JAG, TEEL OF VLEIS – DIE WINSGEWENDHEIDHinterland Wapens & Hartland WRSA BedryfskamerBona Bona – 13 April 2016

Ramondé Odendaal

BESPREKING

• Prystendense• Winsgewendheid van vleis

Doel:Om te bepaal of vleisproduksie in die wildbedryf winsgewend is

GEMIDDELDE VEILINGSPRYSE VAN TOTALE WILDVERKOPE 2001 TOT 2015

Bron: Vleissentraal Bosveld

 R ‐

 R 200

 R 400

 R 600

 R 800

 R 1 000

 R 1 200

 R 1 400

 R 1 600

 R 1 800

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 20150

5000

10000

15000

20000

25000

30000

RA

ND

TO

TALE

VE

RK

OP

E

MIL

LIO

NS

TOTA

LE D

IER

E V

ER

KO

OP

Aantal R-Waarde

Bedryf word ondersteun deur 4 pilare

PRODUK LEWENSIKLUS

Bekendstellings

fase

Groei fase Volwasse fase

Afname fase

Verkope

Wins

Inko

mst

e

Lewensduur van produk

Teel? Jag & Toerisme?

Vleis?

JAG & TOERISME INKOMSTE

• ± 200,000 plaaslike biltong jagters• Gemiddelde spandering per jagter

– Plaaslik: ± R31,000 op jag– Internasionale toerisme ± R138,000 per besoek

• ´n Bydrae in 2014 van ± R7.5 biljoen rand

Bron:  Wildlife Ranching Uitgawe 4 2015

INTERNASIONALE JAG INKOMSTE 2009 - 2014

R 446 R 430

R 681

R 550

R 737

R 1 004

R -

R 200

R 400

R 600

R 800

R 1 000

R 1 200

2009 2010 2011 2012 2013 2014

Milli

ons

PHASA (Professional Hunters' Association of South Africa)

INTERNASIONALE JAG

Daily Rates2016/17 @ R/$ 14.70

1x1 One Hunter with One PH $            395  R           5 807 Observer / Non Hunter $            250  R           3 675 

Trophy FeesBuffalo $      13 250  R       194 775 Blesbok ‐ Common $            420  R           6 174 Gemsbok $         1 450  R         21 315 Kudu $         2 650  R         38 955 

Bron: African Sky

AANTAL DIERE GEJAG & INTERNASIONALE KLANTE

34243 30819 47929 39211 42993 47012

62925673

9138

8387

7638 7 405

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

2009 2010 2011 2012 2013 20140

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

10000

AA

NTA

L D

IER

E G

EJA

GA

AN

TAL IN

TER

NA

TION

ALE

KLA

NTE

Aantal diere gejag Aantal klante

PHASA (Professional Hunters' Association of South Africa)

410 359

723392

790

314631

8091050

2734

12901443

3754

4361

6026

1075

1478

3074

1460

26632808

664

3615

845 793

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

R -

R 50

R 100

R 150

R 200

R 250

Aantal diereInko

mst

e

Mill

ions

Inkomste Aantal diere gejag

TOP 25 SPESIES GEJAG & INKOMSTE GENEREER

PHASA (Professional Hunters' Association of South Africa)

INTERNASIONALE JAG – TOP 5 SPESIES GEJAG60

26

4361

3754

3615

3074

5697

3849

3354 35

19

2694

5103

3765

2869 29

99

2395

5836

4198

3907

3232

2723

3575

2148

2740

2017

1895

3860

2049

3261

2440

2293

R O O I B O K V L A K V A R K B L E S B O K K U D U B L O U W I L D E B E E S

2014 2013 2012 2011 2010 2009

PHASA (Professional Hunters' Association of South Africa)

KRITIESE SUKSES FAKTORE

• Liefde vir die bedryf en spesie waarmee geboer wil word

• Bepaal doel om in wild te investeer – Vertikale groei– Diversifikasie van bestaande boerdery

• Wildbedryf is kapitaalintensief – koop reg

• Vennootskappe – kry die regte vennoot

• Ekonomie van skaal (> eenhede meer ekonomies)

• Watter mark voorsien gaan word

RENDAMENT OP KAPITAAL BELÊ OOR 10JAAR2% 3% 2% 3% 2% 4% 4% 4% 4% 5%

-8%

0% 1%

3% 2% 1% 2% 1%

5%

2%

-22%

-4%

-3%

5%

7%

10% 12

%

23%

30% 39

%

JAAR 1 JAAR 2 JAAR 3 JAAR 4 JAAR 5 JAAR 6 JAAR 7 JAAR 8 JAAR 9 JAAR 10

Beeste - Tradisionele Boerdery Rooibokke - geen waardetoevoeging Nyala - Teelmark

TENDENSE VAN VLAKTEWILD

Bron: Vleissentraal Bosveld

Aannames: Vleisproduksie

• Senwes produksiekoste begrotings vir kostes• Alle inligting is omgeskakel na vergelyking per hektaar• Ekstensiewe produksie (minimum insetkoste)• Vir vergelykbaarheid Beeste = 18 maande os‐stelsel en skape 

slag‐lam stelsel• Slaggewigte verkry vanaf dr Maretha van der Merwe• R/kg vanaf Adriaan Snyman Wildboere.com• Alle karkas gewigte is sonder vel, kop, pote & binnegoed en is 

gemiddeld van minimum gewig

Beeste

Elan

d

Gem

sbok

Koed

oe

Wild

ebees

Skap

e

Blesbo

k

Rooibo

k

Sprin

gbok

Vleis produksie kg/ha 21.5 20.7 20.6 20.8 20.4 22.3 20.6 20.8 20.6

Gem karkas gewig 215 268 107 81 110 24 34 28 18

Hektaar per dier 10.0 13.0 5.2 3.9 5.4 1.1 1.6 1.3 0.9

Gem vleisproduksie met hulpbron = 21 kg

Om 215 kg beesvleis te produseer word 10 hektaar benodig

Om Koedoe met karkas gewig van 81 kg te produseer benodig 3.9 hektaar

Beeste

Elan

d

Gem

sbok

Koed

oe

Wild

ebees

Skap

e

Blesbo

k

Rooibo

k

Sprin

gbok

Vleis produksie kg/ha 21.5 20.7 20.6 20.8 20.4 22.3 20.6 20.8 20.6

Gem karkas gewig 215 268 107 81 110 24 34 28 18

Hektaar per dier 10.0 13.0 5.2 3.9 5.4 1.1 1.6 1.3 0.9

Winsgewendheid

R/kg vleis 17.50  18.00  18.00  18.00  18.00  34.00  18.00  18.00  18.00 

Inkomste R/ha 376  372  371  375  368  758  372  374  370 

Koste R/ha 195  117  118  149  112  261  121  227  128 

Marge R/ha 182  255  253  226  256  497  250  147  242 

Doeltreffendheid

Produksiekoste % 52% 32% 31% 40% 30% 34% 33% 61% 35%

Winsmarge % 48% 68% 69% 60% 70% 66% 67% 39% 65%

GELYKBREEK KG VLEIS & R/HA

R5.46 R5.64 R5.68 R5.88 R6.22

R11.71

R7.16

R9.06

R10.93

-

2.00

4.00

6.00

8.00

10.00

12.00

14.00

Wildebees Gemsbok Eland Blesbok Springbok Skape Koedoe Beeste Rooibok

kg/Vleis per hektaar R/kg vleis geproduseer

Beeste

Elan

d

Gem

sbok

Koed

oe

Wild

ebees

Skap

e

Blesbo

k

Rooibo

k

Sprin

gbok

Vleis produksie kg/ha 21.5 20.7 20.6 20.8 20.4 22.3 20.6 20.8 20.6

Gem karkas gewig 215 268 107 81 110 24 34 28 18

Hektaar per dier 10.0 13.0 5.2 3.9 5.4 1.1 1.6 1.3 0.9

Winsgewendheid

R/kg vleis 17.50  18.00  18.00  18.00  18.00  34.00  18.00  18.00  18.00 

Inkomste R/ha 376  372  371  375  368  758  372  374  370 

Koste R/ha 195  117  118  149  112  261  121  227  128 

Marge R/ha 182  255  253  226  256  497  250  147  242 

Doeltreffendheid

Produksiekoste % 52% 32% 31% 40% 30% 34% 33% 61% 35%

Winsmarge % 48% 68% 69% 60% 70% 66% 67% 39% 65%

Gelykbreek berekening

R/kg vleis geproduseer R     9.06  R     5.68  R     5.65  R     7.16  R     5.46  R   11.71  R     5.88  R   10.93  R     6.22 

kg/Vleis per hektaar 11.13  6.52  6.48  8.29  6.20  7.67  6.75  12.63  7.11 

SENSITIWITEITSANALISE – BLESBOK

Marge per hektaarR

and

/ kg

kg 34 36 37 38 40

R            16  209  228  238  248  267 

R            17  230  250  260  271  291 

R            18  250  272  283  294  316 

R            19  271  294  305  317  340 

R            20  291  316  328  340  364 

PRODUKSIE OP 100 HEKTAAR VLEIS VS JAG

kg Vleis op 100 ha

Aantal diere

R‐lewendig (Jag)

Vleis@ R18/kg

Aantal diere om te verkoop

Beeste 21 500  10 R       4 500  R       387 000  86

Eland 26 800  8

Gemsbok 10 700  19

Koedoe 8 100  26 R       4 500  R       145 800  32

Wildebees 11 000  19 R       4 500  R       198 000  44

Skape 2 400  93 R       1 350  R         81 600  60

Blesbok 3 400  61 R       2 500  R         61 200  24

Rooibok 2 800  74 R       2 500  R         50 400  20

Springbok 1 800  114

Jagpryse: NWWT

Prys op die bord......

Bees Wild

Rump R       113  R       135 

Fillet R       188  R       180 

Topside R         81  R       110 

Bron: Wildboere.com & RPO

Van die slagpale

R         60 

R       100 

R         55 

GEVOLGTREKKING

• Die teelbedryf is nog winsgewend en die fokus moet wees op goeie kwaliteit vir waardetoevoeging in die jag (trofee) & vleisbedryf.

• Vleisproduksie vergelyk goed met tradisionele boerdery :– Weidingbestuur, voeding, goeie genetika en bemarking is van 

kardinale belang

• Die waarde van toerisme in die wildbedryf moet nie onderskat word nie.

• Die hoeveelheid en kwaliteit vleis per hektaar bepaal die winsgrens en nie noodwendig die prys nie

OM SUKSESVOL IN WILDBEDRYF TE WEES : 1. Bepaal jou boerdery se doelwitte:

– dit bepaal waarmee geboer gaan word

– watter marksegment betree wil word

– Besigheidsplan & goeie beplanning is noodsaaklik

2. Doen goeie marknavorsing:– Die internet & veiling data is goeie bronne

– By wie & waar gekoop word

3. Doen berekeninge op realistiese waardes:– Skaal veilingspryse af vir verkope – klop die somme nog?

– Bepaal winsgewendheid deur jagsyfers & vleispryse te gebruik

4. Die bedryf gaan ook deur ekonomiese siklusse beweeg5. Moenie geleenthede in die waardeketting laat verlore gaan nie.

Ramondé OdendaalLandbou-Ekonoom: SenwesTel no 082 874 8824