KAN GAZLARI

KAN GAZLARI

Doç. Dr. Metin ÖzkanGATA Göğüs Hastalıkları [email protected]

mailto:[email protected]

Normal Arterial Normal Arterial KanKan Ga Gazızı Değerleri*Değerleri*

pH 7.35 - 7.45

PaCO2 35 - 45 mm Hg

PaO2 70 - 100 mm Hg **

SaO2 95 - 98%

HCO3¯ 22 - 26 mEq/L

%MetHb < 2.0%

%COHb < 3.0%

Base excess -2.0 to 2.0 mEq/L

CaO2 16 - 22 ml O2/dl

* Deniz seviyesinde

** Yaşa bağlı

Aktüel bikarbonat (HCO3-act)O anda ölçülen gerçek değerdir. Normal değeri 24 O anda ölçülen gerçek değerdir. Normal değeri 24 (22-26) mmol/L’dir. Düşmesi metabolik asidozu, (22-26) mmol/L’dir. Düşmesi metabolik asidozu, yükselmesi metabolik alkalozu akla getirir.yükselmesi metabolik alkalozu akla getirir.

Standart bikarbonat (HCO3-std)

37°C’ de ve %100 O2 saturasyonunda, PCO2 40mmHg’ya kalibre edilerek ölçülen plazma bikarbonat konsantrasyonudur. Normal değeri 24(22-26)mmol/L

Solunumsal kompanzasyon ekarte edildiğinden metabolik komponenti gösterir.

HCO3-act ve HCO3-std arasındaki fark serum HCO3 üzerindeki respratuar etkiyi yansıtır:

Respiratuar asidoz : HCO3-act > HCO3-std

Respiratuar alkaloz : HCO3-act < HCO3-std

Metabolik asidoz : HCO3-act = HCO3-std <Normal

Metabolik alkaloz : HCO3-act = HCO3-std >Normal

Baz Fazlalığı (Base Excess) (BE):

Baz fazlalığı, tam oksijenize kanın, 37°C’de ve 40mmHg’lık parsiyel CO2 basıncında, pH’sını 7.40’a getirmek için ilave edilen asit veya baz miktarıdır. Normal değeri –2 ve +2 mmol/L arasındadır.

BE, metabolik olayların göstergesidir. Negatif BE metabolik asidozu, pozitif BE metabolik alkalozu düşündürür.

SORU-1SORU-1

Doğru olanı seçiniz. Kan gazı için:

1.Daha kolay ulaşıldığı için radial arter tercih edilir

2.Femoral ve brakial arterlere ulaşmak daha kolaydır

3.En çok ulnar arter tercih edilir

Genellikle 3 anatomik bölge kullanılır:• Radial• Brakial• Femoral

Radial arter tercih edilir:• Daha yüzeyel• Palpasyonu ve kompresyonu kolay• Eşlik eden büyük bir ven yok• Ulnar arter kollateralleri mevcut

ARTER SEÇİMİ

ARTER SEÇİMİARTER SEÇİMİ

Brakial ve femoral arterlerden ponksiyon daha kolay ancak kanama ve hematom oluşumu daha sık

Özellikle femoral arter ponksiyonundan sonra arteriyosklerotik plaklardan kopabilecek plak materyali periferik tromboza neden olabilir.

Ponksiyon yerindeki tromboz, distalde iskemi oluşturabilir.

Allen testiAllen testi

KontrendikasyonlarKontrendikasyonlarBRAKİAL ARTER Terminal arter olduğundan distalinde

dolaşım bozukluğu varsa. İnfeksiyon girişi riskini artıracağından

dirsek çevresindeki kırıklarda . Ön kolda bir arteriyovenöz fistül

varlığında.

FEMORAL ARTERYaygın vasküler hastalık. Plağın yerinden oynaması ve distalde

emboli riski yaratması nedeniyle.Artere greft varsa.Çocuk hasta (septik artrit ve sinir yaralanması riski yüksek).

RADİAL ARTER Ulnar sirkülasyon bulunmaması. Elde dolaşım bozukluğu (Raynaud’s

hastalığı ya da Burger hastalığı gibi). Alttaki kemikte travma. Dializ için arteriyovenöz fistül

varlığı.

Arter ponksiyonu Arter ponksiyonu sırasında: sırasında:

Enjektör steril olmalıEnjektör ve iğne en az 0.1ml heparinle yıkanmalıPalpabl arterde kollateral dolaşım kontrol edilmeliPonksiyon sırasında HT, lokal anevrizma, kanama

diyatezi ve antikoagulan kullanıyor olmamasıArter üzerindeki deri sterilize edilmeliPonksiyonu takiben pistona müdahale edilmemeliHava kabarcığı olmamalıHızla analiz yapılmalı

Kan gazı ölçümünde sonucu etkileyen Kan gazı ölçümünde sonucu etkileyen faktörlerfaktörler

Gecikmiş analiz Kan enjektöre alındıktan sonra da oksijen tüketimi ve CO2 oluşumu devam eder. Buz içinde iletilen örnekler 1-2 saat içinde değerlendirilebilirken buzsuz örnekler hızla özelliğini kaybederPaCO2; 3-10 mmHg/saat PaO2; başlangıç değeri ve Hb saturasyonuna göre değişir

AKG DEĞERLENDİRMEAKG DEĞERLENDİRME6-Basamaklı değerlendirme:

1. Basamak: değerler tutarlı mı?

Henderseon-Hasselbach eşitliği:

[H+] = 24(PaCO2) [HCO3-]

**pH ve [H+] uyumsuzsa AKG uygun değildir.

pH Uygun [H+](mmol/L)

7.00 100

7.05 89

7.10 79

7.15 71

7.20 63

7.25 56

7.30 50

7.35 45

7.40 40

7.45 35

7.50 32

7.55 28

7.60 25

7.65 22

pH = 7.228PCO2 = 28.5PO2 = 99.9HCO3 act = 12.0HCO3 std = 12.9

[H+] = 24x28.5 12

=57

2. Basamak: Alkalemi veya asidemi?

Asidemi arter kanında H+ > 45 nmol/L, pH < 7.35Alkalemi kanda H+ < 35 nmol/L, pH > 7.45

Asidoz PaCO2 >45 mmHg, arteriyel bikarbonat <22 mmol/L, pH değişmeyebilir.

Alkaloz arteriyel bikarbonat > 26 mmol/L, PaCO2 < 35 mmHg, pH normal sınırlarda olabilir.

Soru-Soru-22pH = 7.228

PCO2 = 28.5

PO2 = 99.9

HCO3 act = 12.0

HCO3 std = 12.9

Primer bozukluk:

a. Solunumsal

b. Metabolik

c. miks

3. Basamak: Primer Bozukluk Solunumsal mı? Metabolik mi?

pH anormal

VE

pH ve PCO2 aynı yönde değişiyorsa,

Primer bozukluk METABOLİKTİRMETABOLİKTİR

Eşlik eden respiratuar bozukluk?

Soru-Soru-33

pH = 7.470 PCO2 = 64.3

PO2 = 42.1

HCO3 act = 45.7

HCO3 std = 43.0

Primer bozukluk:a. Solunumsalb. Metabolikc. miks

Beklenen CO2Beklenen CO2

Metabolik Asidoz için: Beklenen PCO2

1.5 x HCO 3 + 8(±2) (Winter’s formula)

Metabolik Alkaloz için: Beklenen PCO2

40 + 0.6 x HCO 3

PCO2 beklenenden büyükse birlikte respiratuar asidoz

PCO2 beklenenden küçükse birlikte respiratuar alkaloz

Soru-3Soru-3pH =

7.228

PCO2 = 28.5

PO2 = 99.9

HCO3 act = 12.0

HCO3 std = 12.9

Primer bozukluk:

a. Solunumsal

b. Metabolik

c. miks

Beklenen PCO2 = 1.5 x HCO 3 + 8(±2)

PCO2 = 1.5 x 12 + 8 = 26

Soru-4Soru-4

pH = 7.470

PCO2 = 64.3

PO2 = 42.1

HCO3 act = 45.7 HCO3 std = 43.0

Primer bozukluk:a. Solunumsalb. Metabolikc. miks

Beklenen PCO2= 40 + 0.6x HCO3

PCO2= 40 + (0.6 x 21.7) = 53.02

3. Basamak (devam):Primer Bozukluk Solunumsal mı? Metabolik mi?

pH anormal

VE

pH ve PCO2 farklı yönlerde değişiyorsa,

Primer bozukluk RESPİRATUARDIR.

ÖrnekÖrnek-1-1 pH = 7.128

PCO2 = 78.5

PO2 = 94.9

HCO3 act = 25.4

HCO3 std = 20.7

Oklar farklı yönde ve pH düşük olduğu için primer olay respiratuar asidozdur.

ÖÖrnekrnek-2-2pH = 7.50

PCO2 = 35

HCO3 = 27

Oklar farklı yönlerde ve pH yüksek olduğu için primer olay respiratuar alkalozdur.

pH’daki değişimpH’daki değişimRespiratuar olaylarda beklenen pH hesaplanarak (+) metabolik komponent araştırılır.

Akut respiratuar asidoz ,

pH =0.008 x (PCO2- 40) kadar fark beklenir.

Düşüş daha az ise metabolik alkaloz, daha fazla ise metabolik asidoz eşlik etmiştir. Birinci örneği tekrar ele alalım:pH = 7.128PCO2 = 78.5

PO2 = 94.9

HCO3 act = 25.4HCO3 std = 20.7

pH =0.008 x (PCO2- 40) = 0.008 x (78.5-40)= 0.308

7.40 – 0.308 = 7.092 olmalıydı.

Örneğimizde pH = 7.128

Bu örnekte respiratuar asidoza metabolik alkaloz eşlik etmekte.

pH’daki değişimpH’daki değişimRespiratuar olaylarda beklenen pH hesaplanarak + metabolik komponent araştırılır.

Akut respiratuar alkalozda,

pH = 0.008 x (40- PCO2) kadar fark beklenir. Daha az artış metabolik asidoz, daha fazla artış ise metabolik alkalozun eşlik ettiğini gösterir. Kronik olaylarda ise 0.003’le çarpılır. İkinci örneği tekrar ele alalım:

pH = 7.50

PCO2 = 35

HCO3 = 27

pH = 0.008 x (40- PCO2) = 0.008 x (40-35)= 0.04

7.40 + 0.04 = 7.44 olmalıydı.

Örneğimizde pH = 7.50 olduğu için olaya metabolik alkalozda eşlik etmiştir.

Respiratuar asidozda,Respiratuar asidozda, > 0.8 birlikte metabolik asidoz

= 0.8 Akut respiratuar asidoz

pH / PCO2 x 100 = 0.4-0.8 kısmen kompanse RA

< 0.3 birlikte metabolik alkaloz

Respiratuar alkalozda, > 0.8 birlikte metabolik alkaloz

= 0.8 akut respiratuar alkaloz


< 0.2 birlikte metabolik asidoz

Respiratuar Respiratuar asidozda,asidozda,

pH = 7.128PCO2 = 78.5 PO2 = 94.9HCO3 act = 25.4HCO3 std = 20.7

pH / PCO2 x 1007.40-7.13=0.2778.5-40=48.5

0.27/48.5x100=0.55 kısmen kompanze resp.asidoz

Respiratuar Respiratuar alkalozda,alkalozda,pH = 7.50PCO2 = 35

HCO3 = 27

pH / PCO2 x 100

7.40-7.50=0.1035-40=5

0.10/5x100=2Birlikte metabolik alkaloz

3. Basamak (devam): Primer Bozukluk Solunumsal mı? Metabolik mi?

pH normal

fakat

PCO2 anormalse

Miks metabolik-respiratuar bozukluk mevcuttur.

PCO2 = miks respiratuar asidoz, metabolik alkaloz

PCO2 = miks respiratuar alkaloz, metabolik asidoz

Normal PCO2 = normal asit baz durumu

Kombine metabolik asidoz-metabolik alkaloz? Bu durumda anyon açığına bakılır.

ÖrnekÖrnekpH = 7.406PCO2 = 59.7

PO2 = 285.3

HCO3 act = 36.7

HCO3 std = 34.3

pH normal sınırlarda PCO2 yüksek olduğu için miks respiratuar asidoz-metabolik alkaloz vardır

4. Basamak: Uygun kompanzasyon var mı? Genellikle kompanzasyonla pH normale

(7.35 – 7.45) dönmez.

[HCO3-] = 5(∆ PaCO2/10) to 7(∆ PaCO2/10)

Kronik respiratuar alkaloz

[HCO3-]= 2(∆ PaCO2/10)Akut respiratuar alkaloz

PaCO2 = 0.6(∆HCO3-)Metabolik alkaloz

[HCO3-]= 3.5(∆ PaCO2/10)Kronik respiratuar asidoz (3-5 gün)

[HCO3-]= ∆ PaCO2/10 ± 3Akut respiratuar asidoz

PaCO2 = (1.5 x [HCO3-]) +8 ± 2Metabolik asidoz

KompanzasyonBozukluk

Eğer saptanan kompanzasyon beklenen kadar değilse birden fazla asit-baz bozukluğu vardır.

5. Basamak: Anyon gap’i sapta (metabolik asidoz varsa):

AG= [Na+]-( [Cl-] + [HCO3-] )=12 ± 2

Normal anyon gap yaklaşık 12 meq/L. Hipoalbuminemi varsa; her 1 gm/dL

azalma için anyon gap 2.5 meq/L azalır.Örnek, plazma albumini 2.0 gm/dL olan

bir hasta için anyon gap yaklaşık 7 meq/L. olmalı

Anion GapAnion GapARTMIŞ: Methanol zehirlenmesi Üremi Diyabetik ketoasidoz, akolik

ketoasidoz, Paraldehit toksikasyonu İzoniazid Laktik asidoz (en sık neden) Ethanol veya etilen glikol

zehirlenmesi Salisilat zehirlenmesi

Azalmış

◦ Artmış ölçülemeyen katyonlar (Ca++, K+, Mg+

+)

◦ Fazla miktarda katyon verilmesi

◦ Albuminde azalma

◦ Hiperviskozite ve ciddi hiperlipidemi

NORMAL: [Cl-] artışı ile seyreder GI HCO3- kaybı

◦ Diayare, ileostomi, proksimal kolostomi, ureteral diversion

Renal HCO3- kaybı

◦ proksimal RTA

◦ Karbonik anhidraz inhibitorü (acetazolamide)

Renal tubuler hastalık

◦ Akut tubuler nekroz

◦ Kronik renal hastalık

◦ Distal RTA

◦ Aldosteron inhibitörleri veya yetersizliği

◦ NaCl infüzyonu, TPN, NH4+ uygulanması

6. Basamak: Anyon Gap artmışsa:Anyon gap’teki artış ile [HCO3-]’daki azalma arasındaki ilişkiyi inceleyin

∆AG/∆[HCO3-]

Komplike olmayan bir anyon gap metabolik asidoz varsa ◦ Bu oran 1.0 - 2.0 arasında olmalı

Bu oranlar dışına çıkıyorsa diğer bir metabolik bozukluk vardır. ∆AG/∆[HCO3-] < 1.0 ise eşlik eden non-anyon gap metabolik asidoz

olabilir ∆AG/∆[HCO3-] > 2.0 ise eşlik eden metabolik alkalozis olabilir

NOT: Hipoalbuminemi varsa beklenen anyon gap ona göre hesaplanmalı

OksijenasyonPa02

Pa02 ile Fi02 arasındaki ilişki

Sa02 = 70 - 100 mm Hg

P(A-a)OP(A-a)O22= = 5 to 25 mm Hg

Ca02= (Hb x 1.34 x Sa02) + (0.003 x Pa02)

CaO2= ~ 16 - 22 ml O2/dl

Oda havasındaki : Fi02 ~ %20

Normal koşullarda; : Pa02 ~ 4-5 X Fi02

Oksijenizasyon oranı : Pa02 / %Fi02 = 5

PaO2:

Normali: 95-100mmHg (12.6-13.3kPa)

Yaşa göre tahmini değer: PaO2=100mmHg-(yaşx0.33)

İnspire O2 – PaO2 İlişkisiİnspire O2 – PaO2 İlişkisi

500100

40080

25050

20040

15030

Beklenen Min PaO2 (mm Hg)

FIO2 (%)

Eğer PaO2 < FIO2 x 5 ise hasta muhtemelen oda havasında Hipoksemiktir.

HipoksiHafif: 80-60mmHgOrta: 60-40mmHgAğır: <40mmHg

Solunum yetmezliği

PaO2<60mmHg Solunum yetmezliği

Not: Deniz seviyesi, oda havası, diğer hastalıklar ekarte edilmiş (kalp hast.)

PaCO2

Alveoler ventilasyonun göstergesidir. Normal değeri 40 mmHg ; yaşdan etkilenmez. Venöz kanda (PvCO2) 45mmHg’dir.

VCO2 x 0.863

PaCO2 = ------------------- VA

VCO2 = CO2 üretimi

VA = VE – VD

VE = dakika (total) ventilasyon (= Sol. sayısı x tidal volüm)

VD = ölü boşluk ventilasyonu (= sol. sayısı x ölü boşluk vol.)

0.863 VCO2 ve VA birimlerini mm Hg’a çevirir

Solunum yetmezliğinin sınıflandırılması TipⅠ TipⅡ

PaO2 (mmHg) <60 <60

PaCO2 (mmHg) ≤50 >50

Diğer parametreler

SaO2:

Normali: 0.95-0.98

Önemi: Hipoksiyi göstermede önemli ancak sensitivitesi düşük

ODC (OOksijksijen Disoen Disossiaiasyonsyon EğrisiEğrisi):

SaOSaO22 veve O Oksijen içeriğiksijen içeriği

Ne PaO2 ne de SaO2 kanda ne kadar O2 olduğunu göstermez. Bunu “oksijen içeriği” (oxygen content)

CaO2 (units = ml O2/dl) gösterir.

CaO2 = hemoglobine bağlı O2 + plazmada çözünmüş O2

CaO2 = (Hb x 1.34 x SaO2) + (.003 x PaO2)

CaO2 = 16 - 22 ml O2/dl

OOksijksijen Disoen Disossiaiasyonsyon EğrisiEğrisi: SaO: SaO22 -- PaOPaO22

%15 gm ve %10 gm hemoglobin seviyesindeki CaO2 ml O2/dl. Olarak gösteriliyor.

SaOSaO22 – – Hesaplanmalı mıHesaplanmalı mı Ölçülmeli Ölçülmeli mimi??

SaO2 “CO-oximeter.” ile ölçülür. Kan gazı cihazları sadece pH, PaCO2, ve PaO2, ölçerken CO-oximeter; SaO2, karboksihemoglobin, methemoglobin ve hemoglobin içeriğini ölçer.

SaO2 hesaplanmayıp ölçüldüğünden emin olun, yeni bir bilgi vermediği gibi CO zehirlenmesinde veya methemoglobinemide bilgi vermez. CO ve metHb PaO2’yi etkilemez fakat SaO2 yi düşürür.

İlk kan gazında PaO2 80 mm Hg, PaCO2 38 mm Hg, pH 7.43. SaO2 ilk kan gazında O2-disosiasyon

eğrisinden %97 olarak saptanmış ve normal olarak değerlendirilmiş

Hasta evine gönderiliyor ancak bir süre sonra mental konfüzyonla tekrar geldiğinde bu kez SaO2 ve COHb

Ölçülmüş (SaO2 “X” ile gösteriliyor): PaO2 79 mm Hg, PaCO2 31 mm Hg, pH 7.36, SaO2 53%,

karboksihemoglobin %46.

İlk değerlendirmede SaO2 ölçülmediği için CO zehirlenmesi atlanmıştı!

P (A-a)O2 ( Alveolar- arteriel oksijen basınç gradiyenti)

Düşük PaO2 ekstrapulmoner - pulmoner nedenlerden hangisinden kaynaklanmaktadır?

P(A-a)O2 = 149-(PaO2+PaCO2)

Normal: 15-20mmHg

PaCO2 Yüksek mi?

E

H

Hipoventilasyon P(A-a)O2 artmış mı?

E

H

P(A-a)O2 artmış mı?

H E H E

Düşük PaO2 oksijenle

düzeliyor mu?

Şant V/Q uyumsuzluğu

Hipoventilasyon

+

Diğer patolojiler

Sadece

hipoventilasyon

1. Solunum işinde azalma

2. NM hastalık

1. Alveoler kollaps

(atelektazi)

2. İntraalveoler dolma

(pnömoni, ödem)

3. İntrakardiyak şant

4. Pulmoner vasküler şant

1. Havayolu hastalığı

(Astım, KOAH)

2. İnterstidyel akciğer

hastalığı

3. Alveoler hastalık

4. Pulmoner vasküler hastalık

İnspire PO2 düşük

1. Yüksek irtifa

2.Düşük PO2

SORU-Tanınız nedir?SORU-Tanınız nedir? Yeni doğan bebek oksijen maskesi aracılığıyla % 45 O2 alırken artmış solunum sıkıntısı içinde.Kan gazı değerleri:

pH = 7.24

PCO2 = 49 mmHg

PO2 = 55 mmHg

HCO3 act = 20.6 mEq/L

SO2 = % 83

a. Metabolik alkaloz

b. Solunumsal asidoz + metabolik asidoz

c. Solunumsal asidoz + metabolik alkaloz

d. Metabolik asidoz


7.00 100

7.05 89

7.10 79

7.15 71

7.20 63

7.25 56

7.30 50

7.35 45

7.40 40

7.45 35

7.50 32

7.55 28

7.60 25

7.65 22



[H+] = 24(PaCO2)

[HCO3-]

[H+]= 24x49/20.6= 57.08 kan gazı materyali uygun.

pH = 7.24

PCO2 = 49 mmHg

PO2 = 55 mmHg


SO2 = % 832. Basamak: Asidoz-Alkaloz: ASİDOZ

3. Basamak: pH-PCO2 farklı yönde değişmiş= Respratuar asidoz.

pH: 0.008x(PaCO2-40)

pH: 0.008 x 9 = 0.072 7.40-0.072; 7.32

pH/ PCO2x100: 0.16/9x100:1.77

> 0.8 birlikte metabolik asidoz




Basamak 4. Kompanzasyon var mı?

Beklenen kompanzasyon: HCO3 artışı olmalı. Ne kadar? Akut respratuar asidozda:

[HCO3-]= ∆ PaCO2/10 ± 3. bu vakada artmadığı gibi metabolik asidoz da eşlik ediyor.P(A-a)O2 = 149-(PaO2+PaCO2)

= 149-104

=45 oldukça artmış. Alveolokapiller memranı ilgilendiren bir solunum yetmezliği

PaCO2 Yüksek mi?

E

H

Hipoventilasyon PAO2-PaO2 artmış mı?

E

H

P(A-a) O2 artmış mı?

H E H E


düzeliyor mu?


Hipoventilasyon

+

Diğer patolojiler

Sadece

hipoventilasyon


2. NM hastalık

1. Alveoler kollaps

(atelektazi)


(pnömoni, ödem)




(Astım, KOAH)


hastalığı




1. Yüksek irtifa

2.Düşük PO2

SORU-Tanınız nedir?SORU-Tanınız nedir?

42 yaşındaki erkek hasta; hızlı ve derin solunumu mevcut. Kan gazı değerleri: pH = 7.26PCO2 = 28 mmHg

PO2 = 107 mmHg

HCO3 act = 12 mEq/L

SO2 = % 97Na = 139 mEq/L Cl = 104 mEq/L



c. Solunumsal asidoz + metabolik alkaloz

d. Metabolik asidoz

pH = 7.26

PCO2 = 28 mmHg

PO2 = 107 mmHg

HCO3 act = 12 mEq/L

SO2 = % 97

Na = 139 mEq/L

Cl = 104 mEq/L


7.00 100

7.05 89

7.10 79

7.15 71

7.20 63

7.25 56

7.30 50

7.35 45

7.40 40

7.45 35

7.50 32

7.55 28

7.60 25

7.65 22



[H+] = 24(PaCO2)

[HCO3-]

[H+]= 24x28/12= 56 kan gazı materyali uygun.2. Basamak: Asidoz-Alkaloz: ASİDOZ

3 ve 4. Basamak: pH-PCO2 aynı yönde değişmiş= Metabolik asidoz.

Metabolik Asidoz için: Beklenen PCO2

1.5 x HCO 3 + 8(±2)

= (1.5x12)+8 =26±2

Metabolik asidoz.

5. Basamak

AG= [Na+]-( [Cl-] + [HCO3-] )=12 ± 2

= 139-(104+12)

=23 ±2

YÜKSEK ANYON GAP METABOLİK ASİDOZ

6. Basamak ∆AG/∆[HCO3-]

= 12/12

= 1

Komplike olmayan bir anyon gap metabolik asidoz varsa

Bu oran 1.0 - 2.0 arasında olmalı

METABOLMETABOLİK İK AASİDOZSİDOZ

ASİT(CO2)

BAZ(HCO3)

SOLUNUMSAL KOMPONENT METABOLİK KOMPONENT

7.8

7.4

7.0

ARTMIŞ ANYON GAP:

Methanol zehirlenmesi

Üremi

Diyabetik ketoasidoz, akolik ketoasidoz,

Paraldehit toksikasyonu

İzoniazid

Laktik asidoz (en sık neden)

Ethanol veya etilen glikol zehirlenmesi

Salisilat zehirlenmesiNORMAL ANYON GAP:

[Cl-] artışı ile seyreder

GI HCO3- kaybı

Diayare, ileostomi, proksimal kolostomi, ureteral

diversion

Renal HCO3- kaybı

proksimal RTA

Karbonik anhidraz inhibitorü (acetazolamide)

Renal tubuler hastalık

Akut tubuler nekroz

Kronik renal hastalık

Distal RTA

Aldosteron inhibitörleri veya yetersizliği

NaCl infüzyonu, TPN, NH4+ uygulanması

SORU-Tanınız nedir?SORU-Tanınız nedir? Bir bayan hasta evinde komşuları tarafından baygın bulunarak acil servise getirilmiştir. Kan gazı değerleri;pH = 7.21PCO2 = 86 mmHg

PO2 = 39 mmHg


SO2 = % 62


b. Solunumsal asidoz

c. Kompanse solunumsal asidoz + metabolik alkaloz

d. Kısmen kompanse solunumsal asidoz


7.00 100

7.05 89

7.10 79

7.15 71

7.20 63

7.25 56

7.30 50

7.35 45

7.40 40

7.45 35

7.50 32

7.55 28

7.60 25

7.65 22



[H+] = 24(PaCO2)

[HCO3-]


pH = 7.21

PCO2 = 86 mmHg

PO2 = 39 mmHg


SO2 = % 622. Basamak: Asidoz-Alkaloz: ASİDOZ

3. Basamak: pH-PCO2 farklı yönde değişmiş= Respratuar asidoz.

pH: 0.008x(PaCO2-40)

pH: 0.008 x 46= 0.36 7.40-0.36= 7.04

pH/ PCO2x100: 0.36/46x100:0.78






Beklenen kompanzasyon: HCO3 artışı olmalı. Ne kadar? Kronik respratuar asidozda:

[HCO3-]= 3.5(∆ PaCO2/10) ± 3.= 3.5x46/10= 16.1; 22-24’e eklendiğinde 38-40 olması

gerekiyordu.Kısmen kompanse resp. asidoz.


= 149-125

=24 hafif artmış. Hipoventilasyon+diğer patolojiler

SolunumsalSolunumsal A Assididozoz

ASİT(CO2)

BAZ(HCO3)

SOLUNUMSAL KOMPONENT

METABOLİK KOMPONENT

7.87.0 NEDENLERİ

Hava yolu obstrüksiyonu

- Üst

- Alt

KOAH

astım

SSS depresyonu

OSA

Nöromusküler patoloji

Restriksiyon

Artmış CO2 üretimi: Titreme, kasılma, bayılma,

malign hipertermi, hypermetabolizm, fazla

karbonhidrat tüketimi

Yanlış mekanik ventilasyon ayarları


68 yaşındaki bayan hasta kalça kırığı nedeniyle opere edilmiş. Kan gazı değerleri, pH = 7.48PCO2 = 31 mmHg

PO2 = 73 mmHg


SO2 = % 96

a. Solunumsal alkaloz

b. Solunumsal alkaloz + metabolik asidoz

c. metabolik alkaloz

d. Metabolik asidoz


7.00 100

7.05 89

7.10 79

7.15 71

7.20 63

7.25 56

7.30 50

7.35 45

7.40 40

7.45 35

7.50 32

7.55 28

7.60 25

7.65 22



[H+] = 24(PaCO2)

[HCO3-]


pH = 7.48

PCO2 = 31 mmHg

PO2 = 73 mmHg


SO2 = % 962. Basamak: Asidoz-Alkaloz: ALKALOZ

3. Basamak: pH-PCO2 farklı yönde değişmiş= Solunumsal alkaloz.

pH: 0.008x(40-PaCO2)

pH: 0.008 x 9= 0.072 7.40-0.072= 7.32


Akut resp. Alkalozda beklenen [HCO3-] düşüşü= 2(∆ PaCO2/10) =1.8


= 149-104

=45 artmış. Olası PTE

Respiratuar alkalozda,

> 0.8 birlikte metabolik alkaloz




0.08/9 x100 =0.8

PaCO2 Yüksek mi?

E

H

Hipoventilasyon P(A-a) O2 artmış mı?

E

H

P(A-a) O2 artmış mı?

H E H E


düzeliyor mu?


Hipoventilasyon

+

Diğer patolojiler

Sadece

hipoventilasyon


2. NM hastalık

1. Alveoler kollaps

(atelektazi)


(pnömoni, ödem)




(Astım, KOAH)


hastalığı




1. Yüksek irtifa

2.Düşük PO2

SolunumsalSolunumsal AlkaloAlkalozz

ASİT(CO2)

BAZ(HCO3)

7.0 7.8

NEDENLERİ• SSS stimulasyonu: ateş, ağrı, korku,

sinirlilik, CVA, beyin tm, SSS

infeksiyonları• Hipoksemi veya hipoksi: akciğer

hastalığı, düşük FiO2• plevral effüzyon, pnömoni, emboli, px• İlaçlar, hormonlar: salisilatlar,

katekolaminler, medroksiprogesteron,

progestinler• Hamilelik, KC hast, sepsis, hipertiroidi• uygunsuz MV ayarları

SOLUNUMSAL KOMPONENT

METABOLİK KOMPONENT

55 yaşında erkek hasta nefes darlığı tanımlıyor. Tedavi olarak diüretik ve aspirin kullanıyor. Sigara 1P/gün.

pH 7.53

PaCO2 37 mm Hg

PaO2 62 mm Hg

HCO3- 30 mEq/L

SaO2 87%

FIO2 .21

%COHb 7.8%

Hb 14 gm%

CaO2 16.5 ml O2/dl


a. Solunumsal alkaloz

b. Solunumsal alkaloz + metabolik alkaloz

c. metabolik alkaloz

d. Metabolik asidoz


7.00 100

7.05 89

7.10 79

7.15 71

7.20 63

7.25 56

7.30 50

7.35 45

7.40 40

7.45 35

7.50 32

7.55 28

7.60 25

7.65 22



[H+] = 24(PaCO2)

[HCO3-]

[H+]= 24x37/30= 29.6 kan gazı materyali uygun.

pH 7.53

PaCO2 37 mm Hg

PaO2 62 mm Hg

HCO3- 30 mEq/L

SaO2 87%

FIO2 .21

%COHb 7.8%

Hb 14 gm%

CaO2 16.5 ml O2/dl

2. Basamak: Asidoz-Alkaloz: ALKALOZ

3. Basamak: pH-PCO2 farklı yönde değişmiş= Solunumsal alkaloz.

pH: 0.008x(40-PaCO2)

pH: 0.008 x 3= 0.024 7.40-0.024= 7.37


Akut resp. Alkalozda beklenen [HCO3-] düşüşü= 2(∆ PaCO2/10) =0.6

HCO3’deki değişiklik beklenenden çok fazla. Bu durumda Metabolik alkaloz olaya eşlik ediyor.P(A-a)O2 = 149-(PaO2+PaCO2)

= 149-99

=50 artmış. Olası PTE + diüretik tedavisine bağlı metabolik alkaloz

Respiratuar alkalozda,

> 0.8 birlikte metabolik alkaloz




0.024/3 x100 =0.8


46 yaşında erkek hasta pnömoni nedeniyle iki gündür hastanede yatıyor. Aniden ses kısıklığı, nefes darlığı ve hipotansiyon gelişiyor. 3L/dak. Nazal oksijen alıyor.

pH :7.40

PaCO2 :20 mm Hg

%COHb :1.0%

PaO2 :80 mm Hg

SaO2 :95%

Hb :13.3 gm%

HCO3- :12 mEq/L

CaO2 :17.2 ml O2/dl

a. Solunumsal asidoz

b. Solunumsal alkaloz + metabolik asidoz

c. Solunumsal asidoz + metabolik asidoz +

metabolik alkaloz

d. Solunumsal asidoz +metabolik alkaloz


7.00 100

7.05 89

7.10 79

7.15 71

7.20 63

7.25 56

7.30 50

7.35 45

7.40 40

7.45 35

7.50 32

7.55 28

7.60 25

7.65 22



[H+] = 24(PaCO2)

[HCO3-]

[H+]= 24x20/12= 40 kan gazı materyali uygun.

2. Basamak: Asidoz-Alkaloz: Normal pH

3. Basamak: pH normal ancak PCO2 azalmış. = miks respiratuar

alkaloz, metabolik asidoz. Tersine PCO2 artmış olsa idi

Respratuar asidoz+metabolik alkaloz olacaktı.tablo ani geliştiği ve

enfeksiyon da olduğu için olası tanı SEPSİS

pH

:7.40

PaCO2

:20 mm Hg

%COHb

:1.0%

PaO2 :80 mm Hg

SaO2

:95%

Hb

:13.3 gm%

HCO3-

:12 mEq/L

CaO2 :17.2 ml O2/dl


58 yaşında bayan hasta akut dispne ile acil servise baş vuruyor. Kan gazı değerleri:

FIO2 :.21

pH :7.19

PaCO2 :65 mm Hg

%COHb :1.1%

PaO2 :45 mm Hg

SaO2 :90%

Hb :15.1 gm%

HCO3- :24 mEq/L

CaO2 :18.3 ml O2/dl



c. Solunumsal asidoz + metabolik asidoz +

metabolik alkaloz



7.00 100

7.05 89

7.10 79

7.15 71

7.20 63

7.25 56

7.30 50

7.35 45

7.40 40

7.45 35

7.50 32

7.55 28

7.60 25

7.65 22



[H+] = 24(PaCO2)

[HCO3-]


FIO2 :.21

pH :7.19

PaCO2 :65 mm Hg

%COHb :1.1%

PaO2 :45 mm Hg

SaO2 :90%

Hb :15.1 gm%

HCO3- :24 mEq/L

CaO2 :18.3 ml O2/dl

2. Basamak: Asidoz-Alkaloz: ASİDOZ

3. Basamak: pH-PCO2 farklı yönde değişmiş= Solunumsal ASİDOZ.

pH: 0.008x(PaCO2-40)

pH: 0.008 x 25= 0.2 7.40-0.2= 7.2


Akut resp. Asidozda beklenen [HCO3-] artışı= [HCO3-]= ∆ PaCO2/10 ± 3

=2.5 . HCO3 beklenenin altında. + Metabolik asidozP(A-a)O2 = 149-(PaO2+PaCO2)

= 149-110

=39 artmış.

Respiratuar asidozda,


= 0.8 akut respiratuar asidoz



0.2/25 x100 =0.8


23 yaşında erkek hasta ağır pnömoni nedeniyle acil servisde değerlendiriliyor. Solunum sayısı 38/dak ve yardımcı solunum kaslarını kullanıyor

FIO2.90 Na+ 154 mEq/L

pH 7.29 K+ 4.1 mEq/L

PaCO2 55 mm Hg Cl- 100 mEq/L

PaO2 47 mm Hg CO2 24 mEq/L

SaO2 86%

HCO3- 23 mEq/L

%COHb 2.1%

Hb 13 gm%

CaO2 15.8 ml O2/dl



c. Solunumsal asidoz + metabolik asidoz

+ metabolik alkaloz



7.00 100

7.05 89

7.10 79

7.15 71

7.20 63

7.25 56

7.30 50

7.35 45

7.40 40

7.45 35

7.50 32

7.55 28

7.60 25

7.65 22



[H+] = 24(PaCO2)

[HCO3-]


FiO2 : 0.90 Na+ :154

pH :7.29 K+ :4.1

PaCO2 :55 Cl- :100

PaO2 :47 CO2 :24

HCO3- :23 Hb :13

CaO2 :15.8



pH: 0.008x(PaCO2-40)

pH: 0.008 x 15= 0.12 7.40-0.12= 7.28


Akut resp. Asidozda beklenen [HCO3-] artışı= HCO3- : PaCO2/10 : 15/10: 1.5: Beklenen artış

olmamış : + Metabolik AsidozBasamak 5: AG= [Na+]-( [Cl-] + [HCO3-] )=12 ± 2: 154-123: 31 Artmış. Muhtemel laktik asidoz.

Basamak 6: ∆AG/∆[HCO3-] : 17/2.5: 6.8

∆AG/∆[HCO3-] < 1.0 ise eşlik eden non-anyon gap metabolik asidoz olabilir

∆AG/∆[HCO3-] > 2.0 ise eşlik eden metabolik alkalozis olabilir

Respratuar Asidozda





0.11/15x100: 0.73

METABOLİMETABOLİKK ALKALO ALKALOZZ

ASİT

(CO2)

BAZ

(HCO3)

SOLUNUMSAL KOMPONENT METABOLİK KOMPONENT

7.0

7.4

7.8

NEDENLERİ

• Kusma

• Aşırı bikarbonat alımı

• Aşırı kan transfüzyonu (sitrat verilmesi)

• Hiperaldesteronizm

• Diüretikler


45 yaşında erkek hastanın 3 gündür devam eden nefes darlığı yakınması var. Kan gazları:

pH 7.35,

PaCO2 60 mm Hg,

PaO2 57 mm Hg,

HCO3- 31 mEq/L.



c. Solunumsal asidoz + metabolik asidoz

+ metabolik alkaloz



7.00 100

7.05 89

7.10 79

7.15 71

7.20 63

7.25 56

7.30 50

7.35 45

7.40 40

7.45 35

7.50 32

7.55 28

7.60 25

7.65 22



[H+] = 24(PaCO2)

[HCO3-]


pH 7.35,

PaCO2 60 mm Hg,

PaO2 57 mm Hg,

HCO3- 31 mEq/L



pH: 0.008x(PaCO2-40)

pH: 0.008 x 20= 0.16 7.40-0.16= 7.24


Akut resp. Asidozda beklenen [HCO3-] artışı= PaCO2/10 : 20/10: 2:

Beklenenden fazla artış olmuş : + Metabolik Alkaloz

Respratuar Asidozda





0.05/20x100: 0.25

Documents

KAN GAZLARI