Jan

Guill

ou //

Η ισ

τορί

α εν

ός σ

ουηδ

ού κα

τασκ

όπου

ΒOΗΘ. ΚΩΔ. ΜΗΧ/ΣΗΣ 5513

ISBN 978-960-566-234-9

ΒOΗΘ. ΚΩΔ. ΜΗΧ/ΣΗΣ 6234

Τέλη Της δέκαέΤίας Του 1980, ςουηδία. Ένας νέος πράκτορας, εκπαι-

δευμένος στις ηΠα, ο καρλ Χάμιλτον, κάνει την είσοδό του στην αρένα της

κατασκοπείας. Το κωδικό του όνομα είναι κοκ Ρουζ. Πρώτη του αποστολή: η

εξιχνίαση της δολοφονίας ενός υψηλόβαθμου αξιωματούχου της σουηδικής

υπηρεσίας ασφαλείας. Τα στοιχεία που διαθέτει είναι ελάχιστα· η «δουλειά»

έχει γίνει από επαγγελματίες. οι υποψίες βαραίνουν άραβες τρομοκράτες.

Γιατί όμως ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες μπλέκονται στην υπόθεση; Ποιος

ο ρόλος της γοητευτικής αξιωματικού ασφαλείας της ισραηλινής πρεσβείας;

καθώς η έρευνά του εξελίσσεται, ο Χάμιλτον θα βρεθεί από τη ςτοκχόλμη

στο Όσλο, στη Βηρυτό, στην αθήνα και την ίερουσαλήμ, για να διαπιστώσει

πως πολλές φορές τα φαινόμενα μπορεί να απατούν…

[ Ο Jan Guillou πλέκει με αριστοτεχνικό τρόπο την αλήθεια με τη μυθοπλασία και συνθέτει ένα εξαιρετικό κατασκοπικό μυθιστόρημα που μπορεί να συγκριθεί μόνο με το έργο του Τζον Λε Καρέ. ] Stern

1 0 έ κ α Τ ο μ μ υ Ρ ί α α ν Τ ί Τ υ Π α μ ο ν ο ς Τ η ς ο υ η δ ί αη ΠΡΩΤη ΠέΡίΠέΤέία Του ςουηδου καΤαςκοΠου καΡλ ΧαμίλΤον

Ο Jan Guillou (Γιαν Γκιγιού, 1944) είναι

ο δημοφιλέστερος συγγραφέας στη Σουηδία.

Τα βιβλία του ξεπερνούν σε πωλήσεις

τα 10.000.000 αντίτυπα μόνο στη χώρα του

και έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες

από είκοσι γλώσσες. Άρχισε την καριέρα του

ως δημοσιογράφος γράφοντας πολιτικά άρθρα.

Έγινε διάσημος όταν ανακάλυψε και έβγαλε στη

δημοσιότητα στοιχεία για τη μυστική υπηρεσία

πληροφοριών της Σουηδίας, γεγονός που του

κόστισε δέκα μήνες φυλάκιση με την κατηγορία

της προδοσίας. Η σειρά πολιτικών του θρίλερ

με ήρωα τον Καρλ Χάμιλτον, η οποία αριθμεί δέκα

τίτλους, έχει μεταφραστεί σε δεκαπέντε γλώσσες

και έχει μεταφερθεί στον κινηματογράφο. Έχει

επίσης γράψει μια πολύ επιτυχημένη τετραλογία

ιστορικών μυθιστορημάτων με θέμα τις

Σταυροφορίες.

Jan GuillouΗ ιστορία ενός σουηδού κατασκόπου

Δ ι ε θ ν ε ς Μ π ε ς τ ς ε λ ε ρ

Το πιο επιτυχημένο λογοτεχνικό βιβλίο όλων των εποχών

στη ςουηδία

αν ο Jan Guillou ςας αΡέςέ, ςας ΠΡοΤέίνουμέ

arne Dahl

arnaldur indridason

ςΤη ςέίΡα μέ Τον καΡλ ΧαμίλΤον αΠο Τίς έκδοςέίς μέΤαίΧμίο

κινέζικοι ψίθυροιΤα μπλουζ της έυρώπης

η σιωπή του τάφου Φωνές

δημοκρατικόςτρομοκράτης (2015)

1

H σφαίρα είχε τρυπήσει πρώτα τον δεξή φακό των γυαλιών που φορούσε το θύμα, πέρασε μέσω του ματιού ανάμεσα από τα ημισφαίρια, κι αφού συνέχισε την πορεία της στο άνω μέρος της γέφυρας του εγκεφάλου, παρεξέκλινε λόγω της πρόσκρουσης στο πίσω μέρος του κρανίου. Λόγω της πρόσκρουσης αυτής, δεν υπήρξε κάποια συνηθισμένη έξοδος βλήματος, αλλά μάλλον ένας κρατήρας στο πίσω μέρος του κεφαλιού και περίπου το ένα τρίτο της εγκεφαλικής ουσίας είχε τιναχτεί μακριά ως αποτέλεσμα του ωστικού κύματος.

Τα εμφανή υπολείμματα αιθάλης και πυρίτιδας στον σκελετό των γυαλιών έδειχναν ότι η βολή είχε γίνει από απόσταση μικρότερη των είκοσι εκατοστών. Ίχνη πάλης δεν υπήρχαν.

Βέβαια, η μέθοδος του φόνου θα ήταν αρκετή για να ξεκινήσει αμέσως μια πολύ εκτεταμένη αστυνομική έρευνα. Αλλά εδώ επρόκειτο, από κάθε άποψη, για δολοφονία που δεν ήταν από τις συνηθισμένες.

Οι περισσότερες από τις δολοφονίες που διαπράττονται στη Σουηδία –ούτε δέκα τον μήνα– είναι θλιβερές ιστορίες που δεν χρειά ζονται, στην ουσία, ιδιαίτερη εξιχνίαση, καθώς πρόκειται για γνωστούς που χτυπιούνται ή μαχαιρώνονται μεταξύ τους σε κατάσταση μέθης και λίγο πολύ κατά λάθος. Μπορεί επίσης να πρόκειται για κάποιον που αποφασίζει πως η ζωή του είναι τελειωμένη και γι’ αυτό σκοτώνει τη σύζυγο και στη χειρότερη περίπτωση τα παιδιά του. Έπειτα το μετανιώνει πικρά, ακριβώς τη στιγμή που πάει να αφαιρέσει τη δική του ζωή. Όλοι αυτοί οι

8 J A N G U I L L O U

δολοφόνοι παραδίνονται μόνοι τους ή συλλαμβάνονται κατά κανόνα μεθυσμένοι κάπου πολύ κοντά στον τόπο του εγκλήματος. Διατελούν σε σύγχυση και είναι βαθιά μετανιωμένοι και, τις μισές φορές και παραπάνω, οι αρχές θα θεωρήσουν ότι πάσχουν από κάποια ψυχική ανωμαλία την οποία αξιολογούν ως εφάμιλλη της ψυχοπάθειας, όπως αναφέρει η ορολογία, γεγονός που οδηγεί σε μια μικρότερη ή μεγαλύτερη παραμονή σε ιδρύματα όπου παρέχεται η λεγόμενη «κλειστή ψυχιατρική φροντίδα».

Οι περισσότεροι σουηδοί δολοφόνοι βγαίνουν από τα εν λόγω ιδρύματα μέσα σε μια πενταετία και η διάρκεια της θεραπείας συμπίπτει συνήθως με την κοινωνική θέση του δολοφόνου. Οι λιγότερο εύποροι θεωρούνται, σχεδόν ανεξαιρέτως, ότι χρειάζονται περισσότερα χρόνια φροντίδας από τους περισσότερο εύπορους. Όλα αυτά γίνονται με τη σιωπηλή συμφωνία της κοινωνίας και το θέμα δεν απασχολεί ποτέ κανέναν πέρα από την εκάστοτε περιοχή όπου διαπράττεται η δολοφονία.

Αλλά σε τούτη την περίπτωση ήταν όλα διαφορετικά, εκτός ίσως από τον ίδιο τον θάνατο. Αλλά αν θέλουμε να ακριβολογούμε, ακόμα και ο θάνατος ήταν διαφορετικός αυτή τη φορά, επειδή επήλθε ακαριαία.

Η δολοφονία έγινε μεταξύ εφτά –ήταν άλλωστε η ώρα που το θύμα έφευγε από την κατοικία του– και οχτώ το πρωί, την ώρα που βρέθηκε στο υπηρεσιακό του αυτοκίνητο στην οδό Μανίλας στο Γιουργκόρντεν, σε απόσταση τριακοσίων σαράντα μέτρων από τη γέφυρα που βρίσκεται κάτω από το μοτέλ Γιουργκορντσμπρούν. Το θύμα είχε, με άλλα λόγια, μπει στο αυτοκίνητό του και έφυγε από τη βίλα του στην Μπρόμα, ακριβώς όπως κάθε μέρα. Έπειτα οδήγησε μέχρι την πόλη και πήρε μαζί του τον δολοφόνο από κάπου. Η διαδρομή που ακολούθησαν τερματίστηκε μέσα στο Γιουργκόρντεν.

Το όπλο του εγκλήματος ήταν ακόμη στο αυτοκίνητο, χωμένο στη θήκη της πόρτας, στις μπροστινές θέσεις και συγκεκριμένα σ’ εκείνη του συνοδηγού. Ο δολοφόνος, δηλαδή, δεν έφυγε

9Η Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Ε Ν Ο Σ Σ Ο Υ Η Δ Ο Υ Κ Α Τ Α Σ Κ Ο Π Ο Υ

αμέσως μετά τον πυροβολισμό, είχε μείνει για λίγο, προφανώς για να καθαρίσει τα δακτυλικά του αποτυπώματα ή για να απομακρύνει άλλα ίχνη. Έπειτα είχε χώσει το όπλο στη θήκη της πόρτας και έφυγε από εκεί. Ο τύπος του όπλου δεν είχε εμφανιστεί άλλοτε στην ιστορία του εγκλήματος στη Σουηδία. Ήταν ένα Τοκάρεφ m/59 7,62 χιλιοστών με οχτώ σφαίρες στον γεμιστήρα. Είναι ένα γνωστό πιστόλι του σοβιετικού στρατού.

Ο αρχηγός της αστυνομίας πήρε το μήνυμα ενώ ήταν στο αυτοκίνητό του και κατευθυνόταν στην Αρλάντα στις εννέα και πέντε. Στην επόμενη έξοδο του αυτοκινητόδρομου έδωσε εντολή στον οδηγό του να γυρίσει με αναμμένο τον φάρο πίσω στην πόλη. Στις δέκα ακριβώς είχε συγκεντρώσει σε σύσκεψη πάρα πολλούς από τους αξιωματικούς υφισταμένους του.

Εκτός από τους προφανείς υπευθύνους, ήτοι την ηγεσία των τμημάτων Βίας και Ερευνών, ήταν παρούσα και μια άλλη ομάδα υπευθύνων, η οποία σπανιότατα εμπλεκόταν σε έρευνες δολοφονίας. Αλλά η παρουσία τους ήταν άκρως κατανοητή, αφού ο άντρας που είχε δολοφονηθεί νωρίτερα το ίδιο πρωί ήταν συνάδελφός τους στην υπηρεσία που οι ίδιοι αποκαλούσαν «Φίρμα».

Ο Άξελ Φόλκεσον ήταν, δηλαδή, μέχρι τον θάνατό του, αστυνομικός διευθυντής στην Υπηρεσία Κρατικής Ασφαλείας της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Σουηδίας, της ΓΑΔΣ. Αν ήθελε κανείς να μιλήσει γι’ αυτόν λιγότερο επίσημα, μπορούσε να πει ότι ήταν ένας ανώτερος διευθυντής της Ασφάλειας, και αν ήθελε να το διευκρινίσει περαιτέρω –κάτι που θα έκαναν, αναμφίβολα, οι απογευματινές εφημερίδες ήδη το ίδιο απόγευμα– μπορούσε να πει, εν συντομία, ότι ο άνθρωπος που είχε την ύψιστη επιχειρησιακή ευθύνη για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας είχε δολοφονηθεί από τρομοκράτες!

Το συμπέρασμα ήταν, με λίγα λόγια, δεδομένο από χέρι. Αυτός που πυροβολούσε έναν αστυνομικό της Ασφάλειας μέσα στο ίδιο του το αυτοκίνητο δρούσε απολύτως προμελετημένα και έπρεπε λογικά να γνωρίζει πολύ καλά τη μεγάλη ερευνητική

10 J A N G U I L L O U

δραστηριότητα που θα ακολουθούσε. Το παράδοξο ότι ο δολοφόνος άφησε το ασυνήθιστο όπλο στον τόπο του εγκλήματος –και μάλιστα το έχωσε στη θήκη της πόρτας αντί να το τοποθετήσει, για παράδειγμα, στο χέρι του θύματος, προκειμένου να προκαλέσει έστω για λίγο κάποια αβεβαιότητα ως προς το αν ήταν αυτοκτονία– μπορούσε να εξηγηθεί κατά δύο τρόπους.

Πρώτον, ο δολοφόνος ήταν απολύτως σίγουρος πως το όπλο δεν θα μπορούσε ποτέ να οδηγήσει σ’ αυτόν ή στην οργάνωσή του, και ότι τόσο το όπλο όσο και ο τόπος του εγκλήματος ήταν καθαρά από δακτυλικά αποτυπώματα ή από άλλα ίχνη. Δεύτερον, ήξερε αρκετά καλά πώς δούλευε η αστυνομία, ώστε να μην μπει στον κόπο να παρουσιάσει τον θάνατο ως αυτοκτονία, παρόλο που άφησε το όπλο επιτόπου. Χώνοντας το πιστόλι στην πλαϊνή θήκη της πόρτας, ήταν σχεδόν σαν να έγνεφε, εν είδει αλαζονικού χαιρετισμού, προς τους μελλοντικούς διώκτες του.

Οι περισσότεροι άντρες στη θέση του δολοφόνου –πιθανότατα ο δολοφόνος ήταν άντρας· όχι επειδή οι τρομοκρατικές οργανώσεις δεν είχαν ψυχρές και εκπαιδευμένες γυναίκες, αλλά επειδή ήταν ευκολότερο να φανταστεί κανείς ότι ήταν άντρας αυτός που πήρε με το αυτοκίνητό του ο Άξελ Φόλκεσον– θα είχαν πάρει μαζί τους το όπλο αμέσως μόλις θα έφευγαν από τον τόπο του εγκλήματος. Ένας δολοφόνος σαν κι αυτόν που έψαχναν δεν θα επέτρεπε να τον συλλάβουν. Αν τον καταδίωκε κάποιος αστυνομικός που θα βρισκόταν τυχαία εκεί ή κάποιος μάρτυρας με συνείδηση πραγματικού πολίτη, σίγουρα θα πυροβολούσε για να τρομάξει τον διώκτη του ή, ενδεχομένως, για να σκοτώσει ξανά.

Αν τίποτε από αυτά τα αναπάντεχα δεν συνέβαινε, εκείνος σίγουρα θα πετούσε το όπλο στο κανάλι Γιουργκορντσμπρούν και μετά, δίχως εμφανή βιασύνη, θα έφευγε περπατώντας από εκεί.

Αυτός ο δολοφόνος μπορεί να είχε και κάποιο άλλο όπλο. Ή μπορεί να ήταν αρκετά εκπαιδευμένος για να αντιληφθεί ότι, αν δεν υπήρχαν αυτόπτες μάρτυρες του φόνου στο αυτοκίνητο,

11Η Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Ε Ν Ο Σ Σ Ο Υ Η Δ Ο Υ Κ Α Τ Α Σ Κ Ο Π Ο Υ

κάλλιστα θα μπορούσε να υπάρξει κάποιος τυχαίος και περιττός μάρτυρας που θα τον έβλεπε να πετάει ένα όπλο στο κανάλι.

Ήδη πριν αρχίσουν οι έρευνες της Σήμανσης, οι αστυνομικοί ήταν πεπεισμένοι ότι είχαν να κάνουν με ένα άτομο ή με μια ομάδα που ενεργούσε επαγγελματικά.

Έπρεπε να ληφθούν αμέσως κάποιες αποφάσεις. Καταρχάς, αυξημένη επαγρύπνηση στα συνοριακά σημεία διέλευσης. Δεύτερον, οι συνάδελφοι της Γενικής Διεύθυνσης Διερεύνησης Ανθρωποκτονιών, της ΓΔΔΑ, όφειλαν να δώσουν προτεραιότητα στην υπόθεση αυτή έναντι οποιασδήποτε άλλης. Τρίτον, όλη τη ροή των πληροφοριών προς τα έξω, ήτοι προς τα μέσα ενημέρωσης, θα έπρεπε να τη χειρίζεται ένας ή περισσότεροι συνάδελφοι από το τμήμα Πληροφοριών της ΓΑΔΣ, που θα συμβουλεύο νταν αμέσως για κάθε τέτοιο θέμα τον αρχηγό της αστυνομίας.

Από τη μια, ήταν πολύ σημαντικό να λάβουν και οι ίδιοι πληροφορίες από τους πολίτες και από πιθανούς μάρτυρες. Ως εκ τούτου έπρεπε να δοθεί μια ορισμένη δημοσιότητα.

Από την άλλη, ήταν εύκολο να καταλάβει κανείς ότι οι πιέσεις από τα μέσα ενημέρωσης θα ήταν πολύ μεγάλες και ότι η φύση του εγκλήματος ήταν τέτοια που μάλλον θα μπορούσε να οδηγήσει σε πολλές εικασίες.

Αυτό το τελευταίο υπολειπόταν μάλιστα της αλήθειας με τόσο κωμικό τρόπο, ώστε οι αστυνομικοί γέλασαν για πρώτη φορά εκείνη τη μέρα και για τελευταία φορά για πολύ καιρό.

Το τέταρτο ήταν ότι θα οργάνωναν δύο παράλληλες ερευνητικές ομάδες. Οι υπηρεσίες της «ανοιχτής» αστυνομικής δραστηριότητας θα έκαναν τη δουλειά τους με τον συνηθισμένο τρόπο. Αλλά στην Υπηρεσία Κρατικής Ασφαλείας θα σύστηναν μια δική τους ομάδα έρευνας, η οποία θα αναζητούσε πρωτίστως το κίνητρο του εγκλήματος. Αλλά επειδή αυτή η έρευνα μπορούσε κάλλιστα να αφορά θέματα εθνικής ασφάλειας ή σχέσεις με ξένη δύναμη, η επικοινωνία ανάμεσα στις δύο ομάδες έρευνας θα γινόταν μέσω του διευθυντή του Δεύτερου Γραφείου της Υπηρε

12 J A N G U I L L O U

σίας Κρατικής Ασφαλείας. Κατά κανόνα όλες οι πληροφορίες από την «ανοιχτή» αστυνομική δραστηριότητα θα μεταφέρονταν το συντομότερο δυνατόν στους συναδέλφους της Ασφάλειας. Αλλά οι καθοδηγητικές ενδείξεις έρευνας που πιθανώς να προέκυπταν από τη δουλειά της Ασφάλειας δεν θα μεταφέρονταν στην «ανοιχτή» δραστηριότητα δίχως να φιλτραριστούν πρώτα περνώντας από τον διευθυντή του Δεύτερου Γραφείου ή, αν κρινόταν απαραίτητο, από τον ίδιο τον αρχηγό της αστυνομίας.

Πριν ξεκινήσει ο αρχηγός τις κατ’ ιδίαν συνομιλίες με τους επικεφαλής της Υπηρεσίας Κρατικής Ασφαλείας, ρώτησε αν υπήρχαν οποιεσδήποτε άμεσες ερωτήσεις στις οποίες θα έπρεπε να απαντήσει. Μέσα στην αίθουσα κάθονταν καμιά δεκαριά άντρες, των οποίων η μέση ηλικία ήταν γύρω στα πενήντα, ενώ η συνολική αστυνομική τους πείρα είχε ηλικία μεγαλύτερη των διακοσίων πενήντα ετών. Οι περισσότερες ερωτήσεις που θα ήθελαν να κάνουν –και που δεν έκανε κανείς τους– αφορούσαν μόνον ένα πράγμα: αυτό με τις δύο παράλληλες ομάδες έρευνας εκ των οποίων η μία, συγκεκριμένα της Κρατικής Ασφάλειας, θεω ρούνταν υπεράνω της έρευνας που θα έκανε η πραγματική αστυνομία.

Αυτό θα οδηγούσε σε προβλήματα, το είχαν συνειδητοποιήσει όλοι. Οι εντάσεις ανάμεσα στις δύο ομάδες είχαν σχέση, ακόμα και σε συνηθισμένες περιπτώσεις, με αυτό που οι άντρες της Ασφάλειας προτιμούσαν να καταλογίζουν στους συναδέλφους τους «κανονικούς» αστυνομικούς ως έλλειψη κοινωνικής και πολιτικής γνώσης, και με αυτό που οι «κανονικοί» αστυνομικοί –από τη μεριά τους– καταλόγιζαν στους άντρες της Ασφάλειας ως παντελή έλλειψη γνώσης της συνηθισμένης αστυνομικής δουλειάς. Και τώρα που έπρεπε να βρουν, το συντομότερο δυνατόν, έναν δολοφόνο αστυνομικού, αυτές οι αντιθέσεις μπορούσαν με μεγάλη ευκολία να οξυνθούν στο έπακρο.

Αλλά ο μόνος που είχε ερωτήσεις ήταν ο εκπρόσωπος του τμήματος Πληροφοριών της ΓΑΔΣ. Ήταν γνωστός οπαδός του

13Η Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Ε Ν Ο Σ Σ Ο Υ Η Δ Ο Υ Κ Α Τ Α Σ Κ Ο Π Ο Υ

Λαϊκού Κόμματος, κάπνιζε αγγλικές πίπες με παράξενα σχήματα και είχε επίσης θητεύσει στο Πρώτο Γραφείο της Κρατικής Ασφάλειας (όπου, κατά πάσα πιθανότητα, ήταν ο μοναδικός οπαδός του Λαϊκού Κόμματος), πριν παραιτηθεί με τη δικαιολογία ότι δεν του άρεσε η δουλειά του ασφαλίτη λόγω των δημοκρατικών του πεποιθήσεων. Φορούσε μάλιστα και κοτλέ κοστούμι – καλοσιδερωμένο, βεβαίως, αλλά κοτλέ.

«Ναι, το άμεσο ερώτημα όσον αφορά τις πληροφορίες προς τα έξω είναι τι θα πούμε για το είδος της δουλειάς που έκανε ο Φόλκεσον, αν θα αποκαλύψουμε τον τύπο του όπλου που χρησιμοποιήθηκε… θα πούμε, δηλαδή, ότι ήταν ρωσικό όπλο; Και μετά τι λέμε για τα γνωστά, αν έχουμε κάποιες καθοδηγητικές ενδείξεις, κάποια ίχνη, τι γνωρίζουμε ή πιστεύουμε για το κίνητρο του δολοφόνου και για όλα αυτά».

Οι αστυνομικοί που κάθονταν γύρω από το οβάλ τραπέζι από καρελιανή σημύδα είχαν ήδη αρχίσει να σηκώνονται και να θορυβούν με το σύρσιμο των καθισμάτων τους. Η πείρα τους ήταν αρκετά μεγάλη ώστε να γνωρίζουν ότι αυτές οι ερωτήσεις ήταν εντελώς περιττές. Όλα αυτά στο σύνολό τους –λιγότερο ή περισσότερο αληθινά και λιγότερο ή περισσότερο έξυπνα– θα φιγουράριζαν στις εφημερίδες το απόγευμα κιόλας. Και ήταν επίσης πολύ πιθανό ότι, από όλους όσοι βρίσκονταν εκεί μέσα, αυτόν που θα ενοχλούσαν λιγότερο οι δημοσιογράφοι, από σήμερα και πέρα, θα ήταν ο άντρας με το κοτλέ κοστούμι και την αγγλική πίπα.

Ακριβώς όπως θα μπορούσε κανείς να φανταστεί, τα μέσα ενημέρωσης εκείνη τη μέρα περιέγραψαν το έγκλημα και το κίνητρο πολύ σαφέστερα και εντονότερα απ’ όσο θα το έκανε οποιοσδήποτε άντρας γύρω από το τραπέζι συσκέψεων του αρχηγού· όχι όμως απαραίτητα και αληθέστερα, αλλά απολύτως σαφέστερα και εντονότερα. Οι απογευματινές εφημερίδες ήταν σε θέση, μόλις μερικές ώρες αργότερα, και με ελάχιστες αποκλίσεις μεταξύ τους, να δηλώσουν τα εξής:

14 J A N G U I L L O U

ΔΙΕΘΥΝΤΗΣ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣΔΟΛΟΦΟΝΗΜΕΝΟΣ

ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΤΟΥ

ΑΠΟ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΕΣ

Ο αστυνομικός διευθυντής Άξελ Φόλκεσον, ετών 56, ο οποίος ήταν ανώτερος διευθυντής της Υπηρεσίας Κρατικής Ασφαλείας στον τομέα της παρακολούθησης τρομοκρατών, βρέθηκε σήμερα το πρωί δολοφονημένος στο αυτοκίνητό του στο Γιουργκόρντεν της Στοκχόλμης. Το όπλο του εγκλήματος ήταν ένα ρωσικό πιστόλι, ίδιο με αυτά που χρησιμοποιούν παλαιστίνιοι αντάρτες. Τη δολοφονία διέπραξαν ψυχροί επαγγελματίες εκτελεστές και η Κρατική Ασφάλεια φοβάται τώρα ότι υπάρχει μια ειδική δύναμη τρομοκρατών, παρακλάδι της διαβόητης παλαιστινιακής οργάνωσης Μαύρος Σεπτέμβρης, στη Στοκχόλμη. Οι πρόσφατες απελάσεις υπόπτων για τρομοκρατία Παλαιστίνιων θεωρείται ότι παίζουν κάποιο ρόλο στην υπόθεση. Η σουηδική πρεσβεία στη Βηρυτό δέχτηκε πρόσφατα ανώνυμο απειλητικό τηλεφώνημα από τον Μαύρο Σεπτέμβρη. Η απειλή έγινε ακριβώς για τις προαναφερόμενες απελάσεις και, αν δεν σταματούσαν, η οργάνωση θα έπαιρνε εκδίκηση. Ο Άξελ Φόλκεσον ήταν το άτομο από την Ασφάλεια που έφερε την ευθύνη για τις απελάσεις των τρομοκρατών.

Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία, στη βάση της οποίας εργάζεται η αστυνομία, ο Άξελ Φόλκεσον είχε εντοπίσει τα ίχνη της τρομοκρατικής οργάνωσης και είχε προσπαθήσει, βεβαίως, να τους αποτρέψει από πράξεις δολιοφθοράς σε σουηδικό έδαφος. Αυτό είναι κάτι που η σουηδική Κρατική Ασφάλεια συνηθίζει να κάνει. Κάνει την κίνησή της πριν οι κατάσκοποι ή οι τρομοκράτες προλάβουν να προκαλέσουν κάποια ζημιά.

Αλλά αν όντως αυτό κρύβεται πίσω από τη δολοφονία του Άξελ Φόλκεσον, τότε εκείνος διέπραξε ένα μοιραίο λάθος: αντί

15Η Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Ε Ν Ο Σ Σ Ο Υ Η Δ Ο Υ Κ Α Τ Α Σ Κ Ο Π Ο Υ

να ακυρώσουν τα σχέδιά τους, οι τρομοκράτες αποφάσισαν να τον βγάλουν από τη μέση…

Ο αρχηγός της αστυνομίας δεν είχε διαβάσει τις εφημερίδες πριν από τις τέσσερις το απόγευμα, μία ώρα πριν υποσχεθεί στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων Ραπόρτ και Ακτουέλτ ότι θα απαντούσε στις ερωτήσεις τους. Ήδη κατά την ώρα του μεσημεριανού φαγητού είχε αποφασίσει να μιλήσει εκ μέρους της αστυνομίας, ώστε να υπάρχει εύλογος έλεγχος για το τι θα λεγόταν στην πραγματικότητα. Ήταν δημόσιος υπάλληλος και πάντα είχε υπάρξει δημόσιος υπάλληλος, είχε κάνει καριέρα εισαγγελέα φτάνοντας μέχρι τη θέση του γενικού εισαγγελέα και τώρα κατείχε επί δύο χρόνια το πόστο του αρχηγού της αστυνομίας. Προο ριζόταν για κυβερνήτης κομητείας και θα τον αντικαθιστούσε κάποιος σοσιαλδημοκράτης στο πόστο του αρχηγού, εάν βέβαια έβγαινε σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση στις επόμενες εκλογές.

Η εμπειρία του από τις σκληρές πιέσεις των μέσων ενημέρωσης ήταν ως εκ τούτου περισσότερο περιορισμένη απ’ ό,τι θα ήταν αν είχε μια συνηθισμένη αστυνομική καριέρα.

Τώρα καθόταν με δύο απογευματινές εφημερίδες της Στοκχόλμης μπροστά του, με ένα μείγμα οργής και έκπληξης μέσα του, και έπιασε τον εαυτό του, για πρώτη φορά έπειτα από πολλά χρόνια, να εύχεται την ύπαρξη της λογοκρισίας σε ορισμένες περιπτώσεις.

Αυτό που έγραφαν οι δύο απογευματινές εφημερίδες συμφωνούσε, εδώ που τα λέμε, αρκετά καλά με όλες τις ενδείξεις και τις θεωρίες που ψιθυρίζονταν σε όλο το αστυνομικό μέγαρο κατά τη διάρκεια εκείνης της μέρας. Οπωσδήποτε βολικό ήταν να λες ότι οι δολοφόνοι ήταν τρομοκράτες, ήταν άλλωστε μια λογική υπόθεση. Όπως και ήταν πιθανό να είχε επιδιώξει μόνος του ο Άξελ Φόλκεσον την επαφή, προκειμένου να αποτρέψει ή να προσποιηθεί ότι θέλει να αποτρέψει το άτομο ή τα άτομα αυτά από κάτι το οποίο ο ίδιος είχε μαντέψει· αυτό το τελευ

16 J A N G U I L L O U

ταίο συζητιόταν περιστασιακά σε συνδυασμό με υποψίες για μυστικές κατασκοπευτικές δραστηριότητες: κάποιος άντρας της Ασφάλειας που πάει και επισκέπτεται συγκεκριμένο άτομο το οποίο υποψιάζεται ως πληροφοριοδότη ξένης δύναμης και προσποιείται ότι τον προειδοποιεί φιλικά για τις ακατάλληλες ή επικίνδυνες επαφές του. Ανάλογα με την αντίδραση του υπόπτου μπορούσε κανείς, σε ορισμένες περιπτώσεις, να επιβεβαιώσει ότι ο τάδε ή ο δείνα σοβιετικός διπλωμάτης όντως εργαζόταν ως επιτηρητής πληροφοριοδοτών (είχαν διεξαχθεί κάποιες τέτοιες επιχειρήσεις, στις οποίες ο Τύπος αργότερα είχε προσάψει κανονικότητα και τις είχε θεωρήσει τακτικές – και τις οποίες η Ασφάλεια χρησιμοποίησε αργότερα ως δικαιολογία για το ότι δεν προέβαινε σε συλλήψεις, δηλαδή ενεργούσε προληπτικά).

Βεβαίως και μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι ο δράστης ήταν Παλαιστίνιος, αν έψαχνε ανάμεσα στους διάφορους τομείς ευθύνης του Άξελ Φόλκεσον. Οι δυτικογερμανοί τρομοκράτες είχαν εξοντωθεί ήδη από την πρώτη, επικεντρωμένη σε διεθνή «χτυπήματα», γενιά τους και η τωρινή τρίτη γενιά τρομοκρατών δεν έδειχνε, τουλάχιστον σύμφωνα με εκτιμήσεις των δυτικογερμανών συναδέλφων, ούτε ενδιαφέρον ούτε ικανότητα για επιχειρήσεις στη Σουηδία.

Ενδεχομένως θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί τους Κούρδους ή τους Αρμένιους ως εναλλακτική λύση, μόνο που αυτοί δεν είχαν την πείρα των Παλαιστίνιων, οπότε ήταν πιθανότεροι δράστες οι τελευταίοι. Σίγουρα, το πιστόλι του ρωσικού στρατού είχε, με τρόπο αυτονόητο, οδηγήσει τη σκέψη στη Μέση Ανατολή και ούτω καθεξής.

Οι εικασίες των εφημερίδων δεν ήταν τόσο ανόητες κατά βάση, εκτός ίσως σε ό,τι αφορούσε εκείνη τη σχέση με τον Μαύρο Σεπτέμβρη, μια που οι συνάδελφοι στο τμήμα του Άξελ Φόλκεσον διαβεβαίωναν ότι «Μαύρος Σεπτέμβρης» ήταν μάλλον ένας γενικός όρος για διαφορετικές παλαιστινιακές οργανώσεις,

17Η Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Ε Ν Ο Σ Σ Ο Υ Η Δ Ο Υ Κ Α Τ Α Σ Κ Ο Π Ο Υ

αλλά με διαφορετικά ενίοτε κίνητρα από την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ ή PLO) ή διασυνδέσεις με αυτή.

Δεν ήταν λοιπόν το γεγονός των ανόητων ή εξωπραγματικών εικασιών που προκάλεσε την οργή του αρχηγού της αστυνομίας. Το ότι εμφανίστηκαν στον Τύπο οι ασαφείς υποθέσεις εργασίας της πρώτης ημέρας ήταν φανερό επιχειρησιακό μειονέκτημα (ο πρώην εισαγγελέας είχε, έπειτα από δύο χρόνια συναγελασμού με την Κρατική Ασφάλεια, ενσωματώσει ένα μεγάλο μέρος αυτής της ορολογίας στη γλώσσα του). Εάν τώρα αυτό που έγραφαν οι εφημερίδες ήταν πέρα για πέρα λαθεμένο, τότε ο αντίπαλος θα έπαιρνε το μήνυμα ότι κανείς δεν βρισκόταν στο κατόπι του. Κι αυτό δεν ήταν καθόλου καλό. Διότι εάν το κίνητρο ήταν πραγματικά η εξουδετέρωση του Άξελ Φόλκεσον, για να μην μπορέσει να εμποδίσει μια μεγάλη επιχείρηση κάποιου είδους, τότε σήμαινε ότι η υπηρεσία δεν είχε την παραμικρή ιδέα για το πού, πότε ή πώς κάτι τέτοιο θα συνέβαινε.

Στη Σουηδία υπάρχουν τουλάχιστον πέντε χιλιάδες στόχοι δολιοφθοράς, αν υπολογίσει κανείς μόνο τις υλικές εγκαταστάσεις. Σε αυτές έρχονται να προστεθούν εκατοντάδες άνθρωποι στις ηγεσίες της βιομηχανίας, της αστυνομίας, του στρατού και της διοίκησης, που όλοι στερούνται προσωπική προστασία, και περίπου το μισό διπλωματικό σώμα – άνθρωποι δηλαδή που θα μπορούσαν θεωρητικά να γίνουν στόχοι διαφόρων τρομοκρατικών επιθέσεων. Αν μια εξειδικευμένη τρομοκρατική ομάδα βρισκόταν τώρα στη Σουηδία και είχε προχωρήσει τόσο στις προετοιμασίες της ώστε να σκοτώσει έναν αξιωματούχο της Κρατικής Ασφάλειας αντί να ματαιώσει τα σχέδιά της, αν επίσης αυτή η τρομοκρατική ομάδα είχε μπει στη χώρα δίχως η Κρατική Ασφάλεια να έχει οποιεσδήποτε ενδείξεις για την είσοδό της, και δίχως να υπάρχει καμία πληροφορία από τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες ασφαλείας… και αν τώρα οι εν λόγω τρομοκράτες μάθαιναν μέσω του Τύπου ότι ο δρόμος ήταν ελεύθερος, η καταστροφή

18 J A N G U I L L O U

μπορούσε να συμβεί οπουδήποτε και οποτεδήποτε μέσα σε λίγες ώρες ή μέρες.

Ο αρχηγός της αστυνομίας πήρε την απόφαση να απορρίψει όλες αυτές τις εικασίες.

Ήταν επίσης πιθανό να προσπάθησε κάτι τέτοιο, πάντως το αποτέλεσμα ήταν πως η εμφάνισή του στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση την πρώτη μέρα του συμβάντος λειτούργησε ως επιβεβαίωση αυτών που έγιναν εικασίες στους διαδρόμους του αστυνομικού μεγάρου και κατόπιν ψίθυροι προς τον Τύπο μέσω τηλεφωνημάτων.

Κι αν τώρα ακόμα, έπειτα από δύο ολόκληρα χρόνια στη θέση του επίσημου και ανώτατου εκπροσώπου της αστυνομίας, ο αρχηγός είχε την αφελή πεποίθηση ότι θα μπορούσε μόνος του, με τις γραφειοκρατικές και ορθές δηλώσεις του, να διορθώσει τα μέσα ενημέρωσης, πήρε τη μέρα τούτη ένα πολύ σκληρό μάθημα.

Είχε βέβαια εμφανιστεί καμιά δεκαριά φορές σε αυτά τα τηλεοπτικά τελετουργικά. Μπορούσε επίσης, δίχως ιδιαίτερη δυσκολία, να προβλέπει τις ερωτήσεις. Οι άνθρωποι της τηλεόρασης ήθελαν, φυσικά, να μάθουν αν η παλαιστινιακή οργάνωση Μαύρος Σεπτέμβρης είχε δολοφονήσει τον αξιωματούχο εκείνου του τμήματος Ασφαλείας που ήταν άμεσα υπεύθυνο για την καταδίωξη των παλαιστίνιων τρομοκρατών, μεταξύ άλλων υποχρεώσεών του. Η ορθή απάντηση ήταν ότι δεν το ήξερε κανείς αυτό.

Το μόνο γνωστό ήταν πως ο Άξελ Φόλκεσον είχε πυροβοληθεί περίπου στις 7.30 π.μ. στο αυτοκίνητό του, ότι το όπλο του φόνου ήταν σοβιετικής προέλευσης και ότι ο δολοφόνος είχε επιδείξει ψυχραιμία που μόνο ένας επαγγελματίας θα μπορούσε να επιδείξει.

Οι προκαταρκτικές έρευνες της Σήμανσης κατά τη διάρκεια της ημέρας έδωσαν μόνο τα αναμενόμενα αρνητικά αποτελέσματα. Δεν υπήρχαν δακτυλικά αποτυπώματα στο όπλο και οι εφτά εναπομείνασες στον γεμιστήρα σφαίρες ήταν καθαρισμέ

19Η Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Ε Ν Ο Σ Σ Ο Υ Η Δ Ο Υ Κ Α Τ Α Σ Κ Ο Π Ο Υ

νες προσεκτικά από οποιαδήποτε ίχνη. Τα μόνα δακτυλικά αποτυπώματα που είχαν καταφέρει να διασφαλίσουν οι ειδικοί της Σήμανσης μέσα στο αυτοκίνητο ανήκαν, με μια πρώτη ματιά, είτε στον ίδιο τον Φόλκεσον είτε σε άτομα της οικογένειάς του. Επίσης, όλη η περιοχή γύρω από τη θέση του συνοδηγού είχε σκουπιστεί και καθαριστεί προσεκτικά. Με άλλα λόγια, ο δολοφόνος, μετά τον πυροβολισμό, είχε παραμείνει για λίγο στο αυτοκίνητο, για να φροντίσει ακριβώς αυτό. Αυτό επιβεβαίωνε απλώς όσα είχαν υποθέσει εξαρχής, ότι ο δολοφόνος είχε επιδείξει σπάνια ψυχραιμία.

Λογικό ήταν να υποθέσει κανείς ότι η δολοφονία είχε χαρακτήρα πολιτικό ή χαρακτήρα που αφορούσε θέματα ασφαλείας. Ο Φόλκεσον είχε, όσο μπορούσε να κρίνει κανείς, ακόμη όλα τα προσωπικά του αντικείμενα ανέπαφα. Στην εσωτερική τσέπη του σακακιού του βρέθηκε το πορτοφόλι του, που περιείχε αρκετές χιλιάδες κορόνες σε κατοστάρικα, χρήματα που κρατούσε για να πληρώνει πληροφοριοδότες ή καταδότες. Ο δολοφόνος δεν έδειξε κανένα ενδιαφέρον για τα χρήματα. Και στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου βρέθηκε το υπηρεσιακό πιστόλι του Φόλκεσον δίχως θήκη. Το όπλο είχε γεμάτο γεμιστήρα, αλλά ήταν ασφαλισμένο.

Έτσι αποκλείστηκαν οποιαδήποτε οικονομικά ή προσωπικά κίνητρα για το έγκλημα, αλλά αυτά ήταν απλώς εικασίες από εμπειρικές παρατηρήσεις.

Δεν θα πρέπει να μας παρασύρουν οι εικασίες, σκέφτηκε ο αρχηγός της αστυνομίας όταν το πρώτο τηλεοπτικό συνεργείο μπήκε στο γραφείο του και έστησε τους προβολείς του. Ήταν του δελτίου Ραπόρτ, το οποίο θα άρχιζε τώρα, ενώ το συνεργείο του άλλου δελτίου ειδήσεων, του Ακτουέλτ, στεκόταν απέξω και περίμενε.

Ο ρεπόρτερ του Ραπόρτ φορούσε πράσινο τζάκετ με το σήμα της Σουηδικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης με κίτρινα γράμματα στον έναν ώμο, το οποίο πέταξε ανέμελα σε μία από τις

20 J A N G U I L L O U

πολυθρόνες επισκεπτών, ενώ οι συνεργάτες του ετοίμαζαν το σκηνικό της επικείμενης ανάκρισης.

Κάποιος βγήκε μπροστά με φωτόμετρο και το κράτησε σε απόσταση δύο εκατοστών από τη μύτη του αρχηγού. Την επόμενη στιγμή, ένας από τους τεχνικούς σήκωσε μια κλακέτα και την έκλεισε ακριβώς στο ίδιο σημείο όπου ήταν πριν το φωτόμετρο, ενώ ταυτόχρονα μουρμούρισε σ’ ένα μικρόφωνο κάτι σαν «Κάβουρας, Α01».

Ήταν το παρατσούκλι που απεχθανόταν ο αρχηγός, αλλά που σπάνια το άκουγε· το ένα του χέρι είχε παραμορφωθεί από την πολιομυελίτιδα όταν ήταν μικρός και ήταν στραμμένο προς τα μέσα. Από την άποψη αυτή το παρατσούκλι ήταν κατανοητό.

Ο καμεραμάν είπε «Κάμερα» και άρχισε η ανάκριση:«Γνωρίζετε ποιος ή ποιοι βρίσκονται πίσω από αυτή τη δο

λοφονία;».«Ακόμα κι αν ήξερα, δεν θα ήταν σωστό να το αποκαλύψω

τώρα».«Δεν γνωρίζετε λοιπόν;»«Ουδέν σχόλιον».«Έχετε όμως κάποιες συγκεκριμένες υποψίες».«Έχουμε διάφορα ίχνη τα οποία ακολουθούμε, ναι».«Είναι αληθές ότι ο αστυνομικός διευθυντής Φόλκεσον ήταν

υπεύθυνος για την παρακολούθηση παλαιστίνιων τρομοκρατών;»«Ναι, είναι αλήθεια. Αλλά είχε ευρύτερο τομέα ευθυνών,

καθώς κάλυπτε όλες τις απειλές κατά της ασφάλειας της χώρας που προέρχονταν από τη Μέση Ανατολή, αλλά θέλω να τονίσω, να εκμεταλλευτώ την ευκαιρία για να υπογραμμίσω, ότι δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις, τουλάχιστον ενδείξεις που θα θέλαμε να ανακοινώσουμε αυτή τη στιγμή, δηλαδή ενδείξεις ότι πρόκειται για την τάδε ή τη δείνα τρομοκρατική οργάνωση είτε από τη Μέση Ανατολή είτε από αλλού. Όλα αυτά είναι εικασίες, τις οποίες έχετε βέβαια το δικαίωμα ως εκπρόσωποι των μέσων ενημέρωσης να κάνετε, αλλά–»

21Η Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Ε Ν Ο Σ Σ Ο Υ Η Δ Ο Υ Κ Α Τ Α Σ Κ Ο Π Ο Υ

«Μπορείτε να αποκλείσετε την εκδοχή ότι πρόκειται για παλαιστίνιους τρομοκράτες;»

«Όχι βέβαια. Οι διάφορες παλαιστινιακές οργανώσεις μπορούν κάλλιστα να γίνουν αντικείμενο άμεσου ενδιαφέροντος των ερευνών μας».

«Γνωρίζετε αν υπάρχουν κάποιοι παλαιστίνιοι τρομοκράτες στη Σουηδία αυτή τη στιγμή;»

«Ναι, αλλά για λόγους της έρευνας δεν θέλω να αναπτύξω το θέμα».

«Ποια είναι τα συμπεράσματά σας από το γεγονός ότι το όπλο του εγκλήματος είναι ρωσικής κατασκευής;»

«Ότι ο δολοφόνος ή οι δολοφόνοι έχουν πρόσβαση σε σοβιετικά όπλα».

«Όπως, για παράδειγμα, παλαιστίνιοι τρομοκράτες;»«Ναι, αλλά όπως έχουν τώρα εξελιχθεί τα πράγματα με το

διεθνές λαθρεμπόριο όπλων, σχεδόν ο καθένας μπορεί να προμηθευτεί σοβιετικά όπλα. Δεν μπορεί κανείς, δηλαδή, να βγάζει αυθαίρετα συμπεράσματα με βάση την προέλευση του όπλου».

«Ποια μέτρα πήρατε για να συλλάβετε τους δολοφόνους;»«Δεν θα ήταν τόσο συνετό εκ μέρους μου να αναφέρω τα

μέτρα που πήραμε».«Μήπως, ουσιαστικά, αγνοείτε ποιον ή ποιους ψάχνετε να

βρείτε;»«Θέλω να τονίσω ότι η κατάσταση είναι εξαιρετικά σοβαρή.

Πρόκειται για έγκλημα μοναδικό για αυτή εδώ τη χώρα. Μέχρι τώρα είχαμε αποφύγει τέτοιου είδους εγκλήματα στη Σουηδία. Φυσικά, βλέπουμε με μεγάλη σοβαρότητα αυτό που συνέβη και έχουμε πολλές καλές καθοδηγητικές ενδείξεις έρευνας, τις οποίες επεξεργαζόμαστε τώρα με όλα τα μέσα που διαθέτουμε».

«Ευχαριστώ πολύ» είπε ξαφνικά ο ρεπόρτερ της τηλεόρασης και άρχισε μετά, μαζί με τους τεχνικούς, να μαζεύουν τις τσάντες τους και τα καλώδια, ενώ έμπαινε μέσα το επόμενο τηλεο

22 J A N G U I L L O U

πτικό συνεργείο, για να επαναλάβει σχεδόν τις ίδιες ερωτήσεις και την ίδια διαδικασία.

Στο τέλος ο αρχηγός ήταν πεπεισμένος ότι είχε απαντήσει με τόσο ορθό και σαφή τρόπο, ώστε οποιεσδήποτε μετέπειτα περιττές εικασίες δεν επρόκειτο να αποδοθούν στον ίδιο.

Αλλά όταν παρακολούθησε, μερικές ώρες αργότερα, το βραδινό δελτίο ειδήσεων Ραπόρτ, κατάλαβε ότι τόσο ο ίδιος όσο και το θέμα παρουσιάστηκαν με εντελώς διαφορετικό τρόπο από αυτόν που είχε φανταστεί. Όσον αφορούσε τον ίδιο, μπόρεσε να αναγνωρίσει τον εαυτό του στην οθόνη, να τον βλέπει και να τον ακούει να λέει κάτι που είχε, βεβαίως, πει. Αλλά όλα παρουσιάστηκαν εντελώς αντίθετα με αυτά που ο ίδιος είχε πει, είχε αρνηθεί να σχολιάσει ή είχε αρνηθεί εντελώς.

Το δελτίο ειδήσεων Ραπόρτ αφιέρωσε τα πρώτα εννιά λεπτά στο συμβάν. Ένα συμβάν που διαρκεί εννιά ολόκληρα λεπτά στο δελτίο αυτό είναι εφάμιλλο της είδησης για το ξέσπασμα ενός μεγάλου πολέμου ή για την παραίτηση του υπουργού Δικαιοσύνης. Προβλήθηκαν πρώτα εικόνες από τη σκηνή του εγκλήματος, έπειτα εικόνες από το αυτοκίνητο του Φόλκεσον, εκεί που φαινόταν καθαρά το αίμα και ο εγκεφαλικός ιστός στην οροφή και στο πίσω κάθισμα. Έπειτα εμφανίστηκαν οι αστυνομικοί που βρίσκονταν επιτόπου, ο αποκλεισμένος χώρος, οι αστυνομικοί που στέκονταν μπροστά στον φακό με αποτέλεσμα να κουνιέται η εικόνα και κατόπιν φωτογραφίες του Άξελ Φόλκεσον εν ζωή.

Ταυτόχρονα ο δημοσιογράφος έλεγε ότι η τρομοκρατία για πρώτη φορά εδώ και χρόνια χτύπησε στη Σουηδία και ότι αυτή τη φορά επρόκειτο πιθανότατα για μερικές από τις φοβερότερες τρομοκρατικές οργανώσεις στον κόσμο, συγκεκριμένα παλαιστινιακές φράξιες που τοποθετούνταν απέναντι στις φιλοδοξίες του Γιασέρ Αραφάτ (φωτογραφία του Αραφάτ να χαιρετάει τον Ούλοφ Πάλμε), που προτιμούσε τις διπλωματικές μεθόδους, και ότι η σουηδική αστυνομία και η Κρατική Ασφάλεια ασχολούνταν τώρα, κατά κύριο λόγο, με τη θεωρία ότι επρόκειτο για κάποια

23Η Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Ε Ν Ο Σ Σ Ο Υ Η Δ Ο Υ Κ Α Τ Α Σ Κ Ο Π Ο Υ

οργάνωση που συνδεόταν με την οργάνωση που ονομαζόταν παλιά Μαύρος Σεπτέμβρης. Κι εκεί έδειξαν, για πρώτη φορά, τον αρχηγό, αναπαράγοντας ακριβώς την παρακάτω φράση του:

«Υπάρχουν διάφορα ίχνη που ερευνούμε, όντως».Και μετά η ακόλουθη ερώτηση:«Είναι αλήθεια ότι ο αστυνομικός διευθυντής Φόλκεσον ήταν

υπεύθυνος για την παρακολούθηση παλαιστίνιων τρομοκρατών;».Και η κοφτή απάντηση:«Αλήθεια είναι».Έπειτα εμφανίστηκε ξανά στην οθόνη ο δημοσιογράφος της

τηλεόρασης, με πόζα ανθρώπου που θα δώσει διάλεξη, και ο αρχηγός πρόσεξε, παρεμπιπτόντως, ότι ο δημοσιογράφος είχε φορέσει τώρα σακάκι και γραβάτα.

Ο δημοσιογράφος δήλωσε χωρίς περιστροφές ότι πιθανότατα οι παλαιστίνιοι δολοφόνοι γνώριζαν ότι η σουηδική Κρατική Ασφάλεια ετοιμαζόταν να εξαρθρώσει μια ειδικά εκπαιδευμένη τρομοκρατική ομάδα που είχε έρθει στη Σουηδία, και επομένως απάντησαν χτυπώντας αμέσως εκείνον τον αξιωματούχο της υπηρεσίας που ηγείτο των ερευνών για τον εντοπισμό τους. Έπειτα ο δημοσιογράφος εξήγησε ότι αυτή ήταν η πρώτη φορά που η παλαιστινιακή τρομοκρατία είχε πλήξει σοβαρά τη Σουηδία και ότι αυτό το πλήγμα έφερνε την αστυνομία σε πολύ δύσκολη θέση.

Κατόπιν εμφάνισαν ξανά τον αρχηγό της αστυνομίας, αναπαράγοντας πάλι σωστά μια φράση του, η οποία για άλλη μία φορά πήρε εντελώς διαφορετικό νόημα από αυτό που της είχε δώσει εκείνος:

«Θέλω να τονίσω ότι η κατάσταση είναι εξαιρετικά σοβαρή. Πρόκειται για έγκλημα μοναδικό για αυτή εδώ τη χώρα. Μέχρι τώρα είχαμε αποφύγει τέτοιου είδους εγκλήματα στη Σουηδία. Φυσικά, βλέπουμε με μεγάλη σοβαρότητα αυτό που συνέβη και έχουμε πολλές καλές καθοδηγητικές ενδείξεις έρευνας, τις οποίες επεξεργαζόμαστε τώρα με όλα τα μέσα που διαθέτουμε».

Συνεχίζοντας, ο δημοσιογράφος έκανε κάποιου είδους πολιτι

24 J A N G U I L L O U

κό σχόλιο, με το οποίο ισχυρίστηκε ότι αυτό που συνέβη απέκτησε σημασία, ή θα αποκτούσε σημασία, για την –όλο και μεγαλύτερη τον τελευταίο καιρό– φιλοπαλαιστινιακή στάση της Σουηδίας και το όλο και πιο εξασθενημένο και πιο διασπασμένο παλαιστινιακό κίνημα, το οποίο θα καταλάβαινε τώρα πολύ καλά τι σήμαινε να έχει υπομονευθεί η ευρωπαϊκή υποστήριξη προς αυτό.

Τα υπόλοιπα ήταν μια ιστορική ανασκόπηση των διαφόρων παλαιστινιακών τρομοκρατικών ενεργειών, από την αεροπειρατεία στην Ιορδανία το 1969, την τρομοκρατική επίθεση κατά των ισραηλινών αθλητών στο Μόναχο το 1972, μέχρι τη δολοφονία του παλαιστίνιου απεσταλμένου στη Σοσιαλιστική Διεθνή (φωτογραφία του Ούλοφ Πάλμε και του παλαιστίνιου διπλωμάτη Ισάμ Σαρτάουι).

Πού και πού αναφερόταν επίσης και στον μεγαλύτερο όλων τρομοκράτηφάντασμα, τον Αμπού Νιντάλ, και η όλη «διάλεξη» τελείωνε με την υπόθεση ότι μπορούσε και αυτός να βρίσκεται στη Σουηδία αυτή τη στιγμή:

«… υπάρχουν τώρα φόβοι στους κόλπους της Υπηρεσίας Κρατικής Ασφαλείας ότι η ειδική τρομοκρατική δύναμη που βρίσκεται, πιθανότατα, ακόμη στη Σουηδία βρίσκεται υπό τις διαταγές τους Αμπού Νιντάλ».

Ακολούθησαν κάποιες σύντομες συνεντεύξεις με διάφορους πολιτικούς, οι οποίοι εξέφρασαν τον αποτροπιασμό τους για την τρομοκρατία, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι το Παλαιστινιακό ζήτημα δεν μπορεί να λυθεί με βία και ότι το κράτος του Ισραήλ πρέπει να αναγνωριστεί από όλα τα μέρη.

Ο αρχηγός της αστυνομίας έκλεισε την τηλεόραση.Εκείνη τη στιγμή είχε πάρει την απόφαση να μην εμπλακεί

ξανά σε τηλεοπτικές συνεντεύξεις. Έτριψε τη μύτη του με τον αντίχειρα και τον δείκτη και προσπάθησε να μετρήσει μέχρι το πενήντα για να καθαρίσει το μυαλό του. Αλλά έχασε σύντομα την υπομονή του και πάτησε το κουμπί του εσωτερικού τηλεφώνου. Ήταν ώρα για την επόμενη σύσκεψη.

25Η Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Ε Ν Ο Σ Σ Ο Υ Η Δ Ο Υ Κ Α Τ Α Σ Κ Ο Π Ο Υ

Αυτός που μπήκε πρώτος στο γραφείο του ήταν ο διευθυντής υπηρεσίας Χένρικ Π. Νέσλουντ, ο άνθρωπος που είχε, νωρίτερα την ίδια μέρα, αναλάβει την επιχειρησιακή ευθύνη για όλο το ερευνητικό έργο και πιθανές επιχειρήσεις. Αν, λοιπόν, ο διευθυντής υπηρεσίας δούλευε με την υπόθεση αυτή όπως συνήθιζε να δουλεύει, ήταν σίγουρα αυτός που είχε οδηγήσει τα ΜΜΕ σε όλες εκείνες τις παράλογες εικασίες, οι οποίες είχαν μάλιστα –όπως αφέθηκε να εννοηθεί– στηριχτεί σε πηγές μέσα από την Κρατική Ασφάλεια.

«Θεωρώ ότι η συγκεκριμένη δημοσιότητα που δόθηκε σε υποθετικά συμπεράσματα είναι ατυχής» είπε ψυχρά ο αρχηγός της αστυνομίας. «Αν έχουμε εντελώς άδικο με όλες αυτές τις προκαταρκτικές υποθέσεις εργασίας, δεν θα έπρεπε να έχουν φτάσει στα μέσα ενημέρωσης. Αλλά και δίκιο να έχουμε, πάλι δεν θα έπρεπε να έχουν φτάσει στ’ αυτιά τους».

Ο διευθυντής υπηρεσίας δεν φάνηκε να πτοείται καθόλου από αυτή τη δήλωση. Πέρασε την τσατσάρα του κάνα δυο φορές από τα μαλλιά του, που τα χτένιζε πάντα προς τα πίσω –βλαχαδερό ο τύπος, σκέφτηκε ο αρχηγός– πριν τραβήξει μια καρέκλα με το πόδι του και καθίσει. Έπειτα χαμογέλασε χαρούμενα και αποκρίθηκε εντελώς ανεπηρέαστος από τον υπαινιγμό που μόλις είχε ακούσει.

«Δες το διαφορετικά τότε. Είτε έχουμε δίκιο και, στην περίπτωση αυτή, τα καθάρματα αυτά πιστεύουν ότι είμαστε στο κατόπι τους, πράγμα που μερικές φορές αφενός αποτελεί επιχειρησιακό πλεονέκτημα και αφετέρου μπορεί να παρεμποδίσει μια επιχείρηση για την οποία δεν ξέρουμε ακόμη τίποτα. Ή μπορεί επίσης να κάνουμε πέρα για πέρα λάθος. Αλλά το λάθος αυτό μπορεί να γίνει επιχειρησιακό πλεονέκτημα επειδή αυτοί που ψάχνουμε πιστεύουν ότι ακολουθούμε λάθος δρόμο».

Ο αρχηγός της αστυνομίας δεν απάντησε. Με ανέκφραστο πρόσωπο σκούπισε τα ματογυάλια του καθώς οι άλλοι κατευθύνονταν στην αίθουσα συσκέψεων.

Jan

Guill

ou //

Η ισ

τορί

α εν

ός σ

ουηδ

ού κα

τασκ

όπου

ΒOΗΘ. ΚΩΔ. ΜΗΧ/ΣΗΣ 5513

ISBN 978-960-566-234-9

ΒOΗΘ. ΚΩΔ. ΜΗΧ/ΣΗΣ 6234

Τέλη Της δέκαέΤίας Του 1980, ςουηδία. Ένας νέος πράκτορας, εκπαι-

δευμένος στις ηΠα, ο καρλ Χάμιλτον, κάνει την είσοδό του στην αρένα της

κατασκοπείας. Το κωδικό του όνομα είναι κοκ Ρουζ. Πρώτη του αποστολή: η

εξιχνίαση της δολοφονίας ενός υψηλόβαθμου αξιωματούχου της σουηδικής

υπηρεσίας ασφαλείας. Τα στοιχεία που διαθέτει είναι ελάχιστα· η «δουλειά»

έχει γίνει από επαγγελματίες. οι υποψίες βαραίνουν άραβες τρομοκράτες.

Γιατί όμως ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες μπλέκονται στην υπόθεση; Ποιος

ο ρόλος της γοητευτικής αξιωματικού ασφαλείας της ισραηλινής πρεσβείας;

καθώς η έρευνά του εξελίσσεται, ο Χάμιλτον θα βρεθεί από τη ςτοκχόλμη

στο Όσλο, στη Βηρυτό, στην αθήνα και την ίερουσαλήμ, για να διαπιστώσει

πως πολλές φορές τα φαινόμενα μπορεί να απατούν…

[ Ο Jan Guillou πλέκει με αριστοτεχνικό τρόπο την αλήθεια με τη μυθοπλασία και συνθέτει ένα εξαιρετικό κατασκοπικό μυθιστόρημα που μπορεί να συγκριθεί μόνο με το έργο του Τζον Λε Καρέ. ] Stern

1 0 έ κ α Τ ο μ μ υ Ρ ί α α ν Τ ί Τ υ Π α μ ο ν ο ς Τ η ς ο υ η δ ί αη ΠΡΩΤη ΠέΡίΠέΤέία Του ςουηδου καΤαςκοΠου καΡλ ΧαμίλΤον

Ο Jan Guillou (Γιαν Γκιγιού, 1944) είναι

ο δημοφιλέστερος συγγραφέας στη Σουηδία.

Τα βιβλία του ξεπερνούν σε πωλήσεις

τα 10.000.000 αντίτυπα μόνο στη χώρα του

και έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες

από είκοσι γλώσσες. Άρχισε την καριέρα του

ως δημοσιογράφος γράφοντας πολιτικά άρθρα.

Έγινε διάσημος όταν ανακάλυψε και έβγαλε στη

δημοσιότητα στοιχεία για τη μυστική υπηρεσία

πληροφοριών της Σουηδίας, γεγονός που του

κόστισε δέκα μήνες φυλάκιση με την κατηγορία

της προδοσίας. Η σειρά πολιτικών του θρίλερ

με ήρωα τον Καρλ Χάμιλτον, η οποία αριθμεί δέκα

τίτλους, έχει μεταφραστεί σε δεκαπέντε γλώσσες

και έχει μεταφερθεί στον κινηματογράφο. Έχει

επίσης γράψει μια πολύ επιτυχημένη τετραλογία

ιστορικών μυθιστορημάτων με θέμα τις

Σταυροφορίες.

Jan GuillouΗ ιστορία ενός σουηδού κατασκόπου

Δ ι ε θ ν ε ς Μ π ε ς τ ς ε λ ε ρ

Το πιο επιτυχημένο λογοτεχνικό βιβλίο όλων των εποχών

στη ςουηδία

αν ο Jan Guillou ςας αΡέςέ, ςας ΠΡοΤέίνουμέ

arne Dahl

arnaldur indridason

ςΤη ςέίΡα μέ Τον καΡλ ΧαμίλΤον αΠο Τίς έκδοςέίς μέΤαίΧμίο

κινέζικοι ψίθυροιΤα μπλουζ της έυρώπης

η σιωπή του τάφου Φωνές

δημοκρατικόςτρομοκράτης (2015)

Blank Page