Kapitalizmi islamik në Turqi

Për vite me radhe Turqia ka lobuar në Bashkimin Evropian për të t'u bashkuar me bllokun e

tregtisë së lirë, si një shtet anëtar. Nëse BE-ja thotë se po, ajo do të jetë shteti i parë mysliman në

Union. Shumë kritikë në BE i shqetëson fakti se Islami dhe kapitalizmi i stilit perëndimor nuk do

te jene nje perzierje e mire, dhe se si pasojë, duke lejuar Turqinë në BE do të ishte një

gabim. Megjithatë, ne një kendvështrim pak me te ngusht per ate se cfare po ndodh në Turqi

sugjeron se kjo pikëpamje mund të jetë nje pozicionim I gabuar.

 Le te Konsiderojmë zonën përreth qytetit të Kayseri në qender te Turqise. Shumë e kane harruar

varfërine, kryesisht ne rajoni me bujqësor i Turqisë, shumë larg nga rremujat laike të

Stambollit. Ky është një rajon ku vlerat tradicionale islame kane ndikim. E megjithatë, ajo është

gjithashtu një rajon që ka prodhuar kaq shumë sipermarrje muslimane që lulëzojnë, ku

nganjëherë quhet "Anatolian Tiger." Bizneset e ngritura këtu janë prodhuesit me te mëdhenj

ushqimore, kompanitë e tekstilit, prodhuesit e mobiljeve dhe ndërmarrjet inxhinierike, shumë

prej të cilave eksportojë një përqindje e konsiderueshme e prodhimit të tyre. Liderët e biznesit

lokal ia atribuojnë suksesin e kompanive në rajon me një shpirt sipërmarrës, ata thonë se është

pjesë e Islamit. Ata theksojnë se Profeti Muhamed, i cili ishte vetë një tregtar, predikoi nderin

tregtar dhe urdhëroi që 90 për qind e jetës së një muslimani të jetë e përkushtuar qe të punoj në

nje mënyrë që të ket perhere ushqim në tryezë. Vëzhgues të jashtëm kanë shkuar më tej, duke

argumentuar se ajo që po ndodh rreth Kayseri është një shembull i kalvinizmit islame, një

bashkim i vlerave tradicionale islame dhe etika e punës shpesh i lidhur me protestantizmin në

përgjithësi, dhe kalvinizmit në veçanti.

Brenda Kayseri, influence e Islamit shihet qarte. Shumë kompani kane dhoma te vecanta dhe

kohë te vecanta 15-minutëshe per kohen e lutjeve. Shumica e biznesmenëve më të vjetër kanë

qenë në Mekë ne kohen e Haxhit, pelegrinazhi që të gjithë myslimanët kanë për qëllim për të

bërë të paktën një herë në jetë. Pak nga kafenetë dhe restorantet në Kayseri shërbejnë alkool, dhe

shumica e grave veshin një shami. Në fabrikën e sheqerit Kayseri, një nga më fitimprurëse në

rajon, një menaxher i lartë pohon se Islami ka luajtur një rol të madh në përmirësimin e

rentabilitetin e ndërmarrjes. Për një kohë të gjatë fabrika bleu shumicën e panxhar sheqerit të saj

nga një furnizues i vetëm monopol, i cili akuzohet një çmim të lartë.

Por për shkak se Islami predikon mundësi të barabarta në biznes, menaxherët në fabrikën e

sheqerit vendosen se gjëja islamike qe duhej bere ishte për të diversifikuar bazën e furnizimit dhe

për të inkurajuar prodhuesit e vegjël të shesin panxhar për ta. Sot fabrika e blen panxhar sheqeri

nga 20.000 kultivuesit e vogla. Konkurrenca mes tyre ka ulur çmimet dhe rritur profitin e

fabrikës. I njëjti menaxher gjithashtu vuri në dukje se "Në qoftë se ju nuk jeni një mysliman i

mirë, nuk falen pesë herë në ditë dhe nuk keni një grua që vesh shami, ajo mund të jetë e vështirë

për të bërë biznes këtu."

Megjithatë, jo të gjithë janë dakord se Islami është forca lëvizëse prapa suksesit të rajonit. Saffet

Arslan, drejtori menaxhues i Ipek, prodhuesi më i madh mobilje në rajon (të cilat eksportet në më

shumë se 30 vende) pohon se një tjeter forcë është globalizimit. Sipas z. Arslan, gjatë tre

dekadave të fundit muslimanëve lokalë të cilët dikur i largohej e bërë të holla në favor të

përqëndruar në fenë tani janë duke bërë biznes prioritet. Ata e shohin botën perëndimore, dhe

kapitalizmin perëndimor, si një model, jo Islamit, dhe për shkak të globalizimit dhe mundësive

që lidhen me të, ata duan të bëhen të suksesshëm. Në të njëjtën kohë, z Arslan është një

mysliman praktikues i cili ka ndërtuar një xhami në bodrumin e ndërtesës së IPEC-ut selinë në

mënyrë që njerëzit të mund të luten edhe kur jane në punë. Nëse ka një dobësi në modelin islam

të biznesit që është në zhvillim në vende si Kayseri, disa thonë se ajo mund të gjendet në

qëndrimet tradicionale: rolin e grave në vendin e punës dhe niveli i ulët i punësimit të femrave në

rajon. Sipas raportit te European Stability Initiative (i njëjti grup që mban rajonin Kayseri si një

shembull i kalvinizmit islam), pjesëmarrja e ulët e grave në fuqinë punëtore lokale është thembra

e Akilit e ekonomisë dhe mund të pengojë përpjekjet e rajonit për të arritur apo krahasuar me

vendet e Bashkimit Evropian.