kapak - tebligler.meb.gov.tr · Title: Microsoft Word - kapak Author: a Created Date: 7/29/2010 10:10:20 AM

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED)

MESLEK LİSELERİNDE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ

KAYBETMİŞ BÖLÜMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

ARAŞTIRMASI

(Yayın No:42)

ANKARA – 2006

i

SUNUŞ

Genel anlamda meslekî eğitim bireyi işe hazırlama ve işi bir amaç olarak

kullanarak bireyin yeteneklerini çok yönlü geliştirme süreci olarak tanımlanabilir.

Meslekî ve teknik eğitim sisteminin temel işlevi ise bireyin istek ve yetenekleri

doğrultusunda ekonominin ve endüstrinin ihtiyaç duyduğu yeterlikleri kazanmış,

gelişmelere uyum sağlayabilecek teknik eleman yetiştirmektir.

Ülkelerin uyguladıkları meslekî eğitim programları iş alanlarındaki gelişmelere

cevap verecek şekilde sürekli değiştirmektedir. Bu bakış açısı ile programlar

değerlendirildiğinde eğitimi veren meslekî eğitim kurumlarında, geleneksel programların

yanı sıra çağın gerektirdiği sektörel programlara geçiş sağlanmalı; bu geçiş süreci, yüksek

öğretim ve orta öğretim kademelerinde eğitim-istihdam uyumu içinde değerlendirilerek

gerçekleştirilmelidir.

EARGED tarafından Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik

Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı

okullarda istihdam özelliğini kaybetmiş bölümlerin genel bir değerlendirilmesini yapmak

amacıyla “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin

Değerlendirilmesi” araştırması yapılmıştır.

Araştırmanın yapılmasına karar veren Bakanlığımız yetkililerine, araştırmanın

gerçekleşmesinde görüşleri ile katkıda bulunan araştırma kapsamındaki öğretmen, mezun

ve iş yeri sorumlularına; araştırmanın tasarlanması, işlenmesi ve yorumlanmasında emeği

geçen araştırma koordinatörü Ali AYTAŞ’a araştırma uzmanı Saniye YILMAZ’a ve tüm

emeği geçenlere teşekkür eder, araştırmanın meslekî ve teknik eğitim sistemine katkı

sağlamasını dilerim.

İbrahim DEMİRER

EARGED Başkanı

ii

ÖNSÖZ

Hızla sanayileşen ülkemizde, sanayi - hizmet sektöründeki üretim ve hizmetin

fabrikasyon ve uzmanlaşma ile yapılmasından dolayı çalışan elemanların kalifiye

olmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Meslek liseleri açılış amaçları doğrultusunda iş dünyasının ihtiyaç duyduğu

nitelikli ara eleman yetiştirme görevini yerine getirme gayreti içerisindedir. Hızlı bir

gelişim ve değişim gösteren teknolojinin okullarımızda meydana getirdiği donanım

yetersizliği piyasa ile uyumu güçleştirmektedir. İş dünyasının taleplerine uygun

öğrenciler yetiştirebildiğimiz zaman mezunlarımızın istihdam sıkıntısı da azalacaktır.

İstihdam özelliğini yitirmiş alanlarda eğitim ülke ekonomisi için bir kayıp

insanımız için ise karanlık bir gelecek demektir.

Meslek liselerinde istihdam özelliğini kaybetmiş bölümlerin değerlendirmesini

yapmak amacıyla 282 öğretmen, 950 mezun ve 282 iş yeri sorumlusunun görüş ve

değerlendirmeleri alınarak elde edilen verilerin analizi bilgisayarda SPSS programında

hazırlanarak yorumlanmıştır.

Araştırmanın yapılması için talepte bulunan Erkek Teknik Öğretim Genel

Müdürlüğü yetkililerine ve araştırmaya görüşleri ile katkıda bulunan tüm katılımcılara ve

emeği geçen personele teşekkür ederiz.

Araştırma sonuçlarının meslekî eğitim sistemimize katkı sağlamasını dileriz.

Ocak-2006

Araştırma Grubu

iii

İÇİNDEKİLER

Sayfa

SUNUŞ ……………………………………………………………………….. i

ÖN SÖZ ………………………………………………………….................... ii

İÇİNDEKİLER ………………………………………………………………. iii

TABLOLARIN LİSTESİ …………………………………………………….. viii

BÖLÜM – I

GİRİŞ 1

PROBLEM ………………………………………………….. 1

AMAÇ ………………………………………………………. 3

TANIMLARI……………......................................................... 4

KISALTMALAR ……………………………………………. 5

SINIRLILIKLAR ……………………………………………. 5

ÖNEM ……………………………………………………….. 6

BÖLÜM – 2 ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ 7

ARAŞTIRMANIN MODELİ ………………………………... 7

ARAŞTIRMANIN EVRENİ VE ÖRNEKLEMİ …………… 7

EVREN………………………………………………………. 7

ÖRNEKLEM ………………………………………………... 8

VERİ TOPLAMA VE İSTATİSTİK TEKNİKLERİ………... 8

BÖLÜM - 3

KİŞİSEL BİLGİLER 11

3.1. ÖĞRETMENLERE AİT KİŞİSEL BİLGİLER 11

3.1.1. Öğretmenin Görev Yaptığı İller …………………………….. 11

3.1.2. Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Okullar…………………….. 12

3.1.3. Öğretmenlerin Cinsiyeti ……………………………………. 14

3.1.4. Öğretmenlerin Okuldaki Görevleri …………………………. 14

iv

3.1.5. Öğretmenlerin Branşları …………………………………….. 15

3.1.6. Öğretmenleri En Son Bitirdikleri Okul ...…………………… 16

3.1.7. Öğretmenlerin Mezun Oldukları Öğrenim Düzeyi …………. 17

3.1.8. Öğretmenlerin Kıdemi ……………………………………… 17

3.1.9. Öğretmenlik Dışı Meslekî Tecrübe …………………………. 18

3.1.10. Öğretmenlerin Uygulamada Kazandıkları Tecrübeleri

Derslere Yansıtma Derecesi …………………………………

19

3.1.11. Önceki Yıllara Göre Bölümlerdeki Öğrenci Mevcudu ……… 20

3.1.12. Önceki Yıllara Göre Öğrenci Sayısındaki Düşüşün Nedenleri 20

3.2. MEZUNLARA AİT KİŞİSEL BİLGİLER 22

3.2.1. Mezunların Cinsiyetleri …………………………………….. 22

3.2.2. Mezunların İllere Göre Dağılımı …………………………… 23

3.2.3. Mezunların Alanlarında Ücretli İşte Çalışma Durumu …….. 23

3.2.4. Mezunların İş Bulma Süreleri ………………………………. 24

3.2.5. Mezun Çalışanların İş Bulmalarındaki Etkili Yöntem ……… 25

3.2.6. Mezunların Alanlarında İş Bulamama Nedenleri …………… 27

3.2.7. Mezunların Bölümlerini Tercih Nedenleri ………………….. 28

3.2.8. Mezunların Bölümlerini Tavsiye Etmeleri………………….. 29

3.2.9. Mezunların Bölümlerini Tavsiye Etmeme Nedenleri ………... 29

3.3. İŞ YERİ SORUMLUSUNA AİT KİŞİSEL BİLGİLER 30

3.3.1. İş Yerinin Bulunduğu İl ……………………………………… 30

3.3.2. İşletme Sorumlularının İş yerindeki Görevi …………………. 31

3.3.3 İş Yeri Sorumlusunun Cinsiyeti……………………………… 32

3.3.4. İş Yeri Sorumlularının Öğrenim Düzeyi …………………….. 33

3.3.5. İş Yeri Sorumlularının Meslekteki Kıdemi ………………….. 34

3.3.6. Personel Alımında Meslek Lisesi Mezunlarının Tercih

Edilmesi………………………………………………………..

34

3.3.7. Personel Alımında Meslek Lisesi Mezunlarının Tercih

Edilmeme Nedenleri ………………………………………....

36

v

BÖLÜM – 4

ANKETE KATILANLARIN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ 37

4.1. ÖĞRETMENLERİN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ 37

4.1.1. Bölümlere Öğrenci Seçiminde Uygulanan Yöntemin Bölüm

Amaçlarına Uygunluğu ……………………………………..

37

4.1.2. Bölümde Uygulanan Öğretme - Öğrenme Yöntemlerinin

Program Amaçlarına Uygunluğu ……………………………

38

4.1.3. Bölüme Ait Atölye/Laboratuvar Donanımının Öğretme

- Öğrenmeye Uygunluğu …………………………………….

39

4.1.4. Programların Gerçekleştirilmesinde Bölüm İçin Ayrılan

Ödeneğin Yeterliği …………………………………………..

40

4.1.5. Bölüm Eğitim Programlarının Öğrencileri İş Hayatına

Hazırlama Yeterliği ………………………………………….

41

4.1.6. Staj Yapıları İş Yeri Ortamının Eğitim Program Amaçlarına

Uygunluğu ……………………………………………………

42

4.1.7. Mezunların Yöreleri Dışında Alanlarında İş Bulmaları .……... 43

4.2. MEZUNLARIN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ 44

4.2.1. Bölümlerde Kullanılan Araç-Gereçlerin Eğitim Faaliyetleri

İçin Yeterliği ………………………………………………….

44

4.2.2. Mezunların Meslekî Tutum ve İş Alışkanlıklarının İş Hayatına

Uygunluğu ………………….....................................................

45

4.2.3. Okulda ve İşletmelerde Verilen Meslekî Bilgilerin Uyumu … 46

4.2.4. Okulda ve İşletmelerde Kazandırılan Meslekî Becerilerin

Uyumu ……………………………………………………….

47

4.2.5. Beceri Eğitimi Alınan İşletmelerdeki Teknik İmkânların

Yeterliği ……………………………………………………...

48

4.2.6. Beceri Eğitimi Alınan İşletmelerdeki Teknik İmkânların

Öğrenci Kullanımına Sunulması ……………………………..

49

4.2.7. Mezunların Yörenin Ara Kademe İnsan Gücü İhtiyacını

vi

Sayısal Olarak Karşılama Yeterliği …………………………. 50

4.3. İŞ YERİ SORUMLULARININ EĞİTİME İLİŞKİN

GÖRÜŞLERİ

51

4.3.1. İş yeri Ortamının Meslekî Eğitime Uygunluğu………………. 51

4.3.2. Mezun Niteliklerinin İş yeri Amaçlarına Uygunluğu………... 52

4.3.3. Eğitim Programlarının İş Hayatının Taleplerine Uygunluğu… 53

4.3.4. Mezunların Yörelerinde Kendi Alanlarında İş Bulmaları…… 54

4.4. ARAŞTIRMA KAPSAMINA ALINAN GRUPLARIN

EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

55

4.4.1. Sınıf Ortamında Kullanılan Ders Araç – Materyallerin Eğitim

ve Öğretim Faaliyetinde Yeterliği ………………….................

55

4.4.2. İş Yerlerinde Verilen Eğitimin Öğrencileri İş Hayatına

Hazırlaması……………………………………………………

56

4.4.3. Bölüm Mezunlarının Alanlarında İş Bulması ……………….. 57

4.4.4. Verilen Eğitimin Mezunların İlgi, İstek ve Yeteneklerine

Uygunluğu …………………………………………………...

59

4.4.5. Mezunlara Meslekî Bilgilerin Kazandırılması………………. 61

4.4.6. Okulda Meslekî Becerilerin Kazandırılması............................. 62

4.4.7. Teorik Meslek Derslerinin Öğrencileri İş Hayatına

Hazırlaması .………………………………………………….

64

4.4.8. Uygulamalı Meslek Derslerinin Öğrencileri İş Hayatına

Hazırlama Yeterliği…………………………………………..

66

4.4.9. Öğrencilere Staj Yerlerinde Mesleklerinin Gerektiği İşlerde

Çalışma Fırsatı Verilmesi …………………………………....

68

4.4.10. Öğrencilerin Meslekî Beceri Kazanmalarında İş yeri

Sahiplerinin Yardımcı Olması ………………………………..

70

4.4.11. Yörenin Ara Kademe İş Gücü İhtiyacını Karşılamada

Mezunların Niteliklerinin Uygunluğu ………………………..

71

vii

BÖLÜM – 5

GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER 74

5.1. MEZUNLARA AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER……. 74

5.2. ÖĞRETMENLERE AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER... 75

5.3. İŞ YERİ SORUMLULARINA AİT GENEL GÖRÜŞ VE

ÖNERİLER …………………………………………………..

76

BÖLÜM - 6

ÖZET, SONUÇ VE ÖNERİLER 77

6.1. ÖZET ………………………………………………………... 77

6.2. SONUÇ ……………………………………………………… 79

6.3. ÖNERİLER …………………………………………………. 84

KAYNAKÇA ……………………………………………………………….. 86

EKLER ………………………………………………………………………. 87

viii

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo

No Tablo Adı

SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİNCE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ

YİTİRDİĞİ BELİRTİLEN BÖLÜMLER LİSTESİ ………………...

10 3.1 ÖĞRETMENLERİN GÖREV YAPTIKLARI İLLERE GÖRE

DAĞILIMI …………………………………………………………..

12 3.2

ÖĞRETMENLERİN GÖREV YAPTIKLARI OKULLARA GÖRE

DAĞILIMI …………………………………………………………..

13 3.3 ÖĞRETMENLERİN CİNSİYETLERE GÖRE DAĞILIMI………. 14

3.4 ÖĞRETMENLERİN OKULDAKİ GÖREVLERİNE GÖRE

DAĞILIMI …………………………………………………………..

14 3.5 ÖĞRETMENLERİN BRANŞLARA GÖRE DAĞILIMI…………... 15

3.6 ÖĞRETMENLERİN EN SON BİTİRDİKLERİ OKULLARA

GÖRE DAĞILIMI …………………………………………………...

16 3.7 ÖĞRETMENLERİN EĞİTİM DÜZEYİNE GÖRE

DAĞILIMI …………………………………………………………..

17 3.8 ÖĞRETMENLERİN KIDEM DAĞILIMI………………………….. 17

3.9 ÖĞRETMENLİK DIŞI MESLEKÎ TECRÜBE DAĞILIMI………... 18

3.10 ÖĞRETMENLİK DIŞI MESLEKÎ TECRÜBENİN DERSLERE

YANSITILMASI …………………………………………………….

19 3.11 ÖNCEKİ YILLARA GÖRE BÖLÜMLERDEKİ ÖĞRENCİ

SAYISINDAKİ DEĞİŞİM…………………………………………...

20 3.12 ÖNCEKİ YILLARA GÖRE ÖĞRENCİ SAYISINDAKİ DÜŞÜŞ

NEDENLERİ ………………………………………………………...

21 3.13 MEZUNLARIN CİNSİYETLERİNE GÖRE DAĞILIMI …….......... 22

3.14 MEZUNLARIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI 23

3.15 MEZUNLARIN ALANLARINDA ÜCRETLİ İŞTE ÇALIŞMA

DURUMLARI…………………………………………………..........

24

ix

3.16 MEZUNİYETTEN SONRA ÇALIŞANLARIN İŞ BULMA

SÜRELERİ …………………………………………………...…

25

3.17 MEZUN ÇALIŞANLARIN İŞ BULMA YÖNTEMLERİ …….. 26

3.18 MEZUNLARIN ALANLARINDA İŞ BULAMAMA

NEDENLERİ ……………………………………………………

27

3.19 MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ TERCİH NEDENLERİ……. 28

3.20 MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ BAŞKALARINA TAVSİYE

ETMELERİNE GÖRE DAĞILIMI…………………………….

29

3.21 MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ BAŞKALARINA TAVSİYE

ETMEME NEDENLERİ ………………………………………..

30

3.22 İŞ YERİNİN BULUNDUĞU İLLERE GÖRE DAĞILIMI ……. 31

3.23 İŞ YERİ SORUMLULARININ İŞLETMEDEKİ GÖREV

DAĞILIMI ………………………………………………………

32

3.24 İŞ YERİ SORUMLULARININ CİNSİYETE GÖRE

DAĞILIMI ………………………………………………………

33

3.25 İŞ YERİ SORUMLULARININ ÖĞRENİM DÜZEYLERİ …… 33

3.26 İŞ YERİ SORUMLULARININ KIDEM DAĞILIMI ………….. 34

3.27 PERSONEL ALIMINDA MESLEK LİSESİ MEZUNLARININ

TERCİH EDİLMESİ…………………………………………….

35

3.28 MESLEK LİSESİ MEZUNLARININ TERCİH EDİLMEME

NEDENLERİ ……………………………………………………

36

4.1 BÖLÜMLERE ÖĞRENCİ SEÇİMİNDE UYGULANAN

YÖNTEMİN BÖLÜM AMAÇLARINA UYGUNLUK

DERECESİ ……………………………………………………...

37

4.2 BÖLÜMDE UYGULANAN ÖĞRETME-ÖĞRENME

YÖNTEMLERİNİN PROGRAM AMAÇLARINA

UYGUNLUK DERECESİ…………………………………….....

38

x

4.3 BÖLÜME AİT ATÖLYE/LABORATUVAR DONANIMININ

ÖĞRETME-ÖĞRENMEYE UYGUNLUK DERECESİ ……….

39

4.4. BÖLÜM İÇİN AYRILAN ÖDENEĞİN YETERLİĞİ ………… 40

4.5 BÖLÜM EĞİTİM PROGRAMLARININ ÖĞRENCİLERİ İŞ

HAYATINA HAZIRLAMA YETERLİĞİ ……………………...

41

4.6 STAJ YAPILAN İŞ YERİ ORTAMININ EĞİTİM

PROGRAMI AMAÇLARINA UYGUNLUĞU…………………

42

4.7 MEZUNLARIN YÖRELERİ DIŞINDA ALANLARINDA İŞ

BULMA DURUMU……………………………………………..

43

4.8 BÖLÜMLERDE KULLANILAN ARAÇ-GEREÇLERİN

EĞİTİM İÇİN YETERLİĞİ …………………………………….

44

4.9 MEZUNLARIN EĞİTİM MESLEKÎ TUTUM VE İŞ

ALIŞKANLIKLARININ İŞ HAYATINA UYGUNLUK

DERECESİ ……………………………………………………...

45

4.10 OKULLARDA VE İŞLETMELERDE VERİLEN MESLEKÎ

BİLGİLERİN UYUMU………………………………………….

46

4.11 OKULDA VE İŞLETMELERDE KAZANDIRILAN MESLEKÎ

BECERİLERİN UYUM DERECESİ …………………………...

47

4.12 BECERİ EĞİTİMİ ALINAN İŞLETMELERDEKİ TEKNİK

İMKÂNLARIN YETERLİĞİ …………………………………..

48

4.13 BECERİ EĞİTİMİ ALINAN İŞLETMELERDEKİ TEKNİK

İMKANLARIN KULLANIMA SUNULMASI ………………...

49

4.14 MEZUNLARIN YÖRENİN ARA KADEME İNSAN GÜCÜ

İHTİYACINI SAYISAL OLARAK KARŞILAMASI ………….

50

4.15 İŞ YERİ ORTAMININ MESLEKÎ EĞİTİME UYGUNLUK

DERECESİ ……………………………………………………...

51

4.16 MEZUN NİTELİKLERİNİN İŞ YERİ AMAÇLARINA

UYGUNLUK DERECESİ ………………………………………

52

xi

4.17 EĞİTİM PROGRAMLARININ İŞ HAYATININ

TALEPLERİNE UYGUNLUĞU………….………………….…

53

4.18 MEZUNLARIN YÖRELERİNDE KENDİ ALANLARINDA İŞ

BULMA DURUMU……………………………………………..

54

4.19 SINIF ORTAMINDA KULLANILAN DERS-ARAÇ VE

MATERYALLERİN YETERLİLİK DERECESİ……………….

55

4.20 İŞ YERLERİNDE VERİLEN EĞİTİMİN ÖĞRENCİLERİ İŞ

HAYATINA HAZIRLAMA DERECESİ ………………………

57

4.21 BÖLÜM MEZUNLARININ ALANLARINDA İŞ BULMA

DERECESİ ……………………………………………………...

58

4.22 VERİLEN EĞİTİMİN MEZUNLARIN İLGİ, İSTEK VE

YETENEKLERİNE UYGUNLUK DERECESİ ………………..

59

4.23 MEZUNLARA MESLEKÎ BİLGİLERİN KAZANDIRILMA

DERECESİ ………………………………...................................

62

4.24 OKULDA MESLEKÎ BECERİLERİN KAZANDIRILMA

DERECESİ ………………………………...................................

63

4.25 TEORİK MESLEK DERSLERİNİN ÖĞRENCİLERİ İŞ

HAYATINA HAZIRLAMADA UYGUNLUK DERECESİ……

65

4.26 BÖLÜMDEKİ UYGULAMALI MESLEK DERSLERİNİN

ÖĞRENCİLERİ İŞ HAYATINA HAZIRLAMA UYGUNLUK

DERECESİ ……………………………………………………...

67

4.27 ÖĞRENCİLERE STAJ YERLERİNDE MESLEKLERİNİN

GEREKTİĞİ İŞLERDE ÇALIŞMA FIRSATI VERİLME

DÜZEYİ …………………………………………………………

68

4.28 ÖĞRENCİLERİN MESLEKÎ BECERİ KAZANMALARINDA

İŞ YERİ SAHİPLERİNİN YARDIMCI OLMA DERECESİ …..

70

4.29 YÖRENİN ARA KADEME İŞ GÜCÜ İHTİYACINI

KARŞILAMADA MEZUNLARIN NİTELİKLERİNİN

UYGUNLUK DERECESİ ………………………………………

72

xii

5.30 MEZUNLARA AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER………….. 74

5.31 ÖĞRETMENLERE AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER…...... 75

5.32 İŞ YERİ SORUMLULARINA AİT GENEL GÖRÜŞ VE

ÖNERİLER ………………………………………………………..

76

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YAYINLARI ..........................................

Yardımcı Kaynak Kitapları Dizisi .................................................................

EARGED Başkanlığı’nın isteği ile 300 adet basılmıştır.

ISBN: 975-11-2699-1

Yayın hakkı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığına aittir.

Kaynak gösterilerek iktibas edilebilir.

1

BÖLÜM – 1

GİRİŞ

Bu bölümde, Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü,

Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel

Müdürlüğüne bağlı okullardaki “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş

Bölümlerin Tespiti”ne yönelik araştırmanın problemi, amaçları, sınırlılıkları, önemi ve

kullanılan başlıca terimlerin tanımı yapılmıştır.

PROBLEM

Genel olarak bir ülkenin gelişimini etkileyen en önemli faktörler doğal kaynaklar

ve insan gücüdür. Yönetim, sermaye ve girişimcilik de bu faktörlere ilave edilebilir. İnsan

gücü ve doğal kaynaklardan gereği gibi yararlanarak yüksek düzeyde üretim sağlamak bir

ülkenin gelişimi için temel unsurlardandır. Doğal kaynaklardan en iyi şekilde

yararlanmak da insan gücünün bu konuda yetiştirilmesine bağlıdır, bu da ancak eğitim ile

mümkündür.

Eğitimin amacı; insanları hayata hazırlamak, sosyal ilişkilerini geliştirmek,

çalışanlara işlerini daha iyi yapma imkânı sağlamak ve üst görevlere hazırlamaktır..

Eğitimin temel amacı, insanı yaşadığı sürece mutlu edecek erdemlere sahip kılmaktır.

Bunun için eğitim; bilime, sanata, teknolojiye dayalı ve uygulamalara yer veren çağdaş

programlarla yapılmalıdır. Çağdaş eğitim, doğru düşünebilme yeteneği ve inisiyatif

kullanma ile doğru orantılıdır.

Bu amacı gerçekleştirmek için kalkınma planları ve millî eğitim şûralarında da

belirtildiği gibi meslekî eğitim kurumlarını üretim ve hizmet sektörleriyle uyumlu

biçimde geliştirmek, bu sektörlerin nitelikli iş gücüne olan gereksinimlerini karşılamak,

meslekî eğitim sürecinde yerel ve bölgesel özellikleri dikkate almak gerekmektedir.

2

Sosyal açıdan meslekî eğitim her bireyde bir meslek ihtiyacı ve ilgisi olduğu, her

bireyin toplumsal faaliyetlere katılma ihtiyacı duyduğu, toplumun ise bireyin toplumsal iş

bölümüne katılması ilkesine dayanır. Genel anlamda sanayinin ve iş alanlarının ara

eleman ihtiyacını karşılama amacına yönelen meslekî ve teknik eğitim, hızla değişen

teknolojik bilgi, üretim yöntemleri ve endüstri ihtiyaçlarına cevap verebilmek için

dinamik bir yapı sergilemektedir.

Son yıllarda hızla yaygınlaşan “toplam kalite yönetimi” anlayışının müşteri

memnuniyetini esas alan yapısıyla meslekî eğitimin kalitesini artırması beklenmektedir.

Meslekî ve teknik eğitimin temel prensiplerinin toplam kalite yönetimi anlayışıyla

değerlendirilmesi, “toplam kalite yönetimi” anlayışının meslekî teknik eğitime

uygulanmasında üzerinde durulması gereken önemli noktalardan biridir.

Gelişen teknoloji ile devamlı olarak yeni araçlar ve süreçler ortaya çıkmaktadır.

İşçi ve yöneticilerin bu yeni araç ve süreçleri etkili olarak kullanabilmeleri verimlilik için

şarttır. Makineler, eskiden elle yapılan birçok işi yaptığından günümüz çalışanı, mekanik

becerilerden çok süratli ve verimli düşünme ile karar verme yeteneğine ihtiyaç

duymaktadır. Richards'a göre verim = mekanik beceri + teknik bilgi + meslekî yetenek

olup eğitim ile verimliliği arttırmak mümkündür. Bu da meslekî eğitimin ekonomik

temelini oluşturmaktadır.

Meslekî eğitim, genel eğitime oranla doğal olarak daha pahalıdır. Pahalı bir

yatırım olan ve ara insan gücü yetiştirmeyi amaçlayan meslek okullarının yapılacağı yer

ve bölgeler seçilirken, gerekli çevre etütlerini gerçekçi yapmak gerekir. Eğitimi verilecek

meslek alanlarının seçimi yapılırken bölgenin kalkınmasını destekleyecek, mezunların o

bölgede istihdam edilebileceği ve yöredeki halkın ihtiyacını karşılayacak alanları tercih

etmek gerekmektedir. Dolaysıyla mezunlar, okulun bulunduğu yörede istihdam

edilebilecek ve eğitimini aldığı iş alanlarının bulunduğu yörelerden göç etmeyecek veya

başka alanlarda çalışmak zorunda kalmayacak böylece iş gücü israfı olmayacaktır.

Ancak, meslekî eğitimin pahalı bir eğitim olması nedeniyle bilim ve teknolojide meydana

gelen gelişmelere paralel olarak atölye, laboratuvar ve diğer birimlerin donanımını

3

yapmak büyük yatırımları gerektirmektedir. Yalnızca kamusal kaynaklarla gerekli

meslekî eğitim alt yapısının karşılanması mümkün değildir. İş çevrelerinin meslek lisesi

mezunlarını kullanan kesim olarak maliyetlerin paylaşmasına katkısı da sınırlıdır.

Ayrıca bilim ve teknolojide ortaya çıkan gelişmeler, günümüzde hemen bütün

mesleklerde yeterlikleri hızla değiştirmekte; her geçen gün yeni meslek alanlarını ortaya

çıkarmaktadır. Mesleklerin yapısında kendisini gösteren bu değişimler, çalışma

mekanları, donanımları, anlayış, iletişim ve ulaşım imkânlarını köklü biçimde

etkilemektedir.

Meslek liselerinin temel amacı ara kademe insan gücü yetiştirmektir. Ancak

temel bir gerçek de meslekî eğitimden mezun olan öğrencilerin ciddi bir bölümü iş gücü

piyasasının istemlerini karşılamada meslekî yeterlilikleri yönüyle arzu edilen düzeyde

değildir.

Çağdaş teknolojideki çok hızlı gelişim ve değişim, meslekî eğitim kurumlarına

gereğince yansımamaktadır. Bunun sonucu, eğitim sistemimiz iş alanlarının gereksinimi

olan bilgi, tutum ve beceri düzeyi yüksek nitelikli ara insan gücünü karşılayamamaktadır.

Dolaysıyla eğitim ve iş yaşamı arasındaki uçurum da kapatılamamaktadır.

Meslek liselerinde eğitimi verilmekte olan meslek alanlarının iş hayatındaki

geçerliğinin ve istihdam durumlarının genel bir değerlendirmesinin yapılması bu

araştırmanın problemini oluşturmaktadır.

AMAÇ

Araştırmanın temel amacı, Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel

Müdürlüğü, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel

Müdürlüğüne bağlı “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespiti”

konusunda genel bir değerlendirme yapmaktır. Bu genel amaç doğrultusunda:

4

A) Meslek dersleri öğretmenleri, mezunlar ve iş yeri sorumlularının;

1. Kişisel özellikleri nasıldır?

2. Eğitimi verilen meslek alanı programların iş hayatındaki geçerliliğine ilişkin

görüş ve önerileri nelerdir?

3. Meslek liselerinde verilmekte olan meslekî eğitimin geliştirilmesi için görüş ve

önerileri nelerdir?

4. Mezunların iş bulmada karşılaştıkları sorunlar ile çözüm önerilerine ilişkin

görüş ve önerileri nelerdir?

B) İş yeri sorumluları,

1. Çalıştırdıkları meslek lisesi mezunlarının aldıkları meslekî eğitimi ne derece

yeterli bulduklarını tespit etmektir.

TANIMLAR

Araştırmada aşağıdaki terimlerden yararlanılmıştır;

Bakanlık: Millî Eğitim Bakanlığını,

Meslek Lisesi : Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü,

Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel

Müdürlüğüne bağlı meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarını,

Bölüm : Öğrenciye seçtiği meslekte işe giriş için gerekli bilgi, beceri ve

alışkanlıkları ve yeteneklerini geliştirmeyi amaçlayan programların verildiği her bir

birimi,

Okul Müdürü: Meslek liselerindeki okul müdürlerini,

Meslek Dersleri Öğretmeni: Meslek liselerindeki meslek derslerine giren

öğretmenleri,

Mezun: Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız

Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne

bağlı meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarını bitiren bireyi,

5

İş Yeri Yöneticisi: Bir işletmede iş yerinden ve iş yerinde çalışanlardan sorumlu

kişiyi ifade etmektedir.

KISALTMALAR

MEB (Bakanlık) : Millî Eğitim Bakanlığı

E.T.Ö.G.M. : Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü

K.T.Ö.G.M. : Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü

T.T.Ö.G.M : Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü

EARGED : Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı

3308 SAYILI KANUN: Meslekî Eğitim Kanunu

ÖĞRENCİ: Meslek Lisesi Mezunu (E.T.Ö.G.M, K.T.Ö.G.M ve T.T.Ö.G.M bağlı

öğretim kurumları mezunları)

STAJ: Beceri Eğitimi ( Meslek Lisesi Öğrencilerinin son sınıfta okurken iş

yerlerinde yaptıkları uygulama eğitimi)

SINIRLILIKLAR

Araştırmanın belirlenen amaçlara ulaşabilmesi için aşağıdaki sınırlamalara

gidilmiştir.

1. Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik Öğretim Genel

Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı olarak eğitim veren

Ek-1 listedeki bölümlerin bulunduğu meslek liseleri,

2. Bu meslek liselerinin bahsedilen bölümlerinin meslek dersleri öğretmenleri,

3. Ek-1 listedeki bölümleri kapsayan meslek liselerinin 2002-2003 öğretim yılı

mezunları,

4. Ek-1 listedeki bölümleri kapsayan meslek liselerinin 2002-2003 öğretim yılı

mezunlarının son sınıfta iken staj gördüğü iş yerleri sorumluları

ile sınırlıdır.

6

ÖNEM

Bilim ve teknolojide meydana gelen hızlı değişmeler, iletişimin artması, hızlı

bilgi alışverişi ve ulaşımın kolaylaşması ülkemiz endüstrisine çok boyutlu bir yapı

kazandırmakta ve buna paralel olarak nitelikli ara insan gücüne olan ihtiyacımız giderek

artmaktadır. Nitelikli iş gücünün yetiştirildiği meslekî ve teknik eğitim kurumlarının,

teknolojide meydana gelen bu değişikliklerin paralelinde kendisini yenilemesi, yeni

koşullara ayak uydurması ve iş hayatının talep ettiği niteliklere sahip bireyleri yetiştirmesi

gerekmektedir.

Bu nedenle bilim ve teknolojideki gelişmelerin, meslekî ve teknik öğretim

kurumlarında ki mevcut bölümlerde nasıl bir değişiklik meydana getirdiği hususunun

araştırılması gerekmektedir. Mevcut bölümlerinin istihdam özelliğini koruyup

korumadığının tespit etmek gerekir. Teknolojik gelişmelere uygun değişimler yapılmadığı

takdirde meslekî ve teknik eğitim kurumlarından beklenen verimin sağlanması güç

olacaktır.

Bu araştırma ile meslek liselerinde istihdam özelliğini yitirmiş bölümlerin

tespitinin yapılması planlanmaktadır. Araştırma bulguları, meslek liselerindeki

geçerliliğini yitirmiş bölümlerin ortaya çıkarılması ve bu alanlarda gereksiz eğitim

verilmesinin sona erdirilmesi ile kaynak ve iş gücü kaybının önlenmesi yönünden

önemlidir.

7

BÖLÜM – 2

ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

Araştırmanın amacına yönelik olarak bu bölümde araştırmanın modeli, evren ve

örneklemi, veri toplama teknikleri ile veri çözümleme yöntemleri açıklanmıştır.

ARAŞTIRMANIN MODELİ

Araştırma için, Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim ve Kız Teknik

Öğretim ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı meslek liselerinden

mezun öğrenci sayılarına ilişkin kaynaklar taranmıştır. Bu yönüyle araştırma, belgesel

tarama türünden bir çalışmadır.

Diğer taraftan, araştırma Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik

Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı

meslek liselerinde görev yapan meslek dersleri öğretmenleri ve iş hayatındaki iş yerleri

sorumlularının eğitimi verilen alanlarındaki istihdam durumları hakkındaki görüşlerinin

değerlendirilmesi amacıyla üç ayrı grup için hazırlanan anket formları ile görüş ve

önerileri alınmıştır. Araştırma raporu, ilgili grupların görüş ve önerileri doğrultusunda

hazırlanmıştır. Bu yönüyle araştırma betimsel nitelik taşımaktadır.

ARAŞTIRMANIN EVRENİ VE ÖRNEKLEMİ

Evren

Araştırmanın evreni; Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik

Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı Ek-1

listedeki 44 bölüm, bu bölümlerin 1880 meslek dersi öğretmeni, 2002-2003 öğretim

yılının 6634 mezunu ve bu mezunların son sınıfta iken staj yaptıkları 1880 iş yerinin

sorumlularından oluşmaktadır.

8

Belirlenen bu evren, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonunun Eğitim ve

Planlama Müdürlüğü biriminin ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin konu ile ilgili

yaptığı inceleme sonuçları ve Millî Eğitim Bakanlığına bağlı Araştırma Planlama ve

Koordinasyon Kurulu Başkanlığının istatistiki bilgilerine göre tespit edilmiştir.

Örneklem

Araştırmanın örneklemini; 7 coğrafî bölgeden her bölgeyi sosyal ve coğrafî

anlamda temsil edecek iki il olmak üzere toplam 14 il rastgele erişim (random) metodu

ile belirlenmiştir.

Örneklem kapsamına alınan 14 ildeki Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne

bağlı 22, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı 14,Ticaret ve Turizm Öğretimi

Genel Müdürlüğüne bağlı 11 okulda 18 bölüm (Ek-1), 282 meslek dersleri öğretmeni,

202-2003 öğretim yılı 950 mezun ve bu mezunların son sınıfta iken staj yaptıkları 282 iş

yeri sorumlusu seçkisiz örneklem tekniğinden yararlanılarak tespit edilmiş ve anket

uygulanmıştır.

VERİ TOPLAMA VE İSTATİSTİK TEKNİKLERİ

Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü

ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı “Meslek Liselerinde İstihdam

Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespiti” araştırması için sivil toplum örgütlerince

güncelliğini yitirdiği ifade edilen Ek-1 listesindeki bölümlere ve örneklem kapsamına

alınan illerdeki okullara göre “Öğretmen anketi”, “Öğrenci Anketi” ve “İş Yeri

Sorumlusu Anketi” olmak üzere üç çeşit anket formu geliştirilmiştir.

Araştırma kapsamına alınan gruplara uygulanacak anketler sonucu elde edilecek

veriler, frekans ve yüzdeler şeklinde hesaplanarak tablolarda gösterilmiştir. Anketlerde,

gruplara ortak sorulan sorulara verilen cevaplar arasındaki ilişkileri gösterebilmek için

çapraz tablolar oluşturulmuştur.

9

Anketlerde (form l,ll.lll) bazı soruların cevaplandırılmasında ve

değerlendirilmesinde, beş ile bir arasında değişen beşli likert ölçeği kullanılmıştır.

Aritmetik ortalamaya göre yorumlamalar yapılırken;

1 - 1.80 Hiç

1.81 - 2.60 Çok Az

2.61 - 3.40 Kısmen

3.41 - 4.20 Oldukça

4.21 - 5.00 Çok

olarak değerlendirilmiştir.

Anketlerde boş ve geçersiz olan cevaplar dikkate alınmamıştır. Beşli ölçeğin

kullanıldığı anket sorularına verilen cevapların aritmetik ortalaması ve standart sapması

hesaplanmış ve çoklu gruplar arasındaki ilişkinin belirlenmesinde Kay-kare metodu,

gruplara ortak sorulan sorularda grupların aritmetik ortalamaları arasındaki farkın test

edilmesi için t-testi kullanılmıştır. Ortalamalar arasındaki farkın belirlenmesinde 0.05

anlamlılık düzeyi esas alınmıştır.

10

SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİNCE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ YİTİRDİĞİ BELİRTİLEN

BÖLÜMLER LİSTESİ

Sıra No Kapsama Alınan Bölümler

1 Bankacılık 2 Dış Ticaret 3 Ev Yönetimi ve Beslenme 4 Kooperatifçilik 5 Kurum Beslenmesi 6 Mahallî İdareler 7 Yönetim ve Ticaret Sekreterliği 8 Gazetecilik 9 Ağırlama ve Gıda Teknolojisi

10 Ahşap Yat İnşaa 11 Çay Teknolojisi 12 Çinicilik Ve Seramik Şekillendirme 13 Gemi Makinaları 14 Güverte 15 İç Mekan Tasarım 16 Model 17 Seramik 18 Seyahat Acenteciliği 19 Su Ürünleri 20 Proses 21 Uçak Bakım Teknisyenliği ve Elektroniği 22 Gemi İnşaa 23 Ayakkabıcılık 24 Döküm 25 Metal İşleri 26 Nakış 27 Tesviye 28 Yapı 29 Yapı Ressamlığı 30 Plastik Sanatlar 31 Dokuma 32 Grafik 33 Harita Ve Kadastro 34 İplik 35 İzabe 36 Kalıp 37 Kat Hizmetleri 38 Kimya 39 Restorasyon 40 Sigortacılık 41 Tasarım Teknolojisi 42 Tıp Elektroniği 43 Turizm Endüstrisi ve Servis Hizmetleri 44 Örme Teknolojisi

11

BÖLÜM - 3

KİŞİSEL BİLGİLER

Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik

Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı

meslek liselerinde istihdam özelliğini kaybetmiş bölümleri tespit etmek amacıyla yapılan

“Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti Araştırma’sına

da” meslek dersi öğretmenine, 2002-2003 öğretim yılı mezunlarına ve bu dönem

mezunlarının beceri eğitimi aldıkları iş yeri sorumlularına ait bulgular ve yorumlar yer

almaktadır.

3.1. ÖĞRETMENLERE AİT KİŞİSEL BİLGİLER

Bu bölümde, adı geçen meslek liselerinde istihdam özelliğini kaybetmiş

bölümleri tespit etmek amacıyla yapılan “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini

Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti Araştırma’sına da” meslek dersi öğretmenlerine ait

bulgular ve yorumlar yer almaktadır.

3.1.1. Öğretmenin Görev Yaptığı İller

Tablo 3.1’de öğretmenlerin görev yaptıkları illere göre dağılımı yer almaktadır.

Araştırma kapsamına alınan illere göre öğretmenlerin, % 14.8’i İzmir’den,

% 14.4’ü Ankara’dan, % 13.2’si İçel’den, % 13.1’i Eskişehir’den, % 7.2’si Denizli’den,

% 6.4’ü Trabzon’dan, % 5.9’u Hatay’dan, % 5.1’i Zonguldak’tan, % 4.2’i Malatya’dan,

% 3.8’i Edirne ile Elazığ’dan, % 3’er Batman ile Çanakkale’den ve % 2.1’i Şanlıurfa’dan

katılmıştır.

12

TABLO 3.1

ÖĞRETMENLERİN GÖREV YAPTIKLARI İLLERE GÖRE

DAĞILIMI

İl Adı Öğretmen

f % İzmir 35 14,8 Ankara 34 14,4 Eskişehir 31 13,1 İçel 31 13,2 Denizli 17 7,2 Trabzon 15 6,4 Hatay 14 5,9 Zonguldak 12 5,1 Malatya 10 4,2 Edirne 9 3,8 Elazığ 9 3,8 Batman 7 3,0 Çanakkale 7 3,0 Şanlıurfa 5 2,1

Toplam 236 100

3.1.2. Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Okullar Öğretmenlerin görev yaptıkları okullara göre dağılımı Tablo 3.2’de yer

almaktadır.

Araştırma kapsamına alınan öğretmenlerin, % 14.9’u İzmir’de, % 14.3’ü

Ankara’da, % 13.2’si İçel ve Eskişehir’de, % 6.4’ü Trabzon’da, % 5.9’u Denizli ve

Hatay’da, % 5’i Zonguldak’ta, % 4.3’ü Malatya’da, % 3.8’i Elazığ ve Edirne’de, % 3’ü

Batman’da, % 2.9’u Çanakkale’de, % 2.1’i oranında Şanlıurfa’da görev yaptıkları

görülmektedir.

13

TABLO 3.2

ÖĞRETMENLERİN GÖREV YAPTIKLARI OKULLARA GÖRE DAĞILIMI

Okul adı Öğretmen f %

Eskişehir Yunus Emre ML 16 6,8 Mersin Atatürk EML 15 6,4 Trabzon merkez EML 12 5,1 İzmir Çınarlı EML 11 4,7 İzmir Atatürk EML 9 3,8 İçel And. EML 9 3,8 Hatay TML 9 3,8 Ankara Yapı ML 9 3,8 Eskişehir Gazi Anadolu Meslek ve ML 8 3,4 Denizli Şehit EML 8 3,4 Malatya Yunus Emre EML 7 3 Ankara İskitler EML 7 3 Zonguldak Anadolu KML 6 2,5 Denizli KML 6 2,5 Edirne KML 6 2,5 Zonguldak Anadolu EML 6 2,5 Ankara Elmadağ METEM 6 2,5 İzmir Bornova KML 6 2,5 Elazığ 100 EML 6 2,5 Çanakkale Biga TL ve EML 5 2,1 Şanlıurfa EML 5 2,1 Eskişehir Atatürk EML 4 1,7 Ankara Yıldırım Beyazıt KML 4 1,7 Batman EML 4 1,7 İçel And. KML 4 1,7 Ayrancı Ticaret Meslek Lisesi 3 1,3 Tire KML 3 1,3 Antakya TML 3 1,3 Eskişehir TML 3 1,3 İzmir Cumhuriyet TML 3 1,3 Malatya KML 3 1,3 İzmir Şehit Fethibey TML 3 1,3 Elazığ TML 3 1,3 Denizli TML 3 1,3 İçel Mezitli TML 3 1,3 Batman TML 3 1,3 Trabzon KML 3 1,3 Edirne Uzunköprü EML 3 1,3 Antakya AKM ve KML 2 0,8 Çanakkale Armator ML 2 0,8 Ankara Anafartalar TML 2 0,8 Ankara Aliye Yahşi Anadolu Meslek ve ML 2 0,8 Ankara Gaziosmanpaşa KML 1 0,4

Toplam 236 100,0

14

3.1.3. Öğretmenlerin Cinsiyeti

Aşağıdaki Tabloda araştırma kapsamındaki öğretmenlerin, % 74.2’sini erkekler,

% 25’ini kadınlar oluşturmaktadır. Bu bulgulara göre meslek liselerinde görev yapan

öğretmenlerin büyük çoğunluğunun erkeklerden oluştuğu söylenebilir.

TABLO 3.3

ÖĞRETMENLERİN CİNSİYETLERE GÖRE DAĞILIMI

Cinsiyet Öğretmen

f % Kadın 59 25,0 Erkek 175 74,2 Boş/Geçersiz 2 0,8

Toplam 236 100

3.1.4. Öğretmenlerin Okuldaki Görevleri

TABLO 3.4

ÖĞRETMENLERİN OKULDAKİ GÖREVLERİNE GÖRE

DAĞILIMI

Okuldaki Görevi Öğretmen

f % Müdür Yardımcısı (Meslek Dersi öğretmeni) 6 2,5

Bölüm/Atölye Şefi 82 34,7 Meslek Dersi Öğretmeni 147 62,3 Boş/Geçersiz 1 0,5

Toplam 236 100

Öğretmenlerin okuldaki konumlarına ait dağılım Tablo 3.5’de yer almaktadır.

Tabloya göre öğretmenlerin, % 62.3’ü meslek dersi öğretmeni, % 34.7’sinin

bölüm/atölye şefi görevini de sürdürdükleri, % 2.5’nin ise müdür yardımcısı olarak görev

15

yaptıkları görülmektedir. Anket sonucuna göre, bir kısım öğretmenin, adı geçen okullarda

idarî görevlerde de çalıştıkları görülmektedir.

3.1.5. Öğretmenlerin Branşları

TABLO 3.5

ÖĞRETMENLERİN BRANŞLARA GÖRE DAĞILIMI

Branş Öğretmen

f % Tesviye 45 19,1 Yapı-Yapı Ressamlığı 44 18,6 Muhasebe-İşletme 22 9,3 Ağırlama ve Gıda Teknolojisi 21 8,9 Döküm 17 7,2 Model 13 5,4 Resim-Grafik 11 4,7 Kimya 10 4,2 Makine 9 3,8 Turizm ve Otelcilik 7 3,0 Grafik Tasarım 5 2,1 Ev Yönetimi ve Beslenme 4 1,7 Harita Kadastro 4 1,7 Soğutma ve İklimlendirme 4 1,7 Nakış 3 1,3 Büro Yönetimi 3 1,3 Gemi Makinaları İşletme Mühendisliği 2 0,8 Kalıp 2 0,8 Aile Ekonomisi ve Beslenme 2 0,8 Dokuma 2 0,8 El ve Makine Nakışları 1 0,4 Besin Teknolojisi 1 0,4 Sekreterlik 1 0,4 Boş/Geçersiz 3 1,6

Toplam 236 100

Yukarıdaki Tabloda araştırma kapsamına alınan bölümlerdeki öğretmenlerin

branşlara göre dağılımı yer almaktadır.

16

3.1.6. Öğretmenleri En Son Bitirdikleri Okul

Aşağıdaki Tabloda araştırma kapsamına katılan öğretmenlerin en son bitirdikleri

okullara göre dağılımı verilmiştir.

Tabloya göre öğretmenlerin % 52.5inin Teknik Eğitim Fakültesi, % 32.6’sinın

Meslekî Eğitim Fakültesi, % 3.8’inin ise Eğitim Fakültesi mezunu oldukları

görülmektedir.

TABLO 3.6

ÖĞRETMENLERİN EN SON BİTİRDİKLERİ OKULLARA

GÖRE DAĞILIMI

En Son Bitirilen Okul Öğretmen

f % Teknik Eğitim Fakültesi 124 52,5 Meslekî Eğitim Fakültesi 77 32,6 Eğitim Fakültesi 9 3,8 Mühendislik Fakültesi 6 2,5 Kimya Mühendisliği 6 2,4 İktisadi Ticari İlimleri İktisat 4 1,7 Fen Edebiyat Fakültesi 3 1,3 Güzel Sanatlar Fakültesi 3 1,3 İTÜ Denizcilik Fakültesi 1 0,4 Ziraat Fakültesi 1 0,4 İTÜ Denizcilik Fakültesi 1 0,4 Boş/Geçersiz 1 0,7

Toplam 236 100

Elde edilen bu verilere göre meslek liselerindeki öğretmenlerin büyük

çoğunluğunun Eğitim Fakültesi mezunu olduğu anlaşılmaktadır. Ancak meslek liselerinde

eğitim fakültesi mezunu olmayan fakülte mezunlarının da öğretmenlik yaptıkları

görülmektedir.

17

3.1.7. Öğretmenlerin Mezun Oldukları Öğrenim Düzeyi

Aşağıdaki Tabloda araştırma kapsamına alınan öğretmenlerin eğitim düzeyleri

yer almaktadır.

Araştırma kapsamındaki öğretmenlerin % 90.7’sinin lisans, % 4.7’sinin yüksek

lisans, % 3.8’inin ise ön lisans eğitimi aldıkları görülmektedir.

Elde edilen bulgulardan öğretmenlerin büyük çoğunluğunun lisans eğitimi aldıkları ve mezuniyetten sonra eğitim düzeylerini yükseltmedikleri söylenebilir.

TABLO 3.7

ÖĞRETMENLERİN EĞİTİM DÜZEYİNE GÖRE DAĞILIMI

Öğrenim Düzeyi Öğretmen

f % Ön Lisans 9 3,8 Lisans 241 90,7 Yüksek Lisans 11 4,7 Boş/Geçersiz 2 0,8

Toplam 236 100

3.1.8. Öğretmenlerin Kıdemi

TABLO 3.8

ÖĞRETMENLERİN KIDEM DAĞILIMI

Kıdem Öğretmen

f % 5 yıl veya daha az 17 7,2 6-9 yıl 28 11,9 10-14 yıl 53 22,5 15-19 yıl 58 24,6 20 yıl veya daha fazla 80 33,8 Boş/Geçersiz - -

Toplam 236 100

18

Tablo 3.8’de öğretmenlerin kıdemlerine ait bulgular yer almaktadır. Araştırma

kapsamındaki öğretmenlerin; % 33.8’inin 20 yıl veya daha fazla, % 24.6’sının 15-19 yıl,

% 22.5’nin 10-14 yıl, % 11.9’unun 6-9 yıl, % 7.2’sinin 5 yıl veya daha az hizmet

süreleri olduğu anlaşılmaktadır.

Meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin hizmet sürelerinin 6 yıl ve üzeri bir

dağılım gösterdiği söylenebilir.

5 yıl ve daha az hizmet süresi olan öğretmenlerin azlığı nüfus artışına paralel

olarak meslekî eğitimde okullaşma oranının olmadığı, bu nedenle de öğretmen alımının

düşük olduğu ya da son yıllarda meslekî eğitime talebin azaldığı şeklinde yorumlanabilir.

3.1.9. Öğretmenlik Dışı Meslekî Tecrübe

Tablo 3.9’da öğretmenlerin öğretmenlik dışı meslekî tecrübelerinin dağılımı yer

almaktadır.

TABLO 3.9

ÖĞRETMENLİK DIŞI MESLEKÎ TECRÜBE DAĞILIMI

Öğretmenlik Dışı Meslekî Tecrübe

Öğretmen

f % Hiç 114 48,3 5yıl ve daha az 79 33,5 6-9 yıl 18 7,6 10 yıl ve daha fazla 19 8,1 Boş/Geçersiz 6 2,5

Toplam 236 100

Anket sonuçlarına göre öğretmenlerin, % 48.3’ü öğretmenlik dışında meslekî

tecrübeye sahip olmadıklarını belirtirken, % 33.5’inin 5 yıl ve daha az yıl, % 8.1’inin

10 yıl ve daha fazla, % 7.6’sının ise 6-9 yıllık meslekî tecrübeye yani iş piyasası bilgisine

de sahip oldukları görülmektedir.

19

Araştırmadan elde edilen verilere göre öğretmenlerin büyük bir kısmının iş

piyasasındaki uygulamaları ve gelişmeleri yakından takip etmedikleri söylenebilir.

Ancak işletmede meslekî eğitimi koordinatörlük görevini meslekî tecrübe olarak

değerlendirmeyen öğretmenlerde olacağından Tablodaki verileri kesin yargılamak doğru

olmayabilir.

3.1.10. Öğretmenlerin Uygulamada Kazandıkları Tecrübeleri Derslere

Yansıtma Derecesi

Tablo 3.10’da öğretmenlerin öğretmenlik dışı kazandıkları meslekî tecrübelerini

derslere yansıtma derecesine ait veriler yer almaktadır.

TABLO 3.10

ÖĞRETMENLİK DIŞI MESLEKÎ TECRÜBENİN DERSLERE

YANSITILMASI

Meslekî Tecrübenin Derslere Yansıtılma Derecesi

Öğretmen

f % Çok 49 41,8 Oldukça 46 44 Kısmen 14 11,5 Çok az 3 2,7

Toplam 112 100 Aritmetik Ortalama 4,26 Standart Sapma 0,98

Anketi cevaplandıran öğretmenlerin; % 41.8’i çok, % 44’ü oldukça, % 11.5’i

kısmen, % 2.7’si çok az düzeyinde görüş belirtmişlerdir. Öğretmen görüşlerinin aritmetik

ortalaması 4,26 ile oldukça düzeyinde ve standart sapması 0.98’dir.

Elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin iş piyasasından kazandıkları meslekî

tecrübelerini eğitime yansıttıkları anlaşılmaktadır.

20

3.1.11. Önceki Yıllara Göre Bölümlerdeki Öğrenci Mevcudu

Araştırma kapsamında yer alan meslek lisesi bölümlerindeki öğrenci

mevcudunun 2002-2003’den önceki öğretim yıllarına göre azalma durumunu gösteren

bulgular aşağıdaki Tabloda yer almaktadır.

Öğretmenlerin, % 54.2’si önceki yıllara göre araştırma kapsamında yer alan

bölümlere öğrenci talebinde düşüş olmadığını ifade ederken, % 42.3’ü öğrenci talebinde

düşüş olduğunu belirtmişlerdir.

TABLO 3.11

ÖNCEKİ YILLARA GÖRE BÖLÜMLERDEKİ ÖĞRENCİ SAYISINDAKİ DEĞİŞİM

Öğrenci Sayılarında Yıllara Göre Düşüş Durumu

Öğretmen

f % Evet 100 42,3 Hayır 128 54,3 Boş/Geçersiz 8 3,4

Toplam 236 100

Araştırma kapsamındaki yarıdan fazla öğretmenin önceki yıllara göre öğrenci

sayısında düşüş olmadığını belirtmesi, bölümlerde öğrenci sıkıntısının yaşanmadığını

göstermektedir.

3.1.12. Önceki Yıllara Göre Öğrenci Sayısındaki Düşüşün Nedenleri Tablo 3.12’de Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin

Tespiti Araştırma’sına katılan öğretmenlerin, araştırma kapsamındaki bölümlerde önceki

yıllara göre öğrenci sayısında ki düşüş sebeplerine ait görüşleri yer almaktadır.

Öğretmenlerin, % 45.3’ü öğrencilerin üniversite sınavında istedikleri başarıyı

kazanamadıklarından, % 8.6’sı mezuniyetten sonra yörelerinde istihdam

21

edilmediklerinden dolayı araştırma kapsamındaki bölümlerin öğrenci sayılarında düşüşün

yaşandığını ifade etmişlerdir.

TABLO 3.12

ÖNCEKİ YILLARA GÖRE ÖĞRENCİ SAYISINDAKİ

DÜŞÜŞ NEDENLERİ

Evet Cevabına Göre Önceki Yıllara Göre Öğrenci Sayılarındaki Düşüş

Öğretmen

f *Satır % Üniversite Sınavındaki Başarısızlık 107 45,3 *İstihdam Yetersizliği 21 8,6 Okulların Teknolojinin Gerisinde Kalması 7 2,9

ML Eğitim Seviyesinin Düşüklüğü 6 2,5 ML Mezunlarının İş yerlerince Tercih Edilmemesi 4 1,7

İş Piyasasına Uygun Yetişmemek 4 1,7 Vasıfsız İşçilerin Tercih Edilmesi 4 1,7 Yeni Bölümlerin Tercih Edilmesi 4 1,7 İlde Aynı bölüm ve Aynı Okul Sayısının Fazlalığı 4 1,7

Staj Yerinin Olmaması 3 1,3 İdarenin Bölümlere Eşit Dağılım Yapmaması 3 1,2

Yabancı Dil Bilen Üniversite Mezunlarının Tercih Edilmesi 2 0,8

İlde Kadının Çalışmasının Hoş Karşılanmaması 2 0,8

Okulun Merkez Uzak Olması 2 0,8 İlde İstihdam Olmadığında İl Dışına Göç 1 0,4

Toplumun ML Küçümsemesinden 1 0,4 • Tabloda satır yüzdesi alınmıştır.

Elde edilen verilere göre araştırma kapsamındaki bölümlerde öğrenci

sayılarındaki düşüşte birçok neden görülse de üniversite sınavındaki başarı düşüklüğü ve

istihdam yetersizliği en önemli nedenler olarak belirtilmektedir.

Yüksek öğrenim görmek isteyen başarılı öğrencilerin bu okulları tercih etmeleri

için; üniversiteye giriş sisteminde meslek lisesi mezunlarına avantaj sağlayacak

22

değişikliklerin yapılması, yetkili birimlerin bu okul mezunlarının istihdam edilmelerini

kolaylaştırıcı tedbirleri alması ve öğrencilere verilen eğitimin iş piyasasına uygun hale

getirilmesi gibi kararların alınması gerektiği söylenebilir.

3.2. MEZUNLARA AİT KİŞİSEL BİLGİLER



Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti Araştırma’sına” ilişkin mezunlara ait bulgular ve

yorumlar yer almaktadır.

3.2.1. Mezunların Cinsiyetleri

Tablo 3.13’te ankete katılan mezunların cinsiyetlerine göre dağılımı yer

almaktadır.

Araştırma kapsamına alınan illerde 2002 -2003 yılında meslek liselerinden mezun

olanların; % 71.4’ünün erkek, % 27.5’inin kadın olduğu görülmektedir.

TABLO 3.13

MEZUNLARIN CİNSİYETLERİNE GÖRE DAĞILIMI

Cinsiyet Mezun


Toplam 741 100

Elde edilen bulgulara göre, meslek liselerinin kapsama alınan bölümlerinden

mezun olanların büyük çoğunluğunu erkeklerin oluşturduğu anlaşılmaktadır. Bunun da

mesleklerin cinsiyete göre ayrılması, kız kapsam dışındaki bölüm yada okulları tercih

23

etmesi veya kız çocuklarının toplum olarak zorunlu eğitimden sonra okula

gönderilmemem eğiliminden kaynaklandığı söylenebilir.

3.2.2. Mezunların İllere Göre Dağılımı

Aşağıdaki Tabloda ankete katılan mezunların katıldıkları illere göre dağılımına ait veriler yer almaktadır.

2002 - 2003 yılına ait mezunların; 16.7’sinin Ankara’dan, % 14.6’sının

İzmir’den, % 13.2’sinin Eskişehir’den, % 12.4’ünün İçel’den, % 7.6’sının Denizli’den,

% 6.1’inin Trabzon’dan, ,% 5.’inin Hatay’dan, % 4.5’inin Çanakkale’den, % 4.3’ünün

Zonguldak’tan, % 3.8’inin Elazığ’dan, % 3.4’ünün Şanlıurfa’dan ve Batman’dan,

% 2.6’sının Edirne’den, % 2.2’sinin Malatya’dan katıldıkları görülmektedir.

TABLO 3.14

MEZUNLARIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI

İl Adı Mezun f %

Ankara 124 16,7 İzmir 108 14,6 Eskişehir 98 13,2 İçel 92 12,4 Denizli 56 7,6 Trabzon 45 6,1 Hatay 38 5,1 Çanakkale 33 4,5 Zonguldak 32 4,3 Elazığ 28 3,8 Batman 25 3,4 Şanlıurfa 25 3,4 Edirne 19 2,6 Malatya 16 2,2 Boş/Geçersiz 2 0,3

Toplam 741 100

24

3.2.3. Mezunların Alanlarında Ücretli İşte Çalışma Durumu

Tablo 3.15’de mezunların alanları ile ilgili işte çalışıp çalışmadıklarına ait

bulgular yer almaktadır.

Araştırma kapsamındaki mezunların, % 40.2’si alanlarında çalışmadıklarını,

% 34.2’si hâlen çalıştığını, % 23.8’i ise önceden çalıştığını belirtmektedir.

Bu verilere göre, örneklem kapsamındaki meslek liselerinden mezun olanların

yarıya yakının yörelerinde eğitim aldıkları meslek alanlarında istihdam edilemedikleri

görülmektedir.

TABLO 3.15

MEZUNLARIN ALANLARINDA ÜCRETLİ İŞTE ÇALIŞMA DURUMLARI

Mezuniyetten Sonra Alanla İlgili Ücretli İşte Çalışma

Durumu

Mezun

f % Evet Çalıştım 176 23,8 Evet Çalışıyorum 254 34,2 Hayır Çalışmadım/ Çalışmıyorum 298 40,2 Boş/Geçersiz 13 1,8

Toplam 741 100

3.2.4. Mezunların İş Bulma Süreleri

Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti Araştırması kapsamındaki meslek lisesi mezunlarından, mezuniyetten sonra hâlen çalışan

ve daha önce çalışmış olanların iş bulma sürelerine ilişkin veriler Tablo 3.16’da yer

almaktadır.

Verilere göre, mezuniyetten sonra çalışmış ama şu an çalışmayanların, % 56.5’i

3 ay veya daha az sürede, % 20’isi 4-6 ay süre içinde, % 14.1’i 10 ay veya daha fazla

sürede, % 9.4’ü ise 7-9 ay gibi bir sürede iş bulduklarını, hâlen çalışıyor olanların

% 56.4’ü 3 ay veya daha az sürede, % 21.2’i 4-6 ay içinde, % 14.4’ü 10 ay veya daha

fazla sürede, % 8’i ise 7-9 ay içinde iş bulduklarını belirmişlerdir.

25

Tablodaki dağılımda da görüldüğü gibi daha önce çalışmış ama şu anda

çalışmayan ve hâlen çalışmakta olan katılımcıların yarıdan fazlası kısa sürede iş bulma

imkânına sahip olmuşlardır. Ancak bu oran tüm mezunları dikkate aldığımızda yarıya

yakın için geçerli olduğu görülmektedir. Mezunların yarısının ise işsiz olduğu

anlaşılmaktadır.

TABLO 3.16 MEZUNİYETTEN SONRA ÇALIŞANLARIN İŞ BULMA

SÜRELERİ

Mezuniyetten Sonra İş Bulma Süresi

Mezun

f %

Hâlen Çalışmayanlar

3 ay veya daha az 96 56,3 4-6 ay 34 20 7-9 ay 16 9,4 10 ay veya daha fazla 24 14,1

Toplam 170 100

Çalışmakta Olanlar

3 ay veya daha az 141 56,4 4-6 ay 53 21,2 7-9 ay 20 8 10 ay veya daha fazla 36 14,4

Toplam 250 100

3.2.5. Mezun Çalışanların İş Bulmalarındaki Etkili Yöntem Tablo 3.17’de araştırmaya katılan mezunlardan çalışanların ya da daha önce

çalışmış olanların iş bulma yöntemlerine ilişkin görüşler yer almaktadır.

Mezunlardan daha önce çalışmış olanların; % 34.1’i arkadaş/tanıdık aracılığıyla,

% 24’ü mezun olduğu okulun yöneticileri ve öğretmenleri aracılığıyla, % 22.8’i kendi

çabasıyla, % 10.8’i ilanlarla, % 6.6’sı ailesinin yardımıyla, % 1.7’si stajla, hâlen çalışıyor

olanların ise % 35.7’si mezun olduğu okulun yöneticileri ve öğretmenleri aracılığıyla,

26

% 22.7’si arkadaş/tanıdık aracılığıyla, % 19.7’si kendi çabasıyla, % 12.2’si ailesinin

yardımıyla, % 6.3’ü ilanla, % 2.2’si stajla, % 0.8’i İŞKUR aracılığıyla, % 0.4’ü devlet

memurları sınavıyla iş bulduklarını ifade etmişlerdir.

TABLO 3.17

MEZUN ÇALIŞANLARIN İŞ BULMA YÖNTEMLERİ

İş Bulmada Etkili Yöntem Mezun

f %

Hâlen Çalışmayanlar

İlanla 18 10,8 Arkadaş/Tanıdık Aracılığıyla 57 34,1 Mezun Olduğum Okulun Yönetici ve Öğretmenleri Aracılığıyla 40 24,0

Kendi Çabamla 38 22,8 Ailem Yardımıyla 11 6,6 Stajla 3 1,7

Toplam 167 100

Çalışmakta Olanlar

İlanla 15 6,3 Arkadaş/Tanıdık Aracılığıyla 54 22,7 Mezun Olduğum Okulun Yönetici ve Öğretmenleri Aracılığıyla 85 35,7

Kendi Çabamla 47 19,7 Ailem Yardımıyla 29 12,2 Stajla 5 2,2 DMS Sınavıyla 1 0,4 İş ve İşçi Bulma Kurumuyla 2 0,8

Toplam 238 100

Araştırma kapsamındaki hâlen çalışan ya da daha önce bir işte çalışmış olanların

büyük çoğunluğu mezun oldukları okul yönetici ve öğretmenleri ya da arkadaş ve tanıdık

vasıtasıyla iş bulabildiklerini belirtmişlerdir. Bu bulgular iş yerlerinin genellikle ikili

ilişkilerle personel alma eğiliminde olduğunu göstermektedir.

27

3.2.6. Mezunların Alanlarında İş Bulamama Nedenleri

TABLO 3.18

MEZUNLARIN ALANLARINDA İŞ BULAMAMA NEDENLERİ

İş Bulamama Nedenleri Mezun

f % İstihdamın Olmamasından (Trabzon ve Elâzığ Tesviye bölümü) 84 45,2

Üniversiteye Devam Ettiklerinden 46 24,4 Lise Mezunu Alınmadığından 19 10,2 Üniversiteye Gitmek 12 6,4 Okulda Bölümle İlgili Yetirli Bilgi ve Beceriyi Alınmamak ( Eğitim Yetersizliği) 10 5,3

Alan Dışı İş Bulabildiğimden 5 2,6 Çalışmak İsteğinin Olmaması 4 2,1 Okulların Teknolojinin Gerisinde Kalmasından 3 1,6 Yabancı Dil Eksikliğinden 2 1,1 Bilgisayar Bilgisinin Yetersizliği 2 1,1

Toplam 187 100

Araştırma kapsamında olup alanlarında iş bulamayan mezunlara ait veriler Tablo

3.18’de yer almaktadır.

Alanlarında iş bulamayan mezunların; % 45.2’si illerinde bölümleri ile ilgili iş

sahasının olmadığından dolayı iş bulamadıklarını belirtirken, % 24.4’ü hâlen üniversitede

okudukları için iş bulamadıklarını, % 10.2’si alanlarındaki iş yerlerine lise mezunu

almadıkları için işe giremediklerini, % 6.4’ü üniversiteye gitmek istedikleri için,

% 5.3’ü okullarında ki eğitimin yetersizliğinden, % 2.6’sı alan dışı iş bulabildiklerini,

% 2.1’i çalışmak istemediğinden, % 1.6’sı okulların teknolojinin gerisinde kalmasından,

% 1.1’i ise yabancı dil ve bilgisayar bilgilerinin yetersizliğinden dolayı iş bulamadıklarını

belirtmişlerdir.

Alanlarında iş bulamayan mezunların yarıya yakını neden olarak yörelerindeki

istihdam yetersizliğini ifade etmişlerdir.

28

3.2.7. Mezunların Bölümlerini Tercih Nedenleri

Tablo 3.19’da Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin

Tespiti Araştırma’sında mezunların bölümleri tercih sebeplerine ilişkin veriler yer

almaktadır.

Araştırma kapsamına alınan illerdeki mezunların; % 78.3’ü meslek sahibi olmak,

% 35.8’i kısa sürede iş bulmak, % 19.8’i lise diploması almak, % 1.7’i aile isteğiyle,

% 1.3’ü kendi isteğiyle, % 0.5’i tanıdık tavsiyesiyle, % 0,2’i mecburiyetten % 9.3’ü

yüksek okula gitmek istemediklerinden mezun oldukları bölümü tercih ettiklerini ifade

etmişlerdir.

TABLO 3.19

MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ TERCİH NEDENLERİ

Bölüm Tercih Sebebi Mezun

f % Meslek Sahibi Olmak 580 78,3 Kısa Sürede İş Bulmak 265 35,8 Lise Diploması Almak 147 19,8 Yüksek Okula Gitmek İstemediğimden 69 9,3

Tanıdık Tavsiyesi 4 0,5 Kendi İsteği 10 1,3 Aile Mesleği 13 1,7 Mecburiyetten 2 0,2

Toplam 1086 100

• Bu soruda birden fazla seçenek işaretleme imkânı verilmiştir.

Elde edilen verilere göre meslek liselerinin kuruluş amacı doğrultusunda

mezunların büyük çoğunluğunun okulu bitirdikten sonra meslek sahibi olmak ve

kazandıkları meslekî bilgi ve beceriye dayalı olarak kısa sürede iş bulmak için okudukları

bölümü tercih ettikleri söylenebilir.

29

3.2.8. Mezunların Bölümlerini Tavsiye Etmeleri

Tablo 3.20’de mezunların bölümlerini başkalarına tavsiye etmelerine ilişkin

cevapların dağılımı yer almaktadır.

Mezunların verdiği cevapların % 77.3’ü bölümlerini başkalarına tavsiye

edeceğini ifade ederken, % 20.3’ü ise tavsiye etmeyeceklerini ifade etmişlerdir.

TABLO 3.20

MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ BAŞKALARINA TAVSİYE ETMELERİNE GÖRE DAĞILIMI

Bölümü Başkalarına Tavsiye Etme

Mezun

f % Evet 573 77,3 Hayır 151 20,3 Boş/Geçersiz 17 2,4

Toplam 741 100

Bu bulgulara göre araştırma kapsamına alınan mezunların büyük çoğunluğunun

bölümlerin başkalarına tavsiye edecek kadar okullarından (bölümlerinden) memnun

oldukları ifade etmişlerdir.

3.2.9. Mezunların Bölümlerini Tavsiye Etmeme Nedenleri

Tablo 3.21’de mezunların bölümlerini başkalarına tavsiye etmeme nedenleriyle

ilgili bulgulara yer verilmiştir.

Eldeki verilerde mezunların; % 48.6’sı alanlarında iş bulamadıkları için, % 34,3’ü

üniversiteye girişteki farklı katsayı uygulamasından, % 12,4’ü eğitim programlarının

yetersizliğinden, % 3,9’u öğretmenlerin sayıca yetersizliğinden, % 0.8’i iş yerlerince

tercih edilmedikleri için bölümlerini başkalarına tavsiye etmediklerini belirtmişlerdir.

30

Eğitim aldıkları alanda iş bulmakta sıkıntı çeken mezunların bölümlerini

başkalarına tavsiye etmedikleri anlaşılmaktadır.

TABLO 3.21

MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ BAŞKALARINA TAVSİYE ETMEME NEDENLERİ

Bölümün Tavsiye Edilmeme Nedenleri

Mezun

f % Eğitim Programlarının Yetersizliği 31 12,4 Mezunların İş Bulamaması* İstihdam Edilememek 122 48,6

Öğretmenlerin Sayıca Yetersizliği 10 3,9 Üniversiteye Girişteki Farklı Katsayı Uygulaması 86 34,3

İş yerlerince Tercih Edilmemesi* 2 0,8

Toplam 251 100

* Bu soruda birden fazla seçenek işaretleme imkânı verilmiştir.

3.3. İŞ YERİ SORUMLUSUNA AİT KİŞİSEL BİLGİLER



Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti Araştırma’sına” ait iş yeri sorumlularının bulguları ve

yorumları yer almaktadır.

3.3.1. İş Yerinin Bulunduğu İl

Tabloda araştırma kapsamındaki iş yeri sorumlularının iş yerlerinin bulunduğu

illere ait veriler yer almaktadır.

31

TABLO 3.22

İŞ YERİNİN BULUNDUĞU İLLERE GÖRE DAĞILIMI

İl Adı İş Yeri Sorumlusu

f % İzmir 35 15,5 Ankara 33 14,6 Eskişehir 32 14,2 İçel 29 12,8 Denizli 18 8,0 Trabzon 16 7,1 Hatay 12 5,3 Edirne 9 4,0 Elazığ 9 4,0 Çanakkale 8 3,5 Zonguldak 8 3,5 Batman 7 3,1 Şanlıurfa 6 2,7 Malatya 2 0,9 Boş/Geçersiz 2 0,8

Toplam 226 100

Tablo 3.22’de iş yerlerinin; % 15,5’i İzmir’den, % 14.6’sı Ankara’dan, % 14.2’si

Eskişehir’den, % 12.8’i İçel’den, % 8’i Denizli’den, % 7.1’i Trabzon’dan, % 5.3’ü

Hatay’dan, % 4’ü Edirne’den ve Elazığ’dan, % 3.5’i Çanakkale’den ve Zonguldak’tan,

% 3.1’i Batman’dan, % 2.7’i Şanlıurfa’dan, % 0.9’u Malatya’dan yer aldığı

anlaşılmaktadır.

3.3.2. İşletme Sorumlularının İş Yerindeki Görevi Tablo 3.24’de iş yeri sorumlularının işletmedeki görevlerine ilişkin bulgular yer almaktadır. İş yeri sorumlularının % 38.9’u iş yeri sahibi, % 27.4’ü iş yeri sorumlusu, %

19.9’u bölüm şefi ve yine Tabloda da görüldüğü gibi değişik yüzdeliklerde işletmenin

farklı bölümlerinde çalışan görevlilerden oluştuğu anlaşılmaktadır.

32

TABLO 3.23

İŞ YERİ SORUMLULARININ İŞLETMEDEKİ GÖREV DAĞILIMI

İş Yerindeki Görev İş Yeri Sorumlusu

f % İş Yeri Sahibi 88 38,9 İş Yeri Sorumlusu 62 27,4 Bölüm Şefi 45 19,9 Personel Şefi 4 1,8 Teknisyen 3 1,3 İşçi 3 1,3 Ustabaşı 3 1,3 Muhasebeci 2 0,9 Yönetmen 1 0,4 Eğitim Md. 1 0,4 Sosyal Hizmetler Memuru 1 0,4 Personel Memuru 1 0,4 Mühendis 1 0,4 Servis Yetkilisi 1 0,4 Mekanik Ustabaşı 1 0,5 Laborant 1 0,4 Memur 1 0,4 Müşteri Yardımcısı 1 0,4 Müdür 1 0,4 Eğitim Sorumlusu 1 0,4 Boş/Geçersiz 4 1,8

Toplam 226 100

3.3.3. İş Yeri Sorumlusunun Cinsiyeti

Tablo 3.24’de ankete katılan iş yeri sorumlularının cinsiyetlerine ilişkin dağılıma

ait veriler bulunmaktadır.

Tabloya göre iş yeri sorumlularının; % 86.8’i erkek, % 11.9’u kadındır. Bu

alanlarda örnekleme alınan dağılıma bakıldığında iş yeri sorumlularının çoğunluğunun

erkeklerden oluştuğu görülmektedir.

33

TABLO 3.24

İŞ YERİ SORUMLULARININ CİNSİYETE GÖRE DAĞILIMI

Cinsiyet İş Yeri Sorumlusu


Toplam 226 100

3.3.4. İş Yeri Sorumlularının Öğrenim Düzeyi

Aşağıdaki Tabloda iş yeri sorumlularının, öğrenim düzeylerine ait veriler yer

almıştır. TABLO 3.25

İŞ YERİ SORUMLULARININ ÖĞRENİM DÜZEYLERİ

Öğrenim Düzeyi İş Yeri Sorumlusu

f % İlköğretim 16 7,1 Lise 68 30,1 Ön Lisans 24 10,6 Lisans 108 47,8 Yüksek Lisans 10 4,4 Boş/Geçersiz - -

Toplam 226 100

Araştırmaya katılan iş yeri sorumlularının % 47.8’i lisans, % 30.1’i lise,

% 10.6’sı ön lisans ve % 7.1’i ilköğretim bitirdikleri anlaşılmaktadır.

Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti

Araştırması kapsamındaki illerde iş yeri sorumlularının büyük çoğunluğunun lisans

düzeyinde eğitim almış kişilerden oluştuğu görülmektedir.

34

İş yeri sahiplerinin eğitime önem verdikleri ve ön planda tutukları dolaysıyla da

İş yerindeki sorumlulukların eğitim düzeyi yüksek kişilere verildiği söylenebilir.

3.3.5. İş Yeri Sorumlularının Meslekteki Kıdemi

Aşağıdaki Tabloda ankete katılan iş yeri sorumlularının meslekteki kıdem

dağılımı görülmektedir.

Ankete katılan iş yeri sorumlularının; % 36.3’ünü 20 yıl ve daha fazla, % 20.8’ni

10-14 yıl arası, % 20.4’nü 15-19 yıl arası, % 12.8’ni 6-9 yıl arası, % 9.3’nü ise 5yıl ve

daha az hizmet yapanların oluşturduğu görülmektedir.

Elde edilen verilere göre işletmelerde öğrencilerin, meslekî bilgi ve tecrübeye

sahip uzun yıllar işletmeye hizmet vermiş kıdemli ve alanlarında uzmanlaşmış kişilerin

sorumluğunda oldukları anlaşılmaktadır.

TABLO 3.26

İŞ YERİ SORUMLULARININ KIDEM DAĞILIMI

Kıdem İş Yeri Sorumlusu

f % 5 yıl ve daha az 21 9,3 6-9 yıl 29 12,8 10-14 yıl 47 20,8 15-19 yıl 46 20,4 20 yıl ve daha fazla 82 36,3 Boş/Geçersiz 1 0,4

Toplam 226 100

3.3.6. Personel Alımında Meslek Lisesi Mezunlarının Tercih Edilmesi


Araştırmasında örneklem kapsamındaki iş yeri sorumlularının iş yerlerine meslek lisesi

35

mezunlarını ne derecede tercih ederler sorusuna ilişkin bilgiler Tablo 3.27’de yer

almaktadır.

İş yeri sorumlularının yarıya yakını kısmının iş yerlerinde meslek lisesi mezunu

çok düzeyinde çalıştırmak istediklerini belirtirken (% 46.5), % 31.4’ü oldukça düzeyinde,

% 14.6’ı kısmen düzeyinde iş yerlerinde meslek lisesi mezunu çalıştırmak istediklerini,

% 6.2’i çok az düzeyinde iş yerlerinde meslek lisesi mezunu çalıştırma düşüncesinde

olduklarını, % 1.3’ü hiç düzeyinde iş yerlerinde meslek lisesi mezunu çalıştırmak

istediklerini belirtmişlerdir.

TABLO 3.27

PERSONEL ALIMINDA MESLEK LİSESİ MEZUNLARININ TERCİH EDİLMESİ

İş Yerine Meslek Lisesi Mezunlarının Tercih Edilme

Derecesi

İş Yeri Sorumlusu

f % 1 Çok 105 46,5 2 Oldukça 71 31,4 3 Kısmen 33 14,6 4 Çok az 14 6,2 5 Hiç 3 1,3 Boş/Geçersiz - -

Toplam 226 100

Aritmetik Ortalama 4,15 Standart Sapma 0,98

Görüşlerin aritmetik ortalaması 4.15 ile oldukça düzeyinde, standart sapma ise

0.98’dir. Ankete katılan iş yeri sorumlularının meslek lisesi mezunlarını iş yerlerinde

çalıştırabilecekleri hususunda görüş birliğinde oldukları anlaşılmaktadır.

3.3.7. Personel Alımında Meslek Lisesi Mezunlarının Tercih Edilmeme

Nedenleri

Tablo 3.28’de iş yerlerine meslek lisesi mezunlarının personel alımında tercih

edilmeme nedenlerine ait bilgiler yer almıştır.

36

Araştırmaya katılan iş yeri sorumlularının büyük kısmının bu soruya cevap

vermediği görülmektedir. Soruyu genellikle bankacılık bölümü iş yeri sorumluları

cevaplandırmıştır. Cevap veren iş yeri sorumluları ilgili sınavla ve üniversite mezunları

arasından personel alındığını belirtmişlerdir.

TABLO 3.28

MESLEK LİSESİ MEZUNLARININ TERCİH

EDİLMEME NEDENLERİ

Mezunların Tercih Edilmeme Nedeni

İş Yeri Sorumlusu

f % Personel Alımının Sınavla Olmasından 3 1,2

Yönetimin Kararı (Lise Mezunu Alınmamasından) 4 1,7

Toplam 7 2,9

Personel alımında meslek lisesi mezunlarını tercih etmeyen iş yeri sorumlularının

(% 17) büyük çoğunluğu, meslek lisesi mezunlarının işe alınmama nedenini cevapsız

bırakmıştır. İş yeri sorumlularının küçük bir kısmının bu konuyu fazla önemsemedikleri

söylenebilir.

37

BÖLÜM – 4

ANKETE KATILANLARIN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Bu bölümde örneklem kapsamına alınan meslek dersi öğretmenleri, 2002-2003

öğretim yılı mezunları ve bu dönem mezunlarının beceri eğitimi yaptıkları iş yeri

sorumlularının eğitime ilişkin görüşleri yer almaktadır.

4.1. ÖĞRETMENLERİN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

4.1.1. Bölümlere Öğrenci Seçiminde Uygulanan Yöntemin Bölüm

Amaçlarına Uygunluğu

Aşağıdaki Tabloda bölümlere öğrenci seçiminde uygulanan yöntemin bölüm amaçlarına uygunluk derecesine ilişkin dağılımı görülmektedir.

Bölümlere öğrenci seçiminde uygulanan yöntemin bölüm amaçlarına uygunluğu

konusunda öğretmenlerin, % 32.2’si çok az, % 25’i kısmen, % 19.1’i hiç, % 15.3’ü

oldukça düzeyinde görüş belirtirken % 6.4’ü çok düzeyinde görüş belirtmişlerdir.

Dağılımın aritmetik ortalaması 2.57, standart sapması 1.16’dır.

TABLO 4.1

BÖLÜMLERE ÖĞRENCİ SEÇİMİNDE UYGULANAN YÖNTEMİN BÖLÜM AMAÇLARINA UYGUNLUK DERECESİ

Katılım Düzeyi Öğretmen f %

5 Çok 15 6,4 4 Oldukça 36 15,3 3 Kısmen 59 25,0 2 Çok az 76 32,2 1 Hiç 45 19,1 Boş/Geçersiz 5 2,0


38

Bulgulara göre aritmetik ortalamanın çok az düzeyinde çıkması okulların

bölümlere öğrenci seçiminde uyguladığı yöntemin bölüm amaçlarına uymadığını ortaya

koymaktadır.

Meslek liselerinin araştırma kapsamındaki bölümlerine öğrenci seçiminde izlenen

yöntemin bölüm amaçlarına uygunluğu açısından sağlıklı olmadığı anlaşılmaktadır.

4.1.2. Bölümde Uygulanan Öğretme-Öğrenme Yöntemlerinin Program

Amaçlarına Uygunluğu

TABLO 4.2

BÖLÜMDE UYGULANAN ÖĞRETME-ÖĞRENME YÖNTEMLERİNİN PROGRAM

AMAÇLARINA UYGUNLUK DERECESİ




Tablo 4.2’de bölümde uygulanan öğretme-öğrenme yöntemlerinin program

amaçlarına uygunluk derecesine ilişkin dağılım yer almaktadır.

Öğretmenlerin yarıya yakın kısmı bölümde uygulanan öğretme-öğrenme

yöntemlerinin program amaçlarına uygun olduğu görüşünü belirtirken, % 22.9’u kısmen,

% 16.5’i çok, % 3.8’i çok az, % 0.4’ü hiç uygun olmadığı görüşünü ifade etmişlerdir.

Görüşlerin aritmetik ortalaması (oldukça ) 3.84, standart sapması 0.76’dır.

39

Eğitim-öğretim faaliyetinin gerçekleştirilmesinde okullarda öğretmenlerin

kullandıkları yöntemin, öğrencilerin kazanması gereken bilgi ve beceriler için yerinde

olduğu görülmektedir.

4.1.3. Bölüme Ait Atölye/Laboratuvar Donanımının Öğretme/Öğrenmeye

Uygunluğu

Aşağıdaki Tabloda bölüme ait atölye/laboratuvar donanımının öğretme/

öğrenmeye uygunluk durumuna ilişkin veriler yer almaktadır.

TABLO 4.3

BÖLÜME AİT ATÖLYE/LABORATUVAR DONANIMININ ÖĞRETME-ÖĞRENMEYE UYGUNLUK DERECESİ




Tablo incelendiğinde; öğretmenlerin yarıdan fazlası bölüme ait atölye/laboratuvar

donanımının öğretme/öğrenmeye uygun olmadığını, % 27.5’i oldukça, % 11.4’ü çok

düzeyinde uygun olduğun belirtmişlerdir. Görüşlerin aritmetik ortalaması 3.10 kısmen

düzeyinde, standart sapması ise 1.15’dir.

Meslek liselerinin örnekleme alınan bölümlerine ait atölye/laboratuvarlar için

Bakanlığın gönderdiği donanımın öğretme/öğrenmeyi yeterince destekleyecek düzeyde

olmadığı öğretmenlerin çoğunluğunun görüşüdür.

40

4.1.4. Programların Gerçekleştirilmesinde Bölüm İçin Ayrılan Ödeneğin

Yeterliği

TABLO 4.4

BÖLÜM İÇİN AYRILAN ÖDENEĞİN YETERLİĞİ




Tablo 4.4’te programların gerçekleştirilmesin de bölüm için ayrılan ödeneğin

yeterliğine ait değerler yer almaktadır.

Ödeneklerin yeterliği konusunda öğretmenlerin; % 35.6’sı çok az, % 26.7’si

kısmen, % 17.8’i oldukça, % 14.8’i hiç ve % 3.8’i çok düzeyinde görüş belirtmişlerdir.

Dağılımın aritmetik ortalaması 2.60 kısmen düzeyinde, standart sapması 1.07’dir.

Meslek liselerinin örnekleme kapsamına alınan bölümlerine Millî Eğitim

Bakanlığı tarafından gönderilen ödenekten, bölümler için ayrılan miktarın eğitim

programlarına göre öğrencilere meslekî eğitimin verilmesinde yeterli olmadığı

söylenebilir. Okullarda ödenek sıkıntısı yaşandığı görülmektedir.

4.1.5. Bölüm Eğitim Programlarının Öğrencileri İş Hayatına Hazırlama

Yeterliği


Araştırma’sında, bölüm eğitim programları öğrencileri iş hayatına hazırlamada ne derece

41

yeterlidir sorusuna ilişkin olarak, ankete katılan öğretmenlerden elde edilen veriler Tablo

4.5’te yer almaktadır.

Verilere göre öğretmenlerin, % 44.9’u oldukça, % 30.1’i kısmen, % 10.2’si çok

az, % 9.7’i çok, % 0.4’ü hiç düzeyinde programların öğrencileri iş hayatına hazırlamada

yeterli olduğunu ifade etmişlerdir.

TABLO 4.5

BÖLÜM EĞİTİM PROGRAMLARININ ÖĞRENCİLERİ

İŞ HAYATINA HAZIRLAMA YETERLİĞİ

Katılım Düzeyi Öğretmen

f %



Bu soruda öğretmenlerin vermiş olduğu cevapların aritmetik ortalaması 3.54 ile

“oldukça” düzeyindedir. Standart sapması ise 0.87’dir.

Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan yürürlükteki eğitim programlarının

öğrencileri iş hayatına hazırlamada yeterli olduğu ortaya çıkmaktadır. Eğitimin

programlarının piyasa koşullarına uygun olduğu söylenebilir.

42

4.1.6. Staj Yapılan İş Yeri Ortamının Eğitim Program Amaçlarına

Uygunluğu

Tablo 4.6’da Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin

Tespit Edilmesinde öğrencilerin staj yaptıkları iş yeri ortamının bölüm eğitim program

amaçlarına uygunluğu hususunda öğretmen görüşlerine ilişkin bulgular yer almaktadır.

Konuyla ilgili olarak öğretmenlerin; % 36.9’u kısmen ve % 34.7’si oldukça

düzeyinde staj ortamının program amaçlarına uygun olduğunu belirtirken; % 16.5’u çok,

% 7.6’sı çok az, % 1.3’ü hiç düzeyinde staj ortamının program amaçlarına uygun

olmadığını belirtmişlerdir. Cevapların aritmetik ortalaması 3.59 oldukça düzeyindedir.

Standart sapması ise 0.90’dır.

TABLO 4.6

STAJ YAPILAN İŞ YERİ ORTAMININ

EĞİTİM PROGRAM AMAÇLARINA UYGUNLUĞU




Elde edilen verilerde 3308’e göre araştırma kapsamındaki bölümlerde uygulanan

beceri eğitimi programı için öğrencilerin gönderildikleri iş yerlerinde, iş yeri sahipleri

öğrencileri eğitim program amaçlarına uygun ortamlarda çalıştırdıkları anlaşılmaktadır.

Araştırma kapsamındaki bölüm mezunlarının öğrencilik döneminde mesleklerine

uygun İş yeri ortamında staj yaptıkları söylenebilir.

43

4.1.7. Mezunların Yöreleri Dışında Alanlarında İş Bulmaları Tablo 4.7’de öğretmenlere göre bölüm mezunlarının yöreleri dışında alanlarında

iş bulma imkânlarına ait bulgular sunulmuştur.

TABLO 4.7

MEZUNLARIN YÖRELERİ DIŞINDA ALANLARINDA İŞ BULMA DURUMU




Yukarıdaki Tablo incelendiğinde, araştırmaya katılan öğretmenlerin, bölüm

mezunlarının yöreleri dışında alanları ile ilgili işleri iş bulma imkânlarına ilişkin olarak;

% 31.4’ü çok az ve % 30.1’i kısmen iş bulabildiklerini ifade ederken, % 17.4’ü oldukça,

% 9.3’ü hiç, % 5.9’u çok düzeyinde iş bulduklarını belirtmişlerdir. Aynı Tabloda

cevapların aritmetik ortalaması 2.78 kısmen düzeyinde, standart sapması ise 1.06’dır.

Öğretmenlerin büyük çoğunluğu öğrencilerin mezun olduktan sonra yöreleri

dışında dahi iş bulamadıkları görüşünde birleşmektedirler.

Araştırma kapsamındaki bölüm mezunlarının yöreleri dışında bile çalışma

talebinde bulunmalarına rağmen iş bulamakta zorlandıkları istihdam sorunu yaşadıkları

söylenebilir.

44

4.2. MEZUNLARIN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

4.2.1. Bölümlerde Kullanılan Araç-Gereçlerin Eğitim Faaliyetleri İçin

Yeterliği

Araştırma kapsamındaki bölümlerde kullanılan araç-gereçlerin eğitim – öğretim

faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için yeterlilik derecesine ilişkin veriler Tablo 4.8’de

görülmektedir.

TABLO 4.8

BÖLÜMLERDE KULLANILAN ARAÇ-GEREÇLERİN

EĞİTİM İÇİN YETERLİĞİ

Katılım Düzeyi Mezun f %



Mezunların; % 40.9’u oldukça, % 25.9’u kısmen, % 19.2’si çok, % 12’si çok az,

% 1.6’sı hiç düzeyine de bölümlerde kullanılan araç-gereçlerin eğitim - öğretim

faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için yeterli olduğu görüşlerini ifade etmişlerdir.

Görüşlerin aritmetik ortalaması 3.64, standart sapması 0.98’dir. Aritmetik ortalama

oldukça düzeyini göstermektedir.

Örneklem kapsamında yer alan bölümlerdeki mevcut araç-gereç ve materyallerin

eğitim programlara göre eğitim-öğretim faaliyetlerini gerçekleştirmek için yeterli

düzeyde olduğu söylenebilir.

45

Konu edilen bölümlerdeki donanımın yeterli olduğu, dolayısıyla bölümlerde

meslekî eğitim öğretimin yerine getirilmesinde sıkıntı yaşanmadığı ortaya çıkmaktadır.

4.2.2. Mezunların Meslekî Tutum ve İş Alışkanlıklarının

İş Hayatına Uygunluğu

Tablo 4.9’da mezunların, eğitim süresince aldıkları meslekî tutum ve iş

alışkanlıklarının iş hayatına uygunluğuna ait görüşleri yer almaktadır.

TABLO 4.9

MEZUNLARIN MESLEKÎ TUTUM VE İŞ ALIŞKANLIKLARININ

İŞ HAYATINA UYGUNLUK DERECESİ

Katılım Düzeyi Mezun f %



Mezunların yarıdan fazlası eğitimleri süresince kazandıkları meslekî tutum ve iş

alışkanlıklarının yeterli olduğunu, % 21.3’ü kısmen, % 7.2’si çok az ve % 1.9’u hiç

düzeyinde yeterli olmadığını ifade etmişlerdir. Verilerin aritmetik ortalaması 3.86

oldukça düzeyinde, standart sapması 0.97’dir.

Mezunların eğitimini aldıkları alanları için hedeflenen meslekî tutum ve iş

alışkanlıklarının eğiti

Documents

kapak - tebligler.meb.gov.tr · Title: Microsoft Word - kapak Author: a Created Date: 7/29/2010 10:10:20 AM