Upload
pules
View
56
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
KALKINMA İÇİN TARIM. Mark Cackler İ stanbul Tarım ve Kırsal Kalkınma Bölümü 25 N i san 2008 Dünya Bankası [email protected]. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
KALKINMA İÇİN TARIM
Mark Cackler İstanbul Tarım ve Kırsal Kalkınma Bölümü 25 Nisan 2008 Dünya Bankası[email protected]
2
World Development Report 2008
Dünyanın yoksullarının % 75’i kırsal alanda yaşamakta ve tarımla uğraşmaktadır. 21. yüzyılda tarım, temel yoksulluğun azaltılması, ekonomik gelişme ve çevresel sürdürülebilirliği sağlamaya yönelecektir.
3
World Development Report 2008
Genel Bakış
Sürdürülebilir kalkınma için, hükümet ve finansörler önceliklerini belirlerken tarıma daha ön planda bir yer verilmelidirler.
Günümüzde tarımı kalkınma için kullanma da daha iyi fırsatlar mevcuttur. Ancak daha önce yapılanlardan farklı olarak
—uygulamada devletin, özel sektörün ve toplumun rollerinin yeniden tanımlanmasını gerektirmektedir.
4
World Development Report 2008
Tarımsal işletme sistemleri- kollektiften bireysele, kamudan özele geçiş,
Aktör odaklı- miktardan kaliteye ve piyasa isteklerine geçiş, Devletin rolü- girdi ve çıktı tahsislerinin yönlendirilmesinden,
kamu mallar/hizmetlerinin sağlanmasına ve düzenleyici çerçeveye geçiş,
Tarım politikalarının amaçları- gıda güvenliği ve sosyal hizmet sunumundan gıda güvenliği ve rekabetçiliğe geçiş,
Ülkeler arasında ve içinde heterojen yapılar.
Geçiş dönemindeki ülkelerin içinde bulunduğu benzersiz bağlam
5
World Development Report 2008
Tarıma Dayalı ülkelerTemel olarak, Sahra Altı Afrika
Arnavutluk, Moldova
Geçiş ÜlkeleriTemel olarak Asya, MENA (Orta Doğu ve K. Afrika)
Tacikistan, Özbekistan
Kentleşmiş ÜlkelerLatin Amerika ve Karayipler
Türkiye, Bulgaristan, Macaristan, Polonya, Rusya, Ukrayna
Tar
ımın
Büy
üme
için
deki
Pay
ı 19
90-2
005
Kırsal Yoksulluk/toplam yoksulluk, 2002
Tarımın işlevleri üç farklı tarım dünyasında farklılık gösteriyor
0 100%
80%
0
50%
20%
Tarımın Kalkınma Bakımından Üç Ana İşlevi
1. Tarıma dayalı ülkelerde ve geçiş dönemindeki ülkelerin kentleşmiş ve tarımsal bölgelerinde büyümeyi sağlayan ana sektördür.
2. Geçim kaynağıdır. Gıda güvenliği ve yoksulluğun azaltılması
3. Doğal kaynakları daha iyi yönetmenin bir yoludur.
7
World Development Report 2008
GSYH büyümesi için önemli sektördür Mali açıdan karşılanabilir gıda ve ücret rekabetçiliğine
sahiptir Güçlü büyüme bağlantıları söz konusudur
1. Erken aşamalarda genel büyüme için bir itici unsur
Afrika’da artan tarımsal büyümeAfrika’da artan tarımsal büyüme Başarı:Çin,
Hindistan, Vietnam
Başarı:Çin,
Hindistan, Vietnam
2.3
3.33.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
1980-1990 1990-2000 2000-2005
Ort
alam
a yı
llık
reel
tarı
msa
l büy
üme
(%)
8
World Development Report 2008
2,5 milyar insan tarımla ilişkili ve
800 milyon küçük tarımsal işletmeci mevcuttur.
Yoksulların %75’i kırsal alanlarda yaşıyor ve 2040 yılında yoksullar çoğunluk kırsal alanda olacaktır.
Küresel aşırı yoksulluk: Günde 1,08$ -2002Küresel aşırı yoksulluk: Günde 1,08$ -2002
KüreselKentsel Yoksullar
287 milyon Güney Asya kırsal
407 milyon
Sahra Altı Afrika kırsal
229 milyon
Doğu Asya kırsal
218 milyonLAK kırsal27 milyon
ECA kırsal5 milyon
MENA kırsal5 miyon
2. Bir Geçim Kaynağı
9
World Development Report 2008
Tarıma dayalı büyüme yoksulluğun azaltılmasında özellikle etkilidir
Tarım
Tarım dışı-2
0
2
4
6
8
En düşük 2 3 4 5 6 7 8 9 En yüksek
Harcama ondalığı
%1
GS
YH
Art
ışın
ın S
ağla
dığı
Har
cam
a K
azan
cı (
%)
Tarıma dayalı GSYH artışı tarım dışı kaynaklı GSYH artışı ile
karşılaştırıldığında yoksulların gelirini 2-4 kat
daha olumlu etkilemektedir(43 ülke).
Tarıma dayalı GSYH artışı tarım dışı kaynaklı GSYH artışı ile
karşılaştırıldığında yoksulların gelirini 2-4 kat
daha olumlu etkilemektedir(43 ülke).
10
World Development Report 2008
Doğu Avrupa ve Orta Asya (ECA)’da Tarımın Özel Yönleri
ECA Tarım, katma değer
70
75
80
85
90
95
100
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
mily
ar 2
000
ABD$
ECA Yoksulluk Oranı (günde 2$)
0
5
10
15
20
25
30
1993 1996 1999 2002Rural Urban
ECA Bölgesi tarımındaki toparlanma ile birlikte kırsal yoksullukta keskin bir düşüş meydana
gelmiştir.
ECA Bölgesi tarımındaki toparlanma ile birlikte kırsal yoksullukta keskin bir düşüş meydana
gelmiştir.
Ancak, günümüzdeki durum bölgeler arasında önemli farklılıklar göstermektedir.
Ancak, günümüzdeki durum bölgeler arasında önemli farklılıklar göstermektedir.
11
World Development Report 2008
Tarım, doğal kaynakların önemli
kullanıcısıdır: Tatlı su kaynaklarının %80’iArazi alanlarının %40’ıSera gazı emisyonlarının %21+’i
Sera gazı emisyonlarına katkı
Gelişmekte olan ülke tarım ve
ormandan yoksun bırakma
21.4
Gelişmekte olan ülke
diğer kaynaklar
15.2
Sanayileşmiş ülkeler
63.4
Başarabilir:Sürdürülebilir tarımsal işletmeler
ve çevre hizmetleri(Avrupa ve Latin Amerika’daki
korumalı tarım, çevre hizmetleri ödemeleri)
Başarabilir:Sürdürülebilir tarımsal işletmeler
ve çevre hizmetleri(Avrupa ve Latin Amerika’daki
korumalı tarım, çevre hizmetleri ödemeleri)
3. Doğal Kaynakları ve Çevreyi yönetmenin bir yoludur
Kalkınmada Tarımı Kullanmak için daha iyi fırsatlar söz konusudur:
1. Teşvikler2. Piyasalar3. Yenilikler
13
World Development Report 2008
Tarım, tarıma dayalı ülkelerde ve geçiş ülkelerinde çok daha düşük düzeylerde
“vergilendirilmeye” devam ediyor
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
Tarıma dayalı Geçiş Kentleşmiş
Ort
alam
a ve
rgi %
1980-84 2000-04
Daha iyi fırsatlar--Teşvikler
14
World Development Report 2008
Traditional exports
Meat
Horticulture
0
50
100
150
200
250
300
350
1980 1990 2000 2004
Val
ue o
f ex
port
s (1
980=
100)
0
50
100
150
200
250
1981 1984 1987 1990 1993 1996 1999 2002
Kca
l con
sum
ptio
n/ca
pita
/day
(1
981=
100)
Değişen beslenme düzenleri ̶ yüksek değerli ürünler ve geleneksel olmayan
ihracatlarGelişmekte olan ülkelerin ve geçiş ülkelerinin ihracatı
Gelişmekte olan ülkelerin ve geçiş ülkelerinin tüketimi
Et
Hububat
Meyve-Sebze
Daha iyi fırsatlar-- Piyasalar
Meyve-Sebze
Et
Geleneksel
İhracatİhra
cat
De
ğe
ri (1
98
0=
10
0)
Kca
l tü
ketim
/kiş
i/gü
n
(19
81
=1
00
)
15
World Development Report 2008
Büyüyen bir ihracatçı olarak ECA
Net Hububat Ticareti
Büyük ölçüde yüksek gelirli ülkeler ve geçiş ülkeleri tarafından ihraç edilen tahıllar için gelişmekte olan
ülkeler daha da büyük bir pazar olacaktır.
Tahıl Net Ticareti
-200
-150-100
-500
50100
150200
250
Yüksek Gelirli
ECA LAC EAP SSA SA MENA
Mily
on to
n
2000 (gerçekleşen)
2030 (öngörülen)
16
World Development Report 2008
Nikaragua’da bozulmuş arazilerin dönüştürülmesi örneği
Çevre hizmetleri için yeni piyasalar
Daha iyi fırsatlar-- Piyasalar
-600 -500 -400 -300 -200 -100 0 100 200 300
Yıllık ürün
Bozulmuş mera
Düşük ağaç yoğunluğu olan doğal mera
Yem depoları
Düşük ağaç yoğunluğu olan ıslah edilmiş mera
Yüksek ağaç yoğunluğu olan doğal mera
Yüksek ağaç yoğunluğu olan ıslah edilmiş mera
Net arazi kullanım değişimi (hektar)
Yoksul hanehalkları
Yoksul olmayan hanehalkları-
17
World Development Report 2008
Teknolojik yenilikler— daha fazla ilerleme, ancak yetersiz yatırım
Korumalı tarım, Bt Pamuk (GDO) Finans, pazarlama ve yayım hizmetlerinde “Bilgi ve
İletişim Teknolojileri”
Kurumsal yenilikler—çoğu daha erken aşamalarda Hava ve fiyat riski sigortası Kırsal finansman Daha güçlü üretici örgütleri Kamu-özel-STK ortaklıkları
• Değer zincirleri, yayım, kırsal finansman
Daha iyi fırsatlar--Yenilikler
Kalkınmada tarımı etkili olarak kullanmanın önündeki üç zorluk:
1. Daha yüksek tarımsal büyüme sağlamak
2. Daha iyi yatırımlar yoluyla uygulamalar
3. Kırsal alanda tarım-dışı yolları tanıtmak
19
World Development Report 2008
Mevcut küresel ticaret politikaları reel uluslararası mal fiyatlarını bastırmıştır (fiyatın yüzdesi)
Mevcut küresel ticaret politikaları sebebiyle gelişmekte olan ülkelerin
ticaret payı kayıpları(gelişmekte olan ülke ticaret paylarındaki
yüzdelik puan kaybı)
Küresel ticaret bozulmaları hala yaygın
Zorluklar—Büyüme
-3
-4
-4
-5
-7
-12
-15
-21
Şeker
Pirinç
İşlenmiş et
Buğday
Diğer tahıl
Süt ürünleri
Yağlı tohumlar
Pamuk
-9
-2
-18
-21
-5
-7
-34
-27
Şeker
Pirinç
İşlenmiş et
Buğday
İri tahıllar
Süt ürünleri
Yağlı tohumlar
Pamuk
20
World Development Report 2008
3741
6470
22
8
3034
5862
16
53 1 2 0 8 28 13 2 3 6 2
0
10
20
30
40
50
60
70
80
OECD AB Japonya Kore Cum. ABD AvustralyaÜretime bağlı ödemeler 1986-88 Üretime bağlı ödemeler 2003-05
Üretimden bağımsız ödemeler, 1986-88 Üretimden bağımsız ödemeler, 2003-05
Üretici destek tahmini, %
Ticaret bozulmalarında OECD politikalarının rolü
21
World Development Report 2008
Zorluklar—Büyüme
Makro politika ortamının ve kırsal yatırım ortamının desteklenmesi Özel piyasa gelişimini desteklemek için
tarım politikalarının tutarlılığı Piyasa gelişimi için mülkiyet hakları
Devletin yeniden tanımlanan rolleri Ana kamu malları Düzenleme ve standartlar Koordinasyon
22
World Development Report 2008
Tarıma dayalı ülkelerde tarıma ve araştırma-geliştirmeye çok az ödenek
ayrılmaktadırTarımsal
GSMH/GSMH
29
16
10
0
5
10
15
20
25
30
35
Agriculture-based Transforming Urbanized
perc
ent
0
2
4
6
8
10
12
14
Agriculture based Transforming Urbanized
perc
ent
Public Spending on Ag (% of Ag GDP)
Spending on Ag R&D (% of Ag GDP)
Zorluklar
Ancak elde edilen kalite mevcut harcamadan daha zayıftır.
Tarımda kamu harcamaları (GSYH %’si)Tarımsal Araştırmalar (GSYH %’si)
23
World Development Report 2008
Ana kamu mallarına yanlış ve yetersiz yatırım
Özel sektör mallarına yüksek tarımsal bütçe
tahsisi : Arjantin (%37), Endonezya (%43), Hindistan (%75)
Özel sektör mallarına yüksek tarımsal bütçe
tahsisi : Arjantin (%37), Endonezya (%43), Hindistan (%75)
Zorluklar—Uygulama
Sübvansiyonlar
Kamu mallarına yapılan yatırımlar
Tarımsal GSYH’nın yüzdesi
24
World Development Report 2008
Zorluklar: Kırsal ekonomide tarım dışı gelir kaynakları gelişmektedir.
Meksika:Kırsal Nüfusun gelir kaynakları
Bangladeş:Kırsal Nüfusun gelir kaynakları
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
1992 2002
Other
Transfers
NonAgIncome
AgWage
Farm
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
1992 2002
25
World Development Report 2008
Temel unsurlar Daha yoksul bölgeler Sinerji; tarım, kırsal tarım dışı, küçük kasabalar Piyasa odaklı, yerel, katılımcı planlama
Kurumsal Yerel yönetişim, Kamu-Özel Ortaklıkları
Yatırımlar Altyapı, teknik yardımlar
Teşvikler Destekleyici ortam—yatırım ortamı Rekabetçi eşleştirme hibeleri Yenilikçilik ve iş geliştirme hizmetleri
Örnekler Sao Francisco Vadisi, Brezilya; AB destek programları
Bölgesel yaklaşımlar yoluyla kırsal alanda tarım dışı kalkınma
26
World Development Report 2008
ECA için bir Politika Gündeminin Temel Unsurları
Politika Amaçları Tarımın rekabetçiliğinin arttırılması; Kırsal tarım dışı gelir artışının ve nüfusun tarımdan çıkışının
teşvik edilmesi; Tarım ile ilgili temel politika konuları
Kırsal yatırım ortamının ve makroekonomik istikrarın iyileştirilmesi;
• Politika değişimlerinin ve politika geri dönüşlerinin doğurduğu risklerin azaltılması
Kurumların desteklenmesi (örneğin kredi, arazi mülkiyet hakları) ve altyapının geliştirilmesi;
AB de dahil olmak üzere piyasalara erişimin geliştirilmesi;• Gıda güvenliği, standartlar, sertifikasyon• Bölgesel ticaretin önündeki engellerin ve ticarete olan olumsuz
etkilerinin azaltılması Tarımdan kaynaklanan olumsuz çevresel etkilerin azaltılması; Kırsal alanda tarım dışı ve bölgesel kalkınmanın geliştirilmesi.
27
World Development Report 2008
“Mevcut sorunlar” ile ilgili WDR-Rapordaki tavsiyeler
DOHA ilerlemeli– gelişmekte olan ülkelerdeki geçiş- transitional sorunlarına dikkat edilmeli,
Sübvansiyonlar kullanılabilir – piyasa gelişimi ve eşitlik konularına dikkat edilmeli,
GDO’lar yoksullar için gerçersiz bir potansiyele sahip– biyo-güvenlik konusuna dikkat edilmeli,
Fikri Mülkiyet Hakları ülkeye ve ürüne özgü özellikler dikkate alınarak tasarlanmalı — insani erişim hususuna dikkat edilmeli,
Biyo-yakıtlar önemli olacak– ancak daha üretken ve sürdürülebilir teknolojilere ihtiyaç vardır,
İklim değişimi sorunun hem adaptasyon hem azaltma bakımından acil olarak ele alınması gerekiyor.
28
World Development Report 2008
Dünyanın yoksullarının % 75’i kırsal alanda yaşamakta ve tarımla uğraşmaktadır. 21. yüzyılda tarım, temel yoksulluğun azaltılması, ekonomik gelişme ve çevresel sürdürülebilirliği sağlamaya yönelecektir.www.worldbank.org/ardwww.worldbank.org/wdr2008