Kalıcı Organik Kirleticiler KOK ile Kirlenmiş Sahaların Tespiti ve ... 2_puanli... · 2021. 2. 9. · Ek-8 deki Puanlı Değerlendirme →Denetim Formu (Ek-7) + Faaliyet/Saha

Bu Proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti

tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir.

Kalıcı Organik Kirleticiler (KOK) ile Kirlenmiş Sahaların Tespiti ve iyileştirilmesi Projesi

TOPRAK KİRLİLİK YÜKÜNÜN TESPİTİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ EĞİTİMİ

08-10-12 ŞUBAT 2021

Prof.Dr. Elçin Kentel ve. Prof. Dr. İpek İmamoğlu

Orta Doğu Teknik Üniversitesi

İÇERİK

• Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik kapsamında:

• Saha Teşhis ve Kayıt

• Birinci Aşama Değerlendirme (BAD)• Puanlı Değerlendirme (EK-8)

• Örnekleme ve KGP ile Değerlendirme (EK-9)

• Örnekler üzerinden BAD



▪ Kirlenmiş sahaların teşhis edilmesi ve bir kirlenmiş sahalar envanteri oluşturulması.

Teşhis ve Kayıt

1. Aşama Değerlendirme


Temizleme

Kir

len

miş

Sah

alar

D

eğer

len

dir

me

Sist

emi

▪ Takip gerektiren saha mı takip gerektirmeyen saha mı?

▪ Takip gerektiren sahanın, saha ve kirlilik karakterizasyonunun ve risk analizinin yapılması, ve temizlemenin gerekli olup olmadığının belirlenmesi

Bu Proje, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir.

TKKNKKSY Aşamaları

Potansiyel Kirlenmiş Saha

Sahipsiz Saha

Afet, kaza, denetim, bildirim (Bildirim Formu) ve Faaliyet Ön Bilgi Formu (Ek-4)

Şüpheli Saha

TKKNKKSY Madde 10

Toprak veya yeraltı suyu kirliliği gözlenen, bildirim (Bildirim Formu)

TKKNKKSY Madde 11

Kirlilik Kaynağı Belirsiz Saha Kirlilik Gösterge Parametreleri

ölçümlerinin değerlendirilmesi

TKKNKKSY Madde 12



TKKNKKSY Tanımlar - HATIRLATMA

Kirli olma potansiyeli/riski

bulunan saha

Kirlilik şüphesibulunan saha


Sahipsiz Saha


Şüpheli Saha

TKKNKKSY Madde 10


TKKNKKSY Madde 11



TKKNKKSY Madde 12


PKS → ŞS (Ek-4) [PKSnin_SupheliS_olmasi_7Subat.xlsx]

Kirli olma potansiyeli/riski

bulunan saha

Kirlilik şüphesibulunan saha





Bu kiriterlerdenbirinin geçerli olması

PKS’yi ŞS yapıyor



Kriterler

✓ Kimyasalların depolanmaları ile ilgili

• Toprak yüzeyinde açık alanda depolamada: zemin izolasyonu, drenaj sistemi olmaması

• Yüzeydeki tanklarda: sızıntı kontrolü, zemin izolasyonu olmaması

• Yeraltı tanklarında: tek cidarlı olması, 10 yaşından fazla olması, sızıntı kontrolü, korozyon

koruması, katodik koruma bulunmaması

✓ Sahada tehlikeli atıkların geçici depolanmasında: geçirimsiz tabaka bulunmaması,

drenaj sistemi bulunmaması

✓ Sahadaki endüstriyel atıksu için arıtma tesinin bulunmaması ve arıtma

çamurunun depolanması, arıtılmış atıksuyun araziye deşarj edilmesi

✓ Sahada endüstriyel kaza meydana gelmiş olması

Bu kiriterlerdenbirinin geçerli olması

PKS’yi ŞS yapıyor



Excel ile değerlendirme


Sahipsiz Saha


Şüpheli Saha

TKKNKKSY Madde 10


TKKNKKSY Madde 11



TKKNKKSY Madde 12



Şüphe Geçerli mi/Gerçekci mi?


Şüpheli Saha

Takip Gerektiren



Herhangi bir potansiyel toprak kirletici faaliyetin

olduğu saha

Toprak kirliliğinin var olduğu şüphesi

taşıyan saha

Takip Gerektirmeyen

Şüphe geçersiz

Toprak kirliliği yok

Toprak kirliliği var

Şüphe geçerliBirinci Aşama

Değerlendirme

TemizlemeGerektiren

Şüpheli Saha


Kirlilik şüphesinin gerçekçiolduğu saptanan saha

Kirlilik şüphesiningerçekçi olmadığı

saptanan saha

Takip Gerektiren Saha

Takip Gerektirenmeyen

Saha


Kirlenmiş, Temizlenmesi Gereken Saha

Önemli ölçüde insan sağlığı riskioluşturan sahalar





Birinci Aşama Değerlendirme (BAD) - HATIRLATMA

Şüpheli Sahada (ŞS) BAD uygulanır.

Amaç: Şüpheli Saha

i) Takip Gerektirmeyen Saha mıdır? yoksa

ii) Takip Gerektiren ve dolayısıyla İAD ye geçmesi gereken saha mıdır?

sorusunun cevaplanması.

Adımlar

1. ŞS’nin ön değerlendirmesi → sahada yapılan denetim (Ek-7) ile

gerçekleştirilir

2. …


Birinci Aşama Değerlendirme (BAD) - HATIRLATMA

Adımlar

1. ŞS’nin ön değerlendirmesi → sahada yapılan denetim (Ek-7) ile gerçekleştirilir

2. a) Kirletici madde belliyse → Tehlikeli Madde değilse Takip Gerektirmeyen Saha,

Tehlikeli Maddeyse Puanlı değerlendirme (Ek-8)

b) Kirletici madde belli değil ve örnek alınabiliyorsa → Kirletici Madde

Karakterizasyonu → Tehlikeli Madde değilse Takip Gerektirmeyen Saha,


c) Kirletici madde belli değil ve örnek alınamıyorsa → Kirlilik Gösterge

Parametresi (KGP) ölçümleri değerlendirmesi


Birinci Aşama Değerlendirme (BAD) – 1. adım

1) ŞS’nin ön değerlendirmesi → sahada yapılan denetim (Ek-7) ile gerçekleştirilir

TKKNKKSDY, Madde 14(5): Denetim sırasında sahada herhangi bir kirlilik gözlenmez

ve sahaya yönelik kirlilik şüphesinin geçerli olmadığı tespit edilirse saha, şüpheli

saha listesinden çıkartılır.


Bir alternatif: Ek-8’in 1 nolu dip notu kullanılabilir

Birinci Aşama Değerlendirme (BAD) – 2. adım

2. a) Kirletici madde belliyse → Tehlikeli Madde değilse Takip Gerektirmeyen Saha,


b) Kirletici madde belli değil ve örnek alınabiliyorsa → Kirletici Madde

Karakterizasyonu → Tehlikeli Madde değilse Takip Gerektirmeyen Saha,


c) Kirletici madde belli değil ve örnek alınamıyorsa → Kirlilik Gösterge

Parametresi (KGP) ölçümleri değerlendirmesi


Yerinde saha denetim yapılır.

Ek-8 deki Puanlı Değerlendirme → Denetim Formu (Ek-7) + Faaliyet/Saha Ön Bilgi

Formu (Ek-3 ve Ek-6) kullanılır


BAD – 2. adım: Puanlı Değerlendirme (Ek-8)

Kirlilik durumu

ile ilgili bilgiler

Saha ve çevresi

ile ilgili bilgiler



𝑃𝐷 < 36 Takip Gerektirmeyen Saha

𝑃𝐷 ≥ 36 𝑃𝐷 + 𝑃𝐵 < 130

𝑃𝐷 + 𝑃𝐵 ≥ 130

Takip Gerektiren Saha

Kirlenmiş Saha

İAD

Temizleme





Kirlilik şüphesi gözlemlenebiliyor mu/

var mı?

Kirlilik şüphesi var! Boyutu ve ciddiyeti

şüphe uyandırıyor mu?

Kirlilik şüphesi var! Potansiyel alıcılar üzerinde

etki şüphesi var mı?

𝑃𝐷 < 36 TGmS

𝑃𝐷 + 𝑃𝐵 < 130

𝑃𝐷 + 𝑃𝐵 ≥ 130

TGS

Temizleme



Kirlilik şüphesi var! Tesis etrafındaki çevresel ortamlar (yüzey suyu, yeraltı suyu, tarım arazisi), kullanım

amaçları ve tesis çevresindeki alıcılar yüksek sağlık risklerine sebep olabilir mi?

𝑃𝐷 < 36 TGmS

𝑃𝐷 + 𝑃𝐵 < 130

𝑃𝐷 + 𝑃𝐵 ≥ 130

TGS

Temizleme


Çok Kriterli Karar Verme

Kirlilik kesinlikle sahadaki

faaliyetlerden kaynaklı

Kirlilik çevredeki başka

faaliyetlerden kaynaklı olabilir

Var

Yok

Yok

Döküntü

Yerlatı tankı

10 m3

.

.

.

Çok kriter var

Puanlar

Birimleri farklı

Ortak birime

getirmek lazım

Puanlar

(Şüpheye katkı puanı

diye düşünülebilir)

Her bir kriterin farklı

bir önemi/etkisi var

Ağırlıklar

Ağırlıklar


Şüphe Geçerli mi/Gerçekci mi? [SupheliS_suphesi_gercekci_mi_7Subat.xlsx]

Excel ile puanlı değerlendirme

TEŞEKKÜR EDERİZ…



Documents

Kalıcı Organik Kirleticiler KOK ile Kirlenmiş Sahaların Tespiti ve ... 2_puanli... · 2021. 2. 9. · Ek-8 deki Puanlı Değerlendirme →Denetim Formu (Ek-7) + Faaliyet/Saha