Biblioteczny Ośrodek Informacji Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego Gdańsk, tel. 557-29-52 e-mail: boi@wbpg.org.pl

KALENDARIUM ROCZNIC I WYDARZEŃ NA ROK 2018 (ogólne i pomorskie – wybór)

Rok 2018 ogłoszono: Rokiem Jubileuszu 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości(Sejm) Rokiem Powstania Wielkopolskiego (Sejm) Rokiem Jubileuszu Konfederacji Barskiej (Sejm) Rokiem Praw Kobiet (w 100. rocznicę przyznania Polkom praw wyborczych) (Sejm) Rokiem Zbigniewa Herberta (Sejm) Rokiem Ireny Sendlerowej (Sejm) Rokiem abp Ignacego Tokarczuka (Sejm) Rokiem Franciszka Kręckiego(Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie) Rocznica Data Wydarzenie 45 1.01.1973 W granice administracyjne miasta Gdańska włączono

tereny podmiejskie: Osowę, Wysoką, Firogę, Klukowo, część Rębiechowa, Matarnię, Bysewo, Kokoszki, Smęgorzyno, Kiełpino Górne, Karczemki, Kiełpinek, Jasień, Szadółki, Zabornię, Łostowice, Zakoniczyn, część wsi Kowale i Maćkowy; łącznie 7190 ha powierzchni.

1 1.01.2017 Zm. Aleksander Jackowski (ur. 1920), polski antropolog kultury, etnograf, krytyk sztuki; (Polska sztuka ludowa; Świat Nikifora).

100 2.01.1918 Ur. Adam Bahdaj (zm. 1985), polski powieściopisarz, autor książek dla dzieci i młodzieży, tłumacz; (Do przerwy 0:1;Wakacje z duchami; Uwaga! Czarny parasol; Podróż za jeden uśmiech; Stawiam na Tolka Banana).

30 2.01.1988 Zm. Stanisław Teisseyre (ur. 1905), artysta malarz, pedagog, prof. i rektor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu (w latach 1947–1950, 1965) i w Gdańsku (w latach 1951–1962), dziekan Wydziału Malarstwa gdańskiej PWSSP (1962–1965), organizator życia artystycznego na Wybrzeżu; (wystawy indywidualne: Lwów, Warszawa, Kraków, Łódź, Sopot, Poznań, Praga, Budapeszt, Sofia ; obrazy: Smuga światła; Roztopy; Port w Egipcie).

1 2.01. 2017 Zm.John Peter Berger (ur. 1926), brytyjski krytyk sztuki, pisarz i malarz; (G.; Sposoby widzenia).

100 3.01.1918 Ur. Jerzy Dziewicki (zm. 1985), dziennikarz, publicysta, działacz społeczny, redaktor naczelny "Dziennika Bałtyckiego" (1956), "Głosu Wybrzeża" (1957–1968), redaktor „Tygodnika Morskiego” i „Głosu Stoczniowca”.

10 3.01. 2008 Zm. Lisandro Otero (ur.1932), kubański powieściopisarz, publicysta, (Sytuacja; Trylogia kubańska).

1 3.01.2017 Zm.Ivo Brešan (ur. 1936), chorwacki pisarz i dramaturg; (Przedstawienie Hamleta we wsi Głucha Dolna; Uroczysta kolacja w przedsiębiorstwie pogrzebowym; Szatan na wydzialefilozoficznym).

90 6.01.1928 Ur. Edmund Rabowicz (zm. 1987), dr hab., historyk literatury okresu oświecenia, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Gdańskiego; (Literatura okolicznościowa polskiego Oświecenia; Gdańska literatura ulotna w latach „potopu” szwedzkiego 1655–1660; Józef Wybicki – literat; Krasicki w Gdańsku).

10 6.01. 2008 Zm. Jan Fudala ps. Jasiek z Gorców (ur. 1951), polski malarz i poeta związany z Gorcami, satyryk, nauczyciel, instruktor narciarski, działacz kultury; (Śrybelnymiesiącku; Kto się cieszy, ten nie grzeszy; O Janosiku zbójniku).

1 6.01. 2017 Zm. Ricardo Piglia (ur.1941), argentyński pisarz i scenarzysta filmowy; (Sztuczne oddychanie; Spalona

forsa). 95 7.01.1923 Ur. Jerzy Nowosielski, polski malarz, rysownik i teoretyk

sztuki, prof. ASP w Krakowie; twórca kompozycji figuralnych, martwych natur, pejzaży, obrazów abstrakcyjnych, portretów, aktów, ikonostasów i malowideł ściennych; (obrazy: Narzeczona pianisty; Bitwa o Addis Abebę; Kwartet; Akt pomarańczowy; Abstrakcja błękitna; ikonostas w cerkwi w Orzeszkowie k. Hajnówki; malowidła ścienne w kościele Opatrzności Bożej w Wesołej k. Warszawy; książki: Wokół ikony; Inność prawosławia).

80 7.01.1938 Ur. Roland Topor (zm. 1997), francuski rysownik, malarz i pisarz pochodzenia polskiego, reżyser filmowy i teatralny, scenograf, aktor; (Chimerczny lokator; Księżniczka Angina; Cztery róże dla Lucienne; Dziennik paniczny).

1 7.01.2017 Zm. Zsuzsa Vathy (ur.1940), węgierska pisarka; (Itt a szépségetnézzük; Kávérajzok).

1 7.01.2017 Zm.Jerzy Kossela (ur. 1942), polski gitarzysta, wokalista, autor tekstów i kompozytor, współzałożyciel i członek zespołów m.in. „Niebiesko-Czarni”,„Pięciolinie” i „Czerwone Gitary”. W latach 1965–1967 był pierwszym liderem zespołu „Czerwone Gitary”. Autor wielu ponadczasowych przebojów, w tym: „Bo ty się boisz myszy” (muzyka i tekst), „Historia jednej znajomości”, „Matura” (teksty do muzyki Krzysztofa Klenczona). Współautor książki „Czerwone Gitary”to właśnie my!. W maju 2015 r. zaprzestał koncertowania z zespołem „Czerwone Gitary”, ze względu na poważne problemy zdrowotne jednak po roku powrócił na scenę.

10 8.01.2008 Zm. Napoleon Mitraszewski (ur. 1918), polski prozaik, pedagog oraz animator kultury w środowisku osób niewidomych; (A jednak życie; Światło w tunelu).

110 9.01.1908 Ur. Simone de Beauvoir (zm. 1986), francuska pisarka, przedstawicielka egzystencjalizmu, towarzyszka życia J.P. Sartre’a; (Cudza krew; Druga płeć; Śliczne obrazki; Pamiętnik statecznej panienki; W sile wieku; Siłą rzeczy).

135 10.01.1883 Ur. Aleksy NikołajewiczTołstoj (zm. 1945), rosyjski powieściopisarz, dramaturg, publicysta; (Droga przez mękę; Piotr Pierwszy; Chleb : obrona Carycyna).

25 12.01.1993 Zm. Józef Czapski (ur. 1896), polski malarz, krytyk sztuki i publicysta; (Wspomnienia starobielskie; Na nieludzkiej ziemi; Patrząc; Czytając).

25 13.01.1993 Zm. Wiktor Mielnikow (ur. 1902), dziennikarz międzywojennej i powojennej prasy gdańskiej i pomorskiej, m.in. redaktor „Dnia Pomorza”, „Gazety Gdyńskiej”, „Gazety Pomorskiej” oraz „Głosu Wybrzeża”.

120 14.01.1898 Zm. Lewis Carroll (ur. 1832), właśc. Charles Lutwidge Dodgson, angielski matematyk i pisarz; (Przygody Alicji w krainie czarów; Co Alicja widziała po drugiej stronie lustra).

85 14.01.1933 Zm. Franciszek Kubacz (ur. 1868), czołowy działacz Polonii gdańskiej i poseł do Volkstagu.z jej ramienia.

25 14.01.1993 Na Bałtyku w drodze ze Świnoujścia do Ystad doszło do katastrofy promu „Jan Heweliusz”; zginęło 55 osób.

1 14.01.2017 Zm. Roman Kalisz (ur. 1948), profesor anglistyki, dyrektor Instytutu Anglistyki i Amerykanistyki na Wydziale Neofilologii Uniwersytetu Gdańskiego, językoznawca, był inicjatorem powołania i jednym ze współzałożycieli Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych w Suwałkach, nad którym sprawował opiekę naukową z ramienia Uniwersytetu Gdańskiego, współtworzył kierunek anglistyki na Uniwersytecie Gdańskim. W 1974 uzyskał stopień doktora na UAM, a w 1981 r. stopień doktora habilitowanego w Uniwersytecie Śląskim; w 2001 roku został profesorem zwyczajnym; brał udział w wielu konferencjach naukowych w Polsce, Europie i Stanach Zjednoczonych. Był dwukrotnie stypendystą Fundacji

Fulbrighta – 1976 r. i w 1998 r. w Berkeley i San Diego; (Pragmatyka językowa;Językoznawstwo kognitywne w świetle językoznawstwa funkcjonalnego).

100 15.01.1918 Zm. Wojciech Kętrzyński (ur. 1838), polski historyk mediewista i edytor, publicysta, kustosz, a następnie dyrektor Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie; obrońca polskości Warmii i Mazur; (O ludności polskiej w Prusiech niegdyś krzyżackich; O rocznikach polskich; Katalog Rękopisów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich; wydawca MonumentaPoloniaeHistorica).

10 15.01.2008 Zm. Fadil Paçrami (ur. 1922)albański pisarz, dramaturg, polityk; (ShtëpianëBulevard (Dom przy Bulwarze); Çështja e inxhinierSaimirit (Sprawa inżyniera Saimiriego).

120 18.01.1908 Ur. Stanisław Stomma (zm. 2005), współzałożyciel i redaktor „Tygodnika Powszechnego” i miesięcznika „Znak”, polityk, publicysta, nauczyciel akademicki; (Myśli o kulturze i polityce; Czy fatalizm wrogości?).

60 18.01.1958 Zm. Wincenty Rogala (ur. 1871), działacz patriotyczny i kulturalny z Wiela, gawędziarz i pieśniarz, nazywany Druhem Wickiem albo „kaszubskim Sabałą”; pisał okolicznościowe wiersze, reżyserował przedstawienia teatralne, komponował muzykę do utworów Jana Karnowskiego i Hieronima Derdowskiego.

35 18.01.1983 Zm. Stanisław Hebanowski (ur. 1912), polski reżyser, tłumacz literatury francuskiej i klasycznej greckiej, kierownik literacki teatrów w Poznaniu, Zielonej Górze i Gdańsku, krytyk i prozaik; ( Ślady czasu; tłumaczenia; m.in.: Antygona Sofoklesa; Gra miłości i przypadkuPierre’a Marivaux). Zob. Słownik pisarzy Wybrzeża na: www.wbpg.org.pl

60 19.01.1958 Zm. Franciszek Kotus-Jankowski (ur. 1891), działacz SDKPiL, zesłaniec syberyjski, pierwszy prezydent Gdańska (od 3.04.1945 do 28.05.1946).

35 20.01.1983 Doszło do katastrofy polskiego statku ms „Kudowa Zdrój” w rejonie Balearów; zginęło 19 członków załogi.

25 20.01.1993 Zm. Jerzy Zabłocki (ur. 1927), artysta malarz, grafik, prof. zw., wykładowca i w l. 1987–1990 rektor PWSSP (obecnie ASP) w Gdańsku, współtwórca „szkoły sopockiej”; w l. 1991–1993 wykładowca na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu w Ankarze; projektował scenografie, gobeliny, plakaty, opracowania graficzne katalogów, wystroje urbanistyczne miast; wystawy indywidualne m.in. w Frankfurcie nad Menem, Pradze, Paryżu, Sztokholmie, Bremie, Tokio, Helsinkach, Lipsku i Ankarze; (cykle: Pejzaże włoskie; Pejzaże zmyślone; Ludzie i pejzaże; Pejzaże z wyobraźni; Pejzaże z Kuby i Meksyku; Ptaki; Świątynie; Ludzie Ankary).

20 21.01.1998 Zm. Bogusław Holub (ur. 1921), dziennikarz „Głosu Wybrzeża”, autor reportaży dotyczących gospodarki morskiej i spraw społecznych Wybrzeża; (Trwanie).

220 22.01.1788 Ur. George Gordon Byron (zm. 1824), angielski poeta, wskutek ostracyzmu towarzyskiego zmuszony w 1816 r. do opuszczenia kraju; wywarł silny wpływ na ukształtowanie się stylu literatury romantycznej; nadał wzorcowy kształt powieści poetyckiej i poematowi dygresyjnemu, rozwinął formę dramatu poetyckiego; jego życie i twórczość stały się przedmiotem legendy; (Wędrówki Childe Harolda; Korsarz; Giaur; Melodie hebrajskie; Kain).

125 22.01.1883 Ur. Jerzy Bandrowski (zm. 1940), polski powieściopisarz, poeta, tłumacz, publicysta, autor opowiadań, reportaży powieści o tematyce morskiej; (Na polskiej fali; Zolojka; Sosenka z wydm).

25 22.01.1993 Zm. Kōbō Abe (ur. 1924), właśc. AbeKimifusa, japoński

prozaik, dramaturg, scenarzysta i eseista; (Kobieta z wydm; Czwarta epoka; Schadzka; Mężczyzna, który przemienia się w pałkę; To ja jestem duchem).

90 23.01.1928 Ur. Tadeusz Śliwiak (zm. 1994), polski poeta i tłumacz (Dotyk; Wyspa galerników).

50 23.01.1968 Zm. Aleksander Rylke (ur. 1887), inż. budowy okrętów, współtwórca polskiego przemysłu okrętowego, budowniczy stoczni w Gdyni, w l. 1945–1960 prof. Politechniki Gdańskiej; (W służbie okrętu).

1 23.01.2017 Zm. Douglas Reeman (ur.1924),brytyjski pisarz, autor powieści marynistycznych; (Żelazny pirat; Ostatni krążownik; Ostatni krążownik).

110 24.01.1908 Ur. Barbara Ludwiżanka (zm. 1990), polska aktorka; (role teatralne: Klara w Ślubach panieńskich A. Fredry; Panna Młoda w Weselu S. Wyspiańskiego; Babcia w Tangu S. Mrożka; role filmowe: Sublokator; Chłopi; Noce i dnie).

60 24.01.1958 Ur. Barbara Kosmowska, polska powieściopisarka pochodząca z Bytowa; (Głodna kotka; Teren prywatny; Prowincja; Gobelin; Buba; Pomiędzy dzieciństwem a dorosłością : o powieściopisarstwie Zofii Urbanowskiej; Niebieski autobus; Myślinki).

90 25.01.1928 Ur. Robert Stiller (zm. 2016), pisarz, tłumacz, krytyk, publicysta, filolog, orientalista, religioznawca, edytor pochodzenia żydowskiego, w l. 1984–86 kierował działającym poza cenzurą, od 1991 jawnie, wydawnictwem „Rekontra”, założyciel i przewodniczący Żydowskiej Gminy Reformowanej, prezes Stowarzyszenia Kultury Żydowskiej „Keszer”; (Klatin brat Klatona; Małpa i jej małżonek; Antologia literatury malajskiej; własne przetworzenia eposów: Gilgamesz; Krymhilda; poematy: Listy do kochanki; Kto uderzy w gong ; tłumaczenia (wybór): LolitaVladimira Nabokova; Przygody Alicji w Krainie CzarówLewisa Carrolla;; Postylla domowa i inne wiersze Bertolta Brechta; Mechaniczna pomarańczaAnthonegoBurgesa)

80 25.01.1938 Ur. Włodzimierz Wysocki (zm. 1980), rosyjski pieśniarz i poeta oraz aktor; (pol. wybory: 14 piosenek; Piosenki i wiersze; role teatralne: tytułowa w Hamlecie W. Szekspira; Łopachin w Wiśniowym sadzie A. Czechowa; role filmowe: kapitan Żegłow w serialu tv. Gdzie jest Czarny Kot?; car w Jak car Piotr Ibrahima swatał).

40 25.01.1978 Zm. Roman Kołoniecki (ur. 1906), poeta, tłumacz, publicysta, sekretarz miesięcznika „Droga” 1930–1937; (Wschody i zachody; Kryształ młodości; Elegie zielonoświąteczne; Powrót na Stare Miasto; Dno milczenia; Sen bez snów).

1 25.01. 2017 Zm. Harry (Burchell) Mathews (ur. 1930), amerykański pisarz, prozaik i poeta piszący w dwóch językach: angielskim i francuskim; (Przemiany; Moje życie w CIA).

27.01 W niektórych państwach jest obchodzony jako Dzień Pamięci o Holokauście.

85 28.01.1933 Ur. Krzysztof Teodor Toeplitz (zm. 2010), polski dziennikarz żydowskiego pochodzenia, krytyk filmowy, felietonista, autor scenariuszy filmowych; (scenariusze: Pan Anatol szuka miliona; Dzięcioł; współautor: Czterdziestolatka; felietony: Groch o ekran; Berek kucany; Mówienie do siebie; 16 miesięcy; Z deszczu... pod rynnę; szkice: Wiek XX do wynajęcia; Próba sensu, czyli notatnik leniwego kinomana; Podglądanie na odległość; inne: Sztuka komiksu : próba definicji nowego gatunku artystycznego; Wszystko dla wszystkich : kultura masowa i człowiek współczesny; Mój wybór; Najkrótsze stulecie : szkic o XX wieku).

135 29.01.1883 Ur. Franciszek Leon Szwoch (zm. 1949), artysta malarz, organizator życia artystycznego w II Rzeczpospolitej; podejmował m.in. tematy historyczne, sakralne,

batalistyczne i marynistyczne; współdziałał z Marianem Mokwą w zorganizowaniu w 1934 r. Morskiej Galerii Obrazów w Gdyni, współpracował z czasopismem „Morze”; wybudował w Hallerowie dom letniskowy dla uczniów swojej szkoły malarskiej; w 1944 r. spłonęła jego warszawska pracownia i kilkaset obrazów; od 1945 r. mieszkał w Sopocie; włączył się w odbudowę życia artystycznego na Pomorzu; (Bitwa pod Puckiem; Bitwa pod Oliwą; Burza na morzu).

40 29.01.1978 Zm. Stanisław Dygat (ur. 1914), polski prozaik, scenarzysta i tłumacz (Jezioro Bodeńskie; Pożegnania;Podróż; Disneyland).

1 29.01.2017 Zm. Jerzy Partyka (ur. 1935), kompozytor muzyki filmowej i teatralnej, kierownik redakcji muzycznej Telewizji Gdańsk. Stworzył muzykę do wielu spektakli telewizyjnych (m.in. „Pelikana", „Kłopotów Panurga" czy "Justyny"). Wieloletni członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich., Po maturze przygotowywał się do studiów politechnicznych, jednak zapisał się do Średniej Szkoły Muzycznej w Gdańsku-Wrzeszczu i z wyróżnieniem ukończył dwa jej wydziały (fortepianu i instruktorski), pięcioletni program nauczania robiąc w trzy lata. Zaraz potem rozpoczął studia w PWSM w Sopocie, zostając równocześnie asystentem dyrygenta chóru Akademii Medycznej w Gdańsku. Komponował regularnie dla teatrów i kabaretów m.in. Rudego Kota, Cyrku Rodziny Afanasjew, jednocześnie przygotowując musicale i pisząc piosenki. Pisał również w prasie omówienia i komentarze na tematy muzyczne,był popularyzatorem muzyki klasycznej i jazzowej, animatorem życia muzycznego, zaś w latach 2007-2015 wykładowcą gdańskiej Akademii Muzycznej.

100 30.01.1918 Ur. Marian Żelazek (zm. 2006), polski zakonnik, werbista, więzień obozu koncentracyjnego w Dachau, misjonarz, pracujący od 1950 r. w Indiach, opiekun trędowatych, propagator idei zbliżenia kultur, religii i ludzi z różnych warstw społecznych, kandydat do pokojowej nagrody Nobla w 2002 r.

85 30.01.1933 Dojście Hitlera do władzy; prezydent Hindenburg powołał rząd, w którym stanowisko kanclerza objął Adolf Hitler.

70 30.01.1948 Zg. w zamachu Mahatma Gandhi (ur. 1869), właśc. Mohandas Karamchand Gandhi, indyjski prawnik, pisarz, filozof i polityk, przywódca indyjskiego ruchu narodowego.

50 30.01.1968 Pod pomnikiem Adama Mickiewicza w Warszawie odbyła się manifestacja studentów przeciwko decyzji „o zdjęciu z dniem 1 lutego ze sceny Teatru Narodowego spektaklu Dziady w reż. Kazimierza Dejmka”.

150 31.01.1868 Zm. Gotthilf Löschin (ur. 1790), historyk dziejów Gdańska; (GeschichteDanzigs von der ältesten bis zurneusten Zeit; Beiträgezur Geschichte Danzigs und seiner Umgebungen; Danzig Und seine Umgebungen).

95 31.01.1923 Ur. Norman Mailer (zm. 2007), amerykański powieściopisarz i eseista; (Nadzy i martwi; Amerykańskie marzenie; The Armies of the Night; Pieśń kata; Opowieści Oswalda).

85 31.01.1933 Zm. John Galsworthy (ur. 1867), angielski powieściopisarz i dramaturg; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1932; (Saga rodu Forsytów; Nowoczesna komedia; Koniec rozdziału).

luty 100 1.02. 1918 Ur. Ignacy Marcin Tokarczuk (zm. 2012), polski

duchowny rzymskokatolicki, doktor filozofii, biskup diecezjalny przemyski w latach 1966–1993 (w latach 1992–1993 arcybiskup metropolita),od 1993 arcybiskup senior archidiecezji przemyskiej. Kawaler Orderu Orła Białego.

1 2.02. 2017 Zm. Predrag Matvejević (ur.1932), chorwacki pisarz, eseista, krytyk literacki (Brewiarz śródziemnomorski;Inna Wenecja).

90 3.02.1928 (niektóre źródła podają 1924 lub 1929)

Ur. Andrzej Szczypiorski (zm. 2000), polski prozaik, publicysta, felietonista, autor słuchowisk radiowych oraz powieści sensacyjnych (Początek; Msza za miasto Arras; I ominęli Emaus; Z notatnika stanu wojennego).

1 3.02. 2017 Zm. Dritëro Agolli (ur. 1931), albański poeta, pisarz, scenarzysta filmowy i dziennikarz;(Matka Albania, Żebrak czasu, Zapiski o północy;Człowiek z armatą; ).

80 4.02.1938

Zm. Karol Hubert Rostworowski (ur. 1877), polski dramatopisarz, poeta i publicysta; (Judasz z Kariothu; Antychryst; Niespodzianka; Przeprowadzka).

75 4.02.1943 Ur. Wanda Rutkiewicz (zm. 1992), polska alpinistka, autorka książek (Na jednej linie; Zdobycie Gasherbrumów).

1 6.02. 2017 Zm..Zbigniew Klewiado (ur. 1949), polski przedsiębiorca, założyciel Sky Orunia, pierwszej niezależnej prywatnej stacji telewizyjnej w Polsce.

190 8.02.1828 Ur. Juliusz Verne (zm. 1905), francuski pisarz, autor powieści podróżniczych i fantastyczno-naukowych; (Dzieci kapitana Granta;20 000 mil podmorskiej żeglugi; W 80 dni dookoła świata; Tajemnicza wyspa; Wąż morski).

60 8.02.1958 Zm. Zbigniew Pronaszko (ur. 1888), polski malarz, rzeźbiarz, scenograf, współzałożyciel ugrupowania Ekspresjoniści Polscy (później Formiści Polscy, następnie Formiści); autor ponad 200 prac scenograficznych; (scenografia do: Dziadów A. Mickiewicza w inscenizacji L. Schillera; obrazy: Obłąkana pątniczka; Procesja; Mnich; Martwa natura; Handlarz instrumentów muzycznych; teksty: Zapiski scenografa: wspomnienia – artykuły – listy).

25 9.02.1993 Zm. Robert Szewalski (ur. 1903), prof. Politechniki we Lwowie, od 1945 Politechniki Gdańskiej, organizator i dyrektor Instytutu Maszyn Przepływowych PAN, konstruktor turbin parowych i gazowych.

120 10.02.1898 Ur. Bertold Brecht (zm. 1956), niemiecki dramatopisarz, poeta, teoretyk teatru, reżyser; (Matka Courage i jej dzieci; Opera za 3 grosze; Rozmowy uchodźców).

95 10.02.1923 Zm. Wilhelm Röntgen (ur. 1845), niemiecki fizyk; odkrył nowy rodzaj przenikliwego promieniowania elektromagnetycznego, tzw. promieniowanie rentgenowskie; skonstruował pierwszą lampę rentgenowską; wykonał pierwsze zdjęcia wnętrza metalowych obiektów oraz kości dłoni; pierwszy laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 1901 r.

80 10.02.1938 Zm. Aleksander Majkowski (ur. 1876), przywódca ruchu młodo-kaszubskiego, lekarz, pisarz, redaktor i wydawca „Gryfa”, działacz oświatowy i społeczno-polityczny; (Śpiewe i frantów ci; Zdroje Raduni; Żecé i przigodë Remusa; Historia Kaszubów; Pomorzanie; Strachë i zrękowinë).

60 10.02. 1958 Ur. Maciej Płażyński (zm. 2010), polityk, działacz społeczny, absolwent Wydz. Prawa Uniwersytetu Gdańskiego (1991 r.), współzałożyciel i przewodniczący Niezależnego Zrzeszenia Studentów (NZS) na Uniwersytecie Gdańskim (UG), w 1981 roku kierował strajkiem okupacyjnym na UG, w latach 1982-1983 drukarz i kolporter wydawnictw podziemnych NZS (1983-1990), współzałożyciel i prezes Spółdzielni Pracy Świetlik, w maju i sierpniu 1988 r. organizował strajki w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, prezes Klubu Myśli Politycznej im. Lecha Bądkowskiego. W latach 1990-1996 wojewoda gdański, a w 1997-2001 poseł z listy RS AWS, marszałek Sejmu, współzałożyciel i lider Platformy Obywatelskiej, poseł z listy tej partii (2001-2005), potem senator

niezależny, wicemarszałek Senatu, od 2007 roku poseł niezrzeszony, wybrany z listy PiS. Członek Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, prezes Stowarzyszenia Wspólnota Polska.Zginął w katastrofie lotniczej koło Smoleńska .Odznaczony pośmiertnie Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

10 10.02. 2008 Zm. Waldemar Piepiórka (ur. 1941), polski duchowny katolicki, wieloletni kustosz sanktuarium Matki Boskiej Królowej Kaszub w Sianowie, proboszcz parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, Kaszub. Był wikariuszem w kartuskiej kolegiacie, a potem proboszczem parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Sianowie.

11.02 Światowy Dzień Chorego – ustanowiony 13.05.1992 r. przez papieża Jana Pawła II; obchodzony w liturgiczne wspomnienie Matki Bożej z Lourdes.

160 11.02.1858 Początek objawień maryjnych w Lourdes. Kult Matki Bożej z Lourdes zrodził się pod wpływem 18 objawień, które w dn. 11.02–16.07.1858 miała Bernadeta Soubirous w grocie Massabielle. W trakcie jednego z objawień, w dn. 25.02 w grocie wytrysnęło źródło o cudownych właściwościach uzdrawiających, a w dn. 25.03 Matka Boża objawiła „Jestem Niepokalane Poczęcie”. Bp. Tarbes B.S. Laurence, po zakończeniu prac komisji kościelnej, ogłosił w dn. 18.01.1962 uznanie autentyczności objawień i udzielił zezwolenia na pielgrzymki do groty. Papież Leon XIII zatwierdził w 1891 r. kult lokalny Matki Bożej z Lourdes, a papież Pius X ustanowił w 1907 r. święto 11.02 dla całego Kościoła. Świecki Międzynarodowy Komitet Lekarski stwierdził nadzwyczajność 4000 uzdrowień w Lourdes (Encyklopedia Katolicka. T. 10 Lublin 2004).

75 12.02.1943 Ur. Wacław Kisielewski (zm. 1986), polski pianista, członek duetu pianistycznego „Marek i Wacek”.

95 13.02.1923 Ur. Adam Kilian (zm. 2016), scenograf, grafik, ilustrator książek, przedstawiciel polskiego folkloryzmu; współpracował z teatrami dramatycznymi przy wystawieniach sztuk, w których pojawiają się motywy sztuki ludowej, m.in. Wesele S. Wyspiańskiego; Straszny Dwór S. Moniuszki, Na szkle malowane E. Brylla; od 1948 r. związany jest z Teatrem Lalka (do 1950 Teatr Lalek Niebieskie Migdały) w Warszawie.

210 15.02.1808 Ur. Franz Menge (zm. 1880), prof., przyrodnik; od 1836 r. związany z Gdańskiem; członek Towarzystwa Przyrodniczego; zajmował się szczególnie inkluzjami bursztynu oraz pająkami; (PreussischeSpinnen).

90 15.02.1928 Ur. Cezary Chlebowski (zm. 2013), polski prozaik i publicysta (Gdy las był domem; Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie; Gazda z Diabelnej).

15 15.02.2003 Zm. Włodzimierz Fijałkowski (ur. 1917), prof. dr hab. med., ginekolog położnik, popularyzator naturalnego planowania rodziny, pionier szkół rodzenia w Polsce, prekursor badań nad psychologią prenatalną, obrońca życia ludzkiego od poczęcia do naturalnej śmierci. Wskutek szykan władz, za odmowę dokonywania aborcji, został w 1974 r. zwolniony z uczelni. Podjął wówczas pracę w Przychodni Zdrowia Rodziny, należącej do Specjalistycznego Zespołu Opieki Zdrowotnej Matki i Dziecka, gdzie prowadził Szkołę Rodzenia oraz Gabinet Naturalnej Regulacji Poczęć. Ogłosił drukiem ponad 150 prac, dwie monografie naukowe (Biologiczny rytm płodności a regulacja urodzin oraz Poród naturalny po przygotowaniu w szkole rodzenia), 26 książek popularyzujących naturalne planowanie rodziny, ponad 1000 artykułów popularnonaukowych, drukowanych w piśmiennictwie krajowym i zagranicznym.

35 16.02.1983 Zm. Kazimiera Iłlakowiczówna (ur. 1888), polska poetka,

tłumaczka, eseistka i dramatopisarka; (Liście i posągi; Popiół i perły).

1 16.02. 2017 Zm. Janusz Kowalski (ur.1925), polski architekt, dziennikarz i regionalista, urbanista, nauczyciel akademicki Politechniki Gdańskiej, wieloletni działacz Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, publicysta. Studiował na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, a następnie na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej; uzyskał stopień doktora; był redaktorem naczelnym gdańskiego dwutygodnika „Głos Politechniki Gdańskiej”. W latach 1957–1958 pełnił funkcję redaktora naczelnego gdańskiego dwutygodnika „Uwaga”. Od 1954 roku współpracował z m.in. z „Dziennikiem Bałtyckim”, „Głosem Wybrzeża” i „Kontrastami, a także również z dwutygodnikiem „Kaszëbë”, „Biuletynem Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego” oraz miesięcznikiem „Pomerania Był członkiem rady programowej miesięcznika „Architektura”,(1963–1968) oraz kolegium redakcyjnego „Gdańskiego Rocznika Kulturalnego” (1970–1988) i redaktorem działu architektury „Zeszytów Naukowych Politechniki Gdańskiej” (1975–1993). Był także założycielem, pierwszym prezesem, a następnie prezesem honorowym Klubu Turystycznego ZKP Wanożnik, inicjatorem Spływów Kajakowych "Śladami Remusa". Jako jeden z pierwszychzaapelował o utworzenie w Gdańsku uniwersytetu.

1 17.02. 2017 Zm. Börge Hellström (ur. 1957),szwedzki pisarz; autor kryminałów; (Bestia; Box 21).

40 18.02.1978 Zm. Władysław Maciej Mańkowski (ur. 1910), prof. zw., oceanolog, nauczyciel akademicki, od 1936 r. pracownik naukowy w Stacji Morskiej w Helu, a po wojnie w Morskim Instytucie Rybackim w Gdyni; (Odżywianie się szprota; Zmiany biologiczne Bałtyku w ciągu ostatnich lat pięćdziesięciu).

10 18.02.2008 Zm. Alain Robbe-Grillet (ur.1922), francuski pisarz, scenarzysta i reżyser filmowy; członek Akademii Francuskiej; przedstawiciel tzw.nouveauroman; (Gumy; Dom schadzek; Żaluzja).

1 20.02. 2017 Zm. Jerzy Waczyński (ur. 1932), dziennikarz, publicysta; współpracował z prasą w Warszawie: „Głosem Pracy” oraz tygodnikami „Pokolenie” i „Wieś”. studiował w Instytucie Dziennikarstwa UW (1966-1971), Od 1953 roku. w „Głosie Wybrzeża”: jako aplikant w dziale zagranicznym, pracownik sekretariatu redakcji, redaktor depeszowy. Od1 1957 roku w „Wieczorze Wybrzeża”: gdzie pracował jako redaktor depeszowy, sekretarz redakcji, zastępca redaktora naczelnegoa w latach 1976-1986 jako redaktor naczelny. Od 1986 r. do czerwca 1990 redagował „Dziennik Bałtycki”. Odznaczony Krzyżem Oficerskim OOP (1987) i Krzyżem Kawalerskim OOP (1977), odznakami „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” i „Za zasługi dla m. Gdańska”. Był współzałożycielem SDRP (wówczas SDPRL), przez dwie kadencje przewodniczącym Oddziału Morskiego, później członkiem Zarządu Oddziału i Terenowego Sądu Dziennikarskiego.

1 21.02.2017 Zm. Mirosław Leszek Hrynkiewicz (ur. 1945), polski pieśniarz, autor tekstów i kompozytor oraz dr architekt. Absolwent Politechniki Gdańskiej, dyplom w 1969. Wykładał na Politechnice Gdańskiej i Uniwersytecie Bagdadzkim. W 2011 roku obronił doktorat na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Jako pieśniarz debiutował w zespole „Zjednoczenie Bieguna Południowego z Północnym”, działał w studenckim ruchu artystycznym; był m.in. laureat Studenckiego Festiwalu Piosenki w Krakowie w 1975 r. W 2003 r. wznowił działalność artystyczną. Oprócz komponowania własnych utworów pisał także

teksty do muzyki Michała Lorenca. 230 22.02.1788 Ur. Arthur Schopenhauer (zm. 1860), filozof; urodził się i

spędził pierwszych 5 lat życia w Gdańsku; (Świat jako wola i przedstawienie; O wolności woli ludzkiej; O podstawie moralności).

170 22.02.1848 Wybuchła tzw. rewolucja lutowa (22–24.02) we Francji, w wyniku której powstała II Republika. Wydarzenia we Francji uważane są za początek Wiosny Ludów w Europie.

35 22.02.1983 Zm. Mieczysław Jastrun (ur. 1903), polski poeta, prozaik, eseista i tłumacz; (Rzecz ludzka; Fuga temporum; Z innego świata światło; Mickiewicz; Poeta i dworzanin : rzecz o Janie Kochanowskim; Dzienniki i wspomnienia; Smuga światła; Wizerunki : szkice literackie; Między słowem a milczeniem; Piękna choroba).

30 22.02.1988 Zm. Stefan Majchrowski (ur. 1908), polski prozaik, autor słuchowisk i adaptacji radiowych; (opowieści biograficzne: Pan Sienkiewicz;Pan Fredro; Dickens; O Julianie Niemcewiczu; Wincenty Pol; Opowieść o Józefie Wybickim; Niezwykłe postacie z czasów powstania listopadowego; powieści: Kopia i warkocze; Jezioro czarownic; Taniec nad jeziorem).

90 24.02.1928 W Warszawie powołano Bibliotekę Narodową. 35 25.02.1983 Zm. Edgar Milewski (ur. 1927), dziennikarz i publicysta,

red. nacz. „Liter”, dyr. Oddziału Gdańskiego Wydawnictwa Zakładu im. Ossolińskich, popularyzator Gdańska; (Gdański antykwariat; Opowieści gdańskich uliczek).

35 25.02.1983 Zm. Tennessee Williams (ur. 1911), właśc. Thomas Lanier Williams, amerykański dramaturg; (Szklana menażeria; Kotka na rozpalonym, blaszanym dachu; Tramwaj zwany pożądaniem).

25 25.02.1993 Zm. Roman Wróblewski (ur. 1931), dziennikarz urodzony w Wolnym Mieście Gdańsku; w czasie wojny wraz z rodzicami internowany w Szwecji; w l. 1945–1962 związany z Gdańskiem, pracownik gdańskiej rozgłośni Polskiego Radia, tłumacz przysięgły języka szwedzkiego, fundator nagrody dla początkujących pisarzy kaszubskich, autor artykułów i audycji o tematyce skandynawskiej i pomorskiej.

40 28.02.1978 Zm. Janusz Meissner (ur. 1901), polski lotnik i pisarz; od 1940 r. w Wielkiej Brytanii; w l. 1944–46 oficer RAF; (Szkoła orląt; Żądło Genowefy; Opowieść o korsarzu Janie Martenie; wspomnienia: Jak dziś pamiętam; Pióro ze skrzydeł).

35 28.02.1983 Zm. Tadeusz Kuta (ur. 1935), dziennikarz, publicysta, pisarz; od 1968 roku związany z Gdańskiem, red. „Głosu Wybrzeża”, współtwórca tygodnika „Czas”.

10 28.02.2008 Zm. Aharon Amir (ur.1923),izraelski pisarz, poeta, tłumacz i wydawca; (Yated;Qadim; Nun).

marzec 1 1.03. 2017 Zm. Lech Krzyżanowski (ur. 1931), polski historyk sztuki,

konserwator zabytków znawca sztuki i historii Gdańska; pełnił między innymi funkcję konserwatora zabytków m.st. Warszawy, redaktora naczelnego Ochrony Zabytków; wykładał na Wydziałe Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, a także na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej; (Gdańsk Gdańsk, Sopot, Gdynia: przewodnik).

40 3.03.1978 Zm. Juliusz Studnicki (ur. 1906), artysta malarz, współzałożyciel i do 1963 r. prof. Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku (obecnie ASP), inicjator festiwali plastycznych w Sopocie, współautor i wykonawca polichromii zabytkowych kamienic ul. Długiej i Długiego Targu; w l. 1945–1959 mieszkał w Sopocie; od 1959 był związany z Warszawą.

185 4.03.1833 Ur. Aleksander Gryglewski (zm. 1879), malarz, prof.

perspektywy Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie; z inspiracji Jana Matejki spędził kilka miesięcy 1878 i 1879 r. w Gdańsku i Waplewie; rozpoczął pracę nad obrazem olejnym Wnętrze czerwonej sali ratuszowej; 29.08.1879 r. popełnił samobójstwo, rzucając się na bruk z okna ratusza gdańskiego.

25 4.03.1993 Zm. Ignacy Tadeusz Sulma (ur. 1905), botanik, historyk botaniki na Pomorzu Gdańskim, prof. zw. Akademii Medycznej w Gdańsku, pierwszy dziekan Wydziału Farmacji (1946–1955), wieloletni kierownik Katedry i Zakładu Botaniki Farmaceutycznej; (Z dziejów botaniki na Pomorzu Gdańskim).

1 4.03. 2017 Zm. Bonnie Burnard(ur. 1945),kanadyjska pisarka; (Dobry dom; Women of Influence)

110 5.03.1908 Ur. Teodor Parnicki (zm. 1988), polski powieściopisarz; (Aecjusz ostatni Rzymianin;Nowa baśń; Tylko Beatrycze; Srebrne orły).

40 5.03.1978 Zm. Zbigniew Załuski (ur. 1926), polski pisarz i publicysta, żołnierz; (Siedem polskich grzechów głównych; Czterdziesty czwarty; Przepustka do historii; Drogi do pewności).

130 6.03.1888 Zm. Louisa May Alcott (ur. 1832), amerykańska powieściopisarka; (Małe kobietki; Mali mężczyźni; U progu życia).

50 8.03.1968 Odbył się wiec protestacyjny studentów Uniwersytetu Warszawskiego, początek tzw. wydarzeń marcowych.

35 9.03.1983 Zm. Marian Pelczar (ur. 1905), historyk (doc. dr), absolwent UJ, w l. 30. nauczyciel w szkołach średnich Krakowa i Gdańska (od 1934 w Polskiej Szkole Handlowej Macierzy Szkolnej); prowadził badania nad dziejami Gdańska i Pomorza; od 1935 w zarządzie Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku; wojnę spędził w Krakowie, po jej zakończeniu powrócił na Wybrzeże, gdzie organizował życie naukowe i kulturalne; dyrektor Biblioteki Miejskiej (od 9.04.1945), Biblioteki Gdańskiej PAN (1955–1975); w l.1948–58, 1962–68 wykładowca WSP w Gdańsku; redaktor "Rocznika Gdańskiego" (od 1935) i "LibriGedanenses", autor ponad 80 rozpraw i studiów dot. dziejów Gdańska i Pomorza; (Polski Gdańsk; [wspólnie z M. Gumowskim:] Pieniądz gdański 1814–1939).

230 10.03.1788 Ur. Joseph von Eichendorff (zm. 1857), niemiecki poeta epoki romantyzmu, autor nowel, powieści, dramatów, pism politycznych, prac historycznoliterackich, tłumacz dzieł P. Calderona; zbierał górnośląskie baśnie i podania; autor wiersza o Gdańsku pt. Danzig;(poezje: Gedichte;nowela Z życia nicponia; powieść AhnungundGegenwart).

25 11.03.1993 Zm. Alina Centkiewicz (ur. 1907), polska pisarka, autorka książek dla dzieci i młodzieży; uczestniczyła z mężem w ekspedycji naukowej na Antarktydę; (Niezwykła podróż; współautorka: Arktyka, kraj przyszłości; Kierunek Antarktyda; Okrutny biegun; Osaczeni wielkim chłodem; Nie prowadziła ich Gwiazda Polarna; Na białym szlaku; Zaczarowana zagroda; Anaruk, chłopiec z Grenlandii; Odarpi, syn Egigwy; Tumbo z Przylądka Dobrej Nadziei).

110 12.03.1908 Zm. Edmondo de Amicis (ur. 1846), włoski pisarz (Serce).

50 12.03.1968 Miały miejsce wiece studentów na Politechnice i przed klubem „Żak” na Wałach Jagiellońskich; protesty studentów i starcia z milicją trwały także w dniach następnych – do 22.03.

170 13.03.1848 Początek rewolucji w Wiedniu (13–15.03), w wyniku której na Węgrzech, w Galicji i w Czechach powstały na krótko zalążki władz autonomicznych.

110 13.03.1908 Ur. Stefan Majchrowski (zm. 1988), polski prozaik, autor słuchowisk i adaptacji radiowych; (opowieści biograficzne: Pan Sienkiewicz;Pan Fredro; Dickens; O Julianie

Niemcewiczu; Wincenty Pol; Opowieść o Józefie Wybickim; Niezwykłe postacie z czasów powstania listopadowego; powieści: Kopia i warkocze; Jezioro czarownic; Taniec nad jeziorem).

110 15.03.1908 Ur. Barbara Iglikowska (zm. 1995), artystka śpiewaczka, pedagog, prof. Akademii Muzycznej w Gdańsku (1948–1994); (m.in. partie: tytułowa w Carmen; Olgi w Eugeniuszu Onieginie; Jadwigi w Strasznym Dworze).

1 15.03. 2017 Zm. Teresa Bauman, polska pedagog, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Gdańskiego; (Uniwersytet wobec zmian społeczno-kulturowych. Casus Uniwersytetu Gdańskiego).

1 15.03.2017 Zm. Wojciech Marian Młynarski (ur. 1941), polski poeta, reżyser i wykonawca piosenki autorskiej, satyryk, artysta kabaretowy, autor tekstów piosenek i librett, tłumacz;(Dziewczyny bądźcie dla nas dobre na wiosnę; Róbmy swoje).

90 16.03.1928 Ur. Aleksander Ścibor-Rylski (zm. 1983), polski pisarz, reżyser filmowy i scenarzysta; (powieści; Węgiel;Pierścionek z końskiego włosia; scenariusz Człowiek z marmuru).

1 16.03. 2017 Zm. Gustav Torgny Lindgren (ur. 1938), szwedzki pisarz; (Droga wężowa na skale; Miód trzmieli).

1 17.03. 2017 Zm. Derek AltonWalcott(ur. 1930),karaibski poeta, dramaturg, pisarz i artysta; zaliczany jest do literatury anglojęzycznej,laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1992); (Mapa Nowego Świata; The Capeman).

170 18.03.1848 Wybuchła rewolucja w Berlinie (tzw. rewolucja marcowa) i Mediolanie – zbrojne wystąpienia mieszkańców miast europejskich pod hasłem wolności politycznych i zjednoczenia narodowego, zapoczątkowujące Wiosnę Ludów w Europie.

70 18.03.1948 Ur. Kazimierz Nowosielski, polski krytyk i teoretyk literacki, poeta, eseista i krytyk sztuki, prof. UG; (Miejsce na brzegu; Najbliższa dal; Znikliwa odwieczność; Troska i czas : szkice o poezji i przemijaniu; Dar zamieszkiwania : eseje o doświadczeniach i wartościach; Ziarno i wiatr). Zob. Słownik pisarzy Wybrzeża na: www.wbpg.org.pl

960 19.03.1058 Zm. Kazimierz I Odnowiciel (ur. 1016), książę z dynastii Piastów; po śmierci ojca, Mieszka II Lamberta, objął w 1034 r. rządy nad państwem osłabionym klęskami i buntami; odbudował polską organizację państwową i kościelną.

45 19.03.1973 Przekazano do użytku dworzec PKS przy ul. 3 Maja; połączono go podziemnym przejściem i ruchomymi schodami z dworcem kolejowym Gdańsk Główny.

10 19.03.2008 Zm. Arthur C. Clarke (ur. 1917), brytyjski pisarz fantastycznonaukowy; (2001: Odyseja kosmiczna; Koniec dzieciństwa; Światło minionych dni).

10 19.03.2008 Zm. Hugo Claus (ur. 1929), flamandzki pisarz, poeta, dramaturg, reżyser filmowy i malarz; (Polowanie na kaczki; Cały smutek Belgii).

20.03 Międzynarodowy Dzień Inwalidów i Ludzi Niepełnosprawnych.

190 20.03.1828 Ur. Henryk Ibsen (zm. 1906), norweski dramaturg; (Nora; Dzika kaczka; Upiory; HeddaGabler; Wróg ludu; Budowniczy Solness).

21.03 Światowy Dzień Poezji – ustanowiony przez UNESCO jesienią 1999.

90 21.03.1928 Peter Hacksniemiecki dramaturg, poeta, eseista, tłumacz; (Moritz Tassow;Rozmowa w domu państwa Stein o nieobecnym panu von Goethe; Tamerlan in Berlin). (Zm. 28.08.2003)

70 21.03.1948 Ukazał się pierwszy numer tygodnika „Przyjaciółka”. 20 21.03.1998 Zm. Maciej Słomczyński (ur. 1922), polski prozaik, autor

sztuk scenicznych, tłumacz; pod pseudonimem Joe Alex publikował powieści kryminalne; (przekłady m.in.: Ulisses J. Joyce’a; Raj utracony J. Miltona; Dzieła wszystkie W. Szekspira).

1 21.03. 2017 Zm. Norman Colin Dexter (ur.1930), brytyjski pisarz, autor powieści kryminalnych; (Nabożeństwo za Wszystkich Zmarłych; Ta dziewczyna jest martwa).

22.03 Światowy Dzień Wody – ustanowiony na konferencji ONZ w Rio de Janeiro w 1992, obchodzony od 1993.

25 22.03.1993 Zm. Erwin Lichtenstein (ur. 1901), adwokat, dziennikarz, działacz organizacji żydowskich Wolnego Miasta Gdańska; od 1940 r. mieszkał w Tel-Awiwie, gdzie uruchomił wypożyczalnię książek „Mendele”; od 1956 do poł. l. 70. prowadził sprawy o odszkodowania dla byłych żydowskich mieszkańców WMG; jego działalność przyczyniła się do uznania przez rząd RFN Żydów z WMG za represjonowanych przed 1.09.1939 r., na równi z mieszkańcami III Rzeszy; (Berichtanmeine Familie : einLebenzwischenDanzigundIsrael).

60 23.03.1958 Zm. Florian Znaniecki (ur. 1882), filozof i socjolog, przedstawiciel socjologii humanistycznej; (Wstęp do socjologii;Socjologia wychowania; Upadek cywilizacji zachodniej : szkice z pogranicza filozofii kultury i socjologii; Pisma filozoficzne; współautor: Chłop polski w Europie i Ameryce).

50 23.03.1968 Zm. Alfred Juliusz Świerkosz (ur. 1900), nauczyciel m.in. w Pucku i Wielkiej Wsi (obecnie Władysławowo), dziennikarz, krajoznawca; w 1927 r. zorganizował pierwsze nad Bałtykiem polskie schronisko turystyczne; od 1945 r. związany z Gdańskiem; pracownik gdańskiej rozgłośni Polskiego Radia, redaktor „Głosu Wybrzeża” i „Wieczoru Wybrzeża”; (Z wybrzeża polskiego; Brzegiem międzymorza; Puck : najstarszy gród nad zatoką Pucką).

110 24.03.1908 Ur. Kazimierz Dąbrowski (zm. 1987), dr hab., historyk, prof. Collegium Marianum i Seminarium Duchownego w Pelplinie; (Rozwój wielkiej własności ziemskiej klasztoru cysterek w Żarnowcu od XIII do XVI w.; Opactwo cystersów w Oliwie od XII do XVI w.).

70 24.03.1948 Ur. Jerzy Kukuczka (zm. 1989), polski alpinista; jako drugi na świecie zdobył wszystkie (14) szczyty 8-tysięczne; na 11 szczytów poprowadził nowe drogi, na 4 dokonał pierwszych wejść zimowych; (Na szczytach świata); zg. przy próbie przejścia pd. ściany Lhoce.

90 25.03.1928 Ur. Joanna Kulmowa, poetka, dramatopisarka, autorka książek dla dzieci, tłumaczka; (Boże umieranie; Wio, Leokadio; Zielony Amadeo; Ja, czarownica; Wiersze dla Kaji; Wielki Mały Król; Serce jak złoty gołąb Suplement mój; Wiersze wybrane : 1954–1979; wspomnienia Ciułanie siebie).

75 26.03.1943 Miała miejsce akcja pod Arsenałem w Warszawie – harcerskie Grupy Szturmowe Szarych Szeregów odbiły z rąk gestapo harcmistrza Jana Bytnara „Rudego”; uwolniły 25 więźniów.

27.03 Międzynarodowy Dzień Teatru. 160 28.03.1868 Ur. Maksym Gorki (zm. 1936), właśc. Aleksiej M.

Pieszkow, rosyjski prozaik i dramaturg; (Matka; Mieszczanie; Na dnie; autobiograficzna trylogia: Dzieciństwo; Wśród ludzi; Moje uniwersytety).

90 28.03.1928 Ur. Zbigniew Brzeziński, polityk amerykański polskiego pochodzenia; (Wielka szachownica : główne cele polityki amerykańskiej; Bezład : polityka światowa na progu XXI wieku; Wielkie bankructwo : narodziny i śmierć komunizmu w XX wieku; Wizja Polski; Plan gry : USA – ZSRR; Cztery lata w Białym Domu : wspomnienia doradcy do Spraw Bezpieczeństwa Państwa 1977-1981; O Polsce, Europie i świecie 1988-2001).(zm. 26.05.2017),

1 29.03. 2017

Zm. Janusz Koniusz (ur.1934), polski poeta, prozaik, dramaturg, publicysta; (Zamysł opisu; Beczka Diogenesa; Czwartek).

110 30.03.1908 Ur. Witold Urbanowicz (zm. 1996), gen. brygady, pilot, dowódca eskadry 303 Dywizjonu Myśliwskiego im. Tadeusza Kościuszki; uczestniczył w „bitwie o Anglię”; po wojnie zamieszkał w Stanach Zjednoczonych; wykładał na amerykańskich uczelniach wojskowych: (Ogień nad Chinami; Początek jutra; Myśliwcy; Świt zwycięstwa; Latające tygrysy).

75 30.03.1943 Zm. Jan Bytnar (ur. 1921), pseud. „Rudy” , harcmistrz, żołnierz Szarych Szeregów, od 1942 dowódca Hufca „Południe” Grup Szturmowych Szarych Szeregów Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej; uwolniony w akcji pod Arsenałem, zmarł na skutek ran odniesionych podczas śledztwa w gestapo w al. Szucha.

75 30.03.1943 Zm. Maciej Aleksy Dawidowski (ur. 1920), pseud. „Alek", podharcmistrz, członek ZWZ, AK, Szarych Szeregów, jeden z najwybitniejszych wykonawców akcji małego sabotażu organizacji „Wawer”; zmarł wskutek ran odniesionych w akcji pod Arsenałem.

70 31.03.1948 Zm. Egon Erwin Kisch (ur. 1885), czeski dziennikarz i publicysta, tworzący w języku niemieckim, autor reportaży literackich; (Praski Pitawal; Szalejący reporter; O carach, popach i bolszewikach; Klasycy dziennikarstwa).

1 31.03. 2017 Zm. Erwin Kruk(ur.1934), polski pisarz, poeta i dziennikarz; (Z krainy Nod; Kronika z Mazur; Szkice z mazurskiego brulionu).

kwiecień 1.04 Międzynarodowy Dzień Ptaków – obchodzony od 1906. 110 1.04.1908 We Wrzeszczu został oddany do użytku budynek

szkoły i internatu państwowego katolickiego seminarium nauczycielskiego. Obecnie mieści się tutaj Wydział Chemii Uniwersytetu Gdańskiego.

100 1.04.1918 Ur. LeonJan Łuka (zm. 1983), prehistoryk, muzeolog, bibliograf prehistorii polskiej, od 1953 r. kustosz w dziale archeologicznym Muzeum Pomorskiego (obecnie Narodowym) w Gdańsku, w l. 1957–1983 dyrektor autonomicznego Muzeum Archeologicznego w Gdańsku, wykładowca w WSP w Gdańsku, od 1970 na Uniwersytecie Gdańskim, założyciel i redaktor „Pomorania Antiqua”; (Bibliografia polskiej archeologii pradziejowej i wczesnośredniowiecznej Pomorza Gdańskiego; Wierzenia pogańskie na Pomorzu Wschodnim w starożytności i wczesnym średniowieczu; Kształtowanie się osadnictwa na Pomorzu Wschodnim na przełomie epoki brązu i żelaza).

85 1.04.1933 Ur. Kazimierz Sopuch, poeta i publicysta, tłumacz; (Astry, Wyjście z cienia).

1 1.04.2017 Zm. Jewgienij Aleksandrowicz Jewtuszenko (ur. 1932), rosyjski poeta, prozaik, reżyser i autor scenariuszy filmowych; (Babi jar; Tam, gdzie rosną jagody; Kradzione jabłka).

2.04 Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci – obchodzony od 1967 w rocznicę urodzin H. Ch. Andersena.

85 2.04.1933 Ur. Adam Witold Bilikiewicz (zm. 2007), prof. dr hab. nauk medycznych, lekarz psychiatra, kontynuator prac ojca – Tadeusza, założyciela gdańskiej szkoły psychiatrycznej, kierownik Katedry Chorób Psychicznych AMG, twórca i kierownik Kliniki Psychiatrii Wieku Rozwojowego, Zaburzeń Psychotycznych i Wieku Podeszłego AMG, red. nacz. „Psychiatrii Polskiej”, współautor podręczników z psychiatrii.

35 3.04.1983 Zm. Aleksander Ścibor-Rylski (ur. 1928), polski pisarz, reżyser filmowy i scenarzysta; (powieść Pierścionek z

końskiego włosia; scenariusz Człowiek z marmuru). 80 4.06.1938 W Gdańsku i w Sopocie odbył się Ogólnopolski Zjazd

Śpiewaczy z udziałem chórów z całej Polski. 50 4.04.1968 Zg. Martin Luter King (ur. 1929), amerykański

protestancki duchowny i przywódca ludności murzyńskiej w USA, laureat Nagrody Nobla w 1964 r.

110 5.04.1908 Ur. Stanisław Szpor (zm. 1981), inż., prof. zw., współtwórca polskiej elektryki, organizator i kierownik Katedry Wysokich Napięć i Przyrządów Rozdzielczych na Politechnice Gdańskiej, specjalista w zakresie techniki wysokich napięć, elektryczności atmosferycznej i aparatów elektrycznych; (Ochrona odgromowa; Wytrzymałość elektryczna i technika izolacyjna).

70 5.04.1948 W Gdańsku rozpoczął się proces przeciwko zbrodniarzowi wojennemu Albertowi Forsterowi, gauleiterowi Gdańska i tzw. Prus Zachodnich; 29.04 został skazany na karę śmierci; wyrok wykonano w 1952 r. w więzieniu na Mokotowie w Warszawie.

170 6.04.1848 W Krakowie ukonstytuował się Komitet Narodowy; początek Wiosny Ludów.

100 8.04.1918 Zm. Lucjan Rydel (ur. 1870), polski poeta (Betlejem polskie; Zaczarowane koło).

20 8.04.1998 W odrestaurowanym Spichlerzu Królewskim otwarto prowizoryczną salę koncertową Państwowej Filharmonii Bałtyckiej oraz jej biura; obecnie mieści się tu Hotel Królewski. Prace adaptacyjne kompleksu byłej elektrociepłowni na wyspie Ołowianka, zbudowanej w l. 1897–1913 i odbudowanej w 1945 r. po zniszczeniach wojennych, na Gdańskie Centrum Muzyczno-Kongresowe na Ołowiance trwały od 1997 do 2007 r. Prace przy budowie Sali Kameralnej na 180 miejsc ukończono w 2002 r. Obecnie Sala Koncertowa PFB pełni również funkcję sali kongresowej, mogącej pomieścić ok. 1100 osób.

50 9.04.1968 Zm. Zofia Kossak-Szczucka (ur. 1890), polska pisarka (Błogosławiona wina; Szukajcie przyjaciół).

90 10.04.1928 Ur. Jerzy Lisowski (zm. 2004), polski krytyk literacki, eseista, tłumacz literatury francuskiej, redaktor naczelny „Twórczości”; oprac. 4-tomową 2-języczną Antologię poezji francuskiej.

13.04 Światowy Dzień Pamięci Ofiar Katynia – obchodzony w rocznicę ujawnienia przez Niemców w 1943 informacji o odkryciu w Katyniu masowych grobów oficerów WP, zamordowanych przez NKWD w 1940 r. Sejm RP w dn. 14.11.2007 r. przyjął uchwałę o ustanowieniu tego dnia Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.

70 13.04.1948 Ur. Piotr Sommer, polski poeta, eseista, tłumacz współczesnej poezji anglosaskiej; (Przed snem; Piosenka pasterska; Dni i noce; Po stykach).

100 14.04.1908 Na Dolnym Mieście w Gdańsku została oddana do użytku sala sportowa z łaźnią publiczną.

180 16.04.1838 Zm. Joanna Schopenhauer (ur. 1766), niemiecka pisarka pochodząca z Gdańska, autorka szkiców z podróży, opowiadań i powieści; (Gabriela; Gdańskie wspomnienia młodości).

135 16.04.1883 Ur. Franciszek Kręcki (zg. 1940), dyrektor banku, działacz kaszubski i polonijny w Gdańsku. Studiował prawo w Królewcu, Berlinie i Heidelbergu, gdzie uzyskał uprawnienia do prowadzenia kancelarii adwokackiej, a następnie doktorat. Władze pruskie nie pozwoliły mu jednak otworzyć własnej kancelarii. Związał się z Gdańskiem, gdzie został jednym z dyrektorów Domu Handlowego i Komisowego „Ceres”. Zasiadał też m.in. w zarządzie Gdańskiej Giełdy Papierów Wartościowych i Dewiz. Należał do pierwszych członków założonego w 1907 roku przez Friedricha Lorentza w Kartuzach Kaszubskiego Towarzystwa Ludoznawczego, a wspólnie z

Aleksandrem Majkowskim wydawał czasopismo „Gryf”. Był także prezesem gdańskiego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Podczas I wojny światowej służył w armii niemieckiej. Po powrocie do Gdańska w latach 1918-1920 kierował gdańskim podkomisariatem Naczelnej Rady Ludowej i tajną Organizacją Wojskową „Pomorze”, przygotowywaną na wypadek zbrojnego powstania w celu przyłączenia Pomorza do Polski. Po utworzeniu Wolnego wstąpił do Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki, wspierając finansowo wydawany przez nie „Rocznik Gdański”, udzielał się w Gdańskiej Macierzy Szkolnej. Wybrano go prezesem gdańskiego oddziału Związku Harcerstwa Polskiego. Za swoją działalność społeczną, polityczną i wojskową został odznaczony orderem Virtuti Militari, Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta oraz Złotym Krzyżem Zasługi. Aresztowany 1.09.1939, został osadzony w Stutthofie, gdzie rozstrzelano go w zbiorowej egzekucji działaczy polskich w lesie obok obozu w Wielki Piątek w 1940 roku. Po drugiej wojnie światowej jego szczątki ekshumowano i pochowano na cmentarzu na Zaspie w Gdańsku.Na budynku, gdzie mieszkał przy Długim Targu 35odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową.

10 17.04.2008 Zm. Aimé Fernand David Césaire (ur. 1913), afrokaraibsko-francuski poeta, dramaturg, eseista i polityk;(Powrót do rodzinnego kraju; Rozprawa z kolonializmem).

110 19.04.1908 Ur. Irena Eichlerówna (zm. 1990), aktorka, jedna najwybitniejszych w historii polskiego teatru; (role: m.in. tytułowa w Balladynie J. Słowackiego; tytułowa w Marii Tudor V. Hugo; tytułowa w Fedrze J. Racine'a; Matka Courage w Matce Courage i jej dzieciach B. Brechta).

90 19.04.1928 Ur. Romuald Bukowski (zm. 1992), pomorski artysta plastyk, działacz społeczny i kulturalny, absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku, dyrektor Biura Wystaw Artystycznych w Sopocie. Zajmował się architekturą wnętrz, projektowaniem mebli i grafiką użytkową; (Rysunek dekoracyjny; Rysunek i estetyka). Jako jedyny wśród posłów na Sejm PRL VIII kadencji głosował w dn. 25.01.1982 r. przeciw ustawie o szczególnej regulacji prawnej w okresie stanu wojennego, zatwierdzającej dekret o stanie wojennym.

75 19.04.1943 Wybuch powstania w getcie warszawskim. Walki trwały do połowy lipca.

35 19.04.1983 Zm. Jerzy Andrzejewski (ur. 1909), polski prozaik i publicysta (Popiół i diament; Bramy raju; Ciemności kryją ziemię; Apelacja; Miazga).

30 19.04.1988 Zm. Jonasz Kofta (ur. 1942), poeta, satyryk, autor utworów dramatycznych, piosenkarz; (Na wszystkich dworcach świata; Co to jest miłość; Pamiętajcie o ogrodach; Moja paranoja).

22.04

Święto Ziemi (Międzynarodowy Dzień Ziemi) – obchodzone w USA od 1970, w Polsce od 1990

1 22.04. 2017

Zm. Andrzej Zgorzelski (ur. 1934), profesor anglistyki.Urodził się w Wilnie. Mieszkał po wojnie w Toruniu oraz w Lublinie,gdzie, rozpoczął studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, na kierunku filologii angielskiej. objął stanowisko starszego asystenta na anglistyce Uniwersytetu im. Marii Curie Skłodowskiej, a pięć lat później uzyskał stopień doktora.. W roku 1974 podjął pracę w Zakładzie Anglistyki na Uniwersytecie Gdańskim, by sześć lat potem otrzymać stopień doktora habilitowanego w zakresie historii literatury angielskiej i amerykańskiej oraz teorii literatury. Dziesięć lat później otrzymał tytuł profesora. Pełnił m.in. funkcję kierownika

Zakładu Badań Literackich UG. Obszarami zainteresowań badawczych prof. Zgorzelskiego były: problemy teorii literatury, tak zwana literatura fantastyczna, twórczość Josepha Conrada.Oprócz studiów oryginalnych, pisanych w języku angielskim, część prac prof. Zgorzelskiego tłumaczona była m.in. na język włoski, niemiecki. Był redaktorem naukowym literaturoznawczych tomów Zeszytów Naukowych Wydziału Humanistycznego UG (Filologia Angielska), członkiem Polskiego Towarzystwa Conradowskiego, Lubelskiego Towarzystwa Naukowego i Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, a w latach 1994-96 – Komitetu Neofilologicznego PAN.Wykształcił kilka pokoleń literaturoznawców. Był także autorem tomiku poetyckiego pt. „Doświadczenia”. (Fantastyka. Utopia. Science Fiction. Ze studiów nad rozwojem gatunków; O nowelach Conrada. Interpretacje; System i funkcja. Ustalenia metodologiczne i propozycje teoretycznoliterackie).

23.04 Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich – ustanowiony przez UNESCO w 1997, na wniosek rządu Hiszpanii i Międzynarodowej Unii Wydawców.

25 23.04.1993 Otwartonową siedzibę Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Gdańsku –Dom Kaszubski przy ul. Straganiarskiej.

1 24.04.2017 Zm. Robert Maynard Pirsig (ur. 1928), amerykański pisarz i filozof; (Zen i sztuka oporządzania motocykla).

80 25.04.1938 Zm. Aleksander Świętochowski (ur. 1849), polski dramaturg, prozaik i publicysta, jeden z głównych twórców programowych polskiego pozytywizmu; (Aspazja; Drygałowie).

20 25.04.1998 W odrestaurowanym kompleksie Dworu II przy ul. Polanki w Oliwie został otwarty dom zakonny s.s. Brygidek.

100 26.04.1918 Ur. Antoni Pepliński (zm. 1995), poeta, kompozytor, piewca natury i kultury kaszubskiej, ksiądz katolicki, proboszcz parafii w Mściszewicach, prekursor kaszubszczyzny w liturgii; (Niech szëmi las; Kaszëbë wołają nas; Moje spiéwë).

95 29.04.1923 Uroczyste otwarcie przez prezydenta Wojciechowskiego tymczasowego portu wojennego i schroniska dla rybaków w Gdyni.

40 29.04.1978 W Gdańsku powstał Komitet Założycielski Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. Działali w nich m.in.: Andrzej Gwiazda, Krzysztof Wyszkowski, Bogdan Borusewicz, Joanna Duda-Gwiazda, Bogdan Lis, Alina Pieńkowska, Maryla Płońska, Antoni Sokołowski, Lech Wałęsa, Andrzej Kołodziej i Anna Walentynowicz.

1 30 .04. 2017 Zm. Marian Mroczko, profesor zwyczajny, zajmował się historią Polski i historią powszechną XIX-XX w. Studia ukończył w 1963 roku. Po zakończeniu studiów uczył w szkole m.in.był dyrektorem zespołu szkół technicznych w Pucku.W grudniu 1972 roku obronił pracę doktorską pt. „Geneza i oblicze ideowo-polityczne Związku Obrony Kresów Zachodnich”. W 1974 roku został zatrudniony na stanowisku adiunkta w Instytucie Historii Uniwersytetu Gdańskiego. W 1981 roku Rada Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego nadała mu stopień doktora habilitowanego. W 1991 roku uzyskał awans na stanowisko profesora nadzwyczajnego na Uniwersytecie Gdańskim, otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych. Wśród kolejnych znaczących Przez dwie kadencje był prodziekanem Wydziału Humanistycznego UG, kierował Zakładem Historii Najnowszej Polski. Od 2004 roku był profesorem zwyczajnym w Akademii Pomorskiej w Słupsku. (Problemy kształtowania myśli zachodniej w Drugiej

Rzeczypospolitej; Ziemie dzielnicy pruskiej w polskich koncepcjach i działalności politycznej 1864-1939). (ur. 22.12.1938)

1 30 .04. 2017 Zm. Alojzy Antoni Szablewski (ur.1925), polski inżynier, działacz opozycji w okresie PRL, poseł na Sejm I kadencji W czasie II wojny światowej walczył w szeregach Armii Krajowej[,brał udział m.in. w powstaniu warszawskim. W 1952 roku podjął pracę w Stoczni Gdańskiej, był w niej zatrudniony m.in. na stanowisku kierownika w biurze konstrukcyjno-projektowym. W 1963 ukończył studia na Wydziale Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej. Brał udział w protestach w grudniu 1970 i czerwcu 1976, od 1978 współpracował w Wolnymi Związkami Zawodowymi Wybrzeża. W sierpniu 1980 roku uczestniczył w strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, wchodził w skład prezydium komisji zakładowej „Solidarności”. Po wprowadzeniu stanu wojennego przewodniczył komitetowi strajkowemu, po pacyfikacji został tymczasowo aresztowany na okres pół roku, następnie skazano go za działalność opozycyjną na karę dwóch lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Kontynuował działalność opozycyjną m.in. w zakresie organizacji pomocy dla represjonowanych i kolportowania wydawnictw niezależnych. W 1988 roku ponownie organizował strajk w Stoczni Gdańskiej. W latach 1991–1993 sprawował mandat posła na Sejm I kadencji, wybranego z listy Wyborczej Akcji Katolickiej w okręgu gdańskim], Działał w Zjednoczeniu Chrześcijańsko-Narodowym, a od 1996 do 2000 w Ruchu Odbudowy Polski, w którym pełnił funkcję wiceprzewodniczącego władz okręgowych. W 1994 wstąpił do Stowarzyszenia „Godność”.

1 30 .04. 2017 Zm. Mariusz Maciej Żydowo (ur.1925), polski lekarz i biochemik, profesor nauk medycznych, w latach 1981-1982 rektor Akademii Medycznej w Gdańsku. Po studiach na Akademii Medycznej pracował tam jako asystent i adiunkt w latach 1948–1960, w 1951 roku uzyskał stopień doktora medycyny, studiował także na Wydziale Biochemii Politechniki Gdańskiej (1953)..Pełnił m.in. funkcję kierownika Zakładu Chemii Biologicznej Wydziału Farmaceutycznego (1962-1965), a także kierownika Zakładu Biochemii Wydziału Lekarskiego (od 1966 roku). W 1978 roku otrzymał tytuł naukowy profesora zwyczajnego. Pełnił funkcje: przewodniczącego gdańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Biochemii, a także wiceprzewodniczącego Komisji Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk. Od 1980 roku należał do Komisji Nauk Fizjologicznych PAN. Działał aktywnie w Polskiej Akademii Umiejętności.Był pomysłodawcą i organizatorem konferencji dydaktycznych kierowników katedr biochemii wydziałów lekarskich, przewodniczącym Gdańskiego Stowarzyszenia Akademickiego. Odznaczony m.in. Medalem Księcia Mściwoja II (2000). Był laureatem Nagrody Naukowej im. Jana Heweliusza (1998).

maj 70 1.05.1948 Rozpoczął się pierwszy Wyścig Pokoju –

międzynarodowy wieloetapowy wyścig kolarski, organizowany początkowo na trasie Warszawa-Praga i Praga-Warszawa; od 1952 odbywał się na trasie Warszawa-Berlin-Praga; w 1985 r. także w Moskwie a w 1986 r. w Kijowie; od poł. lat 90. XX w. rozgrywany w formule otwartej.

1 1.05.2017 Zm. Anatolij Aleksin (ur. 1924), radziecki i rosyjski oraz izraelski pisarz, poeta i dramaturg; (Późne dziecko; Bardzo straszna historia; Trzydzieści jeden dni).

1 1.05.2017 Zm. Tomasz Burek (ur. 1938), polski krytyk literacki, historyk literatury, eseista; (Zamiast powieści; Żadnych

marzeń; Dziennik kwarantanny). 2.05 Święto Flagi Państwowej. 30 2.05.1988 Rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej. Po dwóch

dniach stocznię otoczyły oddziały ZOMO i odcięto łączność telefoniczną. Strajk trwał do 10.05 i zakończył się bez podpisania porozumienia. Protest stoczniowców poparli strajkiem okupacyjnym studenci Uniwersytetu Gdańskiego.

15 2.05.2003 Zm. Mohamed Dib (ur.1920), algierski powieściopisarz, tworzący w języku francuskim; (Talizman i Wielki dom; Królewski taniec).

3.05 Święto Narodowe Trzeciego Maja. 50 4.05.1968 Zm. Mieczysław Nawrocki (ur. 1900), aktor, malarz,

działacz kultury, urodzony w Stanisławowie; w sierpniu 1945 r. jako repatriant osiedlił się w Gdańsku, gdzie współorganizował życie kulturalne i artystyczne; 20 lat był związany z Teatrem „Wybrzeże”; współtworzył Szkołę Baletową; malował pejzaże nadmorskie i portretował ludzi teatru.

150 7.05.1868 Ur. Stanisław Przybyszewski (zm. 1927), polski dramaturg i powieściopisarz, eseista, inicjator otwarcia w Gdańsku polskiego gimnazjum oraz utworzenia „Naszego Domu”; (Confiteor; poematy prozą: Totenmesse; De profundis; Nad morzem; Androgyne; powieści: Homo sapiens; Dzieci Szatana; Synowie ziemi; Krzyk; dramaty: Złote runo; Śnieg ; pamiętniki: Moi współcześni).

8.05 Międzynarodowy Dzień Zwycięstwa. 8.05 Dzień Bibliotek i Czytelnictwa. 8.05 Międzynarodowy Dzień Czerwonego Krzyża –

obchodzony w rocznicę urodzin Henriego Dunanta, szwajcarskiego filantropa, współtwórcy Czerwonego Krzyża.

70 9.05.1948 We Wrzeszczu oddano do użytku osiedle tzw. fińskich domków, zmontowanych z elementów ofiarowanych przez rząd Finlandii.

25 9.05.1993 Marek Kamiński i Wojciech Moskal, gdańscy polarnicy, zakończyli 700-kilometrowy przemarsz przez lodowce Grenlandii. Na trasę Fridjöfa Nansena z 1888 r. – od Sortoo do Sondre-Stromfjord – wyszli 5.04.

20 9.05.1998 Zm. Teodor Majkowicz (ur. 1932), Łemek, ks. katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego, pierwszy biskup diecezji greckokatolickiej wrocławsko-gdańskiej, konsekrowany w dn. 12.07.1996 r.; w ramach akcji „Wisła” wywieziony w 1947 r. z ojczystej wioski w okolice Bartoszyc w woj. olsztyńskim; w 1956 r. ukończył Wyższe Seminarium Duchowne „Hozjanum” w Olsztynie; od 1967 r. w Przemyślu.

30 10.05.1988 Zm. Alfons Lendzion (ur. 1912), pseud. Jurand, kolejarz, członek tajnej organizacji wojskowej „Orzeł”, kierowanej przez Wydział Wojskowy Komisariatu Generalnego RP w Wolnym Mieście Gdańsku.

12.05 Międzynarodowy Dzień Pielęgniarki – ustanowiony w dniu urodzin Florence Nightingale (ur. 12.05.1920), twórczyni nowoczesnego pielęgniarstwa.

90 12.05.1928 Ur. Józef Więckowski (zm. 1984), prof. zw., specjalista w dziedzinie mechaniki teoretycznej i stosowanej, prof. Politechniki Gdańskiej.

40 12.05.1978 Zm. Leon Roppel (ur. 1912), germanista, językoznawca, poeta, pisarz, folklorysta i działacz kaszubski; (Na jantorowym brzegu : powiostkikaszebskie; Żeglarz „Złocistego Słońca” – odejście Jana z Kolna; Z piesnią do Ciebie jidzenma Mateńko; współautor antologii: Modra struna; śpiewnika: Pieśni z Kaszub; autor antologii: Ma jesma od morza : poezja i proza kaszubska o morzu).

10 12.05.2008 Zm. Irena Stanisława Sendlerowa z domu Krzyżanowska

(ur. 1910), polska działaczka społeczna i charytatywna, członkini PPS i kierowniczka referatu dziecięcego Rady Pomocy Żydom („Żegoty”). Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, dama Orderu Orła Białego i Orderu Uśmiechu. Podczas drugiej wojny światowej zbudowana przez nią sieć ludzi i organizacji uratowała ok. 2500 żydowskich dzieci. W czasie powstania warszawskiego była sanitariuszką w jednym z powstańczych punktów sanitarnych na Mokotowie. Po wojnie pracowała w opiece społecznej i średnim szkolnictwie medycznym. Przez długie lata jej działalność podczas okupacji była nieznana. W latach 2007 i 2008 była zgłaszana do Pokojowej Nagrody Nobla.

90 14.05.1928 Ur. Władysław Hasior (zm. 1999), polski artysta rzeźbiarz; (Ratownicy górscy; Rozstrzelani partyzanci; Żelazne organy; Tym, którzy walczyli o polskość i wolność Pomorza; Płonąca pieta; Słoneczny rydwan).

70 14.05.1948 Proklamowanie państwa Izrael. 60 14.05.1958 Ur. Andrzej Grubba (zm. 2005), tenisista stołowy,

związany z Wybrzeżem; 3-krotnie brązowy medalista mistrzostw świata (1985, 1987, 1989); mistrz Europy w 1982.

35 14.05.1983 Zm. Grzegorz Przemyk (ur. 1964), syn poetki Barbary Sadowskiej, maturzysta pobity w trakcie przesłuchania w komisariacie milicji na Starym Mieście w Warszawie; w jego pogrzebie, w dn. 19.05 uczestniczyło kilkadziesiąt tysięcy ludzi.

10 14.05.2008 Zm. Jurij Siergiejewicz Rytcheu (ur. 1930), rosyjski i czukocki pisarz; (Ajwanhu; Gdy wieloryby odchodzą).

85 17.05.1933 Ur. Jarosław Abramow-Newerly, dramatopisarz, satyryk, aktor, kompozytor, prozaik, współzałożyciel STS-u w Warszawie; (Licytacja : wybór sztuk jednoaktowych i drobiazgów teatralnych; Co pan zgłasza?; Pięć minut sławy; Alianci; Pan Zdzich w Kanadzie).

18.05 Międzynarodowy Dzień Muzealnika 95 18.05.1923 Poświęcone zostało lotnisko we Wrzeszczu,

usytuowane w okolicy obecnego przystanku Gdańsk Zaspa.

85 18.05.1933 Ur. Władysław Lech Terlecki (zm. 1999), polski prozaik, dramaturg i scenarzysta; (Dwie głowy ptaka; Odpocznij po biegu; Wyspa kata).

100 21.05.1918 Otwarto park oruński. 135 23.05.1883 Zm. Cyprian Kamil Norwid (ur. 1821), polski

dramatopisarz, poeta i prozaik; uprawiał rzeźbę, malarstwo, rysunek i rytownictwo; (Wigilia; Promethidion; Czarne kwiaty; Białe kwiaty; Vade-mecum; Wanda; Krakus; Pierścień Wielkiej Damy; Ad leones).

20 23.05.1998 Zm. Tony Halik (ur. 1921), podróżnik, dziennikarz, twórca filmów przyrodniczych, współautor z żoną, Elżbietą Dzikowską, serialu przyrodniczego – „Pieprz i wanilia”; (180 000 kilometrów przygody ; Z kamerą i strzelbą przez Mato Grosso ; Moja wielka przygoda ; Urodzony dla przygody ; Wielkie przygody małej Patrycji ; Wiatr ; Myśliwi z nieba ; Dwieście dni w Mato Grosso ; Na diabelskim tropie ; Zielona gorączka).

24.05 Europejski Dzień Parków Narodowych. 90 24.05.1928 Ur. Henryk Mross (zm. 2000), ks. katolicki, proboszcz w

Osielsku, prof. i dyrektor Biblioteki Seminarium Duchownego w Pelplinie, kanonik Kapituły Katedralnej w Pelplinie; (Dzieje parafii Gniew od XIII wieku do 1939 roku; Słownik biograficzny kapłanów diecezji pelplińskiej wyświęconych w l. 1821–1920; Pracownicy naukowo-dydaktyczni Wyższego Seminarium Duchownego : Pelplin 1939–1995 : słownik bio-bibliograficzny).

20 25.05.1998 III Wielka Izba Karna Sądu Krajowego w Lubece, po rozpatrzeniu wniosku Głównej Komisji Badania Zbrodni

Przeciwko Narodowi Polskiemu, uchyliła, wydane w dn. 8 i 9.09.1939 r., wyroki śmierci na 35 obrońców Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku, uniewinniając ich od wszystkich postawionych im zarzutów. Kazimierz Rogaczewski, Alfons Flisykowski i Maksymilian Cygalski zostali uniewinnieni przez niemieckie sądy wcześniej.

75 25.05.1943 Ur. Tadeusz Nalepa (zm. 2007), kompozytor, gitarzysta, wokalista, harmonijkarz, autor tekstów, „ojciec polskiego bluesa”, założyciel grupy „Blackout” i „Breakout”.

110 26.05.1908 Ur. Aleksiej N. Arbuzow (zm. 1986), rosyjski dramaturg; (Opowieści starego Arbatu; Tania).

1 26.05. 2017 Zm. Zbigniew Brzeziński, polityk amerykański polskiego pochodzenia; (Wielka szachownica : główne cele polityki amerykańskiej; Bezład : polityka światowa na progu XXI wieku; Wielkie bankructwo : narodziny i śmierć komunizmu w XX wieku; Wizja Polski; Plan gry : USA – ZSRR; Cztery lata w Białym Domu : wspomnienia doradcy do Spraw Bezpieczeństwa Państwa 1977-1981; O Polsce, Europie i świecie 1988-2001).(ur. 28.03.1928)

140 27.05.1878 Ur. Ferdynand Antoni Ossendowski (zm. 1945), polski pisarz, publicysta i podróżnik; (Sokół pustyni; Lisowczycy; Przez kraj ludzi, zwierząt i bogów; Lenin).

25 27.05.1993 Zm. Stanisław Gierszewski (ur. 1929), historyk, prof. Uniwersytetu Gdańskiego, autor prac z historii Gdańska, Elbląga i Pomorza Gdańskiego, red. Słownika biograficznego Pomorza Nadwiślańskiego; (Elbląg : przeszłość i teraźniejszość; Wisła w dziejach Polski;Struktura gospodarcza i funkcje rynkowe mniejszych miast województwa pomorskiego w XVI i XVII w.; Obywatele miast Polski przedrozbiorowej : studium źródłoznawcze; Elbląski przemysł okrętowy w latach 1570-1815; Statystyka żeglugi Gdańska w latach 1670-1815; red. Pomorscy patroni ulic Gdańska).

110 28.05.1908 Ur. Ian Fleming (zm. 1964), angielski pisarz, twórca postaci Jamesa Bonda; (Sam chciałeś te karty, czyli Casino Royal; Żyj i pozwól umrzeć; Diamenty są wieczne; Goldfinger).

310 30.05.1708 Ur. Daniel Gralath (zm. 1767), ławnik sądu, rajca miejski, burmistrz gdański, prawnik, przyrodnik, badacz elektryczności, współzałożyciel Towarzystwa Przyrodniczego. Zainicjował powstanie wielkiej alei, wysadzanej lipami holenderskimi, między Gdańskiem a Wrzeszczem.

240 30.05.1778 Zm. Voltaire (ur. 1694), właśc. François-Marie Arouet, francuski filozof, pisarz, historyk i publicysta; (Zadig, albo Przeznaczenie; Mikromegas; Kandyd, czyli Optymizm; Prostaczek; Listy o Anglikach, albo listy filozoficzne; Pogawędki i dialogi filozoficzne; Traktat o tolerancji; Edyp; Mahomet; Henriady; La Pucelled’Orléans).

110 31.05.1908 Ur. Aleksander Baumgardten (zm. 1980), polski prozaik, poeta, krytyk teatralny i filmowy, tłumacz literatury, autor scenariuszy filmowych; (Zielone czasy; Usta na kamieniach; O tym, co najbliższe; Brzegi ciemności; Ścieżki samotnych; To on, niepokój).

40 31.05.1978 Zm. Maja Berezowska (ur. 1898), polska malarka, rysowniczka, ilustratorka, scenograf.

czerwiec 160 1.06.1858 Ukazał się pierwszy numer codziennej gdańskiej gazety

„Danziger Zeitung”, która ukazywała się do 1930 r. Wydawcą był August W. Kafemann. W podtytule posiadała gdańską dewizę „Nectemere, nectimide”.

1 1.06. 2017 Zm. Tankred Dorst (ur. 1925), niemiecki dramatopisarz i prozaik; (Ja, Feuerbach;PanPaweł.Merlin).

60 2.06.1958 Uruchomiona została przeprawa promowa między Nowym Portem a Wisłoujściem.

1 4.06.2017 Zm. Juan Goytisolo (ur. 1931), hiszpański

powieściopisarz; (Popołudnia trędowatych; Makbara). 1 4.06.2017 Zm. Bogusław Drewniak (ur. 1927), polski historyk;

należał do Armii Krajowej, ukończył historię na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1982 roku został profesorem zwyczajnym. W okresie 1953–1961 pracował w Archiwum Państwowym w Szczecinie, a od roku 1961 był dyrektorem Archiwum Państwowego w Koszalinie. W latach 1970–1995 był pracownikiem Instytutu Historii Uniwersytetu Gdańskiego, zaś od 1992 kierownikiem Zakładu Germanistyki Uniwersytetu Gdańskiego. Należał zarówno do polskich jak i niemieckich towarzystw naukowych; (Początki ruchu hitlerowskiego na Pomorzu Zachodnim 1923-1934; Teatr i film Trzeciej Rzeszy. W systemie hitlerowskiej propagandy; Der deutsche Film 1938–1945: Polsko-niemieckie zbliżenia w kręgu kultury 1919–1939).

5.06 Światowy Dzień Środowiska Naturalnego – obchodzony od 1973 na wniosek ONZ.

120 5.06.1898 Ur. Federico Garcia Lorca (zm. 1936), hiszpański poeta i dramatopisarz; (Dom Bernardy Alba; Od pierwszych pieśni do słów ostatnich; Krwawe gody).

15 5.06. 2003 Zm. Kenneth Milton Grimwood (ur. 1944), amerykański dziennikarz radiowy, pisarzfantasy; (Powtórka).

1 5.06.2017 Zm. Anna Jókai (ur. 1932), węgierska powieściopisarka i nowelistka; (4447; Piłka).

200 6.06.1818 Zm. Jan Henryk Dąbrowski (ur. 1755), generał, twórca Legionów polskich we Włoszech, organizator pierwszego polskiego czynu zbrojnego po rozbiorach; (Pamiętnik wojskowy legionów polskich we Włoszech).

85 6.06.1933 (właśc. w 1932)

Ur. Zbigniew Ryszard Żakiewicz (zm. 2010), polski prozaik, eseista, autor utworów dla dzieci i młodzieży, rusycysta; (powieści: Ród Abaczów; Biały karzeł; Dolina Hortensji; Wilcze łąki; Ciotuleńka; Wilio, w głębokościach morza; Gorycz i sól morza; szkice literackie: Ludzie i krajobrazy; Dziennik intymny mego N.N.; Ujrzane, w czasie zatrzymane; utwory dla dzieci i młodzieży: Kraina Sto Piątej Tajemnicy; Dwaj dzielni z Plimplańskiego Lasu; Opowieści z Bajkolandii; Latarnia dziadka Utopka). Zob.: Słownik pisarzy Wybrzeża na: www.wbpg.org.pl

50 6.06.1968 Zm. Robert Kennedy (ur. 1925), senator USA; w 1968 r. ubiegał się o nominację Partii Demokratycznej na urząd prezydencki; zginął w wyniku zamachu w czasie kampanii wyborczej.

20 6.06.1998 Udostępniono zwiedzającym Muzeum Wnętrz Mieszczańskich w Domu Uphagena przy ul. Długiej. Kamienica została w 1981 r. przekazana jako oddział Muzeum Historycznemu Miasta Gdańska.

90 7.06.1928 Ur. Władysław Lica (zm. 1989), kaszubski rzeźbiarz ludowy z Wdzydz Tucholskich; tworzył rzeźby figuralne w stylu „klockowym”.

30 7.06.1988 Zm. Aleksander Jackiewicz (ur. 1915), polski teoretyk i historyk filmu, krytyk filmowy, powieściopisarz, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego i Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi; (Latarnia czarnoksięska; Film jako powieść XX wieku; Antropologia filmu; Moja filmoteka; Romans w Cannes).

25 9.06. 1993 Zm. Jerzy Henryk Kamrowski (ur. 1953), polski poeta; był członkiem grupy „Wspólność" i Koła Młodych przy Gdańskim Oddziale Związku Literatów Polskich oraz laureatem wyróżnienia w konkursie „Czerwonej Róży" i nagrody w konkursie im. Jana Śpiewaka; (Ktoś bez lub o wielu twarzach; Droga skrzypcowa).

130 10.06.1888 Ur. Antoni Lendzion (zm. 1940), krawiec, działacz społeczno-polityczny, poseł do Volkstagu w Wolnym Mieście Gdańsku. 1.09.1939 r. został aresztowany wraz z synami i skatowany w Victoria-Schule. Trafił do obozu

koncentracyjnego Stutthof, w dn. 22.03.1940 r. został rozstrzelany w grupie najbardziej aktywnych działaczy Polonii gdańskiej; (współautor memoriału: Tragiczna przyszłość Polonii gdańskiej).

140 12.06.1878 Ur. James Oliver Curwood (zm. 1927), amerykański pisarz i dziennikarz, autor powieści przygodowych o życiu zwierząt, Indian i traperów ; (Szara Wilczyca; Bari, syn Szarej Wilczycy; Władca skalnej doliny; Łowcy wilków; Łowcy złota; Włóczęgi północy).

10

12.06. 2008 Zm. CzingizTorekulowicz Ajtmatow pisarz rosyjski i kirgiski pisarz, jeden z animatorów pieriestrojki, a także dramaturg i scenarzysta filmowy; (Żegnaj, Gulsary; Dżamila; Biały statek; Żurawie przyleciały wcześnie; Golgota)(Ur. 12.12. 1928).

45 12.06.1973 Otwarta została baza promowa w Nowym Porcie; odpłynął do Helsinek pierwszy prom pasażersko-towarowy mf „Gryf”.

15 12.06.2003 Zm. Gregory Peck (ur. 1916), amerykański aktor, nagrodzony Oscarem w 1962, w 1989 otrzymał w Cannes Nagrodę Specjalną za całokształt twórczości; (role w: Biały kanion; Rzymskie wakacje W. Wylera; Akt oskarżenia A. Hitchcocka; Śniegi Kilimandżaro H. Kinga; Zabić drozda R. Mulligana; Ostatni brzeg S. Kramera; Działa Nawarony J. Lee Thompsona).

460 13.06.1558 W budynku pofranciszkańskiego klasztoru w Gdańsku otwarto miejską szkołę reformacyjną, przekształconą w 1580 r. w Gimnazjum Gdańskie, a następnie w Gimnazjum Akademickie.

85 13.06.1933 W Gdańsku powstała nowa organizacja, popierana przez Komisarza Generalnego RP, pod nazwą Związek Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku; doprowadziło to do rozbicia w Polonii gdańskiej.

80 13.06.1938 Stolica Apostolska powołała na biskupa ordynariusza diecezji gdańskiej ks. Carla Marię Spletta, dotychczasowego proboszcza parafii oliwskiej. Intronizacja miała miejsce w dn. 24.08.

95 14.06.1923 Zm. ElisePüttner (ur. 1839), pisarka i krajoznawca, autorka baśni, legend, opowiastek historycznych; (Was ein Pomuchel der Grossmama für Seine lieben kleinen Landsleut, erzählthat : einDanzigerWeinachtsmärchen; Das Mänchen von Thorner Pfefferkuchen; Konrad Letzkau und seine Tochter).

85 14.06.1933 Ur. Lesław Furmaga, prozaik (Krab i Joanna; Lot Pingwina; Skarb z piaszczystego półwyspu; Żagle w tarczy; Mały słownik morski; Ortofrajda; Ortochochliki w Ortofrajdzie).

85 14.06.1933 Ur. Jerzy Kosiński (zm. 1991), pierwotnie Jerzy Nikodem Lewintopf, amerykański pisarz polskiego pochodzenia, z rodziny żydowskiej (Malowany ptak; Kroki; Wystarczy być; Przyszłość jest nasza, towarzyszu).

40 17.06.1978 Udostępniono zwiedzającym zabytkową kuźnię wodną w Oliwie; placówka jest oddziałem Muzeum Techniki w Warszawie; zabytek pochodzi z XVI w., zachował się akt sprzedaży kuźni przez Jana Klinghamera w 1597r. cystersom oliwskim.

35 17.06.1983 Zm. Miron Białoszewski (ur. 1922), polski poeta, dramaturg i prozaik; (Pamiętnik z powstania warszawskiego; Teatr osobny; Donosy rzeczywistości; Małe i większe prozy; „Oho” i inne wiersze).

25 19.06.1993 Zm. William Golding (ur. 1911), angielski pisarz, laureat Nagrody Nobla w 1983 r.; (Władca much; Spadkobiercy; Wieża; Widzialna ciemność; Piramida; Rytuały morza; Ruchomy cel; The Hot Gates).

15 20.06.2003 Zm. Zofia Hertz, z domu Neuding (ur. 1910),współzałożycielka Instytutu Literackiego w Paryżu, najbliższa współpracownica Jerzego Giedroycia, a

po jego śmierci dyrektorka Instytutu Literackiego w Paryżu. 110 21.06.1908 Zm. Nikołaj Rimski-Korsakow (ur. 1844), rosyjski

kompozytor, przedstawiciel „Potężnej Gromadki”; (opery: Sadko; Bajka o carze Sałtanie; Nieśmiertelny Kościej; Złoty kogucik; Koncert fortepianowy; Kaprys hiszpański; Uwertura na tematy rosyjskie; Szeherezada; prace teoretyczne: Harmonia; Zasady instrumentacji).

70 21.06.1948 Ur. Andrzej Sapkowski, polski pisarz fantasy i science fiction; (Wiedźmin; Miecz przeznaczenia; Krew elfów; Czas pogardy; Wieża Jaskółki; Pani Jeziora).

70 21.06.1948 Pierwszy komputer z zakodowanym w obwodach programem operacyjnym (Manchester University Mark I) zrealizował zadany mu program.

120 22.06.1898 Ur. Erich Maria Remarque (zm. 1970), właśc. E. Paul Remark, niemiecki prozaik, autor pacyfistycznych powieści; pozbawiony w 1938 obywatelstwa niemieckiego; (Na Zachodzie bez zmian; Łuk Triumfalny; Czas życia i czas śmierci; Czarny obelisk; Noc w Lizbonie).

60 24.06.1958 Ur. Artur Tomaszewski, polski poeta; (Ballada o mojej ulicy; Idę do ciebie tak jak idzie płomień; Fotografie;Buty Pana Havla)

20 24.06.1998 We Wrzeszczu otwarto Integracyjny Klub Artystyczny „Winda”, kierowany przez Katarzynę Burakowską. Jedną z inicjatyw IKA „Winda” jest reaktywowanie działalności Teatru Leśnego przy Jaśkowej Dolinie.

26.06 Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Narkomanii. 110 26.06.1908 Ur. Gabriela Pauszer-Klonowska (zm. 1996), polska

pisarka i tłumaczka; (Pani Eliza : opowieść o Elizie Orzeszkowej; W cieniu nałęczowskich drzew : opowieść o Bolesławie Prusie; Polska, jego miłość : opowieść o Julianie Ursynie Niemcewiczu).

20 26.06.1998 Koncert włoskiego tenora Pietro Ballo zainaugurował scenę letniąj PFB na Ołowiance. Oddano do użytku Amfiteatr z lożą na 120 miejsc i możliwością słuchania koncertów przez ok. 12 tys. melomanów na przeciwległym Targu Rybnym nad Motławą.

27.06 Święto Marynarki Wojennej 27.06 Światowy Dzień Rybołówstwa – obchodzony od 1985. 27.06 Światowy Dzień Walki z Cukrzycą – obchodzony od

1991. 140 27.06.1878 Ur. Robert Karol Prądzyński, (zm. 1930) ksiądz katolicki,

działacz społeczno-narodowy i polonijny związany z ziemią bytowską, szczególnie z parafią Ugoszcz; walczył o włączenie pow. bytowskiego do Polski; utrwalał polskość i kulturę kaszubską w swojej parafii. Założył w Ugoszczy Polskie Towarzystwo Teatralne i Towarzystwo Śpiewu, doprowadził do uruchomienia biblioteki i Banku Ludowego; przeciwdziałał wyprzedaży gospodarstw przez Polaków.

75 27.06.1943 Zm. Eduard O’Rourke (ur. 1876), biskup ryski, pierwszy biskup gdański. W 1935 r. przeprowadził I Synod Diecezji Gdańskiej. Zainicjował wybudowanie własnych kościołów przez Polonię gdańską – pw. św. Stanisława Biskupa we Wrzeszczu i pw. Chrystusa Króla w Gdańsku oraz utworzył przy nich polskie parafie personalne. Konflikt z Senatem Gdańskim uniemożliwił mu sprawowanie urzędu. 13.06.1938 r. Stolica Apostolska zwolniła go z obowiązku biskupa ordynariusza diecezji gdańskiej. 17.12.1972 r. sprowadzono jego szczątki z Rzymu i złożono w katedrze oliwskiej.

1 27.06.2017 Zm. Thomas Michael Bond (ur.1926), brytyjski pisarz, znany jako autor serii książek dla dzieci o przygodach misia Paddingtona

90 28.06.1928 Ur. Tadeusz Łodykowski (zm. 2006), prof. zw. dr hab., dziekan i prorektor Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie, założyciel i wieloletni dyrektor Instytutu Transportu i Handlu Morskiego; (Polska polityka

żeglugowa 1918–1995; Ekonomika transportu morskiego; Międzynarodowa polityka żeglugowa).

20 29.06.1998 Członkowie Aeroklubu Gdańskiego – Ryszard Groth, Marek Rudowski i Andrzej Tyliński– dokonali, jako pierwsi, przelotu trzema motolotniami na trasie Gdańsk-Karlskrona.

15 29.06.2003 Zm. Katherine Hepburn (ur. 1907), amerykańska aktorka filmowa i teatralna; (role w filmach: Poranna chwała; Opowieść filadelfijska; Afrykańska królowa; Zgadnij, kto przyjdzie na obiad; Lew w zimie; Nad Złotym Stawem).

1 30.06.2017 Zm.Tadeusz Bolesław Kijonka (ur. 1926),polski poeta, publicysta, librecista; (Kamień i dzwony; Czas zamarł; Pozłacany warkocz).

lipiec 1 1.07. 2017 Zm. Wiesław Dembski (ur. 1933), malarz i grafik

związany z Akademią Sztuk Pięknych w Gdańsku.Ukończył Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni Orłowie. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku na Wydziale Malarstwa u prof. Krystyny Łady-Studnickiej i prof. Jana Cybisa oraz malarstwo ścienne u prof. Jacka Żuławskiego i grafikę artystyczną u prof. Zygmunta Karolaka. W 1958 roku uzyskał dyplom ukończenia studiów malarskich. Był m.in. kierownikiem Pracowni Grafiki Artystycznej „Oficyna” przy Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku. Założył Międzynarodowy Klub „Mezzotinta” i został jego prezesem. W 1996 roku w Warszawie otrzymał nominację na profesora Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Prowadzi Pracownię Grafiki Artystycznej Technik Metalowych.W 1995 roku założył prywatną fundację, polegającą na corocznym zapraszaniu do swojej galerii autorskiej w Ciechocinku artystów malarzy i grafików. Odbył wiele podróży artystycznych m.in. do Francji, Rosji, Holandii, Czech, Włoch i Finlandii. Zorganizował kilkaset wystaw zbiorowych malarstwa i grafiki artystycznej i kilkadziesiąt wystaw indywidualnych, a za swoje prace otrzymał wiele nagród.

95 2.07.1923 Ur. Wisława Szymborska (zm. 2012), polska poetka; laureatka literackiej Nagrody Nobla w 1996 r.; (Ludzie na moście; Wielka liczba; Lektury nadobowiązkowe; Wołanie do Yeti; Koniec i początek).

20 2.07. 1998 Zm. Romuald Chomicz (ur. 1939) konserwator sztuki. Ukończył Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni-Orłowie, absolwent zabytkoznawstwa i konserwatorstwa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (1964 r.). Od 1966 roku zatrudniony w gdańskim oddziale Przedsiębiorstwa Państwowego Pracownie Konserwacji Zabytków (PP PKZ), od 1968 w urzędzie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, w latach 1971–1973 zastępca dyrektora wydziału kultury Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku. W latach 1973–1978 Konserwator Zabytków Miasta Gdańska. Skupiał wokół urzędu ludzi kultury i sztuki, tworząc sprzyjający klimat dla trudnych działań chroniących dobra kultury. Nadzorował odbudowę kościoła św. Brygidy, uzgadniał projekty wystroju świątyni, konserwację rzeźbiarską dekoracji fasady Kaplicy Królewskiej, odbudowę i adaptację Bramy Świętojańskiej, Bramy Krowiej i Bramy Żuławskiej. W latach 1978–1991 zastępca dyrektora do spraw naukowo-konserwatorskich w PP PKZ, nadzorował projekty i konserwacje wystroju Dworu Artusa, konserwację zbiorów kościelnych i muzealnych, inicjował iluminację zabytków Gdańska. Z jego inspiracji powstały w przedsiębiorstwie nowe specjalizacje i pracownie: Konserwacji Kamienia, Archeologii Miast, Oświetlenia i Iluminacji Zabytków. W latach 1991–1998 prowadził antykwaryczny salon sztuki.

135 3.07.1883 Ur. Franz Kafka (zm. 1924), austriacki pisarz, pochodzenia żydowskiego; (Proces; Zamek; Kolonia karna; Ameryka; Nowele i miniatury; Dzienniki 1910–1923; Listy do Mileny; Listy do Felicji).

95 3.07.1923 Ur. Sue Ryder (zm. 2000), właśc. Susan Ryder, zwn. Lady Ryder of Warsaw, honorowa obywatelka Gdyni, brytyjska działaczka charytatywna, założycielka fundacji Sue RyderFoudation (od 2000 r. Sue RyderCare), wspierającej budowę i utrzymanie ok. 100 domów opieki nad chorymi i inwalidami; m.in. fundatorka Oddziału Onkologii w Szpitalu Morskim im. PCK w Gdyni; podczas II wojny światowej była w korpusie pierwszej pomocy i w sekcji polskiej SOE; uczestniczyła w organizowaniu pomocy dla powstania warszawskiego i przygotowaniach cichociemnych do zrzutów w okupowanej Polsce.

35 3.07.1983 Ur. Dorota Masłowska, polska powieściopisarka i felietonistka; laureatka Nagrody Literackiej „Nike” w 2006 r.; (Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną; Paw królowej; dramat: Dwoje biednych Rumunów mówiących po polsku).

15 3.07. 2003 Zm. Sath-Okh (Długie Pióro) właśc. Stanisław Supłatowicz, powieściopisarz związany z kulturą i tradycją Indian Ameryki Północnej. Walczył w oddziałach partyzanckich na Kielecczyźnie. Po drugiej wojnie służył w Marynarce Wojennej, był także wolontariuszem w Ratownictwie Morskim. Przez wiele lat pływał jako mechanik na statkach Polskich Linii Oceanicznych, m.in. na transatlantyku Ms. „Batory". Występował w telewizyjnych audycjach dla dzieci i młodzieży takich jak „Ekran z bratkiem" „Teleranek”. Był współtwórcą i patronem polskiej indianistyki. Działał w „Polskim Ruchu Przyjaciół Indian". W Wymysłowie koło Tucholi znajduje się Muzeum Indian Północnoamerykańskich im. Sat-Okha. Co roku w Uniejowie odbywają sięspotkania indianistów pt. „Święto Alei im. Sat-Okha". Sat-Okh został też wybrany patronem jednego z tramwajów kursujących w Gdańsku; (Ziemia Słonych Skał; Biały Mustang; Fort nad Athabaską; Serce Chippewaya).

1 4.07.2017 Zm. Daniił Aleksandrowicz Granin , właśc. Gierman (ur. 1919), rosyjski powieściopisarz i eseista; (Poszukiwacze; Księgi blokady(wspólnie zAlesiem Adamowiczem)

1 5.07. 2017 Zm. Irena Ratuszyńska (ur. 1954), rosyjska poetka polskiego pochodzenia, działaczka opozycji demokratycznej w ZSRR; (Mój ty kraju znienawidzony).

70 6.07.1948 Zm. Michał Bellwon (ur. 1869), jeden z nestorów Polonii gdańskiej, współzałożyciel Towarzystwa Ludowego „Jedność” w Gdańsku, członek władz Gminy Polskiej i innych organizacji w Wolnym Mieście Gdańsku.

1 6.07.2017 Zm. Andrzej Jan Chodubski (ur. 1952), polski politolog, profesor zwyczajny Uniwersytetu Gdańskiego. Specjalista w zakresie metodologii badań politologicznych. W 1996 uzyskał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych. Członek Komitetu Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk. W 2001 otrzymał Nagrodę im. Ireny i Franciszka Skowyrów na KUL; (Wstęp do badań politologicznych).

90 7.07.1928 Ur. Zdzisław Polsakiewicz (zm. 1974), polski poeta, krytyk, publicysta, dziennikarz; (Milczenie i czas; Ptaki nie muszą umierać; Na pamięć).

100 7.07.1918 Ur. Halina Popławska, polska pisarka i tłumaczka; (Klawikord i róża; Kwiat lilii we krwi). (Zm. 10.08.2017).

40 10.07.1978 Zm. Julian Rydzykowski (ur. 1891), kupiec, działacz społeczno-kulturalny na Kaszubach i Pomorzu, założyciel i kustosz Muzeum Regionalnego w Chojnicach; (Kajakiem po wodach województwa bydgoskiego; Chojnice i okolice).

1 10.07.2017 Zm. Peter Härtling (ur. 1933), niemiecki powieściopisarz, poeta i eseista; (Niembsch albo bezruch; Zjazd rodzinny

albo koniec historii; Hölderlin; Hubert albo Powrót do Casablanki).

110 12.07.1908 Ur. Eryk Lipiński (zm. 1991), polski karykaturzysta, grafik i dziennikarz; zajmował się rysunkiem satyrycznym i karykaturą polityczną, ilustracją książkową, plakatem i scenografią; współzałożyciel i red. tygodnika „Szpilki”; organizator Muzeum Karykatury w Warszawie; (Pamiętniki).

1 12.07. 2017 Zm. Symcha Symchowicz (ur. 1921), polsko-kanadyjski pisarz i poeta żydowskiego pochodzenia, piszący głównie w języku jidysz; (In Hour of Prayer; The Light of Mercy; Pasierb nad Wisłą).

1 13.07.2017 Zm. Liu Xiaobo (ur. 1955), chiński pisarz i literaturoznawca, dysydent, laureat Pokojowej Nagrody Nobla z 2010 roku.

100 14.07.1918 Ur. Ingmar Bergman (zm. 2007), szwedzki reżyser filmowy, teatralny, telewizyjny, radiowy i operowy, scenarzysta i dramaturg, producent; (Uśmiech nocy; Siódma pieczęć; Tam, gdzie rosną poziomki; Szepty i krzyki; Fanny i Aleksnder; książki wspomnieniowe: Laterna magica; Obrazy).

1

14.07. 2017 Zm. Julia Hartwig (ur. 1921), polska poetka i eseistka, tłumaczka literatury pięknej z języka francuskiego i angielskiego m.in. Guillaume’a Apollinaire’a, Williama Carlosa Williamsa; (Czułość; Jasne niejasne; Apollinaire; Błyski).

95 15.07.1923 Ur. Kazimierz Podoski (zm. 1995), ekonomista, politolog, prodziekan (1967–1968), prorektor (1967–1970) Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku, prof. zw. Uniwersytetu Gdańskiego; twórca i dyr. (1970–92) Instytutu Nauk Politycznych na UG; (Stan i perspektywy rozwojowe małych miast i osiedli w województwie gdańskim; Perspektywy rozwoju sieci osadniczej w województwie gdańskim).

95 16.07.1923 Ur. Andrzej Hausbrandt (zm. 2004), polski krytyk teatralny, eseista, publicysta, prozaik, autor adaptacji scenicznych; (Teatr w społeczeństwie; Aktorzy).

1 16.07. 2017 Zm. Andrzej Drapella (ur. 1929),polski żeglarz, wieloletni kapitan żaglowców i statków handlowych. Zaczynał na „Darze Pomorza", ale pływał także na m.in. na „Batorym", „Zawiszy Czarnym", "Fryderyku Chopinie" i "Oceanii". Był mistrzem Polski w ogólnopolskich regatach w klasie DZ. Wygrywał też w Gdańsku, zdobywając Błękitną Wstęgę Zatoki Gdańskiej. Cały czas związany był z branżą morską. Przez ponad 30 lat pracował m.in.na statkach PLO.. Był kapitanem na jednostkach, które pływały na całym świecie. W 2003 roku otrzymał od Kapituły Bractwa Wybrzeża Mesa Kaprów Polskich Nagrodę Chwały Mórz - Topór Kaperski. W roku 2008 Nagrodę Conrada. W 2014 r. został laureatem III edycji Nagrody im. Kapitana Leszka Wiktorowicza za "wychowanie morskie młodzieży i budzenie w niej fascynacji morzem". Dostał też Krzyż "Pro Mari Nostro" - honorowe odznaczenie przyznawane przez Ligę Morską i Rzeczną.

40 17.07.1978 W Będominie otwarte zostało Muzeum Hymnu Narodowego; jest to Oddział Muzeum Narodowego w Gdańsku; mieści się w dworku, w którym urodził się Józef Wybicki – twórca polskiego hymnu narodowego.

120 18.07.1898 Ur. Beata Obertyńska (zm. 1980), polska poetka, nowelistka, aktorka; od 1944 w Londynie; (Ballada o chorym Księżycu; W domu niewoli; Faustyna).

110 18.07.1908 Uruchomiona została linia tramwaju elektrycznego z Oliwy do Jelitkowa; początkowo działał tylko latem

110 18.07.1908 Ur. Jan Śpiewak (zm. 1967), polski poeta, krytyk literacki i tłumacz; (Drogi naiwne; Ugory).

70 18.07.1948 Ur. Jan Chrapek (zm. 2001), biskup ordynariusz diecezji radomskiej; w 1969 złożył śluby zakonne w zgromadzeniu michalitów, w 1975 przyjął święcenia kapłańskie, sakrę biskupią przyjął w 1992, przewodniczący Rady Episkopatu Polski ds. Środków Społecznego Przekazu, wykładowca Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego i Uniwersytetu Warszawskiego; należał do Rady Programowej Katolickiej Agencji Informacyjnej; od 2002 przyznawana jest nagroda dziennikarzy im. Bp. Jana Chrapka „Ślad” dla ludzi mediów, których działalność przyczyniła się do budowania kultury prawdy, porozumienia i dialogu.

10 20.07.2008 Zm. Zygmunt Bukowski (ur.1936), poeta, prozaik, dramaturg, rzeźbiarz, malarz, społecznik. W założonej przez siebie izbie regionalnej uczył młodzież. W prywatnej galerii i izbie regionalnej wystawiał własne rzeźby i gromadził rzeczy z materialnej kultury Kociewia (m.in. tradycyjne narzędzia do obróbki drewna, sprzęt domowy). W ten sposób współuczestniczyłw popularyzacji szeroko pojętej kultury Kociewia. Poezja Zygmunta Bukowskiego prezentowana była m.in. podczas licznych widowisk folklorystycznych; (Kształty wzruszeń: Malowane dłutem; Zielony kuferek).

50 21.07.1968 Zm. Kazimierz Piwarski (ur. 1903), historyk, badacz dziejów Pomorza i Prus; (Dzieje polityczne Prus Wschodnich 1621–1772; Dzieje Gdańska w zarysie; Dzieje Prus Wschodnich w czasach nowożytnych; Prusy Wschodnie w dziejach Polski).

140 22.07.1878 Ur. Janusz Korczak (zm. 1942), właśc. Henryk Goldschmit, pisarz, pedagog, działacz społeczny i lekarz; mimo szansy opuszczenia getta, pozostał z dziećmi z Domu Sierot i wraz z nimi został w sierpniu 1942 wywieziony do obozu zagłady w Treblince, gdzie zginął: (Król Maciuś Pierwszy; Kajtuś Czarodziej).

60 22.07.1958 Zm. Michaił Zoszczenko (ur. 1894 lub 1895), rosyjski pisarz; najwybitniejszy humorysta Rosji sowieckiej; (Opowiadania Nazara Iljicza, pana Siniebriuchowa; Niebieska księga; Opowieści sentymentalne; Talisman; Przygody małpy; Pieriedwoschodemsołnca).

35 22.07.1983 Na mocy uchwały Rady Państwa PRL z dn. 20.07 został zniesiony stan wojenny terenie całego kraju.

110 23.07.1908 Ur. BernardJanowicz (zm. 2003), pisarz, autor Bajek kociewskich oraz wspomnień o Starogardzie; współorganizator chóru „Lutnia"; znany z publikowanych w „Gazecie Kociewskiej" gwarowych „powiedzónek", pod nazwą „Kipki Opałki".

24.07 Święto Policji. 40 25.07.1978 W Oldham w Anglii urodziła się Louise Joy Brown,

pierwsze dziecko z próbówki. 20 28.07.1998 Zm. Zbigniew Herbert (ur. 1924), poeta, eseista,

dramatopisarz; (Barbarzyńca w ogrodzie; Raport z oblężonego miasta; Pan Cogito; Martwa natura z wędzidłem; Labirynt nad morzem; Elegia na odejście; Lalek).

130 29.07.1888 Ur. Stanisław Łoza (zm. 1956), polski historyk, historyk sztuki, bibliograf, autor pierwszego w Polsce Słownika architektów i budowniczych Polaków oraz cudzoziemców w Polsce, inicjator i redaktor pierwszej w Polsce publikacji Czy wiesz, kto jest?, wydanej w 1937 r.

85 30.07.1933 Poświęcony został katolicki kościół pw. św. Anny i św. Joachima w Gdańsku Letniewie.

210 31.07.1808 We wsi Lniska pod Gdańskiem podpisano protokół wytyczający szczegółową granicę między Wolnym Miastem a Prusami.

1 31.07. 2017 Zm. Piotr Dwojacki (ur. 1967), polski działacz społeczny związany z Gdańskiem. Był z wykształcenia był

ekonomistą. W 1993 roku obronił doktorat na temat stylów sprawowania władzy i partycypacji w zarządzaniu. W tym samym czasie zajmował się przygotowywaniem pierwszych opracowań dotyczących funkcjonowania przyszłej Metropolii Gdańskiej. Był pracownikiem naukowym Uniwersytetu Gdańskiego, a w kolejnych latach trenerem Gdańskiej Fundacji Kształcenia Menedżerów. Był wykładowcą w Wyższej Szkole Administracji i Biznesu w Gdyni. Pełnił funkcję radnego oraz do przewodniczącego Rady Dzielnicy Wrzeszcz Dolny. Działał na rzecz utworzenia w Gdańsku budżetu obywatelskiego. Brał udział i organizował szereg debat i dyskusji na temat rozwoju miasta i metropolii. Jego felietony publikowane były m.in. w „Dzienniku Bałtyckim”. Angażował się w działania na rzecz zagospodarowania Wisły. Hobbystycznie pasjonował się dokonaniami i dorobkiem Eugeniusza Kwiatkowskiego. W 2013 roku był jednym z założycieli inicjatywy Gdańsk Obywatelski.

sierpień 70 1.08.1948 Ur. Stanisław Gostkowski (zm. 2000), gdański poeta,

pracował m.in. w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Kościerzynie i Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Gdańsku; (Nie chowajcie mnie żyjącego; Wyłącznie twoja osobista sprawa; Marsz gladiatorów; Śmierć ma słodki zapach).

1 2.08.2017 Zm. Wanda Maria Chotomska (ur. 1929), polska pisarka, autorka wierszy i opowiadań dla dzieci i młodzieży; (Czarna krowa w kropki bordo; Tadek Niejadek; Dlaczego cielę ogonem miele; Dzieci pana Astronoma).

35 3.08.1983 Zm. Leon Jan Łuka (ur. 1918), prehistoryk, muzeolog, bibliograf prehistorii polskiej, od 1953 r. kustosz w dziale archeologicznym Muzeum Pomorskiego (obecnie Narodowym) w Gdańsku, w l. 1957–1983 dyrektor autonomicznego Muzeum Archeologicznego w Gdańsku, wykładowca w WSP w Gdańsku, od 1970 na Uniwersytecie Gdańskim, założyciel i redaktor „Pomorania Antiqua”; (Bibliografia polskiej archeologii pradziejowej i wczesnośredniowiecznej Pomorza Gdańskiego; Wierzenia pogańskie na Pomorzu Wschodnim w starożytności i wczesnym średniowieczu; Kształtowanie się osadnictwa na Pomorzu Wschodnim na przełomie epoki brązu i żelaza).

10 3.08.2008 Zm. Aleksandr Isajewicz Sołżenicyn, rosyjski prozaik i publicysta, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1970; (Jeden dzień Iwana Denisowicza; Oddział chorych na raka; Archipelag Gułag; Rosja w zapaści).(ur. 11.12.1918).

150 6.08.1868 Ur. Paul Claudel (zm. 1955), francuski pisarz, dyplomata, członek Akademii Francuskiej; (Punkt przecięcia; Zakładnik; Zwiastowanie; Umiłowanie Pisma świętego).

70 6.08.1948 Zm. Michał Bellwon (ur. 1869), urzędnik pocztowy, działacz Polonii gdańskiej, współorganizator Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku. W l. 1945–1946 był członkiem Komisji Weryfikacyjnej do rozpatrzenia obywatelstwa Polaków gdańszczan. W listopadzie 1946 r. reprezentował Polonię gdańską w Warszawie, na Kongresie Autochtonów Polaków z Ziem Odzyskanych. Zeznawał jako świadek w procesie Alberta Forstera.

40 6.08.1978 Zm. Paweł VI (ur. 1897), papież, właśc. Giovanni Battista Montini; w 1963 r. wybrany na papieża; kontynuował i zakończył obrady Soboru Watykańskiego II; przeprowadził reformę organizacyjną i personalna Kurii Rzymskiej oraz reformę liturgii; (encykliki: Ecclesiamsuam; Mense Maio; Populorumprogressio; Humanae vitae; adhortacja: Evangeliinuntiandi).

1 9.08. 2017 Jan Zbigniew Słojewski, ps. Hamilton, (ur.1934) polski

krytyk literacki, felietonista; (Maleńka złota szubienica; Kiedy twarda waluta zmięknie).

85 10–18.08.1933 Odbył się obóz Głównej Kwatery Harcerek, zorganizowany na Polance Redłowskiej w Gdyni; harcerki odwiedził lord Robert Baden-Powell z żoną.

90 10.08.1928 Ur. Jerzy Janicki (zm. 2007), polski prozaik, reportażysta, dramaturg, scenarzysta filmowy, autor słuchowisk; (Kłaniaj się drzewom; Polskie drogi; Nie ma jak Lwów... : krótki przewodnik literacki po Lwowie; współautor seriali radiowych: Matysiakowie i W Jezioranach; telewizyjnego: Dom).

1 10.08.2017 Zm. Zygfryd Perlicki (ur. 1932), polski żeglarz regatowy, olimpijczyk, absolwentem Liceum Budownictwa Okrętowego „Conradinum” w Gdańsku.Pracował w gdyńskiej Stoczni im. Komuny Paryskiej. Pełnił stanowisko kierownika Morskiego Ośrodka Szkolenia Regatowego Polskiego Związku Żeglarskiego przy Yacht Klub Polski Gdynia. Startował w morskich regatach żeglarskich. W 1957 roku jako kapitan morskiego jachtu „Kapitan” został zwycięzcą regat „Kieler Woche”, Wielokrotnie zdobywał mistrzostwo kraju w klasie Star. W 1972 roku wystartował na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Monachium, zajmując w odbywających się w Kilonii. Jako kapitan jachtu „Copernicus” wziął udział w pierwszych regatach WhitbreadRound The World Race w latach 1973–1974. W 2005 roku został wyróżniony Medalem im. Eugeniusza Kwiatkowskiego.

1 10.08.2017 Zm. Halina Popławska, polska pisarka i tłumaczka; (Klawikord i róża; Kwiat lilii we krwi). (ur. 7.07.1918)

85 11.08.1933 Ur. Jerzy Grotowski (zm. 1999), polski aktor i reżyser, badacz i reformator sztuki aktorskiej; współzałożyciel i kierownik Teatru Laboratorium; w 1982 r wyemigrował z Polski; zm. 14.01.1999.

20 11.08.1998 Zm. Witold Jan Urbanowicz (ur. 1905), inż. budowy kadłubów okrętowych (absolwent Politechniki Gdańskiej [TechnischeHochschule] 1937), prof. nadzw. Politechniki Gdańskiej; autor pierwszych polskich projektów towarowców dla założonych przez rząd polski w 1926 spółek: "Żegluga Polska SA" i Polsko-Brytyjskie Towarzystwo Okrętowe SA "Polbryt"; m.in. opracował projekt motorowca pasażersko-towarowego "Warszawa II"; uczestnik obrony Helu w 1939; pierwszy organizator przemysłu okrętowego na Wybrzeżu po II wojnie; kierował Morską Grupą Operacyjną, która w maju 1945 zabezpieczała majątek stoczni; dyr. Zjednoczenia Stoczni Polskich (do 1950), doprowadził do decyzji, by polskie statki były budowane w polskich stoczniach, a nie zamawiane za granicą; organizator i długoletni dyr. Instytutu Morskiego w Gdańsku; inicjator nowej dyscypliny naukowej - architektury okrętów; (Architektura okrętów ; Transatlantyki : zarys ich dziejów i techniki).

12.08 Międzynarodowy Dzień Młodzieży – obchodzony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ od 2000 r.

50 12.08.1968 Zm. Bolesław Romanowski (ur. 1910), oficer Marynarki Wojennej; we wrześniu 1939 r. pełnił służbę na ORP „Wilk”; od 1941 r. był dowódcą ORP „Jastrząb”, a następnie ORP „Dzik”; 4.07.1947 r. przyprowadził do Gdyni ORP „Błyskawica” i został przyjęty do Marynarki Wojennej; represjonowany w l. 1950–1956, został zmuszony do opuszczenia Wybrzeża; w 1957 r. wrócił do służby zawodowej; (Torpeda w celu).

25 14.08.1993 Zm. Oskar Jan Tauschinski (ur. 1914), austriacki pisarz, wydawca, tłumacz i propagator literatury polskiej; młodość spędził m.in. w Gdańsku (Świętokradztwo; Kim jest ta kobieta?; Wariacja; ZwielichtigeGeschichten).

160 15.08.1858 Ur. Edith Nesbit (zm. 1924), angielska pisarka, autorka

utworów dla dzieci; (Pięcioro dzieci i coś; Feniks i dywan; Przygody małych Bastablów; Historia amuletu).

85 15.08.1933 W granice administracyjne Gdańska włączono Orunię, Brętowo, Emaus i Olszynkę.

30 16.08.1988 Zm. Zbigniew Rynduch (ur. 1905), nauczyciel polonista Gimnazjum Polskiego w Wolnym Mieście Gdańsku, organizator i dyrektor II Państwowego Gimnazjum i Liceum w Gdańsku, wykładowca Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Uniwersytetu Gdańskiego (doc. dr); (Nauka o stylach i retorykach polskich XVII w.; Teoria stylu w traktatach retorycznych XVII wieku w Polsce; A.M. Fredro).

1 17.08.2017 Zm. Krzysztof Derdowski(ur. 1957), polski prozaik i poeta; (Czasowo nie ma wieczności; Plac Wolności).

85 18.08.1933 Ur. Roman Polański, polski aktor, scenarzysta i reżyser; (Dwaj ludzie z szafą; Nóż w wodzie; Dziecko Rosemary; Lokator; Chinatown; Pianista).

1 19.08. 2017 Zm. Brian Wilson Aldiss (ur.1925), angielski pisarz, krytyk i wydawca science-fiction; (

1 19.08.2017 Zm. Janusz Głowacki, prozaik, dramaturg, felietonista, scenarzysta; (Moc truchleje; Choinka strachu; Antygona w Nowym Jorku; Kopciuch; Z głowy). (Ur. 13.09.1938).

75 20.08.1943 Zg. Tadeusz Zawadzki (ur. 1921), pseud. Zośka, harcmistrz, dowódca Grup Szturmowych Szarych Szeregów, dowodził m.in. w akcji pod Arsenałem w Warszawie.

50 21.08.1968 Inwazja wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację.

60 22.08.1958 Zm. Roger Martin du Gard (ur. 1881), francuski pisarz; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1937 r.; (Rodzina Thibault).

30 22.08.1988 W Stoczni Gdańskiej i Północnej rozpoczął się strajk okupacyjny, kierowany przez Alojzego Szablewskiego. 24.08 do strajkujących dołączyły Stocznia Remontowa, „Wisła” i „Radunia”. Wśród postulatów znajdowało się żądanie legalizacji NSZZ „Solidarność”. Strajk zakończył się w dn. 1.09.1988. Strajki trwały także w innych miastach Polski; na Śląsku rozpoczęły się 15.08. Rozpoczęte zostały negocjacje w sprawie zorganizowania tzw. „okrągłego stołu”.

110 23.08.1908 Ur. Albin Jan Makowski (zm. 1982), działacz kulturalny, kolekcjoner; gromadził materiały dotyczące przeszłości Pomorza i Chojnic; zbiór liczył ponad 4 tys. eksponatów – zabytków archeologicznych, historycznych, etnograficznych, przyrodniczych, ok. 500 archiwaliów, wiele materiałów prasowych i zdjęć. Kolekcja, oficjalnie uznana przez Ministerstwo Kultury i Sztuki w 1963 r. za muzeum, po śmierci właściciela wraz z biblioteką liczącą ok. 5 tys. woluminów (ponad 50 starodruków) stała się własnością Chojnic.

160 24.08.1858 Ur. Wacław Sieroszewski (zm. 1945), polski pisarz, etnograf, zesłaniec, podróżnik, żołnierz; (Dwanaście lat w kraju Jakutów;Na kresach lasów; Dno nędzy;Dary wiatru północnego;Ucieczka).

110 25.08.1908 Ur. Bronisław Czech (zm. 1944), polski narciarz i kurier tatrzański w czasie drugiej wojnie światowej.

1 26.08.2017 Zm. Józef Oton Golec (ur. 1935),pedagog, działacz społeczny, instruktor harcerski, esperantysta, organizator turystyki, organizator wielu konkursów plastycznych młodzieży szkolnej.Czuł się bardzo mocno związany z rodzinnym Cieszynem oraz z Sopotem. Był autorem wielu publikacji książkowych; (Sopot - kronika XX wieku: Gdański ruch esperancki 1907-2007: Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej).

1 26.08.2017 Zm. Bernard Pomerance (ur.1940), amerykańskidramaturg; (Człowiek słoń).

15 28.08.2003 Zm. Peter Hacks, niemiecki dramaturg, poeta, eseista,

tłumacz; (Moritz Tassow: Rozmowa w domu państwa Stein o nieobecnym panu von Goethe; Tamerlan in Berlin). (ur. 21.03.1928),

1 29.08.2017 Zm. Adel Hakim (ur. 1953), francuski dramaturg, reżyser i aktor egipskiego pochodzenia; (Executeur 14; Róże i jaśmin).

80 30.08.1938 Ur. Dorota Terakowska (zm. 2004), polska dziennikarka i pisarka; (Tam, gdzie spadają anioły; Władca Lewawu; Lustro pana Grymsa; Ono; Poczwarka).

31.08 Dzień Wolności i Solidarności – uchwalony w 2005 przez Sejm RP oraz Parlament Europejski.

110 31.08.1908 Ur. Szymon Wiesenthal (zm. 2005), twórca Żydowskiego Centrum Dokumentacji Historycznej okresu Holocaustu, z zawodu inżynier architekt; (autobiografia: Prawo, nie zemsta).

wrzesień 1.09 Światowy Dzień Pokoju. 45 2.09.1973 Zm. John Ronald Reuel Tolkien (ur. 1892), angielski

pisarz, autor powieści fantasy; (Hobbit; Władca pierścieni; Silmarillion; Rudy Dżil i jego pies; Kowal z Podlesia Większego).

360 3.09.1658 Zm. Oliver Cromwell (ur. 1599), angielski wódz i mąż stanu; od 1653 r. lord protektor Anglii, Szkocji i Irlandii.

135 3.09.1883 Zm. Iwan Siergiejewicz Turgieniew (ur. 1818), rosyjski prozaik, dramaturg i poeta;(Ojcowie i dzieci; Szlacheckie gniazdo; Zapiski myśliwego; Wiosenne wody).

90 3.09.1928 Ur. Danuta Siedzikówna (zm. 1946), pseud. Inka, sanitariuszka AK; po śmierci rodziców (zginęli w 1943 wskutek represji NKWD) wstąpiła do Armii Krajowej; w maju 1945 została aresztowana przez UB; po ucieczce z transportu przyłączyła się do 5. Wileńskiej Brygady mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”, od kwietnia 1946 na Pomorzu Gdańskim; w nocy 19/20 lipca 1946 została aresztowana w Gdańsku, 3 sierpnia skazana na śmierć. Wyrok śmierci wykonano w gdańskim więzieniu przy ul. Kurkowej w dn. 28.08.1946.

20 3.09.1998 Arcybiskup Tadeusz Gocłowski mianował duszpasterza gdańskich środowisk twórczych ks. Krzysztofa Niedałtowskiego SJ, rektorem kościoła św. Jana w Gdańsku.

1 3.09..2017 Zm. John Ashbery (ur. 1927), amerykańskipoeta, eseista, tłumacz; (Some Trees; Self-Portrait in a Convex Mirror; Innetradycje).

60 4.09.1958 Ur. Yach Paszkiewicz, właśc. Jan Paszkiewicz, polski reżyser, współtwórca Festiwalu Polskich Wideoklipów „Yach Film”, autor teledysków. Współpracował m.in. z takimi wykonawcami jak:, Kazik Staszewski, Maciej Maleńczuk, Wojciech Waglewski. (Zm. 13.12.2017)

95 5.09.1923 Ur. Józef Rembowski (zm. 1995), pedagog, psycholog, prof. zw., wykładowca WSP w Gdańsku, od 1970 Uniwersytetu Gdańskiego; (Więzi uczuciowe w rodzinie; Metoda projekcyjna w psychologii dzieci i młodzieży; Rodzina w świetle psychologii; Psychologiczne problemy starzenia się człowieka; Empatia; Samotność).

15 5.09.2003 Zm. Kir Bułyczow właśc. Igor Wsiewołodowicz Możejko (ur. 1919), rosyjski pisarz science fiction, historyk; (cykle: Wielki Guslar; Przygody Alicji).

1 6.09. 2017 Zm. Jerzy Marian Młynarczyk (ur.1931), polski prawnik, nauczyciel akademicki, koszykarz i polityk, profesor nauk prawnych, prezydent Gdańska (1977–1981), poseł na Sejm IV kadencji. Ukończył Państwowe Gimnazjum i Liceum im. Bolesława Chrobrego w Sopocie, a w 1954 studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza..Początkowo pracował jako radca prawny. Uzyskał stopnie doktora i doktora habilitowanego nauk prawnych, a w 1998 tytuł profesora nauk prawnych. Od

1958 pracował w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Sopocie, od 1970 był pracownikiem naukowym Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. W latach 80. kierował Instytutem Morskim, był też wykładowcą Światowego Uniwersytetu Morskiego w Malmö. W latach 2006–2011 prowadził wykłady i seminaria z prawa cywilnego i postępowania cywilnego w Wyższej Szkole Zarządzania i Prawa im. Heleny Chodkowskiej w Warszawie. Był również rektorem Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Gdyni. Specjalizował się w prawie morskim i międzynarodowym publicznym. Był przewodniczącym Polskiego Stowarzyszenia Prawa Morskiego. Opublikował kilkanaście książek i około 200 innych publikacji naukowych. Od 1976 do rozwiązania należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1977–1981 pełnił funkcję prezydenta Gdańska. Sprawował też mandat posła na Sejm IV kadencji, wybranego w okręgu gdańskim z ramienia Sojuszu Lewicy Demokratycznej, pracował w Komisji Ustawodawczej. W młodości uprawiał koszykówkę występując m.in. w reprezentacji Polski na Igrzyskach Olimpijskich w Rzymie w 1960 roku; (Elementy prawa cywilnego dla ekonomistów; Umowa o budowę statku morskiego; Prawo morskie).

8.09 Międzynarodowy Dzień Walki z Analfabetyzmem – ustanowiony przez UNESCO w 1965.

70 8.09.1948 Zm. Tadeusz Wenda (ur. 1863), inż., specjalista budownictwa portowego; wiosną 1920 r. na zlecenie Ministerstwa Spraw Wojskowych przygotował memoriał dot. rozbudowy portu gdańskiego, szczegółową analizę warunków technicznych i hydrograficznych polskiego wybrzeża, dokonał wyboru miejsca pod budowę nowego portu oraz wykonał projekt tymczasowego portu morskiego; w l. 1921–1937 kierował budową portu gdyńskiego.

190 9.09.1828 Ur. Lew Tołstoj (zm. 1910), rosyjski powieściopisarz i myśliciel; (Opowiadania sewastopolskie; Wojna i pokój; Anna Karenina; Zmartwychwstanie; Sonata Kreutzerowska).

30 10.09.1988 Zm. Witold Dederko (ur. 1906), artysta fotografik. 1 10.09.2017 Zm. Michał Moszkowicz(ur.1941),polski pisarz

zamieszkały w Szwecji; (Paradyz; Punkt zero; Kadisz). 90 12.09.1928 Oddano do użytku nowo zbudowany most przy Zielonej

Bramie w Gdańsku, tzw. Zielony Most. 80 13.09.1938 Ur. Janusz Głowacki, prozaik, dramaturg, felietonista,

scenarzysta; (Moc truchleje; Choinka strachu; Antygona w Nowym Jorku; Kopciuch; Z głowy). (Zm. 19.08.2017).

45 13.09.1973 W Gdańsku została podpisana tzw. konwencja gdańska o ochronie żywych zasobów Morza Bałtyckiego i o rybołówstwie; konwencję podpisali ministrowie uczestniczący w Międzynarodowej Konferencji Dyplomatycznej Państw Bałtyckich.

60 16.09.1958 Zm. Kazimierz Nitsch (ur. 1874), językoznawca, badacz mowy kaszubskiej; twórca polskiej dialektologii; (Mowi ludu polskiego; monografie: Dialekty polskie Prus Zachodnich; Dialekty polskie Prus Wschodnich; Dialekty polskie Śląska; Dialekty języka polskiego; Pisma pomorzoznawcze; red. Małego atlasu gwar polskich i Słownika gwar polskich).

30 16.09.1988 Zm. Stefan Zbigniew Różycki (ur. 1906), polski geolog, geograf, badacz polarny, współorganizator i uczestnik pierwszej polskiej wyprawy na Spitsbergen w 1934 r.

1 16.09. 2017 Zm. Jan Ciechowicz (ur. 1949), polski teatrolog, historyk teatru, krytyk teatralny i literaturoznawca. Studiowałfilologii polską ze specjalnością teatrologiczną na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Już na studiach zadebiutował jako krytyk teatralny na łamach „Tygodnika

Powszechnego”, z którym stale współpracował przez ponad dwadzieścia lat. W 1972 roku rozpoczął pracę na Uniwersytecie Gdańskim. W Instytucie Filologii Polskiej UG przeszedł wszystkie stopnie naukowego awansu: od asystenta (1973 rok) do profesora zwyczajnego (2004 rok). Był kierownikiem Katedry Kultury i Sztuki. Należał m.in. do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i PolskiegoTowarzystwa Szekspirowskiego. Był członkiem Komitet Nauk o Sztuce PAN. Był także zapalonym kibicem piłki nożnej; (Sam na scenie: Myślenie teatrem:Teatr i okolice).

1 16.09. 2017 Zm. Petr Šabach (ur. 1951),czeski prozaik; (Gówno się pali; Pijane banany; Masłem do dołu).

17.09 Dzień Sybiraka. 20 17.09.1998 Zm. Józef Milewski (ur. 1914), działacz społeczny i

regionalny, badacz i kronikarz Kociewia, krajoznawca; (Dzieje wsi powiatu starogardzkiego; Kociewie w latach okupacji hitlerowskiej 1939–1945; Pojezierze Kociewskie i okolice).

110 19.09.1908 Ur. Mika Waltari (zm. 1979), fiński pisarz; (Egipcjanin Sinuhe; Mikael).

15 19.09.2003 W niewykończonej jeszcze Sali Koncertowej na Ołowiance zagrała pierwszy koncert orkiestra symfoniczna PFB; był to tzw. „Koncert Na Budowie”.

25 20.09.1993 Zm. Witold Tubielewicz (ur. 1902), prof. Politechniki Gdańskiej, dyrektor Instytutu Budownictwa Wodnego PAN, pionier odbudowy polskich portów, współprojektant Portu Północnego; (współautor Porty Wybrzeża Gdańskiego : ich dzieje i perspektywy rozwojowe).

22.09 Europejski Dzień bez Samochodu. 410 22.09.1608 Andreas Hünefeld, poprzez małżeństwo z Martą, wdową

po W. Guillemoncie, został właścicielem drukarni, którą prowadził przez 44 lata. Drukował wiele publikacji dysydenckich, także w języku polskim.

110 23.09.1908 Zm. Deotyma (ur. 1834), właśc. Jadwiga Łuszczewska, polska poetka i powieściopisarka; w 1858 r. kilka dni spędziła w Gdańsku; w „Tygodniku Ilustrowanym” z 1861 r. opublikowała relację z podróży pt. Wycieczka do Gdańska; (Improwizacje i poezje; Polska w pieśni; Panienka z okienka : starodawny romansik; Pamiętnik).

50 23.09.1968 Zm. Francesco Forgione (ur. 1887), ojciec Pio z Pietrelciny, św., włoski kapucyn, obdarzony stygmatami; ogłoszony błogosławionym w 1999 r., kanonizowany w 2002 r.

15 23.09.2003 Zm. Zofia Chądzyńska (ur. 1912), polska pisarka i tłumaczka, szczególnie prozy iberoamerykańskiej; (Ślepi bez lasek; Przez ciebie, Drabie!; Życie za życie; Dorosnąć; Wstęga pawilonu; Ryby na piasku; wspomnienia: Co mi zostało z tych lat...).

160 26.09.1858 Poświęcony został katolicki kościół pw. św. Jadwigi w Gdańsku Nowym Porcie.

130 26.09.1888 Ur. Thomas Stearns Eliot (zm. 1965), angielski poeta, dramaturg, krytyk literacki, eseista, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1948; (Ziemia jałowa; Mord w katedrze; Popielec; Wydrążeni ludzie).

40 26.09.1978 Zm. Jan Parandowski (ur. 1895), polski prozaik i tłumacz (Mitologia; Wojna trojańska).

27.09 Dzień Podziemnego Państwa Polskiego. 160 27.09.1858 Ur. Michał Kajka (zm. 1940), mazurski poeta ludowy,

działacz narodowy i polityczny, uczestnik akcji plebiscytowej; (Pieśni mazurskie; Zebrałem snop plonu...; Z duchowej mej niwy)..

85 27.09.1933 Ur. Michał Misiorny (zm. 2005), krytyk teatralny, dramatopisarz, prozaik i tłumacz; (Pisarze gdańscy : informator; Piękne ogrody; Literatura „dobrze” i „źle”

obecna; Klub „Piątej Pory Roku”). 27.09 Międzynarodowy Dzień Turystyki 28.09 Światowy Dzień Morza. 110 28.09.1908 We Wrzeszczu, w dawnym ogrodzie Uphagenów,

otwarto miejski park. W pobliżu zbudowano korty tenisowe.

260 29.09.1758 Ur. Horatio Nelson (zm. 1805), admirał brytyjski, jeden z największych dowódców sił morskich w dziejach wojskowości, bohater narodowy Anglii; pogromca floty francuskiej, hiszpańskiej i duńskiej. Jego zwycięstwa uchroniły Anglię przed inwazją wojsk Napoleona, zapewniły W. Brytanii panowanie na morzu w czasie wojen z Francją i przyczyniły się do brytyjskiej dominacji morskiej w XIX w.; zginął w bitwie pod Trafalgarem.

140 29.09.1878 Ur. Julian Rummel (zm. 1954), inżynier, pionier polskiej myśli morskiej, organizator i dyrektor Państwowego Przedsiębiorstwa „Żegluga Morska”, zwolennik i propagator budowy portu gdyńskiego; (Polska a morze; Gdynia – port polski; wspomnienia Narodziny żeglugi).

110 30.09.1908 Zm. Karol Józef Teofil Estreicher (ur. 1827), polski bibliotekarz, bibliograf, historyk literatury i teatru; (Bibliografia polska; Teatra w Polsce).

80 30.09.1938 Niemcy, Włochy, Wielką Brytania i Francja zawarły układ monachijski, tzw. dyktat monachijski. Upoważniał on III Rzeszę do aneksji części Czechosłowacji, gł. obszaru Sudetów, z ok. 24 % ludności i 40 % potencjału przemysłowego. Czechosłowacji, której rząd nie był zaproszony do rokowań, nakazano: wycofanie się do 10.10 z zajmowanych przez Niemcy terenów, umożliwienie zwolnienia w ciągu 4 tygodni sudeckich Niemców ze służby wojskowej i policji oraz uwolnienie więźniów politycznych.

20 30.09.1998 Akademia Muzyczna w Gdańsku zainaugurowała rok akademicki w nowej siedzibie – dawnych koszarach przy ul. Łąkowej.

październik 1.10 Międzynarodowy Dzień Muzyki. 1.10 Międzynarodowy Dzień Ludzi Starszych – obchodzony

od 1991. 110 1.10.1908 Otwarto przystanek kolejowy Nowe Szkoty, na linii

Gdańsk–Nowy Port. 25 1.10.1993 W Gdańsku przy Ogarnej otwarto czytelnię książek i

czasopism angielskich, prowadzoną przez filię British Council w Gdańsku i Uniwersytet Gdański.

15 1.10.2003 Zm. Zbigniew Lengren (ur.1919), polski satyryk, grafik i rysownik, autor karykatur, aforyzmów i fraszek. Związany przed wszystkim z tygodnikiem „Przekrój”, w którym publikował serię rysunkową z Profesorem Filutkiem. Był jednym z pionierów powojennego komiksu prasowego w Polsce.

1 1.10. 2017 Zm. František Listopad, właśc. Jiří Synek, w Portugalii znany pod imieniem Jorge Listopad (ur. 1921), czeski poeta, czeski i portugalski prozaik i tłumacz, czeski, francuski i portugalski reżyser teatralny i telewizyjny; (Małe miłości; Naprawa skrzypiec i gitar; Rosa definitiva).

2.10 Światowy Dzień Wegetarianizmu. 90 2.10.1928 Utworzenie w Madrycie przez ks. Josemarię Escriva de

Balaguera Kapłańskiego Stowarzyszenia św. Krzyża i Dzieła Bożego „Opus Dei”.

560 3.10.1458 Ur. Kazimierz,królewicz (zm. 1484), św., patron Polski i Litwy.

4.10 Światowy Dzień Opieki nad Zwierzętami. Dzień św. Franciszka – patrona ekologów.

100 4.10.1918 Gen. Józef Haller został mianowany naczelnym wodzem Armii Polskiej we Francji.

25 4.10.1993 Zm. Jerzy Broszkiewicz (ur. 1922), powieściopisarz, dramaturg i publicysta; (Oczekiwanie; Kształt miłości; Jonasz i błazen; Wielka, większa i największa; Felietony z anteny; Spotkania z muzyką).

4-5.10 Światowy Dzień Ptaków – obchodzony w 1. sobotę i niedzielę października.

5.10 Światowy Dzień Nauczycieli. 80 5.10.1938 Zm. s. Faustyna (ur. 1905), św. właśc. Maria Helena

Kowalska, zakonnica, mistyczka; doznane przez nią wizje mistyczne i objawienia Jezusa stały się podstawą kultu Miłosierdzia Bożego; (Dzienniczek : Miłosierdzie Boże w duszy mojej).

35 5.10.1983 Parlament norweski przyznał Pokojową Nagrodę Nobla Lechowi Wałęsie.

20 7.10.1998 Inauguracja Centrum Ekumenicznego w klasztorze s.s. Brygidek przy ul. Polanki w Oliwie.

9.10 Dzień Honorowego Dawcy Szpiku. 50 10.10.1968 Zm. Nikifor Krynicki (ur. 1895), właśc. Epifaniusz

Drowniak, polski malarz prymitywista, pochodzenia łemkowskiego; został odkryty ok. 1930 r., tworzył w Krynicy (stąd nazwisko nadane w 1962 r.); namalował tysiące akwarel.

40 10.10.1978 Ur. Artur Nowaczewski, poeta, krytyk literacki, eseista, wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego; (Commodore 64;; Kutabuk; Szlifibruki i flaneurzy; Dwa lata w Phenianie; Hostel Nomadów ).

1 10.10. 2017 Zm. Pentti Holappa (ur. 1927), fiński poeta, prozaik i tłumacz; (Ystävänmuotokuva (Portret przyjaciela); Katsokaasilmiänne (Spójrzcie sobie w oczy).

11.10 Dzień Pułaskiego – obchodzony w USA od 1931. 1 11.10. 2017 Zm. Jan Kurowicki (ur. 1943), polski krytyk literacki,

poeta, eseista i prozaik, filozof, profesor nauk humanistycznych; (Człowiek i sytuacje ludzkie; Figury i maski w praktykach ideologicznych).

1 12.10. 2017 Zm. Edward Breza (ur. 1932),polski językoznawca, profesor zwyczajny Uniwersytetu Gdańskiego, nauczyciel akademicki. Tytuł magistra filologii polskiej uzyskał w 1964 roku na WSP w Gdańsku (obecnie Uniwersytet Gdański), doktorat na Uniwersytecie Gdańskim w 1972 roku, tam również habilitację w 1978 roku. Pracował także w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Bydgoszczy (obecnie Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy), W 2006 ROKU Uniwersytet Kazimierza Wielkiego nadał mu tytuł doktora honoris causa. Główne nurty zainteresowań naukowych wyznaczają: onomastyka (członek Międzynarodowego Komitetu Onomastycznego w Lowanium – Belgia, Komisji Onomastycznej KJ PAN w Warszawie i Komitetu Redakcyjnego „Onomasticów” w Krakowie), historia języka polskiego, zwłaszcza na Pomorzu, współczesna polszczyzna z kulturą języka, dialektologia z kaszubistyką (w tym: kaszubszczyzna literacka), wpływ łaciny na język polski, metodyka nauczania języka polskiego i kaszubskiego; (

1 12.10. 2017 Zm. Wiesław Paweł Szymański (ur.1932), polski krytyk literacki, historyk literatury, prozaik, pracownik naukowy; (Outsiderzy i słowiarze;Uroki dworu; Niedźwiedź w katedrze).

14.10 Dzień Nauczyciela. Święto Edukacji Narodowej. 1 14.10. 2017 Zm. Richard Purdy Wilbur (ur.1921), amerykański poeta,.

odznaczony Narodowym Medalem Sztuki; (The BeautifulChanges; Jasnowidz i inne wiersze).

15.10 Międzynarodowy Dzień Niewidomych – uchwalony w 1933.

40 15.10.1978 Marek Kotański założył w Głoskowie pierwszy ośrodek leczenia narkomanów „Monar”.

16.10 Światowy Dzień Żywności – obchodzony od 1981. 16.10 Dzień Papieża Jana Pawła II – uchwalony przez Sejm RP

w 2005. 40 16.10.1978 Ks. kardynał Karol Wojtyła został wybrany na papieża;

przyjął imię Jana Pawła II. 40 16.10.1978 Polska alpinistka Wanda Rutkiewicz jako trzecia kobieta

na świecie oraz pierwsza Europejka i pierwsza osoba z Polski weszła z międzynarodową wyprawą alpinistyczną na Mount Everest.

18.10 Dzień Poczty Polskiej 50 19.10.1968 Zm. Anatol Stern (ur. 1899), polski komediopisarz, krytyk

literacki i filmowy, poeta i prozaik; (Alarm nocny; Bieg do bieguna).

285 20.10.1733 Ur. Adam Stanisław Naruszewicz (zm. 1796), polski historyk, poeta, dramatopisarz, tłumacz i publicysta, ks. katolicki, jezuita, od 1775 r. biskup, w l. 1771–1777 red. „Zabaw Przyjemnych i Pożytecznych”; (Historia narodu polskiego; Chudy literat;Wiek zepsuty; Do bizuna).

80 20.10.1938 Ur. Janusz Popławski (zm. 2004), gitarzysta, kompozytor i aranżer zespołu Niebiesko-Czarni (1963–1976), publicysta "Jazzu" i "Magazynu Muzycznego", propagator muzyki, autor programów tv ABC gitary oraz Fascynacje muzyczne J. Popławskiego, pedagog, wydawca podręczników muzycznych oraz magazynów: "Gazeta Muzyczna", "Gitara i Bas", "Świat gitary"; (piosenki: Kalendarz o tym wie; Adagio Cantabile; Czekałem na ciebie tysiąc lat; utwory instrumentalne: Spacer z gwiazdami; Taka była moja dziewczyna; Radar; Licznik Geigera; podręcznik: Studium gitary basowej).

60 20.10.1958 Zm. Franciszek Pepliński (ur. 1878), rybak, kaszubski poprzednik Michała Drzymały, rugowany z ziemi przez władze pruskie i szykanowany, od 1905 do 1911 r. mieszkał z rodziną w domu na kołach, zbudowanym na wzór cygańskiego wozu.

1 20.10.2017 Zm. Stanisław Bogdanowicz (ur. 1939), polski duchowny katolicki, infułat archidiecezji gdańskiej, sędzia Trybunału Metropolitalnego, diecezjalny duszpasterz rzemieślników i kombatantów, wikariusz generalny Archidiecezji gdańskiej. Studiował w Biskupim Seminarium Duchownym i na KUL. W 1966 roku został aresztowany za „rozpowszechnianie fałszywych wiadomości” po zarekwirowaniu przez władze kopii obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, a następnie skazany na 10 miesięcy więzienia w zawieszeniu na 2 lat. Był proboszczem parafii Mariackiej w Gdańsku, gdzie w czasach PRL, był oparciem dla prześladowanych ludzi „Solidarności”, organizował pomoc dla rodzin uwięzionych i internowanych. W czasie strajków odprawiał msze w Stoczni Remontowej w Gdańsku. Jako proboszcz Bazyliki Mariackiej ubiegał się o zwrot rozproszonych po wojnie dzieł sztuki w celu przywrócenia świątyni historycznego wystroju. W latach 1997–2001 był członkiem Kapituł Medalu św. Wojciecha i Medalu Księcia Mściwoja II, nadawanych przez Radę Miasta Gdańska. W 1998 roku otrzymał niemiecki Verdienstkreuz 1.Kl. Był Honorowym Obywatelem Miasta Gdańska. W 2005 roku otrzymał srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Był autorem wielu książek i artykułów dotyczących historii oraz architektury i dziejów gdańskich kościołów. Pod pseudonimem Stan Bogdan pisał także bajki dla dzieci; (Dzieła sztuki sakralnej w Bazylice Mariackiej w Gdańsku; Kościół Gdański pod rządami komunizmu 1945–1984; O małym Kostku i herbie Ferberów; Baśnie gdańskie).

185 21.10.1833 Ur. Alfred Bernhard Nobel (zm. 1896), szwedzki chemik i przemysłowiec, wynalazca dynamitu i innych środków wybuchowych; znaczną część majątku przeznaczył w testamencie na utworzenie funduszu (Fundacja Nobla) na

coroczne nagrody w 5 dziedzinach: fizyki, chemii, fizjologii lub medycyny, literatury oraz na polu rozbrojenia i krzewienia idei pokojowych.

1 22.10.2017 Zm. Bolesław Kazimierz Mazurkiewicz (ur. 1931), polski przedstawiciel nauk technicznych specjalizujący się w budownictwie morskim; ukończył Wydział Inżynierii Lądowej Politechniki Gdańskiej, Od 1960 roku zatrudniony w Zakładzie Fundamentowania Politechniki Gdańskiej, gdzie zajmował się badaniami na potrzeby stoczni w Gdyni oraz opracowywaniem ekspertyz i opinii technicznych. W 1964 roku uzyskał stopień doktora nauk technicznych.. Pełnił funkcję kierownika Zespołu (później: Katedry) Budownictwa Morskiego na Wydziale Budownictwa Wodnego i Inżynierii Środowiska Politechniki Gdańskiej. W 1985 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. W latach 1981–1984 był prorektorem ds. organizacyjnych i zastępcą rektora; zaś w latach 1987–1990 pełnił funkcję rektora Politechniki Gdańskiej. Był członkiem Europejskiej Konferencji Rektorów oraz Zarządu Międzynarodowego Stowarzyszenia Uniwersytetów. Jego działalność naukowa związana była z morskimi budowlami hydrotechnicznymi; (Encyklopedia inżynierii morskiej; Porty jachtowe-mariny: projektowanie).

24.10 Światowy Dzień Informacji. 460 24.10.1558 Ur. Szymon Szymonowic (zm. 1629), polski poeta;

(Sielanki). 15 25.10. 2003 Zm. Jadwiga Dackiewicz (ur. 1920), polska

powieściopisarka, eseistka, tłumaczka; (Odmiany miłości; Sobiescy w zamkach nad Loarą: Romantyczni w Italii).

95 26.10.1923 Ur. Julian Platt (zm. 1997), historyk literatury, badacz okresu oświecenia, nauczyciel akademicki; od 1972 r. związany z Uniwersytetem Gdańskim; („Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” 1770–1777 : zarys monografii pierwszego czasopisma literackiego).

880 28.10.1138 Zm. Bolesław Krzywousty (ur. 1085 lub 1086), książę z dynastii Piastów; w celu zapobieżenia walkom między synami ustanowił statut dziedziczenia, tzw. testament Krzywoustego, według którego władzę zwierzchnią miał sprawować najstarszy z Piastowiczów.

470 28.10.1548 Zm. Jan Dantyszek (ur. 1485), urodzony w Gdańsku dyplomata, poeta, biskup chełmiński i warmiński, mecenas nauki i sztuki, twórca biblioteki w Lidzbarku Warmińskim, autor ponad 50 utworów wierszowanych w języku łacińskim oraz kilkuset listów.

60 28.10.1958 Włoski kardynał Angelo Giuseppe Roncalli został wybrany na papieża; przyjął imię Jana XXIII.

100 29.10.1918 Ur. Paweł Hertz (zm. 2001), poeta, eseista, krytyk, tłumacz, edytor; (Notatnik obserwatora; Nocna muzyka; Notatki z obu brzegów Wisły; Słowacki : romans życia).

10 29.10.2008 Zm. William Wharton, właśc. Albert William duAime (ur. 1925), amerykański powieściopisarz, malarz: ( Tato; Ptasiek; W księżycową jasną noc).

150 30.10.1868 Ur. Franciszek Necel (zm. 1935), garncarz, twórca nowoczesnej ceramiki kaszubskiej; w 1901 r. założył własny warsztat w Chmielnie (obecnie w jednej z kondygnacji garncarni znajduje się Muzeum Ceramiki Neclów); obdarzony talentem i zmysłem artystycznym, pod wpływem Izydora i Teodory Gulgowskich, dokonał przełomu w tradycyjnym garncarstwie kaszubskim, wzbogacając kolorystykę, wzory i kształty wyrobów.

listopad 100 1.11.1918 Powstanie Związku Harcerstwa Polskiego. 100 1.11.1918 Rozpoczęła się walka o Lwów między Polakami i

Ukraińcami. Ukraińcy, dążąc do utworzenia samodzielnego państwa, opanowali prawie cały Lwów oraz Galicję Wschodnią od Sanu po Zbrucz. Walki o

Lwów, w których po stronie polskiej uczestniczyły formacje ochotnicze Obrony Lwowa i młodzież (Orlęta Lwowskie), zakończyły się w dn. 22.11 odzyskaniem całego miasta. Poległo 439 Orląt; pochowani zostali na Cmentarzu Łyczakowskim. Oblężenie Lwowa przez wojska ukraińskie trwało do czerwca 1919 r.

30 1.11.1988 Rząd podjął decyzję o postawieniu Stoczni Gdańskiej w stan likwidacji; wskazywano motywy ekonomiczne; w powszechnej opinii był to akt polityczny.

1 1.11. 2017 Zm. Władimir Siemionowicz Makanin (ur. 1937), rosyjski prozaik; (Antylider;Strata, Nienadążający; Stół pokryty suknem i z karafką pośrodku; Jeniec kaukaski; Underground czyli Bohater naszych czasów).

3.11 Dzień św. Huberta – Święto Myśliwych. 1 3.11. 2017 Zm. Zofia Staniszewska, architekt, współtwórca

powojennej odbudowy Gdańska, projektantka szeregu obiektów z dziedziny oświaty, sportu i kultury.

1 5.11. 2017 Zm. Roman Bratny (ur.1921), właśc. Roman Mularczyk, polski prozaik, poeta, publicysta i scenarzysta filmowy; (Kolumbowie. Rocznik 20; Życie raz jeszcze; Trzech w linii prostej; Kiosk na Dębowego; Rok w trumnie; Honor germańskiego bobra).

70 6.11.1948 Z pochylni Stoczni Gdańskiej spłynął pierwszy statek pełnomorski zbudowany w Polsce po wojnie – rudowęglowiec „Sołdek”.

1 6.11. 2017 Zm. KasëmHysen Trebeshina (ur.1926), albański prozaik, poeta, tłumacz i publicysta; (Droga na Golgotę; Cienie wieków; Handlarz szkieletami).

30 7.11.1988 Zm. Witold Kledzik (ur. 1906), urzędnik Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowej w Wolnym Mieście Gdańsku, działacz Polonii gdańskiej, biograf kolejarzy polskich w WMG, przewodnik wycieczek; po wojnie brał udział w organizowaniu kolejnictwa w Gdańsku; (Opactwo cystersów w Oliwie).

95 8.11.1923 Ur. Józef Hen, polski prozaik, eseista, reportażysta, reżyser filmowy i scenarzysta; (Nikt nie woła; Nowolipie; Crimen; Nie boję się bezsennych nocy...; Mój przyjaciel król ).

1 8.11. 2017 Zm. Jerzy Walkusz(ur.1930), artysta ludowy, animator kultury kaszubskiej, rzeźbiarz, założyciel zespołu „Hopowianie”, autor płaskorzeźb Drogi Krzyżowej, umieszczonej w Sanktuarium Królowej Kaszub w Sianowie i „Ukrzyżowanie”; prowadził warsztaty etnograficzno-folklorystyczne na temat obrzędowości w Kaszubskim Uniwersytecie Ludowym w Wieżycy. Współpracował z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Somoninie dla którego wykonał m.in. największe diabelskie skrzypce zaprezentowane podczas „Ostrzyckiego Lata”, organizował Forum Twórców Ludowych w Somoninie, opowiadał też o historii Kaszub i kaszubskich tradycjach. Laureat nagrody im. Oskara Kolberga.

9.11 Międzynarodowy Dzień Walki z Faszyzmem i Antysemityzmem.

100 9.11.1918 Wybuchł strajk generalny w Berlinie, rozpoczynający tzw. rewolucję listopadową 1918 w Niemczech, która doprowadziła do obalenia monarchii i ustanowienia republik parlamentarnych w Niemczech i Austrii. Kanclerz Rzeszy – książę Max von Baden ogłosił abdykację cesarza Wilhelma II, Schiedemann – powstanie Republiki Niemieckiej, a Karl Liebknecht proklamował „wolną, socjalistyczną republikę”. Cesarz schronił się w Holandii i potwierdził abdykację oficjalnym pismem dopiero 28.11.

100 9.11.1918 Zm. Guillaume Apollinaire (ur. 1880), właśc. Wilhelm Kostrowicki, francuski poeta i prozaik pochodzenia polskiego; (Zwierzyniec albo Świta Orfeusza; Kubiści;

Alkohole; Kaligramy; Poeta zamordowany). 80 9.11.1938 Miała miejsce tzw. „noc kryształowa”. W nocy z 9 na 10

listopada NSDAP zorganizowała pogrom Żydów w III Rzeszy.

10 9.11. 2008 Zm. Andrzej Braun (ur. 1923), polski prozaik, poeta, reportażysta; (Lewanty; Śladami Conrada; Zdobycie nieba; Wallenrod).

1 9.11. 2017 Zm. Janina Sałajczyk (ur. 1933), profesor rusycystyki, badaczka prozy rosyjskiej XX wieku, wieloletnia dyrektor Instytutu Filologii Wschodniosłowiańskiej na Wydziale Filologiczno-Historycznym Uniwersytetu Gdańskiego; badaczka prozy rosyjskiej XX wieku, autorka licznych publikacji, dotyczących m.in. rosyjskiej prozy emigracyjnej, twórczości Izaaka Babla, Eugeniusza Zamiatina; (

10.11 Międzynarodowy Dzień Młodzieży. 140 10.11.1878 Ur. Franciszek Pepliński (zm. 1958), rybak, kaszubski

poprzednik Michała Drzymały, rugowany z ziemi przez władze pruskie i szykanowany, od 1905 do 1911 r. mieszkał z rodziną w domu na kołach, zbudowanym na wzór cygańskiego wozu.

35 10.11.1983 Zm. Jalu Kurek (ur. 1904), polski powieściopisarz, poeta, tłumacz i publicysta; (Grypa szaleje w Naprawie; Zamurowana rzeka; Janosik; Księga Tatr; Księga Tatr wtóra; Zraniony ptak; Posągi z wiatru; Zmierzch natchnienia? : szkice o poezji; Proza nagła : [miniatury literackie i felietony]; Mój Kraków).

11.11 Święto Niepodległości – obchodzone jako ustawowy dzień świąteczny w Polsce od 1937, zakazane w czasie II wojny światowej, zniesione przez władze komunistyczne, przywrócone 21.02.1989 r. (w trakcie obrad Okrągłego Stołu).

100 11.11.1918 W Compiegne pod Paryżem podpisano układ o zawieszeniu broni na warunkach kapitulacji Niemiec i zakończeniu I wojny światowej.

100 11.11.1918 Polska odzyskała niepodległość. Rada Regencyjna przekazała władzę nad podległym jej wojskiem Józefowi Piłsudskiemu, uwolnionemu z magdeburskiego więzienia.

80 11.11.1938 Ministerstwo Poczt i Telegrafów wydało dla Poczty Polskiej w Gdańsku okolicznościową serię znaczków o nominałach 5 gr, 25 gr i 55 gr, zawierającą motywy gdańskie z czasów I Rzeczypospolitej, zaczerpnięte z obrazu Alegoria handlu gdańskiego Izaaka van den Blocka z Sali Czerwonej Ratusza Głównego Miasta.

30 11.11.1988 Zm. Jan Himilsbach (ur. 1931), polski poeta i prozaik; (Łzy sołtysa; Monidło).

30 12.11.1988 Zm. Oskar Żawrocki (ur. 1901), nauczyciel wychowania fizycznego, instruktor harcerstwa w Wolnym Mieście Gdańsku; po wojnie był kierownikiem Studium WF Akademii Lekarskiej (obecnie Medycznej) w Gdańsku; po reaktywowaniu ZHP w 1956 r. został wiceprzewodniczącym Naczelnej Rady Harcerskiej; w kwietniu 1958 wraz z Aleksandrem Kamińskim i innymi instruktorami przedwojennymi wycofał się z pracy w ZHP.

710 13.11.1308 Miała miejsce tzw. „rzeź gdańska”. Oddziały krzyżackie Güntera von Schwarzburga, wsparte posiłkami z zewnątrz, podstępnie opanowały cały Gdańsk, spaliły klasztor dominikański i dokonały rzezi mieszkańców. Wydarzenie to przeszło do ludowych pieśni i opowieści.

140 14.11.1878 Ur. Leopold Staff (zm. 1957), polski poeta, dramatopisarz i tłumacz; (Sny o potędze; Gałąź kwitnąca; Uśmiechy godzin; Martwa pogoda; Wiklina).

100 14.11.1918 W Gdańsku powstała Polska Rada Ludowa, z dr. Józefem Wybickim na czele.

1 14.11. 2017 Zm. Wolfgang Schreyer (ur. 1927),niemiecki prozaik, autor książek z tzw. literatury faktu;(Poszukiwanie czyli

Przygody UweReussa; Oczy na niebie : kronika piractwa). 10 15.11.2008 Zm. Janusz Wincenty Christa (ur. 1934), autor

komiksów, rysownik i scenarzysta. Stworzył jedną z najpopularniejszych polskich serii komiksów pt. „Kajko i Kokosz”. Laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury oraz Srebrnego Medalu „Zasłużony Kulturze - Gloria Artis”.

17.11 Światowy Dzień Studenta. 1 18.11. 2017 Zm.Bolesław Bork (ur. 1923), polski pisarz, poeta,

dokumentalista, historyk, nauczyciel, działacz społeczny związany z regionem Kaszub. W 1936 roku rozpoczął naukę w gimnazjum w Wejherowie, przerwaną przez wojnę. W 1942 roku znalazł się w Niemczech, zaś w 1944 roku przemierzył m.in. szlak we francuskim regionie Franche-Comté, gdzie walczyli polscy partyzanci, począwszy od miasteczka Dole przez Besançon, Belfort po Épinal. Po wojnie podjął pracę w Nadleśnictwie Gniewowo. a w 1952 roku zdał maturę w Liceum Pedagogicznym w Gdańsku Oliwie. W 1968 roku ukończył Studium Nauczycielskie w Bydgoszczy. W 1975 roku otrzymał dyplom studiów wyższych Instytutu Kształcenia Nauczycieli Kierował szkołami w Koleczkowie, Chwaszczynie oraz Bojanie. Pełnił funkcję opiekuna społecznego cmentarza wojennego w Bojanie oraz mogiły i obelisku poświęconego pamięci partyzantów „Gryfa Pomorskiego” poległych w walce nad Ślężą. Długoletni członek Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, w latach 1982–1992, był prezesem oddziału Zrzeszenia w Koleczkowie, w gminie Szemud. Jest autorem wielu artykułów m.in. na temat historii Kaszub i regionu w magazynie „Pomerania”i „Jantarowe Szlaki”. Był inicjatorem i współtwórcą miesięcznika „Lesôk”, współpracownikiem regionalnego magazynu „NajiGochë”, na którego łamach publikował teksty historyczne oraz wiersze. Wraz z córką opracował, herb gminy Szemud. Jego opowiadania są na liście lektur programu nauczania języka kaszubskiego w szkole podstawowej; (Ścieżki bezdroża i drogi; Wśród jezior i lodowców; Lesôcczépowiostczi ë jinédokôzë).

160 20.11.1858 Ur. Selma Lagerlöf (zm. 1940), szwedzka pisarka, laureatka literackiej Nagrody Nobla w 1909; (Gösta Berling; Cudowna podróż).

95 20.11.1923 Ur. Nadine Gordimer (zm. 2014), południowoafrykańska pisarka, tworząca w języku angielskim; laureatka literackiej Nagrody Nobla w 1991 r.; (Gość honorowy; Zachować swój świat; Świat obcych ludzi).

20 20.11.1998 Zm. Marian Brandys (ur. 1912), polski prozaik, eseista i publicysta; (Nieznany książę Poniatowski; Kozietulski i inni; Kłopoty z panią Walewską; Koniec świata szwoleżerów; Śladami Stasia i Nel; Z panem Biegankiem w Abisyni; Dom odzyskanego dzieciństwa; Wyprawa do oflagu).

1 20.11. 2017 Zm.Peter Berling(ur. 1934),niemiecki pisarz, producent filmowy oraz aktor; (Dzieci Graala; Krew królów; Czarny kielich).

310 21.11.1708 Miała miejsce bratobójcza bitwa pod Koniecpolem między zwolennikami dwóch pretendentów do polskiego tronu – Stanisława Leszczyńskiego i Augusta II Mocnego.

1 21.11.2017 Zm. Adam Franciszek Jedliński (ur.1954), polski prawnik, radca prawny, specjalista prawa spółdzielczego, nauczyciel akademicki, współtwórca i działacz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w Polsce. Studia ukończył na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego i był tam zatrudniony. Zdał egzamin sędziowski. W 1986 roku uzyskał na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego

stopień naukowy doktora nauk prawnych. Na początku lat 90. tworzył z Grzegorzem Biereckim spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, współpracował także z Lechem Kaczyńskim, był przewodniczącym rady nadzorczej Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej. W 2004 roku na podstawie dorobku naukowego oraz monografii pt. „Członkostwo w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej” otrzymał na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu stopień doktora habilitowanego nauk prawnych. Pracował m.in. jako profesor nadzwyczajny w Wyższej Szkole Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych i Politycznych w Gdyni. Jego dorobek naukowy obejmuje liczne monografie, komentarze i głosy z zakresu prawa cywilnego i spółdzielczego, z których korzystają do dziś zarówno studenci prawa i administracji jak również, w swej codziennej pracy, prawnicy. Był też członkiem zespołu legislacyjnego przy Prezydencie Aleksandrze Kwaśniewskim oraz Lechu Kaczyńskim, przygotowującym projekt ustawy Prawo Spółdzielcze. Uczestniczył w pracach nad projektem ustawy o upadłości konsumenckiej. Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi; (Prawo do lokali w spółdzielniach mieszkaniowych; Komentarz do ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych).

90 22.11.1928 Ur. Krystyna Siesicka (zm. 2015), polska powieściopisarka, autorka książek dla młodzieży; (Jezioro osobliwości; Przez dziurkę od klucza; Zapałka na zakręcie; Fotoplastykon; Falbanki; Wachlarze; Woalki; Pejzaż sentymentalny; ...nie ma z kim tańczyć...).

110 23.11.1908 Ur. Konrad Jażdżewski (zm. 1985), prof. zw., archeolog, badacz pradziejów Polski i Słowiańszczyzny; w l. 1948–1954 kierował wykopaliskami na Starym Mieście w Gdańsku; (Atlas do pradziejów Słowian; Pradzieje Europy Środkowej).

85 23.11.1933 Ur. Krzysztof Penderecki, polski dyrygent i kompozytor; (Tren – Ofiarom Hiroszimy; Pasja wg św. Łukasza; Jutrznia; Magnificat; Diabły z Loudun; Raj utracony).

55 23.11.1963 Zm. Zofia Rajczykowa-Wiśniewska (ur. 1916), polska pisarka, autorka utworów dla dzieci i młodzieży; (Adiutanci i generał; Pani na Bałtyku).

110 24.11.1908 Ur. Aleksander Ford (zm. 1980), właśc. Mosze Lifszyc, polski reżyser filmowy, organizator polskiego przemysłu filmowego; od 1968 r. na emigracji; (Nad ranem; Tętno polskiego Manchesteru; Legion ulicy; Droga młodych; Ulica graniczna; Młodość Chopina; Piątka z ulicy Barskiej; Ósmy dzień tygodnia; Krzyżacy; Siesindfrei, Doktor Korczak).

40 26.11.1978 Zm. Józef Zator-Przytocki (ur. 1912),ks. katolicki, ppułk. Wojska Polskiego, kapelan Armii Krajowej, organizator powojennego życia parafii Najświętszego Serca Jezusowego we Wrzeszczu, więzień w okresie stalinowskim (1948–1955), w l. 1958–78 proboszcz bazyliki Mariackiej; (Pamiętniki z okresu lat 1939-1956 księdza dr ppłk Józefa Zatora-Przytockiego żołnierza Armii Krajowej i więźnia politycznego PRL).

70 28.11.1948 Ur. Agnieszka Holland, polska reżyserka, scenarzystka i tłumaczka; w l. 1972–82 należała do kierowanego przez Andrzeja Wajdę Zespołu „X”; (Gorączka; Gorzkie żniwa; Aktorzy prowincjonalni; Zabić księdza; Europa, Europa; Tajemniczy ogród; Plac Waszyngtona; W ciemności).

90 29.11.1928 Ur. Andrzej Kijowski (zm. 1985), polski eseista, krytyk literacki, prozaik, autor scenariuszy filmowych; (Miniatury krytyczne;Arcydzieło nieznane; Dziecko przez ptaka przyniesione; Szósta dekada; Listopadowy wieczór;

Granice literatury; Dziennik). 1 29.11. 2017 Zm. Charles E. Merrill (ur. 1920), amerykański pisarz,

nauczyciel, filantrop; (Podróż albo Rzeź niewiniątek). 1 29.11. 2017 Zm. Ksenia Starosielska(ur. 1937), tłumaczka literatury

polskiej na język rosyjski; Tłumaczyła m in. Henryka Sienkiewicza, Tadeusza Różewicza, Wiesława Myśliwskiego, Stefana Chwina, Jerzego Pilcha, Pawła Huellego.

210 30.11.1808 Szarża polskich szwoleżerów gwardii na przełęczy Somosierra.

70 30.11.1948 Ur. Andrzej Chojecki (zm. 2001), tłumacz, znawca literatury skandynawskiej, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Gdańskiego, krytyk, językoznawca, filozof; (W stronę niewiedzy; Antyontologia; O języku współczesnej humanistyki).

10 30.11.2008 Zm. Adam Kinaszewski (ur.1944), polski dziennikarz, producent filmowy, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi. Od 1976 do 1981 roku był dziennikarzem w Gdańskim Ośrodku Telewizyjnym, twórcą wielu reportaży i filmów dokumentalnych. W stanie wojennym internowany. Wspólnie z Andrzejem Drzycimskim opublikował Dziennik internowanego, będący zapisem pobytu autorów w obozie internowania w Strzebielinku. W wyborach w 1989 roku został organizatorem kampanii telewizyjnej „Solidarności” w Gdańsku. Był pierwszym redaktorem naczelnym „Gazety Gdańskiej”, a także jej współtwórcą, dyrektorem Telewizji Polskiej Gdańsk. Potem został właścicielem spółki producenckiej, w której tworzył programy telewizyjne i filmy dokumentalne takie jak np. „Siedem grzechów głównych – po góralsku” z udziałem ks. prof. Józefa Tischnera, „Lech Wałęsa – bilans dwu dekad oraz cykl pt. „Warszawa – pejzaż z Singerem”.

grudzień 1.12 Światowy Dzień Walki z AIDS. 110 2.12.1908 Ur. Helena Bechlerowa (zm. 1995), autorka książek dla

dzieci; (Dom pod kasztanami; Za złotą bramą; Wesołe lato).

3.12 Międzynarodowy Dzień Niepełnosprawnych. 100 3.12.1918 WGdańsku powstała Wielka Rada Robotniczo-

Żołnierska, składająca z ponad 200 reprezentantów wcześniej powstałych Rad Robotniczych, Obywatelskich i Żołnierskich.

95 3.12.1923 Ur. Maria Callas (zm. 1977), właśc. Maria Kalojeropulo, po mężu Meneghini, słynna grecka śpiewaczka operowa, zwana primadonną stulecia.

100 4.12.1918 Ur. Witold Wirpsza (zm. 1985), polski poeta, prozaik, eseista, tłumacz; od 1971 na Zachodzie; (zbiory poezji: Sonata; Stocznia; Z mojego życia; Apoteoza tańca; Liturgia; szkice: Gra znaczeń; Polaku, kim jesteś?; powieści: Pomarańcze na drutach; Wagary).

90 5.12.1928 Ur. Barbara Krafftówna, polska aktorka; debiutowała w 1946 r. w Teatrze „Wybrzeże”, kierowanym przez Iwo Galla w Gdyni; (role teatralne w: Kurce wodnej, Biesiadzie u hrabiny Kotłubaj i Matce S.I. Witkiewicza; Iwonie, księżniczce Burgunda W. Gombrowicza; role filmowe w: Jak być kochaną W.J. Hasa; Upale K. Kutza; Księciu sezonu W. Orzechowskiego; Skutkach noszenia kapelusza w maju K. Krupskiej-Wysockiej).

40 5.12.1978 Zm. Danuta Baduszkowa (ur. 1919), właśc. Karolina Korzeniowska, reżyser widowisk muzycznych, kierownik Teatru Muzycznego w Gdyni.

30 5.12.1988 Zm. Teodor Parnicki (ur. 1908), polski powieściopisarz; (Aecjusz ostatni Rzymianin;Nowa baśń; Tylko Beatrycze; Srebrne orły).

1 5.12. 2017 Zm. Jean d’Ormesson (ur. 1925), francuski pisarz i dziennikarz, członek Akademii Francuskiej; (Chwała Cesarstwa; My, z łaski Boga; Historia Żyda Wiecznego Tułacza).

65 6.12.1953 Zm. Konstanty Ildefons Gałczyński (ur. 1905), polski poeta i satyryk; (Bal u Salomona; Zaczarowana dorożka; Teatrzyk "Zielona Gęś"; Niobe).

1 6.12. 2017 Zm. William Howard Gass (ur. 1924), amerykańskiprozaik, krytykliteracki, ieseista; (In the Heart of the Heart of the Country; Omensetter's Luck).

100 8.12.1918 Inauguracja działalności dydaktycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

410 9.12.1608 Ur. John Milton (zm. 1674), angielski poeta i myśliciel; (Raj utracony; Raj odzyskany; Samson Mocarz).

40 9.12.1978 Zm. Roman Wodzicki (ur. 1904), dyplomata, publicysta; w l. 1928–1934 pracował w Komisariacie Generalnym RP w Wolnym Mieście Gdańsku; (Wspomnienia : Gdańsk – Warszawa – Berlin 1928–1939).

70 10.12.1948 Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło Powszechną deklarację praw człowieka. Rezolucja była jedynie zaleceniem i nie miała charakteru prawnie wiążącego, wywarła jednak znaczny wpływ na ustawodawstwo wielu państw i rozwój międzynarodowej ochrony praw człowieka.

50 10.12.1968 Zm. Thomas Merton (ur. 1915), pisarz i poeta katolicki, trapista; (Posiew kontemplacji; Nikt nie jest samotną wyspą).

130 11.12.1888 Ur. Albin Julian Przewoski (zm. 1980), właściciel fabryki powozów i działacz społeczny w Starogardzie Gdańskim; opracował nowe modele powozów i bryczek, m.in. był twórcą tzw. bryczki pomorskiej.

110 11.12.1908 Ur. Aleksander Janta-Połczyński (zm. 1974), poeta, prozaik, korespondent wojenny, reporter, tłumacz i bibliofil; po II wojnie światowej pozostał w Europie Zachodniej, a od 1949 mieszkał w Nowym Jorku; w 1975 r. jego prochy zostały sprowadzone do Polski; (wiersze: Śmierć białego słonia; Krzyk w cyrku; Młyn w Nadolniku : pamiętnik pomorski; Przestroga dla wnuków; reportaże: Made in Japan; Ziemia jest okrągła; Odkrycie Ameryki; Patrzę na Moskwę, W głąb ZSRR; Wracam z Polski; wspomnienia: Kłamałem, aby żyć; Losy i ludzie).

100 11.12.1918 Ur. Aleksandr Isajewicz Sołżenicyn, rosyjski prozaik i publicysta, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1970; (Jeden dzień Iwana Denisowicza; Oddział chorych na raka; Archipelag Gułag; Rosja w zapaści). (ur. 11.12.1918).

10 11.12.2008 Zm. Zbigniew Grabowiecki, polski fotoreporter, marynista, związany z Klubem Żak w Gdańsku, Zawodowo fotografował od 1960 roku. Dokumentował żakowskie imprezy, m.in. występy Czesława Niemena, Niebiesko Czarnych, żakowskie teatrzyki, koncerty jazzowe. W latach 60-tych uczestniczył w Światowej Wystawie Fotografiki Jazzowej, gdzie otrzymał nagrodę "Srebrny Helikon". Uczestniczył także w międzynarodowych wystawach, w tym w World Press Photo. Zdobył tam osiem wyróżnień.

1 11.12. 2017 Zm. Siergiej N. Jesin (ur. 1935), rosyjski prozaik, dramatopisarz; (Imitator; Zaćmienie Marsa).

90 12.12. 1928

Ur. Czingiz Torekulowicz Ajtmatow pisarz rosyjski i kirgiski pisarz, jeden z animatorów pieriestrojki, a także dramaturg i scenarzysta filmowy; (Żegnaj, Gulsary; Dżamila; Biały statek; Żurawie przyleciały wcześnie; Golgota) Zm.12.06. 2008

10 12.12.2008 Zm. Sigitas Zigmas Geda (ur. 1943), litewski poeta, eseista i tłumacz, jeden z inicjatorów powstania ruchu „Sąjudis”; (Szpak pod księżycem; Śpiewy Jadźwingów).

1 13.12.2017 Zm. Yach Paszkiewicz, właśc. Jan Paszkiewicz, polski

reżyser, współtwórca Festiwalu Polskich Wideoklipów „Yach Film”, autor teledysków. Współpracował m.in. z takimi wykonawcami jak:, Kazik Staszewski, Maciej Maleńczuk, Wojciech Waglewski. (ur. 4.09.1958)

70 15.12.1948 Na Kongresie Zjednoczeniowym PPR i PPS powołano Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR); władze partii doprowadziły do jej samorozwiązania w dn. 29.01.1990 r. Większość delegatów ostatniego zjazdu utworzyła dwie partie: Socjaldemokrację Rzeczypospolitej Polskiej oraz Unię Socjaldemokratyczną.

25 15.12.1993 Zm. Janusz Pasierb (ur. 1929), ks. katolicki, historyk sztuki sakralnej, poeta i eseista; (Ochrona zabytków sztuki sakralnej; Malarz gdański Herman Han; Katedra w Pelplinie; Czarna skrzynka; Gałęzie i liście; Czas otwarty).

1 15.12.2017 Zm. Kazimierz Piechowski (ur.1919), polski żołnierz, członek Armii Krajowej, więzień oraz uciekinier z niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau, zaś w okresie stalinowskim aresztowany torturowany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego i skazany sądownie; absolwent Politechniki Gdańskiej

260 16.12.1758 Zm. Andrzej Stanisław Załuski (ur. 1695), biskup chełmiński, kanclerz wielki koronny, mecenas nauki, oświaty i kultury; wraz z bratem Józefem ufundował Bibliotekę Załuskich w Warszawie.

90 16.12.1928 Ur. Philip K. Dick (zm. 1982), amerykański pisarz science fiction; (Oko na niebie; Człowiek z Wysokiego Zamku; Nasi przyjaciele z Frolix 8; Klany księżyca Alfy; Ostatni pan i władca).

100 17.12.1918 Na Targu Siennym w Gdańsku odbyła się wielka antypolska manifestacja, w trakcie której potępiono Polaków z Gdańska i Pomorza za dążenia narodowo-wyzwoleńcze.

1 17.12.2017 Zm.Leszek Aleksander Moczulski (ur. 1938),polski poeta, autor tekstów do piosenek Marka Grechuty, zespołów Anawa i Skaldowie, Czesława Niemena, Grzegorza Turnaua; (Elegie o weselu i radosne smutki; Kartki na wodzie).

150 19.12.1868 Ur. Eleanor Porter (zm. 1920), amerykańska pisarka; (Polyanna).

60 20.12.1958 Reaktywowano Instytut Bałtycki z siedzibą w Gdańsku; założony został w 1925 r. w Toruniu, zlikwidowany przez Niemców w czasie wojny, reaktywowany w 1945 r. w Bydgoszczy, zmieniał siedzibę główną, w 1950 r. stał się częścią Instytutu Zachodniego w Poznaniu.

50 20.12.1968 Zm. John Steinbeck (ur. 1902), amerykański pisarz; (Grona gniewu, Myszy i ludzie).

45 20.12.1973 Zakończył obrady II Diecezjalny Synod Gdański; trwał od 25.09; obradom przewodniczył ks. bp. Kazimierz Kluz; celem synodu było dostosowanie ustawodawstwa diecezjalnego do uchwał Soboru Watykańskiego II.

60 22.12.1958 Zm. Jan Radtke (ur. 1872), pierwszy polski wójt Gdyni (od 30.08.1919 do kwietnia 1926); jego działalność związana była przede wszystkim z budową portu; doprowadził do nadania Gdyni praw miejskich.

25 23.12.1993 Zm. Irena Przewłocka (ur. 1911), polska powieściopisarka (Dziecko diabła; Dom ze szkła; Błędne ognie nad Ukajali; Szlak wielkiej przygody).

220 24.12.1798 Ur. Adam Mickiewicz (zm. 1855), najwybitniejszy poeta polski; (Ballady i romanse; Dziady; Pan Tadeusz; Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego).

135 24.12.1883 Ur. Stefan Jaracz (zm. 1945), aktor, dyrektor teatru, reżyser; (role filmowe: m.in. Pan Tadeusz; Przedwiośnie; Młody las).

110 24.12.1908 Ur. Adam Marczyński (zm. 1985), polski malarz i grafik; (W ogrodzie; Konkrety; Układy zmienne; Kompozycja; Dekompozycja zdeterminowana; Refleksy zstępujące).

10 24.12.2008 Zm. Harold Pinter (ur. 1930),angielski dramaturg, pisarz, reżyser teatralny, scenarzysta, laureat literackiej Nagrody Nobla w 2005 roku; zaliczany do czołowych przedstawicieli tzw. teatru absurdu:(Samoobsługa: Urodziny Stanleya; Dozorca).

80 25.12.1938 Zm. Karel Čapek (ur. 1890), czeski pisarz, twórca awangardowej prozy, powieści, dramatów fantastyczno-naukowych, opowiadań dla dzieci, humoresek; (Fabryka absolutu; Inwazja jaszczurów).

135 26.12.1883 Ur. Maurice Utrillo (zm. 1955), francuski malarz, najbardziej znane są jego obrazy przedstawiające uliczki Montmartre'u.

95 26.12.1923 Zm. Włodzimierz Przerwa-Tetmajer (ur. 1862), polski malarz, poeta, prozaik, publicysta i działacz ludowy; (Noce letnie; Silva rerum; Racławice; Pisma polityczne).

95 26.12.1923 Ur. Ludmiła Marjańska (zm. 2005), polska poetka, tłumaczka literatury angielskiej; (Pierwsze śniegi, pierwsze wiosny).

40 26.12.1978 Zm. Kazimierz Łomniewski (ur. 1907), geograf, prof. nadzw., od 1949 r. wykładowca Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku, od 1970 r. Uniwersytetu Gdańskiego, założyciel Instytutu Oceanografii; (Oceanografia fizyczna; współautor monografii Morze Bałtyckie).

100 27.12.1918 Wybuchło powstanie wielkopolskie, zakończone polsko-niemieckim rozejmem w Trewirze w dn. 16.02.1919 r.

80 27.12.1938 Zm. Osip Mandelsztam (ur. 1891), rosyjski poeta, eseista i prozaik; (Kamień; Tristia; Zgiełk czasu; O poezji; Zeszyty woroneskie).

25 27.12.1993 Zm. Janina Hertz (ur. 1926), polska pisarka, autorka sztuk scenicznych i utworów dla dzieci (Świadkowie; Krzyż nieznanego żołnierza; Rumak i krzyż; Mozaika z Noemi; Legendy o zwierzętach).

95 28.12.1923 Zm. Alexandre Gustave Eiffel (ur. 1832), francuski inżynier, twórca słynnej wieży paryskiej nazwanej jego imieniem.

60 30.12.1958 Ur. Piotr Cielesz, polski poeta, publicysta i dziennikarz. Ukończył polonistykę w Wyższej Szkole Pedagogicznejw Bydgoszczy. Był współzałożycielem Niezależnego Zrzeszenia Studentów Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz Polskiego PEN-Clubu; (Ikony rodzinne; Obok; A jednak… światło; Effatha).

30 30.12.1988 Ur. Jan Mela, najmłodszy w historii zdobywca bieguna północnego i południowego (razem z Markiem Kamińskim).

160 31.12.1858 Ur. Vincas Kudirka (zm. 1899), pseud. Vincas Kapsas, litewski pisarz, krytyk literacki, tłumacz i działacz narodowy; (Laisvosvalandos).

Oprac. Andrzej Fac Gdańsk, 22.12..2017 Ważniejsze źródła: Wielka Encyklopedia PWN. T. 1–31. – Warszawa : Wydaw. Naukowe PWN, 2001–2005 Współcześni polscy pisarze i badacze literatury : słownik biobibliograficzny. T. 1–9. – Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1994–2004 Kartoteki BOI Informator Terminowy PAP Wikipedia Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego. T. 1–4, Suplement 1–2. – Gdańsk : Wydaw. Gdańskie, 1992–2002 Gliński Mirosław, Kukliński Jerzy. Kronika Gdańska 997–1997. T. 1, 997–1945. – Gdańsk : Fundacja Rewaloryzacji Zabytków Gdańska, 1998. – 243 s.

Gliński Mirosław, Kukliński Jerzy. Kronika Gdańska 997–2000. T. 2, 1945–2000. – Gdańsk : Urząd Miejski. Wydział Promocji Miasta, 2006. – 314 s. Kalendarz Niepodległości : na XX-lecie Odrodzenia Polski : kronika 3.900 wydarzeń w okresie lat 1914–1939 w układzie chronologicznym na każdy dzień kalendarza : 20 map historycznych kalendarium na lata 1939–1940–1941. – Gdańsk : Modem, 1990. – 366 s. [reprint]