15
2 NATIONAL FISHERIES AUTHORITY KA SAA, NINA? The purpose of this comic book is to make people aware of the dangers and the consequences HIV/AIDS can have in the fishing industry and the community as a whole. The original english version of this comic book (Nina catches it) was produced by the National Fisheries Authority Coastal Fisheries Management and Development Project. This adaptation into the Nalik Language of New Ireland Province was made by Maxading, Grace Kaminiel, Bata Taufa, and Craig Alan Volker of Madina Village for the New Ireland Provincial Aids Committee. It complements the 1DWLRQDO $LGV &RXQFLO·V HIIRUWV WR FRPEDW +,9$,'6 The illustrations and original English text were by Biliso Osake. A version in Tok Pisin is also available. Funding for this book was part of a Special Research *UDQW IURP WKH *LIX 6KŰWRNX *DNXHQ 8QLYHUVLW\ LQ Gifu, Japan.

KA SAA, NINA? · 2020. 5. 15. · gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru! Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom. Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: KA SAA, NINA? · 2020. 5. 15. · gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru! Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom. Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing

2

NATIONAL FISHERIES AUTHORITY

KA SAA, NINA?

The purpose of this comic book is to make people aware of the dangers and the consequences HIV/AIDS can have in the fishing industry and the community as a whole.The original english version of this comic book(Nina catches it) was produced by the National Fisheries Authority Coastal Fisheries Management and Development Project. This adaptation into the NalikLanguage of New Ireland Province was made by Maxading, Grace Kaminiel, Bata Taufa, and Craig Alan Volker of Madina Village for the New Ireland Provincial Aids Committee. It complements the 1DWLRQDO�$LGV�&RXQFLO·V�HIIRUWV�WR�FRPEDW�+,9�$,'6�The illustrations and original English text were by Biliso Osake. A version in Tok Pisin is also available.Funding for this book was part of a Special Research *UDQW�IURP�WKH�*LIX�6KŰWRNX�*DNXHQ�8QLYHUVLW\�LQ�Gifu, Japan.

Page 2: KA SAA, NINA? · 2020. 5. 15. · gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru! Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom. Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing

3

AZA RAAN LA BUNG JON KAI ZI LA VAAL VARAXEI WAN AURU NAATNA A RIT LA BINA.

TETE, LASANG KONAANAA XA NA ULE

WAN A VAYENAANG?

KA WAAN FAABUNGBRAAF KO!

TAMON KA NA KOS AYEN KAVARAS, YAAK

KA NA ULE.

SIMBONG,DOXO BE MA GU NA

VAAN MA GU NA MILAAIF

YAAK NAANAA KA VITNANGA NA KOS TA YEN.

Page 3: KA SAA, NINA? · 2020. 5. 15. · gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru! Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom. Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing

4

DI KOS YENAA O XA VIT?

NINA, XA VIT KO NA ROXON A YEN. DI NA

VAANYAA XO LA BINA.

GU VAARTUNAAN, SINGSAXEI GA

NAXAAM A NALIK SARAGA

LA VAAL.

KA VIT NA YAAN A VAABUS FAABUNG

BRAAF

NINA, TAAMAN. A LAAIT LAPUK I WAN A SAP.

A LAAIT I WAN A SAP KAT PURAF A

YEN KAVARAS.

MA XA SAXOT KA NA YAAN A

IYAN.

A RAVIN SIN JON MA WILAANA DIVAAYENA WAN A XALEO.

NAANAA, KA VIT GA YAAN A YEN FAABUNG BRAAF MA GU NA KOS A YEN

LABA AKU.

Page 4: KA SAA, NINA? · 2020. 5. 15. · gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru! Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom. Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing

5

DI NA VAAYENYAA LA

PAARA SAP MA DI NA KOSYAA A YEN

KAVARAS.

KA ROXON A MUN YEN KARE,

SINGSAXEI DI MAMAT.

NAARE KA VIT NA DOXO WAN A

VAYEN AANG. GA WETAXAAS A MUN

YEN LAPUK DI WAAN FAA?

NINA, GA NAXAAM ADU PAN AZE A

XEIXAAIS?

KA DOXO, DI WAANYAA.

URU RAVIN DI KAAUL WAANA LA PAARA SAP.

Page 5: KA SAA, NINA? · 2020. 5. 15. · gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru! Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom. Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing

6

YAAK GU VAARTUNAAN. MALUF, YAAK DI WUTYAA WAN A RAAN KA VIT NA

DOXO.

EI, NUMA LA MASKAN A

XALEO, LAAWAS FAASILIKAA!

GU SAXOTAA YEN?

MADI ROXON KAAVARAS A RIT

LAAXOR.

AYANG, MADI ROXON A MUN YEN LAPUK. GU ZAXOTAA A ZANON?

GU NAXAAM AZE, TANYA? GU ZAXOT GU

NA WAAN LAAXOR WAN A SAP?

DI NA RAAMAAI VARAWUKYAA BE.

LAMUR A MUN TATE DIT FAAMOZES WAN A SAP, DI VIRAAI WAAN SIN A URU RAVIN.

Page 6: KA SAA, NINA? · 2020. 5. 15. · gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru! Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom. Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing

7

GA MIRAAUT PAN A MUN

TATE.

KA DOXO, DI VUZAYAA MA DI RAMAAIA.

TUAA GU NA INAXAAM FAAVARASA.

LAVASYAA BE. FAKABAL FAWUT A LAATA.

TURAVIN, LAAVOSA LAAXOR!

DI SAXOT BE DI NA LIS TAZANON YEN.

GU MASKALUS PALAAU BE.

Page 7: KA SAA, NINA? · 2020. 5. 15. · gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru! Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom. Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing

8

A RATE KA LIS A LAATA MA URU RAVIN DI VAANIYAA.

TAAMON GU SAXOT A YEN, MADI ROXON

KAVARAS A RIT.

MA TAMON GU SAXOT AZAXEI, KA NA ROXON A

VAAULAAING I WANA. GA NA MILAAIF FERAXEI WAN NU,

MA GU NA ZURUK A YEN.

NAAN KA NAAN KA MASING, KA

VIT A MILAAIVING

FERAXEI WA NU, KA VIT NA YEN.

GA NA MI MILAAIF FERAXEI WA NU MA GU NA LIS A YEN? MADI

RUMBAAI A MILAAIF FERAXEIING PA NU, MADI SAXOT BE A YEN.

Page 8: KA SAA, NINA? · 2020. 5. 15. · gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru! Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom. Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing

9

DI VAAYENA MA XA VIT DI KOS TAZA YEN MA

FAASILIK KO KA NA RAAN.

KA VIT GA SAXOT GA NA WAAN LA

VAAL, PANA A VIT NA ROXON A YEN.

DI NA MILAAIFYAA WERAXEI NAANDE KUNA DI NA ZURUKA

TAZANON YEN. TAMON KA VIT, DI NA PE ROXONA.

A MUN TATE SINDIYAA DI NA PE TEXAAS. DI NA NAXAAM

ADU DIAA NANGA, DI KOSA A YEN.

GU WAAN. KA VIT GA

SAXOT.

GU NAXAAM KA DOXO TAMON GA NA MILAAIF FERAXEI WA NU, MA GA

LIS A YEN?

AYANG, GA NA MILAAIF FERAXEI WAA

NU, MA GU NA LIS A YEN SURAGA.

SINGSAXEI GA MIRAAUT PAN A ZURUK

AANG A GISING TAKSAAT AIDS.

Page 9: KA SAA, NINA? · 2020. 5. 15. · gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru! Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom. Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing

10

GU NA VALAAK A KONDOM.

TANYA, GU VAARTUNAAN GU RUMBAAING A WUT

ANG?KA VIT GA SAXOT GA

NA WAAN. NU ZING BE GU NA WAAN.

GA LANGAR VAANONG ADU A WIT NA ROXON A MAKARA

XUN A WAAKPIZIN ANG AIDS. MA A MUN SAK DI VARAS, DI MAAT FAANONG WANA.

KONDOM? KA VIT GA ROXON

A KONDOM.

TAMON GU NAXAAM MASING KA NAAN, YAAK KA

DOXO BE.

SINGSAXEI TUAA GU NAXAAM

DUDU. KA DOXO BE. NI XA VIT GA

ROXON A AIDS.

Page 10: KA SAA, NINA? · 2020. 5. 15. · gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru! Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom. Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing

.

11

KA VIT GA SAXOT GA NA ROXON A GIZING MA GA NA

MAAT.

GA NA LIS A DIYEN SUNUM, MASING KA RE.

TAMON GU RUMBAAING NAAN, GU WUT FERAXEI

NI.KA VIT SAAIT GA SAXOT NU.

KA VIT NANGA GA SAXOT.

LA RAAN A KANAAN, NINA KA I ZI VERAXEI A RATE LA MASKAN A SAP.

GA NA LIS A YEN LAPUK TAMON GA NA MILAAIF

FERAXEI WA NU.

GA VAZE VAANONG NU, ADU XA VIT!

Page 11: KA SAA, NINA? · 2020. 5. 15. · gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru! Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom. Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing

12

LA MUR NINA XABILAKPUT LA MANAR.

AZA RATE XA MANGAT PAN TANYA

URU RAVIN DI KABALAA WAN A LAATA KU LA MASKAN A XALEO MAA DI KAAUL XU LA BINA.

KA VIT GU RU DOXO MASING,

MA A YEN MAMAT BE A NUM.

KA ZAXOT PAANING NAAN PAN A WOP, DI RATASMIN A YEN MA XA ZARAK LIS A DIYEN SIN NINA.

Page 12: KA SAA, NINA? · 2020. 5. 15. · gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru! Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom. Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing

13

GU KOS SAAIT A YEN LABA ZARAGA,

MASING NINAM?

GU KOS SAAIT A YEN

KAVARAS SINDI?

GA KOS AZANOM, DI MAMAT, KA VIT DI LAPOK, SINGSAXEI DI MAMAKOF.

A MUN FLAN KA VAANONG MA NINA XA GIS. A RATE SINA KA ZURUK NAAN KU LA VAAL A GIS ADU A DOKTA XA RAAMIN NAAN.

A DOKTA XA RAAMIN NAAN MA XA PIAAT.

A DOKTA XA RAAIMIN LABANA.

ATAA LA BINA XO NINA XA VAZE TANYA.

GA MALUF MASE WANA VAZEI AANG NU, SINGSAXEI NU XARE GU ROXON

A HIV. NU HIV-POSITIV. GA NA RAAMIN SAAIT A RATE SANOM.

GA MALUF MASE DUAAK, NU ZAAIT

KARE GU ROXON A HIV. NU HIV-POSITIV.

A DOKTA XA VAZE NI ADU, NI GA ROXON A

GIZING HIV.

GU KOS SAAIT A YEN AKO, NAANA?

Page 13: KA SAA, NINA? · 2020. 5. 15. · gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru! Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom. Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing

14

TAAMON GA PIAAT KA VIT, UNIK NU, A GIZING AANGKARE XA NA PEN SURUK

NI.

GA NAXAAM A NALIK SURAGA, XA VIT NA VAABUS MASING MA GA PIAAT AYAANG.

NAARE XO NI MA A RATE SARAGA MADI ROXONA A GIZING TAKSAT HIV-AIDS.

GA NA PEN SARAK A GIZING TAKSAT AIDS UNAK KARE.

LAAMUR A GIZING KA NA LAPUK. GA NA MAAT VERAXEI

WAN A RATE ZARAGO.

NIS MASE XA NA SAXOT PAN A WILAANING NI WAN A VAXAT-

KATONG ANG A NALIK SI NIMAA?

TAAMON GA DIKDIK KUNA NAAN KA NA VALAAK A KONDOM,

YAAK GA NA PEN SAROK A GIZING

TAKSAT.

A GIZING AANGKARE XA BALAS LARAAN GA

MILAAIF VARAXEI WAN A RATE KA VAAMOZES LA

SAP.

Page 14: KA SAA, NINA? · 2020. 5. 15. · gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru! Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom. Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing

15

TAMIN A MUN ATLAGAAI WAN A BRUT MA GU NA LOS A LAN WAN A SINGIN AANG A KONDOM SIN A MUN TETE.

TAMIN A MUN ATLAGAAI WAN A BRUT MA GU NA LOS A LAN WAN A SINGIN AANG A KONDOM SIN A FURAVIN.

Gu na kaas famumuting a tim ma tuaa a raataar aang a kondom.

Gu na pavaamaumuting be a vaat a kondom ma gu na singining faawut nu la maskana. Bulaai gu na valaak kol nu tamon gu saxot gu nat farit.

A raan gu rovokaai vaanong, toting a vun a kondom ma gu na gamul vauling fiaang la waat a wut in a raan ko ka maat faanong.

Gamul vamumuting a kondom be xun a tuaa mafai a rate xa na rovokaai varawok. O gu na volvoling pan a niuspepa xa baar ma gu vaif.

Wan a raan xun a orufpizin aang a kondom, toting a waatna ma gu na orufpizin ma gu na volvoling pan a niuspepa xa baar ma gu vaif.

Toting a vaat a kondom ma gu na eineiing famumut kun a maaliu xa na tukbilak. Tuaa gu na kaas a kondom tamon ka vit nanga gu na vasingin lawut.

Di na vil a wut ma di na sfaar fawizak a wut la maskan a kondom. Gu na ndot faamumuting a kondom.

Kondom be gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru!

Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom.

Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing a maagor i wan a kondom.

Fasinging faa'uza xuna naan nanga ka na labis doxo la pop i pana.

A raan a fatfaritin, toting a wut ma gu na vasingin.

Fasining vuza be ma tuaa gu plaas farawoking naan.

Page 15: KA SAA, NINA? · 2020. 5. 15. · gu na valak fazaxeii be. Ka vit faaru! Gu na wolan a kondom xu na a magit xa na zavar a vin a kondom. Toting farokin a waat a kondom ma gu na neiing

New Ireland Provincial AIDS Committee,P. O. Box 103,Kavieng, New Ireland Province.Phone: 9841134/9842156Fax: 9842430/9842325Email: [email protected]

LUKAUTIM YU YET LONG AIDSAIDS!