KAMU ÖLÇMELERİ

KÖY YERLEŞİM ALANLARININ DÜZENLENMESİ

YRD. DOÇ. DR. ALİ ERDİ

MEHMET GÖRKEM SARI / 081206064

KÖY NEDİR? Köy, mahalli idare teşkilatının en küçük yerleşim

yeridir. Muhtar ile tüzel kişiliğe sahiptir. 5442 sa yılı İl İdare Kanunu'na göre yapılan idari teşkilatta köyler, bucak ve kasabalara bağlıdır. Köy Kanunu ile merkezi idareyle olan münasebetleri düzenlenmiştir. Bu kanuna göre, nüfusu 2000'den aşağı olan yerler köydür. Köyü, muhtar ve köy ihtiyar meclisi idare eder. Bunlar, seçmenler tarafından beş senede bir seçilir. Köyün öğretmeni ile imamı köy ihtiyar heyetinin tabii üyesidir.

KÖYLERDE ?Gelişmekte olan ülkelerde; - nüfus artışı yüksektir, - toprak dağılımı bozuktur, - uygulanan teknoloji ve temel girdi dağılımı

yeterli değildir, - kırsal altyapı eksiktir, - kırsal alanda düşük verim ve düşük yaşam

koşulu egemendir. Bu durumu ortadan kaldırmak için, geniş

kapsamlı Kırsal Yerleşim Düzenlemesi gereklidir.

DÜZENLEMEDE AMAÇKırsal yerleşim düzenlemesinin amacı,

yaşamını kırsal alanda sürdüren ve ekonomik çabası çoğunlukla tarıma dayalı olan toplumun, daha elverişli yaşama olanağına kavuşturulmasıdır.

NASİL ?Kırsal kalkınmanın sağlanmasında kırsal yerleşimlerin planlanması ve kırsalın cazibesinin artırılması büyük önem taşımaktadır.

Bu amaçla hazırlanan köy imar planları ile köylerde mevcut ve gelecekteki konut,sosyal,kültürel ve ekonomik ihtiyaçlar planlanmaktadır.

KÖY İMAR PLANLARİ

Köy imar planları ile kırsalda yaşayan insanların güvenli yaşama ve çalışma koşullarını sağlamak amacıyla oturma,çalışma ,dinlenme , ulaşım gibi işlevler arasında sağlanabilecek en iyi çözüm yolları bulunmakta ve yatırımlar için gerekli araziler üretilmektedir

ÜLKEMİZDE KÖY İMAR PLANLAMASI

Tarım Reformu Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen köy imar planlama faaliyetlerinde amaç;

Köylerde konut yeri ihtiyaçlarını sağlayarak düzenli yapılaşmayı sağlamak,tarım arazilerine olan işgali önlemek.Geleceğe yönelik konut,sosyal tesis ve kamusal binalar için gerekli parselleri üretmektir.

Köy imar planlaması; iskan edilmemiş boş arazi üzerine yeni bir yerleşim yeri kurulması veya var olan bir köyün fiziksel varlığının yeniden düzenlenmesi biçiminde yapılmaktadır.

KÖY GELİŞME ALANININ TESBİTİ

Köy imar planlaması çalışmaları genellikle köy gelişme alanı olarak ayrılan kamu arazileri üzerinde bir plan çerçevesinde yürütülmektedir.

Köy gelişme alanının tespitindeki en önemli konu köy yerleşim alanı ile yerleşim yerinde oturacak aileler için gerekli konut, tarımsal tesisler, sosyal ve ekonomik tesisler için gerekli alanlar, yeşil alan ve ulaşım yollarının planlanmasıdır.Planlar köyün gelecekteki gelişme durumu göz önüne alınarak yapılmalıdır.

KÖY GELİŞME ALANI BELİRLEMEDE

ETKENLER

Köy gelişme alanı belirlerken hazine

arazisi varlığı, topografik ve jeolojik yapı, toprak yapısı ve sınıfı gibi birçok faktör dikkate alınmalıdır.

1. mülkiyet sınırlarına uyulması2. yolların arazi eğilimine uygun

düzenlenmesi3. ada uzaklıklarının 200 m’yi

geçmemesi4. parsel büyüklüklerinin ihtiyaca göre

olması,eşit olarak planlanması

- parsellerin cadde ve yollara göre

cephelendirilmesi -köyün büyüklüğü ve köy halkının

isteğine göre gerekli sosyal tesisler için yer ayrılması

- ana yolların 20-25 m ,ara yolların 7 m olarak planlanması

-park,spor alanı,ağaçlandırma alanı,dinlenme ve eğlenme yeri gibi açık alanların planlanması

gibi kriterlere dikkat edilmelidir.

DAĞITIM Köy imar planlaması sonucu elde

edilen konut parselleri dağıtım (tahsis) veya satış (ihale) yoluyla vatandaşlara kullandırılmaktadır.

İhale yoluyla satın alınan konut parsellerinin ödemesi 4 yıl ödemesiz 10 yıl vadede yapılmaktadır.

ÖRNEK BİR ÇALIŞMA

YERKÖY KÖYÜ – 2008 YILIYAHYALI -KAYSERİ

İHTİYAÇLAR NELERDİR?

Köyde ilköğretim okulu,kooperatif alanı,sağlık ocağı, pazar yeri ve spor alanına ihtiyaç duyulmaktadır.

2000 yılındaki nüfusu 500 kişi ,2007 yılındaki nüfusu 621 kişidir.

Nüfusun gelişmesi sonucunda 50 adet konuta ihtiyaç duyulacağı belirlenmiştir.

KÖY-KENT PROJESİ BİR FANTEZİ OLARAK KALMAMALIYDI PROF. DR. MEHMET ALİ TESBİ

ÜLKEMİZDE KÖYLERDEN KENTE EKONOMİK YÖNLENDİRMEDEN YOKSUN, PLANSIZ-PROGRAMSIZ BİR GÖÇ OLGUSU YAŞANDIĞI, BU GÖÇÜN KENTLERİ DE SORUNLAR YUMAĞI HALİNE GETİRDİĞİ HERKESÇE GÖRÜLMEKTE VE BİLİNMEKTEDİR.BİR YERLEŞİM BİÇİMİ OLARAK ATATÜRK DÖNEMİNDE 1932 YILINDA HAZIRLANAN BİRİNCİ SANAYİ PLANI’NDA “İDEAL CUMHURİYET KÖYÜ” ADI ALTINDA KÖYLERİN KENTLEŞTİRİLMESİNİ ÖNGÖREN KAPSAMLI BİR KIRSAL YERLEŞİM PROJESİ HAZIRLANMIŞTIR. BU PROJEDE ZAMANIN KOŞULLARI İÇİNDE TARIM ARAZİLERİNİN DÜZENLENMESİNDEN KÖY GÜBRELİĞİ VE HAYVAN MEZARLIĞI OLUŞTURULMASINA; DEĞİRMEN VE FABRİKA YAPIMINDAN KONUK EVİ, ÇOCUK BAHÇESİ VE ÖĞRETMEN EVİ YAPIMINA, PANAYIRDAN KÖY GAZİNOSUNA KADAR HER TÜRLÜ TARIMSAL, EKONOMİK, SOSYAL, KÜLTÜREL VE ÇEVRESEL ALTYAPI YER ALMAKTADIR.CUMHURİYETİN KAZANIMLARINI KIRSAL KESİME ETKİN BİÇİMDE ULAŞTIRABİLECEK VE KIRSAL KALKINMA İÇİN ETKİLİ OLABİLECEK BU PROJENİN UYGULANMASINDA NE YAZIK Kİ SÜREKLİLİK SAĞLANAMAMIŞTIR.

DAHA SONRA SİYASİ PARTİLERİN KIRSAL KALKINMA MODELLERİNDE PİLOT KÖY, ÖRNEK KÖY, TARIM KENTLERİ VE MERKEZ KÖYLERİ PROJESİYLE KARŞILAŞIYORUZ. DEĞİŞİK ADLAR ADI ALTINDAKİ BU PROJELER, SOSYAL VE KÜLTÜREL HİZMETLERİ MERKEZ VE ÇEVRE KÖYLERE DÜŞÜK BİR MALİYETLE ULAŞTIRMAYI AMAÇLAMAKTADIR.BU KAVRAMLARIN YERİNİ 1969 YILINDA, “KALKINMA KÖYDEN BAŞLAYACAK” SLOGANIYLA ÖZDEŞLEŞEN KÖY-KENT ADI ALTINDA DAHA İDDİALI BİR TOPLUMSAL DÖNÜŞÜM VE KALKINMA PROJESİNE BIRAKTIĞINI GÖRÜYORUZ. KÖY-KENT PROJESİ YUKARIDAN AŞAĞI OLAN KALKINMA YÖNTEMİ YERİNE, TABANDAN YUKARIYA DOĞRU BİR KALKINMA YÖNTEMİNİ VE MEKANSAL PLANLAMAYI, KOOPERATİFLER ARACILIĞI İLE KIRSAL KESİMDE YENİ BİR ÜRETİM SİSTEMİNİN OLUŞTURULMASINI VE KIRSAL SANAYİNİN KURULMASINI ÖNGÖRMEKTEDİR. PROJE, BU SAYEDE KÖYLERDEN KENTLERE OLAN KONTROLSÜZ GÖÇÜ DE ÖNLEYECEKTİR.1978 YILINDA, KÖYİŞLERİ VE KOOPERATİFLER BAKANLIĞI’NIN VAN’IN ÖZALP İLÇESİ DORUTAY KÖYÜ VE ÇEVRESİNDEKİ 13 KÖYDE ÖZALP KÖY-KENTLER DEMETİ PROJESİ, ORMAN BAKANLIĞI’NIN BOLU’NUN MUDURNU İLÇESİNDE MERKEZİ NİTELİKLİ VE TEK GEÇİM KAYNAĞI ORMAN ÜRÜNLERİ OLAN TAŞKESTİ KÖYÜNDE BİR KERESTE ENTEGRE TESİSİNİ MERKEZ VE ÇEVREDEKİ 16 KÖY TARAFINDAN KURULAN KALKINMA KOOPERATİFİ İLE BİRLİKTE KURMASI İKİ PİLOT KÖY-KENT UYGULAMASINI OLUŞTURMUŞTUR.

İKİ AYRI BAKANLIK TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN VE EŞGÜDÜMDEN YOKSUN BU İKİ UYGULAMANIN DEĞİŞİK NEDENLERLE (GEREKLİ ÇALIŞMALAR YAPILMADAN UYGULAMALARA GEÇİLMESİ, İKTİDAR DEĞİŞİKLİĞİ GİBİ) BAŞARISIZLIKLA SONUÇLANDIĞINI GÖRÜYORUZ.KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NCE 1998 YILINA GELİNDİĞİNDE DİYARBAKIR-BİSMİL ÇELTİKLİ VE HATAY-HASSA-GÜLPINAR’DA BÖLGEDEKİ GÖÇERLERİN YERLEŞİK HAYATA VE TEKNİK HAYVAN YETİŞTİRİCİLİĞİNE GEÇMELERİNİ AMAÇLAYAN İKİ AYRI MERKEZ KÖY UYGULAMASI BAŞLATILMIŞTIR.BU ALANDA EN SON ÖRNEĞİ, BAŞBAKAN BÜLENT ECEVİT’İN KASIM 2001’DE ORDU’NUN MESUDİYE İLÇESİNİN ÇAVDAR KÖYÜNDE BAZI ALTYAPI ÜNİTELERİNİN AÇILIŞINI YAPTIĞI, 9 KÖYÜN BİRLEŞMESİYLE SOMUTLAŞAN KÖY-KENT PROJESİ OLUŞTURMAKTADIR.GERÇEKTE BİR KIRSAL ALAN DÖNÜŞÜM VE KALKINMA MODELİ OLARAK KÖY-KENT PROJESİ, KIRSAL ALANDA DEVLET-KÖYLÜ İŞBİRLİĞİ İLE KIRSAL SANAYİNİN KURULMASINI SAĞLAYAN VE BÜYÜK METROPOLLERE PLANSIZ-PROGRAMSIZ BÜYÜK GÖÇLERİ SINIRLANDIRAN, EKONOMİK OLDUĞU KADAR SOSYAL, EĞİTİMSEL VE KÜLTÜREL BOYUTLARIYLA DA TİPİK ÖRNEK UYGULAMALARI OLUŞTURMAKTADIR

GEÇTİĞİMİZ GÜNLERDE DÜNYA BANKASI YÖNETİMİNDEN YAPILAN, KÖY-KENTLERİN BİR KIRSAL KALKINMA MODELİ OLARAK BENİMSENDİĞİNE VE YAYGINLAŞTIRILMASI İÇİN FİNANSMAN SAĞLANACAĞINA DAİR AÇIKLAMALAR, KIRSAL KALKINMA BAĞLAMINDA OLUMLU BİR İŞARET OLARAK ALGILANMAKTADIR.YETERLİ GELİRDEN YOKSUN VE İŞLETMESİ SÜREKLİ PARÇALANAN ÇİFTÇİ, KIRSAL SANAYİ KÖYLERE GÖTÜRÜLEREK KALKINDIRILMADIKÇA, GÖÇ OLGUSUYLA ŞEHİRLERİN KÖYLEŞMESİ VE GECEKONDULAŞMASI DA KAÇINILMAZDIR.KÖYLERİN KENTLEŞTİRİLMESİNİN EVRENSEL ÖNEMİ VE 2001 YILI İTİBARİYLE ÜLKEMİZDE 35 BİN 109 KÖYÜN BULUNDUĞU GERÇEĞİ DİKKATE ALINIRSA, CUMHURİYETİN DEĞERLERİNİ KIRSAL KESİME ULAŞTIRABİLECEK BÖYLE BİR PROJENİN BU DENLİ İHMAL EDİLMESİ DÜŞÜNDÜRÜCÜDÜR. ATATÜRK’ÜN BAŞLATTIĞI FAKAT TÜM YURDA YAYMAK İÇİN ÖMRÜNÜN YETMEDİĞİ, HER YERE EKSİK, YARIM VE YÜKSEK MALİYETLİ HİZMET ANLAYIŞI YERİNE MERKEZİ BİR YERDE TAM VE UCUZ MALİYETLİ HİZMET VERME, KIR VE KENT ARASINDAKİ YAŞAM KOŞULU VE GELİŞMİŞLİK FARKLARINI ORTADAN KALDIRMA, KIRSAL SANAYİİ KURMA VE TARIMDAKİ FAZLA NÜFUSU YERİNDE İSTİHDAM ETME/ İÇ GÖÇ HAREKETİNİ SINIRLAMA VE SAĞLIKSIZ KENTLEŞMEYİ ÖNLEME ANLAYIŞ VE UYGULAMALARI SON YILLARDA ÖNEMİNİ DAHA FAZLA HİSSETTİRMEYE BAŞLAMIŞTIR.

Bir defa, memlekette topraksız

çiftçi bırakılmamalıdır. Bundan daha önemli olanı ise, bir çiftçi ailesini geçindirebilen toprağın,

hiçbir sebep ve suretle, bölünmez bir mahiyet alması.

Büyük çiftçi ve çiftlik sahiplerinin işletebilecekleri

arazi genişliği, arazinin bulunduğu memleket

bölgelerinin nüfus kesafetine ve toprak verim derecesine göre

sınırlandırmak lâzımdır. 1 Kasım 1937

M. Kemal ATATÜRK

KAYNAKLARI. YAŞANABİLİR BİR KIRSAL OLUŞTURMAK “ARAZİ

TOPLULAŞTIRMASI” - ZİYA PARLAK 2010II. T.C. Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Bülten 12

(Ağustos 2010)III. http://sinanmeydan.com.trIV. Doç. Dr. Berna KENDİRLİ A.Ü. Ziraat F. Tarımsal

Yapılar ve Sulama BölümüV. Prof. Dr. Mehmet Ali TESBİ