jana (darejan) kaxiani - mes.gov.ge VI... · III Tavi – klasicizmi IV Tavi – impresionizmi V Tavi – postimpresionizmi VI Tavi – Tanamedrove xelovneba VII Tavi – qarTuli

jana (darejan) kaxianiTamar kiknaZe

qeTevan davlianiZe

Semecneba

Tbilisi2018

saxviTi da gamoyenebiTixelovneba

maswavleblis saxelmZRvanelo

VI klasi

xelovneba da Semoqmedeba

xelovneba da Semoqmedebameeqvse klasimaswavleblis saxelmZRvanelosaxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi

avtorebi:

jana (darejan) kaxiani (jgufis xelmZRvaneli) – ilias saxelmwifo universitetis asocirebuli profesori, fsiqologiis da pedagogikis

mecnierebaTa doqtori

Tamar kiknaZe – bavSvTa fsiqologi, skola `XXI saukunis~ saswavlo programis xelmZRvaneli

qeTevan davlianiZe _ mxatvari

redaqtori: TaTia mTvareliZe

dizaineri da damkabadonebeli: manana maWavariani, zurab wereTeli

yvela ufleba daculia.am saxelmZRvanelos arc erTi nawili aranairi formiTa da saSualebiT, iqneba es eleqtronuli Tu meqanikuri, ar SeiZleba, gamoyenebul iqnes gamomcemlis werilobiTi nebarTvis gareSe.saavtoro uflebebis darRveva isjeba kanoniT.

grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier 2018 wels

ISBN 978-9941-428-80-7

© j. kaxiani, T. kiknaZe, l. gorgaZe, m. CubiniSvili 2018

© gamomcemloba `Semecneba~, 2018 q. Tbilisi, antonovskaias q., 9b

telefoni: 995 32 260 23 15; 995 599 55 05 54

© gamomcemloba palitra L, 2018 q. Tbilisi, iosebiZis q., 49 telefoni: 995 32 238 38 71

pirveli gamocema, 2018

3

sarCevi

koncefcia .............................................................................................4

erovnuli saswavlo gegma ................................................................. 6

Sinaarsisa da miznebis ruka ............................................................. 12

saxelmZRvanelos struqtura .........................................................23

sagakveTilo Temebi ...........................................................................24

gakveTilis savaraudo struqtura .................................................25

literatura ......................................................................................25

gakveTilebis scenarebi ................................................................... 26

danarTi ............................................................................................. 120

damatebiTi aqtivobebi ................................................................... 133

leqsikoni ......................................................................................... 134

cnobari ............................................................................................. 140

4

koncefcia

me-5 klasis saxelmZRvaneloSi mocemuli iyo xelovnebis istoriis grZeli da saintereso gza, pirvelyofili adamianis mxatvrobidan _ renesansamde.

me-6 klasis saxelmZRvanelo ki eZRvneba xelovnebis istoriis Semdgom peri-ods (XVII-XX ss). saxelmZRvanelo mTlianad eyrdnoba da agrZelebs wina wlebis saxel mZRvaneloebis miznebsa da amocanebs. masSi gaTvaliswinebulia erovnuli saswavlo gegmis principebi da moTxovnebi.

saxelmZRvanelos Sedgenisas kargad gvesmoda, Tu raoden rTulia da mra-valferovani xelovnebis istoriis es monakveTi, amitom vecadeT, migvewodebina mxolod yvelaze mniSvnelovani, sakvanZo mimdinareobebi, raTa moswavleebisTvis Segveqmna zogadi warmodgena xelovnebaSi mimdinare cvlilebebze, siaxleebsa da Ziebebze.

saxelmZRvanelo dayofilia 7 Tavad:I Tavi – barokoII Tavi – rokokoIII Tavi – klasicizmiIV Tavi – impresionizmiV Tavi – postimpresionizmiVI Tavi – Tanamedrove xelovnebaVII Tavi – qarTuli Tanamedrove xelovneba

TiToeul TavSi mocemulia yoveli periodis, mimdinareobis zogadi daxasi-aTeba, misi Taviseburebebi da damaxasiaTebeli niSnebi, aseve, ganxilulia ram-denime brwyinvale warmomadgenlis Semoqmedeba.

me-6 klasis saxelmZRvanelo Sedgeba maswavleblis wignisa da moswavlis wignebisgan.

maswavleblis wignSi mocemulia TiToeuli gakveTilis gegma, ramdenime gakveTilis scenari da moswavlis wignis nimuSi, damatebiTi aqtivobebis CamonaT-vali, aseve leqsikoni, cnobari, SeniSvnebi damatebuli ganmartebebiT (maswavle-blis kvalifikaciis asamaRleblad), miTiTebulia saWiro vebgverdebi damatebi-Ti informaciis mosapoveblad. aseve, mocemulia TviTSefasebis rubrikis nimuSi moswavleebisTvis.

moswavlis wignSi mocemulia teqstebi, ilustraciebi, rubrika _ daimaxsovre _ sxvadasxva terminis ganmartebebi, SekiTxvebi da muSaobis etapebi. teqstebis da davalebebis Sedgenisas gaviTvaliswineT am asakis moswavlis SesaZleblobebi,

5

interesebi, codna da unarebi. yoveli gakveTilisTvis mocemulia saSinao dava-leba.

maswavlebelma unda gaiTvaliswinos rogorc gansakuTrebuli niWiT dajil-doebuli, aseve, specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavleTa individualuri SesaZleblobebi da yoveli gakveTilisTvis moamzados masala-davaleba maTTvis (moswavleebisaTvis unda SemuSavdes individualuri saganmana-Tleblo programa).

Cveni saboloo mizani iyo, dawyebiTi skolis moswavleebisTvis Segveqmna is-eTi saxelmZRvanelo, romelic erTi mxriv xels Seuwyobs am sagnis specifikuri unar-Cvevebis gamomuSavebas, mxatvrul nawarmoebebSi mSvenierebis danaxvas da, meore mxriv iseTi zogadi unarebis, kompetenciebis gazrdas, rogoricaa: dak-virveba, yuradReba, msjeloba, analizi, leqsikuri maragis gamdidreba. aseve, moswavleebisTvis gamogvemuSavebina damoukidebeli da SemoqmedebiTi muSaobis, TanamSromlobis, sakuTari da sxvisi namuSevrebis Sefasebis unari. vimedovnebT, rom me-5 da me-6 klasis saxelmZRvaneloebis saSualebiT moswavleebi gaecnobian xelovnebis istoriis ganviTarebis rTul, saintereso da mravalferovan gzas.

gamomcemlobis vebgverdze maswavleblisTvis SeTavazebuli iqneba damatebi-Ti TvalsaCino masala elresursis saxiT.

6

erovnuli saswavlo gegma

VI კლასი სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნება

სტანდარტი

წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგები და მათი ინდიკატორები

მიმართულება: შემოქმედებითობა და პრაქტიკა

ს.გ.VI.1. მოსწავლემ უნდა შეძლოს საკუთარ ინტერესებსა და გამოცდილებაზე დაყრდნობით, სახვითი ხელოვნების ელემენტებისა და პრინციპების მიზანმიმართულად გამოყენება ნამუშევარში ჩანაფიქრის, იდეის, გუნება-განწყობის (ემოციების) და შთაბეჭდილებების გადმოსაცემად.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

• სხვადასხვაგვარი მონასმებით და ეფექტებით გადმოსცემს განწყობილებას;• იყენებს ფერის გრადაციას, კონტრასტულ და მონათესავე ფერებს;• შუქ-ჩრდილის, ათინათის და დაცემული ჩრდილის საშუალებით გამოსახავს

საგანთა მოცულობას;• გამოსახულებას გააზრებულად ანაწილებს სასურათე სიბრტყეზე;• ნამუშევრის შექმნისას იყენებს კომპოზიციური განაწილების ძირითად

ხერხებს მაგ. წონასწორობას, ხედვის წერტილს (მაგ., მოგზაურობა საჰაერო ბუშტით, ქვემოდან და ზემოდან დანახული სამყარო, საგნები და სხვ.);

• ხატავს სივრცეს პერსპექტივის ძირითადი კანონების გამოყენებით (წინა, შუა და უკანა ხედი, ნახევარტონები);

• სხვადასხვა მხატვრული ხერხით გადმოსცემს დინამიკას და სტატიკას, რიტმს, სიმეტრიას და ასიმეტრიას ჩანაფიქრის გადმოსაცემად;

• სხვადასხვა ხერხით (ფორმით, ზომით, ფერით, სასურათე სიბრტყეზე განაწილებით) გამოყოფს ნამუშევარში მთავარს;

• აკვირდება და ასახავს საგანთა თანაფარდობასა და პროპორციას (მარტივად).

ს.გ.VI.2. მოსწავლემ უნდა შეძლოს სხვადასხვა მასალისა და ტექნიკის მიზანმიმართულად შერჩევა და გამოყენება საკუთარი ჩანაფიქრის და იდეის განსახორციელებლად.


• იყენებს განსხვავებულ ხერხებს, ატარებს ექსპერიმენტებს სხვადასხვა მასალის, ტექნიკის გამოყენებით მოცემულობის უკეთ შესასრულებლად და ჩანაფიქრის გადმოსაცემად;

• მიზანმიმართულად ირჩევს მასალას, ტექნიკას (ტრადიციული,

7

არატრადიციული) და აფართოებს მათი გამოყენების გზებს სხვადასხვა ჟანრის ნამუშევრების შესაქმნელად (პორტრეტი, ნატურმორტი, პეიზაჟი, ყოფითი ჟანრი);

• ასრულებს გრაფიკულ ნამუშევარს სხვადასხვა მასალით (ტუში, მელანი, ნახშირი და სხვ.);

• მიზანმიმართულად ირჩევს და ავითარებს სხვადასხვა მასალის (ბუნებრივი, ხელოვნური) გამოყენების გზებს მცირე პლასტიკის ნიმუშების, მარტივი კომპოზიციების და კონსტრუქციების შესაქმნელად;

• ქმნის დეკორატიულ და გამოყენებითი ხელოვნების ნიმუშებს მრავალფეროვანი მასალის და ტექნიკის (ტრადიციული, არატრადიციული) გამოყენებით;

• თავად ირჩევს მასალას და ტექნიკას (მაგ., ქსოვილს მოხატავს გუაშის და ტემპერის საღებავებით) ნამუშევარში სასურველი ეფექტის მისაღწევად;

• სხადასხვა მასალის საშუალებით ავითარებს მრავალფეროვანი ტექნიკის გამოყენების გზებს განსხვავებული ფაქტურის იმიტაციის/ილუზიის შესაქმნელად;

• კომპიუტერულ სახატავ პროგრამაში ქმნის რიტმულ, სიმეტრიულ, ასიმეტრიულ ნამუშევრებს, გამოყოფს ნამუშევარში მთავარს, ასახავს საგანთა თანაფარდობასა და პროპორციას, იყენებს კონტრასტულ ფერებს; ირჩევს სასურათე სიბრტყის ვერტიკალურ ან ჰორიზონტალურ პოზიციას, გამოსახულებას გააზრებულად ანაწილებს სასურათე სიბრტყეზე.

მიმართულება: კომუნიკაცია და ინტერპრეტაცია

ს.გ.VI.3. მოსწავლემ უნდა შეძლოს თანაკლასელებთან თანამშრომლობით (წყვილში, გუნდში) შესასრულებელი სამუშაოს დაგეგმვა და განხორციელება შემოქმედებითი და საორგანიზაციო პრობლემის გადასაჭრელად.


• ერთობლივი მუშაობისას (ღონისძიების დაგეგმვა/განხორციელება, ნამუშევრის შექმნა წყვილში/ჯგუფში) უზიარებს თანაკლასელებს განსხვავებულ მოსაზრებებს, იდეებს, მათთან ერთად იღებს საერთო გადაწყვეტილებებს;

• ამოცანის სპეციფიკიდან გამომდინარე განსაზღვრავს და გეგმავს სამუშაოს შესრულების სავარაუდო დროს და თანმიმდევრობას;

• მონაწილეობს ფუნქციების განაწილებაში;• თანამშრომლობს სხვებთან საერთო პრობლემის გადაჭრისას, უზიარებს

საკუთარ გამოცდილებას; • ეხმარება სხვებს კონკრეტული ამოცანის შესრულებაში და საჭიროების

შემთხვევაში ითხოვს მათგან დახმარებას;• ვირტუალურ ჯგუფებში აზიარებს საკუთარ ციფრულ ნამუშევარს;• იცავს დროის ლიმიტს ყველა ტიპის აქტივობის შესრულებისას.

8

ს.გ.VI.4. მოსწავლემ უნდა შეძლოს ინდივიდუალური და ერთობლივი ნამუშევრის წარდგენა; აზრის, იდეების, შთაბეჭდილებების გაზიარება და მიღებულ ცოდნაზე დაყრდნობით საუბარი გამოყენებული ხერხების შესახებ საკუთარ, თანაკლასელთა ან ცნობილ ხელოვანთა ნამუშევრებში შესაბამისი ტერმინოლოგიის გამოყენებით.


• ინდივიდუალური, ერთობლივი ნამუშევრის წარდგენისას საუბრობს ჩანაფიქრის, იდეის შესახებ და გამოყენებულ პრინციპებზე, ელემენტებზე, ხერხებზე, მასალაზე, ტექნიკაზე და სხვ.;

• საუბრობს ნამუშევრის შინაარსზე, ჟანრზე, დარგზე, მასალაზე, ტექნიკაზე, აღძრულ შთაბეჭდილებებზე, განწყობილებაზე (რა განწყობილებას უქმნის ესა თუ ის ხაზი, ფერი, ფორმა, კომპოზიციური განაწილება და სხვ.) და საკუთარ დამოკიდებულებაზე ხელოვნების ნაწარმოების მიმართ;

• ცდილობს ამოიცნოს ჩანაფიქრი სხვათა ნამუშევარში და გამოთქვას საკუთარი მოსაზრება მათ შესახებ (თანატოლთა, ცნობილ მხატვართა ნამუშევრები);

• ნამუშევარზე საუბრისას იყენებს შესაბამის ტერმინებს; • ტოლერანტულია განსხვავებული იდეების, სტილის, მიდგომების მიმართ და

კორექტულია სხვისი ნამუშევრის შეფასებისას.

მიმართულება: ხელოვნების აღქმა კონტექსტში

ს.გ.VI.5. მოსწავლემ უნდა შეძლოს სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნების სხვადასხვა დარგის ნიმუშების დაკავშირება ისტორიულ, რელიგიურ, კულტურულ და სოციალურ კონტექსტთან.


• ამოიცნობს სხვადასხვა კულტურის ხელოვნების ნიმუშებს ძირითადი მახასიათებლების მიხედვით და მსჯელობს, როგორ აისახა სოციალური, ისტორიული და რელიგიური კონტექსტი მათ ვიზუალურ მხარეზე;

• ასახელებს ცნობილი არქიტექტურული ძეგლების შექმნის მიზეზებს (პირამიდები, ჩინეთის კედელი, ცათამბჯენები და სხვ.);

• მსჯელობს ხელოვნების ცალკეული ნიმუშის (ქანდაკება, პლაკატი, აფიშა, რეკლამა) დანიშნულებაზე;

• ვიზუალური დეტალების მიხედვით (ნივთები, ტანსაცმელი, შენობები, ტრანსპორტი) ამოიცნობს, რომელი ეპოქა და კულტურაა ასახული ნაწარმოებში;

• მსჯელობს ხელოვნების ნიმუშებში ასახულ ისტორიულ თუ ლიტერატურულ პერსონაჟებზე და საუბრობს მათ ხასიათზე.

ს.გ.VI.6. მოსწავლემ უნდა შეძლოს ქართულ ხელოვნებასა და ხელოვნების მოღვაწეებზე მსჯელობა.

9


• საუბრობს ქართული ხელოვნების ძეგლებზე (მაგ., საქართველოს ეკლესია-მონასტრები, ციხე-სიმაგრეები) და მსჯელობს რამდენიმე დამახასიათებელ ნიშანზე;

• საუბრობს ქართული ხელოვნების სხვადასხვა დარგის (ფერწერა, ქანდაკება, დეკორატიულ-გამოყენებითი ხელოვნება) ნიმუშებზე, რომლებიც ყოველდღიურობაში შეხვედრია და გამოხატავს თავის დამოკიდებულებას;

• ჩამოთვლის ქართული ხელოვნების სხვადასხვა დარგის (ფერწერა, ქანდაკება, კედლის მხატვრობა, ხელნაწერთა მინიატურა, ჭედურობა, დეკორატიულ-გამოყენებით ხელოვნება და სხვ.) რამდენიმე ნიმუშს და მსჯელობს მათ შესახებ;

• საუბრობს ქართული ჩუქურთმის შესახებ (სად უნახავს, რა მოტივებს ვხვდებით ქართულ ჩუქურთმაში: მცენარეული, ცხოველური, გეომეტრიული) და გამოხატავს თავის დამოკიდებულებას;

• ამოიცნობს რამდენიმე ცნობილი ქართველი მხატვრისა და მოქანდაკის ნამუშევარს და საუბრობს საკუთარ დამოკიდებულებაზე.

პროგრამის შინაარსი და რეკომენდაციები

სახვითი ხელოვნების ძირითადი ელემენტები და პრინციპები:

ხაზი: სხვადასხვა ტიპის და სისქის ხაზი, კონტური და შტრიხი.

აქტივობები ხაზით:

სხვადასხვა ტიპის ხაზისა და შტრიხის გამოყენებით ქმნის გრაფიკულ ნამუშევარს, სადაც გადმოსცემს ბუნების მოვლენებს, მაგალითად აღელვებულ ზღვას, ძლიერ წვიმას და სხვ.

ფერი: ძირითადი და შედგენილი, ცივი და თბილი, კონტრასტული და მონათესავე ფერები, ტონალობა - თეთრი ან შავი ფერის დამატებით მიღებული ტონი, ნახევარტონები, ფერის გრადაცია.

აქტივობები ფერით:

მოსწავლე ხატავს ხეებს. მასწავლებელი აჩვენებს ვიზუალურ მასალას და უხსნის, თუ როგორ შეიძლება მიიღოს რაც შეიძლება მეტი განსხვავებული მწვანე ფერის ტონი ხეების ფოთლების დასახატად – მწვანე საღებავში შეურიოს სხვა ფერები, მაგალითად, ყვითლის შერევით მიიღოს მოყვითალო მწვანე და სხვ. მოსწავლეს შეუძლია შიგადაშიგ, ფოთლებში სუფთა წითელი, ლურჯი, ან ყვითელი ფერიც გაურიოს. ასეთივე მეთოდით უნდა დაიხატოს ხეების ტანიც – მოსწავლემ რამდენიმე სხვადასხვა ფერის შეზავებით უნდა მიიღოს ბევრი სხვადასხვა ტონის ყავისფერი (მასწავლებელს შეუძლია ასევე შესთავაზოს თემა – ̀ ზამთრის ტყე~, სადაც მოსწავლე თეთრის და ცისფერის სხვადასხვა ტონალობას გაათამაშებს).

ფორმა: 2D და 3D - ბრტყელი და მოცულობითი, სიმეტრიული და ასიმეტრიული.

10

აქტივობები ფორმით და ხაზით:

მოსწავლეები აკვირდებიან რამდენიმე გეომეტრიულ ფიგურას (კუბი, პირამიდა, ოქტაედრი, ტეტრაედრი და სხვ.), ნებისმიერ წახნაგებიან საგანს. აღწერენ, რომელი გვერდია ყველაზე მუქი, რომელი ყველაზე ღია. უბრალო ფანქრით დახატავენ მოცულობით სხეულებს – ჯერ ააგებენ მათ კონტურს, შემდეგ კი დაშტრიხავენ ჩრდილიან წახნაგებს. მასწავლებელი უხსნის, თუ როგორ დაშტრიხონ მარტივად ფიგურები: განათებული გვერდი დატოვონ თეთრად, ყველაზე მუქი გვერდი დაშტრიხონ რამდენიმე, ერთმანეთის საწინააღმდეგო მიმართულების შტრიხების 2-4 ფენით, უფრო ღია წახნაგი – შედარებით ნაკლები შტრიხებით და ა.შ.

პრინციპები: კომპოზიციური განაწილების საფუძველი (ვერტიკალური ან ჰორიზო-ნტა ლური ფორმატის შერჩევა, ფორმატზე გამოსახულების განაწილება); რიტმი, ძირითადის გამოყოფა, სიმეტრია და ასიმეტრია, სტატიკა, დინამიკა, კონტრასტი, საგანთა თანაფარდობა და პროპორცია, სივრცე (პერსპექტივის კანონები – წინა, შუა და უკანა ხედები), წონასწორობა, ხედვის წერტილი.

გამოყენებული პრინციპები:

ფორმატზე გამოსახულების განაწილება:

მოსწავლე ფერად ქაღალდზე უბრალო ფანქრით, მკრთალად ხატავს რამდენიმე სხვადასხვა ზომის საგანს – დოქი, ჭიქა, ლარნაკი, რამდენიმე ვაშლი, მსხალი, ყურძნის მარცვლები და სხვ., შემდეგ გამოჭრის და გამოჭრილ ფიგურებს ალაგებს სახატავ ფურცელზე. ატარებს ექსპერიმენტს – ფიგურებს ფურცელზე გადააადგილებს, მოუძებნის საუკეთესო განლაგებას და აწებებს.

მასალა და იარაღი: ფანქარი (ფერადი, უბრალო), პასტელი, ტემპერა, ფლომასტერი, ტუში, მელანი, გუაში, აკვარელი, ნახშირი, სანგინა, ფერადი ქაღალდი, მუყაო, ქსოვილი, ძაფი, თოკი, მავთული, პლასტილინი, თიხა, ბუნებრივი, ხელოვნური, ტრადიციული და არატრადიციული მასალა, ფუნჯი, მაკრატელი, წებო, სადურგლო, სამეთუნეო, საქსოვი, სამკერვალო იარაღი და სხვ.

ტექნიკა და პროცედურა: ფერწერა, გრაფიკა და მათი ტექნიკები (მონასმი, ლაქა, ანაბეჭდი), ძერწვა, აპლიკაცია, ქაღალდის ნაკეთობები, მოზაიკა, კოლაჟი, მონოტიპია, მოდელირება, კონსტრუქცია, კომპიუტერული ტექნოლოგიები (სახატავი პროგრამა, ტექსტური რედაქტორი, საპრეზენტაციო პროგრამა); დაჭრა, დაწებება, ამოკაწვრა, ღუნვა, გრეხვა, დაწვნა, ქარგვა, ქსოვა, კერვა, ხეზე კვეთა.

გამოყენებული მასალა და ტექნიკა:

მოსწავლე ყურადღებით აკვირდება ვან გოგის ნამუშევრის დეტალებს და შეეცდება მსგავსი მონასმების გამეორებას თავის ნამუშევარში.

მოსწავლეები ეცნობიან პუანტილისტების ნამუშევრებს, ნამუშევრების დეტალებს – თუ როგორაა დახატული ხეები, მიწა, ბალახი და სხვ. შემდეგ, ამ ტექნიკით (ფერადი წერტილებით) ხატავენ პეიზაჟს (პუანტილისტების ნამუშევრებში განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს რაიმე დეტალის გამოსახვის თავისებურებას – მაგ., ხეებს – თუ რამდენი სხვადასხვა ფერით არის გადმოცემული მწვანე, როგორ მიიღწევა ერთიანობის ეფექტი და სხვ.).

11

ზოგადი აქტივობები:

მოსწავლე ხატავს პორტრეტებს, ნატურმორტსა და პეიზაჟს ნატურიდან და მეხსიერებით სახასიათო ნიშნების გამოყენებით;

გამოსახავს საკუთარ თავსა და სხვებს, სხვადასხვა დამახასიათებელი ნიშნების, დეტალების გამოყენებით რეალურ თუ გამოგონილ სიტუაციაში;

ქმნის ტანისამოსის, ავეჯის, სხვადასხვა ნივთის ესკიზს;

იხატავს ქართული ჩუქურთმის ნიმუშებს;

ქმნის ინტერიერის (საკლასო ოთახი, სკოლის სპორტული დარბაზი, თავისი ოთახი) ესკიზებს;

რგავს და უვლის ხეებს და ყვავილებს;

აფორმებს სხვადასხვა საკლასო თუ სასკოლო ღონისძიებას;

ზეიმებისა და თეატრალური წარმოდგენებისთვის ხატავს მარტივი დეკორაციებისა და კოსტუმების დეტალების ესკიზებს და მონაწილეობს მათ დამზადებაში;

სხვადასხვა მასალის გამოყენებით ქმნის მაკეტებს თეატრალური სპექტაკლისთვის;

კონსტრუქტორის სქემების და დეტალების გამოყენებით აგებს მარტივ ელექტროსა თა მაშოს.

სავარაუდო თემები: `წელიწადის ოთხი დრო ~, `ზღაპრული ბაღი ~, `საყვარელი ფილმის გმირი ~, `ქართული ორნამენტის მოტივები~, `ლეგენდების სამყარო~, `მოგზაურობა საჰაერო ბუშტით~, ,,ქალაქი“, ,,სოფელი~, `სამშობლო~, `გმირობა~, ემბლემა, ლოგო, ღერბი, დროშა, ექსლიბრისი და სხვა.

12

Sinaarsisa da miznebis ruka

Cven mier Seqmnili meeqvse klasis saxelmZRvanelos kompleqti eyrdnoba axal erovnul saswavlo gegmas, mexuTe klasis standartiT gansazRvrul mimarTu-lebebs:

1. SemoqmedebiToba da praqtika.2. komunikacia da interpretacia.3. xelovnebis aRqma konteqstSi.

saxelmZRvanelo faravs standartiT gansazRvrul yvela mimarTulebas da Sedegs:

gakveTilebiSemoqmedebiToba

da praqtikakomunikacia da interpretacia

xelovnebis aRqma

konteqstSi

Sefasebis forma

1-2. saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba.

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, rom damaxasiaTebeli niSnebisa da detalebis gamo-yenebiT SeZlon sxvadasxva kulturaTa xelovnebis nimuSebis amocnoba da msjeloba imaze, Tu rogor aisaxeba maTze socialuri, religiuri da istoriuli konteqsti.

Seasrulon samuSao gundSi funqciebis gadanawilebiT.s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 ganmaviTarebeli

Sefaseba3. baroko mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, gamosaxon sakuTari Tavi da sxvebi gamogonil

situaciaSi, daicvan Tanafardoba, proporcia da gamoTqvan azri Canafiqris Sesaxeb.s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,

ganmaviTarebeli Sefaseba

4. arqiteqtura mizani: Seqmnan namuSevrebi perspeqtivis ZiriTadi kanonebis gamoyenebiT. gaiTvaliswinon namuSevarSi saganTa Tanafardoba da proporcia. xedvis wertili:

isaubron namuSevris sust da Zlier mxareebze.s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,


5. moZraoba qandakebaSi

mizani: figuris Zerwva moZraobaSi. dinamikis gadmocema namuSevarSi. Sesasrulebeli samuSaos Tanamimdevrobis gansazRvra. isaubros sakuTar arCevansa da Canafiqrze.

s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,ganmaviTarebeli

Sefaseba6. SuqCrdilis kontrasti

mizani: Seqmnan namuSevari Tavisufal Temaze, Temad – idead aiRos sxva sagnebSi ganvlili masala. isaubron karavajos namuSevrebSi gadmocemul ganwyobilebaze.

imsjelon sakuTar da sxvis namuSevrebze, gamoyenebul mxatvrul xerxebsa da elementebze.


Sefaseba7. mraval-figuriani tiloebi

mizani: Seqmnan mravalfiguriani kompozicia, rubensis namuSevrebis STagonebiT. Tanaklaselebis namuSevrebis ganxilvisas gamoTqvan mosazrebebi avtoris

Canafiqris Sesaxeb.s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,


8. dauviwyari ferTa gama

mizani: sxvadasxva monasmebiT da efeqtebiT gadmoscen namuSevrebSi ganwyobileba. isaubron namuSevrebis Sinaarsze gamoyenebul ferTa gamasa da ganwyobilebaze.


Sefaseba

13



xelovnebis aRqma

konteqstSi

Sefasebis forma

9. portretis didostati

mizani: portretis, rogorc saxviTi xelovnebis erT-erTi Janris Sexseneba. portretis an avtoportretis Seqmna saxasiaTo niSnebis xazgasmiT.

velaskesis Semoqmedebis gacnoba da STabeWdilebebis gaziareba.s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,


10. yofiTi Janri mizani: gamosaxon yofiTi scena sxvadasxva damaxasiaTebeli niSnis, detalebis gamoyenebiT, realur Tu gamogonil situaciaSi. isaubron nawarmoebis Sinaarsze.

gamosaxulebebi gaazrebulad gadaanawilon sasuraTe sibrtyeze.s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 TviTSefaseba,


11. natiurmorti mizani: sxvadasxva masalis gamoyenebiT Seqmnan gansxvavebuli faqtura, imsjelon sakuTar da sxvis namuSevarSi gamoyenebul mxatvrul xerxebze – kompoziciuri ganawilebis principze. kompiuterul saxatav programaSi Seqmnan simetriuli

da asimetriuli natiurmortebi.s.g.VI.2 s.g.VI.3; s.g.VI.4 TviTSefaseba,


12. barokos moda mizani: gavavarjiSoT Teatraluri warmodgenisTvis kostiumis damzadebaSi. vizualuri detalebis mixedviT amoicnon da isaubron barokos epoqis kulturaze.


Sefaseba13. samkauli mizani: Seqmnan mcire zomis formebi sxvadasxva moZiebuli masaliT.

gansazRvron samuSaos Tanamimdevroba. wyvilSi muSaobisas, gadaanawilon funqciebi. aRniSnon sakuTari namuSevris susti da Zlieri mxareebi.

s.g.VI.2 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 samuS. rv.14-15. barokos memkvidreoba

mizani: Teatraluri warmodgenisTvis Seqmnan kostiumebis detalebi (qudebi), maketi speqtaklisTvis da martivi dekoracia. gadaanawilon funqciebi da rolebi.

isaubron moZiebul informaciaze.s.g.VI.2 s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,


15a. speqtakli mizani: monawileoba miiRon erTobliv SemoqmedebiT da saorganizacio gadaw yvetilebis miRebaSi. Seqmnili dekoraciebiT gaaformon saklaso oTaxi

speqtaklisTvis, gadainawilon rolebi. monawileoba miiRon speqtaklis dadgmaSi.s.g.VI.2 s.g.VI.3 dakvirveba

15b. viqtorina mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, SeZlon dagegmon da monawileoba miiRon sxvadasxva saxis RonisZiebaSi, viqtorinaSi. saWiroebis SemTxvevaSi, iTxovon daxmareba da

iTanamSromlon konkretuli SemoqmedebiTi problemis gadaWrisas. s.g.VI.3 s.g.VI.5 ganmsazRvreli

Sefaseba15g. gamofena mizani: gavavarjiSoT moswavleebi gamofenis mowyobaSi, msjelobaSi sakuTar da

sxvis namuSevarSi gamoyenebul mxatvrul xerxebsa da elementebze (Janri, teqnika, masala, ferebi, kompoziciuri ganawilebis principi da sxv.). gamoiyenon Sesabamisi

terminebi.s.g.VI.3; s.g.VI.4 ganmsazRvreli

Sefaseba16. rokoko mizani: sxvadasxva monasmiT da efeqtebiT gadmoscen ganwyobileba da Seqmnan

gansxvavebuli faqtura. gamoiyenon ferTa gradacia. isaubron informaciaze, romelic miiRes saxelmZRvanelos ilustraciebis daTvalierebis Semdeg da SeZlon im

ganwyobilebis gadmocema namuSevarSi, romelic aReZraT.s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,


14



xelovnebis aRqma

konteqstSi

Sefasebis forma

17. ferwera mizani: gamosaxon sakuTari Tavi da sxvebi sxvadasxva damaxasiaTebeli niSnis, detalebis gamoyenebiT gamogonil situaciaSi gamosaxulebebi gaanawilon

gaazrebulad sasuraTe sibrtyeze. imsjelon namuSevarSi gamoyenebul mxatvrul xerxebze.

s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 TviTSefaseba,ganmaviTarebeli

Sefaseba18. interieri mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, xazebis, formebis, ferebis ganmeorebiT Seqmnan

rTuli ornamenti, detalebis mixedviT amoicnon, romel epoqaSia Sesrulebuli nimuSi.


Sefaseba19-20. moda mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, isaubron xelovnebasTan dakavSirebul profesiebsa

da mniSvnelobaze. saerTo namuSevris Seqmnisas gadainawilon funqciebi da gaiTvaliswinon gundelebis SesaZleblobebi. daxaton rokokos periodis samosis

eskizebi da Seqmnan modebis Jurnali.s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,


21. dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba

mizani: SeZlon, konkretuli mocemulobis Sesabamisad, Tavad airCion masala da teqnika. samuSaos specifikidan gamomdinare, gansazRvron samuSaos Tanamimdevroba.

s.g.VI.2 s.g.VI.4 TviTSefaseba,ganmaviTarebeli

Sefaseba21a. proeqti mizani: ganvlili masalis Sejamebis mizniT, proeqtebis SeqmnaSi monawileobis

miReba.s.g.VI.3; s.g.VI.4 ganmsazRvreli

Sefaseba21b. eqskursia mizani: gaecnon da gaacnobieron xelovnebasTan dakavSirebuli profesiebi da maTi

roli sazogadoebriv cxovrebaSi, miiRon monawileoba eqskursiaSi.s.g.VI.3 s.g.VI.5; s.g.VI.6

22. klasicizmi mizani: istoriuli an literaturuli personaJis gamosaxva da sxvadasxva xerxiT mTavaris gamoyofa namuSevarSi, msjeloba sakuTari namuSevris sust da Zlier

mxareebze.s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,


23. arqiteqtura mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, Seqmnan naxati perspeqtivis kanonebis gamoyenebiT da xedvis wertilis gaTvaliswinebiT. isaubron cnobili arqiteqturuli

Zeglebis Seqmnis mizezebze.s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,


24. skulptura mizani: gavavarjiSoT moswavleebi mravalfiguriani kompoziciis SeqmnaSi plastiliniT an TixiT, proporciebis dacviT. azris gamoTqma

Tanaklaselebis namuSevrebis Canafiqris Sesaxebs.g.VI.1 s.g.VI.8 TviTSefaseba,


25. mxatvroba mizani: gavavarjiSoT moswavleebi SuqCrdilis, aTinaTis da dacemuli Crdilis saSualebiT gamoxaton saganTa moculoba (Savi fanqriT). imsjelon mxatvrobaze

rogorc profesiaze, aseve gatacebaze.s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,


25a. xatva ganwyobilebiT

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, monasmebiTa da sxva efeqtebiT gadmoscen ganwyobileba namuSevarSi. isaubron namuSevarSi gadmocemul ganwyobilebaze.

s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5

15



xelovnebis aRqma

konteqstSi

Sefasebis forma

25b. viqtorina mizani: monawileoba miiRon viqtorinaSi, SeZlon naxatebis saSualebiT miawodon megobrebs informacia – mouyvnen ambavs. gaiTvaliswinon Tanagundelebis

SesaZleblobebi, saWiroebis SemTxvevaSi iTxovon daxmareba.s.g.VI.3 s.g.VI.5 Semajamebeli

gakveTili25g. gamofena mizani: SeZlon monawileobis miReba gamofenis mowyobaSi, funqciebis gadanawileba

Sesasrulebeli samuSaos miznebidan gamomdinare.s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 Semajamebeli

gakveTili26. impresionizmi mizani: gavavarjiSoT moswavleebi naturidan, Ria cis qveS, xatvaSi.

isaubron namuSevarSi gadmocemul ganwyobilebaze.s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,


27. STabeWdileba. mzis amosvla

mizani: SevaswavloT moswavleebs, sxvadasxva efeqtiT gadmoscen ganwyobileba namuSevrebSi da Seqmnan sxvadasxva faqtura, isaubron gadmocemul ganwyobilebaze.

s.g.VI.2 s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,ganmaviTarebeli

Sefaseba28. mocekvaveebis mxatvari

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi pasteliT muSaobaSi, sxvadasxva feris gradaciis gamoyenebaSi. gadmoscen namuSevarSi dinamika. gamoTqvan azri avtoris Canafiqris

Sesaxeb.s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,


29. bednierebis momRerali

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi portretis xatvaSi naturidan an mexsierebiT, saxasiaTo niSnebis gamoyenebiT. imsjelon sxvaTa da sakuTar namuSevrebSi

gamoyenebul mxatvrul xerxebze (masala, koloriti, kompozicia).s.g.VI.1; s.g.VI.2 s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,


30. daumTavrebeli qandakeba

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, namuSevrebSi gamosaxon sxva sagnebSi ganvlili masalidan romelime gmiri, Seecadon gadmoscen personaJis emocia. isaubron

sakuTar arCevanze.s.g.VI.3 s.g.VI.4; s.g.5 TviTSefaseba,


31. yvavilebi mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, Seqmnan natiurmortebi naturidan, sxvadasxva efeqtiT gadmoscen ganwyobileba, imsjelon sakuTar da sxvis namuSevarSi

gamoye nebul mxatvrul xerxebze (foni, teqnika, kompozicia).s.g.VI.1; s.g.VI.2 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,


31a. `davicvaT Cveni buneba~

mizani: monawileoba miiRon garemos dacvis aqciaSi. aqciis ganxorcielebaSi CarTon umcrosklaselebi, daugegmon, daexmaron samuSaos SesrulebaSi. gansazRvron

Sesasrulebeli samuSaos savaraudo dro.s.g.VI.3; s.g.VI.4 dakvirveba

31b. gamofena mizani: monawileoba miiRon gamofenis mowyobaSi, isaubron namuSevrebis Tematikaze, gamoyenebul mxatvrul xerxebsa da ganwyobilebaze.

s.g.VI.3; s.g.VI.4 ganmaviTarebeli ganmsazRvreli

Sefaseba32. postimpre-sionizmi

mizani: Seqmnan namuSevrebi arCeul JanrSi, sxvadasxva mxatvruli xerxebis gamoyenebiT. imsjelon sakuTar da sxvaTa namuSevrebSi gamoyenebul mxatvrul

xerxebsa da elementebze.s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,


16



xelovnebis aRqma

konteqstSi

Sefasebis forma

33. mzesumzirebi mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, sxvadasxva monasmiT da efeqtebiT gadmoscen ganwyobileba namuSevarSi, isaubron Tanaklaselebis namuSevrebSi

gadmocemul ganwyobilebaze.s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 TviTSefaseba,


34. samoTxe dedamiwaze

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, `isaubron~ erTmaneTTan naxatebiT da kompiuteris saSualebiT Caataron eqsperimentebi.

s.g.VI.1; s.g.VI.2 s.g.VI.3; s.g.VI.4 ganmaviTarebeli Sefaseba

35. moculobiTi formebi

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi saganTa moculobis gadmocemaSi (SuqCrdili, aTinaTi, dacemuli Crdili), imsjelon sakuTari namuSevris

Zlier da sust mxareebze.s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 TviTSefaseba,


36. avtoportreti mizani: gavavarjiSoT moswavleebi sakuTari Tavis gamosaxvaSi (avtoportreti), damaxasiaTebeli niSnebis, detalebis gamoyenebiT, realur situaciasa da msjelobaSi

sakuTar da sxvis namuSevarSi gamoyenebul mxatvrul xerxebze. gamosaxulebis gaazrebulad ganawileba sasuraTe sibrtyeze.


Sefaseba36a. speqtakli mizani: gavavarjiSoT moswavleebi Sesasrulebeli samuSaos Tanamimdevrulad

dagegmvaSi, monawileoba miiRon funqciebis gadanawilebaSi da erToblivad gadawyvetilebis miRebaSi, Teatraluri warmodgenis mowyobasa da speqtaklSi

monawileobaSi.s.g.VI.3 dakvirveba

37. mudam ZiebaSi mizani: SevaswavloT, asaxon namuSevarSi msoflioSi momxdari mniSvnelovani movlena da ecadon gadmoscen sakuTari damokidebuleba mis mimarT. gamoTqvan azri avtoris

Canafiqris Sesaxeb da isaubron im informaciaze, romelic miiRes ferweruli an grafikuli namuSevrebidan. Seqmnan grafikuli namuSevrebi.


Sefaseba38. makratliT xatva

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, Seqmnan namuSevrebi kontrastuli ferebiT, aplikaciis xerxiT. isaubron namuSevrebSi gadmocemul ganwyobilebaze,

imuSaon gundebSi.s.g.VI.2 s.g.VI.3; s.g.VI.4 TviTSefaseba,


39. usagno xelovneba

mizani: SevaswavloT moswavleebs, SemoqmedebiTad gamoiyenon sxvadasxva masala namuSevris Seqmnisas. kompiuterul saxatav programaSi Seqmnan simetriuli da

asimetriuli abstraqtuli namuSevari, kontrastuli ferebis gamoyenebiT.s.g.VI.2 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5 TviTSefaseba,


40. gamoqvabulidan caTambjenebamde

mizani: daasaxelon cnobili arqiteqturuli Zeglebis Seqmnis mizezebi da isaubron, Tu rogor aisaxa istoriuli, socialuri da religiuri konteqsti maT vizualur mxareze. gundurad namuSevris Seqmna, funqciebis da movaleobebis gadanawilebiT.s.g.VI.1; s.g.VI.2 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5; s.g.VI.6 ganmaviTarebeli

Sefaseba41. Tanamedrove qandakeba

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, konkretuli mocemulobis Sesabamisad, Tavad SearCion masala da teqnika, isaubron sakuTar da sxvis namuSevrebSi gamoyenebul

mxatvrul xerxebze, aseve xelovnebasTan dakavSirebul profesiebze da maT mniSvnelobaze.

s.g.VI.2 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5; s.g.VI.6 TviTSefaseba,ganmaviTarebeli

Sefaseba

17



xelovnebis aRqma

konteqstSi

Sefasebis forma

41a. cnobili xelovani

mizani: Sexvedra xelovnebis gamoCenil moRvawesTan.

s.g.VI.3 ganmsazRvreli Sefaseba

41b. viqtorina mizani: monawileoba miiRon viqtorinaSi, iTanamSromlon gundebSi, iTxovon daxma-reba konkretuli SemoqmedebiTi problemis gadaWrisas, saWiroebis SemTxvevaSi.

esaubron erTmaneTs naxatebiT. amoicnon sxvadasxva epoqis, stilis cnobili nimuSebi.

s.g.VI.3; s.g.VI.4 ganmsazRvreli Sefaseba

42. Tbilisuri portreti

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, daxaton portreti naturidan, saxasiaTo niSnebis gadmocemiT. isaubron Tanaklaselebis namuSevrebSi gamoyenebul mxatvrul xerxebze,

maT sust da Zlier mxareebze.s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.6 TviTSefaseba,


43. nikala mizani: gavavarjiSoT moswavlebi natiurmortis naturidan xatvaSi. imsjelos sakuTar da sxvebis namuSevrebSi gamoyenebul xerxebsa da elementebze – masala,

koloriti. gamosaxuleba gaazrebulad gaanawilon sasuraTe sibrtyeze. namuSevarSi gamoyon mTavari.


Sefaseba44. qandakeba mizani: gavavarjiSoT moswavleebi qarTuli CuqurTmis gadaxatvaSi,

kompiuterul saxatav programaSi ritmuli ornamentis SeqmnaSi. s.g.VI.1; s.g.VI.2 s.g.VI.4 s.g.VI.6 TviTSefaseba,


45. didi oTxeuli mizani: gundurad Seqmnan kolaJi. Temis, masalis da teqnikis damoukideblad SerCeva. gadawyvetilebis erToblivad miRebisas gadainawilon funqciebi da gansazRvron

samuSaos SesrulebisTvis savaraudo dro. isaubron gundurad Sesrulebuli namuSevrebis Sinaarsze.


Sefaseba46. kakabaZis imereTi

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi grafikuli namuSevrebis naxSiriT SeqmnaSi. isaubron daviT kakabaZis namuSevrebidan miRebul STabeWdilebebze, gaixsenon da

CamoTvalon qarTuli xelovnebis sxvadasxva nimuSi.s.g.VI.2 s.g.VI.4 s.g.VI.5; s.g.VI.6 TviTSefaseba,


47. didi peizaJisti

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi naturidan peizaJis xatvaSi. gadmoscen bunebis movlenebze dakvirvebis Sedegebi da xatvisas gamoiyenon sivrcis, perspeqtivis

ZiriTadi kanonebi. isaubron namuSevarSi gadmocemul ganwyobilebaze. s.g.VI.1 s.g.VI.4 s.g.VI.5; s.g.VI.6 TviTSefaseba,


48. portretebSi asaxuli istoria

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi kulturuli dawesebulebebis daniSnulebaze msjelobaSi (muzeumebi, galerea). Seqmnan portretebi mexsierebiT,

`gamoCenili Tanamedrove~. s.g.VI.1 s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.5; s.g.VI.6 TviTSefaseba,


49. zRapruli samyaro

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, Seqmnan grafikuli namuSevrebi sxvadasxva masaliT – tuSiT an melniT. isaubron Tanaklaselis namuSevris Sinaarssa da Canafiqrze.

imsjelon qarTuli kedlis mxatvrobis cnobil nimuSebze.s.g.VI.2 s.g.VI.4 s.g.VI.5; s.g.VI.6 TviTSefaseba,


18



xelovnebis aRqma

konteqstSi

Sefasebis forma

49a. saqarTvelos kulturuli memkvidreoba

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, gaacnon Tanaklaselebs informacia, romelic moiZies xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebze.

s.g.VI.3; s.g.VI.4 s.g.VI.6 ganmsazRvreli Sefaseba

49b. gamofena `saqarTvelo Cveni samSobloa~

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi gamofenis mowyobaSi.

s.g.VI.3 ganmsazRvreli Sefaseba

49g. `Zmao, ZmiTa xar Zlieri~

mizani: xeli SevuwyoT moswavleebs umcrosklaselebis daxmarebaSi.

s.g.VI.3 dakvirveba

49d. `norCi arqeologi~

mizani: monawileoba miiRon Tematur RonisZiebaSi.

s.g.VI.5; s.g.VI.6 dakvirveba

saxelmZRvanelo dayofilia Tavebad da yoveli Tavis bolos tardeba Semajamebeli gakveTilebi. es SeiZleba iyos: viqtorina, proeqti, Tavisufali Tema, gamofena.

proeqti – saSualebas aZlevs maswavlebels, Seafasos, ramdenad kargad SeZleben moswavleebi proeqtis Temis SerCevas, dagegmvas, problemis gadawyvetas, proeqtis wardgenisas Sesabamisi terminologiis gamoyenebas, drois limitis dacvas, TanamSromlobas gundSi.

Tavisufali Tema – maswavlebeli afasebs moswavleebis praqtikul unar-Cvevebs: irCeven Tu ara damoukideblad Temas, gaxda Tu ara namuSevari ufro mravalferovani siuJeturad, gamdidrda Tu ara ferTa gama, iyeneben Tu ara fons, axerxeben Tu ara ganwyobilebis, faqturis gadmocemas, cdiloben Tu ara SuqCrdilebis gamoyenebiT moculobis STabeWdilebis Seqmnas da a.S., gaumjobesda Tu ara xatvis teqnika (xazi, kompoziciis elementi, perspeqtivis kanonebis gamoyeneba da a.S.).

gamofena – am gakveTilebze maswavlebelma unda Seafasos moswavleebis winsvla msjelobaSi, sakuTari namuSevris wardgenaSi, Tanaklaselebis namuSevrebze STabeWdilebis gamoTqmis unaris ganviTarebaSi, sxvisi namuSevris mimarT pativiscemis gamovlenaSi da a.S.

viqtorina – moswavleebisTvis saxaliso formiT xdeba ganvlili masalis codnis Semowmeba da SemoqmedebiTi midgomis, sazrianobis gavarjiSeba.

Sefaseba xdeba erovnuli saswavlo gegmiT SemoTavazebuli komponentebis mixedviT.

I saSinao davaleba.

II saklaso davaleba.

III Semajamebeli davaleba.

Sefasebisas gamoiyeneba rogorc ganmaviTarebeli, ise ganmsazRvreli Sefaseba.

moswavlis wignSi mocmulia 49 gakveTili, maswavleblis wignSi ki 64. pedagogma sarezervod darCenili gakveTilebi (49g da 49d), sakuTari Sexedulebisamebr SeiZleba Caataros.

19

20

21

22

23

saxelmZRvanelos struqtura(saxelmZRvanelos gamoyenebis instruqcia)

Cven mier warmodgenili saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis meeqvse klasis saxe lmZRvanelo Sedgeba maswavleblisa da moswavlis wignebisgan.

maswavleblis wignSi mocemulia:sarCevi:saxelmZRvanelos struqtura (saxelmZRvanelos gamoyenebis instruqcia);koncefcia;erovnuli saswavlo gegma;Sinaarsisa da miznebis ruka;sagakveTilo Temebi;gakveTilis savaraudo struqtura;literatura;gakveTilebis scenarebi;damatebiTi aqtivobebi;leqsikoni;cnobari.

moswavlis saxelmZRvaneloSi mocemulia:• saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis nimuSebi;• mokle teqstebi;• SekiTxvebi;• axali informacia (rubrika `daimaxsovre~);• muSaobis etapebi;• saSinao davaleba.

yvela gakveTilisTvis gansazRvrulia:• Tema;• mizani;• aqtivobebi;• forma;• resursi;• gakveTilis msvleloba;• mosalodneli Sedegebi (ra SemTxvevaSia mizani miRweuli);• rekomendacia;• SeniSvna;• leqsikoni;• fotoebi da reproduqciebi.

24

1-2. saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba

baroko3. baroko4. arqiteqtura5. moZraoba qandakebaSi6. SuqCrdilis kontrasti7. mravalfiguriani tiloebi8. dauviwyar ferTa gama9. portretis didostati10. yofiTi Janri11. natiurmorti12. barokos moda13. samkauli14-15. barokos memkvidreoba15a. speqtakli15b. viqtorina15g. gamofena

rokoko16. rokoko17. ferwera18. interieri19-20. moda21. dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba21a. proeqti21b. eqskursia

klasicizmi22. klasicizmi23. arqiteqtura da skulptura24. arqiteqtura da skulptura25. mxatvroba25a. xatva ganwyobilebiT25b. viqtorina25g. gamofena

impresionizmi26. impresionizmi27. STabeWdileba. mzis amosvla28. mocekvaveebis mxatvari29. bednierebis momRerali30. daumTavrebeli qandakeba31. yvavilebi31a. `davicvaT Cveni buneba~31b. gamofena

postimpresionizmi32. postimpresionizmi33. mzesumzirebi34. samoTxe dedamiwaze35. moculobiTi formebi36. avtoportreti36a. speqtakli

Tanamedrove xelovneba37. mudam ZiebaSi38. makratliT xatva39. usagno xelovneba40. gamoqvabulidan caTambjenebamde41. Tanamedrove qandakeba41a. cnobili xelovani41b. viqtorina

qarTuli xelovneba42. Tbilisuri portreti43. nikala44. qandakeba45. didi oTxeuli46. kakabaZis imereTi47. didi peizaJisti48. portretebSi asaxuli istoria49. zRapruli samyaro49a. saqarTvelos kulturuli memkvidreoba49b. gamofena `saqarTvelo Cveni samSobloa~49g. `Zmao, ZmiTa xar Zlieri~49d. `norCi arqeologi~

sagakveTilo Temebi

25

gakveTilis savaraudo struqtura

1. Temis gacnoba (10-12 wuTi)• kiTxva-pasuxi.• saxelmZRvanelos gacnoba.• msjeloba.• TemasTan dakavSirebuli

savarjiSos (aqtivobis) Sesruleba.

2. praqtikuli samuSaos Sesruleba (15-20 wuTi)• samuSao adgilis momzadeba.• praqtikuli muSaoba.

3. Sesrulebuli samuSaos ganxilva (10-13 wuTi)• prezentacia.• STabeWdilebis gaziareba.• Sefaseba (ganmaviTarebeli an

ganmsazRvreli).• TviTSefaseba.

4. gakveTilis dasruleba (5 wuTi)• samuSao adgilis dalageba.• Semdgomi gakveTilis dagegmva da

saSinao davalebis micema.

SeniSvna: gakveTilebSi mocemuli aqtivobebi maswavlebelma, SesaZlebelia, SearCios

sakuTari Sexedulebebisamebr (drois limitisa da klasSi moswavleebis raodenobis gaTvaliswinebiT).

literatura1. `mxatvroba~ (moswavleTaTvis). bakur sulakauris gamomcemloba, 2005.2. www.museum.ge.3. www.hermitagemuseum.org.4. http://www/museum.ru/gmii.5. www.skd-dresden.de/en/museen/kunstgewerbemuseum.html.6. www.louvre.fr.7. vikipedia (Tavisufali enciklopedia): http://ka.wikipedia.org/; http://en.wikipedia.org; http://

ru.wikipedia.org/8. The Guide to Great Art on the Internet (ART CYCLOPEDIA) http://www.artcyclopedia.com/9. ВиртуальнаягалереяживописиSmallBay:http://smallbay.ru/10. Online Art Museum: http://www.abcgallery.com/11. Энциклопедияискусства:http://www.artprojekt.ru/12. Sedevrebi da saukuneebi. k. maCabeli, Tbilisi, 200113. Zveli msoflios istoriis enciklopedia. bakur sulakauris gamomcemloba, 2006.14. miTologiuri enciklopedia ymawvilTaTvis, bondo macaberiZis gamomcemloba, 2004.15. msoflio istoriis enciklopedia, bakur sulakauris gamomcemloba, 2006.16. msoflios udidesi saocrebani. gamomcemloba globusi, 2002.17. berZnul-romauli miTebi da maTTan dakavSirebuli frTiani gamoTqmebi. bakur sulakauris

gamomcemloba, 2007.18. virtual.parkland.edu19. dardel.info/museu/20. mcire enciklopedia – xelovneba. bakur sulakauris gamomcemloba, 2010.21. ИскусствосоветскойГрузии1921-1970.В.Беридзе,Н.Езерская,1975.22. lado gudiaSvili. saqarTvelos sainformacio saagento, Tbilisi, 1979.23. daviT kakabaZe. saqarTvelos sainformacio saagento, Tbilisi, 1979.24. qeTevan maRalaSvili. nana mircxulava, Tbilisi, xelovneba, 1982.25. elene axvlediani, saqarTvelos sainformacio saagento, Tbilisi, 1980.26. niko firosmani. `avrora~, leningradi, 1983.27. smallbay.ru/david.html28. www.art.useug.com/impres.html29. http://clubs.ya.ru/fetes-galantes/replies.xml?item_no=131

26

gakveTili 1-2

Tema: saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba.mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, damaxasiaTebeli niSnebis da detalebis gamo-

yenebiT SeZlon sxvadasxva kulturaTa xelovnebis nimuSebis amocnoba da msjeloba imaze, Tu rogor aisaxeba maTze socialuri, religiuri da istoriuli konteqsti. Seasrulon samuSao gundSi funqciebis gadanawilebiT. VI.3. VI.4. VI.5.

aqtivobebi: kiTxva-pasuxi, me-5 klasSi ganvlili masalis gameoreba. msjeloba sxvadasxva epoqis xelovnebis nimuSebze, maT Taviseburebebze. muSaoba gundSi. na-muSevrebis daTvaliereba da maTi ganxilva. STabeWdilebis gaziareba (msjeloba, ganxilva, Sedareba).

forma: jgufuri da gunduri.resursi: formatis furclebi, saRebavebi an feradi fanqrebi, saxatavi fur-

clebi, Savi fanqari, saSleli.gakveTilis msvleloba: 1. maswavlebeli mokled isaubrebs saxviTi da gamoy-

enebiTi xelovnebis ganviTarebis periodebze. dausvams SekiTxvebs: ra gaxsovT mRvimeebis mxatvrobaze? ra Temebia asaxuli gamoqvabulebis kedlebze? ra masa-las iyenebdnen xatvisas? ra gaxsovT egviptis xelovnebis Sesaxeb? xelovnebis ra dargebi iyo ganviTarebuli egvipteSi? gaixseneT mumificirebis wesebi. ra-tom akeTebdnen mumiebs? rogori iyo egvipturi kedlis mxatvroba? qandakeba? ra gaxsovT berZnuli xelovnebis Sesaxeb? xelovnebis nimuSebis Seqmnisas ra iyo ber-ZnebisTvis mTavari?

2. msgavsi SekiTxvebiT maswavlebeli Seaxsenebs Zveli romis, gotikuri da aRorZinebis epoqis, aseve, qarTuli xelovnebis Taviseburebebs. cdilobs, msjelobaSi yvela moswavlem miiRos monawileoba. Tu klasSi aris specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone moswavle, SeiZleba mas ufro martivi,

27

konkretuli SekiTxva dausvas. gaecnobian sa xelmZRvanelos. moswavleebi msjeloben sxvadasxva kulturis xelovnebis nimuSebze, axasiaTeben epoqas, isaubreben xelovnebis dargebze, masalaze, ferebze, kompoziciaze, da a.S. aseve, yoveli epoqis Taviseburebebze, damaxasiaTebel niSnebze. msjeloben, Tu rogor aisaxa socialuri, istoriuli da religiuri konteqsti xelovnebis nimuSis vizualur mxareze.

3. Semdeg gadanawildebian gundebSi, TiToeuli gundi airCevs epoqas da Seqmnis namuSevars – miniproeqts am epoqaze. samuSaos dawyebamde gadainawileben gundSi funqciebs – movaleobebs.

4. namuSevrebis dasrulebis Semdeg moswavleebi daaTvaliereben maT, avtorebi waradgenen proeqts, usvamen erTmaneTs SekiTxvebs an amateben informacias. aRniS-naven TiToeuli proeqtis Zlier da sust mxareebs. maswavlebeli proeqtebs af-asebs ganmaviTarebeli SefasebiT, sTxovs, CainiSnon saSinao davaleba.

mizani miRweulia, Tu moswavleebi amoicnoben da imsjeleben sxvadasxva kul-turis xelovnebis nimuSebze. Seqmnian proeqtebs gundurad.

axsenebs moswavleebs TviTSefasebis rubrikis Sevsebis principebs, etyvis, rom momavalSi gakveTilebze Seavseben mas.

SeniSvna: erTi gakveTili SeiZleba daeTmos msjelobasa da kiTxva-pasuxs, meo-re ki proeqtebis momzadebasa da prezentacias.

saxelmZRvaneloSi mocemuli reproduqciebi da fotoebi:1. tasilin-ajeris platos mxatvroba. 2. sfinqsi.3. samoTrakieli nike. 4. koliseumi.5. domeniko qualio. `reimsis sakaTedro taZari~. 6. leonardo da vinCi. `mona liza /jokonda/~. luvri, safrangeTi.7. sveticxoveli, mcxeTa.8. Zveli berZnuli keramika.

28

TviTSefasebis rubrikis nimuSi

1. rogor Seasrule davaleba?

2. rTuli iyo Tu ara es gakveTili?

3. kmayofili xar am gakveTiliT?

4. ra gaige axali am gakveTilze?

kargad

advili (yviTeli)

kmayofili

damakmayofileblad

arc ise advili (cisferi)

arc ise kmayofili

cudad

rTuli (lurji)

ukmayofilo

gakveTili 3

2. sfinqsi

me-17 saukuneSi, daaxloebiT 400 wlis win, evropis bevr qveyanaSi aR-mocenda da gavrcelda axali stili xelovnebaSi _ baroko. renesansis msgavsad, barokos samSoblod italias miiCneven. barokos periodSi Seiqmna uamravi xelovnebis nimuSi, dResac rom waruSlel STabeWdilebas axdenen mnaxvelebze. barokos xelovnebisTvis damaxasiaTebelia sazeimo ganwyoba, mediduroba, morTulobis simdidre.

barokos periodis mxatvrebisTvis umTavresi amocana iyo, namuSevarSi gadmoecaT personaJebis emociebi, dramatuli gancdebi, mediduri da bob-oqari buneba. amas isini aRweven moZraobebis, Jestebis, mimikis xazgasmiT. Suqisa da Crdilis mkveTri monacvleoba ki aZlierebs am ganwyobilebis efeqts. swored amitom uwodeben barokos mxatvrobas dramatul-emociur stils.

barokos stili gavrcelda xelovnebis sxvadasxva dargSi _ musikaSi, literaturaSi, Teatralur xelovnebaSi.

renesansis dros xelovnebis yoveli dargi damoukidebeli, srulfaso-vani iyo. ra xdeba barokos periodSi? arqiteqturaSi Serwymulia qandake-ba, ferwera, dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis nimuSebi. iqmneba er-Tiani ansambli, romelic garemos organuli nawili xdeba Tavisi parkebiT, SadrevnebiT da a.S.

1. jovani lorenco bernini,`wminda tereza~

4. rembrandti van reini, `balTazaris lxini~

3. peter paul rubensi, `wminda giorgi da drakoni~

5. barokos moda 6. diego velaskesi, `mrTvelebi~

2. wminda petres taZris sakurTxeveli (vatikani)

saSinao davalebainternetSi moiZie masala `barokos~ periodis Sesaxeb.

daimaxsovre!

baroko (portugaliurad

perola barroca) _

uswormasworo

margaliti.

14 15

3 baroko

• rogor daaxasiaTebdi barokos periodis namuSevrebs?• riTi gansxvavdebian isini renesansis periodis xelovnebis nimuSebisgan?• romeli namuSevari mogewona gansakuTrebiT? ratom?

Tema: baroko

29

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi, gamosaxon sakuTari Tavi da sxvebi gamo-gonil situaciaSi, daicvan Tanafardoba, proporcia da gamoTqvan azri Canafiqris Sesaxeb. VI.1. VI.3. VI.4. VI.5.

aqtivobebi: saubari, saxelmZRvanelos gacnoba, kiTxvebze pasuxi, namuSevris Seqmna, ganxilva, azris gamoTqma, savarjiSo, TviTSefaseba.

forma: individualuri, jgufuri, gunduri.resursi: saxatavi masala: fanqrebi, guaSis saRebavebi, TeTri furclebi, Savi

fanqari, saSleli, moswavlis saxelmZRvanelo, TvalsaCino masala.gakveTilis msvleloba: 1. wina gakveTilze gaixseneT, Tu ra iciT xelovnebis

sxvadasxva dargze, stilze, imsjeleT, ram ganapiroba maTi aRmoceneba da ganviTa-reba. dReidan SeiswavliT kidev erT umniSvnelovanes stils xelovnebaSi – baro-kos.

2. me-17 saukune didi geografiuli da mecnieruli aRmoCenebis, ayvavebis xanaa. qristefore kolumbma aRmoaCina amerika, magelanma imogzaura dedamiwis garSemo, ga-lileo galileim da kopernikma didi astronomiuli aRmoCenebi gaakeTes. swored am dros aRmocenda xelovnebis axali stili – baroko. miuxedavad imisa, rom mis samSoblod italias miiCneven, aranakleb mniSvnelovnad, sainteresod da Taviseburad ganviTarda igi safrangeTSi, espaneTSi, holandiaSi, sxva evropul qveynebSi da didi memkvidreoba dagvitova.

3. arsebobs sxvadasxva mosazreba, Tu ras niSnavs termini – baroko. erTni fiqroben, rom sityva baroko warmoiSva portugaliuridan. ase eZaxdnen portu-galieli mezRvaurebi araswori formis `dawunebul~ margalitebs. meoreni ki Tv-lian, rom es franguli sityvaa da iTargmneba, rogorc ucnauri, uCveulo, arabu-nebrivi.

4. barokos stili xasiaTdeba dekoratiulobiT, grandiozulobiT, gazviadebu-lobiT, dinamikurobiT.

5. baroko ara marto xelovnebis axali stilia, aramed cxovrebis axali wesic, romelSic wamyvani adgili ukavia arqiteqturas, romelic aerTianebs xelovnebis sxvadasxva dargs da organuladaa Serwymuli garemosTan.

6. barokos periodis sasaxleebi da Senobebi morTulia reliefebiT da skulp-turebiT. Senobas yovelTvis axlavs parki, baRi, romelsac amSvenebs Sadrevnebi da skulpturebi. interieri gamoirCeva feradovnebiT, uxvadaa morTuli sar-keebiT, moxatuli kedlebiT da WeriT, CuqurTmebiT, uzarmazari brolis WaRebiT, inkrustirebuli da CuqurTmiani avejiT. yvelgan sufevda mediduri, mdidruli, sazeimo ganwyobileba. aseT sasaxleebSi xSirad imarTeboda mejlisebi, seirnobebi baRebSi, banqos TamaSi, karnavalebi, musikaluri da Teatraluri warmodgenebi. swored am periodSi gaimarTa pirveli saopero warmodgenac, Seiqmna opera.

7. barokos stili aseve aisaxa imdroindel modazec. rogorc qalebis, aseve mama kacebis samosi gamoirCeoda gansakuTrebuli morTulobiT, detalebis simrav-liT, maqmanebisa da samkaulis siuxviT.

8. maswavlebeli sTxovs, gaecnon saxelmZRvanelos, upasuxon SekiTxvebs, gamoTqvan mosazrebebi.

ekiTxeba: SegeqmnaT warmodgena barokos periodze? icodiT raime am periodis Se saxeb wignebidan, filmebidan an satelevizio gadacemebidan?

9. sTxovs, Seqmnan namuSevari gamogonil situaciaze – gamosaxon Tavisi Tavi da megobrebi barokos periodSi (sasaxleSi, parkSi, SadrevanTan). Seecadon, namu-SevarSi asaxon saganTa Tanafardoba, proporcia.

10. namuSevrebis dasrulebis Semdeg aTvaliereben maT, gamoTqvamen azrs av-toris Canafiqris Sesaxeb, ra Temazea namuSevari? ra mxatvruli xerxebia gamoy-

30

enebuli? ra koloritia? ra masaliTaa Sesrulebuli? Cans Tu ara namuSevarSi barokos stilis gavlena. ra detali an mxatvruli xerxi migvaniSnebs amaze? aRniSnaven saukeTeso namuSevrebs, asabuTeben mosazrebas. aris Tu ara daculi proporcia? avseben TviTSefasebis rubrikas.

11. maswavlebeli dayofs klass gundebad da daurigebs baraTebs. baraTze dawerili iqneba romelime epoqis saxelwodeba, maT Soris barokoc. gundebma unda Camoweron epoqisTvis damaxasiaTebeli gansazRvrebebi, Semdeg waukiTxon sxva gun-dis wevrebs, moswavleebma unda gamoicnon, romel epoqazea saubari.

12. gakveTilis bolos maswavlebeli sTxovs, Seinaxon namuSevrebi momavali gamofenisTvis, CainiSnon saSinao davaleba. internetSi moiZion informacia baro-kos periodis Sesaxeb.

mizani miRweulia, Tu moswavleebi Seqmnian namuSevrebs da isaubreben, ramdenad SeZles Canafiqris ganxorcieleba. aris Tu ara asaxuli namuSevrebSi Tanafar-doba, proporcia?

SeniSvna: davalebis micemisas maswavlebelma unda gaiTvaliswinos sssm moswav-leebis SesaZ leblobebi da saWiroebebi da miawodos maT Sesabamisi davaleba. gad-amwyveti mniSv neloba eniWeba mxardaWeris aRmoCenas.

• www.arthistory.ru.baroque• https://facts.ge.xelovnebasaxelmZRvaneloSi mocemuli reproduqciebi da fotoebi:1. jovani lorenco bernini (1598-1680). `wminda tereza~ (1645-1652, marmarilo).

eklesia santa maria dela vitoria, romi, italia.2. wminda petres taZris sakurTxeveli (vatikani).3. peter paul rubensi. `wminda giorgi da drakoni~ (1606-1607). prado, madri-

di, espaneTi.4. rembrandti van reini. `balTazaris lxini~ (1635). erovnuli galerea, lon-

doni, didi britaneTi.5. barokos moda.6. diego velaskesi. `mrTvelebi~ (1655-1657). prado, madridi, espaneTi.

Documents

jana (darejan) kaxiani - mes.gov.ge VI... · III Tavi – klasicizmi IV Tavi – impresionizmi V Tavi – postimpresionizmi VI Tavi – Tanamedrove xelovneba VII Tavi – qarTuli