.a.v. de veroordeling ter zake door het Hof van Justitie (zie supra, 2.5.2.1.).

2.5.2.3. De gedragscode

De CREG heeft op 9 oktober 2008 een eerste voorstel van koninklijk besluit betreffende de gedragscode goed-gekeurd en overgemaakt aan de Minister van Energie.102 Nadien is dit voorstel, op vraag van Fluxys, licht aangepast, voornamelijk voor wat het congestiebeleid en de informa-tieverstrekking aan de marktspelers betreft.103 Op 2 juli 2009 heeft de Minister van Energie de CREG gevraagd om hem een nieuw voorstel van koninklijk besluit betreffen-de de gedragscode over te maken waarin onder meer de dropprocedure voor eindklanten rechtstreeks verbonden aan het aardgasvervoersnet zou worden herzien. Dit nieu-we voorstel, goedgekeurd door de CREG op 16 juli 2009, is tot stand gekomen in overleg met de betrokken markt-partijen en beantwoordt aan de vraag van de Minister van

100Zie§§57en59vanbijlageIIvandeBeslissingvandeEuropeseCommissied.d.14no-vember2006(COMP/M.4180GazdeFrance/Suez),beschikbaarophttp://ec.europa.eu/competition/mergers/cases/decisions/m4180_20061114_20600_fr.pdf. Indeze contextwerdadvies(A)090402-CDC-859uitgebrachtenbeslissing(B)091210-CDC-930getroffen.

101Advies(A)080124-CDC-741,beschikbaaropwww.creg.be.

Energie.104 De Minister zal in 2010 dit voorstel van konink-lijk besluit voor advies overmaken aan de Raad van State.

2.5.2.4. Het indicatief vervoersprogramma

In 2009 is belangrijke vooruitgang geboekt op het vlak van de indicatieve vervoersprogramma’s (hierna: IVP’s).

2.5.2.4.1. Het indicatief vervoersprogramma voor transport

Fluxys N.V. heeft zijn IVP 2009-2010 voor zijn overbren-gingsactiviteit ter goedkeuring voorgelegd aan de CREG. Dit document bevat een deel dat verband houdt met de Subscription Period, een mechanisme voor de reservering van capaciteit aan de overbelaste toegangspunten op korte en middellange termijn. Eén en ander werd verduidelijkt in een indicatief document, opgesteld in het Engels ten be-hoeve van de shippers. Het mechanisme voor capaciteits-beheer heeft een tijdelijk karakter van middellange duur in de mate dat de nieuwe investeringen inzake doorvoer en het nieuwe Entry/Exit-model zouden moeten toelaten om voldoende capaciteit te scheppen/vrij te maken op de be-trokken toevoerpunten.

Aangezien deze Subscription Period een belangrijke stap vooruit is in het licht van de ondervonden congestieproble-men, heeft de CREG tussen 20 februari 2009 en 6 maart 2009 een marktbevraging gehouden om de eventuele op-merkingen van de shippers over dit IVP 2009-2010 in te zamelen. N.a.v. de gemaakte bemerkingen hadden tussen 9 maart 2009 en 12 maart 2009 gesprekken plaats tussen de CREG en de shippers. Op 13 maart 2009 werd een syn-these van de relevante opmerkingen bezorgd aan Fluxys. Deze laatste maakte op 18 maart 2009 een geamendeerde versie over die bevredigend leek, zodat de CREG overging tot goedkeuring ervan.105

Nog in 2009 heeft Fluxys zijn IVP 2010-2011 ingediend bij de CREG. Zoals dat het geval was voor de periode 2009-2010, organiseert het nieuwe IVP eveneens een systeem van Subscription Period, dat verder wordt verduidelijkt in een afzonderlijk document in het Engels: het "Subscription Period Handbook for Transport Shippers".

Omdat de Subscription Period werd herzien in het licht van de opgedane ervaring, organiseerde de CREG tussen 16 oktober en 23 oktober 2009 een nieuwe marktbevra-ging om de eventuele opmerkingen van de shippers over dit IVP 2010-2011 in te zamelen. Dit gaf opnieuw aanleiding

102Voorstel(C)081009-CDC-797.103Voorstel(C)090305-CDC-844,beschikbaaropwww.creg.be.104Voorstel(C)090716-CDC-882,beschikbaaropwww.creg.be.105Beslissing(B)090319-CDC-854,beschikbaaropwww.creg.be.


aaRDgas

tot verschillende opmerkingen, waarvan de CREG een syn-these bezorgde aan Fluxys op een bilaterale vergadering van 27 oktober 2009. Op basis hiervan maakte Fluxys op 28 oktober 2009 een herwerkte versie over die werd goed-gekeurd door de CREG.106

Het IVP 2010-2011 zal worden herzien om rekening te hou-den met de nieuwe gedragscode die van kracht zal worden (zie 2.5.2.3.), evenals met de nieuwe terminaldiensten.

De CREG verzocht Fluxys om uiterlijk op 30 juni 2010 een IVP 2011-2012 ter goedkeuring voor te leggen, voor zover de vandaag bestaande gedragscode nog altijd van toepassing is.

2.5.2.4.2. Het indicatief vervoersprogramma voor LNG

Het IVP LNG 2010-2011 werd afgerond.107 Het lijkt sterk op het IVP 2009-2010,108 aangezien de totale capaciteit van de LNG-terminal onder contract staat met de bestaande be-vrachters. In het nieuwe programma zijn echter de diensten voor het laden van de LNG-tankers vanuit de terminal in-begrepen. De eerste lading van een LNG-tanker had plaats einde 2008.

Het IVP LNG 2010-2011 voorziet dat Fluxys LNG N.V. het laadvermogen van de vrachtwagens bij voorrang toewijst aan Fluxys N.V. “voor hetgeen nodig is voor het vullen van de LNG-opslaginstallatie gelegen in Dudzele.” Zo zal het voort-aan ook Fluxys zijn dat de truck loading-diensten zal verle-nen. De CREG is voorstander van deze aanpak, die allicht de verrichtingen van de gebruikers van de opslaginstallatie van Dudzele en de commercialisering van de truck loading-diensten zal vergemakkelijken. Het voorstel van IVP 2010-2011 voor opslag van Fluxys (zie hieronder punt 2.5.2.4.4.) ligt in dezelfde lijn. Als gevolg van haar goedkeuring van dit punt, maant de CREG Fluxys LNG aan om de regels voor de toekenning van laadvermogen aan de vrachtwagens in de terminallingcode aan te passen.

Het IVP LNG 2010-2011 zal worden herzien om rekening te houden met de nieuwe gedragscode die van kracht zal wor-den, evenals met de nieuwe terminaldiensten (zie hoger).

De CREG verzocht Fluxys om uiterlijk op 30 juni 2010 een IVP LNG 2011-2012 ter goedkeuring voor te leggen, voor zo-ver de vandaag bestaande gedragscode nog altijd van toe-passing is.


2.5.2.4.3. Het indicatief vervoersprogramma voor transit

Fluxys N.V. heeft de CREG een eerste ruwe schets bezorgd van een vervoersprogramma voor de doorvoer. Deze eerste ruwe schets past in het kader van de nieuwe gedragscode zoals die vanaf volgend jaar zou worden toegepast.

2.5.2.4.4. Het indicatief vervoersprogramma voor opslag

Op 9 juli 2008 heeft Fluxys N.V. een eerste voorstel van IVP Opslagdiensten 2009-2010 bij de CREG ingediend. Na overleg met de CREG werd een definitieve versie in-gediend op 12 februari 2009, die een grondige aanpassing inhoudt t.o.v. de IVP’s van de voorbije jaren. Op vormelijk vlak werd het overzicht van de opslagdiensten van Loenhout en Dudzele geïntegreerd in één enkel document. Ook het technisch gedeelte met de berekeningen werd in de tekst geïntegreerd. Inhoudelijk heeft de belangrijkste wijziging betrekking op het dienstenaanbod.

Vooreerst werd de opslagcapaciteit verder uitgebreid, zoals voorzien in het door Fluxys voor Loenhout opgezette uitbrei-dingsproject 2007-2011. Verder worden vanaf het opslag-seizoen 2009-2010 Day-Ahead-diensten aangeboden voor injectie en voor uitzending. Daarnaast heeft Fluxys de ope-rationele regels voor de berekening van de hoogte van de aangeboden diensten aangepast. De Day-Ahead-diensten worden aangeboden, zowel voor de opslag te Loenhout als voor de peak shaving plant te Dudzele.

Hoewel het voorstel van Fluxys niet aan alle wensen van de CREG tegemoet kwam, was de CREG van mening dat het een duidelijke verbetering inhield met betrekking tot het op-timaal gebruik van de opslaginstallaties in België. Bovendien hield het nieuwe voorstel in grote mate rekening met de fundamentele bekommernissen van de CREG inzake een verruiming van het aanbod aan flexibiliteit. Daarom heeft de CREG het voorstel van IVP Opslagdiensten 2009-2010 goedgekeurd, maar heeft zij de duur van deze goedkeuring beperkt tot het jaar 2009.109

Voor de uitwerking van het IVP Opslagdiensten 2010-2011, heeft de CREG Fluxys verzocht om de regels met betrekking tot de toegang tot de opslaginstallaties aan te passen, met het oog op het opvangen van toekomstige wijzigingen in de bevoorradingsportefeuille van de leveringsondernemingen die instaan voor de bevoorrading van de distributienetten.

Het definitieve voorstel van Fluxys voorzag vooreerst in de verdere uitbreiding van de opslagcapaciteit, conform zijn uit-breidingsproject 2007-2011 te Loenhout. Zowel het werkvo-lume, de injectiecapaciteit als de opslagcapaciteit worden



aaRDgas

verder verhoogd. Belangrijker is evenwel de invoering van nieuwe regels voor de toewijzing van de diensten, geba-seerd op de toekomstige marktaandelen van de opslagge-bruikers. Voorts heeft de vervoersonderneming haar korte termijnaanbod aan flexibiliteitsdiensten voor opslag uitge-breid door gebruik te maken van het concept van virtuele opslag (Virtual Storage). Op vraag van de CREG houdt de ge-bruikte formule rekening met de bekommernis om de net-toegang voor nieuwe en kleine spelers te vergemakkelijken.

Een derde belangrijke wijziging heeft betrekking op de infor-matie die door de vervoersonderneming aan de netgebrui-kers ter beschikking wordt gesteld. Fluxys is ingegaan op de vraag om vanaf 30 november 2009 bepaalde parameters voortaan dagelijks i.p.v. wekelijks te publiceren en ook be-paalde bijkomende data te verstrekken. Het nieuwe voorstel voorziet ook dat de commercialisering van de activiteiten gekoppeld aan het transport met tankwagens wordt toever-trouwd aan Fluxys N.V.

Ofschoon niet alle opmerkingen en voorstellen van de CREG in het einddocument van Fluxys zijn weerhouden, waren de gerealiseerde verbeteringen voldoende om een goedkeuringsbeslissing te nemen.110

2.5.2.5. Het standaard aansluitingscontract

Na voorbereidende besprekingen met de CREG, diende Fluxys op 29 september 2009 een aangepast voorstel van standaardcontract in voor de aansluiting van eindafnemers op het aardgasvervoersnet. Het Directiecomité besliste om het voorstel, met bijlagen 1 tot en met 10, goed te keuren op voorwaarde dat artikel 4.6.2 wordt herzien.111 Een nieuw voor-stel met betrekking tot dit artikel wordt verwacht begin 2010.

Verder maakte het Directiecomité in de beslissing van 22 oktober 2009 voorbehoud bij een aantal zaken en gaf het een aantal omstandigheden aan waarin het standaard aansluitingscontract in elk geval geherevalueerd en desge-vallend aangepast zal moeten worden.

2.5.2.6. Transparantie van het transmissiesysteem

Als een uitloper van eerdere activiteiten in 2008 met betrek-king tot de invoering van een grotere transparantie, besliste de CREG in het eerste kwartaal van 2009 dat op geen enkel relevant punt op het aardgasvervoersnetwerk van Fluxys een uitzondering kon worden gemaakt om bepaalde informatie niet te publiceren.112 In uitvoering van deze beslissing heeft de netbeheerder in de loop van 2009 de informatieverstrek-king op zijn website verder uitgebreid.

110Beslissing(B)09119-CDC-921,beschikbaaropwww.creg.be.111Beslissing(B)091022-CDC914,beschikbaaropwww.creg.be.

Hierdoor wordt voor alle grensoverschrijdende punten het-zelfde detail aan informatie gepubliceerd, zoals voorgeschre-ven door Verordening (EG) nr. 1775/2005. De transparantie gaat zelfs verder doordat ook de nominaties en allocaties op het aardgasvervoersnetwerk op dagbasis worden gepubli-ceerd, in overeenstemming met afspraken binnen de regio Noord/Noordwest van het Gas Regionaal Initiatief. In het zelf-de kader dient ook de publicatie van dagdagelijkse gegevens met betrekking tot de opslaginstallaties gezien te worden.

2.5.2.7. De interactie tussen de Belgische markt en de doorvoermarkt voor gas: procedures tegen de CREG

De CREG heeft in 2008 cassatieberoep ingesteld tegen het publicatieverbod dat het Hof van Beroep te Brussel haar had opgelegd in kortgeding. Dit verbod had enerzijds betrekking op de ingebrekestelling die de CREG had gericht aan Distri-gas & C° in het kader van de overdracht van de doorvoer-activiteiten van deze laatste aan Fluxys en anderzijds op de studie over de waardebepaling van deze overdracht.

Het Hof van Cassatie heeft het opgelegde publicatieverbod verbroken.113 De zaak werd verwezen naar het Hof van Be-roep te Antwerpen, dat in 2010 een definitieve uitspraak zal moeten doen over de publicatie.

2.5.3. De investeringen in het vervoersnet

2.5.3.1. De ingebruikname van nieuwe installaties in 2009

Het belangrijkste project in het lopende investeringspro-gramma van Fluxys is de aanleg van een tweede leiding op de oost-westverbinding tussen Zeebrugge en Eynatten, de zogenaamde vTn 2-leiding. In 2009 heeft Fluxys voorberei-dingen getroffen met het oog op het tijdig realiseren van dit project.

2.5.3.2. De voorziening van invoercapaciteit

De CREG is wettelijk belast met de opvolging van de le-vering van een vervoerscapaciteit en het adviseren van de Minister van Energie bij tekorten. De CREG volgt de techni-sche invoercapaciteit en de investeringen van Fluxys, even-als de coördinatie van de beschikbare vervoerscapaciteiten upstream/downstream en de gereserveerde capaciteiten op de interconnecties. Dit impliceert ook deelname aan en follow-up van de besprekingen met de buitenlandse regula-toren met betrekking tot de Open Season-procedures in de omringende landen.

112Beslissing(B)090226-CDC-826,beschikbaaropwww.creg.be.113Arrestvan20maart2009(nr.C.08.0114.N).


aaRDgas

De vooruitzichten van de beschikbare ingangscapaciteit zijn geëvalueerd en geconfronteerd met de vraagver-wachtingen in een studie van 13 juli 2009 over de behoef-

te aan aardgasvoorziening, bevoorradingszekerheid en infra-structuurontwikkeling 2009-2020.114

Figuur 15: Confrontatie behoefte/voorziening ingangscapaciteit H-gas voor de Belgische markt

Figuur 16: Confrontatie behoefte/voorziening ingangscapaciteit L-gas voor de Belgische markt

ruime voorziening

Krapte aan ingangscapaciteit

7.500

7.000

6.500

6.000

5.500

5.000

4.500

4.000

3.500

3.000

km3 (n

)/h

Bron: CREG

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2018

2016

2019

2017

2020

Behoefte aan ingangscapaciteit H-gas

voorziening van ingangscapaciteit

Behoefte aan ingangscapaciteit L-gas

2.200

2.100

2.000

1.900

1.800

1.700

1.600

1.500

km3 (n

)/h

Bron: CREG

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2018

2016

2019

2017

2020

Ingangscapaciteit Poppel + transfo Lillo & Loenhout

Bijstand via Blaregnies (backhaul)

114Studie(F)090713-CREG-874,beschikbaaropwww.creg.be.


aaRDgas

2.5.3.3. De congestie op het vervoersnet

Wat het veilingmechanisme voor ingangscapaciteiten be-treft, heeft bijkomend intern onderzoek uitgewezen dat een veilingmechanisme van primaire capaciteit in België niet mogelijk is zonder wetswijziging. Dit is doorgegeven aan de overheid en zal binnen het kader van het GRI en het Gas-platform verder worden gevolgd. Het pilootproject in Oude Statenzijl (NL)/Bunde (D) zal van naderbij moeten worden gevolgd. Om tot een oplossing van deze problematiek te ko-men dient ook de nieuwe gedragscode gepubliceerd te zijn, en de secundaire regelgeving gewijzigd. De CREG mocht geen voorstel van Fluxys ontvangen.

2.5.3.4. De Open Seasons: Noord-zuid, Groothertogdom Luxemburg, LNG

In 2009 heeft de CREG de open season voor bijkomende vervoerscapaciteit op het noord-zuidtraject opgevolgd. De CREG en haar Franse tegenhanger CRE coördineren hun aanpak met betrekking tot de doorvoer-/vervoerscapacitei-ten aan beide kanten van de grens. Fluxys heeft nog geen investeringsbeslissing genomen. De deadline voor het in-dienen door de prospectieve shippers van hun bindende aanvraag van capaciteit werd oorspronkelijk door Fluxys vastgesteld op 29 september 2009, maar is dan verscho-ven naar eind december 2009. De indicatieve datum van indienststelling van eventuele aanvullende capaciteit is 2015-2016.

Het ontwerp van open season dat Fluxys had voorgelegd aan de CREG i.v.m. bijkomende capaciteit naar het Groot-hertogdom Luxemburg, onderging op voorstel van de CREG verscheidene amendementen alvorens aan de ship-pers meegedeeld te worden. Tevens heeft de CREG contact opgenomen met de Luxemburgse regulator ILR om hem hierover in te lichten en de regulerende opvolging aan beide kanten van de grens te coördineren.

Fluxys LNG lanceerde eind 2007 een internationale markt-bevraging om te peilen naar de interesse voor bijkomende capaciteit op de terminal. De CREG zal de evolutie van deze marktbevraging opvolgen conform de vereisten van trans-parantie en non-discriminatie en conform de ERGEG-regels. De afhandeling van dit project loopt samen met de opvol-ging van de interesse van Exmar om hun schepen te kun-nen lossen aan de boei van de LNG-terminal te Zeebrugge. Exmar en Fluxys ondertekenden een Memorandum of Un-derstanding voor reserveringen van terminalcapaciteit met betrekking tot het lossen van (gasachtige) gassen vanaf schepen (type Excelerate). De noodzakelijke investeringen houden verband met een tweede lospier en een installatie voor gasvervoer in de LNG-terminal met aansluiting op het gasvervoernet van Fluxys.

2.5.3.5. De uitbreiding van de opslagcapaciteit

In 2007 werd door Fluxys N.V. een uitbreidingsproject opge-start om de ondergrondse opslagcapaciteit te Loenhout uit te breiden. Concreet wordt over een periode van vier jaar (2008-2011) de nuttige opslagcapaciteit stapsgewijs met in totaal 15% verhoogd van 600 tot 700 miljoen kubieke me-ter. De uitbreidingswerken zitten tot op heden op schema, zodat voor het opslagseizoen 2010–2011 een nuttig volume van omgerekend nagenoeg 675 miljoen kubieke meter ter beschikking staat voor de opslaggebruikers. Verder beoogt Fluxys om de flexibiliteit in het gebruik van de opslag te versterken: de injectiecapaciteit van de installatie te Loen-hout zal op 1 juli 2010 toenemen van 250.000 naar 325.000 kubieke meter per uur en de uitzendcapaciteit wordt op 1 november 2010 verhoogd van 500.000 tot 625.000 ku-bieke meter per uur.

2.5.3.6. De investeringsstop in de L-gasmarkt en de omschakeling naar H-gas

Gedurende het voorbije jaar heeft de CREG de L-gasmarkt verder geanalyseerd in haar poging om er de vrije mededin-ging te verbeteren. Dit onderzoek spitste zich voornamelijk toe op de ontwikkelingen in Nederland en de vraag in hoe-verre aanpassingen in België noodzakelijk zijn om zo opti-maal mogelijk aan te sluiten op de Nederlandse L-gasmarkt.

De wijzigingen in Nederland houden een socialisering van de kwaliteitsconversie in samen met bijkomende onder-steuningen voor de kortetermijnhandel op de TTF. Deze maatregelen zijn aldaar genomen om de H- en L-gasmarkten aan elkaar te koppelen en aldus ook de mededinging in de L-gasmarkt te introduceren. De CREG gaat ervan uit dat in-dien de grensoverschrijdende capaciteit te Hilvarenbeek/Poppel voldoende is, ook de Belgische L-gasmarkt kan ge-nieten van deze Nederlandse hervormingen.

De CREG heeft hiervoor overleg gepleegd met de Neder-landse regulator, de Energiekamer (EK) en de Nederlandse netbeheerder, Gastransport Services (GTS). Dit overleg heeft de CREG inzicht gegeven in de Nederlandse stand van zaken en heeft haar er nog meer van overtuigd dat betere transparantie op en optimaler beheer van het interconnec-tiepunt Hilvarenbeek/Poppel, de L-gasmarkten in Nederland en België naar elkaar zal doen toegroeien. Het stijgende aantal leveringsondernemingen die in 2009 via dit punt op de Belgische markt actief werden, bevestigt alleen maar deze trend.

Verder overleg met Fluxys langs Belgische zijde heeft tevens geleid tot meer inzicht in de concrete verwezenlijkingen die in de toekomst genomen zullen worden met betrekking tot de omschakeling van L-gasklanten op H-gas. In een eerste


aaRDgas

stap zullen de klanten in en rond de zone van het Albert-kanaal in Limburg aan bod komen. Verdere afspraken met betrokken netgebruikers, eindafnemers en distributienetbe-heerders dienen nog gemaakt te worden.

2.5.4. De vervoersnettarieven

2.5.4.1. De tariefmethodologie

De tariefmethodologie werd in de loop van 2009 niet ge-wijzigd. Met ingang van de regulatoire periode 2008-2011 is een reguleringsmethode van kracht die gebaseerd is op een gewaarborgd inkomen voor de netbeheerder, aange-vuld met incentives tot kostenbeheersing. Daarbij werd de regulatoire periode verlengd tot vier jaar.

De Wet van 10 maart 2009115 heeft een afwijkende regeling ingevoerd voor doorvoertarieven. De afwijkingen hebben voornamelijk betrekking op de duurtijd, de datum van bepa-ling van de initiële waarde van het gereguleerd actief, het product van de bètacoëfficiënt en de risicopremie, markt-gerichte regelingen en historische contracten. De CREG is van mening dat deze afwijkingen in strijd zijn met het Eu-ropese recht en heeft beslist om de wet aan te vechten bij het Grondwettelijk Hof. De Europese Commissie heeft van haar kant een inbreukprocedure opgestart bij het Europese Hof van Justitie, omdat zij eveneens van oordeel is dat het Belgische onderscheid tussen vervoer en doorvoer niet be-antwoordt aan de Europese wetgeving.

2.5.4.2. De tarieven voor 2008-2011

Wat de doorvoeractiviteit betreft blijft de situatie in 2009 onveranderd ten opzichte van 2008, toen het Hof van Beroep met zijn prima facie arrest van 10 november 2008 de tarief-beslissing van de CREG over doorvoer heeft geschorst.116

Met zijn arrest van 29 juni 2009117 heeft het Hof van Beroep te Brussel de beslissingen Transport en Opslag van 6 juni 2008 na een prima facie onderzoek eveneens geschorst. In dat zelfde arrest stelt het Hof een prejudiciële vraag aan het Europese Hof van Justitie over de verenigbaar-heid van het onderscheid tussen doorvoeren vervoertarie-ven met het gemeenschapsrecht. Pas als de prejudiciële vraag beantwoord is, mag een uitspraak ten gronde worden verwacht.

De tarieven voor LNG-terminalling omvatten de ont-vangst en het lossen van de LNG-tanker, de bufferopslag van het LNG en de emissie ervan in het vervoersnet na hervergassing Een nieuwe dienst voorziet tevens in het

115Wetvan10maart2009totwijzigingvandewetvan12april1965betreffendehetver-voervangasachtigeproductenenanderedoormiddelvanleidingen(BelgischStaatsbladvan31maart2009).

laden van LNG-tankers. Op 20 oktober 2009 heeft het Directiecomité van de CREG een geactualiseerd tariefvoor-stel van Fluxys LNG ontvangen dat rekening houdt met de reële bouwkosten van de terminaluitbreiding. De CREG onderzoekt momenteel dit tariefvoorstel en zal in de loop van 2010 een beslissing daarover uitbrengen.

2.5.4.3. Akkoord tussen CREG en Fluxys

De CREG en Fluxys hebben in het laatste kwartaal van 2009 een akkoord bereikt over de tarieven die van toepassing zijn op het geheel van de transmissie- en opslagactiviteiten voor de jaren 2010 en 2011. Het akkoord is tot stand gekomen met toepassing van artikel 17, §1 van het tarievenbesluit van 8 juni 2007.

Het akkoord stelt entry/exit-tarieven vast conform de Euro-pese wetgeving uitgaande van een tariefmethodologie die kostengebaseerd is en eenvormig voor zowel vervoer als doorvoer van aardgas. De nieuwe tarieven zullen gelden vanaf 1 januari 2010 tot het einde van de lopende regula-toire periode, zijnde 31 december 2011. De tarieven zullen tot de meest competitieve in Europa behoren aangezien het akkoord een daling van 35% inhoudt ten voordele van de net-gebruikers die de Belgische aardgasverbruikers bedienen.

Dankzij de nieuwe tarieven zal Fluxys ook zijn omvangrijke investeringsprogramma (meer dan € 1,5 miljard in de ko-mende 5 jaar) kunnen financieren met garantie van een bil-lijke vergoeding van het geïnvesteerd kapitaal.

Het akkoord slaat niet op de hangende vorderingen die door Fluxys en zijn dochterondernemingen werden ingediend bij het Hof van Beroep te Brussel en de Raad van State tegen de CREG-beslissingen van 15 mei en 6 juni 2008 betreffen-de de historische transitcontracten. De CREG gaat ervan uit dat die historische contracten eveneens onder de regulering vallen. De voorzieningen die Fluxys heeft aangelegd om het risico te dekken dat uit die geschillen voortvloeit en de ga-ranties bij de overname van de transitactiviteit van Distrigas & Co in juli 2008 blijven behouden in afwachting van een definitieve beslissing ten gronde over de geschillen.

In uitvoering van het akkoord heeft Fluxys op 18 decem-ber 2009 een tariefvoorstel bij de CREG ingediend. Op 22 december 2009 heeft de CREG dat tariefvoorstel goedge-keurd waaruit tarieven voortvloeien die Fluxys op alle con-tracten dient toe te passen.118

116ZieJaarverslag2008,Deel2,punt2.4.4.,p.38.117A.R.nr.2008/AR/1772.118Beslissing(B)091222-CDC-656G/13.


aaRDgas

2.6. De distributienettarieven

2.6.1. De tariefmethodologie

Zoals aangekondigd in het jaarverslag 2008, is vanaf 1 ja-nuari 2009 een nieuwe reguleringsmethodologie van kracht geworden: met ingang van de regulatoire periode 2009-2012 werd de vroegere cost plus-regulering vervangen door een methodologie gebaseerd op een gewaarborgd inkomen voor de netbeheerder, aangevuld met incentives tot kosten-beheersing. Dit nieuwe regime waarborgt de netbeheerder gedurende een regulatoire periode van vier jaar een totaal inkomen dat volstaat om zijn wettelijke taken uit te voeren en een billijke winstmarge als vergoeding voor het in zijn net geïnvesteerde kapitaal.

In 2009 hebben een aantal rechterlijke beslissingen de gel-digheid in vraag gesteld van het koninklijk besluit waarin deze regeling is uitgewerkt,119 en dit op grond van onre-gelmatigheden bij de totstandkoming ervan. De wetgever heeft gepoogd om één en ander te dekken door het betrok-ken koninklijk besluit bij wet te bekrachtigen.120

De CREG van haar kant heeft in 2009 de rapporteringsmo-dellen goedgekeurd die de distributienetbeheerders moe-ten hanteren onder het nieuwe systeem. Deze modellen dienen als basis voor alle informatieverstrekking naar de CREG toe en hebben als doel zo goed en volledig mogelijk de informatiebehoeften van de CREG in een gestandaardi-seerd formaat weer te geven. Het model voor de ex ante rapportering werd goedgekeurd op 26 maart 2009121 en naar alle distributienetbeheerders verstuurd met het oog op het indienen van nieuwe tariefvoorstellen. In een afzonderlijke beslissing van 27 augustus 2009 werd het ex post rapporte-ringsmodel vastgelegd.122


In maart 2009 bracht het Directiecomité, overeenkomstig het koninklijk besluit van 29 februari 2004, verslag uit over de distributienettarieven toegepast in 2008 aan de Minister van Energie en de betrokken distributienetbeheerders.123 Dit verslag geeft een overzicht van het verloop van de pro-cedure die tot de goedkeuring van de (voorlopige) tarieven van de distributienetbeheerders voor het jaar 2008 heeft ge-leid. Verder geeft het de punten aan waarop het Directieco-mité de tariefvoorstellen heeft laten aanpassen opdat deze

119Koninklijk besluit van 2 september 2008 betreffende de regels met betrekking tot devaststellingvanendecontroleophettotaalinkomenendebillijkewinstmarge,deal-gemenetariefstructuur,hetsaldotussenkostenenontvangstenendebasisprincipesenproceduresinzakehetvoorstelendegoedkeuringvandetarieven,vanderapporteringenkostenbeheersingdoordebeheerdersvandedistributienettenvooraardgas(BelgischStaatsbladvan12september2009).Zieookhieronder,punten2.6.3.en2.6.4.

zouden voldoen aan de wettelijke en reglementaire criteria. Het verslag herneemt tot slot alle toegepaste tarieven en onderzoekt de cijfermatige impact van deze tarieven op de afnemers, berekend op basis van profielen van typeklanten.

Het onderzoek van de jaarlijkse rapportering van de distri-butienetbeheerders over het exploitatiejaar 2008 met het oog op het vaststellen van een bonus/malus werd zoals de vorige exploitatiejaren aangevuld met controles ter plaatse van de rekeningen en van de boekhoudkundige organisatie van de betrokken distributienetbeheerders.

Sinds de behandeling van de rapportering voor het exploi-tatiejaar 2006 werd de methodologie voor het vaststellen van een bonus/malus gewijzigd om gevolg te geven aan de arresten van het Brusselse Hof van Beroep. Het onderzoek door het Directiecomité op basis van deze aangepaste me-thodologie resulteerde enerzijds in de toekenning van een bonus (exploitatieoverschot) aan 31 distributienetbeheer-ders voor een totaal bedrag van € 126.462,03 en anderzijds in de vaststelling van een malus (exploitatiedeficit) in hoofde van de 13 overige distributienetbeheerders voor een totaal bedrag van € 12.073.056,09.

In het stelsel van meerjarentarifering ligt de beslissing over de bestemming van de exploitatiesaldi bij de Ministerraad, op advies van de CREG. De exploitatiesaldi voor 2008 maken deel uit van de bestemmingsbeslissing die moet worden genomen in het kader van de regulatoire periode 2009-2012.

2.6.3. De tarieven voor 2009-2012

Op 30 september 2008 dienden alle distributienetbe-heerders, behalve één, binnen de wettelijke termijn een tariefvoorstel met budget in voor de regulatoire periode 2009-2012. Het Directiecomité besliste echter om de voor-stellen te verwerpen en voorlopige tarieven op te leggen. De reden voor verwerping was dat geen enkel van de in-gediende voorstellen voldeed aan de voorgeschreven informatievereisten.124

De voorlopige tarieven die werden opgelegd, zijn gebaseerd op de laatste door het Directiecomité goedgekeurde over-eenstemmende delen van het totaal inkomen, zijnde de tarieven over het exploitatiejaar 2008. Deze voorlopige tarie-ven blijven geldig voor de volledige duur van de regulatoire

120Wet van15december2009houdendebekrachtigingvandiversekoninklijkebesluitengenomenkrachtensdewetvan29april1999betreffendedeorganisatievandeelektrici-teitsmarktendewetvan12april1965betreffendehetvervoervangasachtigeproductenenanderedoormiddelvanleidingen(BelgischStaatsbladvan23december2009).

121Beslissing(B)090326-CDC-846.122Beslissing(B)090827-CDC-894.123VerslagTG2008,beschikbaaropwww.creg.be.124Art.17,§§1en2,vanhetkoninklijkbesluitvan2september2008.


aaRDgas

periode, of tot alle rechtsmiddelen van de CREG of van de distributienetbeheerder zijn uitgeput of totdat over de twist-punten tussen de CREG en de distributienetbeheerder een akkoord is bereikt.

Het merendeel van de distributienetbeheerders heeft in de loop van het jaar 2009 nieuwe tariefvoorstellen ingediend voor de regulatoire periode 2009-2012. Daarbij hebben de distributienetbeheerders gebruikgemaakt van het nieuwe rapporteringsmodel (zie punt 2.6.1.). Voor de volgende distri-butienetbeheerders werden ondertussen tarieven goedge-keurd voor de regulatoire periode 2009-2012: - Imewo, Gaselwest, Iverlek, Iveka, Intergem, Imea, Sibelgas

Noord (distributienetbeheerders verenigd onder de ex-ploitatiemaatschappij Eandis) => vanaf 1 juli 2009;

- Ideg, IGH, Interest, Interlux, Intermosane, Sedilec, Simogel (distributienetbeheerders verenigd onder de exploitatie-maatschappij Ores) => vanaf 1 oktober 2009;

- Sibelga => vanaf 1 oktober 2009.

De tabel hieronder geeft een overzicht van de tariefevoluties 2008/2009, waarbij er voor de distributienetbeheerders met voorlopige tarieven er geen evolutie is waar te nemen aan-gezien de voorlopige tarieven 2009-2012 gelijk werden ge-steld aan de tarieven geldend voor het exploitatiejaar 2008.

Tussen de verschillende distributienetbeheerders kunnen aanzienlijke tariefverschillen worden vastgesteld. De verkla-ring hiervoor ligt enerzijds in topografische en technische factoren eigen aan de beleverde gebieden en anderzijds in de omvang van de openbare dienstverplichtingen en het al dan niet in rekening brengen van de wegenisretributie in de tarieven. Andere factoren, zoals de overdracht van saldi van de voorgaande jaren (bonus/malus), dragen eveneens bij tot deze tariefverschillen.

Zoals uit de tabel blijkt, liggen de tarieven toegepast in 2009, in vergelijking met 2008, gemiddeld 8,4% hoger voor de huishoudelijke afnemers. Ook bij de professionele afne-mers was er een stijging te noteren van 2,1%. De industri-ele afnemers kennen gemiddeld een tariefdaling van 4,1%.

Als belangrijkste redenen voor deze tariefevoluties gelden:• impact van de overdrachten uit voorgaande jaren (in het

jaar 2006 werden aanzienlijke malussen geacteerd die via de tarieven dienen te worden gerecupereerd);

• hogere financieringskosten omwille van uitgebreide investeringsprogramma’s.

Tabel 6: Tarieven voor gebruik van het distributienet in 2008 en 2009, exclusief btw

Tarievengoedgekeurd: Gverlengd 2008: V

Residentiële klant23.260 kWh/jaar

Professionele klant2.300 MWh/jaar

Industriële klant36.000 MWh/jaar

€ /MWh 2008 2009 Evolutie 2008 2009 Evolutie 2008 2009 Evolutie

ALG V 10,02 10,02 0,0% 2,28 2,28 0,0% 0,45 0,45 0,0%

GASELWEST G 12,01 13,53 12,7% 3,21 3,42 6,7% 0,50 0,59 17,1%

IDEG G 12,89 14,05 9,0% 3,61 3,34 -7,4% 0,79 0,73 -7,0%

IGAO G 9,20 9,02 -2,0% 1,74 1,54 -11,5% 0,27 0,25 -5,8%

IGH G 13,18 14,71 11,6% 3,68 3,55 -3,7% 0,59 0,56 -4,7%

IMEWO G 11,54 12,94 12,2% 2,74 2,90 5,8% 0,62 0,71 13,8%

INTERGAS (1) V 7,27 7,27 0,0%

INTERGEM G 9,78 11,74 20,0% 2,39 2,72 14,0% 0,44 0,48 8,3%

INTERLUX G 13,62 13,51 -0,8% 5,08 4,39 -13,6% 1,13 1,00 -11,1%

IVEG V 9,80 9,80 0,0% 2,09 2,09 0,0% 1,29 1,29 0,0%

IVEKA G 9,90 11,62 17,3% 2,32 2,64 13,4% 0,53 0,66 23,0%

IVERLEK G 10,07 11,06 9,8% 2,37 2,49 4,9% 0,24 0,28 15,6%

INTER-ENERGA V 14,61 14,61 0,0% 3,03 3,03 0,0% 1,67 1,67 0,0%

SEDILEC G 12,38 13,69 10,6% 3,46 3,38 -2,5% 0,74 0,74 -0,6%

SIBELGA G 12,78 12,43 -2,7% 3,68 4,26 15,6% 1,80 1,93 7,1%

SIBELGAS N G 11,29 13,73 21,6% 3,19 3,67 15,1% 0,22 0,25 15,7%

SIMOGEL G 8,50 11,14 31,0% 1,59 1,81 13,6% 0,95 0,93 -1,6%

WVEM V 12,20 12,20 0,0% 2,34 2,34 0,0% 1,15 1,15 0,0%

Gemiddelde 11,17 12,06 8,4% 2,87 2,93 2,1% 0,79 0,80 4,1%

Bron: CREG(1) Intergas bedient geen afnemers met meer dan 1 GWh/jaar.


aaRDgas

De CREG heeft reeds in vorige Jaarverslagen aangehaald dat het nieuwe reglementaire kader haar weinig bevoegd-heden laat om een beoordeling te maken van de redelijk-heid en het reële karakter van de kosten zoals deze worden voorgesteld door de distributienetbeheerders.

Over de evolutie van de distributienettarieven 2009-2012 en de impact van de (in het verleden afgesloten) dading op deze tarieven werden op 13 januari 2009 en 10 februari 2009 hoorzittingen van de CREG georganiseerd in de Commissie Bedrijfsleven van het Parlement. Deze hoorzittingen heb-ben ook aanleiding gegeven tot verschillende persberichten van de CREG over de evolutie en totstandkoming van de tarieven.

2.6.4. De rechtspraak

In een aantal arresten van juni 2009 besloot het Hof van Beroep te Brussel tot de onwettigheid van de koninklijke besluiten van 2 september 2008.125 Dit oordeel was in eerste instantie gebaseerd op het niet-gerechtvaardigde beroep op de spoedprocedure bij de adviesaanvraag aan de Raad van State. Daarnaast vermeldde het Hof nog andere mogelijke vormfouten (onder meer betreffende het overleg met de gewestregeringen).

Als gevolg van de onwettigheid liet het Hof de betrokken besluiten buiten toepassing en gelastte het de CREG om in dezelfde zin te handelen bij het nemen van nieuwe tarief-beslissingen. Dit betekent dat de CREG gedwongen wordt om beslissingen te nemen in een reglementair vacuüm. Concreet heeft de CREG zich genoodzaakt gezien om voor de desbetreffende distributienetbeheerders onder het con-tinuïteitsprincipe van openbare dienst en rekening houdend met artikel 25, §4 van Gasrichtlijn 2003/55 alsnog voorlopige tarieven op te leggen.

De draagwijdte van de arresten is in beginsel beperkt tot de aangevochten beslissingen, maar de situatie heeft onrecht-streeks een veel ruimere weerslag en hypothekeert ook toekomstige tariefbeslissingen. Uit meer recente arresten blijkt dat het Hof zijn rechtspraak in alle te behandelen pro-cedures handhaaft.126

Ondertussen heeft de wetgever ingegrepen met een wet-telijke bekrachtiging die tot doel had om de rechtszekerheid te herstellen (zie punt 2.6.1.), doch het is maar de vraag in hoeverre dit opzet ook zal worden bereikt.

125ArrestVilledeWavre/CREGvan8juni2009(A.R.nr.2008/AR/3190),arrestALG/CREGvan8juni2009(A.R.nr.2008/AR/3214)enarrestTecteo/CREGvan29juni2009(A.R.nr.2008/AR/3212).

126ZiearrestAIESH/CREGvan15oktober2009(A.R.nr.2009/AR/171),arrestALG/CREGvan15oktober2009(A.R.nr.2009/AR/170),arrestTecteo/CREGvan15oktober2009(A.R.nr.2009/AR/169).

2.7. De gasprijs

2.7.1. Studie over de relatie tussen kosten en prijzen op de Belgische aardgasmarkt

De wet van 8 juni 2008 over de permanente monitoring van de aardgasmarkt heeft de CREG in staat gesteld de gewens-te informatie over de hele aardgasmarkt op te vragen en te verkrijgen. Op basis van deze informatie heeft de CREG de studie (F)091001-CDC-912 van 1 oktober 2009 gemaakt.

Deze studie heeft zich in het bijzonder toegespitst op de evolutie van het vrijgemaakte deel van de aardgasmarkt, dat ongeveer 70% van de uiteindelijke aardgasprijs voor een residentiële afnemer vertegenwoordigt en ongeveer 90% voor een professionele afnemer. Ze toonde aan dat de stijging van de aardgastarieven tijdens de voorbije jaren hoofdzakelijk te herleiden is tot de prijsstijging van de olieproducten en de verhoging van de winstmarge van de voornaamste operator actief in de levering van aardgas. De studie heeft ook een veranderlijke verhoging kunnen aan-tonen in de winstmarge van de voornaamste operator actief in de invoer van aardgas. Voorts belicht de studie de sterke invloed van de internationale aardolieprijzen op de uiteindelijke all-in-prijs van aardgas voor de Belgische afnemer in vergelijking met de buurlanden.

De studie doet ook aanbevelingen en pleit voor een toene-mende concurrentie, onder andere op de L-gasmarkt, voor een versterking van de onafhankelijkheid van de netbeheer-ders en een grotere prijstransparantie.

2.7.2. De componenten van de aardgasprijs

In 2009 werd een update127 gemaakt van de studie (F)080513-CDC-763 waarin de voorspellingen werden veranderd in werkelijke cijfers voor 2008. De studie onderzoekt de prijs-evoluties van de verschillende tariefcomponenten voor zes distributiezones, twee leveranciers en vier typeklanten.

In november 2008 was de prijs aan de eindgebruiker op zijn hoogste peil sinds januari 2004. In de studie wordt een prijs-stijging van 65% tot circa 130% vastgesteld tussen januari 2004 en december 2008 voor alle typeklanten. De prijs- evolutie wordt grotendeels verklaard door de stijging van de component “energieprijs.” Deze is gestegen tot 122% voor een T1-klant128 en tot 200% voor de andere typeklan-ten tussen januari 2004 en december 2008. De duurdere aardolieproducten (waarop de prijzen van de gasmolecule

127 Studie(F)090519-CDC-872overdecomponentenvandeelektriciteits-enaardgasprijzen,beschikbaaropwww.creg.be.

128EenT1-typeklantiseenhuishoudelijkeafnemermeteenverbruikvan2.326kWh/jaar.


aaRDgas

De stijging in 2008 wordt verklaard door:• de impact van de ondertekening van een dading met

distributienetbeheerders;• de overdrachten op basis van afrekeningen van de voor-

gaande jaren;• de stijgende OLO-rente.

Ten opzichte van 2004 stegen de distributienettarieven tot 30% voor een T1-klant in december 2008. Typeklanten T2130 en T3131 bleven status quo, terwijl typeklanten T4 een daling kenden. De wijzigende tariefstructuur met een hoge vaste vergoeding vanaf 2006 is de oorzaak van de stijging voor typeklant T1.

130EenT2-typeklantiseenhuishoudelijkeafnemermeteenverbruikvan23.260kWh/jaar.131 EenT3-typeklantiseentertiaireafnemermeteengemiddeldverbruikvan330.000kWh/jaar.

meestal worden geïndexeerd) liggen aan de basis hiervan. Verder zijn de vastgestelde stijgingen het resultaat van ver-schillende wijzigingen in tariefformules en factureringspara-meters van leveranciers.

De distributienettarieven kenden een daling tot 2007, be-halve voor typeklant T1. Deze daling wordt echter geneutra-liseerd in 2008, waardoor het prijspeil van 2004 terug wordt bereikt, behalve voor typeklant T4129.

129Een T4-typeklant is een kleine industriële afnemer met een gemiddeld verbruik van2.300.000kWh/jaar.

Figuur 17: Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker (T2-typeklant – Electrabel) – 2004=100

Figuur 18: Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker (T2-typeklant – Luminus) – 2004=100

250

200

150

100

50

0

Jan-04 Sep-05 Mei-07Jun-04 Feb-06 Okt-07Nov-04 Jul-06 Maa-08Apr-05 Dec-06 Aug-08

ALG Gaselwest IGH Imewo Inter-Energa Sibelga gemiddeld

250

200

150

100

50

0

Jan-04 Sep-05 Mei-07Jun-04 Feb-06 Okt-07Nov-04 Jul-06 Maa-08Apr-05 Dec-06 Aug-08

ALG Gaselwest IGH Imewo Inter-Energa Sibelga gemiddeld

Bron: CREG

Bron: CREG


aaRdgas

2.7.3. De evolutie van de gasprijzen op de residentiële markt

Sinds februari 2008 publiceert de CREG elke maand op haar website de evolutie van de aardgasprijzen op de residenti-ele markt. Uit deze evoluties blijkt dat de vrijmaking van de aardgasmarkt de actieve klanten in staat stelde om betere tarieven te bekomen. De component "energie" maakt twee derden van de uiteindelijke prijs uit, terwijl de distributieta-rieven slechts voor minder dan een derde doorwegen.

De meeste leveranciers maakten nog gebruik van olie- en gasindexen voor de indexering van de component "energie" in 2009. Slechts één leverancier maakte gebruik van een zui-vere gasindex, wat hem toeliet de voordeligste tarieven aan te bieden. Het is hoofdzakelijk de evolutie van deze olie- en gasindexen die de aardgasprijs voor de eindafnemer zal be-invloeden. Deze indexen zijn in 2009 sterk teruggelopen, na in 2008 een zeer hoog peil te hebben bereikt. Daarbij dient opgemerkt dat de enige leverancier die uitsluitend gebruik maakt van gasnoteringen in 2009 het meest competitief bleek te zijn. Het prijsverschil van de ene leverancier tot de andere is overigens veel uitgesprokener voor gas dan voor elektriciteit en bedroeg in 2009 honderden euro per jaar bij een standaardverbruik (met gebruik voor verwarming).

De invloed van de distributietarieven is daarentegen be-perkter voor gas dan voor elektriciteit. De gasdistributie-tarieven liggen weliswaar ook iets hoger in het zuidelijk

landsgedeelte, maar het verschil is minder uitgesproken dan voor elektriciteit. Die is immers aanwezig in alle woningen, terwijl het gasnet zich enkel ontwikkelde waar het econo-misch rendabel was.

Ondanks de stijging van de distributietarieven in 2008 en voor de periode 2009-2012, laat de juiste keuze van leveran-cier de residentiële verbruiker nog altijd toe een lager tarief te betalen dan hij in het gereguleerde tariefsysteem zou hebben verkregen.

2.7.4. Internationale vergelijking van de gasprijs

Eerst en vooral dient erop gewezen dat Eurostat het voor de vergelijking in aanmerking genomen profiel van de type-klanten voor aardgas heeft gewijzigd. Op residentieel niveau is het typeprofiel voortaan een klant T1 of "keuken – warm water" en niet langer een klant T2 of "verwarming". Op professioneel niveau is het typeprofiel voortaan een klant T3 of "kleine tertiair" en niet langer een klant T4 of "kleine industrieel".

Figuur 19 toont aan dat de aardgasprijzen (exclusief belas-ting) voor residentieel gebruik "keuken – warm water" in 2009 het laagst zijn in het Verenigd Koninkrijk. De prijzen zijn het hoogst in Frankrijk. België ligt in het gemiddelde, met een prijsniveau dat vergelijkbaar is met dat van Duitsland of Nederland.

Figuur 19: Evolutie van de aardgasprijzen, excl. belastingen, voor huishoudelijke afnemers D1 (verbruik < 5,6 MWh/jaar)

België Duitsland Frankrijk Nederland Verenigd Koninkrijk

2007

2008

2009

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

€/M

Wh

Bron: Eurostat


Figuur 20 toont aan dat de prijzen van aardgas voor industri-eel gebruik in 2009 eveneens het laagst zijn in het Verenigd Koninkrijk. De prijzen zijn het hoogst in Nederland. België

ligt in het gemiddelde, met een prijsniveau dat lichtjes ho-ger ligt dan dat van Duitsland of Frankrijk.

Figuur 20: Evolutie van de aardgasprijzen, excl. belastingen, voor professionele afnemers I1 (verbruik < 277,8 MWh/jaar)


2007

2008

2009

60

50

40

30

20

10

0

€/M

Wh

Bron: Eurostat

3. De Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG)

56

CREg


Anticiperend op een veroordeling, voorzag de wet van 6 mei 2009 in de oprichting binnen de CREG van een Bemidde-lings- en Arbitragedienst en van een Geschillenkamer.135

De Bemiddelings- en Arbitragedienst bestond al in theorie voor gas, maar was nog niet operationeel.136 In de toekomst zal de dienst zowel inzake gas als elektriciteit geschillen behandelen met betrekking tot de tarieven en de toegang tot het transportnet. De Kamer zal voor elektriciteit ook ge-schillen behandelen m.b.t. de toepassing van het technisch reglement en voor gas m.b.t. de toepassing van de gedrags-code en de toegang tot de gasinstallaties.

De Geschillenkamer zal zich, op verzoek van een van de partijen, uitspreken over de geschillen tussen transport-netbeheerders en netgebruikers. De geschillen moeten betrekking hebben op de toegang tot het transportnet, de gasinstallaties en de tarieven, met uitzondering van de ge-schillen betreffende contractuele rechten en plichten. De Geschillenkamer bestaat uit een voorzitter, twee andere le-den en drie plaatsvervangende leden. Deze personen moe-ten nog bij koninklijk besluit worden aangewezen.

De Geschillenkamer zal beslissen met een gemotiveerde administratieve beslissing over de aangelegenheden die bij haar aanhangig worden gemaakt, na de betrokken par-tijen te hebben gehoord. Ze zal kunnen overgaan of doen overgaan tot alle nuttige onderzoeken en, indien nodig, des-kundigen aanwijzen en getuigen horen. Ze kan bewarende maatregelen opleggen in dringende gevallen.

135Wetvan6mei2009houdendediversebepalingen(BelgischStaatsbladvan19mei2009).DesondanksheefthetHofvanJustitieBelgiëveroordeeldbijarrestvan29oktober2009(zaaknr.C-474/08).

136HiervoorisnogvereistdatdeMinistervanEnergieeenlijstvandeskundigenopsteltendatdeKoningdedatumbepaaltwaarophetkoninklijkbesluitinwerkingtreedt(K.B.van17december2002houdendevaststellingvanhet reglement vandebemiddelings-enarbitragedienst,BelgischStaatsbladvan8januari2003).

De programmawet van 22 december 2008 heeft de wettelij-ke basis gelegd voor het oprichten van een korps van officie-ren van gerechtelijke politie binnen de CREG. In 2009 is het koninklijk besluit uitgewerkt dat de modaliteiten regelt voor de uitoefening van hun opdracht.132 Op 30 april 2009 heeft de CREG een eerste voorstel van koninklijk besluit goed-gekeurd en overgemaakt aan de Minister van Energie.133 Tevens heeft de CREG aan de Minister een ontwerp van Ministerieel Besluit voorgelegd dat voorziet in een model voor de legitimatiekaart van de inspecteurs van de CREG.

Naar aanleiding van een aantal opmerkingen van de Minister van Energie, heeft de CREG op 16 juli 2009 een licht aangepast voorstel uitgebracht.134 De tekst van het uit-eindelijk aangenomen koninklijk besluit verschilt echter in belangrijke mate van hetgeen de CREG had voorgesteld. Met name de mogelijkheden tot samenwerking met andere instanties zijn sterk beknot, onder meer wegens vormelijke bezwaren van de Afdeling Wetgeving van de Raad van State.

Alvorens de inspecteurs effectief aan de slag kunnen, dient nog bij ministerieel besluit te worden beslist welke perso-nen daartoe worden aangewezen.

Daarnaast heeft de CREG in 2009 nieuwe taken gekregen op het vlak van geschillenbeslechting. Directe aanleiding hiervoor was een inbreukprocedure die de Europese Com-missie op 4 november 2008 had ingeleid tegen België.

132 Koninklijkbesluitvan13december2009betreffendedeinspecteursvandeCommissievoordeReguleringvandeElektriciteitenhetGas(BelgischStaatsbladvan16december2009).

133Voorstelnr.(C)090430-CDC-866.134Voorstelnr.(C)090716-CDC-884.

1. De taken van de CREG

CREg


2.1. De Algemene Raad

In 2009 kreeg de Algemene Raad voor de derde maal een nieuwe samenstelling.137 De nieuwe Raad werd aangesteld tijdens de zitting van 17 juni 2009. Het voorzitterschap van de Algemene Raad werd waargenomen door de heer Daniel Van Daele en het ondervoorzitterschap door de heer Peter Claes.

In oktober keurde de Raad met algemene stemmen het budget 2010 van de CREG goed. Bij die gelegenheid drukte hij zijn bezorgdheid uit over het eenheidsbedrag van de fe-derale bijdrage, die als gevolg van de economische crisis en het dalend verbruik wordt aangekondigd met een gevoelige stijging voor alle consumenten in 2010.

Dankzij de permanente deelname van een vertegenwoor-diger van de Minister van Energie kon het werk van de Al-gemene Raad worden toegespitst op de meest dringende aspecten en werd men periodiek op de hoogte gehouden van de regeringsbekommernissen op het vlak van gas en elektriciteit. Het grote aantal actuele vraagstukken dat door de leden werd aangekaart maakte het mogelijk de Minister van Energie op de hoogte te houden van de bekommer-nissen van de Algemene Raad. Tevens werd de Algemene Raad ingelicht over de standpunten ingenomen door het Di-rectiecomité tijdens hoorzittingen in de Kamer van Volksver-tegenwoordigers of ter gelegenheid van persconferenties.

In 2009 formuleerde de Algemene Raad vier adviezen138. Verschillende studies en adviezen van het Directiecomité evenals door de Minister van Energie gestelde vragen wer-den voorbereid en besproken in de verschillende werkgroe-pen alvorens te worden voorgelegd aan de Algemene Raad.

• Advies 41 over de studie 766 betreffende de impact van het systeem van CO2-emissierechten op de elektriciteits-prijs in België van 2005 tot 2007: besproken in Deel 1, punt 2.4.6.;

• Advies 42 over het ontwerp van studie over de per-spectieven van elektriciteitsbevoorrading 2008–2017: besproken in Deel 1, punt 2.4.2.;

137Ministerieel besluit van 13 mei 2009 tot wijziging van het ministerieel besluit van13februari2001totbenoemingvandeledenvandealgemeneraadvandeCommissievoordeReguleringvandeElektriciteitenhetGas(BelgischStaatsbladvan18mei2009).

138Dezeadviezenzijnbeschikbaaropwww.creg.be.

• Advies 43 over het voorstel voor een Europese richtlijn ter bevordering van het gebruik van energie uit hernieuw-bare bronnen: besproken in Deel 1, punt 1.1.;

• Advies 44 over de werking van de elektriciteitsmarkt in België. Dit advies vloeit voort uit het onderzoek door de werkgroep "werking elektriciteitsmarkt" van verschei-dene studies van het Directiecomité.139 De Algemene Raad stelt vast dat heel wat van de aanbevelingen uit zijn advies AR270405-020 m.b.t. de studie van London Economics140 in grote lijnen zeer actueel blijven. In het al-gemeen dringt de Algemene Raad erop aan dat zowel op Belgisch als op Europees niveau alles in het werk wordt gesteld om tot een efficiënte en transparante marktwer-king (met inbegrip van de prijsvormingsmechanismen op alle markten en tegen alle tijdshorizonten) te komen op EU-niveau of op zijn minst binnen de Centraal-West-Europese (CWE) prijszone. Waar het gereguleerde kader, het market design, het gebrek aan mededinging niet toe-laten het algemeen belang te behartigen, onder andere met competitieve prijzen voor alle consumenten en met verzekering van de bevoorradingszekerheid, dienen regu-latoren en overheden corrigerend in te grijpen.

2.2. Het Directiecomité

Het Directiecomité staat in voor het operationeel bestuur van de CREG en stelt alle handelingen die nodig of dienstig zijn voor de opdrachten die het door de elektriciteits- en gas-wet worden toevertrouwd.

De voorzitter en de drie directeurs die het Directiecomité vormen, beraadslagen als een college volgens de gewone regels van de beraadslagende vergaderingen.

Het voorzitterschap, inclusief het management van de CREG, wordt waargenomen door de heer François POS-SEMIERS. De drie directeurs zijn: de heer Guido CAMPS, directeur voor controle op de prijzen en de rekeningen, de heer Bernard LACROSSE, directeur van de administratieve directie en de heer Dominique WOITRIN, directeur van de technische werking van de elektriciteits- en aardgasmarkt. De leden van het Directiecomité werden begin 2007 be-noemd voor een periode van zes jaar.

139Studie810overhetalgemeneontwerpvandemechanismenvandeelektriciteitsmarktdichttegendereëletijd(28/08/08),beschikbaaropwww.creg.be;studie811overdefa-lendeprijsvormingindeelektriciteitsmarktenoorzakenervan(26/01/09),beschikbaaropwww.creg.be;studie827overdeelektriciteitsbeurzenenhetgebruikvandecapaciteitopdeinterconnecties(23/02/09),beschikbaaropwww.creg.be;enstudie860overdeBelgischegroothandelsmarkt(07/05/09).

140Beschikbaaropwww.creg.be.

2. De organen van de CREG

CREg


EFFECTIEVE LEDEN PLAATSVERVANGENDE LEDEN

Federale regering DUJARDIN DavineANNANE JihanneCHAHID RidouaneROOBROUCK Nele DE COSTER Nicolas

DEWISPELAERE SophieNIKOLIC DianaHOUTMAN EricBOEYKENS MarcONCLINX Philippe

Gewestregeringen BIESEMAN WilfriedBARBIEUX ChristopheJACQUET Annabelle

TANGHE Martine PIERS de RAVESCHOOT RonaldDECROP Jehan

Representatieve werknemersorganisaties die zetelen in de Nationale Arbeidsraad

LEEMANS MarcVAN LANCKER EddyPANNEELS AnneVERCAMST Jan

VAN MOL ChristiaanSKA Marie-HélèneBOULANGER JoséBAECKELANDT FilipJONCKHEERE Caroline

Representatieve werknemersorganisaties die zetelen in de Raad voor het Verbruik

WILLEMS TomVAN DAELE Daniel

MENDES InèsSPIESSENS Eric

Organisaties die de promotie en de bescherming van de algemene belangen van de kleine verbruikers tot doel hebben

ADRIAENSSENS ClaudeDOCHY Stéphane

RENSON Marie-ChristineDE BIE Nico

Representatieve organisaties van de industrie, het bank- en het verzekeringswezen die zetelen in de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven

CALLENS IsabelleCHAPUT IsabelleVAN der MAREN Olivier

VANDERMARLIERE FrankCALOZET MichelAERTS Kristin

Representatieve organisaties van het ambacht, de kleine en middelgrote handelsondernemingen en de kleine nijver-heid die zetelen in de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven

ERNOTTE Pascal VANDENABEELE Piet

WERTH Francine VAN GORP Michel

Grote elektriciteitsverbruikers CLAES Peter EELENS Claire

Grote aardgasverbruikers BRAET Luc de MUNCK Laurent

Producenten die behoren tot FEBEG HERREMANS JanMAERTENS Paul

DE GROOF Christiaande VILLENFAGNE Aude

Producenten hernieuwbare energie LAUMONT Noémie BODE Bart

Producenten warmtekrachtkoppeling STEVENS Tine MARENNE Yves

Industriëlen die elektriciteit voor eigen behoefte produceren BÉCRET Jean-Pierre ZADORA Peter

Distributienetbeheerders:• INTERMIXT

• INTER-REGIES

HUGE JacquesHUJOEL LucPEETERS GuyDE BLOCK Gert

DECLERCQ ChristineDEBATISSE JenniferVERSCHELDE MartinHOUGARDY Carine

Beheerder van het transmissienet voor elektriciteit FONCK Pascale GERKENS Isabelle

Beheerder van het vervoersnet voor aardgas TUMMERS Paul DESCHUYTENEER Thierry

Titularissen van een leveringsvergunning van aardgas be-horend tot FEBEG

GILLIS MichaëlVAN NUNEN Carlos

VAN GIJSEL GertDE BUCK Hilde

Milieuverenigingen CLAEYS BramVANDE PUTTE Jan

BORGO EsmeraldaVANDEBURIE Julien

Titularissen van een leveringsvergunning van elektriciteit behorend tot FEBEG

HEYVAERT GrietVAN BOXELAER Kathleen

GODTS AnnemieWYVERKENS Herman

Marktbeheerder voor de uitwisseling van energieblokken voorgesteld door Belpex

VANDENBORRE Catherine MATTHYS-DONNADIEU James

Voorzitter van het Directiecomité van de CREG POSSEMIERS François

Tabel 7: Leden van de Algemene Raad op 31 december 2009

Bron: CREG

CREg


DE aLgEMENE RaaD

HET DIRECTIECoMITé

Dominique WoitrinDirecteur

Bernard LacrosseDirecteur

Guido CampsDirecteur

François PossemiersVoorzitter

Peter ClaesVice-Voorzitter

Daniel Van DaeleVoorzitter

CREg


3. Het personeel van de CREG Op 31 december 2009 telde de CREG zeventig personeelsleden, zonder de voorzitter en de directeurs.

Tabel 8: Directies en personeel van de CREG op 31 december 2009Voorzitterschap van het Directiecomité

POSSEMIERS FrançoisDEVACHT ChristianeFIERS JanROMBAUTS JosianeVANDEN BORRE Tom (gedetacheerd)JACQUET LaurentLOCQUET Koen

Voorzitter van het DirectiecomitéDirectieassistenteSecretaris van het Directiecomité

HoofdadviseursEerstaanwezend adviseur

Directie Technische werking van de markten

WOITRIN DominiqueGOOVAERTS WendyVAN KELECOM IngeGHEURY JacquesMARIEN AlainMEES EmmericVAN ISTERDAEL IvoCLAUWAERT GeertCUIJPERS ChristianDE WAELE BartFONTAINE ChristianPONCELET YvesVAN HAUWERMEIREN GeertLUICKX PatrickTIREZ Andreas

DirecteurDirectieassistentePolyvalente secretaresse

Hoofdadviseurs

Eerstaanwezende adviseurs

Adviseurs

Directie Controle prijzen en rekeningen

CAMPS GuidoFELIX Kimde RUETTE PatrickLAERMANS JanWILBERZ EricALLONSIUS JohanCORNELIS NatalieCOURCELLE ChristopheDEBRIGODE PatriciaDUBOIS FrédéricMAES Tom BARZEELE ElkeBERTIAUX HiramCOBUT ChristineDE LEEUW HanHERNOT KurtKUEN NicolasPIECK AnQUICHERON MichelBROODS DavidDE MEYERE FrancisLIBERT BriceMARTIN Sabine

DirecteurDirectieassistente

Hoofdadviseurs


Adviseurs

Adjunct-adviseurs

Administratieve Directie

LACROSSE BernardSELLESLAGH Arlette

DirecteurDirectieassistente

Algemene Raad DELOURME FreddyHERREZEEL Marianne

HoofdadviseurAssistente

Algemene administratie DE PEUTER CarolineESSER MercédèsHAESENDONCK HermanVAN ZANDYCKE BenjaminLOI SofiaACHAK NahidCEUPPENS ChrisDE DONCKER NadineWYNS EvelyneJUNCO Daniel

Office Manager

VertalersCoördinatrice

Polyvalente bediendenLogistiek medewerker

Dienst informatica LAGNEAU VincentGORTS-HORLAY Pierre-Emmanuel

InformaticusAdjunct-informaticus

Financiën SCIMAR PaulLECOCQ NathaliePINZAN Laurent

Verantwoordelijke van de dienst FinanciënBoekhoudsterAdministratief medewerker

Studiedienst, documentatie en archieven CHICHAH ChorokHEREMANS BarbaraMARTINET PaulPARTSCH GwendolineROOBROUCK MyriamSTEELANDT LaurenceZEGERS LaetitiaGODDERIS PhilipSMEDTS HildeHENGESCH Luc


AdviseursDocumentalist

Bron: CREG

CREg


Zoals bepaald door de elektriciteitswet, heeft het Directie-comité het beleidsplan opgesteld waarin de doelstellingen worden uiteengezet die de CREG in 2010 wil bereiken.141 Dit plan vergezelt de ontwerpbegroting van de CREG en werd op 29 oktober 2009 overgemaakt aan de Minister van Energie met het oog op de voorlegging ervan aan de Ministerraad.

Ten opzichte van het beleidsplan 2009, dat de doelstellin-gen "Business as usual" en de nieuwe aan de CREG toever-trouwde taken ("Monitoring en markttoezicht") afzonderlijk in beschouwing nam, geeft het beleidsplan voor 2010 de doelstellingen van de CREG weer volgens de uiteenlopende activiteiten van de elektriciteits- en de gasmarkt, naargelang het gaat om gereguleerde activiteiten (netwerken) en activi-teiten die aan monitoring zijn onderworpen (netwerken en vrijgemaakte markt). Het beleidsplan behandelt in een eer-ste deel de context en de laatste evoluties met betrekking tot de elektriciteits- en de gasmarkt, zowel op Belgisch als op Europees vlak. In het tweede gedeelte zet het beleids-plan uitvoerig de 16 doelstellingen uiteen die de CREG zich voor 2010 heeft gesteld en die op beknopte wijze worden hernomen in het derde gedeelte.

141Beleidsplannr.(Z)091023-CDC-918.

De elektriciteitswet bepaalt tevens dat elk jaar een verge-lijking dient gemaakt te worden tussen de doelstellingen zoals die in het beleidsplan geformuleerd worden en de verwezenlijking ervan. Het Directiecomité heeft dit verslag voor het jaar 2008 opgesteld en het op 29 april 2009 over-gemaakt aan de Minister van Energie, met het oog op de voorlegging ervan aan de Ministerraad.142 In haar beleids-plan voor 2008 had de CREG 16 te bereiken algemene doelstellingen geïdentificeerd. Deze doelstellingen werden opgesplitst in 90 acties die overeenstemden met te vervul-len individuele taken. In haar vergelijkend verslag voor 2008 stelde de CREG echter vast dat ze in het totaal 121 acties in het raam van de aanvankelijk vooropgezette doelstellin-gen had gevoerd. Deze toename van het aantal acties met meer dan 30% is het gevolg van hetzij aanvragen van stu-dies, adviezen en voorstellen door de Minister van Energie in de loop van 2008, hetzij initiatieven die de CREG heeft genomen om de werking van de elektriciteits- en de gas-markt te verbeteren. Van de 121 acties die de CREG in 2008 voerde, werden 79 acties volledig verwezenlijkt, leverden 6 acties een beter resultaat op dan verhoopt, werden 21 ac-ties grotendeels en 9 acties in beperkte mate verwezenlijkt (hoofdzakelijk als gevolg van elementen die extern zijn aan de CREG) en kwamen 6 acties zonder voorwerp te zijn.

142Vergelijkendverslagnr.(Z)090422-CDC-862.143 HetrapportissamenmeteenEngelsesamenvattingbeschikbaaropwww.energy-regulators.eu.

5.1. De CREG en de Europese Commissie

Net als voorgaande jaren heeft de CREG ook in 2009 haar “Nationaal Rapport” opgesteld in nauwe samenwerking met de drie Gewestregulatoren en de AD Energie. Dit rap-port laat de Europese Commissie toe haar jaarlijks verslag op te stellen over de vooruitgang inzake de creatie van een interne markt voor elektriciteit en gas.143 Het rapport geeft een overzicht van de gas- en elektriciteitsmarkt in België tij-dens het jaar 2008 en verschaft als dusdanig een zicht op de implementatie van de Europese regels in België. Belang-rijke evoluties en markante feiten in de besproken periode waren onder andere de afwikkeling van de fusie tussen GDF en SUEZ (vermindering van het belang in Fluxys ten voordele van Publigas en overdracht van de participatie in

Distrigas aan ENI) en de oprichting van Fluxys Internatio-nal, de verdubbeling van de invoercapaciteit van Fluxys LNG, de elektriciteitsswap tussen Electrabel en E.ON en de ingebruikname van dwarsregeltransformatoren. Tot slot vermeldt het rapport de toekenning van monitoringbe-voegdheden aan de CREG.

Daarnaast heeft de CREG haar medewerking verleend aan tal van andere consultaties en rapporten ten behoeve van de Europese Commissie, via het kanaal van de CEER/ ERGEG waar de CREG lid van is (zie punt 5.3. infra). De tussenkomsten van de CREG in het kader van concurren-tiezaken behandeld door de Commissie, worden verderop besproken in punt 5.5.

4. Het beleidsplan en het vergelijkend verslag van doelstellingen en verwezenlijkingen van de CREG

5. De samenwerking met andere instanties

CREg


5.2. Het Citizens’ Energy Forum (Forum van Londen)

De CREG nam ook dit jaar deel aan de tweede editie van het London Citizens’ Forum op 29 en 30 september 2009, een initiatief van de Europese Commissie dat consumenten-rechten in de energiemarkt centraal stelt.144 Het forum werd vanwege de Commissie bijgewoond door de Commissaris-sen Piebalgs (DG TREN) en Kuneva (DG SANCO). Voorts waren de regulatoren en de administraties Energie van de diverse lidstaten aanwezig. De sector was vertegenwoor-digd door Eurelectric, Eurogas, Geode en CEDEC. Van con-sumentenzijde waren een aantal consumentenorganisaties aanwezig, alsook hun Europese koepel BEUC en bepaalde overheidsdiensten die consumentenbelangen behartigen. Tot slot waren ook ombudsdiensten present, zowel vanuit de privé- als uit de overheidssector.

De focus van het forum dit jaar lag op de ontwikkeling van een competitieve markt waar de consumenten voordeel bij hebben. Belangrijk voor de regulatoren zijn de engage-menten die genomen werden in uitvoering van het tweede London Forum, met het oog op het London Forum van 2010:

• ERGEG/CEER zal een werkgroep oprichten over best practices op het vlak van market design;

• ERGEG/CEER zal de implementatie opvolgen van de aan-bevelingen die de werkgroep over transparantie en verge-lijkbaarheid van prijzen en diensten heeft geformuleerd;

• Er wordt een publieke consultatie gehouden over klachtenbehandeling, waarna ERGEG/CEER het resultaat ervan zal bespreken met een stakeholdergroep en een vooruitgangsrapport zal presenteren op het volgende Forum;

• ERGEG/CEER zal de verhouding onderzoeken tussen het bestaan van een uniek meldpunt en de regels inzake unbundling.

Commissaris Kuneva bracht o.a. het belang van de volgende elementen onder de aandacht:

• Een leesbare, begrijpbare en transparante facturering;145

• Beschikbaarheid van efficiënte klachtenbehandelings- instanties;

• Eenvoudige switchprocedures (hoewel 30% van de consumenten niet tevreden is over zijn/haar leverancier, maakt slechts 7% effectief een overstap).

144http://ec.europa.eu/energy/gas_electricity/forum_citizen_energy_en.htm.145DGSANCOheeftaanbevelingengeformuleerdinzakefactureringenookzelfeenmodel-

factuuruitgewerkt:ziehttp://ec.europa.eu/consumers/citizen/my_rights/energyen.htm146ERGEGishetofficiëleadviesorgaanvanenergieregulatorenbijdeEuropeseCommissie.

DeCEERiseenvrijwilligsamenwerkingsverbandvandiezelfderegulatorenplusNoorwe-genenIJsland,datvoorbereidendwerklevertvoorERGEG.

De Commissie wees er eveneens op dat zonder de actieve deelname van de consument een competitieve en concur-rentiële markt een utopie blijft. Om die reden benadrukte ze het belang van de nieuwe bepalingen over ombudsdiensten in het derde energiepakket en van de maatregelen ter be-scherming van kwetsbare klanten. De Commissie wees ook op het potentieel van smart metering als middel tot active-ring van de consument, maar eveneens op de wenselijkheid van een kosten-batenanalyse door iedere lidstaat.

5.3. De CREG binnen de CEER en ERGEG

De CREG is lid van zowel de CEER als ERGEG146 en neemt deel aan de werkgroepen van de CEER.147 In het kader van de Regionale Initiatieven is de CREG lead regulator van de CWE-regio Elektriciteit (zie Deel 1, punt 1.4.).

De CEER en ERGEG behandelen tal van onderwerpen die op één of andere wijze mee vorm geven aan een ge-integreerde Europese elektriciteits- en gasmarkt. De mate waarin de Europese regelgeving in de nationale wetgeving werd omgezet of toegepast, wordt opgevolgd. In 2009 lag de focus daarbij hoofdzakelijk op het derde energiepakket, met veel aandacht die ging naar de oprichting van het Agent-schap voor Samenwerking tussen Regulatoren op Europees vlak (ACER), waar de nationale regulatoren een belangrijke rol zullen spelen via de Board of Regulators. Zo heeft de Agency Task Force van de Energy Package Working Group onder meer het ontwerp van de rules of procedure van de Board of Regulators opgesteld en heeft de CEER advies ge-geven over de toekomstige directeur.

Verder heeft de CREG actief geparticipeerd in het opstellen en beantwoorden van tal van vragenlijsten die de CEER op eigen initiatief, maar meestal op vraag van de Commissie, aan haar leden voorlegde met het oog op verdere harmoni-satie en integratie.148 Dit resulteerde in een status review, position paper of ander overzichtsdocument waarbij niet al-leen de gelijkenissen en verschillen tussen de lidstaten in kaart worden gebracht, maar ook de mate van implementa-tie van de Europese regelgeving.

Een ander initiatief van de Commissie is de creatie van een Project Coordination Group, die tot doel heeft om sa-men met de Regionale Initiatieven proefprojecten op te zetten die toelaten om de haalbaarheid na te gaan, zowel procedureel als inhoudelijk, van de door het derde pakket

147O.a.Gas Working Group, Electricity Working Group, Customer Working Group, Energy Package Working Group, Financial Services Working Group en de Regional InitiativesWorking Group,elkophunbeurtsamengestelduiteennofmeerdereTask Forces,even-tueelaangevuldmeteenWorkstream.DeVREGneemtdeelaandeCustomer WorkingGroupendeRetail Market Functioning Task Force.

148Thema’s in2009wareno.m.:unbundling, smartgrid/smart metering, vulnerable custo-mers, default supplier and supplier of last ressort, wind generation, capacity allocation measuresencongestion management procedures.

CREg


vooropgestelde werkwijze om via Framework Guidelines tot Netcodes te komen (zie ook Deel 2, punt 1.3.).

De CREG en de gewestelijke regulatoren namen eveneens deel aan workshops en conferenties georganiseerd door de CEER/ERGEG. Op één van deze workshops heeft de Eu-ropese Commissie haar ontwerp-interpretatieve nota’s bij het derde energiepakket gepresenteerd en is zij de dialoog aangegaan met zowel de leden van de CEER als de lidstaten zelf, teneinde rekening te houden met hun inbreng bij de definitieve redactie ervan.149

Ook heeft de CREG haar medewerking verleend aan het updaten van de website van het IERN,150 dat in samenwer-king met de Florence School een overzicht ter beschikking stelt betreffende energieregulering over de ganse wereld. Tijdens het World Forum on Energy Regulation (WFER), dat in 2009 in Athene plaatsvond en waaraan zowel de CREG als de Gewestregulatoren hebben deelgenomen, werd het ICER opgericht.151 Deze instelling, waarbij het IERN een essentiële rol zal spelen, zal in de toekomst instaan voor de organisatie van het WFER.

Tot slot kan vermeld worden dat de CREG, via haar lidmaat-schap van de CEER/ERGEG, meerdere keren geraadpleegd werd door zowel internationale organisaties als door instan-ties van individuele landen.

5.4. De CREG en de gewestelijke regulatoren

De federale en gewestelijke regulatoren komen regelmatig op informele basis samen onder de naam Forbeg. Geduren-de het afgelopen jaar werden zes vergaderingen gehouden, voorgezeten door Brugel en VREG respectievelijk tijdens het eerste en tweede semester. In de schoot van Forbeg bestaan werkgroepen die specifieke items behandelen op vraag van de plenaire vergadering of op eigen initia-tief. Steeds is het de bedoeling om de overige leden van Forbeg te informeren, te onderzoeken of gemeenschappelij-ke standpunten kunnen worden ingenomen en of bepaalde problemen in onderling overleg kunnen worden opgelost.

De CREG vervult een trekkersrol binnen de gaswerkgroep, de werkgroep informatie-uitwisseling en de werkgroep klachtenbehandeling. De gaswerkgroep heeft in 2009 onder meer de volgende onderwerpen naar voren ge-schoven: drop van klanten, de gedragscode, tarificatie, telemetering op transportnet en aansluitingscontracten. De werkgroep informatie-uitwisseling heeft de jaarlijkse gemeenschappelijke publicatie betreffende het statistisch overzicht van de elektriciteits- en aardgasmarkt voor het

149 Deinterpretatievenota’szijnbeschikbaaropdewebsitevanDGTRENviadevolgendelink:http://ec.europa.eu/energy/gas_electricity/interpretative_notes/interpretative_note_en.htm.

150InternationalEnergyRegulationNetwork,www.iern.net.

jaar 2008 verzorgd (publicatie en persmoment op 28 april 2009).152 Voor 2010 werd beslist om de gemeenschappelijke publicatie uit te breiden met switchgegevens en cijfergege-vens inzake hernieuwbare energie. Daarnaast onderzoekt deze werkgroep ook of en in welke mate de financiële waar-borgen voor het toekennen van leveringsvergunningen kun-nen worden geharmoniseerd. In 2009 werd op vraag van de CWaPE ook een werkgroep “Strategie” opgericht waarbij de eerdere marktmodelstudie van de VREG werd openge-trokken en er ruimte werd geschapen voor input van de an-dere regulatoren.

Op de plenaire vergaderingen van Forbeg werden zeer uiteenlopende onderwerpen behandeld. Voor de CREG waren onder meer van belang: disclosure in het kader van de richtlijn hernieuwbare energie, slimme meters en net-ten, het marktmodel, relatie van de regulatoren t.a.v. de in 2009 opgerichte ombudsdienst voor energie, Belpex en het verhandelen van groenestroomcertificaten. De CREG heeft presentaties verzorgd inzake de studie 811 (zie Deel I, punt 2.9.1.) en advies 858 (zie Deel 1, punt 2.4.2.), de proble-matiek van de federale bijdrage in relatie tot de fuelmix, alsook de werking van het CWE Regionaal Initiatief en de position paper smart grid die werd voorbereid binnen de Electricity Quality of Supply Task Force van de CEER. Daar-naast werd op elk Forbeg-overleg een korte bespreking gehouden van hetgeen de afgelopen periode binnen de General Assembly van de CEER werd besproken, waarbij specifieke aandacht werd besteed aan het London Forum (zie hierboven, punt 5.2.). Speciale aandacht werd besteed aan het derde energiepakket, vooral de bevoegdheden die gespreid zijn over verschillende beleidsdomeinen. Zowel voor de ontwerp-interpretatieve nota’s als voor de vragen-lijsten werd de input van de Gewestregulatoren gevraagd teneinde gecoördineerde antwoorden te kunnen overmaken aan de CEER/Commissie.

5.5. De CREG en de mededingingsautoriteiten

In de loop van 2009 is de CREG tussengekomen in mede-dingingszaken die betrekking hadden op de energiemarkt, en dit zowel op Belgisch niveau (Raad voor de Mededinging) als bij de Europese Commissie.

5.5.1. Zaak CREG vs. SPE – Electrabel

Op 5 december 2008 trof het Auditoraat van de Raad voor de Mededinging een beslissing in verband met de vraag tot onderzoek die de CREG op 19 november 2002 had gefor-muleerd m.b.t. een overeenkomst tot oprichting van een vereniging in deelneming tussen SPE, Electrabel, Socolie

151InternationalConfederationofEnergyRegulators.152ZieookPersberichtnr.79van28april2009,beschikbaaropwww.creg.be.

CREg


en WVEM.153 De CREG had in haar verzoek gesteld dat deze overeenkomst zowel een restrictieve mededingingspraktijk vormde als een misbruik van machtspositie in hoofde van Electrabel. Aanvullend stelde ze vast dat het zou kunnen gaan om een niet-aangemelde concentratie.

De betrokken partijen hebben vervolgens kennis gegeven van een concentratie, die bestond in het verwerven van de exclusieve controle van bepaalde activa en passiva van de vereniging door SPE. Het Auditoraat stelde vast dat dit een einde had gesteld aan de overeenkomst en leidde daaruit af dat het onderzoek zonder voorwerp was. Bovendien was de verjaringstermijn van vijf jaar overschreden, aangezien de laatste daad van onderzoek dateerde van 28 november 2002. Op grond van deze verjaring besliste het Auditoraat om de klacht van de CREG zonder gevolg te klasseren.

5.5.2. Concentratie Publigas/Fluxys

Op 18 mei 2009 keurde de Raad voor de Mededinging de concentratie Publigas CVBA/Fluxys SA goed.154 Volgens de aanmelding zou Publigas de exclusieve controle verwerven over Fluxys, enerzijds door een tweevoudige verwerving van Fluxys-aandelen (waardoor het belang van Publigas op 51,47% wordt gebracht) en anderzijds door een wijziging van de aandeelhoudersovereenkomst, de statuten en het Corporate Governance Charter. De concentratie is een ge-volg en praktische omzetting van een remedie die werd op-genomen in de Europese beschikking ter goedkeuring van de fusie Gaz de France-Suez, waarin Suez er zich toe ver-bond om geen enkele feitelijke of juridische controle meer te hebben over Fluxys.155

Op 9 april 2009 diende de CREG haar opmerkingen aan-gaande de aangemelde transactie in bij de Raad voor de Me-dedinging. De CREG werd tevens gehoord tijdens de zitting van 7 mei 2009.

In zijn beslissing oordeelde de Raad voor de Mededinging dat de transactie een duurzame wijziging van zeggenschap tot stand bracht, gelet op de wijzigingen in het aandeel-houderschap, de verbintenis van Suez ten aanzien van de Europese Commissie en de nieuwe samenstelling van Fluxys’ raad van bestuur. De concentratie werd toelaatbaar verklaard, aangezien zij de structuur van de Belgische mark-ten van vervoer, opslag en LNG-diensten niet zou wijzigen, maar integendeel de onafhankelijkheid van de beheerder van de infrastructuren van het Belgische gasnetwerk zou

153Beslissingnr.2008-P/K-63-AUDvan5december2008vanhetAuditoraatvandeRaadvoordeMededinging(CONC-I/O-02/0072:CREG/SPE–Electrabel).

154Beslissingnr.2009-C/C-09van18mei2009vandeRaadvoordeMededinging(CONC-C/C-08/0028:PubligazSCRL/FluxysSA-CONC-C/C-09/0005:PubligazSCRL/FluxysSA).

155Zie de remedies nrs. 53-60 in de Europese beschikking van 14 november 2006, zaakCOMP/M.4180.

versterken en aldus van pro-competitieve aard zou zijn. Op 27 mei 2009 werd de concentratie effectief doorgevoerd.

5.5.3. Concentratie E.ON/Electrabel

Op 13 oktober 2009 stemde de Europese Commissie in met de geplande overname door E.ON van twee centrales van Electrabel (Langerlo en Vilvoorde) en de verwerving van 500 MW aan zgn. trekkingsrechten op de capaciteit van Tihange 1, Doel 1 en Doel 2.156 Op 1 oktober 2009 had de CREG haar opmerkingen ingediend bij de Europese Com-missie aangaande de geplande overname. De concentratie werd door de Europese Commissie goedgekeurd zonder bijkomende remedies.

5.5.4. Zaak EDF/SEGEBEL

Op 12 november 2009 keurde de Europese Commissie de transactie EdF/Segebel goed,157 waardoor EdF de exclusie-ve controle kon verwerven over Segebel, dat 51% van de aandelen van SPE bezit. De beschikking van de Europese Commissie bevatte wel een remedie, waarin EdF er zich toe verbindt om onmiddellijk over te gaan tot de verkoop van één (en mogelijk twee) project(en) voor het bouwen van bijkomende productiecapaciteit in België. Deze bouwprojec-ten werden ondergebracht in twee afzonderlijke bedrijven. De totale nieuwe capaciteit die deze twee projecten verte-genwoordigen bedraagt ongeveer 10% van de totale Bel-gische capaciteit. Begin november 2009 diende de CREG haar opmerkingen in aangaande de door EdF voorgestelde remedies.

Op 26 november 2009 kondigde EdF aan dat zij met Centrica een akkoord had bereikt over de verkoop van de Segebelaandelen.

5.6. De behandeling van vragen en klachten

De federale ombudsdienst voor energie, opgericht in maart 2007 en bevoegd om elk geschil tussen een eindafnemer en een gas- of elektriciteitsmaatschappij te behandelen en de vragen en klachten in verband met de werking van de gas- en elektriciteitsmarkt te verdelen, is in 2009 nog niet daadwerkelijk tot stand gekomen. De procedure voor de be-noeming van de energieombudsman van de Franse taalrol is nog altijd aan de gang.158 Om aan deze situatie te verhelpen, is op 30 december 2009 een wetswijziging159 doorgevoerd die voorziet in een uitzondering op de collegiale besluitvor-ming. Indien een lid van de ombudsdienst niet benoemd is

156ZaakCOMP/M.5519.ZieookDeel1,punt2.4.1.157ZaakCOMP/M.5549.ZieookDeel1,punt2.4.1.158Eenkoninklijkbesluitvan15juni2009heeftdaarentegenaldeenergieombudsmanvan

deNederlandsetaalrolbenoemd(BelgischStaatsbladvan1juli2009).159Art.15,2°vandeWetvan30december2009houdendediversebepalingen(1),versche-

neninhetBelgischStaatsbladvan31december2009.

CREg


6.1. De federale bijdrage

De federale bijdrage is een toeslag geheven op de in België verbruikte hoeveelheid gas en elektriciteit. Met deze bijdra-ge worden verschillende door de CREG beheerde fondsen gespijsd, die hierna in punt 6.2. worden besproken. Een nieuw fonds, bestemd voor de financiering van de forfaitaire kortingen voor verwarming met aardgas en elektriciteit, zag overigens het daglicht op 1 januari 2009.163

De economische crisis had een significante weerslag op de in 2009 verbruikte hoeveelheid elektriciteit. Algemeen ge-nomen bedraagt de daling om en nabij 6% ten opzichte van 2008. Een dergelijke vermindering werd niet vastgesteld voor de verbruikte hoeveelheid aardgas. Integendeel, die nam met nagenoeg 2% toe ten opzichte van 2008.164

6.1.1. De federale bijdrage gas

De CREG factureert elk kwartaal een vierde van de jaarlijkse behoeften van de gasfondsen aan de tien houders van een leveringsvergunning voor aardgas die op het vervoersnet ac-tief zijn. Deze leveranciers spijzen rechtstreeks het CREG-fonds (en zijn reserve), het sociaal fonds voor energie, het fonds beschermde klanten en het nieuwe fonds verwar-mingspremie. De door de CREG geacteerde opbrengsten stemmen dus precies overeen met de verwachte bedragen. Per 31 december 2009 waren de leveranciers echter nog € 366.782 verschuldigd.

163Artikelen32, 3°en38, 1° vandeProgrammawet (I) van22december2008 (BelgischStaatsbladvan29december2008).

164Ziesupra,punt2.1.indeDelen1en2.

of zich in de onmogelijkheid bevindt om zijn taak uit te oefe-nen, mag het andere lid de ombudstaak alleen uitoefenen.

Ingevolge deze wetswijziging is de ombudsdienst thans operationeel.160 Hij behandelt klachten waarvoor geen bevredigende oplossing kon worden gevonden tijdens een eerste contact met het betrokken gas- of elektriciteitsbedrijf.

160Ombudsdienst voor Energie, Koningsstraat 47, 1000 Brussel; Tel.: 02/211.10.60;Fax: 02/211.10.69; E-mail: [email protected]; website:http://www.ombudsmanenergie.be.

161Dezedienst isbereikbaarelkewerkdagvan9.00tot12.00uurenvan13.00tot17.00uur per telefoon (gratis nummer): 0800/12033; fax (gratis nummer): 0800/12057;e-mail:[email protected]:Vooruitgangstraat50,B-1210Brussel

162http://www.creg.be

Elk jaar leidt een vergelijking tussen wat door de CREG werd opgevraagd en wat de leveranciers het jaar ervoor echt aan hun klanten konden factureren tot regularisaties. Voor het CREG-fonds gaat het om een positieve regularisa-tie van € 730.574. Voor de fondsen beschermde klanten en sociale energie gaat het daarentegen om negatieve regulari-saties van resp. € 470.394 et € 250.323, waarmee rekening zal moeten worden gehouden bij de volgende berekeningen van de federale bijdrage.

6.1.2. De federale bijdrage elektriciteit

Gedurende het jaar 2009 bestonden twee systemen van heffing van de federale bijdrage elektriciteit naast elkaar. Om in de toekomst een betere inning van de federale bij-drage te verzekeren, heeft de wetgever immers beslist om in 2009 het systeem van heffing van de federale bijdrage elektriciteit te wijzigen.165 Sinds 1 juli werden de nieuwe heffingsregels via een watervalsysteem ingevoerd.166 Voort-aan komt het aan de transmissienetbeheerder toe om de CREG per kwartaal in het eenheidsfonds "federale bijdrage" de bijdrage te storten die hij het kwartaal ervoor aan zijn afnemers heeft gefactureerd. Vervolgens wordt het inge-zamelde bedrag gedeeltelijk verdeeld onder het CREG-fonds, sociaal fonds voor energie, denuclearisatiefonds, fonds broeikasgassen, fonds beschermde klanten en het nieuwe fonds verwarmingspremie. In het nieuwe systeem zijn de klanten van de transmissienetbeheerder de bijdrage schuldig indien ze elektriciteit voor eigen gebruik afnemen.

165Artikel32,1°vanbovengenoemdeProgrammawet.166Koninklijkbesluitvan27maart2009totwijzigingvanhetkoninklijkbesluitvan24maart

2003totbepalingvandenadereregelsbetreffendedefederalebijdragetotfinancieringvansommigeopenbaredienstverplichtingenenvandekostenverbondenaanderegule-ringvanencontroleopdeelektriciteitsmarkt(BelgischStaatsbladvan31maart2009).Ditbesluitwerdbevestigddoordewetvan15december2009houdendebekrachtigingvandiversekoninklijkebesluitengenomenkrachtensdewetvan29april1999betref-fendedeorganisatievandeelektriciteitsmarktendewetvan12april1965betreffendehet vervoer van gasachtige producten en andere door middel van leidingen (BelgischStaatsbladvan23december2009).

Andere vragen met betrekking tot de energiemarkt kunnen nog steeds worden gericht tot de Inlichtingendienst van de Federale Overheidsdienst Economie.161 Antwoorden op vragen in verband met de bevoegdheden van de CREG worden gepubliceerd op de website van de CREG.162

6. De financiën van de CREG

CREg


Dienen ze daarentegen slechts als upstream tussenpersoon voor de eindafnemer, dan kunnen ze de bijdrage op hun eigen klanten verhalen. De elektriciteitsbedrijven werd in principe, upstream van de waterval, de volledige federale bijdrage aangerekend. Deze bedrijven kunnen echter niet het volledige bedrag op hun eindafnemers verhalen, aan-gezien ze in voorkomend geval de vrijstellings- en degres-siviteitsmaatregelen ervan aftrekken. Bijgevolg werd erin voorzien dat deze bedrijven ieder kwartaal bij de CREG de terugbetaling van deze twee maatregelen kunnen eisen.

Gedurende het jaar 2009 heeft de Administratie van de Thesaurie € 45.949.992 aan de CREG ter beschikking ge-steld om haar in staat te stellen de degressiviteit te dekken. Laten we daarbij in herinnering brengen dat, uitsluitend voor 2009,167 de wetgever de aan de professionele afnemers toe-gekende degressiviteitspercentages had gewijzigd, evenals het maximumbedrag van de federale bijdrage die ze moes-ten betalen.

Met toepassing van het nieuwe heffingssysteem van de federale bijdrage werd de vrijstelling van de toeslagen Broeikasgassen en Denuclearisatie rechtstreeks aan de leveranciers terugbetaald met behulp van de beschikbare middelen in beide fondsen.

Zoals de voorgaande jaren worden de verwachte bedragen aan federale bijdrage voor het jaar 2009 samengesteld uit het basisbedrag van elk fonds voor 2009 en uit een even-tueel aanvullend bedrag om het vorige tekort te compen-seren. In hun geheel genomen liggen de geregistreerde opbrengsten van de federale bijdrage elektriciteit 31% lager dan de in 2009 verwachte bedragen.

Per 31 december 2009 bedraagt het totale kastegoed van het fonds federale bijdrage € 30.319.624. Verder heeft dit fonds € 4.000.000 voorgeschoten voor de terugbetaling van de vrijstelling op de toeslag denuclearisatie en zijn de leve-ranciers nog € 16.650 verschuldigd. De door deze laatste ge-attesteerde degressiviteit voor het hele jaar 2009 bedraagt € 39.714.888. In 2010 zal dus een bedrag van € 6.235.104 aan de FOD Financiën moeten worden terugbetaald.

De federale bijdrage en de degressiviteit geattesteerd door de transmissienetbeheerder en de leveranciers in het laatste kwartaal bedragen respectievelijk € 23.968.833 en € 2.881.853. Op basis hiervan kan nog € 26.850.686 onder de zes fondsen verdeeld worden voor het boekjaar 2009.

167Artikel21bis,§5vandeelektriciteitswetvan29april1999.

Dit jaar hebben al de door de CREG beheerde fondsen te lijden gehad van de twee eerder genoemde en gelijktijdige fenomenen (daling van het elektriciteitsverbruik en invoe-ring van het nieuwe heffingssysteem) en kon geen enkel fonds over de nodige opbrengsten beschikken om zijn eigen noden in 2009 te dekken. Het tekort aan opbrengsten voor de verschillende fondsen, met inbegrip van het voornoemde aanvullend bedrag, tegenover de verwachte bedragen, be-draagt aldus:

Tabel 9: Tekorten vastgesteld in 2009, aanvulling inbegrepen (€)

CREG 2.433.127

Sociaal energie 5.631.901

Denuclearisatie 17.196.389

Broeikasgassen 9.378.061

Beschermde klanten 23.010.561

Verwarmingspremie 3.288.058Bron: CREG

6.2. De fondsen

6.2.1. Het CREG-fonds

Het budget van de CREG bedraagt € 14.988.616 voor het jaar 2009.168 Dit bedrag wordt verdeeld onder het budget van de CREG, met inbegrip van de uitbreiding van bevoegd-heden zoals marktmonitoring en de verhouding kosten/prij-zen bepaald door de wet van 8 juni 2008 (€ 14.895.099) en een op peil brengen van de reserve (€ 93.517). Ten gevolge van de benoeming van de federale ombudsman en op ver-zoek van de Minister van Energie heeft de CREG aan de federale ombudsdienst de som van € 832.054 gestort die hem sinds het boekjaar 2005 werd voorbehouden voor zijn installatie en zijn aanvankelijke werking.

De rekeningen 2009 van de CREG worden uitvoerig bespro-ken in punt 6.3.

6.2.2. Het sociaal fonds voor energie

Voor het jaar 2009 was een totaal bedrag van € 49.524.420 voorzien om de OCMW’s te helpen bij hun taak van bege-leiding en financiële maatschappelijke steunverlening op het vlak van energie. Het was samengesteld uit € 28.819.237 afkomstig van de elektriciteitssector en € 20.705.183 af-komstig van de aardgassector. De bedragen van de elek-triciteits- en de gassector werden echter respectievelijk aangevuld met € 58.742 en € 5.895 voor de terugbetaling aan de Europese instellingen. Uiteindelijk werd in 2009 een

168Koninklijkbesluitvan18december2008totvaststellingvandebedragendiebestemdzijnvoordefinancieringvandewerkingskostenvandeCommissievoordeReguleringvandeElektriciteitenhetGasvoorhetjaar2009.Ditkoninklijkbesluitwerdbekrachtigddoorde voornoemdewet van15december2009houdendebekrachtiging vandiversebesluiten.

CREg


totale opbrengst van € 23.246.042 voor de elektriciteit op-getekend. Het voorziene bedrag voor het gasfonds werd wel gehaald. Naast het aan de OCMW’s verschuldigde saldo voor 2008 (€ 12.163.964) heeft het kastegoed het mogelijk gemaakt in 2009 de door de POD Maatschappelijke Integra-tie opgevraagde € 33.217.728 uit te keren.

De belegging van deze bedragen bij de Nationale Bank van België bracht, in afwachting van hun besteding, € 4.596 aan interesten op. Per 31 december 2009 beliep het globale bedrag van het fonds € 10.643.449, met inbegrip van de interesten en de nog te verdelen bedragen van het fonds federale bijdrage. Dit beschikbare bedrag zal niet volstaan om de OCMW’s begin 2010 de volledige vierde schijf voor 2009 uit te betalen.

6.2.3. Het denuclearisatiefonds

Dit fonds, dat uitsluitend gespijsd wordt door de federale bij-dragen aangerekend door de elektriciteitssector, moest voor het jaar 2009 € 55.000.000169 bedragen, waar € 2.131.066 bijkomt ter compensatie van de tekorten uit het verleden en voor de terugbetaling aan de Europese instellingen. Naast de betaling van het saldo van 2008 (€ 17.130.000), kon de CREG het N.I.R.A.S. echter slechts € 27.670.000 overmaken van de € 41.250.000 die het in 2009 had moeten ontvangen om zijn denuclearisatieopdracht te vervullen. De betalings-achterstal aan het N.I.R.A.S. neemt nog toe.

Per 31 december 2009 bereikte het globale bedrag van het fonds € 5.284.657, met inbegrip van de nog te verdelen be-dragen van het fonds federale bijdrage.

6.2.4. Het fonds broeikasgassen

Dit fonds, dat uitsluitend gespijsd wordt door de federale bij-dragen aangerekend door de elektriciteitssector, diende voor het jaar 2009 € 28.716.773 te bedragen, waar € 1.372.037 bijkomt ter compensatie van de tekorten uit het verleden en voor de terugbetaling aan de Europese instellingen. Er werd echter slechts € 20.710.748 in het fonds opgetekend.

Zoals elk jaar deed de CREG een vervroegde storting van € 2.300.000 in het organiek begrotingsfonds van de FOD Leefmilieu, dat bestemd is voor de jaarlijkse financiering van het federaal beleid ter reductie van de emissies van broeikasgassen.

169Koninklijkbesluitvan21oktober2008tervaststellingvandebedragenbestemdvoordefinancieringvandenucleairepassivaBP1enBP2voordeperiode2009-2013,inuitvoe-ringvanartikel4,§2,vanhetkoninklijkbesluitvan24maart2003totbepalingvandenadereregelsbetreffendedefederalebijdragetotfinancieringvansommigeopenbaredienstverplichtingenenvandekostenverbondenaandereguleringvanencontroleopdeelektriciteitsmarkt(BelgischStaatsbladvan22december2008).DitK.B.werdeveneensbekrachtigddoorbovenvermeldewet.

De belegging van deze bedragen bij de Nationale Bank van België bracht, in afwachting van hun besteding, € 138.650 aan interesten op. Per 31 december 2009 bereikte het glo-bale bedrag van het fonds € 12.815.526, met inbegrip van de interesten en de nog te verdelen bedragen van het fonds federale bijdrage.

Zoals voorzien door de wetgever, werden in april en juli bij-komende bedragen van respectievelijk € 30.000.000170 en € 10.000.000171 van het fonds broeikasgassen overgeheveld naar het fonds Kyoto Joint Implementation/Clean Develop-ment Mechanism (Kyoto JI/CDM). Deze twee overdrachten vullen de bestaande middelen aan die specifiek besteed worden aan de financiering van projecten ter reductie van de emissies van broeikasgassen in het buitenland, wat België in staat stelde emissiequota te verwerven met het oog op het bereiken van zijn doelstellingen in het kader van het Kyoto-protocol. In 2009 werd het fonds aangespro-ken voor een bedrag van € 8.470.532 voor de aankoop van CO2-emissiekredieten.

Voor het Kyoto-fonds JI/CDM bracht de belegging van deze bedragen bij de Nationale Bank van België, in afwachting van hun besteding, € 691.592 aan interesten op. Per 31 december 2009 bereikte het globale bedrag van het fonds € 120.880.809, interesten inbegrepen.

6.2.5. Het fonds beschermde klanten

De behoeften van dit fonds hadden, voor het jaar 2009, € 64.000.000 voor elektriciteit en € 45.700.000 voor aard-gas moeten bedragen172, waar respectievelijk € 54.000 en € 9.826 bijkomt ter terugbetaling aan de Europese instellin-gen. Uiteindelijk werd in 2009 slechts € 41.043.439 in het elektriciteitsfonds opgetekend. Het voorziene bedrag voor het aardgasfonds werd van zijn kant wel degelijk opgetekend.

De terugbetaling aan de ondernemingen uit de sector die residentieel beschermde klanten tegen sociale maximum-prijzen bevoorraden werd in 2009 verder gezet voor een be-drag van € 41.443.653 voor de elektriciteitsleveranciers en € 48.614.414 voor de aardgasleveranciers.

De belegging bij de Nationale Bank van België van deze bedragen bracht, in afwachting van de besteding van het elektriciteits- en het gasfonds, respectievelijk € 517.031 en € 428.203 aan interesten op. Per 31 december 2009

170Koninklijkbesluitvan7december2008 totwijzigingvanhetkoninklijkbesluitvan28oktober2004totvaststellingvandebeheersmodaliteitenvanhetfondsvoordefinancie-ringvanhetfederalebeleidterreductievandeemissiesvanbroeikasgassen(BelgischStaatsbladvan24december2008).

171Koninklijkbesluitvan9februari2009totwijzigingvanhetkoninklijkbesluitvan28ok-tober2004totvaststellingvandebeheersmodaliteitenvanhetfondsvoordefinancie-ringvanhetfederalebeleidterreductievandeemissiesvanbroeikasgassen(BelgischStaatsbladvan19maart2009).

172Dezebedragenwerdennietbijkoninklijkbesluitvastgelegd.

CREg


bedroegen de globale bedragen van de beide fondsen voor elektriciteit en voor gas respectievelijk € 76.594.477 en € 58.028.392, met inbegrip van de interesten en de nog te verdelen bedragen van het fonds federale bijdrage.

6.2.6. Het fonds voor forfaitaire verminderingen voor verwarming met aardgas en elektriciteit

Dit nieuwe fonds voor gas en elektriciteit werd ingesteld in 2009. Een totaal bedrag van € 10.000.000, samenge-steld uit € 6.900.000 afkomstig van de elektriciteitssector en € 3.100.000 afkomstig van de aardgassector, zou de FOD Economie in staat moeten stellen de forfaitaire kor-tingen te financieren waarin de programmawet van 8 juni 2008 voorziet voor verwarming met aardgas en met elek-triciteit.173 Door het verschijnen van het nieuwe fonds en de verschuiving met een kwartaal tussen de facturering door de leveranciers en hun stortingen, zonder het gedaalde elektriciteitsverbruik mee te tellen, werd uiteindelijk slechts een definitieve opbrengst van € 3.611.942 in 2009 voor elek-triciteit opgetekend. Het voorziene bedrag voor het aardgas-fonds werd van zijn kant wel degelijk opgetekend.

De totale beschikbare middelen worden volledig en onmid-dellijk teruggestort aan het organiek begrotingsfonds be-heerd door de Algemene Directie Energie. Het saldo per 31 december 2009, dat € 1.634.724 bedraagt, stemt over-een met de per die datum opgetekende bedragen voor de gasbedrijven en de vervoersnetbeheerder.

6.2.7. Het fonds ter compensatie van de inkomstenderving van de gemeenten

Sinds 2008 werd het door de CREG beheerde fonds niet meer gespijsd door de federale bijdrage. Toch heeft de regu-larisatie met de distributienetbeheerders van de voornoemde federale bijdrage met betrekking tot het jaar 2007 de CREG in staat gesteld een bedrag van € 5.237.627 te ontvangen voor het jaar 2007, dat bij de € 7.530.610 van de regularisatie voor het jaar 2006 komt en bij de € 526.739 die overeenstemmen met de interesten op beleggingen van de voorgaande jaren.

De CREG heeft de leveranciers € 837.761 teruggestort, die overeenstemmen met de administratieve kosten die ze in 2008 nog moesten dragen in het kader van de heffing van deze toeslag voordat hij definitief werd afgeschaft.

De belegging van deze bedragen bij de Nationale Bank van België, in afwachting van hun besteding, bracht € 53.936 aan interesten op. Per 31 december 2009 bedroeg het glo-bale bedrag van het fonds aldus € 13.305.704, interesten inbegrepen.

173 Zoalsgewijzigddoordeartikelen40tot42vandeprogrammawet(I)van22december2008(BelgischStaatsbladvan29december2008).

Omdat ze niet langer nog enige betrekking met de ge-meenten heeft, heeft de CREG contact genomen met het Agentschap voor Binnenlands Bestuur, Afdeling Lokale en Provinciale Besturen van de Vlaamse overheid om na te gaan of het niet mogelijk is dat deze dienst zich zou belas-ten met de verdeling van het beschikbare saldo onder de gemeenten. Onderhandelingen zijn aan de gang.

6.3. De rekeningen 2009

Vooruitlopend op de gevolgen van de economische crisis en de verandering van het stelsel van heffing van de federale bijdrage op de opbrengsten afkomstig van de elektriciteits-sector, heeft de CREG sommige uitgaven, zoals voor per-soneelsaanwervingen en beleggingen, uitgesteld. De totale lasten van de CREG voor het boekjaar 2009 bedragen bijge-volg slechts € 13.260.023, wat overeenkomt met 89% van het aanvankelijk voorziene budget (€ 14.895.099 uitbreiding van bevoegdheden inbegrepen, maar zonder op peil bren-gen van de reserve).

De opbrengsten en de lasten van de CREG worden verdeeld tussen de twee energiesectoren.

Hoewel de CREG haar voorziene budget niet volledig opge-bruikt heeft, is het slechts dankzij het opnemen in de elek-triciteitsopbrengsten 2009 van het saldo (€ 436.293) van de overgedragen winst elektriciteit 2008174 dat de rekeningen een globale winst van € 443.093 vertonen. Het vastgestel-de tekort op het vlak van de opbrengsten afkomstig van de elektriciteitssector (€ -818.481) kon aldus, om op een rede-lijk niveau te blijven, gecompenseerd worden door een deel van de beschikbare reserve elektriciteit aan te spreken. Die was in 2008 opnieuw volledig samengesteld na een eerste maal sterk aangesproken te zijn geweest in 2006, om een toenmalig tekort van de elektriciteitssector te dekken.

Het in 2009 geboekte overschot op het vlak van de gassec-tor (€ 1.261.574) zal van zijn kant in 2010 aan de gasbedrijven moeten worden teruggestort via een regularisatie. Dit over-schot omvat onder meer het geïnde teveel aan toeslagen (€ 730.574) dat de aardgasleveranciers in 2008 effectief van hun klanten terugvorderden en dat in 2009 geregulariseerd werd. Het bedrag van de opbrengsten die de aardgasleve-ranciers in 2009 verdienden was echter nog niet gekend per 31 december 2009. Tot slot werd de regularisatie van het door de CREG geïnde teveel met betrekking tot de aard-gassector, dat in 2008 werd vastgesteld in de rekeningen van de CREG175 (€ 108.241), uitgevoerd ten gunste van de aardgassector.

174Ziejaarverslag2008,punt6.3,p.18.175Idem.

CREg


Tabel 10: Resultatenrekening per 31 december 2009 (€)

RUBRIEK BESCHRIJVING 2009 2008Personeelskosten Bezoldigingen en lasten 9.587.997 8.737.330

Schommeling voorzieningen voor vergoedingen bij vertrek leden van het directiecomité -128.243 84.317Schommeling voorzieningen vakantiegeld 119.048 106.571Uitzendkrachten 1.432 21.959Aanwervingskosten 121.429 38.590Opleidingen, seminaries 104.097 101.149Leasingwagens personeel 237.483 225.243Belasting over de Toegevoegde Waarde 77.913 62.253Subtotaal 10.121.156 9.377.412

Instanties Vergoedingen Algemene Raad (presentiegeld en diverse onkosten) 59.250 56.952Subtotaal 59.250 56.952Subtotaal “Personeelskosten” 10.180.406 9.434.364

Externe experts Externe studies 316.205 247.461Communicatiedienst 19.310 31.085Vertalers, Revisor, Advocaten, Sociaal Secretariaat … 101.132 125.758Juridische bijstand rechtszaken 512.585 647.909Subtotaal 949.232 1.052.213

Werking Huur lokalen en gemeenschappelijke lasten 894.822 904.157Huur parkeerruimten 59.182 60.002Onderhoud lokalen en veiligheid 115.901 106.763Onderhoud materiaal 48.286 45.792Documentatie 122.873 121.814Telefoon, post, internet 44.472 46.143Kantoorbenodigdheden 60.936 67.476Vergaderings- en representatiekosten 84.769 83.381Reiskosten (incl. naar het buitenland) 52.256 32.248Lidgeld aan verenigingen 134.981 34.287Verzekeringen, taksen en diverse kosten 225.350 216.675Belasting over de Toegevoegde Waarde 173.830 175.089Subtotaal 2.017.658 1.893.827

Afschrijvingen Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 90.502 83.326Afschrijvingen op leasing 17.083 10.660Subtotaal 107.585 93.986

Financiële lasten Financiële lasten op leasing en leningen 3.013 1.122Andere 2.129 4.829Subtotaal 5.142 5.951Subtotaal "Werkingskosten" 3.079.617 3.045.977

TOTAAL VAN DE LASTEN 13.260.023 12.480.341

Opbrengsten Toeslagen werkingskosten 12.911.059 13.364.764Regularisatie Gasleveranciers dienstjaar n-1 730.574 -38.808Regularisatie CREG elektriciteit dienstjaar n 818.481 -909.685Regularisatie CREG gas dienstjaar n -1.261.574 -108.241Diverse bijdragen 7.343 4.298Subtotaal 13.205.883 12.312.328

Financiële opbrengsten Opbrengsten van vlottende activa 19.212 128.071Overige financiële opbrengsten 27 43Subtotaal 19.239 128.114

Uitzonderlijke opbrengsten Overige uitzonderlijke opbrengsten 34.901 39.899Subtotaal 34.901 39.899

TOTAAL VAN DE OPBRENGSTEN 13.260.023 12.480.341

RESULTAAT VAN HET BOEKJAAR 0 0

Bron: CREG

CREg


ACTIVA 2009 2008VASTE ACTIVAImmateriële en materiële vaste activa 208.593 227.354Informatica- en telefoonmateriaal 56.758 57.538Veiligheidsmateriaal, videobewaking 10.524 14.032Kantoormeubilair en decoratie 15.901 6.966Inrichting van het gebouw 125.410 148.818Leasing 31.250 12.804Materiaal in leasing 31.250 12.804Financiële vaste activa 608 344Diverse borgstellingen 608 344VLOTTENDE ACTIVAVorderingen op ten hoogste één jaar 476.840 617.141Handelsvorderingen 37.566 86.249Overige vorderingen 439.274 530.892Geldbeleggingen en beschikbare waarden 311.184.143 303.059.127Fonds federale bijdrage 30.319.624 35.844.135CREG-fonds en ombudsdienst 3.711.463 4.351.380Sociaal fonds voor energie 6.963.232 5.051.077Fonds broeikasgassen 8.278.569 29.207.947Denuclearisatiefonds 672.104 16.033Kyoto-fonds JI/CDM 120.803.456 88.659.749Fonds beschermde klanten elektriciteit 68.609.361 69.422.511Fonds beschermde klanten gas 57.758.420 60.776.255Fonds gemeenten 13.305.152 9.093.980Fonds verwarmingspremie 761.441 0Contentieux 0 635.397Kassen 1.321 663Regularisatierekeningen 1.022.246 1.114.151

TOTAAL ACTIVA 312.923.680 305.030.921

Tabel 11: Balans per 31 december 2009 (€)

Bron: CREG

PASSIVA 2009 2008EIGEN VERMOGENOvergedragen winst 1.314.222 1.314.222Voorzieningen 219.048 347.291Arbeidsovereenkomsten leden van het directiecomité 219.048 347.291SCHULDENSchulden op meer dan één jaar 1.220.625 1.919.324Sectoriële reserve CREG 1.196.185 1.916.023Leasingschulden 24.440 3.301Schulden op ten hoogste één jaar 3.932.180 3.122.082Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen 9.339 9.503Handelsschulden 1.754.473 1.138.280Schulden m.b.t. belastingen, bezoldigingen en sociale lasten 2.166.868 1.974.299Ontvangen voorschotten 1.500 0Diverse schulden 305.853.256 297.583.411Sociaal fonds voor energie 10.643.449 12.321.931Fonds broeikasgassen 12.815.526 36.046.945Denuclearisatiefonds 5.284.657 13.481.913Kyoto-fonds JI/CDM 120.880.809 88.748.545Fonds beschermde klanten elektriciteit 76.594.477 76.199.709Fonds beschermde klanten gas 58.028.392 60.849.359Fonds gemeenten 13.305.704 9.102.955Fonds verwarmingspremie 1.634.724 0Ombudsdienst 0 832.054Federale bijdrage en degressiviteit 6.665.518 0Regularisatierekeningen 384.349 744.591

TOTAAL PASSIVA 312.923.680 305.030.921

CREg


6.4. Het verslag van de bedrijfsrevisor over het boekjaar afgesloten op 31 december 2009

Overeenkomstig de opdracht die ons werd toevertrouwd door het directiecomité krachtens artikel 9 §1 van het ko-ninklijk besluit van 10 oktober 2001 (tot goedkeuring van het huishoudelijk reglement), hebben wij de eer U verslag uit te brengen over de rekeningen over het voorbije boekjaar. Dit verslag omvat ons oordeel over het getrouwe beeld van de rekeningen evenals de vereiste bijkomende vermeldingen en inlichtingen.

Verklaring over de rekeningen zonder voorbehoud

Wij hebben de controle uitgevoerd van de rekeningen van de Commissie over het boekjaar afgesloten op 31 decem-ber 2009, opgesteld op basis van de waarderingsregels aangenomen door het directiecomité. Deze rekeningen zijn samengevat in een staat van activa en passiva, waarvan het totaal 312.923.680 EUR bedraagt, en in een resultatenreke-ning, waarvan het saldo 0 EUR bedraagt, overeenkomstig koninklijke besluiten van 24 maart 2003 betreffende de fi-nanciering van de Commissie, en het totaal van opbreng-sten en lasten 13.260.023 EUR bedraagt.

Het opstellen van de rekeningen valt onder de verantwoor-delijkheid van het directiecomité. Deze verantwoordelijk-heid omvat onder meer: het opzetten, implementeren en in stand houden van een interne controle met betrekking tot het opstellen van de rekeningen die geen afwijkingen van materieel belang, als gevolg van fraude of van het maken van fouten, bevatten; het kiezen en toepassen van geschikte waarderingsregels; en het maken van boekhoudkundige ra-mingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.

Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel over deze re-keningen te uiten op basis van onze controle. Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens de in België geldende controlenormen, zoals uitgevaardigd door het Instituut der Bedrijfsrevisoren. Deze controlenormen vereisen dat onze controle zo wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een re-delijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de rekenin-gen geen afwijkingen van materieel belang, als gevolg van fraude of van het maken van fouten, bevatten.

Overeenkomstig voornoemde controlenormen hebben wij rekening gehouden met de administratieve en boek-houdkundige organisatie van de Commissie, alsook met haar procedures van interne controle. Wij hebben van het directiecomité en van de verantwoordelijken van de Com-missie de voor onze controles vereiste ophelderingen en inlichtingen verkregen. Wij hebben op basis van steekproe-ven de verantwoording van de bedragen opgenomen in de rekeningen onderzocht. Wij hebben de gegrondheid van de

waarderingsregels en de redelijkheid van de betekenisvolle boekhoudkundige ramingen gemaakt door de Commissie beoordeeld. Wij zijn van mening dat deze werkzaamheden een redelijke basis vormen voor het uitbrengen van ons oordeel.

Naar ons oordeel geeft de staat van activa en passiva afge-sloten op 31 december 2009 evenals de resultatenrekening voor het boekjaar 2009, een getrouw beeld van het vermo-gen, de financiële toestand en de resultaten van de Com-missie, op basis van de waarderingsregels aangenomen door het directiecomité.

Bijkomende vermeldingen en inlichtingen

Wij vullen ons verslag aan met de volgende bijkomende ver-meldingen en inlichtingen die niet van aard zijn om de draag-wijdte van onze verklaring over de rekeningen te wijzigen :

• Onverminderd formele aspecten van ondergeschikt be-lang, wordt de boekhouding gevoerd overeenkomstig de algemene regels van de wet van 17 juli 1975 op de boek-houding van de ondernemingen.

• Zoals vermeld in het jaarverslag opgesteld door het di-rectiecomité, was het bedrag van de regularisatie voor het boekjaar 2009 tussen de gasleveranciers en de Com-missie, te berekenen overeenkomstig artikel 5 §2 van het koninklijke besluit van 24 maart 2003 betreffende de financiering van de Commissie door de aardgasmarkt, ongekend op de datum waarop de rekeningen per 31 december 2009 van de Commissie werden vastgesteld en kon het dus niet in aanmerking genomen worden. De regularisatie in verband met het vorige boekjaar werd in-tegendeel geboekt.

• Wij hebben geen enkele overtreding van de “elektrici-teits- en gaswetten” of hun uitvoeringsbesluiten vast-gesteld, voor wat betreft de verrichtingen die uit de rekeningen van de commissie blijken.

Brussel, 5 februari 2010André KILESSEBedrijfsrevisor

73

CREg


TE200819.03.2009

Rapport relatif aux tarifs du réseau de distribution appliqués par les gestionnaires de réseaux de distribution d’électricité au cours de l’exercice d’exploitation 2008 (site Web)Verslag over de door de elektriciteitsdistributienetbeheerders toegepaste distributienettarie-ven over het exploitatiejaar 2008 (website)

TG200819.03.2009

Rapport relatif aux tarifs de réseaux de distribution des gestionnaires de réseaux de distribu-tion de gaz naturel appliqués au cours de l’exercice d’exploitation 2008 (site Web)Verslag over de distributienettarieven van de aardgasdistributienetbeheerders, toegepast tij-dens het exploitatiejaar 2008 (website)

(B)625E/07 tot (B)625E/08 •19.11.2009 17.12.2009

AGEM (elektriciteit): beslissingen over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)626E/15 tot (B)626E/16 • 19.11.2009 17.12.2009

DNB BRUSSELS AIRPORT (elektriciteit): beslissingen over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)627E/13 tot (B)627E/14 •03.12.2009 22.12.2009

EV/GHA (elektriciteit): beslissingen over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)630G/06 •26.11.2009

INTERGAS ENERGIE (aardgas): beslissing over de vaststelling van een bonus of malus resul-terend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)634E/11 tot (B)634E/13 •04.06.2009 15.10 2009

GASELWEST (elektriciteit): beslissingen over de vraag tot goedkeuring van het vervolledigde tariefvoorstel met budget voor de regulatoire periode 2009-2012 en over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)634G/11 tot (B)634G/13 •04.06.2009 15.10.2009

GASELWEST (aardgas): beslissingen over de vraag tot goedkeuring van het vervolledigde ta-riefvoorstel met budget voor de regulatoire periode 2009-2012 en over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)635G/11 tot (B)635G/13 •04.06.2009 15.10.2009

IGAO (aardgas): beslissingen over de vraag tot goedkeuring van het vervolledigde tariefvoor-stel met budget voor de regulatoire periode 2009-2012 en over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)636E/11 tot (B)636E/13 •04.06.2009 15.10.2009

IMEA (elektriciteit): beslissing over de vraag tot goedkeuring van het vervolledigde tariefvoor-stel met budget voor de regulatoire periode 2009-2012 en over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)637E/11 tot (B)637E/13 •04.06.2009 15.10.2009

IMEWO (elektriciteit): beslissingen over de vraag tot goedkeuring van het vervolledigde tarief-voorstel met budget voor de regulatoire periode 2009-2012 en over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)637G/11 tot (B)637G/13 •04.06.2009 15.10.2009

IMEWO (aardgas): beslissingen over de vraag tot goedkeuring van het vervolledigde tarief-voorstel met budget voor de regulatoire periode 2009-2012 en over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)638E/11 tot (B)638E/13 •04.06.2009 15.10.2009

INTERGEM (elektriciteit): beslissingen over de vraag tot goedkeuring van het vervolledigde tariefvoorstel met budget voor de regulatoire periode 2009-2012 en over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)638G/11 tot (B)638G/13 •04.06.2009 15.10.2009

INTERGEM (aardgas): beslissingen over de vraag tot goedkeuring van het vervolledigde tarief-voorstel met budget voor de regulatoire periode 2009-2012 en over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)639E/11 tot (B)639E/13 •04.06.2009 15.10.2009

IVEKA (elektriciteit): beslissingen over de vraag tot goedkeuring van het vervolledigde tarief-voorstel met budget voor de regulatoire periode 2009-2012 en over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

Bijlage: De lijst van de door de CREG opgestelde akten in de loop van het jaar 2009

• Vertrouwelijk

74

CREg


(B)639G/11 tot (B)639G/13 •04.06.2009 15.10.2009

IVEKA (aardgas): beslissingen over de vraag tot goedkeuring van het vervolledigde tariefvoor-stel met budget voor de regulatoire periode 2009-2012 en over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)640E/11 tot (B)640E/13 •04.06.2009 15.10.2009

IVERLEK (elektriciteit): beslissingen over de vraag tot goedkeuring van het vervolledigde ta-riefvoorstel met budget voor de regulatoire periode 2009-2012 en over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)640G/11 tot (B)640G/13 •04.06.2009 15.10.2009

IVERLEK (aardgas): beslissingen over de vraag tot goedkeuring van het vervolledigde tarief-voorstel met budget voor de regulatoire periode 2009-2012 en over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)641E/11 tot (B)641E/13 •04.06.2009 15.10.2009

SIBELGAS NOORD (elektriciteit): beslissingen over de vraag tot goedkeuring van het vervolle-digde tariefvoorstel met budget voor de regulatoire periode 2009-2012 en over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)641G/11 tot (B)641G/13 •04.06.2009 15.10.2009

SIBELGAS NOORD (aardgas): beslissingen over de vraag tot goedkeuring van het vervolle-digde tariefvoorstel met budget voor de regulatoire periode 2009-2012 en over de vaststelling van een bonus of malus resulterend uit de tarieven toegepast tijdens het exploitatiejaar 2008

(B)642E/08 tot (B)642E/09 •03.09.2009 15.10.2009

AIEG (électricité) : décisions relatives à la demande d’approbation de la proposition tarifaire et du budget complétés pour la période régulatoire 2009-2012 et à la constatation de l’existence d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs appliqués pour l’exercice d’exploitation 2008

(B)643E/09 tot 643E/10 •15.10.2009 29.10.2009

AIESH (électricité) : décisions relatives à la constatation de l’existence d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs appliqués pour l’exercice d’exploitation 2008 et à la demande d’approbation de la proposition tarifaire et du budget complétés pour la période régulatoire 2009-2012

(B)644E/14 tot (B)644E/19 •16.07.2009 03.12.2009

TECTEO (électricité) : décisions relatives à la demande d’approbation de la proposition tarifaire accompagnée du budget pour la période régulatoire 2009-2012 et pour l’exercice d’exploitation 2007, à l’application des tarifs pour le même exercice d’exploitation 2007, à la demande d’approbation de la proposition tarifaire accompagnée du budget pour l’exercice d’exploitation 2007 ainsi qu’à l’application des tarifs pour le même exercice d’exploitation 2007, à la con-statation de l’existence d’un bonus ou d’un malus pour l’exercice d’exploitation 2008 et à la détermination de l’existence d’un bonus ou d’un malus pour l’exercice d’exploitation 2007

(B)645G/13 •16.07.2009

ALG (gaz naturel) : décision relative à la demande d’approbation de la proposition tarifaire ac-compagnée du budget pour la période régulatoire 2009-2012

(B)646E/12 tot (B)646E/13 •16.07.2009 19.11.2009

RÉGIE DE L’ÉLECTRICTÉ DE LA VILLE DE WAVRE (électricité) : décisions relatives à la de-mande d’approbation de la proposition tarifaire accompagnée du budget pour la période régu-latoire 2009-2012 et à la constatation d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs appliqués au cours de l’exercice d’exploitation 2008

(B)647E/10 tot (B)647E/12 •17.09.2009 19.11.2009

IDEG (électricité) : décisions relatives à la demande d’approbation de la proposition tarifaire (complétée) accompagnée du budget pour la période régulatoire 2009-2012 et à la constatation d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs appliqués au cours de l’exercice d’exploitation de 2008

(B)647G/10 tot (B)647G/12 •17.09.2009 19.11.2009

IDEG (gaz naturel) : décisions relatives à la demande d’approbation de la proposition tarifaire complétée accompagnée du budget pour la période régulatoire 2009-2012 et à la constata-tion de l’existence d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs appliqués pour l’exercice d’exploitation 2008

(B)648E/10 tot (B)648E/12 •17.09.2009 19.11.2009

IEH (électricité) : décisions relatives à la demande d’approbation de la proposition tarifaire complétée accompagnée du budget pour la période régulatoire 2009-2012 et à la constatation d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs appliqués au cours de l’exercice d’exploitation de 2008

• Vertrouwelijk

75

CREg


(B)649G/10 tot (B)649G/12 •17.09.2009 19.11.2009

IGH (gaz naturel) : décisions relatives à la demande d’approbation de la proposition tarifaire complétée accompagnée du budget pour la période régulatoire 2009-2012 et à la constata-tion de l’existence d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs appliqués pour l’exercice d’exploitation 2008

(B)650E/10 tot (B)650E/12 •17.09.2009 19.11.2009

INTEREST (électricité) : décisions relatives à la demande d’approbation de la proposition tarifaire complétée accompagnée du budget pour la période régulatoire 2009-2012 et à la constatation d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs appliqués au cours de l’exercice d’exploitation de 2008

(B)651E/10 tot (B)651E/12 •17.09.2009 19.11.2009

INTERLUX (électricité) : décisions relatives à la demande d’approbation de la proposition tarifaire complétée accompagnée du budget pour la période régulatoire 2009-2012 et à la constatation d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs appliqués au cours de l’exercice d’exploitation de 2008

(B)651G/10 tot (B)651G/12 •17.09.2009 19.11.2009

INTERLUX (gaz naturel) : décisions relatives à la demande d’approbation de la proposition tarifaire complétée accompagnée du budget pour la période régulatoire 2009-2012 et à la con-statation d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs appliqués pour l’exercice d’exploitation 2008

(B)652E/10 tot (B)652E/12 •17.09.2009 19.11.2009

INTERMOSANE (électricité) : décisions relatives à la demande d’approbation de la proposition tarifaire complétée accompagnée du budget pour la période régulatoire 2009-2012 et à la constatation d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs appliqués au cours de l’exercice d’exploitation de 2008

(B)653E/10 tot (B)653E/12 •17.09.2009 19.11.2009

SEDILEC (électricité) : décisions relatives à la demande d’approbation de la proposition ta-rifaire complétée accompagnée du budget pour la période régulatoire 2009-2012 et à la constatation d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs appliqués au cours de l’exercice d’exploitation de 2008

(B)653G/10 tot (B)653G/12 •17.09.2009 19.11.2009

SEDILEC (gaz naturel) : décisions relatives à la demande d’approbation de la proposition tarifai-re complétée accompagnée du budget pour la période régulatoire 2009-2012 et à la consta-tation de l’existence d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs appliqués pour l’exercice d’exploitation 2008

(B)654E/10 tot (B)654E/12 •17.09.2009 19.11.2009

SIMOGEL (électricité) : décisions relatives à la demande d’approbation de la proposition tarifaire complétée accompagnée du budget pour la période régulatoire 2009-2012 et à la constatation d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs appliqués au cours de l’exercice d’exploitation de 2008

(B)654G/10 tot (B)654G/12 •17.09.2009 19.11.2009

SIMOGEL (gaz naturel) : décisions relatives à la demande d’approbation de la proposition tarifaire complétée accompagnée du budget pour la période 2009-2012 et à la constatati-on de l’existence d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs appliqués pour l’exercice d’exploitation 2008

(B)655E/07 tot (B)655E/10 •30.09.2009 19.11.2009

SIBELGA (électricité) : décisions relatives à la demande d’approbation de la proposition tarifai-re adaptée accompagnée du budget pour la période régulatoire 2009-2012 et à la constatation de l’existence d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs électricité appliqués au cours de l’exercice d’exploitation 2008

(B)655G/07 tot (B)655G/09 •30.09.2009 19.11.2009

SIBELGA (gaz naturel) : décisions relatives à la demande d’approbation de la proposition ta-rifaire complétée accompagnée du budget pour la période régulatoire 2009-2012 et à la con-statation de l’existence d’un bonus ou d’un malus résultant des tarifs gaz appliqués au cours de l’exercice d’exploitation 2008

(B)656G/13 •22.12.2009

Fluxys : décision relative à des tarifs définitifs d’accès et d’utilisation du réseau de transport et de l’installation de stockage de gaz naturel ainsi que des services auxiliaires pour les années 2010-2011

(B)658E/12 tot (B)658E/13 •07.05.2009 18.06.2009

ELIA : décisions relatives aux soldes rapportés concernant l’exercice d’exploitation 2008

• Vertrouwelijk

76

CREg


(B)658E/14 •26.11.2009

ELIA : décision modèle de rapport/ELIA : beslissing van rapporteringsmodel

(F)090126-CDC-811 26.01.2009

Étude relative à l’échec de la formation des prix sur le marché belge libéralisé de l’électricité et les éléments à son origine (site Web)Studie over de falende prijsvorming in de vrijgemaakte Belgische elektriciteitsmarkt en de elementen die aan de oorsprong ervan liggen (website)

(A)090108-CDC-820 •08.01.2009

Advies over de aanvraag van de N.V. Fluxys voor de toekenning van een bijvoegsel bij de ver-voersvergunning voor de vervoers installatie DN150 HD Herentals – Geel

(A)090126-CDC-821 •23.01.2009

Avis relatif à la demande de la S.A. Fluxys pour l’octroi d’une autorisation de transport A323-3697 pour DN250 BP Liège (Grivegnée) – ALG Grivegnée 2

(A)090212-CDC-822 •12.02.2009

Advies over de toekenning van een individuele leveringsvergunning voor aardgas aan de N.V. Electrabel

(A)090212-CDC-823 •12.02.2009

Advies over de aanvraag van de N.V. Fluxys voor de toekenning van een vervoersvergunning voor de vervoersinstallaties DN600 HD Lommel (Eksel) – Ham (Kwaadmechelen), DN350 HD Ham (Kwaadmechelen) – Tessenderlo (Fabrieksstraat) en DN600 Dilsen-Stokkem (Lanklaar) – Lommel

(A)090212-CDC-824 •12.02.2009

Avis relatif à la demande de la S.A. Fluxys pour l’octroi d’une autorisation de transport A323-3639 pour DN400 BP Ath (Station Ghislenghien – Chée de Grammont) et une nouvelle station de détente à Ath (Ghislenghien)

(B)090226-CDC-825 •26.02.2009

Décision relative au contrôle du coût total à prendre en considération pour le financement par le gestionnaire du réseau de l’achat, la livraison et la pose du câble sous-marin, ainsi que des installations, équipements et jonctions de raccordement du parc de production d’éoliennes offshore sur le Blighbank Beslissing over de controle van de door de netbeheerder voor de financiering in aanmerking te nemen totale kosten voor de aankoop, levering en plaatsing van de onderzeese kabel alsmede de aansluitingsinstallaties, de uitrustingen en de aansluitingsverbindingen van de productie-installaties van het offshore windturbinepark op de Blighbank

(B)090226-CDC-82626.02.2009

Décision relative à l’identification des points pertinents sur le réseau de transport pour le gaz naturel et l’exemption au devoir d’information sur certains de ces points selon le Règlement (CE) n° 1775/2005 (site Web)Beslissing tot identificatie van de relevante punten op het aardgastransmissienetwerk en de ontheffing van de informatieplicht op sommige van deze punten volgens Verordening (EG) nr. 1775/2005 (website)

(F)090223-CDC-82723.02.2009

Etude relative au Day Ahead Market Segment de Belpex, au Continuous Intraday Market Seg-ment et à l’utilisation de la capacité aux interconnexions avec la France et les Pays-Bas en 2008 (site Web)Studie over het Belpex Day Ahead Market Segment en Continuous Intraday Market Segment en het gebruik van de capaciteit op de interconnecties met Frankrijk en Nederland in 2008 (website)

(B)090226-CDC-82826.02.2009

Décision relative à la demande d’approbation du programme indicatif de transport 2009-2010 de la S.A. Fluxys LNG (site Web)Beslissing over de vraag tot goedkeuring van het indicatief vervoersprogramma 2009-2010 van de N.V. Fluxys LNG (website)

(B)090226-CDC-82926.02.2009

Décision relative à la demande d’approbation du programme indicatif de transport de la S.A. Fluxys, relatif à ses activités de stockage, pour la période 2009-2010 (site Web)Beslissing over de vraag tot goedkeuring van het indicatief vervoersprogramma van de N.V. Fluxys, voor wat betreft haar opslagactiviteiten voor de periode 2009-2010 (website)

(F)090702-CDC-830 Studie over de initiële waarde van het gereguleerd actief van de opdrachthoudende vereni-ging InterEnerga

• Vertrouwelijk

77

CREg


(F)090702-CDC-831 Studie over de initiële waarde van het gereguleerd actief van de opdrachthoudende vereni-ging InterEnerga

(F)090702-CDC-832 Studie over de initiële waarde van het gereguleerd actief van de opdrachthoudende vereni-ging InterEnerga 70 kV

(F)090702-CDC-833 Studie over de initiële waarde van het gereguleerd actief van de opdrachthoudende vereniging IVEG

(F)090702-CDC-834 Studie over de initiële waarde van het gereguleerd actief van de opdrachthoudende vereni-ging IVEG

(F)090702-CDC-835 Studie over de initiële waarde van het gereguleerd actief van de opdrachthoudende vereni-ging WVEM

(F)090702-CDC-836 Studie over de initiële waarde van het gereguleerd actief van de opdrachthoudende vereni-ging WVEM

(F)090702-CDC-837 Studie over de initiële waarde van het gereguleerd actief van de CVBA PBE

(F)090702-CDC-838 Studie over de initiële waarde van het gereguleerd actief van de Dienst Elektriciteitsvoorzie-ning van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen

(F)090702-CDC-839 Étude relative à la valeur initiale de l’actif régulé de la société coopérative à responsabilité limitée AIEG

(F)090702-CDC-840 Étude relative à la valeur initiale de l’actif régulé de la Regie de l’électricité de la ville de WAVRE

(F)090226-CDC-841 Étude relative à la valeur initiale de l’actif régulé de la société coopérative AIESH-réseau 63 kV

(F)090702-CDC-842 Étude relative à la valeur initiale de l’actif régulé de la société coopérative à responsabilité limitée TECTEO

(F)090702-CDC-843 Étude relative à la valeur initiale de l’actif régulé de la SCRL ALG

(C)090305-CDC-844 05.03.2009

Proposition portant modification de la proposition (C)081009-CDC-797 d’arrêté royal relatif au code de bonne conduite en matière d’accès au réseau de transport de gaz naturel, à l’installation de stockage de gaz naturel et à l’installation de GNL et portant modification de l’arrêté royal du 12 juin 2001 relatif aux conditions générales de fourniture de gaz naturel et aux conditions d’octroi des autorisations de fourniture de gaz naturel (site Web)Voorstel tot wijziging van het voorstel (C)081009-CDC-797 van koninklijk besluit betreffende de gedragscode inzake de toegang tot het aardgasvervoersnet, de opslaginstallatie voor aardgas en de LNG-installatie en tot wijziging van het koninklijk besluit van 12 juni 2001 betreffende de algemene voorwaarden voor de levering van aardgas en de toekenningsvoorwaarden van de leveringsvergunningen voor aardgas (website)

(B)090226-CDC-845 •26.02.2009

Décision relative à la définition du modèle de rapport avec annexes qui doit être utilisé par les gestionnaires de réseau de distribution dans le cadre de la fourniture d’informations à la CREG (électricité) Beslissing over de vastlegging van het rapporteringsmodel met bijlagen dat door de distributie-netbeheerders moet worden gebruikt bij de informatieverstrekking naar de CREG (elektriciteit)

(B)090226-CDC-846 •26.02.2009

Décision relative à la définition du modèle de rapport avec annexes qui doit être utilisé par les gestionnaires de réseau de distribution dans le cadre de la fourniture d’informations à la CREG (gaz naturel) Beslissing over de vastlegging van het rapporteringsmodel met bijlagen dat door de distribu-tienetbeheerders moet worden gebruikt bij de informatieverstrekking naar de CREG (aardgas)

(C)090226-CDC-847 •26.02.2009

Voorstel tot opschorting van de betaling van de eerste schijf van 5 miljoen euro voor de finan-ciering van de kostprijs van de onderzeese kabel voor de aansluiting van het offshore windtur-binepark op de Blighbank

• Vertrouwelijk

78

CREg


(A)090312-CDC-848 •12.03.2009

Avis relatif à la demande de la S.A. Fluxys pour l’octroi d’une autorisation de transport A323-3717 pour DN250 BP Beloeil (Basècles-Quevaucamps)

(A)090319-CDC-849 •19.03.2009

Avis relatif à l’octroi d’une autorisation individuelle de fourniture de gaz naturel à GDF SUEZ S.A.

(A)090312-CDC-850 •12.03.2009

Advies over de aanvraag van de N.V. Fluxys voor de toekenning van een bijvoegsel bij de ver-voersvergunning voor de vervoersinstallatie Brugge (Zeebrugge) – Station Telling (IZTF)

(E)090319-CDC-851 •19.03.2009

Voorstel betreffende de toekenning van een vergunning voor de levering van elektriciteit aan E.ON Belgium N.V.

(A)090319-CDC-852 •19.03.2009

Advies over de aanvraag van de N.V. Fluxys voor de toekenning van een vervoersvergun-ning voor de vervoersinstallatie DN250 HD Antwerpen (Scheldelaan) – BRC (Belgian Refining Corporation)

(E)090319-CDC-85319.03.2009

Proposition d’arrêté royal portant modification de l’arrêté royal du 16 juillet 2002 relatif à l’établissement de mécanismes visant la promotion de l’électricité produite à partir de sour-ces d’énergie renouvelables (site Web)Voorstel van koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 16 juli 2002 betref-fende de instelling van mechanismen voor de bevordering van elektriciteit opgewekt uit her-nieuwbare energiebronnen (website)

(B)090319-CDC-85419.03.2009

Décision relative à la demande d’approbation du programme indicatif de transport de la S.A. Fluxys relatif à ses activités d’acheminement pour la période 2009-2010 (site Web)Beslissing over de vraag tot goedkeuring van het indicatief vervoersprogramma van de N.V. Fluxys, voor wat betreft haar overbrengingsactiviteiten voor de periode 200-2010 (website)

(A)090326-CDC-855 •26.03.2009

Avis relatif à la demande de la S.A. Fluxys pour l’octroi d’une autorisation de transport A323-3725 pour DN600 HP Binche (Caspienne) – Fontaine-l’-Évêque (Leernes), DN400 HP Fontaine-l’-Evêque (Leernes) – Charleroi (Monceau-sur-Sambre), DN300 HP Charleroi (Mon-ceau-sur-Sambre) – Marchienne-au-Pont (Providence)

(A)090326-CDC-856 •26.03.2009

Advies over de aanvraag van de N.V. Fluxys voor de toekenning van een vervoersvergunning voor de vervoersinstallatie ND300 LD Brugge (Zeebrugge IZTF – Evendijk-West)

(E)090326-CDC-857 •26.03.2009

Proposition relative à la nécessité d’un renouvellement des autorisations individuelles de pro-duction d’Electrabel S.A. suite à son changement de contrôle par la fusion de SUEZ S.A. et de Gaz de France S.A.

(F)090402-CDC-85802.04.2009

Avis relatif au projet d’étude prospective («projet d’étude sur les perspectives d’approvisionnement en électricité 2008-2017») (site Web)Advies over het ontwerp van prospectieve studie ("ontwerp van studie over de perspectieven van elektriciteitsbevoorrading 2008-2017") (website)

(A)090402-CDC-859 •02.04.2009

Avis portant sur la candidature pour le mandat de président du comité de direction de la S.A. Fluxys Advies betreffende de kandidatuur voor het mandaat van voorzitter van het directiecomité van de N.V. Fluxys

(F)090507-CDC-860 •07.05.2009

Studie over het gedrag van Electrabel N.V. op de Belgische groothandelsmarkt in elektriciteit tijdens 2007 en de eerste zes maanden van 2008 Étude concernant les comportements sur le marché de gros de l’électricité en Belgique durant 2007 et les six premiers mois de 2008

(E)090604-CDC-861 •04.06.2009

Voorstel betreffende de toekenning van een vergunning voor de levering van elektriciteit aan RWE Energy Belgium BVBA

(Z)090422-CDC-862 •22.04.2009

Rapport comparatif des objectifs formulés dans la note de politique générale de la CREG et des réalisations de l’année 2008Vergelijkend verslag betreffende de doelstellingen geformuleerd in het beleidsplan van de CREG en van de verwezenlijkingen van het jaar 2008

• Vertrouwelijk

79

CREg


(A)090430-CDC-863 •30.04.2009

Avis relatif à la demande de la S.A. Fluxys pour l’octroi d’une autorisation de transport A323-3679 pour le remplacement de la station de détente existante à Marche-en-Famenne (Aye)

(A)090430-CDC-864 •30.04.2009

Avis relatif à la demande de la S.A. Fluxys pour l’octroi d’une autorisation de transport A323-3724 pour la pose d’une nouvelle canalisation souterraine de transport de gaz naturel et ses accessoires sur le territoire de la commune de Messancy

(B)090507-CDC-86507.05.2009

Décision relative à la modification des conditions générales des contrats de responsable d’accès proposés par le gestionnaire du réseau aux utilisateurs du réseau (site Web)Beslissing over de wijziging van de algemene voorwaarden van de contracten van toegangs-verantwoordelijke aangeboden door de netbeheerder aan de netgebruikers (website)

(C)090430-CDC-866 •30.04.2009

Proposition d’arrêté royal relatif aux inspecteurs de la Commission de Régulation de l’Électricité et du Gaz Voorstel van koninklijk besluit betreffende de inspecteurs van de Commissie voor de Regule-ring van de Elektriciteit en het Gas

(B)090514-CDC-86714.05.2009

Décision sur la demande d’approbation de la méthode d’évaluation et de la détermination de la puissance de réserve primaire, secondaire et tertiaire pour 2010 (site Web)Beslissing over de vraag tot goedkeuring van de evaluatiemethode voor en de bepaling van het primair, secundair en teritair reservevermogen voor 2010 (website)

(E)090519-CDC-868 •19.05.2009

Voorstel betreffende de respectieve aanvragen vanwege de N.V. ASPIRAVI, de Tijdelijke Handels vennootschap RENTEL en de N.V. OFF-WIND tot het verkrijgen van een domein-concessie met betrekking tot een offshore windenergiepark tussen de Thorntonbank en de Bank Zonder Naam

(A)090528-CDC-869 •28.05.2009

Advies over de aanvraag van de N.V. Fluxys voor de toekenning van een bijvoegsel bij de vervoersvergunning voor de vervoersinstallaties DN500 HD Antwerpen (GCA) – Kallo (Melse-ledijk), DN400 HD Antwerpen (GCA) – Hoboken, DN250 HD Antwerpen (GCA) – Sint-Niklaas, DN250 HD Zwijndrecht – Schelde, DN500 LD Antwerpen (SIBP) – Schelle

(E)090528-CDC-870 •28.05.2009

Proposition relative à l’octroi d’une autorisation de fourniture de la S.A. SPE

(F)090528-CDC-87128.05.2009

Étude complémentaire à l’étude (F)060309-CDC-537 relative à l’impact du système des quo-tas d’émissions de CO2 sur le prix de l’électricité en Belgique en 2008 (site Web)Studie aanvullend bij studie (F)060309-CDC-537 over de impact van het systeem van CO2-emissierechten op de elektriciteitsprijs in België in 2008 (website)

(F)090519-CDC-87219.05.2009

Étude relative aux composantes des prix de l’électricité et du gaz naturel (site Web)Studie over de componenten van de elektriciteits- en gasprijzen (website)

(A)090611-CDC-873 •11.06.2009

Advies over de toekenning van een individuele leveringsvergunning voor aardgas aan de bvba RWE Energy Belgium

(F)090713-CREG-87413.07.2009

Étude relative au besoin en approvisionnement en gaz naturel, à la sécurité d’approvisionnement et au développement de l’infrastructure 2009-2020 (site Web)Studie betreffende de behoefte aan aardgasvoorziening, bevoorradingszekerheid en infra-structuurontwikkeling 2009-2020 (website)

(E)090611-CDC-875 •11.06.2009

Voorstel betreffende de respectieve aanvragen vanwege de N.V. NORTHER en de Tijdelijke Handelsvennootschap ELNU tot het verkrijgen van een domeinconcessie met betrekking tot een offshore windenergiepark onder de Thorntonbank

(B)090625-CDC-876 •25.06.2009

Beslissing over de aanvraag van C-Power voor toekenning van groenestroomcertificaten voor de elektriciteit opgewekt door windturbines D1 en D2 op de Thorntonbank

(B)090702-CDC-877 •02.07.2009

Beslissing over de aanvraag van C-Power voor toekenning van groenestroomcertificaten voor de elektriciteit opgewekt door windturbines D3, D4 en D6 op de Thorntonbank

(B)090709-CDC-878 •09.07.2009

Beslissing over de aanvraag van C-Power voor toekenning van groenestroomcertificaten voor de elektriciteit opgewekt door de windturbine D5 op de Thorntonbank

• Vertrouwelijk

80

CREg


(A)090709-CDC-879 •09.07.2009

Avis relatif à l’octroi d’une autorisation individuelle de fourniture de gaz naturel à E.ON Energy Trading AG

(A)090716-CDC-880 •16.07.2009

Advies over de toekenning van een individuele leveringsvergunning voor aardgas aan Statoil-Hydro ASA

(A)090716-CDC-881 •16.07.2009

Advies over de aanvraag van de N.V. Fluxys voor de toekenning van een vervoersvergunning voor de vervoersinstallatie DN300 HD Sint-Martens-Bodegem – Anderlecht

(C)090716-CDC-88216.07.2009

Voorstel van koninklijk besluit betreffende de gedragscode inzake de toegang tot het aardgas-vervoersnet, de opslaginstallatie voor aardgas en de LNG-installatie en tot wijziging van het koninklijk besluit van 12 juni 2001 betreffende de algemene voorwaarden voor de levering van aardgas en de toekenningsvoorwaarden van de leveringsvergunningen voor aardgas (website)Proposition d’arrêté royal relatif au code de bonne conduite en matière d’accès au réseau de transport de gaz naturel, à l’installation de stockage pour le gaz naturel et à l’installation de GNL et modifiant l’arrêté royal du 12 juin 2001 relatif aux conditions générales de fourniture de gaz naturel et aux conditions d’octroi des autorisations de fourniture de gaz naturel (site Web)

(B)090716-CDC-88316.07.2009

Décision relative aux conditions générales des contrats de raccordement proposés par le gestionnaire du réseau aux utilisateurs du réseau (site Web)Beslissing betreffende de algemene voorwaarden van de aansluitingscontracten aangeboden door de netbeheerder aan de netgebruikers (website)

(C) 090716-CDC-884 •16.07.2009

Proposition d’arrêté royal relatif aux inspecteurs de la Commission de Régulation de l’Électricité et du Gaz Voorstel van koninklijk besluit betreffende de inspecteurs van de Commissie voor de Regule-ring van de Elektriciteit en het Gas

(E)090723-CDC-885 •23.07.2009

Voorstel betreffende de aanvraag vanwege de N.V. C-POWER tot wijziging en tot uitbreiding van de perimeter van de bij ministerieel besluit van 27 juni 2003 toegekende domeinconces-sie met betrekking tot een offshore windenergiepark op de Thorntonbank

(E)090730-CDC-886 •30.07.2009

Proposition relative à l’octroi d’autorisations individuelles couvrant l’établissement de deux installations de production d’électricité sur le site de Navagne par SPE S.A.

(A)090730-CDC-887 •30.07.2009

Avis relatif à la demande d’agrément de SGS Statutory Services Belgium A.S.B.L. comme organisme de contrôle

(A)090806-CDC-888 •06.08.2009

Avis relatif à la demande complémentaire de la S.A. Fluxys pour l’octroi d’une autorisation de transport A323-3664A concernant la DN1000 HP Zeebrugge – Raeren (Eynatten), tronçon Dalhem (Berneau) – Raeren (Station Comptage) 2 – Modification de tracé sur le territoire de la commune de Lontzen

(E)090827-CDC-889 •27.08.2009

Voorstel betreffende de respectieve aanvragen vanwege de Tijdelijke Handelsvennotschap SEAL, de Tijdelijke Handelsvennootschap ELECTRABEL – JAN DE NUL en de Naamloze Ven-nootschap NORTHWESTER tot het verkrijgen van een domeinconcessie met betrekking tot een offshore windenergiepark boven de Blighbank

(A)090827-CDC-890 •27.08.2009

Advies over de aanvraag van de N.V. Fluxys voor de toekenning van een vervoersvergunning voor de vervoersinstallatie DN1200 HD Zomergem (Oostwinkel) – Herent (Winksele) II, vak Desteldonk – Evergem

(E)090827-CDC-891 •27.08.2009

Voorstel betreffende de toekenning van een individuele vergun ning voor de bouw van een productie-installatie van 1.100 MW door de BVBA E.ON Power Plants Belgium te Antwerpen

(F)091015-CDC-892 •15.10.2009

Studie over de nucleaire centrales in België: stranded benefits als gevolg van de versnelde afschrijvingen tijdens de captieve periode en windfall profits ten gevolge van de eventuele verlenging van hun levensduur Etude relative aux centrales nucléaires en Belgique : les stranded benefits découlant des amortissements accélérés au cours de la période captive et les windfall profits comme consé-quence de l’éventuelle prolongation de leur durée de vie

• Vertrouwelijk

81

CREg


(B)090827-CDC-893 •27.08.2009

Décision relative à la définition du modèle de rapport avec annexes qui doit être utilisé par les gestionnaires de réseau de distribution dans le cadre de la fourniture d’informations à la CREG (électricité) Beslissing over de vastlegging van het rapporteringsmodel met bijlagen dat door de distributie-netbeheerders moet worden gebruikt bij de informatieverstrekking naar de CREG (elektriciteit)

(B)090827-CDC-894 •27.08.2009

Décision relative à la définition du modèle de rapport avec annexes qui doit être utilisé par les gestionnaires de réseau de distribution dans le cadre de la fourniture d’informations à la CREG (gaz naturel) Beslissing over de vastlegging van het rapporteringsmodel met bijlagen dat door de distribu-tienetbeheerders moet worden gebruikt bij de informatieverstrekking naar de CREG (aardgas)

(F)090827-CDC-89527.08.2009

Étude sur le fonctionnement d’un single buyer sur le marché de l’électricité (site Web)Studie over de werking van een single buyer op de elektriciteitsmarkt (website)

(B)090903-CDC-896 •03.09.2009

Décision relative à la demande d’approbation de la proposition de la S.A. Elia System Opera-tor relative aux méthodes de gestion de la congestion et aux méthodes pour l’allocation aux responsables d’accès de la capacité disponible pour les échanges d’énergie avec le réseau français et avec le réseau néerlandais, telles qu’établies dans le cadre de l’initiative régionale Centre-Ouest européenne

(RA)090901-CDC-897 •01.09.2009

Rapport relatif au caractère manifestement déraisonnable ou non des prix offerts à Elia System Operator SA pour la fourniture de services auxiliaires pour l’exercice d’exploitation 2010

(A)090910-CDC-898 •10.09.2009

Avis relatif au projet d’arrêté royal modifiant l’arrêté royal du 20 décembre 2000 relatif aux conditions et à la procédure d’octroi des concessions domaniales pour la construction et l’exploitation d’installations de production d’électricité à partir de l’eau, des courants ou des vents, dans les espaces marins sur lesquels la Belgique peut exercer sa juridiction conformé-ment au droit international de la mer Advies over het ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 20 de-cember 2000 betreffende de voorwaarden en de procedure voor de toekenning van domein-concessies voor de bouw en de exploitatie van installaties voor de productie van elektriciteit uit water, stromen of winden, in de zeegebieden waarin België rechtsmacht kan uitoefenen overeenkomstig het internationaal zeerecht

(B)090917-CDC-89917.09.2009

Décision relative à la demande d’approbation de la proposition de la S.A. Elia System Opera-tor relative aux méthodes de gestion de la congestion et aux méthodes pour l’allocation aux responsables d’accès de la capacité disponible pour les échanges d’énergie avec le réseau français et avec le réseau néerlandais, telles qu’établies dans le cadre de l’initiative régionale Centre-Ouest européenne (site Web)Beslissing over de aanvraag tot goedkeuring van het voorstel van de N.V. Elia System Operator betreffende de methodes voor congestiebeheer en de methodes voor de toekenning aan de toegangsverantwoordelijken van de capaciteit die beschikbaar is voor energie-uitwisselingen met het Franse en het Nederlandse net, zoals vastgelegd in het kader van het Centraal West-Europees regionaal initiatief (website)

(A)090917-CDC-901 •17.09.2009

Advies over de aanvraag van de N.V. Fluxys voor de toekenning van een bijvoegsel bij de ver-voersvergunning voor de vervoersinstallatie DN100 HD Westerlo (Oevel) – Daf Trucks

(E)090924-CDC-902 •24.09.2009

Proposition relative au projet de transfert par cession totale d’une unité de production de la S.A. Marcinelle Energie au profit de la S.A. Duferco Diversification

(A)090924-CDC-903 •24.09.2009

Advies over de aanvraag van de N.V. Fluxys LNG voor de toekenning van een bijvoegsel bij de vervoersvergunning A322-1355 voor de vervoersinstallatie Brugge (Zeebrugge) Station (LNG Terminal)

(A)090924-CDC-904 •24.09.2009

Advies over de aanvraag van de N.V. Fluxys voor de toekenning van een bijvoegsel bij de ver-voersvergunning A322-44 voor de vervoersinstallatie Deinze (Petegem) – Station

(A)090924-CDC-905 •24.09.2009

Avis relatif à la demande de la S.A. Fluxys pour l’octroi d’une autorisation de transport A323-3731 pour une nouvelle station de détente et de comptage de gaz naturel à Juprelle

• Vertrouwelijk

82

CREg


(A)090924-CDC-906 •24.09.2009

Avis relatif à la demande complémentaire de la S.A. Fluxys pour l’octroi d’une autorisation de transport A323-3737 concernant la DN900 HP ‘s Gravenvoeren – Blaregnies pour des modifi-cations destinées à l’amélioration des performances techniques et énergétiques de la station de compression implantée sur le territoire de la commune de Berneau

(E)091203-CDC-907 •03.12.2009

Voorstel betreffende de toekenning van een vergunning voor de levering van elektriciteit aan Essent Energy Trading B.V.

(A)091001-CDC-908 •01.10.2009

Advies over de toekenning van een individuele leveringsvergunning voor aardgas aan ExxonMobil Gas Marketing Europe Ltd

(E)091001-CDC-909 •01.10.2009

Voorstel betreffende de toekenning aan RWE Supply & Trading GmbH van een vergunning voor de levering van elektriciteit en de intrekking van de vergunning voor de levering van elek-triciteit toegekend bij ministerieel besluit van 1 augustus 2005 aan RWE Key Account GmbH

(A)091001-CDC-910 •01.10.2009

Avis relatif à la demande de la S.A. Fluxys pour l’octroi d’une autorisation de transport A323-3734 concernant une DN350 HP Seneffe (Feluy Canal) – Manage (N59) destinée à l’alimentation de la nouvelle centrale TGV de Nuon à Manage

(A)091001-CDC-911 •01.10.2009

Avis relatif à la demande de la S.A. Fluxys pour l’octroi d’une autorisation de transport A323-3735 concernant le placement d’une ligne de détente 14.7/7.8 bar sur un agrandissement du poste clôturé existant à Charleroi (Damprémy)

(F)091001-CDC-912 •01.10.2009

Étude relative à la relation entre les coûts et les prix des importateurs et revendeurs sur le marché belge résidentiel et professionnel du gaz naturel sur la période 2004-2009

(E)091015-CDC-913 •15.10.2009

Voorstel betreffende de respectieve aanvragen vanwege de THV SEASTAR, de THV ELECTRA-BEL–JAN DE NUL, de N.V. EVELOP BELGIUM en de N.V. ELECTRASTAR tot het bekomen van een domeinconcessie met betrekking tot een offshore windenergiepark tussen de Bank Zonder Naam en de Blighbank en de aanvraag vanwege de N.V. ELDEPASCO tot wijziging en tot uitbreiding van de perimeter van de bij ministerieel besluit van 15 mei 2006 toegekende domeinconcessie met betrekking tot een offshore windenergiepark op de Bank Zonder Naam

(B)091022-CDC-91422.10.2009

Beslissing over het aangepaste voorstel van standaardcontract voor de toegang van de eindaf-nemer tot het aardgasvervoersnet (het zgn. standaard aansluitingscontract) (website)Décision sur la proposition adaptée de contrat standard d’accès du client final au réseau de transport de gaz naturel (appelé le contrat standard de raccordement) (site Web)

(A)091029-CDC-915 •29.10.2009

Advies over de aanvraag van de N.V. Fluxys voor de toekenning van een bijvoegsel bij de ver-voersvergunning A323-3514 voor de vervoersinstallatie Zelzate (Rosteyne) – Station

(F)091119-CDC-916 •19.11.2009

Étude relative aux mécanismes de fixation des prix de l’énergie en vigueur en 2008 au sein des contrats de fourniture d’électricité des grands clients industriels de SPE. S.A.

(F)091029-CDC-917 •29.10.2009

Étude relative aux mécanismes de fixation des prix de l’énergie en vigueur en 2008 au sein des contrats de fourniture d’électricité des grands clients industriels de Electrabel S.A.

(Z)091023-CDC-918 •23.10.2009

Note de politique générale pour l’année 2010 Beleidsplan voor het jaar 2010

(B)091029-CDC-91929.10.2009

Décision relative à la demande d’approbation du programme indicatif de transport de la S.A. Fluxys relatif à ses activités d’acheminement pour la période 2010-2011 (site Web)Beslissing over de vraag tot goedkeuring van het indicatief vervoersprogramma van de N.V. Fluxys, voor wat betreft haar overbrengingsactiviteiten voor de periode 2010-2011 (website)

(F)091029-CDC-920 •29.10.2009

Studie over het op 22 oktober 2009 afgesloten protocolakkoord tussen de Belgische Staat en de Groupe GDF SUEZ Étude relative au protocole d’accord conclu le 22 octobre 2009 entre l’État belge et le Groupe GDF SUEZ

• Vertrouwelijk

83

CREg


(B)091119-CDC-92119.11.2009

Décision relative à la demande d’approbation du programme indicatif de transport de la S.A. Fluxys, relatif à ses activités de stockage, pour la période 2010-2011 (site Web)Beslissing over de vraag tot goedkeuring van het indicatief vervoersprogramma van de N.V. Fluxys, voor wat betreft haar opslagactiviteiten voor de periode 2010-2011 (website)

(B)091217-CDC-92217.12.2009

Décision concernant la proposition de la S.A. Elia System Operator concernant les règles de fonctionnement du marché relatif à la compensation des déséquilibres quart-horaires pour l’année 2010 (site Web)Beslissing over het voorstel van de N.V. Elia System Operator betreffende de werkingsregels van de markt voor de compensatie van de kwartieronevenwichten voor 2010 (website)

(F)091119-CDC-923 •19.11.2009

Etude relative à l’évolution entre 2002 et 2008 des prix de l’énergie facturés par Electrabel et SPE à leurs grands clients industriels

(B)091119-CDC-92419.11.2009

Décision relative à la demande d’approbation du programme indicatif de terminalling 2010-2011 de la S.A. Fluxys LNG (site Web)Beslissing over de vraag tot goedkeuring van het indicatief terminallingprogramma 2010-2011 van de N.V. Fluxys LNG (website)

(B)091126-CDC-92626.11.2009

Décision relative à la demande d’approbation de la proposition de la S.A. Elia System Ope-rators relative aux méthodes de gestion de la congestion et aux méthodes pour l’allocation aux responsables d’accès de la capacité disponible sur l’interconnexion Belgique-France (site Web)Beslissing over de aanvraag tot goedkeuring van het voorstel van de N.V. Elia System Operator betreffende de methoden voor congestiebeheer en de methoden voor de toekenning van de beschikbare capaciteit op de koppelverbinding België-Frankrijk aan de toegangsverantwoorde-lijken (website)

(E)091203-CDC-927 •03.12.2009

Proposition relative au calcul de la surcharge destinée à compenser le coût réel net supporté par le gestionnaire du réseau résultant de l’obligation d’achat et de vente des certificats verts en 2010

(A)091210-CDC-928 •10.12.2009

Advies over de aanvraag van de N.V. Fluxys voor de toekenning van een vervoersvergunning voor de vervoersinstallatie DN150HF Sint-Gillis-Waas – Tomwatt Sint-Gillis-Waas (Expressweg)

(B)091210-CDC-930 •10.12.2009

Beslissing betreffende de validering van het onafhankelijk karakter van x als onafhankelijk be-stuurder van de N.V. Fluxys waarbij de notie “onafhankelijkheid” wordt begrepen in de zin van artikel 1, 45°, van de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige producten en andere door middel van leidingen

(A)091217-CDC-931 •17.12.2009

Advies over de kandidaturen van de N.V. Fluxys voor de functie van beheerder van het aard-gasvervoersnet en beheerder van de opslaginstallatie voor aardgas

(A)091217-CDC-932 •17.12.2009

Advies over de kandidaturen van de N.V. Fluxys LNG voor de functie van beheerder van de LNG installatie

(B)091222-CDC-93322.12.2009

Beslissing over de aanvraag tot goedkeuring van het voorstel van de N.V. Elia System Ope-rator betreffende de regels voor de toewijzing van intradaycapaciteit op de interconnecties Nederland-België (INB regels) en Frankrijk-België (IFB regels) (website)Décision relative à la demande d’approbation de la proposition de la S.A. Elia System Operator relative aux règles pour l’allocation intrajournalière de capacité sur les interconnexions Pays-Bas-Belgique (règles INB) et France-Belgique (règles IFB) (site Web)

• Vertrouwelijk

DEEL 2 DE EvOLUTIE vAN DE AArDgASMArKT 35

1 De Europese aardgasmarkt 371 1 Het pakket “Klimaat en Energie” (“Green Package”) 371 2 Het derde pakket “Energie” 371 3 Het European Gas Regulatory Forum 371 4 De regionale integratie van de aardgasmarkten 37

2 De Belgische aardgasmarkt 382 1 De aardgasvraag 382 2 De aardgaslevering 40


2 3 De liquiditeit van de groothandelsmarkt 412 4 De bevoorrading in aardgas 412 5 Het aardgasvervoer 42







2 6 De distributienettarieven 492.6.1. De tariefmethodologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .492.6.2. De tarieven voor 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .492.6.3. De tarieven voor 2009-2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .492.6.4. De rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51

2 7 De gasprijs 512.7.1. Studie over de relatie tussen kosten en prijzen op de Belgische aardgasmarkt . . . . . . . . . . . . . . . .512.7.2. De componenten van de aardgasprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .512.7.3. De evolutie van de gasprijzen op de residentiële markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .532.7.4. Internationale vergelijking van de gasprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53

DEEL 3 DE COMMISSIE vOOr DE rEgULErINg vAN DE ELEKTrICITEIT EN HET gAS (CrEg) 55

1 De taken van de CrEg 572 De organen van de CrEg 58

2 1 De Algemene raad 582 2 Het Directiecomité 58

3 Het personeel van de CrEg 614 Het beleidsplan en het vergelijkend verslag van doelstellingen en verwezenlijkingen van de CrEg 625 De samenwerking met andere instanties 62

5 1 De CrEg en de Europese Commissie 625 2 Het Citizens’ Energy Forum (Forum van Londen) 63




LIjST vAN TABELLEN


LIjST vAN FIgUrEN 1. Gemiddeld verbruik op maandbasis in de regelzone van Elia van 2007 tot 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 2. Opsplitsing per sector van het elektriciteitsverbruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 3. Gemiddelde prijzen op de beurzen Belpex, APX en Powernext in 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13 4. Gemiddelde maandelijkse marktrobuustheid van Belpex in 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13 5. Maandelijkse congestierentes op de vier interconnecties (2009) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 6. Transacties en volumes op Belpex Continuous Intraday Market in 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 7. Beschikbaarheid en gebruik van de interconnectiecapaciteit (2007 tot 2009) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23 8. Overzicht van de evolutie van de prijs aan de eindverbruiker – 07/2003=100 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29 9. Evolutie van de elektriciteitsprijzen voor residentiële klanten (2006-2009) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31 10. Evolutie van de elektriciteitsprijzen voor kleine industriële klanten (2006-2009) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31 11. Evolutie van het aardgasverbruik per sector gedurende de periode 1990-2009 (1990=100),

aangepast volgens de klimaatschommelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39 12. Verdeling per sector van de Belgische vraag naar H-gas en L-gas in 2009 en 2008 (in TWh) . . . . . . . . . . . . . .39 13. Verdeling van de bevoorrading per ingangszone in 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 14. Samenstelling van de geaggregeerde bevoorradingsportefeuille van de actieve leveranciers in België in 2009 . . . . .42 15. Confrontatie behoefte/voorziening ingangscapaciteit L-gas voor de Belgische markt . . . . . . . . . . . . . . . . .46 16. Confrontatie behoefte/voorziening ingangscapaciteit H-gas voor de Belgische markt . . . . . . . . . . . . . . . . .46 17. Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker (T2-typeklant – Electrabel) – 2004=100 . . . . . . . . . . . . . . . . . .52 18. Evolutie van de prijs aan de eindgebruiker (T2-typeklant – Luminus) – 2004=100 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52 19. Evolutie van de aardgasprijzen, excl. belastingen, voor huishoudelijke afnemers D1 (verbruik < 5,6 MWh/jaar) . . . . . .53 20. Evolutie van de aardgasprijzen, excl. belastingen, voor professionele afnemers I1 (verbruik < 277,8 MWh/jaar) . . . . .54

5 3 De CrEg binnen de CEEr en ErgEg 635 4 De CrEg en de gewestelijke regulatoren 645 5 De CrEg en de mededingingsautoriteiten 64


5 6 De behandeling van vragen en klachten 656 De financiën van de CrEg 66

6 1 De federale bijdrage 666.1.1. De federale bijdrage gas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .666.1.2. De federale bijdrage elektriciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66

6 2 De fondsen 676.2.1. Het CREG-fonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .676.2.2. Het sociaal fonds voor energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .676.2.3. Het denuclearisatiefonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .686.2.4. Het fonds broeikasgassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .686.2.5. Het fonds beschermde klanten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .686.2.6. Het fonds voor forfaitaire verminderingen voor verwarming met aardgas en elektriciteit . . . . . . . . . . .696.2.7. Het fonds ter compensatie van de inkomstenderving van de gemeenten . . . . . . . . . . . . . . . . . .69

6 3 De rekeningen 2009 696 4 Het verslag van de bedrijfsrevisor over het boekjaar afgesloten op 31 december 2009 72

BIjLAgE: Lijst van de door de CrEg opgestelde akten in de loop van het jaar 2009 73

C

OM

MIS

SIE

VO

OR

DE

RE

GU

LER

ING

VA

N D

E E

LEK

TR

ICIT

EIT

EN

HE

T G

AS

• J

AA

RV

ER

SL

AG

200

9


JAARVERSLAG 2009


INHOUDSTAFEL


















Documents

JAARVERSLAG 2009JAARVERSLAG 2009 Nijverheidsstraat, 26-38 • 1040 Brussel Tel. +32 (0)2 289.76.11 • Fax +32 (0)2 289.76.09 E-mail: [email protected] • JAARVERSLAG 2009 …