T.C. OTTAVA BÜYÜKELÇİLİĞİ

TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ

KANADA ZEYTİNYAĞI

PAZAR ARAŞTIRMASI

NİSAN 2007, OTTAVA

1

İÇİNDEKİLER I– ZEYTİNYAĞI SEKTÖRÜ -------------------------------------------------

1. Zeytin ve Zeytinyağı Hakkında Genel Bilgi --------------------------- 2. Kanada Zeytinyağı Pazarı ----------------------------------------------- 3. Kanada’da Satılan Zeytinyağı Türleri --------------------------------- 4. Fiyatlandırmada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar ---------------- 5. Piyasadaki Ambalaj Çeşitleri ------------------------------------------- 6. Türk Zeytinyağının Durumu -------------------------------------------- 7. Rekabet -------------------------------------------------------------------- 8. Pazara Giriş ---------------------------------------------------------------

II – DIŞ TİCARET --------------------------------------------------------------

1. Gümrük Vergileri -------------------------------------------------------- 2. Dış Ticaret ------------ ------------- ------------------------------------- a) Zeytinyağı İthalatı --------------------------------------------------- b) Zeytinyağı İhracatı --------------------------------------------------

III – STANDARTLAR ---------------------------------------------------------- Dökümantasyon --------------------------------------------------------- IV – İLGİLİ KURUMLAR ----------------------------------------------------

1. Resmi Kurumlar --------------------------------------------------------- 2. Dernekler ve Birlikler ----------------------------------------------------- 3. Sektör Fuarları ----------------------------------------------------------- 4. Sektörel Basın-Yayın Organları ---------------------------------------

2 2 5 5 6 6 6 7 7 8 8 8 8 17 17 18 19 19 20 20 21

2

I – ZEYTİNYAĞI SEKTÖRÜ 1. Zeytin ve Zeytinyağı Hakkında Genel Bilgi Zeytin ve zeytinyağı Akdeniz ülkelerine özgü bir ürün olmasına rağmen, 1492’de Amerika’nın keşfi ile zeytin tarımı Akdeniz sınırlarını aşmıştır. Günümüzde ise Akdeniz bölgesi dışında Amerika, Güney Afrika, Avusturalya, Japonya, Çin gibi ülkelerde zeytin tarımı yapılmaktadır. Bununla beraber zeytinyağı üretimi Akdeniz ülkeleri olan; Ispanya, Portekiz, İtalya, Yunanistan, Türkiye, ve Tunus’da yoğunlaşmış olup bu altı ülke toplam dünya üretiminin % 90’ını karşılamaktadır. Tablo 1: 2006-2007 Yılı Dünya Zeytinyağı Üretimi

İtalya22,3%

Yunanistan13,1%

İspanya38,8%

Ürdün1,3%Cezayir

1,4%Fas2,8%

Tunus4,6%

Türkiye5,0%

Suriye5,5%

Portekiz1,2% Diğerleri *

3,9%

Kaynak: (IOOC) Uluslararası Zeytinyağı Konseyi * Diğer üretici ülkeler: Libya, Mısır, İsrail, Lübnan, Hırvatistan, Fransa, A.B.D., Meksika, Arjantin, Şili, Brezilya, Peru, Güney Afrika,Çin, Yeni Zellanda, Avustralya

Ülkeler 1000 tonİspanya 1095İtalya 630Yunanistan 370Suriye 154Türkiye 140Tunus 130Fas 80Cezayir 40Ürdün 36Portekiz 35Diğerleri * 110

3

Tablo 2: Dünya Zeytinyağı Tüketimi (1000 Ton)

Ülkeler YILLAR 1990/91 2000/1 2004/5 2005/6 2006/7

Avrupa Birliği (25) 1.215 1.835 2.079 1.885 2.110A.B.D. 88 195 216 215 226Suriye 62 110 135 94 100Türkiye 55 73 60 50 60Fas 37 45 38 55 45Cezayir 7 26 38 42 38Tunus 55 58 44 38 38Avustralya 14 31 33 35 35Japonya 4 30 32 30 33Kanada 9 24 30 31 30Brezilya 14 25 27 26 28Ürdün 10 17 25 19 19İsrail 6 14 16 17 16Diğer ülkeler 92 109 150 135 151Toplam Dünya 1.667 2.591 2.924 2.666 2.929

Kaynak: IOOC – Uluslararası Zeytinyağı Konseyi Türk Standartları Enstitüsünün TS 341 no’lu standardında zeytinyağı, elde edilişine ve üretimde uygulanan metodlara göre Naturel, Rafine ve Tip olmak üzere üç sınıfa ayrılır. TS 341 standardındaki tanımlara göre; Naturel Zeytinyağı, zeytinden fiziksel işlemler uygulanarak elde edilen, hiç bir kimyasal işlem görmeyen berrak, yeşilden sarıya değişebilen renkte, kendine özgü tad ve kokuda, tabii (naturel) halinde tüketilebilen üründür. Naturel zeytinyağı, tadına ve içerdiği serbest yağ asitleri miktarına göre naturel sızma, naturel ve naturel birinci olmak üzere üç türe ayrılır. Rafine zeytinyağı, naturel halde gıda olarak tüketilemeyen ham zeytinyağının tabii trigliserid yapısında değişikliğe yol açmadan refine edilmesi sonucu elde edilen, berrak, tortusuz; sarıdan, sarının en açık rengine kadar değişebilen tonda, şeffaf görünümde, kendisine has tad ve kokuda, rafinasyon artığı ihtiva etmeyen ve gıda olarak tüketilebilen bir üründür. Tip zeytinyağı, bu standartlara uygun natürel zeytinyağı ile rafine zeytinyağı karışımından meydana gelen ve özellikleri natürel zeytinyağı ile rafine zeytinyağı arasında değişen ve gıda olarak tüketilebilen bir üründür.

En bilinen ya da tercih edilen zeytinyağı, asidite oranı %1’den daha az olan naturel sızma yağ (extra virgin olive oil)’dır. Asidite oranı %2’ye kadar olan yağlar ise naturel zeytinyağı olarak adlandırılır. “Riviera” olarak bilinen zeytin yağı asidite oranı %1.5 den düşük olup, naturel sızma zeytinyağı ile rafine edilmiş zeytinyağının karışımından elde edilmektedir. Prina yağı ise zeytinden elde edilen en ucuz yağ olup, naturel zeytinyağının elde edilişinde preslenen zeytinlerin sıkılmasıyla elde edilen ve tüketimi oldukça az olan bir zeytinyağı çeşididir.

4

Tablo 3: Zeytinyağı Türlerinin Yabancı Dil Karşılıkları TÜRKÇE İNGİLİZCE FRANSIZCA

Naturel sızma zeytinyağı Virgin olive oil extra Huile d’olive vierge extra Naturel zeytinyağı Virgin olive oil Huile d’olive vierge Naturel birinci zeytinyağı Virgin olive oil ordinary Huile d’olive vierge ordinary Rafine zeytinyağı Refined olive oil Huile d’olive raffinee Riviera zeytinyağı Olive oil Huile d’olive Tip A zeytinyağı Olive oil type A Huile d’olive type A

Kaynak TSE, TS341 Tablo 4: Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonlarına Göre Zeytinyağı (Türkiye)

Gümrük Tarife Pozisyonu Madde Adı

15.09 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın, fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş) :

1509.10 - Saf zeytinyağı: - - Lampant zeytinyağı

1509.10.10.00.11 - - - Net ağırlığı 1 kg.'a kadar olan hazır ambalajlarda olanlar 1509.10.10.00.12 - - - Net ağırlığı 1-2 kg. arası olan hazır ambalajlarda olanlar 1509.10.10.00.13 - - - Net ağırlığı 2-5 kg. arası olan hazır ambalajlarda olanlar 1509.10.10.00.14 - - - Diğerleri

- - Diğerleri 1509.10.90.00.11 - - - Net ağırlığı 1 kg.'a kadar olan hazır ambalajlarda olanlar 1509.10.90.00.12 - - - Net ağırlığı 1-2 kg. arası olan hazır ambalajlarda olanlar 1509.10.90.00.13 - - - Net ağırlığı 2-5 kg. arası olan hazır ambalajlarda olanlar 1509.10.90.00.14 - - - Diğerleri

1509.90 - Diğerleri 1509.90.00.00.14 - - Net ağırlığı 1 kg.'a kadar olan hazır ambalajlarda olanlar 1509.90.00.00.15 - - Net ağırlığı 1-2 kg. arası olan hazır ambalajlarda olanlar 1509.90.00.00.16 - - Net ağırlığı 2-5 kg. arası olan hazır ambalajlarda olanlar 1509.90.00.00.18 - - Diğerleri

Tablo 5: Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonlarına Göre Zeytinyağı (Kanada)

Gümrük Tarife Pozisyonu Madde Adı

15.09 Zeytin yağı ve fraksiyonları (Olive oil and its fractions)

1509.10.00 Saf (Virgin) 1509.10.00.10 18 kg’dan küçük paketlerde 1509.10.00.20 18 kg veya daha büyük paketlerde 1509.90.00 Diğerleri (Rafine) 1509.90.00.10 18 kg’dan küçük paketlerde 1509.90.00.20 18 kg veya daha büyük paketlerde

5

2. Kanada Zeytinyağı Pazarı

Kanada’da elverişsiz iklim şartları nedeniyle zeytin yetiştirilmemekte, zeytin ve zeytinyağı ihtiyacı ithalatla karşılanmaktadır. Hazır ürün ithalatının yanında dökme olarak ithal edilen saf veya rafine zeytinyağları paketlenerek piyasaya sunulmaktadır.

Uluslararası Zeytinyağı Konseyi ve Kanada İstatistik Kurumu verilerine göre 1980 yılında 4.303 ton zeytinyağı ithalatı olan Kanada 2006 yılına gelindiğinde yıllık 30.000 ton zeytinyağı ithalatı gerçekleştirmiştir. Tablo 6: Kanada’nın Yıllara Göre 1980-2006 Dönemi Zeytinyağı İthalatı

0

2,500

5,000

7,500

10,000

12,500

15,000

17,500

20,000

22,500

25,000

27,500

30,000

32,500

35,000

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

YILLAR

TON

Kaynak: IOOC – Uluslararası Zeytinyağı Konseyi ve Kanada İstatistik Kurumu Verileri

Kanada’da artan sağlıklı ve dengeli beslenme bilinci ve göçmen nüfus zeytinyağı tüketiminin

artmasında önemli rol oynamaktadır.

3. Kanada’da Satılan Zeytinyağı Türleri

• Extra Naturel – Sızma Zeytinyağı • Naturel Zeytinyağı • Riviera Zeytinyağı • Rafine Zeytinyağı • Prina Yağı

Piyasada zeytinyağlarının büyük bir bölümü perakende olarak satılmaktadır. Perakende

piyasasında en çok tercih edilen zeytinyağı, litrelik extra-naturel sızma zeytinyağıdır. Mağazalarda

YILLAR TON 1980 4.303 1981 2.877 1982 2.760 1983 3.683 1984 4.922 1985 4.985 1986 4.115 1987 6.143 1988 7.983 1989 7.449 1990 8.761 1991 9.567 1992 11.695 1993 12.929 1994 12.046 1995 14.033 1996 15.491 1997 18.188 1998 19.215 1999 17.585 2000 24.539 2001 23.643 2002 28.290 2003 29.432 2004 28.019 2005 31.900 2006 30.000

6

litre fiyatı 4 Kanada dolarından 40 Kanada dolarına kadar 100’den fazla zeytinyağı markası bulunmaktadır.

Kanada Gıda İnceleme Enstitüsü (Canadian Food Inspection Agency) piyasadaki ürünleri sık

sık denetime tabi tutmaktadır. Bu denetimlerde zeytinyağında katkı maddesi bulunup bulunmadığı son kullanma tarihleri ve ürünün ambalajının bozuk olup olmadığı incelenmektedir. Etiketlerinde yanlış bilgi bulunan, veya testlerde içeriği teknik spesifikasyonlara uymayan ürünleri satanlara maddi yaptırımlar uygulanmaktadır. İlgili marka ve firma isimleri yayımlanmakta ve bu ürünlerin pazarda tutunmasına fırsat verilmemektedir. Ayrıca tüketiciler her hangi bir nedenden dolayı satınaldığı yağdan şüphe ederse, Kanada Gıda İnceleme Enstitüsü’ne başvurarak test edilmesini isteyebilmektedir.

Büyük ithalatçı firmalar genellikle dökme halde ithal ettikleri yağları kendi markalarıyla

ambalajlamakta veya üreticiye kendi markalarıyla fason üretim yaptırmaktadırlar. Piyasada zeytinyağını başka bitkisel yağlarla özellikle kanola yağı ile karıştırarak satan firmalar da bulunmaktadır. Ancak bu karışık yağlar pek tercih edilmemektedir.

4. Fiyatlandırmada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Genellikle ithalatçıların kar marjının %10 civarında olduğu söylenmektedir. Toptancılar %30

marjla çalışırken perakendeciler %30-40 kar marjı ile çalışmaktadır. Komisyon karşılığı çalışan firmalar ise %10 ila %20 arası komisyon almaktadır. Düşük kaliteli, nakliye sırasında hasar görmüş veya geç teslim edilmiş ürünler için ihracatçıdan zarar tazmini olarak fiyat düşürmesi veya belli bir miktar geri ödeme yapması talep edilebilmektedir.

5. Piyasadaki Ambalaj Çeşitleri En fazla kullanılan ambalaj çeşidi cam şişe olup tercih edilen hacimler 0,5 veya 1 litredir.

Ayrıca, piyasada plastik pet şişelerde ve teneke kutularda 2, 3 veya 5 litre olan ürünlere de rastlanabilir. Cam veya pet ambalajlarda zeytinyağının renginin müşteriye gösterilmesi esas olsa da renklendirilmiş ambalajlar da kullanılmaktadır.

Zeytinyağını sunuş şeklinde modern dizaynlar daha çok dikkat çekmektedir. Seramik kaplarda

satışa sunulan zeyinyağları da marketlerde görülmektedir. Türk firmaları için modern ve zarif ambalajlarla beraber kaliteli ve uygun fiyata ürün sunmaları

tavsiye edilebilir. Bununla beraber 3 veya 5 litrelik ambalajların yanında kullnımda kolaylık sağlayacak, yeniden doldurulabilir 0.5 lt. 0.75 lt. veya 1 lt.’lik özel tanıtım şişelerinin kullanılması da tanıtım ve pazarlamada fayda sağlayacaktır.

6. Türk Zeytinyağının Durumu

Türk menşeli yağların ithalatı artarken Kanada piyasasında Türk Malı etiketli zeytinyağları

hemen hemen yok denecek kadar azdır. Türk firmalar genellikle Kanada’lı firmaların özel markaları ile üretim yapıp ihraç etmektedirler. Bir ürünün markası menşe’sinden daha fazla bilinip tercih edildiğinden tüketiciler kullandıkları ürünün Türk malı olduğunu çoğu zaman bilmemektedir. Son yıllarda franchise mağazalarıyla marka olarak pazara girmeye çalışan Tariş Zeytinyağları (Ta-Ze) ile tamamen Türk markalı ürünler de piyasaya girmektedir. Diğer markalar ile gelen Türk zeytinyağı ise genellikle etnik mağazalar aracılığıyla son kullanıcıya ulaşmaktadır.

7

Düzenli olarak tüketimi artan ve ortalama gelir seviyesi yüksek olan Kanada’da Türk zeytinyağı tanıtımı önem taşımaktadır. İhracatçılarımız, Kanada’da düzenlenen gıda fuarlarına yeni yeni katılmaktadır.

7. Rekabet

Kanada diğer ülkelere nazaran kişi başına düşen zeytinyağı ithalat değeri bakımından

sıralamada üstlerdedir. İhracatçı ülkeler için Kanada önemli bir pazardır. Kanada pazarında yer edinmek için ihracatçı ya tamamen yeni bir ürün sunmalı ya da hali hazırda pazarda bulunan diğer rakipleri kalite, hizmet, fiyat, paketleme ve etiketleme ve ödeme şartları özellikleriyle çok cazip tekliflerle bertaraf etmelidir.

Kanada pazarında başarılı bir şekilde yer edinmek ve büyümek için organize bir pazarlama stratejisi kaçınılmazdır. Öncelikle dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır: • Numune üretimi ve ulaştırmasında hızlı olunması; • İletişimde aynı gün veya en kısa zamanda geri dönme (e-posta, faks veya telefon); • Zamanında teslimat, gecikmelerde alıcının önceden onayının alınması; • Teslimatı yapılan ürünün kesinlikle üzerinde özelliklerine veya numuneye göre anlaşılan ürün

olması, üründe yapılacak olan her hangi bir değişiklikiçin ise alıcının önceden onayının alınması, • Temini yapılan ürünün devamlılığı; • Yüksek kalite ve rekabet fiyatının korunması; • Deniz aşırı nakliye nedeniyle uygun paketleme malzemelerinin kullanılması; • Yeterli işleme ve depolama tesislerine sahip olma; • Özellikle yeni ürünlerde promosyon uygulaması (Referanslar, firma ve ülkeler); • Ödeme şartlarının iyi bilinip uygulanması, • İhracat yapılacak firma hakkında önceden çok iyi araştırma yapılması; • Kaliteye gereken önem verilmeli; denetimler rakip firmaların isteği üzere olabileceği gibi

gümrükten malı çeken ithalatçı firma zor durumda kalabilir veya malın geri dönme ihtimali de vardır.

• Ayrıca satış temsilcisi veya pazarlama sorumlusu kişilerin en azından İngilizce bilmesi zorunludur. Kaynak: Kanada Ticareti Geliştirme Ofisi (TFOC) 8. Pazara Giriş Kanada tüketicisinin zeytinyağı kullanımı pek yaygın olmasa da devamlı büyüyen bir pazardır. Türk zeytinyağları Kanada’da çok fazla bilinmemektedir. Türk zeytinyağının tanıtımı açısından ve ihracatçılarımızın pazara girebilmek için her yıl veya iki yılda bir düzenlenen gıda ürünleri fuarlarına katılmaları kaçınılmazdır. Fuarlara katılan firmalarımız aynı anda bir çok alıcıyla bire bir görüşmenin yanında piyasadaki rakiplerini ve ürün çeşitlerini görme ve piyasanın nabzını tutma imkanı elde etmektedirler. Kanada’da satışa sunulan tüm gıda ürünleri Federal Gıda ve İlaç Kanun ve Düzenlemeri’ne uymak zorundadır. Bu düzenlemelerin başında ise etiketleme ve ürün içeriği gelmektedir. Ürünlerin üzerindeki etiketleme de en önemli faktörler arasındadır. Markanın telaffuzuzunun ve akılda tutulmasının kolay olmasına dikkat edilmelidir. Türk firmalarımız, standart ihraç etiketi yerine pazara yönelik özel ambalaj ve etiketleme kullanmalıdırlar.

8

İhrac edilecek ürünlerin etiketlerinde belirtilen besin değerlerinin ve ürün içeriği ile ilgili bilgilerin doğruluğu ve yürürlükleti gıda mevzuatına uygunluğu pazara girmek isteyen firmaların dikkat etmesi gereken çok önemli bir husustur. Quebec bölgesinde satışa sunulacak ürünlerde Fransızca’nın daha ön plana çıkması gerekmektedir. İhracatçılarımızın ürünlerin kalitesini, devamlılığını ve fiyat istikrarını sağlayarak pazarda daimi yer edinmeleri hiç de zor değildir. Nüfusun yoğun olduğu Toronto, Montreal, Vancouver, Ottawa, Calgary ve Edmonton şehirleri, tüketimin de büyük bir kısmını oluşturmakta olup, pazara sunulan ve marketler zincirine girebilen ürünler her şehirde tanınmakta ve tüketicinin beğenisine göre pazardaki yerini edinmektedir. Kanada’da tüketici tercihleri konusunda oluşan kanaatlerin çok çabuk yayılabileceği ve olumsuz sonuçların bir ülkenin tüm ihracatını etkileyebileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Zeytinyağında hem tüketiciler hem rakip firmalar pazardaki herhangi bir yağı test ettirmekte ve olumsuz durumlarda marketlerden ürünler toplatılmaktadır. Kanada pazarı A.B.D. pazarına girişte bir basamaktır. İhracatçılarımızın genelde yaygınlaşan ithalatçı/broker firmalarla çalışmaları daha kolay olmaktadır. Bunun yanında bazı büyük market zincirleri kendi satın alma grupları içerisinde ithalat departmanları oluşturmuşlardır.

Fındık ve türevlerine olan allerjilerin Kanada’da sık görülmesi ve ölümcül vakalarla karşılaşılması nedeniyle zeytinyağı içerisine bilerek veya sehven fındık yağı karışmamasına dikkat edilmelidir.

II – DIŞ TİCARET

1. Gümrük Vergileri Kanada’da zeytinyağı ithalatında gümrük vergisi uygulanmamaktadır.

2. Dış Ticaret

a. Zeytinyağı İthalatı

Kanada zeytinyağı pazarı dinamik bir yapıya sahip olup düzenli büyümesiyle birlikte pazarın en büyük hakimi olan İtalya 2006 yılı itibariyle toplam zeytinyağı ithalatında % 68,30 pazar payına sahiptir. Ülkemiz ise % 9,58’lik pay ile İtalya’dan sonra 2. sıradadır. Pazarda 5. sırada bulunan Portekiz ise 1999-2003 arasında pazar payı yaklaşık olarak aynı iken 2003 den sonra istikrarlı olarak pazar payını artırmaktadır.

9

Tablo 7: Kanada’nın 1997-2006 Dönemi Zeytinyağı İthalatı

YILLAR Kanada Doları1997 75.685.4581998 70.160.4871999 67.059.2382000 86.813.0402001 75.179.8202002 90.684.8762003 101.446.8562004 124.420.7212005 143.435.1692006 165.354.537

Kaynak: Kanada İstatistik Kurumu Tablo 8: Türkiye’nin Kanada’ya 1997-2006 Dönemi Zeytinyağı İhracatı

YILLAR Kanada Doları

Bir Önceki Yıla Göre Artışı (%)

Kanada'nın Genel İthalatındaki Payı

1997 684.461 142 0.90 1998 3.347.060 389 4.77 1999 2.897.614 -13 4.32 2000 1.158.090 -60 1.33 2001 2.798.151 142 3.72 2002 2.898.338 4 3.20 2003 9.049.463 212 8.92 2004 12.577.791 39 10.11 2005 17.303.033 38 12.06 2006 15.841.791 -8 9.58

Kaynak: Kanada İstatistik Kurumu Tablo 9: Kanada’nın 2006 Yılı Zeytinyağı İthalatında Ülkelerin Pazarpayı Dağılımı (%)

ÜLKELER 2006 İtalya 68.30 Türkiye 9.58 Yunanistan 8.03 İspanya 4.64 Portekiz 3.23 Tunus 1.54 A.B.D 1.46 Arjantin 1.04 Lübnan 0.65 Diğer ülkeler 1.51

Kaynak: Kanada İstatistik Kurumu

10

Tablo 10: Eyaleletler İtibariyle Kanada’nın 1997-2006 Yılı Zeytinyağı İthalatı Kanada Doları

Yıllar Ontario Quebec British Columbia Diğer

1997 38,370,574 24,732,538 11,068,429 1,513,9171998 29,163,149 26,029,896 13,914,632 1,052,8101999 24,034,929 30,165,036 11,254,268 1,605,0052000 32,366,019 39,224,675 13,215,769 2,006,5772001 28,857,488 32,201,980 12,173,777 1,946,5752002 33,026,633 41,960,899 13,186,916 2,510,4282003 54,991,649 28,369,058 14,885,666 3,200,4832004 68,621,375 32,397,953 18,677,563 4,723,8302005 74,465,307 43,146,768 19,862,542 5,960,5522006 82,023,659 52,190,811 24,956,608 6,183,459

Kaynak: Kanada İstatistik Kurumu Tablo 11: Türkiye’nin Eyaleletler İtibariyle Kanada’ya 1997-2006 Yılı Zeytinyağı İhracatı

Kanada Doları

Yıllar Ontario Quebec British Columbia Diğer

1997 439,325 186,861 58,275 -- 1998 3,016,650 221,295 109,115 -- 1999 2,692,665 176,134 -- 28,8152000 868,933 288,524 633 -- 2001 2,338,119 405,020 55,012 -- 2002 2,596,153 230,622 71,408 1552003 7,841,302 949,684 254,233 4,2442004 10,936,608 1,452,910 180,317 7,9562005 13,449,398 3,420,278 353,922 79,4352006 13,013,921 2,501,847 220,308 105,715

Kaynak: Kanada İstatistik Kurumu

11

Tablo 12: Ülkeler İtibariyle Kanada’nın 1997 – 2006 Dönemi (15.09) Zeytinyağı İthalatı Kanada Doları

ÜLKELER YILLAR 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 % 2006 %

İtalya 56,593,618 49,876,023 50,027,677 63,750,518 53,534,398 66,690,904 69,726,558 88,383,794 95,424,127 66.5 112,943,496 68.3 Türkiye 684,461 3,347,060 2,897,614 1,158,090 2,798,151 2,898,338 9,049,463 12,577,791 17,303,033 12.1 15,841,791 9.6 Yunanistan 4,984,867 5,140,439 4,679,702 5,922,014 6,163,416 7,028,189 8,872,118 8,123,878 11,423,874 8.0 13,277,228 8.0 İspanya 8,445,714 6,505,511 4,340,332 9,711,294 7,886,420 9,123,501 7,536,380 6,034,555 6,888,512 4.8 7,677,847 4.6 Portekiz 1,876,452 2,138,515 1,275,189 1,468,129 1,275,571 1,584,783 1,640,892 2,160,254 3,165,021 2.2 5,336,668 3.2 Tunus 174,413 873,650 734,939 942,798 408,594 320,057 966,535 3,589,814 2,918,135 2.0 2,548,241 1.5 A.B.D 930,623 733,818 1,071,593 1,385,327 1,235,177 1,008,530 571,958 798,591 2,371,652 1.7 2,421,561 1.5 Arjantin 223,030 223,816 231,298 264,832 279,769 293,903 473,888 407,825 638,902 0.4 1,723,480 1.0 Lübnan 1,047,467 353,305 539,654 444,222 416,963 540,758 866,773 785,486 1,268,712 0.9 1,081,806 0.7 Fransa 277,899 458,776 552,006 653,972 824,566 795,550 1,007,741 786,648 1,069,010 0.7 790,814 0.5 Fas 127,433 353,270 591,700 242,385 60,908 99,140 104,340 397,833 235,489 0.2 609,789 0.4 Suriye 99,788 4,642 15,726 89,853 11,940 14,608 41,261 21,091 344,883 0.2 367,113 0.2 İsrail 3,470 10,992 14,181 21,215 6,781 16,354 185,851 49,101 83,725 0.1 237,680 0.1 İngiltere 26,336 20,802 9,850 62,919 5,515 4,754 21,592 13,655 42,421 0.0 111,821 0.1 Avusturalya 1,094 798 2,874 13,293 177 155,982 10,551 51,660 70,855 0.0 97,648 0.1 Şili -- -- -- -- -- -- -- 9,803 3,524 0.0 53,123 0.0 Çin -- -- -- 10,891 403 4,334 140,807 13,439 15,450 0.0 51,401 0.0 Yeni Zellanda -- 54,984 -- -- 101,706 14,743 10,477 30,899 37,637 0.0 47,033 0.0 Cezayir 15,600 -- -- 14,136 57,062 3,434 37,005 16,168 20,480 0.0 40,155 0.0 Avusturya -- 15 -- -- -- -- 7,150 8,887 51,198 0.0 21,837 0.0 Diğer ülkeler 173,193 64,071 74,903 657,152 112,303 87,014 175,516 159,549 58,529 0.0 74,005 0.0 TOPLAM (Tüm Ülkeler) 75,685,458 70,160,487 67,059,238 86,813,040 75,179,820 90,684,876 101,446,856 124,420,721 143,435,169 100.0 165,354,537 100.0

Kaynak: Kanada İstatistik Kurumu

12

Tablo 13: Ülkeler İtibariyle Kanada’nın 1997 – 2006 Dönemi (1509.10) Saf Zeytinyağı İthalatı Kanada Doları

ÜLKELER YILLAR 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 % 2006 %

İtalya 26,463,525 22,892,730 24,818,789 37,199,927 35,467,761 44,203,470 43,599,443 55,863,518 59,591,021 63.3 76,142,440 65.1 Türkiye 3,041,086 2,900,772 3,177,335 4,683,559 5,368,854 6,157,247 7,925,976 6,875,525 10,503,340 11.2 12,524,821 10.7 Yunanistan 495,350 1,055,616 1,111,719 480,708 1,082,399 946,040 2,131,221 5,927,619 10,784,452 11.5 10,655,267 9.1 İspanya 1,681,759 1,768,123 1,017,811 1,388,524 1,200,648 1,338,412 1,422,455 1,982,211 2,763,415 2.9 5,225,725 4.5 Portekiz 5,694,345 4,936,318 2,287,404 5,120,864 3,594,600 3,327,277 3,938,713 2,911,384 3,922,042 4.2 4,145,989 3.5 Tunus 174,413 797,409 721,789 795,848 164,598 101,893 769,727 2,634,002 2,405,362 2.6 2,283,077 2.0 A.B.D 105,375 128,047 116,666 132,452 131,159 114,359 317,358 200,657 459,461 0.5 1,685,596 1.4 Arjantin 430,015 347,712 467,904 640,392 493,650 494,236 324,893 429,339 1,124,634 1.2 1,632,778 1.4 Lübnan 773,015 341,801 456,519 287,823 247,415 395,512 663,558 524,844 957,129 1.0 760,164 0.7 Fransa 245,239 428,406 530,324 633,010 530,556 223,411 350,165 290,010 732,474 0.8 708,283 0.6 Fas 127,433 287,016 399,428 186,296 42,233 99,140 94,281 288,567 225,862 0.2 313,979 0.3 Suriye 30,802 4,642 -- 78,440 11,555 70 26,397 16,775 322,995 0.3 273,093 0.2 İsrail 704 10,992 8,917 17,495 6,781 16,218 181,085 47,793 74,404 0.1 231,583 0.2 İngiltere 903 30 39 8,198 177 17,400 10,549 48,045 70,573 0.1 88,950 0.1 Avusturalya -- -- -- -- -- -- -- 695 3,519 0.0 45,902 0.0 Şili 15,600 -- -- 14,136 57,062 3,434 37,005 7,789 20,480 0.0 40,155 0.0 Çin -- 54,984 -- -- 1,635 14,743 10,474 10,594 29,792 0.0 39,902 0.0 Yeni Zellanda -- -- -- -- 392 65 139,782 12,841 5,780 0.0 30,659 0.0 Cezayir -- -- -- -- -- -- 7,121 6,343 50,834 0.1 21,837 0.0 Avusturya 4,599 5,833 246 60,954 3,213 4,754 18,782 4,558 4,234 0.0 16,386 0.0 Diğer ülkeler 154,297 37,560 58,063 338,757 89,282 61,192 113,256 109,456 41,075 0.0 53,416 0.0 TOPLAM (Tüm Ülkeler) 39,438,460 35,997,991 35,172,953 52,067,383 48,493,970 57,518,873 62,082,241 78,192,565 94,092,878 100.0 116,920,002 100.0

Kaynak: Kanada İstatistik Kurumu

13

Tablo 14: Ülkeler İtibariyle Kanada’nın 1997 – 2006 Dönemi (1509.90) Rafine Zeytinyağı İthalatı Kanada Doları

ÜLKELER YILLAR 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 % 2006 %

İtalya 30,130,093 26,983,293 25,208,888 26,550,591 18,066,637 22,487,434 26,127,115 32,520,276 35,833,106 72.6 36,801,056 76.0 Türkiye 189,111 2,291,444 1,785,895 677,382 1,715,752 1,952,298 6,918,242 6,650,172 6,518,581 13.2 5,186,524 10.7 Yunanistan 2,751,369 1,569,193 2,052,928 4,590,430 4,291,820 5,796,224 3,597,667 3,123,171 2,966,470 6.0 3,531,858 7.3 İspanya 500,608 386,106 603,689 744,935 741,527 514,294 247,065 369,252 1,247,018 2.5 788,783 1.6 Portekiz 1,943,781 2,239,667 1,502,367 1,238,455 794,562 870,942 946,142 1,248,353 920,534 1.9 752,407 1.6 Tunus 274,452 11,504 83,135 156,399 169,548 145,246 203,215 260,642 311,583 0.6 321,642 0.7 A.B.D -- 66,254 192,272 56,089 18,675 -- 10,059 109,266 9,627 0.0 295,810 0.6 Arjantin -- 76,241 13,150 146,950 243,996 218,164 196,808 955,812 512,773 1.0 265,164 0.5 Lübnan 194,693 370,392 257,378 79,605 74,923 246,371 218,437 178,043 401,606 0.8 110,943 0.2 Fransa 21,737 14,969 9,604 1,965 2,302 -- 2,810 9,097 38,187 0.1 95,435 0.2 Fas 68,986 -- 15,726 11,413 385 14,538 14,864 4,316 21,888 0.0 94,020 0.2 Suriye 32,660 30,370 21,682 20,962 294,010 572,139 657,576 496,638 336,536 0.7 82,531 0.2 İsrail 117,655 95,769 114,632 132,380 148,610 179,544 156,530 207,168 179,441 0.4 37,884 0.1 İngiltere -- -- -- 10,891 11 4,269 1,025 598 9,670 0.0 20,742 0.0 Avusturalya -- -- 261 8 -- 12,363 -- -- -- -- 10,173 0.0 Şili 191 768 2,835 5,095 -- 138,582 2 3,615 282 0.0 8,698 0.0 Çin -- -- -- -- -- -- -- 9,108 5 0.0 7,221 0.0 Yeni Zellanda -- -- -- -- 100,071 -- 3 20,305 7,845 0.0 7,131 0.0 Cezayir 661 -- -- -- 571 5,787 2,848 7,660 5,777 0.0 7,108 0.0 Avusturya 2,766 -- 5,264 3,720 -- 136 4,766 1,308 9,321 0.0 6,097 0.0 Diğer ülkeler 18,235 26,526 16,579 318,387 22,450 7,672 59,441 53,356 12,041 0.0 3,308 0.0 TOPLAM (TümÜlkeler) 36,246,998 34,162,496 31,886,285 34,745,657 26,685,850 33,166,003 39,364,615 46,228,156 49,342,291 100.0 48,434,535 100.0

Kaynak: İstatistik Kanada

14

Tablo 15: Ülkeler İtibariyle Kanada’nın Zeytinyağı (15.09) İthalatı 2006/2007 Yılları Ocak-Şubat Dönemi

Kanada Doları

ÜLKELER OCAK - ŞUBAT 2007/2006 2006 2007 % Değişim

İtalya 17,065,742 15,544,282 -8.9Yunanistan 3,152,522 2,800,292 -11.2Türkiye 2,143,334 1,891,243 -11.8İspanya 884,443 1,279,638 44.7Tunus 15,618 841,711 5289.4Lübnan 220,839 579,364 162.3A.B.D. 300,576 374,407 24.6Arjantin 247,126 233,822 -5.4Fas 75,148 190,498 153.5Şili -- 105,044 -- Fransa 109,392 94,298 -13.8Portekiz 460,867 91,171 -80.2Suriye 71,908 53,333 -25.8İsrail 920 40,923 4348.1Kosta Rica -- 29,000 -- Avustralya 72 14,407 19909.7Yeni Zellanda 301 12,518 4058.8Re-Imports (Kanada) 460 9,538 1973.5Cezayir -- 5,387 -- İngiltere 21,948 2,048 -90.7İsviçre -- 270 -- Japonya 5,074 234 -95.4Endonezya -- 19 -- Almanya -- 7 -- Vietnam -- 2 -- Taiwan (Taipei) -- 2 -- Avusturya 6,624 -- -- Hırvatistan 3,989 -- -- Maksika 2,658 -- -- Jamaica 460 -- -- B. Arab Emirlikleri 289 -- -- İran 162 -- -- Hindistan 138 -- -- Mısır 64 -- -- Suudi Arabistan 50 -- -- Ürdün 35 -- -- TOPLAM (Tüm Ülkeler) 24,790,759 24,193,458 -2.4

Kaynak: Kanada İstatistik Kurumu

15

Tablo 16: Ülkeler İtibariyle Kanada’nın Saf Zeytinyağı (1509.10) İthalatı 2006/2007 Yılları Ocak-Şubat Dönemi

Kanada Doları

ÜLKELER OCAK - ŞUBAT 2007/2006 2006 2007 % Değişim

İtalya 10,349,582 8,998,107 -13.1Yunanistan 3,037,601 2,644,785 -12.9Türkiye 1,456,531 946,238 -35.0İspanya 10,936 820,446 7402.2Tunus 384,316 559,872 45.7Lübnan 139,631 506,458 262.7Fas 4 190,498 4762350.0A.B.D. 212,487 157,121 -26.1Arjantin 222,784 150,004 -32.7Şili -- 105,044 Fransa 102,017 90,989 -10.8Portekiz 440,057 88,255 -79.9Suriye 2,876 53,333 1754.4İsrail 920 40,923 4348.1Kosta Rica -- 29,000 Avustralya 72 14,407 19909.7Yeni Zellanda 301 11,778 3813.0İngiltere 362 2,048 465.8Re-Imports (Kanada) -- 1,067 İsviçre -- 270 Japonya -- 234 Taiwan (Taipei) -- 2 Avusturya 6,624 -- Hırvatistan 3,989 -- Meksika 1,807 -- B. Arab Emirlikleri 289 -- İran 162 -- Hindistan 138 -- Mısır 64 -- TOPLAM (Tüm Ülkeler) 16,373,550 15,410,879 -5.9

Kaynak: Kanada İstatistik Kurumu

16

Tablo 17: Ülkeler İtibariyle Kanada’nın Rafine Zeytinyağı (1509.90) İthalatı

2006/2007 Yılları Ocak-Şubat Dönemi Kanada Doları

ÜLKELER OCAK - ŞUBAT 2007/2006 2006 2007 % Değişim

İtalya 6,716,160 6,546,175 -2.5Türkiye 686,803 945,005 37.6İspanya 500,127 719,766 43.9A.B.D. 88,089 217,286 146.7Yunanistan 114,921 155,507 35.3Arjantin 24,342 83,818 244.3Lübnan 81,208 72,906 -10.2Tunus 4,682 21,265 254.2Re-Imports (Kanada) 460 8,471 1741.5Cezayir -- 5,387 Fransa 7,375 3,309 -55.1Portekiz 20,810 2,916 -86.0Yeni Zellanda -- 740 Endonezya -- 19 Almanya -- 7 Vietnam -- 2 Fas 75,144 -- Suriye 69,032 -- İngiltere 21,586 -- Japonya 5,074 -- Meksika 851 -- Jamaica 460 -- Suudi Arabistan 50 -- Ürdün 35 -- TOPLAM (Tüm Ülkeler) 8,417,209 8,782,579 4.3

Kaynak: Kanada İstatistik Kurumu

Türkiye’den yapılan zeytinyağı ithalatı 2002 yılından sonra ciddi bir artış göstermişken 2006 yılına gelindiğinde 2005 yılına oranla % 8,5 azalma kaydedilmiştir. 2007 yılı Ocak-Şubat döneminde 2006 yılının aynı dönemine oranla pazarda % 2.40’lık bir daralma ile beraber ülkemizden yapılan ithalat % 11,80 azalma göstermiştir. 2007 yılı Ocak-Şubat döneminde ithalat rakamlarındaki düşmeler pazarın diğer büyük tedarikçisi olan İtalya’dan yapılan ithalatta %8,9 ve Yunanistan’dan yapılan ithalatta ise %11.2 azalma görülürken pazarın diğer tedarikçisi İspanya’dan yapılan ithalat % 44,9 oranında artış sağlamıştır. Tablo 15’de görüldüğü üzere özellikle Tunus’tan yapılan ithalat % 5.289,4 artış göstermesi dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Tunus’un yanında Lübnan, Fas ve toplam dolar olarak değerlerinin düşük olmasına rağmen İsrail, Avusturalya ve Yeni Zellanda’nın pazardaki durumları takip edilmelidir.

Tablo 16 ve 17’de saf ve rafine yağların 2007 yılı Ocak-Şubat dönemini incelediğimizde, Türkiye’den yapılan saf zeytinyağı ithalatında %35’lik azalma görülmektedir. Aynı dönemde

17

İtalya’dan yapılan saf zeytinyağı ithalatında %13,1 ve Yunanistan’dan yapılan saf zeytinyağı ithalatında ise %12,9 azalma görülürken pazarın diğer tedarikçisi İspanya’da durum ise %7.402,2 lik bir artış olmuştur. Türkiyeden yapılan rafine zeytinyağı ithalatında %37,6 artış kaydedilmesiyle birlikte diğer ülkelerden sadece İtalya’da %2.5 lik azalma olurken İspanya’da %43.9 ve Yunanistan’da ise %35.3’lük bir artış görülmesi bizim rafine zeytinyağı ihracatımızda ki %37.6 lık artışın çok önemli bir arış olmadığını göstermektedir.

b) Zeytinyağı İhracatı 2006 yılında Kanada’nın zeytinyağı ihracatının % 91’i A.B.D.’ye gerçekleşmiş olup diğer

ülkelerden ithal edilen yağlar satılmaktadır. Bununla birlikte A.B.D.’den 2006 yılında yaklaşık 2,5 milyon Kanada Doları tutarında ithalat gerçekleştirilmiştir. Tablo 18: Ülkeler İtibariyle Kanada’nın 2002 – 2006 Dönemi Zeytinyağı İhracatı

Kanada Doları

ÜLKELER YILLAR 2002 2003 2004 2005

A.B.D 1,267,915 963,684 1,633,482 1,875,462İtalya -- -- -- 619,246Barbados -- 3,432 24,657 58,981St. Kitts-Nevis 718 5,418 872 1,823Brezilya -- -- 28,697 41,430Bermuda -- -- 3,511 42,287Taiwan -- 4,275 4,368 336Şili -- -- 12,986 45,459Japonya -- 11,075 12,413 5,414Hollanda Antilleri -- -- 4,388 3,550Diğer ülkeler 53,183 5,177 58,094 66,373TOPLAM (Tüm Ülkeler) 1,321,816 993,061 1,783,468 2,760,361

Kaynak: Kanada İstatistik Kurumu III – STANDARTLAR

Kanada Gıda İnceleme Enstitüsü (Canadian Food Inspection Agency - CFIA) pazara giren ve pazarda bulunan bütün ürünlerin gıda kanun ve yönetmeliklerine uygun olup olmadıklarını devamlı olarak kontrol etmektedir. İthal edilen veya edilecek ürünlerin, gümrük kapılarına gelmeden önce CFIA’ya numune gönderilerek önceden incelenmesi gümrük işlemlerini kolaylaştırma adına büyük yararı olacaktır. CFIA’nin yayınladığı zeytinyağı uygunluğuna ilişkin yazıda ithalatçı, dağıtıcı ve perakendecilere Kanada’daki düzenleyici kuralları bilgilendirmektedir. Söz konusu yazıya, http://www.inspection.gc.ca/english/fssa/labeti/inform/19980120e.shtml linkinden ulaşılabilmektedir. Kanada’da satışa sunulan tüm gıda ürünleri Federal Gıda ve İlaç Kanun ve Düzenlemeleri (FDR)’nin genel etiketleme ve ürün içeriğine ilişkin satandartlarına uymak zorundadır. Sebze yağlarının prina yağı veya diğer zeytinyağları ile karıştırılarak zeytinyağı olarak sunulmasına müsade edilmemektedir. Bu durum hile olarak Kabul edilmektedir. Extra Naturel veya naturel zeytinyağı olarak satılan yağların FDR’ın B.09.003 maddesine uygunluğunun yanında

18

Uluslararası Zeytinyağı Konseyi’nin standart ve tanımlarına uyma zorunluğu vardır. Gıda ve İlaç Kanunu’nun 5(1) maddesi gıdalarda sahte ve yanlış beyanatları yasaklamaktadır. Kanada Gıda ve İlaç Kanunu ve Düzenlemeleri’nin B.09.003 maddesi zeytinyağı için şu spesifikasyonları getirmiştir. B.09.003. [S]. Zeytinyağı veya Tatlı Yağ (a) Olea europaea L zeytin ağacı meyvesinden elde edilen yağ olmalıdır. (b) Yağ asit içeriği oranı yüzde olarak

(i) 56.0’dan az olmayan ve 83.0’den çok olmayan oleik asit, (ii) 7.5’dan az olmayan ve 20.0’den çok olmayan palmitik asit, (iii) 3.5’dan az olmayan ve 20.0’den çok olmayan linoleik asit, (iv) 0.5’den az olmayan ve 3.5’dan çok olmayan stearik asit, (v) 0.3’den az olmayan ve 3.5’den çok olmayan palmitoleik asit, (vi) 1.5’den çok olmayan linolenik asit, (vii) 0.05’den çok olmayan metil esterleri olarak hesaplanan myristik acid,

(c) Çok az bir miktar haricinde araşiidik asit, behenik asit, gadoleik asit veya lignoserik asit içermemelidir. (d) Olaması gerekenler

(i) 20°C’deki yağ ile 20°C’deki su ile hesaplanan, 0,910’dan az 0,916’dan çok olamya nisbi yoğunluk, (ii) 20°C’deki yağ ve ışık kaynağı olan Sodyum D-Line ile hesaplanan 1.4677’den az ve 1.4705’ten çok olmayan kırılma oranı (nD 20°C), (iii) Wijs test ile hesaplanan 75’den az ve 94’den çok olmayan iyod değeri, (iv) Her bir gram yağ için sabunlaştırma değeri 184 miligramdan den az 196 miligramdan çok olmayan potasyum hidroksit, (v) Her bir gram yağ için 6.6 miligram potasyum hidroksitten fazla olmayan asit değeri, (vi) Oleik asit olarak ifade edilen ve yüzde olarak 3.3’den fazla olmayan serbest yağ asitleri, (vii) Her bir kilo gram yağ için 20 mili eşdeğer ölçüyü geçmeyecek şekilde peroksit oksijen, (viii) Her bir kilo gram yağda 15 gramdan fazla olmayan sabunlaşmayan madde içeriği, (ix) 17’yi geçmeyen Bellier indeksi,

(e) Yarı kurutucu yağlar deneyi, prina yağı deneyi, pamuk yağı deneyi, çay yağı deneyi, susam yağı deneyine tabi tutulduğunda negatif sonuçlar vermelidir. (f) B.09.001 maddesinine rağmen rafine işlemi esnasında buharlaşma sebebiyle yerine yeteri miktarda alfa-tokoferol eğer etikette belirtilmiş ise içerebilir. Belirtilen kurallara uyulmaksızın yapılan zeytinyağı ithalatı, dağıtımı ve satışı, Gıda ve İlaç Kanunu çerçevesinde, 50.000 Kanada Doları para cezası ve/veya 6 aya kadar hapis cezası ile toplam 250.000 Kanada Doları para cezası ve/veya 3 yıla kadar hapis cezası ile yaptıtıma tabi tutulmuştur. İthalatçılar, dağıtıcılar ve perakendeciler sattıkları zeytinyağlarının kanunlar çerçevesinde belirlenen şartlara uymasından doğrudan sorumludurlar. Dökümantasyon İhracatçılar, ürünlerini satın alan Kanada’lı firmaların gerekli durumlarda ithalat izinlerinin olduğuna ve ayrıca ithal edecekleri ürün için CFIA’den sağlık sertifikalarını almış olmalarına dikkat etmelidir. CFIA (Kanada Gıda İnceleme Enstitüsü) ve CRA (Gümrük ve Gelir İdaresi) üç bölgede,

19

Anjou-Montreal, Toronto ve Vancouver, İthalat Hizmet Merkezleri kurarak dökümantasyon işlemlerini sistematik olarak yürütmektedirler. CFIA’nin Otomatikleştirilmiş İthal Referans Sistemine (Automated Import Reference System,AIRS), http://airs-sari.inspection.gc.ca internet adresinden ulaşılabilir. İhracatçılarımız bu linkden ithalat için gerekli olan armonize sistem kodlarına ve menşe bilgisine doğru şekilde ulaşabilirler. IV – İLGİLİ KURUMLAR 1. RESMİ KURUMLAR AGRICULTURE AND AGRI-FOOD CANADA Sir John Carling Building 930 Carling Avenue Ottawa, Ontario, Canada K1A 0C5 Tel.: (613) 759-1000 Faks: (613) 759-6726 Internet: www.agr.gc.ca CANADA BORDER SERVICES AGENCY A directory of CBSA offices across Canada is available through the Internet site. Internet: www.cbsa-asfc.gc.ca CANADIAN FOOD INSPECTION AGENCY 59 Camelot Drive Ottawa, Ontario, Canada K1Y 0Y9 Tel.: (613) 225-2342 Faks: (613) 228-6601 Internet: www.inspection.gc.ca HEALTH CANADA Consumer Product Safety Bureau 123 Slater St., 4th Floor, P.L. 3504D Ottawa, Ontario, Canada K1A 0K9 Tel.: (613) 946-6452 Faks: (613) 952-3039 Internet: www.hc-sc.gc.ca INDUSTRY CANADA Enquiry Services, Communications and Marketing Branch Second Floor, West Tower 235 Queen Street, Ottawa, Ontario, Canada K1A 0H5 Tel.: (613) 947-7466 Faks: (613) 954-6436 Internet: www.strategis.ic.gc.ca TRADE FACILITATION OFFICE CANADA 56 Sparks Street, Suite 300 Ottawa, Ontario, Canada K1P 5A9 Tel.: (613) 233-3925 Faks: (613) 233-7860 E-mail: tfoc@tfoc.ca Internet: www.tfoc.ca/index.php

20

2. DERNEKLER ve BİRLİKLER CANADIAN FEDERATION OF INDEPENDENT GROCERS 2235 Sheppard Ave. E., Suite 902 Willowdale, Ontario, Canada M2J 5B5 Tel.: (416) 492-2311 Faks: (416) 492-2347 Email: info@cfig.ca Internet: www.cfig.ca/contact.asp CANADIAN HEALTH FOOD ASSOCIATION 235 Yorkland Blvd., Suite 302 Toronto, Ontario, Canada M2J 4Y8 Tel: (905) 497-6939 Faks: (905) 497-3214 Internet: www.chfa.ca I.E. Canada (CANADIAN ASSOCIATION OF IMPORTERS AND EXPORTERS) 438 University Avenue, Suite 1618 Toronto, Ontario, Canada M5G 2KB Tel.: (416) 595-5333 Faks: (416) 595-8226 Internet: www.iecanada.com CANADIAN HEALTH FOOD ASSOCIATION Expo West, Expo East, Expo Québec 235 Yorkland Blvd., Ste. 302 Toronto, Ontario, Canada M2J 4Y8 Tel.: (905) 497-6939 Faks: (905) 497-3214 Internet: www.chfa.ca GROCERY INNOVATIONS CANADA 2235 Sheppard Avenue East, Suite 902 Willowdale, Ontario, Canada M2J 5B5 In Canada: 1-800-387-0175 Faks: (416) 492-2347 Internet: http://groceryinnovations.com 3. SEKTÖREL FUARLAR CANADIAN INTERNATIONAL FOOD & BEVERAGE SHOW Canadian Restaurant and Foodservices Association 316 Bloor Street West Toronto, Ontario, Canada M5S 1W5 Tel.: (416) 923-8416 Faks: (416) 923-1450 http://www.crfa.ca/tradeshows/foodbeverage/ GROCERY SHOWCASE c/o Canadian Federation of Independent Grocers 2235 Sheppard Ave. E., Suite 902 Willowdale, Ontario, Canada M2J 5B5 Tel.: (416) 492-2311 Faks: (416) 492-2347 Internet: http://www.cfig.ca/gsw.asp PACEX INTERNATIONAL 2007 Packaging Association of Canada 2255 Sheppard Avenue East, Suite E420 Toronto, Ontario, Canada M2J 4Y1 Tel: (416) 490-7860 Faks: (416) 490-7844 Internet: www.pacexinternational.com

21

SIAL International Exhibition of Food Beverages, Wine and Spirits 300 Leo-Pariseau Street, Suite 1100 P.O. Box 159, Place du Parc Montréal, Québec, Canada H2X 4A4 Tel.: (514) 289-9669 Faks: (514) 289-1034 Internet: www.sialmontreal.com/home.ch2 ETHNIC AND SPECIALTY FOOD EXPO Diversified Business Communications - Canada 421 Bentley Street, Unit 1 Markham, Ontario, Canada L3R 9T2 Tel.: (905) 948-0470 Faks: (905) 479-1364 Internet: http://www.ethnicandspecialtyfood.com/ 4. SEKTÖREL BASIN-YAYIN ORGANLARI CANADIAN GROCER 777 Bay Street Toronto, Ontario, Canada M5W 1A7 Tel.: (416) 596-5856 Faks: (416) 593-3162 Internet: www.cdngrocer.com FOOD IN CANADA One Mount Pleasant Rd., 7th Floor Toronto, Ontario, Canada M4Y 2Y5 Tel.: (416) 764-1441 Faks: (416) 764-1755 Internet: www.foodincanada.com