Japanse invloeden

op Sergej

Eisenstein

Riga 23 januari 1898 – Moskou 11 februari 1948

L'Histoire D'Un Crime ca. 1901-1903Georges Méliès

The Gambling Room. Design for drama by M.Lermontov Masquerade, 1917 Paper mounted on cardboard, gouache, bronze, silver. 68,5x98 cm.

Alexander Golovin

Masquerade ProductionAlexandrinsky Theatre, 1925Vsevolod Meyerhold(Director)

Murder at the Temple 1854

A scene from a Kabuki play - three ruffians attack a traveler outside a country temple. Many nineteenth century Kabuki plays were extremely violent - prints of them reflected this with realistic depictions of blood, decapitations, etc. Utagawa Toyokuni II

Kabuki Theater

KAII MOJI – een combinatie van simpele elementen

Voorbeelden

•Graan en vuur vormen samen herfst

•Zet zon achter een boom en je krijgt oost (vaak uitgelegd als de richting waar de zon opkomt achter de bomen)

•Zon en maan vormen helder

•Vrouw onder een dak vormt veilig

•Varken onder een dak vormt huis

bedauwde halmenbuigen in de noorderwindde dorsers grommende dag zal weer stoffig zijnof valt er malse regen?

Jane Reichold

Een tanka is een lyrisch gedicht.

De tanka is te karakteriseren als een ' uitgebreide ' haiku, in ons taalgebied vergelijkbaar met het miniatuursonnet.

In tegenstelling tot de haiku, die objectiviteit betracht, laat de

tanka het uiten van emoties toe.

furu ike ya Ach oude vijver kawazu tobikomu een kikker springt er in;

mizu no oto geluid van water.

Matsuo Basho

Een haiku is een klassieke dichtvorm (17e eeuw) afkomstig uit Japan en drukt, in de klassieke vorm, een ogenblikservaring uit, soms gelinkt aan en geïnspireerd door Zen.

Ichikawa Sadanji

metzijn Kabuki gezelschap in Moskou en Leningrad

De theatrale elementen – de taal, de kostuums, de bewegingen van

de acteurs, het podium, de muziek – verenigd om een totaal theater te scheppen.

De geluidseffecten in Kabuki staan volledig in verband met de

visuele effecten.

Wat Eisenstein ook ontdekt in de oosterse theatervormen, is de

‘harde overgang’.

Eisenstein zag Kabuki niet als exotische kunst, maar als een

‘monistisch geheel’

Een andere vorm die Eisenstein overneemt uit het kabuki theater is de

formalisering.

Het Kuleshov-effect werd blootgelegd door de Russische filmmaker Lev Kuleshov rond 1918.

Shot A: Het neerslaan van de arbeidersopstand (these)

Shot B: Het slachten van vee (antithese)

Resultaat (C) als synthese: de symbolische betekenis dat de arbeiders vee zijn.

Voorbeeld dialectische aanpak

These: de bourgeoisie

Antithese: het proletariaat

Synthese: klassenloze maatschappij

Intellectuele montage

‘Pantserkruiser Potemkin’

1. Mannen en maden2. Drama op het halfdek3. Een appèl van de doden4. De trappen van Odessa5. Aanval van de kozakken

De film is gestructureerd rond vijf episoden, die door tussentitels worden aangekondigd:

opgenomen van juli tot

en met november 1925

Combinatie losse close-ups –

Nieuwe kwalitatieve verhouding tot elkaar

Beroemde montagescène: drie stenen leeuwen –een slaapt, een ontwaakt en een staat op – met elkaar in verband gebracht wekken ze de indruk van een enkele leeuw die zich opricht alsof hij protesteert.

Montage in ‘De trappen van Odessa’

‘Ivan de Verschrikkelijke’

.

In kabuki: dialogen en monologen worden gereciteerd met de muzikale begeleiding.

De genoemde formalisering wordt deels bereikt door

‘gedesintegreerd’ acteren.

In ‘Ivan de Verschrikkelijke’: acteurs declameren,

dikwijls op muziek van Prokofiev, die de contrapunt techniek gebruikte om de partituur naar de beelden te vormen

Eisensteins bijdrage aan de film is niet alleen montage.

Hij introduceerde ook

verrassende camerastandpunten,

wist licht te manipuleren en

werkte vaak met gewone mensen in plaats van acteurs.

Vernieuwende montagetechniek -

verschil tussen metrische montage,

ritmisch,

tonaal, boventonaal en

intellectueel

.Sergej Eisenstein

Metrisch wil zeggen, puur op de filmlengte. Je kan ook steeds kortere stukken film achter elkaar zetten. Overigens vond Eisenstein ook uit dat een metrische cut in de lengte van de hartslag, extra goed werkt.

Ritmisch, tijd speelt ook een rol, maar vooral beeldritme. Ook het ritme van de muziek. In Nevski is hij een van de eersten die de montage afstemt op de muziek (in plaats

van andersom: de muziek die zich aanpast aan de beelden).

Tonaal gaat uit van de emotionele betekenis van naast elkaar geplaatste shots;

Boventonaal, ook wel associatief, is de stapeling van de eerste drie methoden

om tot een synthese te komen, een meer abstract effect op het publiek.

Voorbeeld: de montage met mist in deel 3 van Potomkin;

Intellectueel

Twee verschillende shots laten bij het publiek een derde gedachte opkomen.

Filmografie

•Staking (1925)•Pantserkruiser Potjomkin (1925)•Oktober (1927)•Storm over La Sarraz (1929, verloren geraakt)•Oud en nieuw / De generale lijn (1929)•Aardbeving in Oaxaca (1931)•Que viva Mexico! (1931/32, niet voltooid)•Bezjin-weide (1935/37, niet voltooid)•Alexander Nevski (1938)•Ferganakanaal (1939, niet voltooid)•Ivan de Verschrikkelijke / deel I (1945)•Ivan de Verschrikkelijke / deel II (1946/1958)•Ivan de Verschrikkelijke / deel III (1946, niet voltooid en vernietigd)