34
1 دوره دﻛﺘﺮي ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﺮاﻳﺶ اﺳﻼم ﻣﻘﺪﻣﻪ و ﻣﻌﺮﻓﻲ رﺷﺘﻪ دوره دﻛﺘﺮي ﺗﺨﺼﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﺮاﻳﺶ اﺳﻼم ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم در داﻧﺸﮕﺎه اﺻﻔﻬﺎن از ﺳﺎل1381 ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻧﻤﻮده و ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻫﺮﺳﺎﻟﻪ از ﺑﻴﻦ داوﻃﻠﺒﻴﻦ ﺗﺤﺼﻴﻞ در اﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ و ﮔﺮاﻳﺶ ﺗﻌﺪادي داﻧﺸﺠﻮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ا ﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﺮوزه ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻼن آن ﻧﻴﺰ در ﻣﺮاﻛﺰ ﻋﻠﻤﻲ و ﭘﮋوﻫﺸﻲ و اﺟﺮاﻳﻲ ﻛﺸﻮر ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﮔﺴﺘﺮدﮔﻲ ﺣﻴﻄﻪ ﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗ ﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم، ﺿﺮورت درك ﺷﻨﺎ ﺧﺖ ﻋﻤﻴﻖ ﺗﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي اﻳﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺿﺮورت ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﺎﻳﺶ را روﺷﻦ ﻣﻲ ﺳﺎ زد. اﻟﻒ- ﻛﺎﺳﺘﻲ ﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻮﺟﻮد: ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻮﺟﻮد از زﻣﺎ ن ﺗﺎﺳﻴﺲ اﻳﻦ ﮔﺮاﻳﺶ در ﻛﺸﻮر ﺗﺪوﻳﻦ ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﺎن و ﻣﻘﺘﻀﻴﺎت روز در ﺟﻬﺖ روز آ ﻣﺪ ﻛﺮدن آن اﻗﺪاﻣﻲ ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ اﺻﻼح ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮاي ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ آﻣﻮزﺷﻲ و ﭘﮋوﻫﺸﻲ داﻧ ﺸﺠﻮﻳﺎن دﻛﺘﺮي ﺿﺮوري اﺳﺖ. ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ دﻻﻳﻞ ﺿﺮورت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: 1 - در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﭘﺎره اي ﺣﻮ ز ه ﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم و ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﺑﻪ وﻳﮋه ﺣﻮزه ﺷﺮق و ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ آﺳﻴﺎ و ﺟﻬﺎن اﺳﻼم در دوره ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻣﻮرد ﻏﻔﻠﺖ ﻗﺮار ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ. 2 - ﺑﺮﺧﻲ دروس ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ داﺷﺘﻪ و ﻳﺎ ﺗﻜﺮار ﻣﺒﺎﺣﺚ د وره ﻛﺎرﺷ ﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ را در ﺑﺮ دارﻧ. 3 - روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺟﺪﻳﺪ و ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺘﻀﻴﺎت زﻣﺎن ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﻧﺪارد. 4 - ﺑﺮﺧﻲ از دروس داراي ﺳﺮﻓﺼﻞ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ. ﻟﺬا ﺗﺒﻴﻴﻦ دﻗﻴﻖ ﺳﺮﻓﺼﻞ دروس ﺿﺮوري اﺳﺖ. 5 - ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺄﺧﺬ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه ﺑﺮاي در وس ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺒﻮده ﻟﺬا ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺄﺧﺬ دروس ﻛﺎﻣﻞ ﮔﺮدد. 6 - در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﺗﻜﻠﻴﻒ اﺳﺘﺎد، داﻧﺸﺠﻮ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ارزﺷﻴﺎﺑﻲ دروس ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد. ب- اﻫﺪاف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﻲ ﺟﺪﻳﺪ: 1 - ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺿﺮورﺗﻬﺎ و ﻣﻘﺘﻀﻴﺎت ﺟﺪﻳﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺤﻮﻻت و روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﺗﺎزه در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎي ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ. 2 - ﭘﻨﺞ درس ﻣﻌﺎدل10 واﺣﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دروس اﻟﺰاﻣﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺟﺪول، درس را اﺻﻼح و ﺗﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ دوﻟﺖ ﻋﺜﻤﺎﻧﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻋﻨﺎوﻳﻦ درس ﺟﺪﻳﺪ ﺗﺤﻮﻻت ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﭘﺲ از ﺳﻘﻮط ﺑﻐﺪاد. 3 - ﺟﺪول دروس اﺧﺘﻴﺎري ﺷﺎﻣﻞ11 درس و22 واﺣﺪ ﭘﻴﺶ ﺑ ﻴﻨﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ دروس ﻧﻘﺪ و ﺑﺮرﺳ ﻲ ﻓﺘ ﻮح اﺳﻼﻣﻲ، اﺳﻼم در ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ آﺳﻴﺎ، ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻨﮕﻬﺎي ﺻﻠﻴﺒﻲ و اﺳﻼم در اﻧﺪﻟﺲ ﺑﻌﻨﻮان درس ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه اﻧﺪ. 4 - ﺳﺮﻓﺼﻞ ﺑﺮاي دروس ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻟﺰاﻣﻲ و اﺧﺘﻴﺎري ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ. 5 - ﺑﺎ ﺗﻘﻮﻳﺖ روﻳﻜﺮد ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ و ﺗﺒﻴﻨﻲ، ﻫﻤﭙ ﻮﺷﺎﻧﻲ ﺑﺎ درو س ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ اﺻﻼح ﺷﺪه ا ﺳﺖ. 6 - ﻣﻨﺎﺑﻊ د ر ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺮﻓﺼﻞ ﻫﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

K[05 ˙˙ A b & :C W0 ˘ + ˙˝% b * ˙ :' + '> ˙H 22 b 11 4ˆ ' ? b ˛ ˙A - 3 ... (1346 ) .J M˜ ;7 + s. -#$% $% D ˆ :˜ .˛0@ˆ ˙ C ˜ *9 & .(1371 ) .y M % '+ s. '6 'ˆ K $ %

Embed Size (px)

Citation preview

1

دوره دكتري تاريخ گرايش اسالم

مقدمه و معرفي رشتهدوره دكتري تخصي تاريخ گرايش اسالم با هدف تربيت متخصصين تاريخ اسالم در دانشگاه اصفهان از سال

شروع به فعاليت نموده و تاكنون هرساله از بين داوطلبين تحصيل در اين مقطع و گرايش تعدادي دانشجو 1381ست كه امروزه فارغ التحصيالن آن نيز در مراكز علمي و پژوهشي و اجرايي كشور مشغول به خدمت اشده پذيرفته تاريخ اسالم با توجه به خت عميق تري در تاريخ اسالم، ضرورت درك شنامطالعات هاي گستردگي حيطه. شده اند

.زداين جامعه ضرورت پرداختن هرچه بيشتر به اين گايش را روشن مي ساويژگي هاي :كاستي هاي برنامه موجود -الف زمان و ن تاسيس اين گرايش در كشور تدوين گرديده و با توجه به شرايطبا توجه به اينكه برنامه موجود از زما

مد كردن آن اقدامي صورت نگرفته است به نظر مي رسد اصالح برنامه براي ارتقاي مقتضيات روز در جهت روز آ :مهمترين داليل ضرورت برنامه موجود عبارتند از. شجويان دكتري ضروري استسطح آموزشي و پژوهشي دان

هاي تاريخ اسالم و جهان اسالم به ويژه حوزه شرق و جنوب شرقي آسيا و ه زدر برنامه موجود پاره اي حو - 1 .جهان اسالم در دوره معاصر مورد غفلت قرار گفته است

.دبر دارنناسي ارشد را در وره كارشبرخي دروس همپوشاني داشته و يا تكرار مباحث د - 2

قرار گرفته اند در برنامه موضوعاتي كه با توجه به مقتضيات زمان مورد توجه رويكردهاي پژوهشي جديد و - 3 .درسي موجود جايگاهي ندارد

.لذا تبيين دقيق سرفصل دروس ضروري است. برخي از دروس داراي سرفصل نيستند - 4

.لذا فهرست منابع و مأخذ دروس كامل گرددوس كافي نبوده منابع و مأخذ معرفي شده براي در - 5

. در برنامه درسي موجود تكليف استاد، دانشجو و چگونگي ارزشيابي دروس تبيين نشده بود - 6

:اهداف برنامه درسي جديد - ببا توجه به ضرورتها و مقتضيات جديد و همچنين تحوالت و رويكردهاي تازه در مطالعات و پژوهشهاي - 1

.اسالم برنامه جديد تبيين گرديده استتاريخ

را اصالح و درس ،كه در اين جدول واحد به عنوان دروس الزامي مشخص شده 10پنج درس معادل - 2 .عناوين درس جديد تحوالت جهان اسالم پس از سقوط بغداد تا تشكيل دولت عثماني ارائه شده است

وح ي فتيني شده است كه دروس نقد و بررسواحد پيش ب 22درس و 11جدول دروس اختياري شامل - 3اسالمي، اسالم در جنوب شرقي آسيا، تاريخ جنگهاي صليبي و اسالم در اندلس بعنوان درس هاي جديد در

.برنامه پيش بيني شده اند

.سرفصل براي دروس مختلف الزامي و اختياري تدوين شده است - 4

.ستس كارشناسي ارشد اصالح شده ادرو وشاني بابا تقويت رويكرد تحليلي و تبيني، همپ - 5

.ر پايان سرفصل ها ارائه شده استمنابع د - 6

2

اسالم تاريخ گرايشدكتري تخصصي روس د

���اد درس ���� عنوان درس

١ � تاريخ نگاري و نقد منابع تاريخ اسالم

٢ � )هجري 40از بعثت تا سال (تاريخ صدر اسالم

٣ � اموي و عباسي مطالعه تطبيقي تاريخ اسالم در دوره

٤ � سير تحول فرهنگ و تمدن اسالمي

٥ � تحوالت جهان اسالم پس از سقوط بغداد تا تشكيل دولت عثماني

دروس اختياري

���������������� �� عنوان درس������

١

� جزيره العرب پيش از اسالم

٢

� تاريخ تشيع

٣

� تحوالت تاريخ اسالم در شمال آفريقا

٤

� والت تاريخ اسالم در شبه قاره هند و آسياي مركزينقد و بررسي تح

٥ � تاريخ تحوالت عثماني و تركيه جديد

٦

� جهان اسالم پس از جنگ جهاني اول

٧

� جغرافياي تاريخي جهان اسالم

٨

� نقد و بررسي فتوح اسالمي

٩

� و اقيانوسيه آسيااسالم در جنوب شرقي

١٠

� تارخ جنگهاي صليبي

١١

� م در آندلساسال

3

تاريخ نگاري و نقد منابع تاريخ اسالمChronology and the Criticism of Islam's History Sources

�� ���� ���� :2

���� ���� ���� ـ :

���� �� :����� ������� : �

نايع قد و تحليل شعب و مي و نتاريخ نگاري و مكاتب آن در تمدن اسالم تبيين، تحليل و نقد : ��� ���

ياسالم نگاري تاريخ

�� ���� :

هاي شكل گيري تاريخ نگاري در اسالم ـ زمينهسيره نگاري، مغازي، طبقات، فتوح، انساب، خراج، تراجم، (ـ شناخت شعب گوناگون تاريخ نگاري در تمدن اسالمي

)تاريخهاي محلي، ملل و نحل و تاريخهاي عمومي )مكتب حجاز، عراق، شام، مصر، يمن، ايران و آندلس( تاريخ نگاري در تمدن اسالمي ـ شناخت مكاتب هاي نقد و بررسي منابع تاريخ اسالم ـ شناخت شيوه

ـ شناخت علوم كمكي در تاريخ اسالم همچون درايه، رجال و جغرافيا و جامعه شناسي تاريخي

���� �������� ��� ��� ����� �� � !"#�$

* * *

%��& :

.پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي: تهران. علم تاريخ در گسترة تمدن اسالم). 1377. (ـ آيينه وند، ص .دارالشون الثقافه العامه: بغداد. التاريخ والمورخون). ق.هـ1414. (ح. ـ اسغراوي، ع . ه خدمات فرهنگي رسامؤسس: تهران. روش شناخت سنت و تاريخ اسالم). 1363. (ـ افتخارزاده، م

4

: تهران). زير نظر رسول جعفريان) (مجموعه مقاالت(نقد و بررسي منابع سيره نبوي ). 1378. (ـ جعفريان، ر . پژوهشكده حوزه و دانشگاه و سازمان سمت

.انتشارات دانشگاه شهيد بهشتي: تهران. تاريخ نگاران ) 1372. (ـ حميدي، ج .بوستان كتاب قم: قم ). مجموعه مقاالت(تاريخ و تاريخ نگاري اسالمي دانش). 1382. (ـ حضرتي، ح .انتشارات آستان قدس رضوي: مشهد). ترجمه اسداهللا آزاد(تاريخ تاريخ نگاري در اسالم ). 1368. (ـ روزنتال، ف .سالمي ايرانبنياد تاريخ انقالب ا: قم . جريان شناسي تاريخ نگاريها در ايران معاصر ). 1371. (ـ شكوري، ا

.انتشارات سمت: تهران. تاريخ نگاري در اسالم). 1375. (ـ عالم زاده، ه و سجادي،ص .نشر گستره: تهران). ترجمه يعقوب آژند) (مجموعه مقاالت(تاريخ نگاري در اسالم ). 1361. (و ديگران. ـ گيب،آ

.انتشارات الهدي :تهران. كتاب شناسي تاريخ اسالم). 1379. (و خانجاني، ق. ـ نوري، م

- The Encyclopedia of Islam. (1998 ). Newyork: Rout ledge.

- Khalidi Delhi, t. (1976). Islamic Historiography. Albany.

- Rosenthal, F. (1968 ). A history of Muslim, Historiography. 2 vol. Leideny.

Edenburge.

5

چهل يك هجرينقد و بررسي تاريخ صدر اسالم تا سال The Study and Criticism of Islam, from Its Rise until Year ٤١ A.H

�� ���� ���� :2

���� ���� ���� :�

���� �� :����� ������� : �

تحليلي ابعاد گوناگون حيات سياسي و اجتماعي صدر اسالم تا سال سي و پنج هجري بررسي: ��� ���

�� ���� :

اسالم در زمان ظهور ـ تحليل اوضاع و احوال سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي جزيره االعرب

العرب ةـ ساختار سياسي و اجتماعي مكه و اهميت و جايگاه آن در جزير

قبل از اسالم العرب ةوضاع ديني جزيرـ شناخت تحليلي ا

نزول وحي و پيدايش مسلمانان اوليهـ و ويژگيهاي آن) ص(هاي تبليغي پيامبر ـ شيوه

هجرت ـ تحليل اوضاع و احوال اجتماعي و اقتصادي يثرب در آستانة ـ نقد و بررسي روايات تاريخ درباره هجرت به يثرب

دولت در مدينه منورهدر ايجاد ) ص(ـ گامهاي نخستين پيامبر با يهوديان و مسيحيان) ص(ـ روابط پيامبر اكرم

با منافقين) ص(ـ روابط پيامبر اسالم با سران ساير كشورها) ص(ـ روابط پيامبر اسالم

)ص(ـ بررسي ابعاد تاريخي جانشيني پيامبر ـ نقد و بررسي روايات جنگهاي رِده

ـ نقد و بررسي روايات فتوحات اسالمي ررسي وضعيت تشيع در دوران خلفاـ ب

���� �������� ��� ��� ����� �� � !"#�$

* * *

6

%��& :

. المدرسه المحروسه: غتنعه. اخبار مكه شرفها اهللا تعالي و ماجاء فيها من االثار). ق.هـ1275. (ـ ازرقي، م .دارالكتب العلميه: بيروت ).تحقيق رضوان محمد رضوان(فتوح البلدان ). هـق1398. (بالذري، ا ـ

.دارالفكر: قم). تحقيق فهيم محمد تسلتوت( تاريخ المدينه المنوره ). ق.هـ1401. (ش. ـ بصري، ا . كتاب سراي بابل: بابل). ترجمه محمدحسين روحاني( تاريخ مفصل عرب قبل از اسالم ). 1367. (ـ علي، ج

.مؤسسه االعلمي للمطبوعات: يروتب. تاريخ الرسل و الملوك) ق.هـ1409. (طبري م ـ .مطبعه مصطفي البابي الحلبي: مصر). تحقيق مصطفي السقّاد و ديگران(السيره النّبويه ). 1375. (ـ هـشام، ع .المطبعه الحسينيه: مصر. طبقات الشافيعه الكبري). بي تا. (ـ سبكي، ع .انشگاه آكسفوردد: لندن ).تحقيق مارسدن جونس( المغازي ). 1345. (ـ واقدي، م .مطبعه اليمينه: القاهره. فتوح الشّام). ق. هـ1409. (ـ واقدي، م .دارالغرب االسالمي: بيروت ).تحقيق يحيي الحجبوري. (كتاب الرّره). ق.هـ1410. (ـ واقدي، م

.مطبع العربي: نجف. تاريخ اليعقوبي). ق. هـ 1379. (يعقوبي،ا -

- The Encyclopedia of Islam. (1998 ). Newyork: Rout ledge.

- Zaman, M. Q.(1996). Maghazi and the Muhaddithun: Reconsidering the

Treatment of” historical materials in Early collection of Hadith”, in international

Jounal of Middle East studies.

7

مطالعه تطبيقي تاريخ اسالم در دوره اموي و عباسيThe Comparative Study of Islamic History in Abbassid and Omavid

Periods

�� ���� ���� :2

���� ���� ���� :�

���� �� :����� ������� : �

وي و عباسينظامي، اقتصادي و فرهنگي در دوره خلفاي ام تحوالت سياسي،: ��� ���

�� ���� :

ي آن با عوامل پيروزي عباسيان ـ كاركرد احزاب در پيروزي امويان و مقايسه ي آن با يكديگر ـ تشكيل حكومت امويان و عباسيان و مقايسه

ي آن با دوره اول عباسيان ـ مقايسه اوضاع اجتماعي، سياسي و فرهنگي جهان اسالم در دوره امويان و مقايسه د بني مروان در ايجاد اتحاد در جهان اسالم و مقايسه آن با خلفاي عباسيـ كاركر

ـ چالشهايي كه حكومت امويان بعد از مرگ يزيد و حكومت عباسيان بعد از مرگ معتصم با آن روبرو بودند و .مقايسه آن با يكديگر

گرـ نيروهاي گريز از مركز در دورهاي حكومت اموي و عباسي و مقايسه آن با يكدي ي آن با دوره امويان ـ اوضاع فرهنگي و مذهبي دوره اول عباسيان و مقايسه

ـ كاركرد تركان در تجزيه امپراطوري عباسيان ـ روابط متقابل خلفاي عباسي با حكومتهاي مستقل و نيمه مستقل

كديگري آنها با ي هاي گروههاي مخالف خلفاي اموي و عباسي و مقايسه ـ خواستگاه، اهداف و انگيزه ـ نقش عياران در خالفت عباسيان

ـ نقش مدارس نظاميه و مستنصريه در گسترش فرهنگ و علوم اسالمي ي آنها با يكديگر ـ سيستم اداري و ديواني امويان و عباسيان و مقايسه

���� �������� ��� ��� ����� �� � !"#�$

8

* * *

%��& :

مؤسسه مطبوعاتي علي اكبر : تهران). ترجمه ابوالقاسم پاينده(تاريخ بزرگ اسالم ) الكامل). (1355. (ـ ابن االثير، ع .علمي

مؤسسه مطالعات و تحقيقات : تهران). ترجمه عبدالمحمد آيتي(تاريخ ابن خلدون ) العبر). (1364. (ابن خلدون، عـ .فرهنگي

.بنگاه ترجمه و نشر كتاب: تهران). ديترجمه محمد پروين گنابا(مقدمه ابن خلدون ). 1352. (ـ ابن خلدون، ع .چاپخانه مهارت: تهران). ترجمه دكتر حسين قره چانلو(مسالك و ممالك ). 1370. (ع. ـ ابن خردادبه، ا .انتشارات امير: قم). به كوشش احسان عباسي(وفيات االعيان ). 1364. (ع. ـ ابن خلكان، ا

). اهللا رياضي ترجمه دكتر محمدعلي تاچ پور وحشمت(صر الدول ترجمه تاريخ مخت). 1364. (ر. ـ ابن العبري، غ .انتشارات اطالعات: تهران

). ترجمه محمد وحيد گلپايگاني(تاريخ فخري در آداب مملكتداري و دولتهاي اسالمي ). 1350. (ـ ابن طقطقي، م .بنگاه و نشر كتاب: تهران

). مصحح غالمرضا طباطبايي مجد) (مستوفي هرويترجمه محمد بن احمد (الفتوح ). 1372. (ـ اعثم كوفي، م .انتشارات آموزش انقالب اسالمي: تهران

.انتشارات بنياد فرهنگ ايران: تهران) ترجمه دكتر آذرتاش آذرنوش(فتوح البلدان ). 1364. (ـ بالذري، ا .دارالكتاب العربي: بيروت. تاريخ بغداد و مدينه السالم). بي تا. (ـ خطيب بغدادي، ا

.نشر ني: تهران). ترجمه محمود مهدي دامغاني(اخبارالطوال ). 1366. (دينوري، ا ـمنشورات . افست: قم). تحقيق علي شيري(االمامه و السياسه، المعروف به تاريخ الخلفا ). هـ1413. (ع.ـ دينوري، م

.رضي .موسسه الكتب الثقافيه: بيروت). ادراسه و تحقيق مصطفي عبدالقادر عط(تاريخ الخلفاء ). ق.هـ1415. (سيوطي، ع ـ

- Well,h. (2007). The Arab Kingdom and Its fall. Calcutta: Well hausen press.

- Farouq, o. (1969). The Abbasid caliphate Baghdad. Nalional printing and

publishing.

- M. A. shaban, M. A. (1979). The Abbasid Revolution. Cambridge. Publisher:

Cambridge university press.

9

تحوالت فرهنگ و تمدن اسالميThe Islamic Civilization and Culture Evolution

�� ���� ���� :2

���� ���� ���� :�

���� �� :����� ������� : �

مدن اسالمي و نقش آن در تحول و تحليل و شناخت و تبيين مباني و عوامل سازنده فرهنگ و ت: ��� ���

اعتالي فرهنگ و تمدن بشر

�� ���� :

ـ مباني و عوامل سازنده فرهنگ و تمدن اسالمي هاي ديني در فرهنگ و تمدن اسالمي ـ نقش آموزه

ـ بررسي ويژگيهاي فرهنگ و تمدن اسالمي ها و نهادهاي آموزشي و فرهنگي در تمدن اسالمي ـ سازمان

ت اداري و نظام حكومتي از صدر اسالم تا پايان دوران عباسيـ سير تحوال ـ تبيين جايگاه شهر در تمدن اسالمي

ـ نهضت ترجمه علوم در تمدن اسالمي به عربي و سپس به التين ـ نظريه انديشمندان اسالمي در طبقه بندي علوم

ـ هنرها و صنايع در تمدن اسالمي ...)حديث، تفسير، كالم(دن اسالمي، ـ جايگاه علوم اسالمي در فرهنگ و تم

...)طب، جغرافيا، نجوم، رياضيات، فلسفه، عرفان و تاريخ: (ـ جايگاه علوم در فرهنگ و تمدن اسالمي همچون ـ بررسي علل ركود و انحطاط علوم در تمدن اسالمي

ـ بررسي راه كارهاي احياي تمدن اسالمي

���� �������� ��� ��� ����� �� � !"#�$

* * *

10

%��& :

دفتر نشر ميراث : تهران). تصحيح غالمرضا جمشيد نژاد(التعريف بطيقات االمم ). 1376. (ـ ابن صاعد اندلسي، ص .مكتوب و انشارات هجرت

.اميركبير: تهران ).ترجمه و تحقيق محمدرضا تجدد(الفهرست ). 1366. (ـ ابن نديم، ا .انتشارات علمي و فرهنگي: تهران) نيا ترجمه مسعود رجب( طب اسالمي). 1371. (ـ براوان، ا .انتشارات اساطير: تهران. تاريخ تمدن اسالم). 1365. (ا. ـ حلبي، ع

.انتشارات اميركبير: تهران. كارنامه اسالم). 1362. (كوب، ع ـ زرين .شر طهورينا: تهران). مترجم احمد بي رشك(علم قديم و تمدن جديد ). 1334. (ـ سارتون، ج

: تهران). ترجمه مقصود علي تبريزي) (تاريخ الحكماء(االفراح نزهه االرواح و روضه). 1365. (م. ـ شهر زوري، ش .شركت علمي و فرهنگي

.انتشارات دانشگاه تهران :تهران. تاريخ علوم عقلي در تمدن اسالمي). 1371. (ا. ـ صفا، ذ .انتشارات يزدان: تهران). ترجمه نوراهللا كسايي(بزرگ اسالمي تاريخ دانشگاههاي ). 1372. (ـ غنيمه، ع .انتشارات دانشگاه: تهران). به كوشش بهمن دارايي(تاريخ الحكما ). 1367. (ـ قفطي، ع

بنياد پژوهشهاي آستان : مشهد). چي ترجمه محسن مدير شانه(تاريخ جوامع اسالمي ). 1376. ( م. ـ الپيدوس، ا .قدس رضويالمللي امام خميني دانشگاه بين: قزوين. نقش فرهنگ و تمدن اسالمي در بيداري غرب). 1373. (،ذـ محمدي

.قزوين .انتشارات اميركبير ":تهران ).ترجمه عليرضاذكاوتي(تمدن اسالمي در قرن چهارم ). 1362. (ـ متز، آ

.انتشارات سمت: تهران). سپهريترجمه دكتر محمد (تمدن اسالمي در عصر عباسيان ). 1383. (ك. ـ مكي، م .انتشارات خوارزمي: تهران). به اهتمام احمد آرام(علم در اسالم ). 1359. (ـ نصر ، ح

) ترجمه كتاب علم الفلك تاريخه عندالعرب في القرون الوسطي(تاريخ نجوم اسالمي ). 1376. (آ. ـ نلينو، ك .تان قدس رضويبنياد پزوهشهاي آس: مشهد).ترجمه محسن مدير شانه چي(

- The Encyclopedia of Islam. (1998 ). Newyork: Rout ledge.

- Johnson, m.c, (1936). Manuscripts of the Bagdad Astronomers. Observatory.

11

ق. تحوالت جهان اسالم از قرن هفتم تا دهم هـ

The Islamic World Evolutions From 7th to 9th

A.H

�� ���� ���� :2

���� ���� ���� :�

���� �� :����� ������� : �

656(نظامي، اقتصادي و فرهنگي جهان اسالم بعد از سقوط بغداد نقد و بررسي تحوالت سياسي،: ��� ���

)هـ

�� ���� :

ـ موضع جهان اسالم در برابر سقوط خلفاي عباسي در بغداد يروزي مملوكان مصر در برابر مغوالن و نتايج آنـ پ

ـ نقش مملوكان در احياي مجدد خالفت عباسيان در مصر ـ كاركرد مملوكان در حفظ آثار فرهنگي جهان اسالم

ـ كاركرد مملوكان در آزاد سازي بيت المقدس از صليبيها ـ بررسي نقش مملوكان در تجارت شرق و غرب

سلمين در اسپانياهاي ضعف حاكميت م ـ زمينه ـ عوامل داخلي و خارجي سقوط حكومت مسلمين در اسپانيا

ـ علل گرايش ايلخانان به اسالم ـ كاركرد سالطين اردوي زرين در گسترش اسالم

هاي ورود اسالم به هندوستان ـ راه هاي اسالمي هند در گسترش اسالم در اين سرزمين ـ نقش سلسله

���� �������� ��� ��� � ����� �� !"#�$

* * *

12

%��& :

مطبعه لجنه، :قاهره). تحقيق هانس روبرت ويمر(كنزالدرر و جامع الغرر ). ق .هـ1381. (ـ ابن آيبك الدوارداري، ع .لتأليف والترجمه و النشر

: دمشق). صنعته محمد احمد دهمان(العراك بين المماليك و العثمانين االتراك ). ق .هـ1407. (ح.ـ ابن أجا، م .درالفكر

.مطابع الشعب. بدايع الزهور في وقايع الدهور). ق. هـ1381. (ـ ابن أياس، مبنگاه . تهران). ترجمه محمدعلي موحد) (رحله ابن بطوطه(سفرنامه ابن بطوطه ). 1377. (م. ا. ـ ابن بطوطه، ش .ترجمه و نشر كتاب

وزارت الثقافه و : قاهره. لزاهره في ملوك مصر و القاهرالنجوم ا). ق.هـ1393. (ـ ابن تغري بردي االتابكي، ي .االرشاد القومي الموسسه المصريه العامه للتاليف و التر جمه و الطباعه

.مؤسسه مطالعات فرهنگي: تهران). ترجمه عبدالمحمد آيتي(تاريخ ابن خلدون ). 1363. (ـ ابن خلدون، ع .ترجمه و نشر كتاب: تهران). جمه محمد پروين گناباديتر(مقدمه ابن خلدون ). 1352. (ـ ابن خلدون، ع .مطبعه السعاده: قاهره. البدايه و النهايه في التاريخ ). ق.هـ1351. (ا. ـ ابن كثير، عوزاره الثقافيه و االرشاد قومي المؤسسه المصريه العامه، بي : قاهره. صبح االعشي في صناعه االنشاء. ـ القلقشندي، ا

.تا .چايخانه مجلس: تهران). ترجمه فخر داعي گيالني(تاريخ اسالم و عرب ). 1320( ـ اميرعلي،

.بنگاه ترجمه و نشر كتاب: تهران). ترجمه هادي جزايري(تاريخ ملل و دول اسالمي ).1346. (ـ بروكلمان، ك .مركز نشر دانشگاهي: تهران. دين و دولت در ايران عهد مغول). 1371. (ـ بياني، ش . مؤسسه انتشارات اميركبير: تهران). ترجمه محمدرضا انصاري(ي سقوط اندلس خاطره). 1370. (ـ رائف، ا

.المطبعه النموذجيه: قاهره. عصر سالطين المماليك). ق.هـ1407. (ـ رزق سليم، م . مؤسسه عزالدين: بيروت). تحقيق رحاب خضر عكاوي(تاريخ الخلفا ). ق.هـ1413. (ـ سيوطي، ع

شركت نسبي حاج محمدحسين : تهران). به كوشش دكتر بهمن كريمي(جامع التواريخ ). 1338.(ف. رـ همداني ، .اقبال و شركاء .انتشارات كتابفروشي اسالمي: تهران). ترجمه حضاره العرب(تمدن اسالم و عرب ). 1347( .ـ لوبون، گ

.انتشارات مولي: انتهر). مترجم يعقوب آژند(تأثير اسالم در اروپا ). 1361. (م. ـ وات، و

.نشر يلدا: تهران. )مترجم دكتر محمدعلي طالقاني(اسپانياي اسالمي ). 1359.(م. ـ وات، و - pool, L. (1901). A History of Egypt in the Middle Ages. London.

- Ayalon, D. (١٩٥٠). Gunpowder and Firearms in the Mamlouk Kingdom.

London.

13

رب پيش از اسالمالع�جزير

Jazirat-Al-Aarab Peninsula before Islam

�� ���� ���� :�

���� ���� ���� :�

���� ��: ��� � ������� : �

بررسي و تحليل تاريخ عرب پيش از اسالم :��� ���

�� ���� :

جغرافياي شبه جزيره عربستان ـ تحوالت قومي در عربستان تاريخـ اقوام و طوايف عرب ـ و حكومت در عربستان اي ساختار قبيلهـ )ساختار كالبدي، اجتماعي و انساني( ن جاهليشهر در عربستاـ اقتصاد عربستان پيش از اسالم ـ پيمانها و احالف - ارتباط شبه جزيره با تمدن هاي همجوارـ اقتدار سياسي و ديني قريشـ عقايد و اديان در عربستانـ ادبيات دوره جاهليـ اجداد پيامبر تا عبداهللا -

���� �������� ��� ��� ����� �� � !"#�$

* * *

14

%��& :

.نشر جاويدان: تهران). ترجمه پاينده(تاريخ سياسي اسالم ). 1366. (ـ ابراهيم حسن، ح .نشر گنجينه :تهران). ترجمه فخر داعي گيالني(و اسالم تاريخ عرب ).ق. هـ1401. (ـ اميرعلي

.نشر فردوس: تهران. تاريخ عربستان و قوم عرب). 1379. (حتقي زاده، ـ .نشر آگاه :تهران). ترجمه پاينده(تاريخ عرب ). 1366. (خ .حتي، فـ .نشر علمي و فرهنگي :تهران ).ترجمه باقر صدري نيا( تاريخ عرب قبل از اسالم ).1380. (سالم، ع ـ

.نشر اميركبير :تهران). ترجمه احمد آرام) (كمبريجپژوهش ( تاريخ اسالم پژوهش). 1377. (ـ هولت، ل

Barton, )(1934 . Semitic and Hametic Origins. London.

Rell, R. )(1926 . The Origin of Islam in its Christian Environment. London.

Philby,H: )(1952 . Arabian High lands. Newyork.

15

تاريخ تشيعThe History of Shiism

�� ���� ���� :�

���� ���� ���� :�

���� �� � : ������� اختياري:

يعيهاي ش هاي پيدايش و عوامل گسترش و پايداري تشيع و فرقه تبيين و تحليل زمينه: ��� ���

�� ���� :

هاي مختلف تشيع به ويژه اماميه، زيديه، اسماعيليه، قرامطه، شيخيه هاي پيدايش فرقه ـ زمينه ـ بررسي وضعيت تشيع در دوران خلفا

ـ نقش تشيع در گسترش علوم، فرهنگ و تمدن اسالمي ـ بررسي قيامهاي شيعي در طول تاريخ

يعـ حكومتهاي شيعي و نقش آنان در گسترش تش ـ روابط شيعه با فرق ديگر اسالمي ـ خاندانهاي شيعي در تاريخ اسالم

ـ پيشوايان و انديشمندان شيعي و آثار آنان ـ نقش قبايل شيعي در گسترش تشيع

���� �������� ��� ��� ����� �� � !"#�$

* * *

16

%��& :

.ار بيروتد: بيروت. الطبقات الكبري). ق. هـ1476. (ابن سعد، م ـ .علمي و فرهنگي: تهران). تصحيح محمد جواد مشكور(المقاالت و الفرق ). 1361. (س ـ االشعري القمي،

.مطبعه جامعه الطهران: تهران.االسالم و الشيعه االماميه في مسيرها التاريخيه ). 1356. (ـ الشهابي الخراساني، م .شركه الصدر: عراق. سالمالعلوم اال تاسيس الشيعه). بي تا. (ـ الصدر، ح

مؤسسه : بيروت). تحقيق حسين اعلمي) (ع(عيون االخبار الرضا).ق.هـ1404. (، م)شيخ صدوق(ـ بابويه قمي .االعلمي للمطبوعات

.دارالكتب االسالميه: تهران ). تصيح سيدجالل الدين حسيني(المحاسن ). 1330. (برقي، ا ـ .چاپخانه افست: تهران). تحقيق سيدجالل الدين حسيني ارموي(الغارات ). 1355. (ا. ثقفي كوفي ـ .انتشارات انصاريان: قم. تاريخ تشيع در ايران). 1385. (ـ جعفريان، ر

.انتشارات جامعه مدرسين: قم). علي اكبر غفاري(تخف العقول عن آل الرسول ). 1404. (ـ حراني، ح .دارالكتاب االسالميه: تهران). تحقيق علي اكبر غفاري(الكافي ). 1367. (، مـ كليني

: مشهد). ترجمه سيدكاظم طباطبائي( مبارزات شيعيان در دوره نخست خالفت عباسيان). 1384 . (م. ـ ليثي، س .آستان قدس رضوي، شركت به نشر

ترجمه سيدعلي قرائي، رسول (ستين ميراث مكتوب شيعه از سه قرن نخ). 1383: (ـ مدرسي طباطبائي، ح ).بي نا(انتشارات : قم). جعفريان

- Newman, A. J. ( 2000 ).The Formative Period of Shiism

- Arjomand, s. A. (1988 ). Authority and Political Culture in Shiism. state

university of ّ Newyork press.

17

تحوالت تاريخ اسالم در شمال آفريقاThe Evolution of Islamic History in the North of Africa

�� ���� ���� :2

���� ���� ���� :�

���� �� :��� � ������� : �

بررسي و تحليل تحوالت تاريخ اسالم در شمال آفريقا: ��� ���

�� ���� :

بررسي چگونگي نفوذ اسالم در شمال آفريقاـ ...ـ چگونگي تشكيل دولتهاي شمال شامل ادريسيان، اغلبيان، بني رستم و

ـ مصر در دوران اسالمي ـ شكل گيري حكومت فاطميان در مغرب و مصر و نقش آن در تمدن اسالمي

)شامل مرابطون و موحدون(ـ دولتهاي بربري شمال آفريقا ت مماليك در مصر ـ شكل گيري دول

���� �������� ��� ��� ����� �� � !"#�$

* * *

%��& :

.دارالكتب البناني :قاهره. العبر).1368. (ـ ابن خلدون، ع . بي تا: قاهره. تحقيق شوقي ضيف. المغرب في هلي المغرب). ق.هـ1385. (س. ـ مغربي، ا .دارالغرب االسالمي: بيروت). تحقيق محمدناصر و ابراهيم بحاز(ن اخباراالئمه الرستميي). م1406. (ـ ابن صغير

.بنياد پژوهشهاي آستان قدس: مشهد). ترجمه حميدرضا شيخي(البيان المغرب ). 1384( ـ ابن عذارمي،

18

.نا بي: بي جا). تحقيق علي الشابي و نعيم حسن الباقي(طبقات علماء افريقيه و تونس ). ق.هـ1389. (ـ ابوالعرب، م .دارالمعارف: قاهره. تاريخ االدب االسالمي). ق.هـ1417. (ـ ابوضيف ا

.مكتبه مدبولي: قاهره. االدراسه). ق 1411. (ـ اسماعيل عبدالرزاق، م .نا بي: قاهره. االغاليه). ق1367. (ـ اسماعيل عبدالرزاق، م

.رالنهضه العربيهدا: بيروت). العصر االسالمي(المغرب الكبير) ق.هـ1404. (سالم، ع - .انتشارات اميركبير: تاريخ دولت اغلبيان در افريقيه و صلقيه، تهران). 1385. (ـ عودي، س .دارالشروق: بيروت. دراسات في تاريخ المغرب االسالمي). ق. هـ 1403. (ع. ـ موسي، ع

ژوهشكده حوزه و پ: قم). ترجمه قاسم خورشاه(دولت موحدون در غرب جهان اسالم ). 1381. (موسي، ع - .دانشگاه

.مكتبه االداب: قاهره. فتح العرب للمغرب). ق. هـ1380. (ـ مونس، ح .بنياد پژوهشهاي آستان قدس: مشهد). ترجمه حميدرضا شيخي(تاريخ و تمدن مغرب ). 1379. (ـ مونس، ح

- Nasr, N. Jamil, M. (1987). A History of Maghrib in the Islamic Period. Cambrige

University Press.

- Terrasse, H. (����). Histoire Dumaroc. Casablanca.

19

تحوالت اسالم در شبه قاره هند و آسياي مركزيThe Criticism and the Study of Islam's Evolutions in India and Centeral Asia

�� ���� ���� :�

���� ���� ���� :�

���� �� :��� � ������� : �

بررسي وتحليل چگونگي نفوذ و گسترش اسالم در شبه قاره هند و آسياي مركزي: ��� ���

�� ���� :

ـ علل و انگيزه فتوح مسلمين در ماوراءالنهر و نقش خلفا و سرداران اسالم در آن فتوح وذ اسالم در شبه قارهـ فتوحات اوليه مسلمانان در دره سند و چگونگي نف

ـ نقش امير نشينهاي شرقي جهان اسالم در فتوحات هند و آسياي مركزي ـ غزنويان و ديگر تركان و چگونگي گسترش اسالم در ميان ايشان

ـ نقش سلجوقيان در مرزهاي شرقي جهان اسالم ـ قراختائيان

ـ خوارزمشاهيان و غوريان انـ پيشروي اسالم در هند پس از عصر ترك

ـ هند و آسياي مركزي در دوره مغول و تيموري ـ تحوالت دوره جديد و عصر استعمار و مسائل شبه قاره هند و آسياي مركزي

ـ سقوط دولت مغوالن در هند و تسلط همه جانبه انگليس ـ اوضاع دوره تسلط انگليس

ـ دوره استقالل و نقش اسالم و مسلمين در استقالل هند

��� ��� ����� ���� ��� !� "# �$%&� ���' ( )�*�+� � ,-�� .�

���� �������� ��� ��� ����� �� � !"#�$

20

* * *

%��& :

ناشر : قاهره). مترجم محمد زاهد بن الحسني الكوثر(تراجم رجال القرنين السادس و السابع ). 1366. (ـ ابوشامه، ع .عزت الحسيني

.نشر جاويدان: تهران). ترجمه پاينده(تاريخ سياسي اسالم . )1366. (ـ ابراهيم حسن، ح . نشر سروش: تهران). ترجمه آذرتاش آذرنوش(فتوح البلدان ). 1364. (البالذري، ا -

.نشر گنجينه: تهران). ترجمه فخر داعي گيالني(تاريخ عرب و اسالم ). ق.هـ1401. (ـ اميرعلي .انتشارات امير كبير: تهران).ترجمه قمرآريان(ن خالفت جهان اسالم در دورا).1358.(اشپولر، ب - .نشرآگاه: تهران). ترجمه كريم كشاورز(تركستان نامه ). 1352. (بارتولد، و - .نشر آگاه: تهران). ترجمه ابوالقاسم پاينده(تاريخ عرب ). 1366. (خ. ـ حتي، ف

.نشر اميركبير: تهران) جمه احمد آرامتر) (دانشگاه كمبريج(تاريخ اسالم پژوهش ). 1374. (ـ هولت، ل .مركز نشر دانشگاهي: تهران). ترجمه آذرميدخت مشايخ فريدني(تشيع در هند ). 1377. (ن. ـ هاليستر، ج

- Dixon, A. A. (1971). The Umayyde Caliphate. London. - Guillavme, A.(1924). The Traditions of Islam Oxford. Clarendon press.

- Gibb. H. A. R (1962 ). Studies on Islamic Civilization. London.

- Sauvaget, J. (1955 ). An Introduction on the History of Muslims. U. s. A.

21

تاريخ عثمانيOttoman History

�� ���� �� �� :�

���� ���� ���� :�

���� �� تاريخ صدر اسالم و اموي و عباسي: ������� اختياري:

بررسي تحوالت جهان اسالم از شكل گيري امپراطوري عثماني تا فروپاشي آن: ��� ���

�� ���� :

ـ آسياي صغير و وضعيت آن قبل از تشكيل دولت عثماني ـ تشكيل دولت عثماني

ها بر ديگر امارتهاي ترك نشين آسياي صغير چگونگي سلطة عثمانيـ ـ تشكيل امپراتوري عثماني و فتح بخش مهمي از اروپا و روسيه و سرزمينهاي عربي

ـ اوج قدرت عثماني ـ بنيانهاي تمدن و فرهنگ جامعه عثماني در ادوار مختلف عدل آنـ افول تدريجي دولت عثماني از عهد سليمان اول به بعد و

بررسي مسأله خالفت و انقراض دولت عثماني ـ

���� �������� ��� ��� ����� �� � !"#�$

* * *

%��& :

.مؤسسه كيهان :تهران). ترجمه دكتر ايرج نوبخت(عثماني تاريخ ).1368. (ح. ا وزن چارشلي،.ا ـ .آستان قدس رضوي: هدمش). ترجمه محمدحسين آريا(سليمان باشكوه ). 1367. (ـ بريج،آ

).به اهتمام جمشيد كيان فر) (ترجمه ميرزا زكي علي آبادي(تاريخ امپراتوري عثماني ). 1367. (پورگشتال، هــ آستان : مشهد. 2و1ج). ائي زادهترجمه محمود رمض( خ امپراتوري عثماني و تركيه جديدتاري ).1370( .، اجي شاو ـ

.قدس رضوي

22

.كتابفروشي تهران: تبريز). ترجمه ايرج اميني(جمهوري اوليه تركيه ). 1356. (ـ رابينسون، ر .انتشارات كهكشان: تهران). مترجم پروانه ستاري(قرون عثماني ). 1372. (ك. راس، ل ـ .از نشريات كميسيون معارف: تهران). ترجمه سعيد نفيسي(تاريخ تركيه ). 1316. (ـ سرهنگ الموش، ل.

.كتابفروشي تهران: تبريز ). ترجمه سهيل آذري( تاريخ امپراتوري عثماني ). 1346. (ـ ووسينپچ، و

- Creasy, E.(1973 ). History of Ottoman Turks. Newyork

- The Encyclopedia of Islam. (1998 ). Newyork: Rout ledge.

- Show.A.(1962). The Financial and Administrative Organization and Development

of Ottoman Egypt( 15981517 − ). Prinston.

- Shaw, s.(1977 ). History of Ottoman and Modern Turkey. London.

23

اول جهان اسالم پس از جنگ جهانيThe Islamic World after World War І

�� ���� ���� :2

���� ���� ���� :

���� �� � : ������� اختياري:

جهان اسالم پس از جنگ جهاني اول تا فرهنگي تحوالت سياسي، اجتماعي و بيين و تحليلت: ��� ���

امروز

�� ���� :

هاي آن جغرافياي جهان اسالم مؤلفهـ و پيامدهاي آن و جهان اسالم م پس از جنگ جهاني اول و سقوط عثمانيجهان اسالـ شكل گيري كشورهاي عربي خاورميانهـ جنگ جهاني دوم و پيامدهاي آنـ

ـ نقش اسالم در استقالل هند هاي هند، پاكستان، بنگالدش و سري النكا ـ تجزيه شبه قاره و شكل گيري كشور

رژيم صهيونيستي در جهان اسالم ها و پيامدهاي شكل گيري ـ زمينه ـ جنبشهاي اصالحي اسالمي معاصر و نقش آن در تحوالت جهان اسالم

ـ شناخت تحوالت سياسي، اجتماعي كشورهاي اسالمي جنوب شرقي آسيا ـ نقش جريانهاي سياسي مذهبي همچون وهابيت، بهائيت، خوارج در جهان اسالم

اسالمـ فرق اسالمي و موقعيت آنها در جهان ـ موقعيت اسالم در كشورهاي تازه استقالل يافته جمهوري آذربايجان، تركمنستان، ازبكستان، تاجيكستان،

قزاقستان و قرقيزستان گيري كشورهاي تازه استقالل يافته اسالمي در آسياي مركز و قفقاز ـ فروپاشي شوروي و شكل

���� �������� ��� ��� ����� �� � !"#�$

* * *

24

%��& :

.نشر مركز دانشگاهي: تهران. ج 2. جهان اسالم). 1366. (اسعدي، م ـ .انتشارات اميركبير: تهران). ترجمه و نگارش سيدابراهيم سيدعلوي(وهابيها ). 1367. (ـ امين، م

ت دانشگاه انتشارا: اصفهان). ترجمه دكتر جواد كرماني و سكينه كرماني(جهاد در راه خدا ). 1378. (دتيل، و ـ .اصفهان

انتشارات مؤسسه : تهران). ترجمه سيدهادي خسروشاهي(مسائل نهضتهاي اسالمي ). 1375. (ـ صديقي، ك .اطالعات .بوستان كتاب: قم. جنبش اسالمي پاكستان. ا. م ـ عارفي،

.شارات خوارزميانت: تهران). ترجمه بهاءالدين خرمشاهي(انديشه سياسي در اسالم معاصر ). 1372(. عنايت، ح ـ )ترجمه حميد احمدي) (جنبشهاي نوين اسالمي در مصر(پيامبر و فرعون ). 1375. (ـ كوپل، ژ .انتشارات سمت: تهران. جنبشهاي اسالمي معاصر). 1374(. ـ موثقي، ا

- Bernardand, L.S. (1994).Muslims in Europe. London: Pinterpub.

- Rozenthal, F. ( )1965 .Islam in the Modern National State. Cambridge.

25

جغرافياي تاريخي جهان اسالمThe Historical Geography of Islamic world

� :تعداد واحد نظري

���� ���� ���� :�

���� �� :��� � ������� : �

و ثغور مرزهاي جغرافيايي حدود و اسالمي وضعيت جغرافيايي سرزمينهايليل حتبررسي و : ��� ���

تحوالت آن در ادوار تاريخ

�� ���� :

جايگاه علم جغرافيا در نزد جغرافيدانان مسلمان و كتب جغرافيايي تاريخي در دوران اسالمي - بررسي مكتبهاي جغرافيايي در جهان اسالمـ بررسي مراكز اقتصادي و پراكندگي جغرافياييـ ت در جهان اسالم معيشهرها و مراكز ج ور و ظهعلل ـ شهرها و اياالت بزرگ جهان اسالم با مشخصات آنانـ و بازرگاني جهان اسالم در ادوار تاريخي مواصالتيبررسي راههاي ـ

���� �������� ��� ��� ����� �� � !"#�$

* * *

%��& :

.ياد فرهنگ ايرانبن :نتهرا ).عبدالمحمد آيتيترجمه (م البلدان تقوي ).1349(. ا. ـ ابوالفداء .نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمي :تهران). ترجمه حسين قرچانلو( كتاب الجغرافيه ).1382. (م. ع. ـ الزهري، ا

المعارف بنياد دايره :تهران). ترجمه محمدحسن گنجي( تاريخچه جغرافيا در تمدن اسالمي). 1368( .م .ا ـ تشنر، .همكاري مركز نشر دانشگاهياسالمي

26

.انتشارات سمت :تهران. جغرافياي كشورهاي اسالمي ).1380. (ـ چانلو، ح .دارالغرب االسالمي :بيروت . عربيتاريخ االدب الجغرافي ال ).ق.هـ1408. (ا. ا ـ كراچكوفسكي، نشر :تهران ).ترجمه ابوالقاسم پاينده( فيايي در جهان اسالمهاي جغرا تاريخ نوشته ).1379( .ا.ا ،كراچكوفسكي ـ

.علمي و فرهنگيانتشارات :تهران). ترجمه محمود عرفان(شرقي خالفتجغرافياي تاريخي سرزمينهاي ).1366. (گ ـ لسترنج،

.علمي و فرهنگي .انتشارات قدس رضوي :مشهد). ترجمه حسن الهوتي( خدمات مسلمانان به جغرافيا).1367(. ـ نفيسي، ا

- The Encyclopaedia of Islam. (١٩٩٨). Leiden. - Monkhouse, f.J. (1969 ) A Dictionary of Geography. London.

27

نقد و بررسي فتوح اسالميThe Criticism and the Study of Islamic Conquests

�� ���� ���� :2

��� ���� ���� � :�

���� �� � : ������� اختياري:

نقد و بررسي انگيزه ها، اهداف و علل فتوح اسالمي: ��� ���

�� ���� :

ـ بررسي مباني جهاد و دفاع در اسالم ها و علل فتوح اسالمي ـ انگيزه

ـ نقد و بررسي روايات جنگهاي رده ـ ساختار ارتش در اسالم

فتوح در دوران خليفه دوم و سوم ـ نقد و بررسي منابع ـ نقد و بررسي روايات فتوح در دوران معاويه

ـ شيوه اداره سرزمينهاي مفتوحه ـ نقد و بررسي روايات فتوح در دوره مروانيان

ـ آسيب شناسي فتوح ـ عوامل ركود در فتوحات اسالمي

هـ نقش سرداران اموي در پيروزي نيروهاي اسالم در هند و آسياي ميان ـ فتوح اسالم در شمال آفريقا و تأثير آن بر سرنوشت مردم آن نواحي

ـ فتوح نيروهاي اسالم در جنوب اسپانيا و علل تأثير و حضور مسلمانان در اسپانيا پس از سقوط دولت اموي در ق در آن نواحي. هـ 132

28

ر، آسياي صغير و شمال آفريقااداره مسلمانان عصر عباسي در اداره امور ايران، مصـ نگرش بر چگونگي

با خلفاي راشدين و عصر اموي و عباسي) ص(ـ تفاوتهاي عمده بين فتوح در عصر رسول خدا ـ تاريخ آل عثمان و فتوح آنان در آسياي صغير و اروپا

���� �������� ��� ��� ����� �� � !"#�$

* * *

%��& :

: بيروت). المجلد االول( ).شرح و تفسير الدكتور يوسف علي طويل(الخبار عيون ا). ق1406. (ـ ابن قتيبه دينوري، ا .دارالكتب العلميه

ناشر وزارت الثقافه واالرشاد القومي : قاهره. النجوم الزاهره في ملوك مصر و القاهره). 1393. (ابن تغري، ي - .الموسسه المصريه العامه للتاليف و الترجمه الطباعه و النشر

.ناشر التمدن الصناعيه :مصر. تجارب االمم و تعاقب المم). 1334. (يه، اـ ابن مسكو: تهران). مصحح غالمرضا طبا طبايي مجد) (ترجمه احمد بن مستوفي هروي(الفتوح ). 1372. (ـ اعثم كوفي، م

.انتشارات آموزش انقالب اسالمي .ر اميركبيرنش: تهران) ترجمه محمد توكل(فتوح البلدان ). 1369. (ـ بالذري، ا .نشر نقره: تهران. 1ج). ترجمه محمد فضائلي(تاريخ پيامبران و شاهان ). 1368. (ـ ثعالبي، ع . انتشارات نقره: تهران). با ديباچه مجتبي مينوي( غرر اخبار ملوك الفرس و سيرهم ). 1368. (ـ ثعالبي، ع .نشر بنياد و پژوهشهاي اسالمي: مشهد). تقدمترجمه سرو قدم (كوفه پيدايش شهر اسالمي ). 1372. (ـ هشام، ج

.نشر مؤلف: تهران. آخرين شاه). 1371. (ـ حصوري، ع .بي نا: قاهره. 2ج. حسن المقاضره في اخبار مصر و القاهره ). ق.هـ1321. (ـ سيوطي ، ج .نشر اساطير: تهران . 4ج). ترجمه پاينده(تاريخ الرسل و الملوك ). 1362. (ـ طبري، م

.ناشر اليمينيه: القاهره. فتوح شام). ق.هـ1309. (دي، مـ واق: بيروت) گرداورنده تحقيق يحيي الجبوري(مع نبذه من فتوح العراق ) رده( الرده). ق.هـ1345. (ـ واقدي،م

. انتشارات دارالغرب اسالمي- Runciman. S. (1935 ). Charlemagne and Palestine in English Historical Review. - Spuler,B. (١٩٥٢). Iran in pruh-islamischer zeit Wiesbaden. University of

Michigan: Publisheby. F. Steiner.

29

'�(����)� # ��( �)�� *�&+ # ,�� �� �-(� Islam in the south- eastern Asia and Australia

���� ����� ـ :��������� ���� 2: ������ ��:�

����� اختياري :��� ������ �

��� ���:

�� ����� ��� � �� ���� � �������� � ���� ���� ��� � ��� �� ���� ���� ���� !�"� � #��$�

%&��� #'�

�� ����:

.ن آن كشورهاهاي ورود و گسترش اسالم در مالزي و اندونزي و سير تحوالت جوامع مسلما ـ زمينه .هاي ورود و گسترش اسالم در فيليپين، تايلند، سنگاپور، كامبوج و سير تحوالت جوامع آن كشورها ـ زمينه هاي ورود و گسترش اسالم در چين و ژاپن و سير تحوالت جوامع آن ـ زمينه هاي ورود و گسترش اسالم در اقيانوسيه و سير تحوالت جوامع مسلمان آن مناطق ـ زمينه

������� .#�:

��� �!��"�#� $� %�� ���&� %� �' ()�* � +,�� × × * ×

30

%��& :

.انتشارات دانشگاه تهران: تهران). ترجمه دكتر ابوالفضل عزتي(تاريخ گسترش اسالم ). 1358. (ت. آرنولد، س -انتشارات : مشهد). قي زاده طوسترجمه حسن ت) (رويارويي دو فرهنگ(مسلمانان چين ). 1368. (ايزائيلي، ر -

.آستان قدس .انتشارات بين المللي الهدي: تهران. اسالم در برونئي). 1379. (چگيني، ع - .نشر رامين: تهران. تاريخ ژاپن). 1365. (رجب زاده، هـ - .انتشارات آستان قدس: مشهد). ترجمه حميد رضا آژير(اسالم در قرن بيستم ). 1369. (م. عقاد، ع - . كتابفروشي اسالميه: تهران). ترجمه سيد هاشم حسيني(تمدن اسالم و عرب ). 1358. (لوبون، گ - .دفتر نشر فرهنگ اسالمي: تهران. اسالم در ژاپن). 1362. (مهاجري، م -: مشهد). مترجمان دكتر حسين افشين منش و شيده ايل بيگي طاهر(رشد اسالم در ژاپن ). 1378. (موري موتو، ا - . شارات آستان قدسانت .انتشارات آستان قدس: مشهد. چگونگي نفوذ و گسترش اسالم در چين). 1382. (مراد زاده، ر -

آستان قدس :مشهد). پور مهدي حيدري ترجمه محمد(آسيا اسالم در جنوب شرقي). 1371( .ب. ـ هوكو، ا .رضوي

.انتشارات آستان قدس: مشهد). ايرج رزاقي ترجمه(نهضتهاي نوين اسالمي در اندونزي ). بي تا( .، دـ نوئر

- Tarling, N.(1993 ).The Cambridge History of southeast Asia.volume 2 the

nineteenth and twentieth centuries. Publisher: Cambridge university press.

- MCAmis, R.D.( 2002 ). Malay muslims. The History and challenge of Resurgent

Islam in Southeast Asia. publisher: Wm. B. Eerdmans publishing company.

31

تاريخ جنگهاي صليبي The History of Crusades

�� ���� ���� :2

���� ���� ���� :

���� �� � : ������� ياختيار:

جهان اسالم و مسيحيت ردآن يامدهاي پجنگهاي صليبي و تداوم و بروزعوامل و تحليل تبيين : ��� ���

�� ���� :

در جهان اسالم تركان سلجوقيو قدرت يافتن ـ ورود ـ نفوذ تركان به قلمرو بيزانس و دنياي مسيحيت فرهنگي رويارويي مسلمانان و مسيحيانـ علل و عوامل سياسي، اقتصادي، اجتماعي و

اوضاع اروپا و جهان مسيحيت قبل و در طول جنگهاي صليبي ـ ـ اوضاع جهان اسالم و مسيحيت در آستانه جنگهاي صليبي ـ اوضاع جهان اسالم و مسيحيت در آستانه جنگهاي صليبي

ـ مراحل پيراكنش جنگهاي صليبي و رفتارهاي متقابل صليبي در تاريخ جهان ـ پيامدهاي جنگهاي

���� �������� ��� ��� ����� �� � !"#�$

* * *

%��& :

.ناشر بريل: تورنبرگ). تصحيح كارلوس يوهانس( الكامل في التاريخ). 1876. (ـ ابن اثير، ع

عالي، وزارت فرهنگ و آموزشي: تهران). ترجمه عبدالمحمد آيتي(تاريخ ابن خلدون ). 1362. (ـ ابن خلدون، ع .مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگي

.ناشر دليل ما: قم) تصحيح عبدالعزيز طباطبايي(بغيه الطب في تاريخ حلب ). 1381. (ـ ابن عديم، ع .ناشر مكتبه المعار: بيروت. البدايه و النهايه ).ق.هـ1387. (ـ ابن كثير، ا

32

سازمان : تهران). مترجم پرويز اتابكي) (حمد ربيعمصحح حسنين م(تاريخ ايوبيان ). 1369(ابن واصل، م ـ .انتشارات و آموزش انقالب اسالمي

وزارت فرهنگ : تهران). تحقيق سهيل ذكار) (مترجم عبداهللا طاهري(تاريخ جنگهاي صليبي ) 1369. (ـ حريري، ا .و ارشاد اسالمي

.بنگاه ترجه و نشر كتاب: تهران). ترجمه قمر آريان(شرق نزديك در تاريخ ). 1350. (خ. حتي، ف - .دارالثقافه: بيروت). ترجمه جورد حداد و عبدالكريم رامق(تاريخ سوريه و لبنان و فلسطين ). 1985. (خ. حتي، ف - .دارالمناره نشر. نصوص من ادب عصر الحروب الصليبيه). ق.هـ1406. (ع. ساريس، ع - .نتشارات سروشا: تهران. جغرافياي اسالم). 1364. (ناصري طاهري، ع - .انتشارات نويد شيراز: شيراز. اروپا در قرون وسطي). 1373. (نوروزي، ع -

- Bury, J. B.(1945 ). The Cambridge Medieval History. Cambridge university

press.

- Hitti, P. K. (1957). History of Syria including Lebanon and Palestine. Publisher.

London: Macmillan.

33

اسالم در اندلسIslam in Andalusia

�� ���� ���� :�

���� ���� ���� :�

���� ��: ������� ������� : �

شناخت تحوالت تاريخ اسالم در اندلس: ��� ���

�� ���� :

چگونگي نفوذ اسالم در اندلسـ بررسي لت امويان در اندلسچگونگي تشكيل دوـ )دونرابطون و موح (شمال آفريقا چگونگي انتقال دولت به دولتهاي ـ وضعيت فرهنگي و تمدني اندلسـ بررسي وضعيت اندلس در دوران ملوك الطوايفي و دولتهاي مختلف اين دوران ـ

ـ وضعيت اندلس در دوران بني نصر هاي سقوط بني نصر ـ علل و زمينه

�� ���������� ��� ��� ����� �� � !"#�$

* * *

%��& :

شركت الطبع الكتب : قاهره). محمد عبداهللا عناتتحقيق ( االحاطه في اخبار غرناطه). ق.هـ1398. (ـ ابن خطيب، م .العربيه

.تا يب. دارالنشر المغربيه. جا بي. االمويه القبائل العربيه في االندلس الي سقوط الخالفه .ـ ابوضيف احمد، م .دارالكتب المصري :قاهره ).ييبيارتصحيح ابراهيم ا(تاريخ فتح االندلس ). ق.هـ1403. (ـ ابن قوطيه، م

.نا بي: قاهره). ترجمه محمدعبداهللا عنان( رابطين و الموحدينتاريخ االندلس في عهد الم ).ق.هـ1379( .ـ اشباح، ي

34

.نا بي :دمشق. و حضارتهاي تاريخ االندلس دراسات ف ).ق.هـ1393. (ـ بدر، ا .دارعالءالدين :دمشق). ترجمه نايف ابوكرم( المصادر العربيه في االندلس. ـ بويكا، ك

ترجمه سيدمحمود عبدالعظيم سالم و ( ندلساالسالم في المغرب و اال ).ق.هـ1378( .ـ پروونسال، ل .نا بي :قاهره). حلمي الدين محمدصالح

بنياد پژوهشهاي :مشهد). ترجمان عبداهللا عظيمايي و ديگران( اسپانياي مسلمان ميراث). 1380( .خ. جيوسي، سـ .اسالمي

.كيهان: تهران). ترجمه عبدالمحمد آيتي( تاريخ دولت اسالمي در اندلس). 1371. (عنان، مـ ) اموي پزوهشي در تاريخ اندلس از آغاز فتح اسالمي تا بر پايي دولت(سپيده دم اندلس ). 1373( .ـ مونس، ح

.آستان قدس رضوي: مشهد). ترجمه حميد رضا شيخي( .دارالنهضه :بيروت. العرب السياسي في االندلستاريخ ).ق.هـ1419. (نصراهللا، سـ

.دارهومه :الجزيره. )م1610ـ 1492(سين سقوط غرناطه و مأساه االندل ).ق.هـ1425( .ـ يحياوي، ج ـ

- Ziegler, A. k. (1980 ).Church and state in Visigothic Spain. Washington.