1

WIZYTY PAPIEśA JANA PAWŁA II W HISZPANII

W ciągu swego pontyfikatu Jan Paweł II pięć razy odwiedził Hiszpanię. Spędził w niej w sumie 26 dni. Będąc w tym kraju, PapieŜ często powracał do wielkiej roli, jaką odegrali w ciągu wieków jego mieszkańcy w misjach na terenie Ameryki Łacińskiej. Szczególnie często nawiązywał do tego podczas pielgrzymki w 1984 r., odbywanej z okazji jubileuszu 500-lecia odkrycia przez Kolumba Nowego Świata. Podczas swej pierwszej peregrynacji w 1982 r. w Santiago de Compostela ogłosił światu fascynujący dokument „Akt Europejski”, w którym przypomniał chrześcijańskie korzenie Europy od Atlantyku po Ural. W tym teŜ miejscu, u grobu św. Jakuba Apostoła spotkał się z młodymi całego świata w 1989 r. na IV Światowym Dniu MłodzieŜy. PapieŜ Polak widział w Hiszpanii historię chrześcijaństwa, historię wielu męczenników i świętych, wielkich załoŜycieli i misjonarzy, historię prostego ludu, wiernego Kościołowi rzymskiemu i tradycjom kościelnym, ludu w szczególny sposób oddanego Maryi. W kraju tym tron papieskiego przesłania opierał się na jednej z prawd, którą skomentował w swojej pierwszej encyklice „Redemptoris hominis”: jedynie w Bogu człowiek moŜe odnaleźć siebie. Obrona praw człowieka, harmonia pomiędzy wiarą i rozumem, oczyszczenie pamięci – to były stałe elementy jego nauczania. Czuł się zaniepokojony utratą wartości, ale ufał, Ŝe kraj, który zaniósł wiarę do Ameryki, pozostanie w większości chrześcijański. śe prości ludzie, którzy tłoczyli się na chodnikach, Ŝeby go pozdrowić, i młodzi, którzy oklaskiwali do z takim entuzjazmem, będą umieli zmierzyć się z przyszłością, która jest w ich rękach.

1982 – 1984 – 1989 – 1993 – 2003

2

PIERWSZA PIELGRZYMKA 31 października – 9 listopada 1982 „Świadek nadziei”

Cel podróŜy: Zamknięcie Roku Terezjańskiego, obchodzonego z racji 400. rocznicy śmierci św. Teresy z Avila, Doktora Kościoła.

31 X MADRYT – spotkanie z przedstawicielami rządu, senatu i trybunału konstytucyjnego w Palacio Real; poświęcenie nowej siedziby Konferencji Episkopatu Hiszpanii – Casa de Iglesia; uroczyste rozpoczęcie wigilii nocnej adoracji przed Najświętszym Sakramentem w Kościele Matki BoŜej z Guadalupe.

1 XI AVILA – wizyta w celi św. Teresy w Klasztorze Wcielenia, spotkanie z zakonnicami z klasztorów kontemplacyjnych w Hiszpanii; Msza św. w Porta de Carmen; wizyta w klasztorze św. Józefa, klasztorze karmelitów; liturgia słowa w Alba de Tormes; modlitwa przy relikwiach św. Teresy. SALAMANKA – spotkanie na Uniwersytecie z profesorami teologii z całej Hiszpanii.

2 XI MADRYT – Msza św. za zmarłych na cmentarzu Almudena; spotkanie z królem Juanem Carlosem, rodziną Burbonów i osobistościami politycznymi w Palacio de la Zarzuela; wizyta w Światowej Organizacji Turystyki i przemówienie o turystyce jako wartości doskonalącej człowieka; Msza św. dla rodzin na Plac de Lima z ponad 1 mln uczestników; liturgia słowa z zakonnikami i członkami instytutów świeckich w parafii Matki BoŜej z Guadalupe.

3 XI MADRYT – spotkania z przedstawicielami wspólnoty Ŝydowskiej w Hiszpanii, z przedstawicielami innych wyznań chrześcijańskich, z Polonią, z dziennikarzami w nuncjaturze apostolskiej; spotkanie ze światem nauki i studentami na Uniwersytecie Colputense; spotkanie z młodzieŜą na Stadionie Realu Madryt Santiago Bernabeu, 500 tys. osób.

4 XI GUADALUPE – Liturgia Słowa na placu przed bazyliką Nuestra Senora de Guadalupe. TOLEDO – Msza św. na błoniach Poligono Industrial, nawiedziny katedry. SEGOVIA – odwiedzenie miejsc związanych ze św. Janem od KrzyŜa, modlitwa przy jego grobie w klasztorze karmelitów bosych; nawiedzenie świątyni patronki miasta: Nuestra Senora de la Fuencisla.

5 XI SEWILLA – Msza św. beatyfikacyjna s. Angeli de la Cruz na Campo de la Feria. SANTA FE – spotkanie z rolnikami. GRENADA – spotkanie z władzami i wiernymi w sanktuarium Virgen de las Angustias (MB Bolesnej); Liturgia Słowa poświęcona wychowaniu na Poligono Almanjayar.

6 XI LOIOLA – odwiedziny domu rodzinnego św. Ignacego; Msza św. dla 200 tys.

3

wiernych i Anioł Pański przed bazyliką; CASTILLO DE JAVIER – Liturgia Słowa z poświęceniem krzyŜy misyjnych, na zamku Javie, miejscu urodzenia św. Franciszka Ksawerego. SARAGOSSA – Liturgia Słowa na Placu E. Ibara, podczas której Jan Paweł II oddał Matce BoŜej del Pilar naród hiszpański; spotkanie z chorymi; hołd hiszpańskiej Bogarodzicy i modlitwa róŜańcowa przed bazyliką Matki BoŜej del Pilar.

7 XI MONTSERRAT – Liturgia Słowa, modlitwa przed cudowną figurą Matki BoŜej i spotkanie ze wspólnotą benedyktyńską w bazylice. BARCELONA – modlitwa Anioł Pański w kościele Sagrada Familia; wizyta w katedrze; spotkanie z robotnikami w Parku Montujic; Msza św. na stadionie Camp Nou.

8 XI WALENCJA – nawiedzenie katedry; spotkanie z chorymi i ludźmi starszymi na placu przed sanktuarium Matki BoŜej de los Desamparados; Msza św. i udzielenie święceń kapłańskich 141 diakonom na Avenida Alameda; spotkanie z księŜmi w seminarium Moncada pod Walencją. ALCIRA – spotkanie z mieszkańcami dotkniętymi klęską powodzi. MADRYT – spotkanie z zakonnicami, Liturgia Słowa, odnowienie ślubów zakonnych, modlitwa wiernych w Palacios de los deportem; spotkanie w Nuncjaturze z władzami czuwającymi nad przebiegiem pielgrzymki.

9 XI SANTIAGO DE COMPOSTELA Msza św. dla 500 tys. pielgrzymów na lotnisku Labacolla; modlitwa przy relikwiach św. Jakuba w katedrze; spotkanie z ludźmi morza i ich rodzinami na Plaza del Obradoiro; odczytanie „Aktu Europejskiego” w obecności m.in. pary królewskiej, przewodniczących europejskich Konferencji Episkopatu, osobistości ze świata polityki i kultury, organizacji międzynarodowych (UNESCO, Klubu Rzymskiego i in.), rektorów wielu uniwersytetów europejskich; uroczystość poŜegnalna na lotnisku.

4

Pierwsza podróŜ Jana Pawła II po Hiszpanii wiodła śladami wielkich świętych: Teresy z Avila, Jana od KrzyŜa, Ignacego Loyoli, Franciszka Ksawerego i Jakuba Apostoła oraz do najsłynniejszych sanktuariów hiszpańskich: Matki BoŜej z Guadalupe, del Pilar w Saragossie, Matki Boskiej z Montserrat, Santiago de Compostela. NajwaŜniejsze w nauczaniu papieskim było to, Ŝe Jan Paweł II ukazał wielkich świętych hiszpańskich jako ciągle Ŝywych, mogących wiele zaoferować współczesnemu człowiekowi. Była to zarazem pierwsza wizyta Biskupa Rzymu w tym kraju. Jan Paweł II chciał to uczynić juŜ w trzecim roku swego pontyfikatu, jednak tę pielgrzymkę opóźnił zamach na jego Ŝycie. Dzięki swej młodości i energii, niespoŜytej mimo zamachu, mógł odbyć wyczerpującą podróŜ do najstarszych centrów wiary i Kościoła na przestrzeni prawie 2 tys. lat.

PapieŜa witano jako świadka nadziei, a głównym powodem jego obecności w Hiszpanii było zamknięcie obchodów 400. rocznicy śmierci św. Teresy Wielkiej, które odbyły się tuŜ po przyjeździe PapieŜaa do tego kraju. Mszę Ojciec Święty celebrował przy ołtarzu usytuowanym na tle starych murów warownych Avila, w obecności pary królewskiej. W homilii Jan Paweł II ukazał św. Teresę jako nową Samarytankę, która zachęca wszystkich, aby zbliŜyli się do Chrystusa, źródła wody Ŝywej. Karmelitankę, która jako pierwsza kobieta została doktorem Kościoła, określił PapieŜ

jako tę, która „uczyniła z samej siebie Ŝywe słowo wobec Boga”.

W liturgii słowa w Segowii PapieŜ uczcił jednego ze swych mistrzów teologicznych, św. Jana od KrzyŜa. Powiedział, Ŝe „współczesnego człowieka, udręczonego pytaniem o sens Ŝycia, czasem obojętnego na nauczanie Kościoła, sceptycznego, być moŜe, wobec pośredniczących form BoŜego objawienia, Jan od KrzyŜa zaprasza do uczciwego poszukiwania, które doprowadzi go aŜ do samego źródła objawienia, którym jest Chrystus”.

Na placu targowym Campo de la Feria w Sewilli, centrum Andaluzji, jak się wyraził, „jednej z najstarszych kultur europejskich”, PapieŜ beatyfikował siostrę Angelę de la Cruz (1846-1932), załoŜycielkę Towarzystwa KrzyŜa, które łączy w swym charyzmacie modlitwę kontemplacyjną z opieką nad największymi nędzarzami i opuszczonymi.

Pielgrzymi pozdrawiali PapieŜa na ulicach

okrzykami, które odzwierciedlają serdeczność Andaluzyjczyków. Hasła: „Juan Pablo Segundo, te quiere todo el mundo („Janie Pawle Drugi, kocha cię cały świat”) oraz „Que maravill el Papa esta en Sevilla” („To cud, PapieŜ jest w Sewilli”) podśpiewywał momentami nawet i sam Jan Paweł II, z charakterystycznym dla siebie poczuciem humoru.

5

Na trasie pielgrzymki nie mogło teŜ zabraknąć Loyoli, w Kraju Basków, miejscowości rodowej załoŜyciela jezuitów św. Ignacego Loyoli, gdzie podczas spotkania z zakonnikami, ukazując za wzór tego jednego z największych świętych Pańskich, PapieŜ wskazywał, Ŝe „świat zakonny powinien zachować wytrwałe dąŜenie do doskonałości, poprzez codzienne odnawiane nawrócenie, aby umocnić się w swym postanowieniu”. Z kolei odwiedziny Javier w Nawarrze, miejsca urodzin św. Franciszka Ksawerego, uwaŜanego za – po świętym Pawle – największego misjonarza – były dla Ojca

Świętego pretekstem, aby przypomnieć, Ŝe nie ma słuŜby człowiekowi równej słuŜbie misyjnej. Bo „być misjonarzem, to pomagać człowiekowi stać się wolnym autorem własnego rozwoju i zbawienia” – tłumaczył PapieŜ. Po uroczystości Ojciec Święty modlił się w zamkowej kaplicy, w której znajduje się krzyŜ. Wedle tradycji pocił się krwawo, kiedy św. Franciszek Ksawery umierał u wybrzeŜy Chin.

W Santiago de Compostela, sanktuarium św. Jakuba, Jan Paweł II wygłosił „Akt Europejski” zawierający tezy o duchowej jedności Europy, które będzie przez lata głosił konsekwentnie w swoim nauczaniu. Przemówienie Ojca Świętego okazało się po latach prorocze. PapieŜ przewidział zjednoczenie Europy, mimo Ŝe wtedy, gdy wygłaszał mowę, Stary Kontynent był, wydawałoby się nieodwracalnie podzielony na dwie strefy: wolnych państw zachodu i państw bloku komunistycznego. Jan Paweł wołał: „ja Następca Piotra na Stolicy Rzymskiej, (…) z Santiago kieruję do ciebie, stara Europo, wołanie pełne miłości: Odnajdź siebie samą! Bądź sobą! Odkryj swoje początki. Tchnij Ŝycie w swoje korzenie. Tchnij

Ŝycie w te autentyczne wartości, które sprawiały, ze twoje dzieje były pełne chwały, a twoja obecność na innych kontynentach dobroczynna. (…) Oddaj cesarzowi to, co cesarskie, Bogu zaś to, co Boskie. Nie chełp się swoimi podbojami, pomna na ich moŜliwe negatywne konsekwencje. (…) MoŜesz jeszcze być latarnią cywilizacji i bodźcem postępu dla świata. Inne kontynenty patrzą na ciebie, a spodziewają się po tobie tej samej odpowiedzi, jaką święty Jakub dał Chrystusowi: Mogę. ”

Na zakończenie uroczystości w katedrze w Santiago wniesiono przed ołtarz botafumeiro – największą kadzielnicę świata, do której PapieŜ wsypał mirrę. Kiedy chór śpiewał „Hymn kompostelański”, Ojciec Święty objął figurę św. Jakuba.

Podczas pielgrzymki nie odbyło się bez dramatów. Separatyści baskijscy zamordowali jednego z generałów. Potem pojawiła się groźba zamachu terrorystycznego w mieście, gdzie właśnie przebywał PapieŜ. Jan Paweł II na te groźby odpowiedział słowami: „Gwałt jest zawsze przeciwny chrześcijaństwu”.

6

DRUGA PIELGRZYMKA 10-11 października 1984 „Świadek Ewangelii”

Cel podróŜy: pielgrzymka historycznym szlakiem podróŜy Krzysztofa Kolumba i pierwszych misjonarzy. Jubileusz 500-lecia odkrycia Ameryki i początków ewangelizacji na tym kontynencie. PodróŜ do Hiszpanii stanowiła I etap pielgrzymki do Ameryki Środkowej.

10 X SARAGOSSA - Modlitwa przed wizerunkiem Matki BoŜej del Pilar, patronki wszystkich narodów Ŝyjących w kręgu kultury i języka hiszpańskiego; spotkanie z misjonarzami oraz ich rodzicami i rodzinami w bazylice; Liturgia Słowa dla ponad 1 mln wiernych;. 11 X SARAGOSSA - Nieformalne spotkanie z młodzieŜą na Plaza del Pilar; poŜegnanie na lotnisku i odlot do Republiki Dominikany.

Przed blisko 500 laty z Saragossy wyruszyły okręty Krzysztofa Kolumba. Ojciec świętey podkreślał charakter misyjny swej podróŜy, która z Hiszpanii wiodła do Dominikany i Puerto Rico. Na lotnisku mówił: „Wydarzeniem, które nas tu zgromadziło, jest pięćsetlecie odkrycia i podjęcia dzieła ewangelizacji Ameryki, wydarzenie mające ogromne znaczenie dla Hiszpanii i dla całej ludzkości. Dla Hiszpanii stało się ono głównym nurtem ekspansji kulturalnej w świecie”. Nawiedził sanktuarium Matki BoŜej del Pilar, aby „(…) podziękować Bogu za owe doniosłe czyny i przeogromny trud poniesiony przez córki i synów Hiszpanii w nie mającym sobie równych dziele szerzenia wiary”. Podkreślił to jeszcze raz w Liturgii Słowa: „U progu podróŜy, prawdziwie misyjnej, w imieniu całego Kościoła chciałem osobiście podziękować Kościołowi Hiszpanii za jego ogromny trud głoszenia Dobrej Nowiny na całym świecie, a zwłaszcza na kontynencie amerykańskim i na Filipinach. Dlatego właśnie teraz (…) pragnąłem się zatrzymać w saragoskiej Bazylice del Pilar, by określić wyraźnie charakter tej podróŜy. To właśnie tutaj, w trwałej i jakŜe dawnej tradycji sanktuarium del Pilar, jawi się w całym swoim blasku apostolski wymiar Kościoła.” Ojciec Święty często powracał do maryjnego aspektu misji, wywodzącego się z rozwiniętego kultu Matki BoŜej w Hiszpanii. „Mówić Hiszpania, to mówić Maryja. Znaczy to tyleŜ samo, co wypowiadać nazwy Pilar, Montserrat, Guadalupe (…)”.

7

TRZECIA PIELGRZYMKA 19-21 sierpnia 1989 „Ja jestem Drogą, Prawdą i śyciem”

Cel podróŜy: IV Światowy Dzień MłodzieŜy w Santiago de Compostela

19 VIII SANTIAGO DE COMPOSTELA – spotkanie z młodzieŜą na Plaza del Obradoiro przed katedrą, ponad 400 tys. pielgrzymów; modlitwa przed Najświętszym Sakramentem oraz przy grobie św. Jakuba w katedrze; spotkanie z młodzieŜą niepełnosprawną w kościele seminaryjnym; wieczorne czuwanie z młodymi, Liturgia Słowa na Monte del Gozo (Wzgórzu Radości) w ramach IV ŚDM.

20 VIII SANTIAGO DE COMPOSTELA Msza św. na zakończenie obchodów IV ŚDM, ponad 600 tys. osób, modlitwa Anioł Pański. OVIEDO - Nawiedzenie katedry; Msza św. dla 200 tys. wiernych na lotnisku aeroklubu Llanera. COVADONGA - Modlitwa w Świętej Grocie Sanktuarium Matki Boskiej, w której znajduje się drewniana figura Maryi.

21 VIII COVADONGA – spotkanie z członkami Królewskiego Patronatu Sanktuarium, modlitwa przed wizerunkiem Matki BoŜej, podczas której PapieŜ polecił Asturię opiece Maryi; Msza św. na placu przed bazyliką, pobyt nad jeziorem Enol. OVIEDO – spotkanie na lotnisku z premierem Felipe Gonzalesem.

Pielgrzymka związana była przede wszystkim z IV Światowym Dniem MłodzieŜy w Santiago de Compostela. Ostatni odcinek drogi do słynnego Portyku Chwały 19 sierpnia Jan Paweł II przebył pieszo w średniowiecznym stroju pielgrzymim,

8

poprzedzany przez 700 młodych ludzi podobnie ubranych. Zanim PapieŜ przekroczył jej próg, jak wszyscy pielgrzymi, oparł rękę i głowę o kamienne rzeźby portyku - na znak, Ŝe pragnie "wchłonąć" treść katechezy wykutej w kamieniu przez mistrza Mateusza w roku 1128.

Pierwsze kroki skierował PapieŜ do Capilla Mayor, gdzie przez dłuŜszą chwilę modlił się przed Najświętszym Sakramentem, następnie odmówił modlitwę przed grobem św. Jakuba. Później, przy śpiewie "Credo", przeszedł do prezbiterium, zgodnie z tradycją objął i ucałował znajdującą się tam figurę św. Jakuba, a po nałoŜeniu kadzidła do ogromnego wiszącego trybularza Botafumeiro udzielił zgromadzonym błogosławieństwa.

Wygłoszone homilie stały się dla młodych drogowskazem do postępowania we współczesnym, skomplikowanym świecie. Na Plaza del Obradoiro przed katedrą PapieŜ mówił: „Oto najwaŜniejszy cel, dla którego przybyłem do grobu Apostoła: głosić z tego miejsca, Ŝe Chrystus jest i nadal będzie Drogą i Prawdą i śyciem. W modlitwie do św. Jakuba znajdujemy słowa: Znowu jestem tutaj, u twojego grobu; przychodzę dziś jako pielgrzym na drogach świata, aŜeby uczcić twą pamięć i prosić cię o opiekę. (…) Patronie pielgrzymów, stań na czele tej pielgrzymki młodych chrześcijan. I jak niegdyś ludy podąŜały ku tobie, ty dzisiaj wyjdź z nami na spotkanie wszystkich ludów. Wraz z tobą, święty Jakubie, apostole i pielgrzymie, chcemy obwieścić narodom Europy i świata Ŝe Chrystus jest – dzisiaj i zawsze – Drogą, Prawdą i śyciem”.

Motyw Ŝycia w prawdzie stanowił teŜ kanwę przemówienia wygłoszonego podczas spotkania z młodzieŜą na Monte del Gozo. W homilii wygłoszonej w tym samym miejscu dzień później Ojciec Święty często podkreślał, Ŝe „być wielkim – to znaczy słuŜyć”. I dalej wołał do młodych: „Nie bójcie się być świętymi! (…) Drodzy młodzi przyjaciele, pozwólcie się porwać Chrystusowi!”. Na koniec Mszy św. Jan Paweł II wręczył 10 młodym ludziom symboliczne laski pielgrzymie.

W Oviedo swoją homilię poświecił pracy. Ostatnie zaś słowa w Cavadonga poświęcił Maryi i jedności Europy. Mówił m.in. „Cavadonga jest (…) jednym z kamieni węgielnych Europy, której chrześcijańskie korzenie sięgają w głąb jej historii i kultury. (…) Dlatego właśnie podczas tej pielgrzymki szlakiem Jakubowym do źródeł chrześcijańskiej Europy z ufnością składam u stóp Maryi z Cavadonga wizję Europy bez granic, Europy wiernej chrześcijańskim korzeniom, z których wyrosła. Europy, która nie odrzuca autentycznego humanizmu Ewangelii Chrystusa”.

9

CZWARTA PIELGRZYMKA 12 – 17 czerwca 1993 ”Chrystus światłem dla ludzi”

Udział w zamknięciu 45. Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego i obchodach jubileuszu 500-lecia ewangelizacji Ameryki.

12 VI SEWILLA – powitanie przez króla, władze państwowe i Episkopat na lotnisku San Pablo; modlitwa Anioł Pański na placu przed katedrą; adoracja eucharystyczna w katedrze; Msza św. i udzielenie sakramentu kapłaństwa 37 diakonom w Pałacu Sportu; spontaniczne spotkanie z młodzieŜą przed siedzibą arcybiskupią.

13 VI SEWILLA – Msza św. kończąca Kongres Eucharystyczny na Campo de Feria z udziałem 700 tys. wiernych; spotkanie w katedrze z członkami Papieskiego Komitetu ds. Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych, z delegatami Komitetów Krajowych oraz z organizatorami uroczystości w Sewilli. DOS HERMANAS – otwarcie domu dla osób starszych w rezydencji jezuickiej św. Rafała.

14 VI HUELVA – Msza św. na Avenida de Adalucia. MOGUER – nawiedzenie kościoła parafialnego; modlitwa w kościele św. Jerzego. Męczennika w Porcie Palos de la Frontera, skąd wypłynął w 1492 r. Krzysztof Kolumb. LA RABIDA – na placu przed klasztorem franciszkanów koronacja cudownej figury Matki BoŜej z Dzieciątkiem; zawierzenie Maryi narodów Ameryki. EL ROCIO – modlitwa przed Najświętszym Sakramentem i cudownym obrazem Matki BoŜej oraz naboŜeństwo maryjne w Sanktuarium Matki BoŜej Nuestra Senora del Rocio Almonte, Pani Andaluzyjskiej.

15 VI MADRYT – wizyta kurtuazyjna u króla Juana Carlosa; spotkanie z biskupami w Casa de la Iglesia; konsekracja katedry Matki BoŜej Real de la Almudena i Msza św.

16 VI MADRYT – spotkanie z seminarzystami, profesorami i wychowawcami w WyŜszym Seminarium Duchownym; spotkania w nuncjaturze z premierem Felipe Gonzalesem, przedstawicielami Towarzystwa św. Teresy od Jezusa; Msza św. kanonizacyjna bł. Henryka de Osso y Cervello na placu Krzysztofa Kolumba z 1mln wiernych.

17 VI MADRYT - Odlot do Rzymu.

10

Oficjalnym celem czwartej wizyty Jana Pawła II w Hiszpanii było zakończenie 45. Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego, którego jednym z głównych tematów były słowa: „Chrystus światłością narodów – Eucharystia i ewangelizacja”. JednakŜe, jak to zwykle bywało przy okazji kaŜdej z pielgrzymek, równieŜ ta miała swoje „drugie dno”. Od przełomowego dla Europy roku 1989, kiedy to we wschodniej części starego kontynentu upadł komunizm, Ojciec Święty nie odwiedził Ŝadnego kraju w części zachodniej, nie licząc krótkiej wizyty w Portugalii, która upłynęła niemal wyłącznie w kontekście 10. rocznicy zamachu na jego Ŝycie.

W tym czasie na Zachodzie Europy wiele się zmieniło. Przez Hiszpanię, uwolniona od odwołującej się do katolicyzmu dyktatury Franco, przeszła fala spychania religii w sferę prywatności. Jan Paweł II stanowczo zaprotestował przeciw temu: „Oddalenie od Boga owocuje zniszczeniem Ŝycia rodzinnego rozdartego wzrostem liczby rozwodów, systematycznym ograniczaniem urodzeń, równieŜ za pomocą straszliwej zbrodni aborcji, wzrastającą liczbą porzuceń ludzi starych”. Dlatego zachęcał do wzmoŜonej nowej ewangelizacji hiszpańskiego narodu.

OŜywienie Ŝycia religijnego stało się jednym z najwaŜniejszych zadań 37 nowych kapłanów, których PapieŜ konsekrował w Sewilli. Ceremonia była niezwykle przejmująca: jeden z diakonów, niepełnosprawny, zbliŜył się do ołtarza na wózku inwalidzkim, a Ojciec Święty zszedł do niego i serdecznie uściskał.

W Dos Hermanas, w tamtejszym ośrodku rekolekcyjnym księŜy jezuitów dokonał oficjalnej inauguracji domu opieki dla osób w podeszłym wieku – ludzi, którzy zostali odepchnięci przez rodziny, odsunięci na bok jak zbędny przedmiot, który się zuŜył. Jan Paweł II podczas inauguracji powiedział: „Nasze społeczeństwo nie moŜe korzystać spokojnie ze swego dobrobytu, jeśli tak wielu braci nie ma nawet tego, co niezbędne do Ŝycia naprawdę godnego człowieka.”

Będąc w Hiszpanii w 500-lecie odkrycia Ameryki, Ojciec Święty nie mógł sobie odmówić zobaczenia miejsc związanych z Ŝyciem Krzysztofa Kolumba. Najpierw odwiedził małe nadmorskie miasteczko Moguer, gdzie w klasztorze św. Klary wielki Ŝeglarz modlił się przed historyczna wyprawą. Następnie udał się do portu Palos de la Frontera, skąd 3 sierpnia 1492 wypłynęły okręty Kolumba. Zatrzymał się w kościele św. Jerzego Męczennika – tym samym, w którym pięć wieków temu wielki odkrywca wraz z załogą spędził na czuwaniu ostatnią noc przed podróŜą. W La Rabina na placu przed klasztorem, w którym Kolumb znalazł gościnę i wsparcie, Jan Paweł II dokonał koronacji cudownej figury Matki BoŜej z Dzieciątkiem z XIII w. „Sam fakt przebywania w tym historycznym miejscu wywołuje ogromne wzruszenie – mówił wyraźnie przejęty PapieŜ. – PrzecieŜ tutaj rozpoczął się nowy rozdział w dziejach świata, naszego świata, Nowego Świata, całego świata – kuli ziemskiej. Tutaj równieŜ rozpoczęła się historia zbawienia i ewangelizacji kontynentu amerykańskiego”.

Kulminacyjnym punktem pobytu w Madrycie była kanonizacja bł. Henryka de Osso y Cervello (1840-1896), katalońskiego kapłana, załoŜyciela Towarzystwa św. Teresy od Jezusa. W homilii podczas mszy Jan Paweł II duŜo uwagi poświęcił rodzinie chrześcijańskiej i młodzieŜy. Wołał m.in.: „Młodzi, którzy mnie słuchacie: pragnę wam powtórzyć słowa skierowane do was w Santiago de Compostela: Nie lękajcie się świętości! Idźcie za Chrystusem, który jest źródłem wolności Ŝycia. (…) Pozwólcie, by

11

Chrystus was umiłował i zbawił, pozwólcie, by was oświecił swoim potęŜnym światłem, a staniecie się światłem Ŝycia i nadziei pośród dzisiejszego społeczeństwa”.

Opuszczając po pięciu dniach Hiszpanów Jan Paweł II pozostawił im pamiątki. Jedną z nich była konsekrowana przez niego katedra Matki BoŜej Real de la Almudena w Madrycie, której budowa ciągnęła się przez ponad 110 lat. Podczas uroczystości apelował: „Dzień poświęcenia katedry winien przynaglić całą wspólnotę diecezjalną do podjęcia nowej ewangelizacji”.

PIĄTA PIELGRZYMKA 3-4 maja 2003 ”Będziecie moimi świadkami”

Mottem pielgrzymki były słowa Chrystusa zmartwychwstałego: „Będziecie moimi świadkami”. Spotkanie z młodzieŜą oraz kanonizacja pięciorga Hiszpanów. Wezwanie chrześcijan hiszpańskich do zachowania wierności Ewangelii, obrony jedności rodziny oraz toŜsamości katolickiej.

3 V MADRYT – powitanie na lotnisku przez króla Juana Carlosa I, premiera Jose Marię Nazara oraz Episkopat; spotkanie z premierem i jego rodziną w nuncjaturze; spotkanie z młodzieŜą hiszpańską na lotnisku wojskowym Quatro Vientos (Czterech Wiatrów), ponad 700 tys. uczestników. Nocleg w nuncjaturze.

4 V MADRYT – Plac Kolumba, Msza św z udziałem 1 mln wiernych, podcas której Ojciec Święty kanonizował pięcioro Hiszpanów: ks. Piotra Povedę Costroverdego (1874-1936); o. Józefa Marię Rubio y Peraltę (1864-1929), s. Genowefę Torres Morales (1870-1956), s. Anielę od KrzyŜa (1846-1932), s. Marię Maravillas od Jezusa (1891-1974). Mszę koncelebrowało ponad stu biskupów i kilkuset księŜy. Wśród uczestników była m.in. para królewska i cały rząd z premierem Jose Marią Nazarem.

Po Mszy krótkie spotkanie z przywódcą opozycyjnej partii socjalistycznej Jose Luisem Rodriguezem Zapatero; obiad z hiszpańskimi kardynałami i Komitetem Wykonawczym Konferencji Episkopatu Hiszpanii; spotkanie w nuncjaturze z rodziną królewską.

12

Podczas ostatniej, piątej pielgrzymki do Hiszpanii Ojciec Święty skierował swe kroki do Madrytu. Na lotnisku powitał go król Juan Carlos I, który ze wzruszeniem podziękował mu za głoszone pod wszystkimi szerokościami geograficznymi wezwanie powszechnego orędzia zgody i pokoju, za potępienie terroryzmu, który Hiszpanie odczuwają w sposób szczególnie dotkliwy. W trakcie gorącego powitania, rozpoczętego od słów „Pokój tobie, Hiszpanio!”, Jan Paweł II zapewniał naród hiszpański o swoim przywiązaniu do tego tradycyjnie katolickiego, a zarazem nowoczesnego kraju. Po południu PapieŜ przyjął na audiencji premiera Jose Marię Nazara wraz z rodziną.

Na świadkach ogromne wraŜenie zrobiło przyjęcie, jakie zgotowała mu młodzieŜ, która licznie (ok. 700 tys.) przybyła na wieczorne spotkanie na lotnisku Quatro Vientos. PapieŜ przewodniczył medytacjom nad czterema częściami róŜańca. Atmosfera była tak gorąca, Ŝe upuścił zgromadzoną młodzieŜ dopiero po 21.30. Jak zwykle panował entuzjazm, młodzi śpiewali i tańczyli wraz z muzykami. PapieŜ prosił zgromadzony, aby modlili się o pokój. Młodych szczególnie zachęcał, by stali się twórcami i architektami pokoju. Apelował o „narodziny nowej Europy ducha, wiernej swym chrześcijańskim korzeniom, nie zamykającej się w sobie, ale otwartej na dialog i współpracę z pozostałymi narodami ziemi”.

Ojciec Święty był juŜ wtedy bardzo schorowany, mimo tego podczas spotkania z młodymi był w świetnej formie. śartował, Ŝe jest 83-letnim młodzieńcem.

Wzywał Hiszpanię do dawania świadectwa. Mówił o tym, Ŝe nie wolno rezygnować z wymogów przesłania chrześcijańskiego w celu pozyskania większej liczby wiernych. Głosił prawdę w miłością, ale bez ustępstw na rzecz współczesnej kultury masowej. I o dziwo słowa najbardziej wymagające, były oklaskiwane przez młodzieŜ. Młodzi dostrzegali w nich wyraz autentycznego chrześcijańskiego Ŝycia, którego Ojciec Święty był najlepszym przykładem. Mówił równieŜ o sprzeciwie wobec aborcji i eutanazji, zachęcał do pełni Ŝycia

małŜeńskiego, otwartego na dzieci, do tworzenia rodzin stabilnych, zdolnych przezwycięŜyć z pomocą modlitwy i sakramentów pokusy hedonizmu i konsumpcjonizmu.

13

Drugiego dnia wizyty kanonizował pięcioro Hiszpanów: dwóch duchownych i trzy zakonnice, osoby, które poświęciły się słuŜbie najuboŜszym. Byli to: ks. Piotr Poveda Castroverde, o. Józef Maria Rubia y Peralta, s. Genowefa Torres Morales, s. Aniela od KrzyŜa, s. Maria Maravillas od Jezusa. Milion wiernych, którzy przyszli 4 maja na Plac Kolumba na Mszę św. z Janem Pawłem II, utworzyło Ŝywy krzyŜ. W homilii PapieŜ wezwał Hiszpanów, aby pielęgnowali swe chrześcijańskie korzenie i

dzielili się z Europą i światem bogactwem swego duchowego dziedzictwa. „Nie zrywajcie więzi ze swymi chrześcijańskimi korzeniami! Tylko w ten sposób będziecie w stanie obdarzyć świat i Europę bogactwem swej kultury i historii” – wołał do mieszkańców kraju uwaŜanego za bastion katolicyzmu, ale coraz głębiej dosięganego procesami laicyzacyjnymi.

W rozwaŜaniu przed modlitwą Regina coeli Jan Paweł II mówił: Plac Kolumba zamienił się dziś w wielką świątynię dla tej wspaniałej Eucharystii, w czasie której modliliśmy się poboŜnie i śpiewaliśmy z entuzjazmem. Znajdujemy się w sercu Madrytu, w pobliŜu wielkich muzeów, bibliotek i innych ośrodków kultury wyrastającej z wiary chrześcijańskiej, którą Hiszpania, będąca częścią Europy, potrafiła w krótkim czasie przekazać Ameryce poprzez ewangelizację, a następnie innym częścią świata. To miejsce przypomina zatem o powołaniu hiszpańskich katolików do budowania Europy i do solidarności z resztą świata. Hiszpania ewangelizowana, Hiszpania ewangelizująca – oto droga. Nie zaniedbujcie nigdy tej misji która była chlubą waszego kraju w przeszłości i jest śmiałych wyzwaniem na przyszłość.”

Po Mszy św. PapieŜ rozmawiał przez chwilę w zakrystii z szefem opozycyjnej partii socjalistycznej Jose Luisem Zapatero (obecnym premierem). Po obiedzie przyjął jeszcze w nuncjaturze rodzinę królewską.

Podczas pielgrzymki Ojciec Święty starał się wyraźnie docenić Hiszpanię, rolę, jaką ten katolicki z tradycji kraj winien odgrywać w zjednoczonej Europie. PodróŜ wykorzystał do tego, aby po raz kolejny zaapelować o pokój na świecie zbudowany w oparciu o zasadę solidarności, miłości i poszanowania godności kaŜdej osoby ludzkiej. Apelował o pokój sprawiedliwy i trwały.

14

OPRACOWAŁ: GRZEGORZ PINDELSKI KRAJOWE BIURO ORGANIZACYJNE ŚWIATOWYCH DNI MŁODZIEśY WWW.MADRYT2011.PL

Na podstawie: - „PodróŜe zagraniczne Jana Pawła II. Kronika pielgrzymek”, Wydawnictwo Edipresse Polska. - „Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II”, red. A. Jackowski, I. Sołjan, Wydawnictwo Wam, Kraków 2005. - Jan Paweł II, "Dzieła zebrane", tom 10: "Homilie i przemówienia z pielgrzymek – Europa, cz.2: Francja, Hiszpania, Portugalia i Kraje Beneluksu", Wydawnictwo M. - www.vatican.va

Zdjęcia pochodzą ze strony: - www.conferenciaepiscopal.es/vaticano/JuanPabloII.asp