Kar Edvard Halet - Sta Je Istorija

8/12/2019 Kar Edvard Halet - Sta Je Istorija

1/140

Kar Edvard Halet - ta je Istorija

PREDGOVOR DRUGOM IZDANJU

Kada sam 1960. godine dov !io " vi #on$e"% &a svo'i( !es% " edavan'a "odnas)ovomStaje istorija?,&a"adni sve% 'e 'o! *ve# "os %ao od *da a$a #o'e s* m*&ada)a dva sve%s#a a%a i dve ve)i#e evo)*$i'e+ *s#a i #ines#a. Vi#%o i'ans#o donaivnog samo"o*&dan'a i ne"o#o)e,)'ive -e e * na" eda# os%a)o 'e da)e#o &a

nama. ve% 'e "os%ao *&nemi *'*/e i &as% a!*'*/e mes%o. Pa i"a#+ -e vi!e &na#ov 'e *#a&iva)o da ne#e %e!#o/e "o in'* da se " eva&i)a&e. ve%s#a e#onoms#a # i&a#o'* s* mnogi na'av)'iva)i "o &av !e%#* a%a+ i"a# ni'e nas%*"i)a. i%ans#o $a s%se ne *'no as"a)o " ed na!im o ima+ a da'e ma)o #o %oga "os%ao sves%an.Ma2a s#a i *e$#a # i&a " e, o2ene s* i)i v emenom "o%isn*%e * &a,o av P o$esides%a)'ini&a$i'e * ov'e%s#om ave&* i dema#a %i&a$i'e * AD na" edova)i s*&adovo)'ava'*/im %em"om. Nema #a i Ja"an , &o s* se o"o avi)i od "o%"*nog


2/140

s)oma i& 1934. godine i os%va iva)i s* s"e#%a#*)a an e#onoms#i a&vo'. 5 an$*s# 'e "od De Go)om o,nav)'a)a " eda!n'* snag*. U 'edin'enim D avama+A'&en(a*e ova sen#a "o e)a 'e da se "ov)a i " ed osvi%om Kenedi'evog do,anade. P eos%a)e $ ne m )'e 7J* na A8 i#a+ I s#a+ Vi'e%nam 7'o! *ve# nis*&ao#*")'a)e sv* na!* "a n'*. e &ans#im a#$i'ama * i%avom sve%* as)a 'ev ednos%.

Ova#ve o#o)nos%i s*+ * sva#om s)* a'*+ dava)e dovo)'no osnova &a onao"%imi&am i ve * * ,*d*/nos% #o'ima sam o#on ao svo'a " edavan'a i& 1961.godine. Na edni( dvadese% godina * &na%no' me i s* o,emis)i)e o-e nade isamo&adovo)'s%vo. )adni a% se nas%avio *dvos% * enom es%inom+ donose/iso,om " e%n'* n*#)ea nog *ni!%en'a. Odgo2ena e#onoms#a # i&a sada 'e *&ima)asvo' dana#+ "*s%o!e/i ind*s% i's#im &em)'ama i !i e/i vi *s ne&a"os)enos%i "i%avom &a"adnom sve%*. #o o da nema &em)'e * #o'o' danas ne ,esni nasi)'e i%e o i&am. Po,*na &ema)'a " oi&vo2a a na8%e sa )is#og is%o#a dove)a 'e do ,i% " omene * odnosima snaga+ na !%e%* ind*s% i's#i( &ema)'a Zapada. :; e/i sve%< se

od "asivnog " e%vo io * a#%ivni+ eme%i)a #i 8a#%o sve%s#e "o)i%i#e. U s)io#o)nos%ima+ ma #a#vo is#a&ivan'e o"%imi&ma ,i)o ,i de")asi ano. P o o$i nes e/eima)i s* -e ad*%e * svo'im *#ama. )i#a ne*mi%ne #a%as% o8e #o'* s*sen&a$iona)is%i #i "is$i i novina i ma )'ivo !i i)i "*%em medi'a *!)a 'e *sva#odnevni govo Ve/ ve#ovima se "o"*)a na " o o ans%va o sma#* sve%a nis* 'avi)a * %a#o *%eme)'eno' 8o mi.

Pa i"a#+ "o ovom "i%an'*+ &d av a&*m nas nagoni da s%avimo dve # *"n " imed,e. P e svega+ ma #o)i#o se di'agno&a o ,es"e s"e#%ivno' ,*d*/nos%i "o&iva)a na ne"o,i%ne in'eni$e+ ona os%a'e a"s% a#%na %eo i's#a #ons% *#Og omna ve/ina )'*di * n'* na" os%o ne ve *'e+ a ne"ove en'e #o'e 'o' *#a&*'*

og)eda se * n'i(ovom "ona!an'*. Oni sa ve)i#om " edano!/* vode )'*,av+ &a in'*+odga'a'* i vas"i%ava'* de$*. Pose,na "a n'a+ #a#o " iva%na %a#o i 'avna+ "osve/*'ese &d av)'* i o, a&ovan'*+ ime se "o,o)'!ava'* *s)ovi ivo%a na edni( na a!%a'a. Ne" e7


3/140

s%ano se is% a *'* novi i&vo i ene gi'e. Novi i&*mi do" inose "ove/an'* " od*#%ivnos%i. Mi)ioni :ma)i( !%edi!a< inves%i a'* * na$iona)ne !%edne o,ve&nd *! %va &a i&g adn'* i inves%i$ione 8ondove. Ve)i#a , iga "o#)an'a se &a!%ina$iona)nog+ a (i%e#%ons#og i *me%ni #og nas)eda+ #o'e ,i % e,a)o da ,*de o#o is%i ,*d* /im gene a$i'ama. U is#*!en'* smo da &a#)'* imo #a#o 'e ve ovan'e* ne#o " ev emeno *ni!%en'e sve%a og ani eno na g *"* a&o a ani(in%e)e#%*a)a$a #o'i ima'* og oman *deo * " omovisan'* s)i ni( ide'a.

Mo'a d *ga " imed,a %i e se geog a8s#og i&vo i!%a ovi( " o o ans%ava osveo"!%o' " o"as%i+ #o'a se 'av)'a'* *g)avnom = a s#)on sam da #a em iis#)'* ivo 7* Za"adno' Ev o"i i n'enim " e#omo s#im og an$ima. Ovo ne ,i% e,a)o da nas *di. ;e &em)'e s* ve/ "e% ve#ova ,i)e nes"o ni gos"oda i sve%a.Ima)e s* dos%a osnova da ve *'* #a#o o)i ava'* sve%)os% $ivi)i&a$i'e o# * ensve%om va va s#e %mine. Za do,a #o'e ne" es%ano dovodi * s*mn'* i od,a$*'e%a#vo g)edi!%e+ "o " i odi s%va i s* mo a)e sma% a%i da vodi " o"as%i. ;a#onima)o ne *di !%o se e"i$en%a ovog "o eme/a'a+ i&vo i!%e na'd*,)'eg

in%e)e#%*a)nog "esimi&ma+ na)a&i *" avo * i%ani'i> nigde d *gde as#o ai&me2* s'a'a deve%naes%og ve#a i 'edno)i nos%i dvadese%og+ i&me2* s*" emadeve%naes%og ve#a i in8e io nos%i dvadese%og+ ni'e %a#o *o )'iv i %a#o ,Ova#vo as"o)o en'e " o!i i)o se i%avom &a"adnom Ev o"om i 7mo da * ne!%oman'o' me i 7 eve nom Ame i#om. ?e o-e &em)'e ,i)e s* a#%ivni * esni$ive)i#e e#s"an&ionis%i #e e e deve%naes%og ve#a. A)i+ nemam ni#a#vog a&)ogave *'em #a#o ovo as"o)o en'e " eov)a2*'e i * d *gim # a'evima sve%a. Nesav)adive " e" e#e #o'ima se ome%a #om*ni#a$i'a+ s 'edne s% ane+ i ")ima()adno a%ovs#e " o"agande+ s d *ge+ o%e ava'* " avi)n* " o$en* si%*a$i'e * R7*. I"a#+ %e!#o ,ismo mog)i da "ove *'emo #a#o 'e * &em)'i gde ve/ina na oda

mo a ,i%i svesna da s*+ ,e& o,&i a na -e &ame #e a#%*e)no' v)as%i+ " i)i#e da)e# ,o)'e nego !%o s* ,i)e " e dvadese% "e%+ "edese% i)i s%o godina+ *(va%i)o #o enave/e o a'an'e * "og)ed* ,*d*/nos%i. U A&i'i+ Ja"an i Kina+ sva#a na svo' na in+sme)o g)eda'* *na" ed. Na edn'em is%o#* i * A8 i$i+ a# i * onim o,)as%ima #o'es* danas &a(va/ene nemi ima+ novonas%a)e na$i'e ,o e se &a svo' "*% * ,*d*/nos%* #o'*+ ma#a i s)e"o+ i"a# ve *'*.

Mo' &a#)'* a# ,i ,io da % en*%ni %a)as s#e"%i$i&ma i o a'an'a+ #o'i " ed so,omvidi samo *ni!%en'e i " o"as%+ od,a$*'*/i #ao ,esmis)en* sva#* ve * * " og es i)ima #a#ve i&g)ede &a na" eda# )'*ds#e ase+ " eds%av)'a 'edan vid e)i%i&m7" oi&vod e)i%ni( d *!%veni( g *"a i'i s* sig* nos% i " ivi)egi'e na'vid)'ivi'e

*g o eni ovom # i&om+ #ao i e)i%ni( &ema)'a i'a 'e ne#ad ,es"ogovo nadomina$i'a nad " eos%a)im de)om sve%a danas dovedena * "i%an'e. Vode/es%egono!e ovog "o# e%a s* in%e)e#%*a)$i+ )i8e an%i ide'a v)ada'*/o' d *!%veno' #o'o' ina e s)* e @:V)ada'*/e ide'e ne#og v emena *ve# s* ,i)e samo ide'ev)ada'*/e #)ase< . av !eno 'e ne,i%no !%o 'edan deo in%e)e#%*a)a$a o #o'ima 'e esvo'im "o e#)om mo da " i"ada ne#o' d *go' d *!%veno' g *"i> ve/ samim %im !%os* in%e)e#%*a)$i+ oni ,iva'* asimi)ovani * in%e)e#%*a)n* e)i%*. In%e)e#%*de8ini$i'i+ o, a&*'* 'edn* e)i%n* g *"*.


4/140


5/140

Ono !%o 'e+ me2*%im+ da)e#o &na a'ni'e * a#%*e)nom #on%e#s%*+ 'es%e ida -e g *"e * 'ednom d *!%v*+ ma #o)i#o one ,i)e #o(e&ivne @a is%o i a na' e!/eima " ava da i( %a#vim sma% a + i&,a$*'* od e2en , o' o%"adni#a i)i disidena%a. ;o 'e na o i%o es% s)* a' me2* in%e)e#%*a)$ima. P i%om ne mis)im na *o,i a'enas" ave #o'e se me2* in%e)e#%*a)$ima vode na ,a&i "os%ign*%og #onsen&*sne#im "o)a&nim " emisama o d *!%v*+ ve/ *" avo na os"o avan'e %a#vi( " emisa.U &a"adnim demo# a%s#im d *!%vima s)i ni i&a&ovi se %o)e i!* -e do# sog ani eni na !a i$* disidena%a+ a onima #o'i %a#ve i&a&ove *"*/*'* ni'e %e!#o dna2* svo'e i%ao$e i "*,)i#*. Ne#i $ini# ,i " ime%io #a#o se oni %o)e i!* samo&,og %oga !%o nis* dovo)'no , o'ni i *%i$a'ni da ,i " eds%av)'a)i s%va n* o"asnoVi!e od e% dese% godina nosio sam e%i#e%* :in%e)e#%*a)$a "os)edn'i( godina-e vi!e sag)edavam+ a i d *gi me vide+ #ao in%e)e#%*a)nog disiden%a. O,'a! n'en'&a %o )a#o 'e da%i. i/e da sam 'edan od oni( e%#i( a#%ivni( in%e)e#%*a)a$a #o'od as)i+ ne na v (*n$*+ ve/ " i &a)as#* ve)i#og vi#%o i'ans#og do,a -e e io"%imi&ma+ %a#o da mi 'e a# i danas %e!#o da sve% "osma% am * #on%e#s%*

% a'nog i ne"ov a%nog " o"adan'a. Na na ednim s% ani$ama "o#*!a/* da sedis%an$i am od " eov)a2*'*/i( % endova me2* ev o"s#im in%e)e#%*a)$ima 7a nai%o oni( #o'i danas ive * ovo' &em)'i 7da "o#a em * #om smis)* i &,og egasma% am da s* # en*)i s% an"*%i$om+ #ao i da is%a#nem &a(%ev+ a#o ne &a o"#im+ onda ,a em &a &d avi'im i * avno%e eni'im " is%*"om ,*d*/nos%i.

E. H. Kar

1. I ;ORIBAR I BINJENICE

%a 'e is%o i'a Da ne#o ne ,i "omis)io #a#o 'e ovo "i%an'e ,esmis)eno i)i s*vi!no+ " i#)'* i/* svom %e#s%* dva od)om#a #o'i se+ sva#i "onaoso,+ odnose na " voi d *go i&dan'e Kembrike moderne istorije.Evo+ da#)e+ E#%ona @A$%on + #o'io#%o, a mese$a 1F96. "odnosi i&ve!%a' " eds%avni$ima Kem, i #og sena%s#ogod,o a o de)* #o'e se "od*(va%io da " i edi &a !%am"*

Jedins%vena 'e " i)i#a da se+ * in%e es* na've/eg , o'a )'*di+ &a,e)e i $e)o#*"no&nan'e #o'e deve%naes%i ve# ima da nam &ave!%a... Ra&,o i%om "ode)om ada % e,ada ,*demo * s%an'* da %o o,avimo i da %a#o svima "on*dimo na *vid "os)edn'i do#*men%

i na'& e)i'e &a#)'* #e #o'i s* ")od me2*na odni( is% a ivan'a.Ova gene a$i'a 'o! ne/e do e#a%i #ona n* is%o i'*> a)i mi imamo " i)i#* da sede8ini%ivno esimo #onven$iona)ne is%o i'e i "o#a emo do #o'e smo %a #e s%ig)i na "*!%o 'edn* a&dva'a od d *ge+ sada+ #ada s* nam sve in8o ma$i'e na do(va% *#e i #ada s&a sva#i " o,)em mo e na/i e!en'e.1

Go%ovo !e&dese% godina #asni'e+ " o8eso e D o d K)a # @Geo ge C)a # + * " edgovo * &a d *g* Kembriku modernu istoriju, "omen*o 'e ovo *ve en'e


6/140

E#%ona i n'egovi( sa adni#a #a#o /e 'ednoga dana ,i%i mog*/e na"isa%i :#ona n*is%o i'*


7/140

magi's#i( na"eva+ ,i)a * %ome da i( "o!%edi &amo ne o,ave&e da mis)eso"s%venom g)avom. Po&i%ivis%i+ #o'i s* se &a)aga)i &a %o da is%o i'a " og)a!ena na*#om+ svo'im *g)edom s* do" ine)i *s%o)i en'* ovog #*)%aBin'eni$a. P vo *%v di%e in'eni$e+ govo i)i s* "o&i%ivis%i+ a onda i& n'i( i&v*&a#)'* #e. U Ve)i#o' i%ani'i+ ova#av " is%*" is%o i'i ,io 'e * "o%"*nom s#)ad* saem"i i's#om % adi$i'om #o'a 'e " eds%av)'a)a domini a'*/* s% *'* * , i%ans#o'8i)o&o8i'i od o#a @ o$#e do e % anda Rase)a @ e % and R*sse)) . Em"i i's#a%eo i'a sa&nan'a "o)a&i od "o%"*ne a&dvo'enos%i s*,'e#%a i o,'e#%a. Bin'eni "o"*% *)ni( *%isa#a+ de)*'* na "osma% a a s"o)'a i nis* "od *%i$a'em n'egovesves%i. N'i(ov " i'em 'e "asivan "o! %o 'e " imio "oda%#e+ "osma% a i( na#nadnois"i%*'e. Kratak oks1ordski renik eng eskog je2ika,#o isno+ " emda " is% asno!%ivo em"i i's#e !#o)e+ 'asno oi#a&*'e na a&dvo'enos% ova dva ina+ de8ini!*/in'eni$* #ao :is#*s%veni "oda%a#+ ne&avis%an od &a#)'* a#a


8/140

%a'e is%o i's#a in'eni$a ;o 'e #)'* no "i%an'e #o'im /emo mo a%i de%a)'ni'eda se "o&a,avimo. Po &d avo a&*ms#om g)edi!%*+ "os%o'e ne#e ,a&i ne in'eni$#o'e s* is%e &a sve is%o i a e i #o'e+ da %a#o #a emo+ ine #i m* is%o i'e 7n " ime + in'eni$a da se ,i%#a #od es%ingsa odig a)a 1066. godine. A)i+ ova#vog)edi !%e i&is#*'e dve " imed,e. Kao " vo+ is%o i a se *g)avnom ne ,avi s)i nimin'eni$ama. es*mn'e 'e va no &na%i da se ve)i#a ,i%#a odig a)a 1066+ a ne 1064.i)i 106 . godine+ #ao i da se odig a)a #od es%ingsa+ a ne * Is%,o n* i)i a'%on*.Is%o i a ne s ne da g e!i * %a#vim s%va ima. I"a#+ #ad god se "ovede as" ava na%o %em*+ " ise%im se a*smanove @ o*sman na"omene da 'e :%a nos% o,ave&ane v )ina


9/140

is%o i a i+ "o svo' " i)i$i+ " ene, egn*%i. P o8eso ;a)#o% Pa sons @;a)$o%% Pa son 'ednom 'e na*#* na&vao :se)e#%ivnim sis%emom #ogni%ivni( *sme en'a #aea)nos%i


10/140


11/140

'a /e se od osve dve s%va i desi%i Mis)im da /e ovo &avisi%i od %oga da )i /e %e&in%e " e%a$i'a * " i)og #o'e 'e d Ki%son K)a # naveo da%i doga2a' ,i%i " i(va/enaod s% ane d *gi( is%o i a a #ao va)idna i &na a'na. N'en s%a%*s is%o i's#e Bin'eni$sve!/e se na "i%an'e in%e " e%a$i'e. ;a' e)emen% in%e " e%a$i'e ne&ao,i)a&anini)a$ sva#e is%o i's#e in'eni$e.

Ne#a mi ,*de do&vo)'eno 'edno )i no " ise/an'e. Kada sam " e mnogo godinana ovom *nive &i%e%* s%*di ao an%i #* is%o i'*+ imao sam "ose,an " edme% :G* do,a Pe si's#i( a%ova a)i+ 'edva

i!%a &namo o *%is#* #o'i 'e os%av)'a)a na ne#og "a %an$a+ Ko in/anina i)i ;e,an$da ne "omin'emo Pe si'an$e+ o,ove i)i " i"adni#e d *gi( na oda #o'i s* ,o avi)i* A%ini. )i#a #o'om as"o)a emo *na" ed nam 'e &go%ov)'ena i na%* ena+ ne %o)iig om s)* a'a+ #o)i#o "os eds%vom )'*di #o'i s* svesno i)i nesvesno *svo'i)i od e2ena g)edi!%a+ "a s* sma% a)i da in'eni$e #o'e %a#va g)edi!%a "od*"i * v edi sa*va%i od &a,o ava. Na s)i an na in+ #ada * ne#o' sav emeno' is%o i'i edn'eg ve#a " o i%am da s* )'*di * edn'em ve#* " idava)i ve)i#i &na a' e)igi'i+ "i%am se #a#o* %o mo emo ,i%i sig* ni i da )i'e %o is%ina. Ono !%o &namo od in'enis edn'eve#ovne is%o i'e na've/im de)om 'e s%ig)o do nas # o& se)e#$i'* #o'* s*o,av)'a)e , o'ne gene a$i'e )e%o"isa$a+ " o8esiona)no &ain%e esovani( &a

i&* avan'e i *" a n'avan'e e)igi'e+ #o'i s* 'o'+ s(odno %ome+ " idava)i v (*ns#*va nos%+ "a s* &a"isiva)i sve s%o'e ima)o ma #a#ve ve&e sa n'om+ i ma)o !%a d *P eds%av* o *s#om se)'a#* #ao ne#om i&*&e%no "o,o nom ,i/* *ni!%i)a 'eevo)*$i'a i& 191 . godine. P eds%ava o s edn'eve#ovnom ove#* #ao i&*&e%no

"o,o nom ,i/*+ ,i)a ona %a na i)i ne+ os%a/e ne*ni!%iva+ "o!%o s* sve as"o)o ivein'eni$e o n'em*9 J. . * + Se e%ted Essays@19L0 + s% . 4H.


12/140

13 " e%(odno ,i)e " o, ane od s% ane )'*di #o'i s* * %a#o ne!%o ve ova)i i e)e)i da id *gi * %o "ove *'*+ do# 'e ,e&, o' d *gi( in'eni$a * #o'ima ,ismo mo da na!)ido#a&e &a " o%ivn* %v dn'* ne"ov a%no i&g*,)'eno. M %va *#a i! e&)i( gene a$,

is%o i a a+ "isa a i )e%o"isa$a neo"o&ivo 'e od edi)a mode) " o!)os%i. :Is%o i'a #o'i%amo


13/140

na'o,imni'o' ind*#$iono' ,a&i #o'a 'e i#ome ,i)a dos%*"na


14/140

)ondons#om $ub i% e%ord "11i%e=ui va!ing%ons#o' Na$iona)no' a (ivi+ %a#o da+*#o)i#o imamo1L Cambridge Modem History,i @190H + s% . 3.

16


15/140


16/140

dovo)'no s% ")'en'a i &na%i e)'e+ mo emo %a no da *s%anovimo !%a 'e e n(a d* adio. Ono s%o'e * inio ni'e ,i)o ni "ose,no neo,i no ni na o i%o i&nena2*'*/e. Uas* #ada 'e % e&eman *m o+ i&g)eda)o 'e da'e n'egova &a"adna "o)i%i#a # *nisanani&om s'a'ni( *s"e(a 7 o#a no+ " i'em Nema #e * ig* na oda+ Do*sov @Dasvesi Jangov @Vo*ng ")an i ame i #i &a'movi+ "ov)a en'e save&ni #i( o#*"a$ioni(% *"a i& a'ns#e o,)as%i. Bini)o se da'e %o na'&na a'ni'i i na've/i % e&emanovdo" inos s"o)'no' "o)i%i$i+ "a ni'e ni#a#vo *do s%o'e ,io " e%e ano &as%*")'en *e n(a dovom i&,o * do#*mena%a. d *ge s% ane+ ini)o se da % e&ema7novais%o na "o)i%i#a i n'egovi #on%a#%i sa ov'e%s#im ave&om nis* ni#*da dove "o!%o gomi)e do#*mena%a o " egovo ima #o'i s* da)i %e# ,e&na a'ne e&*)%a%e nnima)o *ve/ava)e % e&emanov *g)ed+ i&,o ma%e i'a)a mogao 'e da ,*de mnogos% o i. % e&eman 'e+ * s%va i+ "osve/ivao da)e#o o&,i)'ni'* i "os%o'ani'* "a n'*odnosima sa ov'e%s#im ave&om+ i oni s* ig a)i mnog* ve/* *)og* * n'egovo's"o)'no' "o)i%i$i nego !%o ,i %o i%a)a$ e n(a dove #om"i)a$i'e mogao da " e%"os%avi. U" #os %ome+ e n(a dove #n'ige s* &na%no ,o)'e od d *gi( &,o ni#a

do#*mena%a na #o'e se " ose an is%o i a " e/*%no os)an'a.Ovo+ me2*%im+ ni'e &av !e%a# " i e. Ned*go "o o,'av)'ivan'* e n(a dovi(#n'iga+ i%)e 'e do!ao na v)as%. % e&emanovo ime 'e * Nema #o' ,i)o "o%isn*%o &a,o av+ a #n'ige s* "ov* ene i& " oda'e mnogi " ime $i s*+ "o svem* s*de/i+ ,i)i*ni!%eni. Danas 'eStresemanns 7ermd%htnisi&*&e%no e%#a #n'iga. A)i+% e&emanov *g)ed na Za"ad* ni'e ,io "o)'*)'an. Jedan eng)es#i i&dava o,'avio 'e19L4. godine s# a/eni " evod e n(a dovog de)a = i&,o na osnov*e n(a dovog i&,o a> i&,a ena 'e mo da % e/ina o igina)nog i&dan'a. a%on@ *%%on + *veni " evodi)a$ sa nema #og+ s% * no i savesno 'e o,avio svo' deo "os)a. Eng)es#a ve &i'a+ o,'asnio 'e * " edgovo *+ :de)imi no 'e s# a/ena+ a)i 'e i&

n'e i&os%av)'en samo ona' deo ma%e i'a)a &a #o'i se sma% a)o da'e neva an... i da n ,i ,io od in%e esa &a eng)es#e i%ao$e i)i na* ne adni#e


17/140

17

a*%en%i ne do#*men%e 'ednog od g)avni( a#%e a * &na a'nim doga2a'ima s#o i'eev o"s#e is%o i'e. %a nam %i do#*men%i #a&*'* I&me2* os%a)og+ oni sad e

,e)e!#e o s%o%ina# % e&emanovi( a&govo a sa sov'e%s#im am,asado om *e )in* i dvadese%a# a&govo a sa Bi e inom. ve osve ,e)e!#e ima'* 'edn*&a'edni #* $ %*. One " i#a&*'* % e&emana #a#o vodi g)avn* e * a&govo ima>

n'egovi aig*7men%i s* *ve# do, o s o eni i *ve )'ivi+ do# s* a g*men%i n'egovi(sagovo ni#a "o " avi)* os#*dni+ #on8*&ni i ne*,ed)'ivi. ;o 'e o"!%a #a a#%e is%i#asvi( &a"isa o di")oma%s#im a&govo ima. Do#*men%i nam ne #a&*'* !%a se desive/ samo ono s%o'e % e&eman mis)io da se desi)o+ i)i s%a'e e)eo da d *gi mis)e o%ome+ i)i+ mo da+ s%a'e sin e)eo da mis)i da se desi)o. a " o,i an'em in'eni$a

ni'e &a"o eo a%on i)i e n(a d+ ve/ 'e %o " vi * inio sin % e&eman. Ba# i #ada ,ismo+ na " ime + ima)i na as"o)agan'* Bi e inove ,e)e!#e o is%im a&govo ima+

i& n'i( ,ismo o"e% do&na)i samo ono !%o 'e Bi e in mis)io+ a ono !%o se s%va no

desi)o mo a)o ,i da ,*de e#ons% *isano * sves%i is%o i a a. Na avno+ in'eni$e ido#*men%i s* &a is%o i a a od i&*&e%ne va nos%i. A)i+ od n'i( ne ,i % e,a)o " av8e%i!e. ami "o se,i+ oni ne ine is%o i'*> oni "o se,i ne da'* go%ov odgovo na ono

&amo no "i%an'e : %a 'e is%o i'a a))+ %e!#o 'e "o e/i a&)i#e * na$iona)nom #a a#%e * do #o'i( 'e

do!)o *s)ed a&)i i%og na$iona)nog nas)e2a i na ina vas"i%an'a * ne#om d *!%v*.Ona' 8)*idni en%i%e% #o'i na&ivamo :)'*ds#om " i odom< %o)i#o se a&)i#ovao

&em)'e do &em)'e i i& ve#a * ve# da'e %e!#o ne " o%*ma i%i ga #ao is%o i's#*

"o'av* #o'a se " i)ago2ava dominan%nim d *!%venim o#o)nos%ima i #onven$i'amaIma mnogo a&)i#a i&me2* Ame i#ana$a+ R*sa i Indi'a$a+ na " ime . A)i+ ne#e od%i( a&)i#a+ mo da ,a! one na'&na a'ni'e+ is"o)'ava'* se # o& a&)i i% s%av " ema

d *!%venim odnosima #a#vi v)ada'* me2* "o'edin$ima+ d *gim e$ima+ * odnos*na na in na #o'i ,i d *!%vo % e,a)o da ,*de #ons%i%*isano. ;a#o se i&* avan'ea&)i#a i&me2* ame i #og+ *s#og i indi's#og d *!%va #ao $e)ine+ mo e *'edno

"o#a&a%i na',o)'im na inom &a i&* avan'e a&)i#a i&me2* "o'edina ni(Ame i#ana$a+ R*sa i Indi'a$a. Civi)i&ovan Bove#+ "o"*% " imi%ivnog+ *s)ov)'en d *!%vom * is%o' me i #o'om i sam *%i e na %o d *!%vo. Ja'e se ne mo e do,i%i ,e&

#o#o!#e+ #ao !%o se ni #o#o!#a ne mo e do,i%i ,e& 'a'e%a.

i)o ,i i&)i!no &ad ava%i se na ovim o ig)ednim is%inama da nam one nis* ,i)e&amag)'ene %o#om 'ednog &na a'nog i s"e$i8i nog is%o i's#og "e ioda i& #o'eg&a"adni sve% %e# "o in'e da i&)a&i. K*)% individ*a)i&ma 'edan 'e od

na' as" os% an'eni'i( sav emeni( is%o i's#i( mi%ova. P ema "o&na%om o"is* i&* #(a %oveASture renesanse u !ta iji,i'i d *gi ode)'a# nosi "odnas)ov :Ra&vo'individ*e


36/140

27


37/140

nog sve%a " eds%av)'ao no ma)an " o$es * a&vo'* $ivi)i&a$i'e. D *!%venaevo)*$i'a dove)a 'e nove d *!%vene g *"e na "o&i$i'e mo/i. Kao i *ve#+ ona 'e

de)ova7)a # o& "o'edin$e #o'ima 'e n*di)a nove mog*/nos%i )i nog na" edovan'a+a #a#o s* * ano' 8a&i #a"i%a)i&ma s eds%va " oi&vodn'e i as"ode)e ve/inom ,i)a **#ama "o'edina$a+ ideo)ogi'a novog d *!%venog "o e%#a s%av)'a)a 'e nag)asa# na*)og* individ*a)nog " ed*&e%ni!%va. A)i+ i%av %a' " o$es ,io 'e d *!%veni " o$e#o'i 'e " eds%av)'ao od e2en* 8a&* * is%o i's#om a&vo'*+ "a se ne mo e %*ma i%

#ao ne#a "o,*na "o'edina$a " o%iv d *!%va i)i os)o,a2an'e "o'edina$a odd *!%veni( s%ega.

Mnogi &na#ovi govo e #a#o 'e+ a# i na Za"ad*+ #o'i 'e ,io a i!%e ovog "o# e%a i ideo)ogi'e+ %a' is%o i's#i "e iod na svom &a)as#* ne"o% e,no 'e da se ovd "o&ivam na " o$va% onoga !%o se o,i no na&iva masovnom demo# a%i om+ i)i "os%*"no smen'ivan'e " e%e no individ*a)ni( 8o mi e#onoms#e " oi&vodn'e io gani&a$i'e " e%e no #o)e#%ivnim 8o mama. I"a#+ ideo)ogi'a #o'a 'e nas%a)a %o#ovog d*gog i ")odnog "e ioda 'o! *ve# " eov)adava * &a"adno' Ev o"i i

ang)osa#sons#im &em)'ama. ve do%)e do# o %en&i'i #o'a se 'av)'a i&me2* s)o,ode 'edna#os%i+ i)i i&me2* individ*a)ne s)o,ode i d *!%vene " avde ,*demo as" av)'a)isamo * a"s% a#%nim "o'movima+ ,i/emo s#)oni da sme%nemo s *ma #a#o se ,o ,ane vodi i&me2* a"s% a#%ni( ide'a. Ovde ni'e e o s*#o,ima i&me2* "o'edina$a#ao %a#vi( i d *!%va #ao %a#vog+ ve/ o s*#o,ima a&)i i%i( g *"a "o'edina$a *d *!%v*+ " i em* sva#a g *"a nas%o'i da name%ne d *!%ven* "o)i%i#* #o'a 'e &a "o e)'na i os*'e%i d *!%ven* "o)i%i#* #o'a 'e &a n'* ne"ovo)'na. Individ*a)i&am+ nvi!e * &na en'* ve)i#og d *!%venog "o# e%a+ ve/ ve!%a #og s*" o%s%av)'an "o'edin$a d *!%v*+ i&me%n*o se danas * "a o)* 'edne od &ain%e esovani( g *"a*s)ed svo'e #on% ove &ne " i ode "os%ao sme%n'a na!em a&*mevan'* onoga !%o

s%va no de!ava * sve%*. Nemam ni!%a " o%iv #*)%a "o'edin$a #o'i se 'av)'a # " o%es% " o%iv 'ednog "e ve %i anog vi2en'a "o'edin$a #ao s eds%va+ a d *!%vad ave #ao $i)'a. Mi+ me2*%im+ ne/emo ,i%i * s%an'* da s%va no a&*7memo " o!)os% ni sada!n'os% *#o)i#o ,*demo nas%avi)i da o"e i!emo "o'mom ne#oga"s% a#%nog "o'edin$a #o'i s%o'i "o s% ani od d *!%va.

;ime #ona no do)a&im do " avog a&)oga osve d*ge dig esi'e.Zd avo a&*ms#o vi2en'e is%o i'e g)eda na n'* #ao na ne!%o !%o s* "o'edin$na"isa)i o "o'edin$ima. ;a#vo g)edi!%e s* nes*mn'ivoT&as%*"a)i i "od ava)i)i,e a)ni is%o i a i deve%naes%og ve#a+ i ono * s*!%iniSni'e "og e!no. A)i+ dannam se ono ini " e%e ano "o'ednos%av)'eno i nedovo)'no+ %a#o da ose/amo

"o% e,* da &ag e,emo ma)o d*,)'e is"od "ov !ine. Znan'e 'ednog is%o i a a ni'eis#)'* ivo n'egovo individ*a)no v)asni!%vo )'*di mnogi( gene a$i'a i a&)i i%i(&ema)'a ima)i s* *de)a * n'egovom " i#*")'an'*. '*di i'a de)a is%o i a " o* avanis* ,i)i i&o)ovani "o'edin$i #o'i ,o ave * va#**m* oni s* de)ova)i * #on%e#s%* i "od *%i$a'em ne#og d *!%va i& " o!)os%i. U svom "os)edn'em " edavan'*+ is%osam o"isao #ao " o$es in%e a#$i'e+ #ao di'a)og #o'i is%o i a * sada!n'os%i vodi sain'eni$ama i& " !)os%i. ada ,i( e)eo da is"i%am e)a%ivn* %e in* individ*a)ni( id *!%veni( e)e7


38/140

HF


39/140

mena%a sa o,e s% ane osve 'edna ine. U #o'o' me i s* is%o i a i i&dvo'eni "o'edin$i+ a * #o'o' me i s* " oi&vod d *!%va i v emena * #o'em ive U #om

o,im* is%o i's#e in'eni$e " eds%av)'a'* Bin'eni$e o i&dvo'enim "o'edin$ima+ a *#om o,im* s* d *!%vene in'eni$e

Is%o i a 'e+ da#)e+ individ*a)no )'*ds#o ,i/e. Po"*% d *gi( "o'edina$a+ on 'e%a#ode i d *!%vena "o'ava+ * is%i ma( " oi&vod i svesni i)i nesvesni g)asnogovo nd *!%va #o'em " i"ada> * %om svo's%v* on " is%*"a in'eni$ama i& is%o i's# " o!)os%i. O is%o i's#om %o#* "one#ad govo imo #ao o :" o$esi'i * (od* p.p.-, *5 an#8* %*+ %o#om 1F3F. U s%va i+ ne ,i( se nima)o &a *dio #ada ,i ne#o e#ao dG o%eova !storija


40/140

H9


41/140

5rke danas mo e da nas * is%o' me i in8o mi!e o s%avovima eng)es#i( adi#a)s#i(8i)o&o8a i& 1F307i(+ #o)i#o i o a%ins#o' demo# a%i'i i& "e%og ve#a " e n.e.+ i)i+ona' #o e)i da do&na #a#ve 'e "os)edi$e 1F3F. ima)a na nema #e )i,e a)e % e,a)oda #o is%i Mom&enov* !storiju ima #ao 'edan od *d ,eni#a. Na avno da %o ni *#om s)* a'* ne *man'*'e n'i(ov &na a' #ao ve)i#i( is%o i's#i( de)a. Nima)o mi sene do"ada mani #o'i 'e '* i " omovisao * svo'o' " is%*"no' ,esedi+ %v dn'om da

se Mom&enova ve)i ina ne og)eda samo * !storiji ima, ve/ i * n'egovom&,o ni#* na%"isa i de)* "osve/enom ims#om *s%avnom " av* %o ,i &na i)o

sves%i is%o i'* na sas%av)'an'e #om"i)a$i'a. Ve)i#a is%o i's#a de)a nas%a'* onda #a 'e is%o i a evo vi2en'e " o!)os%i o,as'ano *vidom * " o,)eme sada!n'os%i. Bes%o sei& a ava)o *2en'e !%o Mom&en ni'e nas%avio svo'* is%" i'* na#on "ada e"*,)i#e.

Za %a#o ne!%o ni'e m* nedos%a'a)o ni v emena+ ni mog*/nos%i+ ni &nan'a. A)i+as* #ada 'e Mom&en "isao svo'* is%o i'*+ ve)i#i ove# se 'o! ni'e "o'avio *

Nema #o'. ;o#om n'egovog s"isa%e)'s#og ve#a+ "i%an'e o %ome !%a se de! ava #adne#i 'a# ove# " e*&me v)as% 'o! ni'e "os%a)o a#%*e)no. Mom&ena ni!%a ni'e mog

da mo%ivi!e da %o "i%an'e " o'e#%*'e *na&ad * ims#i "e iod+ %a#o da'e is%o i$a s%va os%a)a nena"isana.i)o ,i )a#o i)*s% ova%i ov* "o'av* , o'nim " ime ima med* sav emenim

is%o i a ima. U svom " e%(odnom " edavan'* odao sam " i&nan'e D . M.; eve)i'anovo' #n'i&i Eng eska u doba kra ji%e #ne,#ao % a'nom s"omen* navigovs#* % adi$i'* * #o'o' 'e "isa$ ,io odga'en. Ra&mo% imo sada im"o&an%no i&na a'no de)o "is$a #o'eg mnogi me2* nama sma% a'* na've/im , i%ans#imis%o i a em !%o se "o'avio na a#adems#o' s$eni na#on P vog sve%s#og a%a se a*isa Nemi'ea @ e-is Namie . Nemi'e 'e ,io " avi #on&e va%iva$ 7ni#a#o 'edanod %i"i ni( eng)es#i( #on&e va%iva$a &a #o'e se+ #ada i( ma)o &ag e,e%e

is"os%av)'a da s* 47"os%o%ni )i,e a)i+ ve/ #on&e va%iva$ #a#vog me2* , i%ans#is%o i a ima nismo ima)i vi!e od s%o%in* godina. Od s edine " o!)og ve#a do 1913+ 'edva da 'e ,i)o mog*/e da ne#i , i%ans#i is%o i a &amis)i is%o i's#* " omen* a da%o ne ,*de " o7mena na ,o)'e. a "o e%#om 19H07i(+ s%*"i)i smo * "e iod #ada 'e " omena "o e)a da se ve&*'e &a s% a( od ,*d*/nos%i i "os%a)o 'e mog*/e &amis)i% 'e #ao " omen* na go e 7,i)o 'e %o do,a " e"o oda #on&e va%ivne mis)i. Po"*%E#%onovog )i,e a)i&ma+ i Nemi'eov #on&e va%ivi&am i&v)a io 'e svo'* snag*m*d os% i& #on%inen%a)ni( #o ena3. Za a&)i#* od 5i!e a @5is(e i ;o'n,i'a@;ovn,ee + Nemi'e ni'e v*#ao #o ene i& )i,e a)i&ma deve%naes%og ve#a+ "a ni'e nimao a&)oga da ose7/a ne#* nos%a)gi'* &a n'ima. Po!%o s* P vi sve%s#i a%ne*s"e)i mi a&o%# i)i sv* ,ed* )i,e a)i&ma+ ea#$i'a 'e mog)a da se 'avi * samodva o,)i#a 7so$i'a)i&m* i)i #on&e va%ivi&m*. Nemi'e se 'avio #ao #on&e va%ivis%o i a . On 'e &a " edme% i&* avan'a oda, ao dve o,)as%i+ i i&,o sva#e od n'i( ,io 'e "od'edna#o &na a'an.3 Mo da 'e v edno "omena da 'e 'edini d *gi &na a'an #on&e va%ivni , i%ans#i "isa$ *

med* a%nom "e iod*+ g7din ;. . E)io%+ %a#o2e * ivao "ov)as%i$* da ne as"o)a e eng)es#im "o e#)om> ni#o #o'e ,io odga'en * Ve)i#o' i%ani'i " e 1913. ni'e mogao da * "o%"*nos%ii&,egne in(i,i a'*$i *%i$a' )i,e a)ne % adi$i'e.


42/140

30


43/140

U is%o i'i Eng)es#e v a%io se "os)edn'em "e iod* #ada 'e v)ada'*/a #)asa 'o! ,i)a * s%an'* da se na a$iona)an na in ,o i &a " es%i i mo/ * 'ednom

s e2enom i *g)avnom s%a%i nom d *!%v*. Ne#o 'e Nemi'e* &ame io &,og%oga !%o 'e is%o i'* )i!io d*(a4. ;o mo da i ni'e na'*s"e)i'a misao+ a)) se )a#o

da nas)*%i%i !%a 'e # i%i a (%eo da #a e. U do,a #ada 'e D o d III s%*"io na " es%o+ "o)i%i#a 'e 'o! *ve# ,i)a im*na na ide'ni 8ana%i&am i s% as%ven* ve " og es #a#ve /e sve%* done%i 5 an$*s#a evo)*$i'a #o'a 'e o%vo i)a v a%ave#* % i'*m8a)nog )i,e a)i&ma. Da#)e+ ni % aga od ide'a+ od evo)*$i'e+ od

)i,e a)i&ma Nemi'e se od)* io da nam " i#a e " edivn* s)i#* 'ednog do,a#o'e 'e 'o! *ve# ,i)o ,e&,edno od svi( ovi( o"asnos%i 7mada ne/e 'o! d*go

%a#vim os%a%i. Nemi'eov i&,o d *ge %eme "od'edna#o 'e &na a'an. Nemi'e 'e i&,egao

ve)i#e sav emene evo)*$i'e+ Eng)es#*+ 5 an$*s#* i R*s#* 7ni'e na"isaoni!%a ,i%no o ma #o'o' od n'i( 7i od)* io se da nam "oda i 'edn* is%an an*

ana)i&* ev o"s#e evo)*$i'e i& 1F3F 7 evo)*$i'e #o'a ni'e *s"e)a+ "o a&asvi( ev o"s#i( nada * )i,e a)i&am+ o ig)ednog do#a&a s)a,os%i ide'a " ed "*! anim $evima i demo# a%a #ada se s*o e sa vo'ni$ima. Uno!en'e ide'a *%a#o o&,i)'an "osao #ao !%o 'e "o)i%i#a ne"o% e,no 'e i !%e%no Nemi'e "o%$ %ao na avo* eni'e na&iva'*/i ova' "oni ava'*/i ne*s"e( : evo)*$i'omin%e)e#%*a)a$a


44/140

4 I&vo ni # i%i #i s*d * anonimnom )an#* #o'i 'e o,'av)'en *The Times 3iterary Supp ementod HF.avg*s%a 194L+ "od nas)ovom :Nemi'eov "og)ed na is%o i'*


45/140

sav emenim a gonom+ mo&a# is"i a a mo&ga i sam 'e mo ao da ,*deis" an. P e nego !%o o%"o ne da "i!e is%o i'*+ is%o i a 'e ve/ " oi&vod %e

is%o i'e.Is%o i a i o #o'ima sam *" avo govo io 7G o%e i Mom&en+; eve)i'an i

Nemi'e 7,i)i s*+ sva#i "onaoso,+ o,)i#ovani "ose,nim d *!%venim i "o)i%i #im #a)*"ima> i&me2* n'i(ovi( ani'i( i "o&ni'i( de)a ne mog* se*o i%i ne#e ,i%ni'e a&)i#e. A)i+ "o'edini is%o i a i #o'i s* ive)i * v emenima* es%a)i( " omena ods)i#a)i s* * svo'im %e#s%ovima ne samo 'edno d *!%vo 'edan d *!%veni "o eda#+ ve/ i%av ni& a&)i i%i( "o eda#a. Na',o)'i " ime &a#o'i &nam 'e nema #i is%o i a Ma'ne#e @Meine$#e + #o'i 'e iveo i "isaone*o,i a'eno d*go+ o, adiv!i i%av ni& evo)*$iona ni( i s*d,onosni(doga2a'a i& is%o i'e svo'e &em)'e. ;o+ * s%va i+ imamo % i a&)i i%a Ma'ne#sva#i od n'i( 'e g)asnogovo ni# a&)i i%e is%o i's#e e"o(e i o, a/a nam se# o& 'edno od % i svo'a *vena de)a. Ma'ne#e i&S*e tburgerthum und &ationa staat,o,'av)'enog 190 + sa "*no "ove en'a g)eda na os%va en'e ne7ma #i( na$iona)ni( idea)a * i&ma #ovom Ra'(* i 7"o"*% mnogi( mis)i)a$adeve%naes%og ve#a+ od Ma$ini'a naovamo 7"ois%ove/*'e na$iona)i&amna'vi!im o,)i#om *nive &a)i&ma %o 'e e&*)%a% ,a o#nog vi)(e)movs#o " od* e%#a i&7ma #ovog do,a. Ma'ne#e i& de)aD&e !dee der Staatsrason,o,'av)'enog 19H4+ govo i na"*#)im i sme%enim g)asom Va'ma s#e e"*,)i#esve% "o)i%i#e " e%vo io se * "o" i!%e ne a& e!enog s*#o,a i&me2*raisond0etat@vi!i( d avni( a&)oga+ p.p.Bi mo a)a #o'i 'e odvo'en od "o)i%i#e+ a))#o'i+ * # a'n'em is(od*+ ne mo e da odnese " evag* * "i%an'ima gde seod)* *'e o s*d,ini i ,e&,ednos%i d ave. Kona no+ Ma'ne#e i& @ie Entstehung des Historismus,o,'av)'enog 19L6+ #ada s* m* sa do)as#omna$is%a ,i)a od*&e%a sva a#adems#a &van'a+ is"*!%a # i# o a'a i od,a$*ona' is%o i&am #o'i #ao da se mi i sa devi&om :#a#o 'e+ %a#o 'e


46/140

" e#o 1L0 s% ani$a %e#s%a @#o)i#o sam *s"eo da Ova' " i#a& d*g*'em , i)'an%no' ana)i&i Ma'ne#eovog a&vo'nog "*%a #o'* 'e d V. %a #si&)o io * svom *vod* &a eng)es#i " evod @ie !dee der Staatsrason,o,'av)'enom "od na&ivom Makija*e i2am 194 > D %a # mo da is*vi!e nag)a!ava nad a$iona)ne e)emen%e i&Ma'ne#eovog % e/eg "e ioda.

LH


47/140

*s%anovim ,e& #ons*)%ovan'a inde#sa sa i&*&e%#om 5o#sa @5o ni'e "omen*)ni'ednog vigov$a #o'i ne ,i ,io is%o i a + a+ sa i&*&e%#om E#%ona+ ni'ednog is%oa a #o'i ne ,i ,io vigova$F. A)i+ sve ono !%o 'e #n'i&i man'#a)o * "og)ed* de%a)'a

i %a nos%i ,i)o 'e nado#na2eno s'a'nim "og dama. Bi%ao$* ni'e do&vo)'eno da ni &a% en*%a# "os*mn'a #a#o 'e vigovs#a in%e " e%a$i'a ,i)a "og e!na+ a 'edna od o"%*,i #o'e se i&nose na n'en a *n 'es%e da'e :i&* ava)a " o!)os% sa s%anovi!%a sada

!n'os%i


48/140

U#o)i#o svo'* "a n'* sa "o'edini( is%o i a a &a % en*%a# " enesemo naono !%o ,i se mog)o na&va%i o"!%im % endovima * is%o i's#o' )i%e a%* i+d *!%va na is%o i a evo de)o "os%a/e 'o! *o )'ivi'i. U deve%naes%om ve#* , i%ans#i is%o i a i s*+ s#o o ,e& i&*&e%#a+ na is%o i'* g)eda)i #ao ova")o/en'e ide'e " og esa> oni s* %ime i& a ava)i ideo)ogi'* 'ednog d *!%va#o'e se na)a&i)o * "e iod* *, &anog a&vo'a. Za , i%ans#e is%o i a e+ is%o i'a 'e ima)a smis)a sve do%)e do# se "ovinova)a na!im e)'ama> o%#a#o 'e# en*)a * "og e!nom sme *+ ve ovan'e * ne#i smisao is%o i'e "os%a)o 'e 'e es. Na#on P vog sve%s#og a%a+ ;o'n,i 'e na inio o a'ni #i "o#*!a' da)inea no sag)edavan'e is%o i'e &ameni ne#om $i#)i nom %eo i'om 7!%o 'e%i"i na ideo)ogi'a d *!%ava * o"adan'*11. Pos)e ;o'n,i'evog ne*s"e(a+ , i%ans#i is%o i a i s* se na' e!/e &adovo)'ava)i " i&nan'em "o a&a i&a#)'* #om da ne "os%o'i ne#i o"!%i mode) is%o i's#og # e%an'a. Jedn ,ana)na 5i!e ova i&'ava * %om smis)*1H &ado,i)a 'e s#o o "od'edna#* "o"*)a nos% #ao Ran#eov a8o i&am * " e%(odnom ve#*. A#o mi ne#o #a e#a#o 'e do " omene as"o)o en'a , i%ans#i( is%o i a a * "os)edn'i( % idese%godina do!)o *s)ed ne#og d*,o#og individ*a)nog " omi!)'an'a i no/nogi&ga an'a na ad* * odvo'enim so,i $ima+ ne/* se sma% a%i d* nim daos"o im %o in'eni$*. A)i+ i"a# /* nas%avi%i da %o individ*a)no " omi !)'an'eno/no i&ga an'e "osma% am #ao d *!%ven* "o'av*+ " oi&vod i od a& oned*,o#e " omene * #a a#%e * i na in* 8*n#$ionisan'a na!eg d *!%va do #o'e 'e do!)o na#on 1913. Nema ,o)'eg "o#a&a%e)'a " i ode ne#og d *!%va odv s%e is%o i's#i( #n'iga #o'e ono " oi&vodi i)i ne *s"eva da " oi&vede.o)ands#i is%o i a Ge') @Ge ) + * i&v sno' monog a8i'i+ #o'a 'e na eng)es#i

" evedena "od nas)ovom &apo eon, 2a i proti*, "o#a&ao 'e * #o'o' me i s*

a&)i i%e o$ene Na"o)eona #o'e s* dava)i 8 an$*s#i is%o i a i deve%naes%ove#a od a ava)e " omene i s*#o,e g)edi !%a * "o)i%i #om ivo%* 5 an$*s#e%o#om i%avog ve#a. Mi!)'en'e is%o i a a+ "o"*% svi( d *gi( )'*ds#i( ,i/a+*s)ov)'eno 'e " os%o nim i v emens#im o# * en'em. E#%on+ #o'i 'e * "o%"*nos%i s"o&nao ov* is%in*+ % a io 'e " i,e i!%e od n'e * samo' is%o i'i

Is%o i'a "isao 'e on mo a da "os%ane na!a s"asi%e)'#a+ ne samo od ne*me enog*%i$a'a " o!)os%i+ ve/ i od ne*me enog *%i$a'a na!eg so"s%venog do,a+ od %i ano# * en'a i " i%is#a onog va&d*(a #o'i *di!emo.1L

Ova#va o$ena *)oge is%o i'e mo e se * ini%i odve/ o"%imis%i #om. I"a#+*s*di/* se da "ove *'em #a#o 'e is%o i a #o'i 'e * ve/o' me i sves%an svog "o)o a'a s"oso,ni'i da ga " eva&i2e i s"oso,ni'i da *o i s*!%ins#e a&)i#ei&me2* so"s%ve71

Ma #o A* e)i'e se * s*m a# Rims#og $a s%va %e!io a&mi!)'an'em :#a#o s* se sve s%va i !%o sesada de!ava'* ve/ desi)e * " o!)os%i+ a desi$e se i * ,*d*/nos%i #ao!%o 'e do, o "o&na%o+ ;o'n,i 'e ov* ide'* " e*&eo i& "eng)e ove $ropasti Zapada.


49/140

1H P edgovo &a #n'ig* # Historj o1 Europe,da%i an 3. de$em, a 19L3.1LA$%on+ 3e%tures on Modem Histor*@1906 + s% . LL.

34


50/140

nog d *!%va i d *!%ava d *gi( v emena i d *gi( &ema)'a od ne#og is%o i a a #o'i*da a na sva &vona #a#o 'e "o'edina$ a ne d *!%vena "o'ava. I&g)eda da 'e Bove7#ova s"oso,nos% da nadi2e svo'* d *!%ven* i is%o i's#* si%*a$i'* *!)o vi'ena od e2

enom sen&i,i)no!/* #o'om s"o&na'e s%*"an' svog * e!/a * is%o'.U " vom " edavan'* sam e#ao P e nego !%o " is%*"i%e " o* avan'* is%o i'e+

" o* i%e is%o i a a. ada ,i( dodao P e nego !%o " o* i%e is%o i a a+ " o* i%en'egovo is%o i's#o i d *!%veno o# * en'e. Kao "o'edina$+ is%o i a 'e %a#o2e " oi&vod is%o i'e i d *!%va> s%*den% is%o i'e mo a da na* i da ga "osma% a *dvos% *#o'

Za,o avimo sada na is%o i a a i a&mo% imo d *g* s% an* mo'e 'edna ine7is%o i's#e in'eni$e 7* sve%)* is%og " o,)ema. Da )i s* " edme% is%o i a evog i&avan'a "ona!an' "o'edina$a i)i de)ovan'a d *!%veni( si)a Ovde ve/ s%*"am nado, o *%a,an* s%a&*. Kada 'e se Isai'a e )in @Isaia( e )in " e ne#o)i#o godinao,'avio s'a'an i "o"*)a an ese' !storijska nu nost=i'o' osnovno' %e&i /* se 'o!

v a%i%i %o#om ovi( " edavan'a 7#ao mo%o 'e *&eo $i%a% i& de)a ;. . E):Og omne+ ,e&)i ne si)e %o#om i%avog ese'a on ismeva )'*de #o'i ve *'* *:og omne ,e&)i ne si)e i"a#+ na#on d* " e% a ivan'a+ *s"eo sam da na2em n'eno i&v sno sav emeno i&)agan'e * " edgovo * 'edne od #n'iga g7di$e Ved v*d @ vedge-ood

13 #men%an Histori%a e*ie',Ivi+ , . ) @Jan*a 941 + s% . H 0.


51/140

L4


52/140

Pona!an'e )'*di #ao "o'edina$a "i!e ona &a mene 'e mnogo &anim)'ivi'e od n'i(ovog "ona!an'a #ao g *"a i)i #)asa. Is%o i'a se "od'edna#o do, o mo e "isa%i sa %og s%anovi!%a#ao i sa ma #og d *gog> ona %ime ni'e ni man'e ni vi!e ne"o*&dana... Ova #n'iga... nas%a) 'e #ao "o#*!a' da se s(va%i !%a s* %i )'*di ose/a)i i &,og ega s*+ "o so"s%veno' " o$eni+

ini)i ono !%o s* Bini)i.14

Ova' s%av 'e veoma 'asan+ a ,*d*/i da 'e g72i$a Ved v*d "o"*)a an "isa$+ sig* an sam da mnogi )'*di de)e n'eno mi!)'en'e. D Ra*s nam+ na " ime + #a e da 'e e)i&a,e%ans#i sis%em " o"ao &,og %oga !%o D e'ms I ni' ,io * s%an'* da ga s(va%i+ a da'e Eng)es#a evo)*$i'a * sedamnaes%om ve# ,i)a :s)* a'an< doga2a' #o'i ,i % e,a)o " i"isa%i g)*"os%i " va dva # a)'adinas%i'e %'*a %a167Ba# 'e i se D e'ms Ni) @James Nea)e + ne*"o edivo% e&veni'i is%o i a od d Ra*sa+ "one#ad ,io s" emni'i da is#a e div)'en'e# a)'i$i E)i&a,e%i nego)i da o,'asni s%a'e mona (i'a ;'*do a s%va no " eds%av)'a)a+ do# 'e se Isai'a e )in+ * ese'* #o'i sam *" avo "omen*o+

s% a!no &a, in*% mog*/no!/* da /e is%o i a i " o"*s%i%i da os*de D ingisKana i i%)e a #ao )o!e )'*de1 . ;eo i'a Z)og # a)'a D ona i Do, e # a)'i$ees sve 'e " is*%ni'a !%o se vi!e " i,)i avamo sav emenom do,*. Mnogo 'e

'ednos%avni'e na&va%i #om*ni&am :i&dan#om Ma #sovog mo&ga< @ova' sam "o#*"io i& 'ednog novi'eg $i #*)a nog "isma nego ana)i&i a%i n'egovo "o e#)o i #a a#%e is%i#e+ )a#!e 'e o)'!evi #* evo)*$i'* " i"isa%i g)*"os%i Ni#o)a'a II i)i nema #om &)a%* nego is% a iva%i n'ene d*,)'e d *!%ven#o ene+ i)i+ "a#+ dva sve%s#a a%a * ovom ve#* o,'a!n'ava%i )i nom "o#va eno!/* Vi)(e)ma II i i%)e a *mes%o ne#im d*,)'im "o eme/a'ima *sis%em* me2*na odni( odnosa.

%anovi!%e g72i$e Ved v*d sad i * se,i dva s%ava. P ema " vom+ "ona!an'e )'*di #ao "o'edina$a a&)i#*'e se od n'i(ovog "ona!an'a #ao)anova g *"a i)i #)asa+ a is%o i a * 'e do&vo)'eno da s)o,odno od)* i #o'em/e od n'i( da%i " ednos%. P ema d *gom+ i&* avan'e "ona!an'a )'*di #ao "o'edina$a svodi)o ,i se na o%# ivan'e svesni( mo%iva n'i(ovi( "os%*"a#a.

Na#on svega !%o sam ve/ e#ao+ ni'e "o% e,no da se doda%no &ad avamna " vom s%av*. Ovde se ne adi o "i%an'* da )i 'e sag)edavan'e ove#a #ao "o'edin$a vi!e i)i man'e "og e!no od n'egovog sag)edavan'a #ao )anag *"e> "og e!no 'e ve/ i samo *vo2en'e dis%in#$i'e i&me2* %a dva na inasag)edavan'a. Po'edina$ 'e+ "o de8ini$i'i+ deo ne#og d *!%va+ a mo da i nesamo 'ednog d *!%va 7na&ovi%e %o g *"om+ #)asom+ ")emenom+ na$i'omvo)'i. P vi ,io)o&i &adovo)'ava)i s* se a&v s%avan'em "%i$a+ &ve #i i i,a "#ave&ima+ a#va i'*mima i s%a#)enim sand*14 C.V. vedge-ood+ The KingAs $ea%e@1944 + s% . 1 .16 A. + Ro-se+The Eng and o1E i2abeth@1940 + s% . H617H+ LFH. i)o ,i " avi no "omen*%i #a#o 'e * 'ednom ani'em ese'* g7din Ra*s os*dio one :is%o i a e #o'i mis)e da* ,oni nis* *s"e)i da o( nove mona (i'* * 5 an$*s#o' na#on 1F 0. samo &,og " iv enos%i !%o


53/140

'* 'eAn i V ga'io " ema ma)o' ,e)o' &as%avi mog*/e 'eda 'e %a#va "e sona)na o( 'a!n'en'a *vao &a eng)es#* is%o i'*.

1 I. e )in+ Histori%a !ne*itabi ity@1943 + s% . 3H.

L6


54/140

$ima+ ne *"*!%a'*/i se * i&* avan'e odnosa i&me2* ivog ,i/a i n'egovog o# *en'a. Mog*/e 'e da ni d *!%vene na*#e 'o! nis* i&a!)e i& %og " vo,i%nog s%*"n'a

a&vo'a. Ne#i )'*di " ave a&)i#* i&me2* "si(o)ogi'e #ao na*#e o "o'edin$* iso$io)ogi'e #ao na*#e o d *!%v*+ do# se e :"si(o)ogi&am< " imen'*'e na g)edi!%e

"o #o'em se svi d *!%veni " o,)emi * # a'n'o' )ini'i mog* sves%i na ana)i&* "o'edina nog )'*ds#og "ona!an'a. A)i+ "si(o)og #o'i se ne "osve%i is% a ivan'*

d *! %venog o# * en'a ne#og "o'edin$a ne/e da)e#o dog* a%i1F. Do)a&imo *is#*!en'e da "ov* emo a&)i#* i&me2* ,iog a8i'e+ #o'a ove#a "osma% a #ao

"o'edin$a+ i is%o i'e+ #o'a ga "osma% a #ao deo ve/e $e)ine+ i da &a#)'* imo #a#odo, a ,iog a8i'a "od a&*meva )o!* is%o i'*. :Ni!%a ni'e i&a&va)o vi!e g e!a#a i

" ed as*da * ove#ovom sag)edavan'* is%o i'e " e%"os%av)'am da g72i$a Ved v*d+ "o"*% os%a)og a&*mnog sve%a+ ne


55/140

L " imen'*'e * " a#si ono !%o ima o,i a' da " o"oveda. U#o)i#o %o ini+ mo a ,i%i da

"i!e ne#* veoma neo,i n* is%o i'*. Danas sva#o &na da )'*ds#a ,i/a ne de)*'**ve#+ "a a# ni "o " avi)*+ i& mo%iva #o'i( s* * "o%"*nos%i svesni i)i #o'e s*

s" emni da " i&na'*> is#)'* i%i *vid * nesvesne i)i ne" i&na%e mo%ive na',o)'i 'e&na# da se is% a ivan'* " is%*"a sa " ed as*dama. ;o 'e+ me2*%im+ ono !%o ,i+ "one#im mi!)'en'ima+ is%o i a i % e,a)o da ine. Radi se o s)ede/em. ve do%)e do# se

&adovo)'ava%e is#a&om da se "o#va enos% # a)'a D ona og)eda)a * n'egovo' "o()e"i i)i g)*"os%i i)i %e n'i da i&ig ava %i anina+ os%a'e%e na %e en* individ*aoso,ina #o'e s* a&*m)'ive a# i de$i * 'as)i$ama. A)i+ #ada 'ednom #a e%e da 'e

# a)' D on ,io nesvesno o *2e s# iveni( in%e esni( g *"a #o'e s* se s*" o%s%av)'a)e*s"on* 8e*da)ni( ,a ona+ vi %ime ne samo da *vodi%e 'edan da)e#o s)o eni'i iso8is%i$i ani i " is%*" "o#va enos%i # a)'a D ona+ ve/ se ini da navodi%e na

"omisao #a#o is%o i's#i doga2a'i nis* e&*)%a% svesnog de)ovan'a "o'edina$a negone#i( %*2i( i svemo/ni( si)a #o'e *" av)'a'* n'i(ovom nesvesnom vo)'om.

Na avno da'e %a#o ne!%o ,esmis)i$a. %o se mene )i no %i e+ ne ve *'em ni * #a#voo7 ans#o P ovi2en'e+ ve%s#i D*(+ O i%ovan'e *d,ine+ Is%o i'* sa ve)i#ims)ovom I+ i)i ma #o'* d *g* a"s% a#$i'* &a #o'* se "one#ad sma% a da *" av)'a%o#om doga 2a'a> ,e& i#a#vi( og ada *sva'am s)ede/e Ma #sovo o,'a!n'en'e

!storija ni!%a ne ini+ ona ne as"o)a e ni#a#vim og omnim ,oga%s%vom+ ne ,i'eni#a#ve ,i%#e.Io*ek, " avi ivi o*ek, 'e ona' #o'i sve %o ini+ #o'i as"o)a e ,oga%s%vomi vo'*'e ,i%#e.HH

Dve na"omene #o'e mo am da dam ovim "ovodom nema'* ni#a#ve ve&e sa

ma #o'im a"s% a#%nim g)edi!%em o is%o i'i+ ve/ se &asniva'* na is%o em"i i's#o"a an'*.P va 'e+ da se is%o i'a * ve)i#o' me i svodi na "i%an'e , o'eva. Ka )a') 'e ,io

%vo a$ one nes e/ne i&'ave :Is%o i'a 'e ,iog a8i'a ve)i#i( )'*di ne %amo gdes* (i)'ade+ ve/ gde s* mi)ioni = %amo &a"o in'e o&,i)'na "o)i%i#a


56/140

38


57/140

as" avama #o'e se vode "o ovom "i%an'*+ anonimnos% se es%o , #a sa ,e&)i no!/*. '*di ne " es%a'* da ,*d* )'*di+ ni%i "o'edin$i " es%a'* da ,*d*

"o'edin$i+ samo &,og %oga !%o ne &namo n'i(ova imena. :Og omne+ ,e&)i ne si)eg7dina E)i7o%a ini)i s* "o'edin$i #o'e 'e K)a endon @C)a endon + odva ni'i i

is# eni'i #on&e va%iva$+ na&vao :nis#im )'*dima )i!enim imena


58/140

L9


59/140

#a. ;e!#o ,i ,i)o "ove ova%i da 'e ma #o'i "o'edina$ (%eo i)i " i e)'#ivao ve)i#*e#onoms#* # i&* % idese%i( godina ovog ve#a. Pa i"a#+ do n'e 'e ,es*mn'e do!)o

de)ovan'em "o'edina$a+ od #o'i( 'e sva#i svesno s)edio "o%"*no a&)i i%i $i)'.Di'agno&* o as#o a#* i&me2* name a ne#e oso,e i "os)edi$a n'eni( "os%*"a#a

ni'e *ve# mo ao da "os%av)'a ne#i is%o i a #o'i 'e &,ivan'a "osma% ao sav emens#e dis%an$e. :On ne name ava da *2e * a%


60/140

40


61/140

#ao !%o 'e %o * inio Ni e. Pa i"a#+ Ni e 'e ,io ne"os edan " oi&vod ev o"s#og+ i %o " evas(odno nema #og d *!%va 78enomen #a#av ni'e mogao da nas%ane * Kini i)i

Pe **. Gene a$i'i #o'a 'e s%asa)a na#on Ni eove sm %i "os%a)o 'e mnogo 'asni'enego s%o'e %o ,i)o n'egovim sav emeni$ima * #o'o' me i s* 'a#e one ev o"s#e+ a

"ogo%ovo nema #e d *!%vene snage i'e 'e ide'e on i& a avao> Ni e 'e %a#o "os%aomnogo &na a'ni'a 8ig* a &a ,*d*/e na a!%a'e nego &a so"s%ven* gene a$i'* U)oga ,*n%ovni#a * is%o i'i ima ne#i( ana)ogi'a sa onom ve)i#i( )'*di. Is%o i's#a %eo i'aVe)i#i( )'*di 7og ana# !#o)e Do, e # a)'i$e es 7"os)edn'i( godina 'e i&a!)a i&

mode+ " emda s v emena na v eme i&nova "oma)'a svo'e * no )i$e. I&dava 'edne se i'e "o"*)a ni( is%o i's#i( *d ,eni#a+ #o'i s* o,'av)'ivani ne"os ednona#on D *gog sve%s#og a%a+ "o&vao 'e "is$e da :&a"o n* i&)agan'e o va nimis%o i's#im %emama # o& ,iog a8i'* ne#og ve)i#og ove#a


62/140

31


63/140

sao"!%i svom do,* #a#va 'e %o vo)'a+ i da'e is"*ni. Ono !%o on ini " eds%av)'a s is*!%in* n'egovog do,a> on so"s%veno do,a a#%*a)i&*'e.LL

D . ivis @ eavis mis)i na ne!%o s)i no #ada #a e da s* ve)i#i "is$i :&na a'ni "o svom *de)* * *na" e2ivan'* )'*ds#e sves%i ne"os%o'e/a an%i%e&a i&me2* d *! %i "o'edin$a s)* i)a ,i samo odv a/an'* "a n'e i *no!en'* doda%ne #on8*&i'e.Re$i" o an " o$es in%e a#$i'e i&me2* is%o i a a i n'egovi( in'eni$a+ ono !%o samna&vao di'a)ogom sada!n'os%i i " o!)os%i+ ni'e di'a)og ne#i( a"s% a#%ni( i&dvo'eni( "o'edina$a+ ve/ di'a)og d *!%va sada!n'eg sa d *!%vom " o!)im. Is%o i'a 'e+ "o * #(a %ovim e$ima+ :&a"is o onome !%o 'edno do,a na)a&i v ednim "omena * ne#om d *gom


64/140

a "i%an'a #o'a s* sa n'im "ove&ana mog* da "os)* e #ao do,a *vod * " o,)ema%i#* is%o i's#e me%odo)ogi'e.

K a'em osamnaes%og ve#a+ * do,a #ada 'e na*#a %o)i#o do" ine)a " o!i ivan'* ove#ovi( sa&nan'a o sve%* i sa&nan'a o ove#ovim 8i&i #imsvo's%vima+ "os%avi)o se "i%an'e mo e )i ona %a#o2e da " o!i i i ove#ovsa&nan'e o d *!%v*. Po'am d *!%veni( na*#a+ * #o'e se sv s%ava)a i is%o i "os%*"no se 8o mi ao %o#om osamnaes%og ve#a> is%i me%od #o'im 'e nai&* ava)a sve% " i ode ,io 'e " ime7n'en na i&* avan'e odnosa me2*)'*dima. Po e%#om ovog "e ioda 'o! *ve# 'e " ev)adava)a n'*%novs#a% adi$i'a. Na d *!%vo se+ #ao i na " i od*+ g)eda)o #ao na ne#i me(ani&am 'o! do, o "am%imo nas)ov #n'ige e ,e %a "ense a @ e ,e % "en$e + @ru)t*ena statika,o,'av)'ene 1F41. godine. e % and Rase)+ #o'i 'e ,iovas"i%an * ovo' % adi$i'i+ #asni'e se " ise/ao do,a #ada 'e ve ovao da /e sev emenom i&g adi%i 'edna :ma%ema%i#a )'*ds#og "ona!an'a+ "od'edna#o " e$i&na #ao ma%ema%i#a ma!ina


65/140

*%v 2eni+ a da se &ada%a# na* ni#a *,*d*/e svodi na ind*#%ivno o%# ivan'e*%v 2ivan'e novi( s)i ni( &a#ona na osnov* o"a eni( in'eni$a. Re :&a#on< do7s"e)a 'e do nas oven ana s)avom Ga)i)e'a i N'*%na. I&* avao$i d *!%va+ #o'i s*+svesno i)i nesvesno+ e)e)i da svo'im is% a ivan'ima "oda e na* ni enome+*sva'a)i s* is%i 'e&i# i ve ova)i da " imen'*'* is%i "os%*"a#. I&g)eda da s* "o)i%ie#onomis%i " vi is% a)i na %e en sa G e!amovim @G es(am &a#onom i % i!nim&a#onima Adama mi%a. e # @ * #e se "o&ivao na :&a#one % govine+ #o'i s* " i odni &a#oni+ "a s*+ samim %im+ i o i'i &a#oni


66/140

svodi se na "i%an'e * #o'o' me i nam one &ais%a "oma * da s%e#nemo nove *vide " o!i imo svo'e &nan'e. Jedan od na'"o&na%i'i( Rade 8o dovi( @R*%(e 8o d* eni#a i sa adni#a nedavno 'e n'egov me%od o"isao na s)ede/i na in

Ose/ao 'e ve)i#* "o% e,* da se *"o&na sa n*#)ea nim 8enomenima na na in #o'im ,ise ne#o *"o&navao sa %a'nama #*)ina s#e ve!%ine. Ne ,i( e#ao da'e % agao &ao,'a!n'en'ima * #)asi nom &na en'* ne#e %eo i'e #o'a ,i se os)an'a)a na od e2ene ,a&i ne&a#one> -e do%)e do# ,i &nao !%a se de!ava+ %o m* 'e ,i)o dovo)'no.4

Ova' o"is ,i "od'edna#o do, o mogao da se " imeni na is%o i a a #o'i 'eod*s%ao od % agan'a &a ,a&i nim &a#onima+ og ani ava'*/i se na is% a ivan'ena ina na #o'i se s%va i odig ava'*.

%a%*s (i"o%e&e #o'* is%o i a s)edi %o#om is% a iva #og ada neo,i no 'e s)ian s%a%*s* (i"o%e&e #o'om se s)* i ne#i na* ni#. U&mimo+ na " ime + *vendi'agno&* Ma#sa Ve,e a @Ma ?e,e o odnos* " o%es%an%i&ma i #a"i%a)i&m

N'* danas ni#o ne ,i na&vao &a#onom+ mada ,i * ne#om ani'em "e iod*ve ova%no ,i)a %a#o do iv)'ena. ;o 'e (i"o%e&a #o'a 'e+ " emda de)imi nomodi8i#ovana %o#om is% a ivan'a #o'ima 'e da)a "ods% e#a+ ,es*mn'e &na%ndo" ine)a ,o)'em a&*mevan'* o,a ova "o# e%a. I)i+ "a#+ *&mimo s)ede/i Ma #sovis#a& :R* ni van' nam da'e d *!%vo sa 8e*da)nim gos"oda om> "a ni m)in namda'e d *!%vo sa

45 ind*s% i's#im #a"i%a)is%om ona 'e va)idna * me i #o'om ne#e s%va ia&'a!n'ava+ a n'ena va)id7nos% /e &avisi%i od in%e " e%a$i'e. Is%o i a i ima'* a&)i i%a mi!)'en'a o %ome #ada se o#on ao edn'i ve#+ a&)i#*'* se "osvo'o' in%e " e%a$i'i od e2eni( doga2 a'a. Ovo "i%an'e ne &adi e * in'eni$e+a)) %o ni#a#o ne &na i da'e i ,esmis)eno. Pode)a is%o i'e na geog a8s#a


67/140

"od * 'a %a#o2e ni'e in'eni$a+ ve/ (i"o%e&a dis#* s o ev o"s#o' is%o i'imo e " eds%av)'a%i va)idn* i &a(va)n* (i"o%e&* * od e2enom #on%e#s%*+* ne#im d *gim #on%e#s%ima %a (i"o%e&a mo e ,i%i ne%a na i &)onamVe/ina is%o i a a "o)a&i od " e%"os%av#e da 'e R*si'a deo Ev o"e> ne#i 'e+me2*%im+ es%o#o os"o ava'*. P ed as*de ne#og is%o i a a na',o)'e se mog* " o$eni%i na osnov* (i"o%e&e #o'* on *sva'a. Mo am ovde da navedem 'edan*o"!%eni s*d o me%odo)ogi'i d *!%veni( na*#a+ s o,&i om da ga'e i& e#a "o&na%i so$io)og #o'i se * is%o v eme ,avio i " i odnim na*#ama. Qo o e)@Geo ges o7 e) + #o'i 'e svo'* #a i'e * &a"o eo #ao in en'e + da ,i sae% dese% godina "o eo da "i!e o d *!%venim " o,)emima+ nag)asio 'e

"o% e,* da se * da%o' si%*a$i'i od e2 eni e)emen%i i&dvo'e i& $e)ine+ a# i$en* " eve)i#og "o'ednos%av)'en'a

; e,a)o ,i na" edova%i na"i"ava'*/i "*% @"isao 'e on > % e,a)o ,i " ove i%i -e io)eve ova%ne i nedo e ene (i"o%e&e i &adovo)'i%i se " iv emenim a" o#sima$i'ama #a#o ,i

se *ve# os%avi)o mes%o &a is" av#e * (od*.F

Ovo 'e ve)i#a a&)i#a * odnos* na deve%naes%i ve#+ #ada s* se na* ni$i is%o i a i "o"*% E#%ona 'o! *ve# nada)i da /e 'ednoga dana+ a#*m*)a$i'om " ove eni( in'eni$a+ *s"e%i da s%vo e 'edan sveo,*(va%an #o "*s &nan'a#o'im ,i se &a*ve# a! is%i)a sva s"o na "i%an'a. Danas+ na* ni$i i is%o i a iga'e mnogo s# om

6 7Enge)s5esamtausgabe, ,vi+ s% . 1 9.

YY om,a %+The uintessen%e oj Capita ism@eng). " ev.+ 1914 + s% .L43. < G o e)+ MateriauL d0une theorie du pro etariat@1919 + s% . .

36


68/140

ni'e nade i &adovo)'ava'* se "os%*"nim na" edovan'em od 'edne 8 agmen%a ne(i"o%e&e #a d *go'+ i&dva'an'em in'eni$a "os eds%vom svo'i( in%e " e%a$i'a i " o7ve om svo'i( in%e " e%a$i'a in'eni$ama> na in na #o'i na* ni$i i is%o i a i %o ine

ne i&g)eda mi da se s*!%ins#i a&)i#*'e. U svom " vom " edavan'* naveo sami&'av* " o8eso a e e#)a8a da is%o i'a :*o"!%e ni'e in'eni na+ ve/ se sas%o'i od

ni&a " e*&e%i( s*dovaH da se i& is%o i'e ne da'* i&v*/i ni#a#ve "o*#e>L da is%o i'a ni'e * s%an'* da " edvi2a doga2a'e>3 da 'e is%o i'a n* no s*,'e#%ivna+ ,*d*/i da se %o ove# ,avi samim so,om> i4 da se is%o i'a+ &a a&)i#* od na*#e+ ,avi "i%an'ima e)igi'e i mo a)a.Po#*!a/* da is"i%am sva#* od ovi( " imed,i &a edom.

Kao " vo+ navodi se da se is%o i'a ,avi "ose,nim i 'edins%venim+ do# se na*#a ,avi o"!%im i *nive &a)nim. Za ovo g)edi!%e se mo e e/i da ga 'e " vi &as%*"aoA is%o%e)+ #o'i 'e i&'avio da'e "oe&i'a :vi!e 8i)o&o8s#a< i :o&,i)'ni'a< od is%o "o!%o se "oe&i'a ,avi o"!%om is%inom+ a is%o i'a "o'edina nom10. Mno!%vo #asni'i( "isa$a+ &a#)'* no sa Ko)ingv*dom11+ na s)i an na in'e a&)i#ova)o na*#* odis%o i'e. Bini mi se da 'e do %oga do!)o *s)ed 'ednog nes"o a&*ma. o,sova@ o,,es *vena ma#sima 'o! *ve# va i :Na sve%* nema ni eg *nive &a)nogi&*&ev imena+ 'e 'e sva#a od imenovani( s%va i "ose,na i "o'edina na


69/140

11 R. G. Co))ing-ood+ Histori%a !magmation@19L4 + s% . 4+1H 3e*iathan,= ,iv. 47


70/140

no %a#o vo)e)i da $i%i a'* 8i)o&o8i )ingvis%i#e : ve 'e ono !%o 'es%e+ i ni'ene!%o d *go


71/140

13 Histor* o1 the III+ i+ g). 1.3F


72/140


73/140

"o i$ao. 39


74/140

gene a)i&ovan'a na osnov* "o'edina ni( doga2a'a #o'e 'e is%o i'a &a,e)e i)a a# 'e ,i)o s*ge isano #a#o ,i so$io)ogi'a % e,a)o da se a&)i#*'e od is%o i'e "o %ome!%o da'e ne#e :&a#one


75/140

)o samoo" ede)'en'a. D *ga 'e g)asi)a da'e o"asno ,a$a%i %a'na do#*men%a * #o "*&a o%"a%#e+ "o!%o /e n'en* sad in* sig* no o%#*"i%i %a'na s)* ,a ne#e d *gede)ega$i'e. O-e is%o i's#e "o*#e sma% ane s* &a 'evan2e)'e i ima)e s* ve)i#og*%i$a'a na na!e "ona!an'e. Navedeni " ime 'e s#o a!n'eg da%*ma i * s*!%ini 'e ,e&na a'an. A)i+ ne ,i ,i)o %e!#o * e)a%ivno *da)'eni'o' " o!)os%i o%# i%i *%i$a'e "o*#a i& ne#e 'o! da)'e " o!)os%i. va#o &na #o)i#i 'e ,io *%i$a' an%i #e G #e naRim. Nisam+ me2*%im+ sig* an da'e ne#i is%o i a "o#*!ao da na ini de%a)'ni'*ana)i&* )e#$i'a #o'e s* Rim)'ani *svo'i)i+ i)i s* ve ova)i da s* i( *svo'i)i+ i& is%o i'ed evne e)ade. Is% a ivan'e "o*#a #o'e 'e Za"adna Ev o"a * sedamnaes%om+osamnaes%om i deve%naes%om ve#* i&v*#)a i& is%o i'e %a og &ave%a mog)o ,nam da ne#e &anim)'ive e&*)%a%e. Eng)es#a "* i%ans#a evo)*$i'a se ,e& %oga nmo e * "o%"*nos%i a&*me%i+ a "o'am i&a, anog na oda " eds%av)'ao 'e ,i%anini)a$ * a&vo'* mode nog na$iona)i&ma. Qig #)asi nog o, a&ovan'a os%avio 'e *deve%naes%om ve#* d*,o#e % agove na novo' v)ada'*/o' #)asi Ve)i#e i%ani'e.Ve/ sam "omen*o da 'e G o%e *"*/ivao na A%in* #ao na idea) nove demo# a%i e+a 'a#o ,i( vo)eo da " o i%am ne#* s%*di'* #o'a ,i o, adi)a -e one o,imne i va ne)e#$i'e !%o i( 'e is%o i'a Rims#og $a s%va+ svesno i)i nesvesno+ " ene)a , i%ans#img adi%e)'ima $a s%va. A#o ,i % e,a)o naves%i " ime i& o,)as%i #o'om se ,avim+e#ao ,i( da s* vodi R*s#e evo)*$i'e ,i)i "od i&*&e%no 'a#im 7mog)o ,i se e/i+o"sesivnim = *%i$a'em )e#$i'a 5 an$*s#e evo)*$i'e+ evo)*$i' i& 1F3F. godine iPa i!#e #om*ne i& 1F 1. A)i+ ovde /* i&nova "odse%i%i na ona og ani en'a #o'aname/e dvo'na " i oda is%o i'e. U en'e i& is%o i's#og is#*s%va ni#ada ni'e 'ednosme an " o$es. U en'e o sada!n'os%i na osnov* is#*s%va i& " o!)os%i+is%ov emeno &na i * en'e o " o!)os%i na osnov* sada!n'eg is#*s%va. Zada%a#is%o i'e 'e da do" inese d*,)'em a&*mevan'*+ #a#o " o!)os%i+ %a#o i ,*d*/nos%i+

"*%em n'i(ovog *&a'amnog "ove&ivan'a.; e/a " imed,a odnosi se na *)og* " edvi2an'a * is%o i'i i& is%o i'e se+ #a *+

ne mog* i&v*/i ni#a#ve "o*#e+ "o!%o is%o i'a+ &a a&)i#* od na*#e+ ne mo e " edvi2a ,*d*/nos%. Ova' " o,)em 'e nas%ao #ao e&*)%a% , o'ni( nes"o a&*ma.Kao !%o smo ima)i " i)i#e da vidimo+ na* ni$i nis* ona#o #ao ne#ada as"o)o enida " i a'* o " i odnim &a#onima. ;a#o&vani na* ni &a#oni #o'i ima'* ve&e sana!im sva#odnevnim ivo%om * s%va i s* is#a&i o %enden$i'ama+ is#a&i o %om/e se desi%i *#o)i#o se ni!%a d *go ne i&meni i)i !%a /e se desi%i * )a,o a%o i's#*s)ovima. Oni ne " e%end*'* na %o da " edvide !%a /e se desi%i * #on# e%nom s)

a'*. Za#on g avi%a$i'e ne do#a&*'e da /e od e2ena 'a,*#a "as%i na &em)'* mo e sedesi%i i da'e ne#o *(va%i * #o "*. Za#on o"%i#e "o #o'em sve%)os% "*% " avo)ini's#i ne %v di da od e2eni & a# sve%)os%i ne/e ,i%i " e)om)'en i)i as**#o)i#o se " ed n'ega "os%avi ne#i " edme%. A)i+ -e %o ne &na i da s* %i &a#o ,e&v edni+ i)i da * na e)* ne va e. Ka * nam da se mode ne 8i&i #e %eo i'e (ave 'edino ve ova%no/om odig avan'a i&vesni( doga2a'a. Na*#a 'e danas ne!%os" emni'a da se " ise%i #a#o ind*#%ivno &a#)'* ivan'e+ "o )ogi$i s%va i+ mo e dima is(od sa741


76/140

mo * ve ova%no/i i)i osnovanim " e%"os%av#ama+ i ona is"o)'ava da)e#o ve/*o" e&nos% %ime !%o svo'e i&'ave na&iva o"!%im " avi)ima i sme ni$ama v ednos% se mo e " ove i%i samo " i od e2enom de)ovan'*. ,R%ien%e, dAou pre*oyan%e pre*oyan%e, dAou a%tion0@:Na*#a+ na osnov* #o'e s)edi " edvi2an'e> " edvi2 an'e+ na osnov* #o'eg s)edi de)ovan'e< + #a#o #a e Kon% @Com%eH0.Odgovo na " o,)em " edvid)'ivos%i * is%o i'i "o iva na ovo' dis%in#$i'i na o"!%e i "o'edina no+ *nive &a)no i 'edins%veno. Is%o i a 'e+ #ao !%o smo vide)i+ " imo ada gene7 a)i&*'e> ine/i %o+ on da'e o"!%e sme ni$e &a ,*d*/e de)ovan'e+ i one sva)idne i #o isne+ " emda nis* s"e$i8i#ovane. A)i+ on ni'e * s%an'* da " edvidi "o'edina ne doga2a'e+ ,*d*/i da'e "o'edina no * is%i ma( 'edins%veno+ i ,*d*/i dade)om &avisi od s)* a'a. Ova dis%in#$i'a #o'a &ada'e %o)i#o m*#e 8i)o&o8imsav !eno 'e 'asna o,i nom ove#*. A#o dva i)i % i de%e%a * !#o)i do,i'* &a*!#e+&a#)'* i/e%e da "os%o'i o"asnos% od i&,i'an'a e"idemi'e> %o " edvi2an'e+ a#o vam ,a! s%a)o da ga %a#o na&ove%e+ &asniva se na gene a)i&ovan'* i& " e%(ois#*s%va i " eds%av)'a va)idn* i #o isn* sme ni$* &a de)ovan'e. A)i+ vi ne mo e%

" edvide%i da /e ,a! Ba )s i)i Me i do,i%i &a*!#e. Is%o i a "os%*"a na is%i na inOd n'ega se ne o e#*'e da " edvidi da /e na ednog mese$a * R* i%ani'i i&,i%ievo)*$i'a. Za#)'* a# do #o'eg /e on nas%o'a%i da do2e+ de)om &asnovan nas"e$i8i nom "o&navan'* si%*a$i'e * R* i%ani'i+ a de)om na "o&navan'* is%o i'sve!/e se na %o da'e si%*a$i'a * R* i%ani'i %a#va da * ,)is#o' ,*d*/nos%i mo e i&,i%evo)*$i'a *#o)i#o ne#o " ed*&me a#$i'* * %om sme *+ i)i *#o)i#o ne#o i& v)ade n* ini ne!%o da ,i 'e os*'e%io> ova' &a#)'* a# ,i mogao da ,*de do"*n'en " o$enama+ de)imi no *%eme)'enim na ana)ogi'i sa d *gim evo)*$i'ama+ omog*/em "ona!an'* a&)i i%i( s)o'eva s%anovni!%va. P edvi2an'e+ a#o se %a#o mona&va%i+ mo e se da%i 'edino na osnov* "o'edina ni( doga2a'a #o'i se sami ne da'*

" edvide%i. A)i+ %o ni#a#o ne &na i da s* &a#)'* $i #o'e i&v)a imo i& is%o i's#is#*s%va ,e&v edni+ i)i+ "a#+ da ne as"o)a * *s)ovnom va)idno!/* #o'a mo e da "os)* i #ao sme ni$a &a de)ovan'e i #)'* &a ,o)'e a&*mevan'e doga2a'a. Ovim nee)im da s*ge i!em #a#o se &a#)'* $i so$io)oga i)i is%o i a a * "og)ed* " e$i&nos%ida'* *"o edi%i sa &a#)'* $ima ne#og 8i&i a a+ ni%i+ "a#+ da'e n'i(ova in8e io nos%%om "og)ed* samo "os)edi$a ve)i#og &aos%a'an'a d *!%veni( na*#a. '*ds#o ,i/e " eds%av)'a+ * sva#om "og)ed*+ na' #om")e#sni i nama "o&na% " i odni en%i%%a#o da nas i&* avan'e n'egovog "ona!an'a s%av)'a " ed %e!#o/e #o'e se &na%na&)i#*'* od oni( sa #o'ima se s*o ava 'edan 8i&i a . Qe)im samo da nag)asim#a#o se n'i(ovi $i)'evi i me%odi s*!%ins#i ne a&)i#*'*.

Be%v %a " imed,a da'e da)e#o *ve )'ivi'i a g*men% &a a&g ani avan'ed *!%veni( na*#a @*#)'* *'*/i %o i is%o i'* od " i odni(. ;a' a g*men% g)asi da *d *!%venim na*#ama s*,'e#a% i o,'e#a% " i"ada'* is%o' #a%ego i'i i *&a'amnode)*'* 'edan na d *gi. '*ds#a ,i/a nis* samo na's)o eni'i i na'va i'a,i)ni'i " i odni en%i%e%+ ve/

6 Cours de phi osophie positi*e,i+ s% . 41.52


77/140

s* is%ov emeno " edme% i&* avan'a d *gi( )'*ds#i( ,i/a+ a ne ne#i( ne&avisni( "osma% a a #o'i ,i " i"ada)i d *gim v s%ama. Bove# se+ * ovom s)* a'*+ vi!e ne&adovo)'ava %ime da+ #ao * ,io)ogi'i+ i&* ava so"s%veni 8i&i #i i&g)ed i 8i&i #eea#$i'e. o$io)og+ e#onomis%a i)i is%o i a mo a'* da " oni#n* * one 8o med)'*ds#og "ona!an'a gde vo)'a " eds%av)'a a#%ivan ini)a$+ i *s%anove a&)oge io'i( s* )'*ds#a ,i/a+ #o'a s* " edme% n'i(ovog i&* avan'a+ e)e)a da se "ona!a'*ona#o #a#o 'es*. ;ime se *s"os%av)'a 'edan "ose,an odnos i&me2* "osma% a a i "osma% anog+ #a a#%e is%i an &a is%o i'* i d *!%vene na*#e. %anovi!%e is%o in* no se *g a2*'e * sva#* o"a en* "o'av*> is%o i'a 'e " o e%a %om e)a%ivno!/*.Po e$ima Ka )a Man(a'ma+ : a# se i same #a%ego i'e "od #o'e se is#*s%va "odvode+ sa,i a'* i a&v s%ava'*+ a&)i#*'* * &avisnos%i od d *!%venog "o)o a'a "osma% a a "one#ad nam se inida i e#onomis%i+ "o)i%i #i na* ni$i i is%o i a i "od)e * is%om is#*!en'*+ i da i& i

" edvi2an'a sa nesvesnom e)'om da %ime *, &a'* n'i(ovo os%va en'e. ?e !%o sesa sig* no!/* mo e e/i o ovim s)o enim odnosima 'es%e da'e in%e a#$i'a i&me2* "osma% a a i "osma% anog+ so$io)oga i n'egovi( "oda%a#a+ is%o i a a i n'egoviin'eni$a+ #on%in*i an " o$es i da se #on%in*i ano men'a> %o 'e oso,enos% is%o id *!%veni( na*#a.

H1 K. Man(eim+ Ideo)og and U%o"ia @19L6 + s% . 1L0.HHA*%o 'e de%a)'ni'e i&)o io ova' s%av * ;(e o)s(evi# Revo)*%ion+ 191 719HL+ i+ @1940 + s%


78/140

53


79/140

Mo da ,i ovde % e,a)o da na"omenem #a#o s* "os)edn'i( godina "o'edini8i&i a i " ogovo i)i o svo'o' na*$i na na in #o'i *#a&*'e na ne#e da)e#o&anim)'ivi'e ana)ogi'e i&me2* 8i&i #og *nive &*ma i is%o i a evog sve%a.Kao " vo+ &a n'i(ove &a#)'* #e se #a e da svedo e o "os%o'an'* na e)a

neod e2enos%i i)i nede%e minisanos%i. U svom s)ede/em " edavan'*govo i/* o " i odi i og ani en'ima %a#o&vanog de%e mini&ma * is%o i'i. A)i+ ,i)o da nede%e minisanos% sav emene 8i&i#e "o iva * " i odi samog*nive &*ma i)i da'e %e# "o#a&a%e)' nesav !enos%i na! eg &nan'a o n'em* @em* se 'o! *ve# as" av)'a + s*mn'am da /* * %om " ime7 * na/i&adovo)'ava'*/* ana)ogi'* sa na!om s"oso,no!/* is%o i's#og " edvi2an'a+is%o ona#o #ao !%o sam 'o! " e ne#o)i#o godina s*mn'ao * "o#*!a'e ne#i(en%*&i'as%a da * %ome o%# i'* do#a& "os%o'an'a s)o,odne vo)'e * svemi *.Kao d *go+ #a * nam da * sav emeno' 8i&i$i e&*)%a%i me en'a " os%o ni(a&da)'ina i v emens#i( "e ioda &avise od # e%an'a :"osma% a a ia#o sam * na e)* " e s#)on da *man'*'em nego da " e*ve)i avam a&)i#e * " is%*"ima is%o i a a i na* ni#a+ mis)im da nam

"o#*!a' &a,a!* ivan'a ovi( a&)i#a os)an'an'em na nesav !ene ana)ogi'ene/e done%i ni#a#ve #o is%i.A)i+ " emda na)a&im da ,i ,i)o " avi no " i&na%i da se *me!anos%

so$io)oga i is%o i a a * " edme% svog is% a ivan'a a&)i#*'e od one ne#og8i&i a a+ i da s* " o,)emi #o'i %o nas%a'* *s)ed odnosa i&me2* s*,'e#%ao,'e#%a ne*"o edivo s)o eni'i+ s%va se %ime ne e!ava. K)asi ne %eo i'esa&nan'a+ #o'e s* " ev)adava)e * sedamnaes%om+ osamnaes%om deve%naes%om ve#*+ -e od eda s* *s"os%av)'a)e 'asn* di(o%omi'* ns"o&na'*/i s*,'e#a% i s"o&na%i o,'e#a%. Ka#ogod se %a' " o$es &ami!)'a8i)o&o8s#i mode) *ve# 'e " i#a&ivao s*,'e#%a i o,'e#a%+ ove#a i s"o)'ni sve%#ao a&dvo'ene i ode)'ene 'edno od d *gog. i)o 'e %o ve)i#o do,a nas%an#a ia&vo'a na*#e+ a %eo i'e sa&nan'a ,i)e s* "od 'a#im *")ivom g)edi!%a #o'a s*&as%*"a)i "ioni i na*#e. Bove# 'e ,io o!% o s*" o%s%av)'en s"o)'a!n'em sve%On se sa n'im (va%ao * #o!%a$ #ao sa ne im ne a&*m)'ivim i "o%en$i'a)none" i'a%e)'s#im 7ne a&*m)'ivim+ &a%o !%o ga 'e ,i)o %e!#o s(va%i% "o%en$i'a)no ne" i'a%e)'s#im &a%o !%o 'e ,i)o %e!#o n'ime &agos"oda Na#on *s"e(a #o'e 'e os%va i)a sav emena na*#a+ ova#vo g)edi!%e 'eadi#a)no i&men'eno. Na* ni# 'e danas da)e#o man'e s#)on da o snagama


80/140

" i ode a&mi!)'a #ao o ne em* " o%iv ega se % e,a ,o i%i> on i( do iv)'ava#ao ne!%o sa ime % e,a sa a2iva%i i " i)agodi%i ga svo'im "o% e,amaK)asi ne %eo i'e sa&nan'a vi!e ne odgova a'* novo' na*$i+ a 8i&i$i "ona'man'e od svi(. Ni'e nima)o *dno !%o s* %o#om " o%e#)i( "edese% godina na* ni$i "o e)i da i( dovode * "i%an'e+ " i&na'*/i da " o$es sa&nan'a+*mes%o da 'asno a&g ani i s*,'e#a% od o,'e#%a+ * i&vesno' me i *" avo "od a&*meva n'i754


81/140

(ov* *&a'amn* ve&* i me2*&avisnos%. Ovo se+ me2*%im+ "o#a&*'e i&*&&na a'nim &a d *!%vene na*#e. U svom " vom " edavan'* "omen*o sam #a#o sei&* avan'e is%o i'e %e!#o mo e *sag)asi%i sa % adi$iona)nom em"i i's#om %eo i'osa&nan'a. ada ,i(+ "a#+ i&neo s%av "o #o'em s* d *!%vene na*#e * $e)os%i+ "o!%is%i ma( o,*(va%a'* ove#a #ao s*,'e#a% i #ao o,'e#a%+ #ao is% a iva a iis% a ivan* s%va + in#om"a%i,i)ne sa ,i)o #o'om %eo i'om sa&nan'a #o'a se &asnina igidnom a&dva'an'* s*,'e#%a i o,'e#%a. U svom nas%o'an'* da se do#a e #ao#o(e en%na na*#a+ so$io)ogi'a 'e s "*nim " avom a&vi)a 'edan og ana# #o'i sena&iva so$io)ogi'om &nan'a. a ovim se+ i"a#+ 'o! ni'e da)e#o s%ig)o 7*g)avnoms%oga !%o se ona+ #a#o mi se ini+ &adovo)'ava)a %ime da se # e/e * o#vi im% adi$iona)ne %eo i'e sa&nan'a. A#o 8i)o&o8i "od *%i$a'em+ " e svega+ mode " i odni( na*#a+ a &a%im i mode ni( d *!%veni( na*#a+ "o in'* da is#o a *'* i&ovi( o#vi a i da i&g a2*'* mode)e sa&na'nog " o$esa #o'i s* sav emeni'i od s%a ogmode)a ,i)i'a s#e #*g)e 7*%i$a'a in'eni$a na "asivn* sves% 7%o 'e do,a " ed&na#&a d *! %vene na*#e+ a &a is%o i'* "ose,no. Ovo 'e dos%a &na a'no "i%an'e na #

/* se v a%i%i do$ni'e+ #ada ,*dem govo io o %ome !%a "od a&*mevamo "od o,'e#vno!/* * is%o i'i.

Kao "os)edn'e+ a)) ne i na'man'e va no+ % e,a)o ,i da a&mo% im g)edi!%e "o#o'em se is%o i'a+ ,*d*/i da 'e ,)is#o "ove&ana sa "i%an'ima e)igi'e i mo a)a+ %imea&)i#*'e od na*#e *o"!%e+ a mo da a# i od d *gi( d *!%veni( na*#a. O odnos*is%o i'e i e)igi'e e/i /* samo ono)i#o #o)i#o 'e n* no da ,i se i&,eg)ines"o a&*mi. A#o se ne#o o&,i)'no ,avi as% onomi'om+ %o ne mo a da ,*denes"o'ivo sa ve ovan'em * oga #o'i 'e s%vo io svemi i *%v dio &a#one #o'i *n'em* v)ada'*. A)i+ %o 'es%e nes"o'ivo sa ve ovan'em * oga #o'i svo'om vo)'om

men'a "*%an'* ne#e ")ane%e+ od)a e as "om a en'a i)i men'a " avi)e #osmi #eig e. Na s)i an na in+ "one#ad se #a e #a#o o&,i)'an is%o i a mo e da ve *'e *oga #o'i 'e &a$ %ao i "oda io smisao i%avom %o#* is%o i'e+ a)) ne ,i smeo dave *'e * ne#* s%a o&ave%n* va i'an%* ,oga #o'i se mesa * %o# is%o i'e da ,i "o#)aAma)e/ane i)i+ "a#+ va a na #a)enda *+ " od* ava'*/i asove dnevne sve%)os%i+#a#o ,i vo's#a Is*sa Navina i&vo'eva)a "o,ed*. On %a#o2e ne ,i smeo da * og*% a i o,'a!n'en'e "o'edini( is%o i's#i( doga2a'a. O%a$ Da si @D A $v 'e * nedavnoo,'av)'eno' #n'i&i "o#*!ao da o,'asni %o dis%in#$i'*

%*den% ne ,i smeo da sva#i doga2a' i& is%o i'e o,'a!n'ava ,o ans#im " ovi2en'em.

?e do%)e do# ne ,*demo da)i na've/i mog*/i do" inos a&'a!n'en'* sve%ovni( doga2a'a i)'*ds#i( d ama+ nemamo " ava da se "o&ivamo na ne#a a&ma% an'a o"!%i'e " i ode.HL

HL M. C. D A $ +The Sense o1History Se%u ar and Sa%red@1949 + s% . 163. Ovo 'e 'o! " e n'egai& e#ao Po)i,i'e :Gde god 'e mog*/e o%# i%i *& o#e onoga !%o se de!ava+ ove# ne ,i % e,a)o da " i,egava ,ogovima< @navedeno * K. von 5 i%&+The Theory o1 the MiLed Constitution in #ntiOuity, N.X.+ 1943+ s% . L90 . 44


82/140

;*ga)'ivos% ova#vog s%anovi!%a sas%o'i se * %ome !%o ono na e)igi'* g)#ao na ne#og d o#e a * !"i)* #a a%a+ #o'i se s ne #o is%i%i 'edino " ii&vo2en'* &ais%a va ni( % i#ova. Ka ) a % @Ka ) a %( + )*%e ans#i %eo "os%*"io 'e ne!%o m*d i'e #ada 'e "o%"*no a&dvo'io ,o ans#* od sve%ovneis%o i'e+ i ov* d *g* "od edio sve%ovnim v)as%ima. P o8eso a%e 8i)*#o)i#o sam ga do, o a&*meo+ govo i o is%o' s%va i #ada "omin'e:%e(ni #*< is%o i'*. ;e(ni #a is%o i'a 'e 'edina v s%a is%o i'e #a#v* /emo vii)i 'a i#ada "isa%i+ i)i '* 'e on sin i#ada "isao. A)i+ #o i!/en'em ovogneo,i nog e"i%e%a+ on se,i 2adr a*a " avo da ve *'e * ne#* e&o%e i n* i)i ,ogom dan* is%o i'*+ #o'om vi i)i 'a nemamo "o% e,e da se o"%e e/*'emo.Pis$i "o"*% e 2a'eva+ Ni,* a @Nie,*( i Ma i%ena @Ma i%ain govo e#a#o "od ava'* a*%onomni s%a%*s is%o i'e+ a)) nag)a!ava'* da # a'n'i $i)' ismisao is%o i'e )e i i&van same is%o i'e. Meni )i no+ %e!#o 'e da in%eg i%is%o i'e "omi im sa ve ovan'em * ne#* nadis%o i's#* si)* od #o'e ,i&avisi)o n'eno &na en'e i smisao 7,i)o da se %a si)a na&iva ogomi&a, anog na oda+ ( i!/ans#im ogom+ # ivenom *#om deis%a i)iege)ovim ve%s#im d*(om. Za "o% e,e ovi( " edavan'a+ "o/i /* od

" e%"os%av#e da is%o i$a mo a da e!ava svo'e " o,)eme ,e& " i,egavan'a%a#vomdeus eL ma%hina,i da'e is%o i'a ig a #o'a se ig a+ da %a#o #a emo+ ,e& d o#e a * !"i)*.Odnos is%o i'e i mo a)a da)e#o 'e s)o eni'i+ a as" ave #o'e s* o n'em*

vo2ene * " o!)os%i "a%i)e s* od , o'ni( nedo e enos%i. Danas ,i ,i)o s#o os*vi!no na"omin'a%i #a#o se od is%o i a a ne o e#*'e da donosi mo a)nes*dove o " iva%nom ivo%* )i nos%i i& svo'e " i e. %anovi!%a is%o i a amo a)is%e nis* is%ove%na. en7 i VIII mogao 'e da ,*de )o! s*" *g i do,a# a)'. A)i+ ovo n'egovo " vo svo's%vo &anima is%o i a a samo * me i * #o'o' 'e *%i$a)o na is%o i's#e doga2a'e. U#o)i#o s* se n'egovi mo a)ni " es%*"i "od'edna#o s)a,o od a ava)i na 'avne "os)ove #ao i oni en i'a II+ is%o i$anema "o% e,e da se n'ima ,avi. Ovo "od'edna#o va i &a ne i'e v )ine #ao i

&a mane. Ka * nam da s* Pas%e i A'n!%a'n vodi)i " ime an+ s#o o sve%a #ivo%. A)i+ a#o a# i " e%"os%avimo da s* ,i)i neve ni m* evi+ s* ovi o evi i ,es# *"*)o&ne #o)ege+ (o/e )i %o ima)o *man'i%i n'i(ova is%o i's#a dos%ign/a A 'edino ona s* od &na a'a &a is%o i a a. Za %a)'ina #a * da se s* ovo i ,e&d*!no o"(odio " ema svo'o' d *go' eni> me2*%im+ #ao is%o i$a #o'i se ,avi ov'e%s#im ave&om+ 'a se ne ose/am d* nim da %ome "o#)onim "a n'*. ;o ne &na i da'e )i ni mo a) ne,i%an+ ni%i da is%o i'a mo a)a ne ini)egi%imni deo is%o i'e. A)i+ is%o i$a ne odv a/a "a n'* sa onoga !%o "i!e da ,i& i$ao mo a)ne s*dove o " iva%nom ivo%* oso,a #o'e se "o'av)'*'* nan'egovim s% ani$ama. On ima da)e#o " e a "os)a.

Mnogo o&,i)'ni'a nedo e enos% 'av)'a se "o "i%an'* dono!en'a mo a)ni(s*dova o 'avnim "os%*"$ima. U,e2en'e * d* nos% is%o i a a da i& i e s*d osvo'im dramatis personaeima 'a#o d*g odos)ov. A)i+ ono ni#ada ni'e ,i)o 'a e nego * i%ani'i deve%naes%og ve#a+ #ada 'e is%ov emeno ,i)o osna enomo a)i&a%o s#im s#)onos%ima %og do,a i nes"*%anim #*)%om individ*a)iRo*&,e i @Rose,e 'e " ime%io #a#o 'e -e !%o s* Eng)e&i e)e)i da sa&na'*o Na"o)eon* ,i)o da )i 'e 46


83/140

on :do,a ove#


84/140

HFD. Kno-)es+The Historian and Chara%ter@1944 + s% . 374+ 1H+ 19.57


85/140

den'*+ sma% a'*/i da'e %o d* nos% is%o i a a... "o o"!%em mi!)'en'* nis* dos%o'ni da se %is%o i'om ,ave.H9

U#o)i#o ,i ne#o s%avio " imed,* na s%anovi!%e "o #o'em ni'e na nama dai& i emo mo a)ne s*dove o i%)e * i)i %a)'in*7i)i+ a#o ,a! (o/e%e+ osena%o * Ma#Ka %i'* @M$Ca %(v 7onda 'e %o &a%o !%o s* onsav emeni$i ve/ine od nas+ &a%o !%o s* s%o%ine (i)'ada oni( #o'i s* %ne"os edne i)i "os edne "os)edi$e n'i(ovi( "os%*"a#a 'o! *ve# ivi+ i &a%o!%o nam 'e+ *" avo i& %i( a&)oga+ mnogo %e e da im " is%*"imo #is%o i a i i ne govo imo * ne#om d *gom svo's%v* #o'e ,i mog)o da o" avdai& i$an'e s*da o n'i(ovim de)ima ovo " eds%av)'a 'edn* od %e!#o/a 7mog)o ,i se e/i+ g)avn* %e!#o/* 7sa #o'om se s*s e/e is%o i a sav emenog do,a.A)i+ #a#v* ,i sa%is8a#$i'* danas ,i)o #o mogao da na2e * a&o,)i a7van'*g e(ova Ka )a Ve)i#og i)i Na"o)eona

Od,a$imo s%oga " eds%av* o is%o i a * #ao ne#om s*di'i &a ve!an'e iv a%imo se da)e#o %e em a)) &a(va)ni'em " o,)em* i& i$an'a mo a)ni(s*dova+ ne o "o'edin$ima+ ve/ o doga2a'ima+ ins%i%*$i'ama i)i "o)i% " o%e#)i( v emena. O-e o$ene is%o i a a s* veoma ,i%ne> a oni #o'i %a#oevnosno insis%i a'* na mo a)no' os*di "o'edin$a+ "one#ad %ime nesvesnoo,e&,e2*'* a)i,i ve/im g *"ama )'*di i)i d *!%v* * $e)ini. 5 an$*s#i is%o i ae8ev @ e8e,v e + * nas%o'an'* da sa 5 an$*s#e evo)*$i'e s#ine

odgovo nos% &a one neda/e i # vo" o)i/a !%o s* i( done)i Na7"o)eonovia%ovi+ " i"isao i( 'e :di#%a%* i 'ednog gene a)a... i'i %em"e amen%... ni'mogao )a#o da se " i)agodi &a(%evima mi a i *me enos%i


86/140

o$en*.Ovo 'e+ me2*%im+ %e# "o e%a# na!i( %e!#o/a. Is%o i'a 'e " o$es ,o ,e * #o'em

e&*)%a%e+ sma% a)i i( mi do, im i)i )o!im+ od e2ene g *"e "os%i * ne"os edno "os edno 7a mnogo e!/e ne"os edno nego)i "os edno 7na *!% , d *gi(. G*,i%ni$i ")a/a'*. Pa%n'a 'e sas%avni deo is%o i'e. va#i ve)i#i is%o i's#i "e iod ima svo'eg*,i%#e * )'*ds%v* #ao !%o ima i svo'e "o,ede. Ovo 'e i&*&e%no s)o eno "i%an "o!%o ne as"o)a emo me i)ima #o'a ,i nam omog*/i)a da *"o edimo do, o,i% 'edni( sa %vama d *gi( "a o"e%+ ne#a me i)a se mo a'* *s"os%avi%i. ;o ni'eis#)'* ivo " o,)em is%o i'e. U sva#odnevnom ivo%*+ mnogo e!/e nego !%o ,ismo%o e)e)i da " i&namo+ do)a&imo * si%*a$i'e gde smo " imo ani da oda,e emoman'e od dva &)a i)i da inimo &)o * nadi da /e i& %oga " oi&a/i do, o. U is%o i'i seo s)i nim "i%an'ima "one#ad as" av)'a * *, i#ama "od nas)ovom :$ena " og esa< i)i :$ena evo)*$i'e *#o)i#o %a#av i "os%o'i+ on ,es*mn'e " i"ada !#o)Bes%e %ona @C(es%e %on i e)o#a @ e))o$ + "a ga 7s(odno %ome 7o&is%o i a i ne/e o&,i)'no s(va%i%i. Ova' " ime 'e &a mene "ose,no &anim)'iv "o!%o se nadam da /* se * svo'o' is%o i'i ov'e%s#e R*si'e *s#o o "o&a,avi%i


87/140

" o,)emom #o)e#%ivi&a$i'e na se)* #ao sas%avnim de)om $eneind*s% i'a)i&a$i'e> ,*dem )i+ *g)eda'*/i se na " ime is%o i a a , i%ans#eind*s% i's#e evo)*$i'e+ a)io &,og s* ovos%i i &)o*"o% e,a #o'e 'e done)a#o)e#%ivi&a$i'a+ a)) i%av %a' " o$es i"a# ,*dem "osma% ao #ao nei&,e n$en* 'edne "o e)'ne i n* ne "o)i%i#e ind*s% i'a)i&a$i'e+ *,e2en sam da /*nav*/i na se,e o"%* ,e &,og $ini&ma i "ov)a2ivan'a &)im de)ima. Is%o i a io" a!%a'* &a"adn'a #* #o)oni&a$i'* A&i'e i A8 i#e * deve%naes%om ve#*+samo &,og n'enog ne"os ednog e8e#%a na sve%s#* e#onomi'*+ ve/ &,ogn'eni( d*go o ni( e8e#a%a na &aos%a)o s%anovni!%vo %i( #on%inena%a. Na# a'eva+ #a e se+ sav emena Indi'a 'e de%e , i%ans#e v)adavine+ do# 'esav emena Kina " oi&vod &a"adn'a #og im"e i'a)i&ma deve%naes%og ve#a*# !%enog sa *%i$a'ima R*s#e evo)*$i'e. Na a)os%+ oni #ines#i adni$i #o's* a ga%ova)i "o &a"adn'a #im 8a, i#ama * &a#*")'enim )*#ama+ i)i "o '* noa8 i #im *dni$ima+ i)i na &a"adnom 8 on%* %o#om P vog sve%s#oa%a+ nis* do ive)i da )i#*'* i)i ima'* ma #a#ve #o is%i od Kines#e evo)*$i'e.Oni #o'i ")a/a'* $en* ne ega+ e%#o #ada s* is%i oni #o'i i& %oga i&v)a#o is%. Jedan "o&na% i *"e a%)'iv od)oma# i& Enge)sovog "isma name/e s#ao ne" i'a%na aso$i'a$i'a

Is%o i'a 'e va)'da na's* ovi'a od svi( ,ogin'a+ 'e ona %e a svo'e "o,edni #e #o i'e " e#o gomi)e )e!eva+ ne samo * a%*+ ve/ i %o#om :mi nodo"s#og< e#onoms#og a&vo'aA mi+ )'*di i ene+ na nes e/* smo %o)i#o g)*"i da ni#ad nismo * s%an'* da se odva imona s%va ni na" eda# -e do# nas na %o ne " imo a'* ne#e " os%o nes a&me ne "a%n'e.LL

B*veni " o%es%ni ges% Ivana Ka ama&ova o,i na 'e (e o's#a ,*da)a!%ina.

Mi se a2amo * d *!%v*+ a2amo se * is%o i'i. Ni * 'ednom % en*%#* nam ne n*di *)a&ni$a #o'* ,ismo mog)i da " i(va%imo i)i od,i'emo. Is%o i a nemo e da "on*di ni!%a ,o)'i #ona an odgovo na " o,)em "a%n'e od ne#og%eo)oga. I on+ %a#o2e+ mo a da " i,egne a g*men%* o man'em &)* i ve/edo, *.A)i+ ,*d*/i da 'e is%o i a + &a a&)i#* od na* ni#a+ " i odom svo'e g a2e *"*/

en na " o,)ema%i#* mo a)nog " os*2ivan'a+ ne "od a&*meva )i %o "od e2enos% is%o i'e ne#om nadis%o i's#om v ednosnom me i)* Mis)im dane "od a&*meva. P e%"os%avimo da a"s% a#%ni "o'movi "o"*% :do, og< i:)o!eg


88/140

is"is*'emo e# " edme% 'e is%o i'e. P o$es #o'im se s"e$i8i an is%o i's#i sad a' " ida'e a"s% a#%nim mo a)nim "o'movima is%o i's#i 'e " o$es> i dois%a+ na!emo a)ne " o$ene nas%a'* *n*%a ne#og "o'movnog o#vi a #o'i 'e i sam %vo evinais%o i'e. Omi)'ena 8o ma sav emene me2*na odne "o)emi#e o mo a)nim "i%an'ima 'es%e as" ava * #o'o' se s*"a ni$i "o&iva'* na s)o,od* i demo# a%i'*. Ovi "o'movis* a"s% a#%ni i *nive &a)ni. A)i+ sad a' #o'i im se " ida'e men'ao se %o#om is%ood v emena do v emena i od mes%a do mes%a+ %a#o da se o ma #o'em " a#%i nom "i%an'* n'i(ove " imene mo e as" av)'a%i 'edino * is%o i's#om #on%e#s%*. Da se "os)* imo ne!%o man'e "o"*)a nim " ime om na in'en 'e "o#*!a' da se "o'am:e#onoms#e a$iona)nos%i< is#o is%i #ao o,'e#%ivan i nes"o an # i%e i'*m #o'im /se " ove ava%i i o$en'iva%i "o e)'nos% ne#e e#onoms#e "o)i%i#e. ;a' "o#*!a' sei&'a)ovio ve/ na samom s%a %*. ;eo e%i a i #o'i s* vas"i%avani na &a#onima#)asi ne e#onomi'e+ * na e)* os*2*'* ")ani an'e #ao i a$iona)no me!an'e *a$iona)ne e#onoms#e " o$ese> na " ime + ")ane i ne " is%a'* da svo'* "o)i%i#*$ena *s#)ade sa &a#onom "on*de i "o% a n'e+ %a#o da $ene * ")ans#o' e#onomi'inema'* ni#a#v* a$iona)n* osnov*. Na avno+ ")ane i se es%o "ona!a'*i a$iona)no+ "a %ime i " ig)*"o. A)i+ # i%e i'*m #o'im ,i i( % e,a)o o$en'iva%i ni'es%a a :e#onoms#a a$iona)nos%< #)asi ne e#onomi'e. %o se mene )i no %i e+mnogo mi 'e ,)i i " o%ivan a g*men%+ "o #o'em 'e *" avo ne#on% o)isana ineo gani&ovanaaisse2=1airee#onomi'a ,i)a s*!%ins#i i a$iona)na+ i "o #o'em ")ani an'e " eds%av)'a "o#*!a' da se * %a' " o$es *vede :e#onoms#a a$iona)nos% ni#o se ne ,*ni &,og %oga !%o sis%o i a " ema n'ima odnosi #ao " ema 'ednom &av !enom "og)av)'*. A)i+mnogi )'*di #o'i s* ne"os edno i)i "os edno " o"a%i)i od e&*)%a%a "o,ede ,o)'!evi#a+ i)i se 'o! *ve# ")a!e n'eni( da)'ni( "os)e7di$a+ ose/a'* "o% e,*da is#a * " o%es% " o%iv n'e> o%*da+ do# i%a'* is%o i'*+ oni "*!%a'* mavo)'* i &ami!)'a'* sve one )e"!e s%va i #o'e s* mog)e da se dogode+ i )'*%e sena is%o i a a #o'i mi no o,av)'a svo' "osao+ o,'a!n'ava'*/i im !%a se desi)o i&,og ega s* n'i(ovi )e"i snovi os%a)i neis"*n'eni. P o,)em sa sav eme7nomis%o i'om 'e * %ome !%o se )'*di 'o! se/a'* v emena #ada s* sve o"$i'e ,i)emog*/e+ "a im 'e %e!#o da se "omi e sa s%avom is%o i a a &a #o'eg one vi!ene "os%o'e 'e s* se " e%vo i)eu1ait a%%omp i@sv !eni in> p.p.-. Radi se o 'edno' is%o emo%ivno' i neis%o i's#o' ea#$i'i. A)i+ ona 'e do)i)a dos%a *)'a nva% * %o#om nedavne #am"an'e *"e ene " o%iv %a#o&vane do#% ine:is%o i's#o' n* nos%i


99/140


100/140

nag)a!ava'* *)og* s e/e i)i s)* a'a * is%o i'i na'&as%*")'eni'e s* med* onimg *"ama i)i na odima #o'i se na)a&e na &a e)'*+ a ne na e)* is%o i's#i( &,ivan'a.G)edi!%e "o #o'em s* o$ene na is"i%ima is%a )*% i'a *ve# /e na/i "o,o ni#e med*)o!im s%*den%ima.

A)i+ a&o%# i%i *& o#e ne#og ve ovan'a 'o! ne &na i da smo sa n'im as# s%i) " eos%a'e nam 'o! *ve# da o%# i'emo s%a'e K)eo"a% in nos &ais%a % a io s% ani$ama is%o i'e. Mon%es#'e 'e i&g)eda ,io " vi #o'i 'e "o#*!ao da &a#oneis%o i'e od, ani od %a#vog *")i%an'a. :A#o 'e ne#i i&*&e%an *& o#+ "o"*% s)* a'is(oda ,i%#e+ *" o"as%io ne#* d av* on mo e da :*, &a< i)i :*s"o i


101/140

svo'e ime+ #o'e * " evod* &na i :)*%a)i$e s%oga+ #ada mi ne#o #a e #a#o 'eis%o i'a s#*" s%i$a'a o#o)nos%i+ s#)on sam da ga o"%* im &a d*(ovn* )en'i)i s)a, ad mo dani( vi'*ga. O&,i)'ni is%o i a7 i es%o ima'* o,i a' danag)ase #a#o ne!%o !%o se ani'e sma% a)o s)* a'nim *o"7!%e ni'e ,i)os)* a'no+ i da se mo e a$iona)no o,'asni%i i smis)eno *#)o"i%i * !i i #on%e#s%&,ivan'a. A)i+ ni %ime se * "o%"*nos%i ne da'e odgovo na na!e "i%an'e. )* ani'e samo ne!%o !%o nismo * s%an'* da s(va%imo. Bini mi se da se odgovo n " o,)em s)* a'nos%i * is%o i'i mo a "o% a i%i * ne#om sasvim d *ga i'em "o e%#* ide'a.

Rani'e smo ve/ *s%anovi)i da is%o i'a nas%a'e is%o i a evim oda,i om ias"o e 2ivan'em Bin'eni$a #o'e /e "os%a%i is%o i's#e in'eni$e. ve in'eni$enis* is%o i's#e. A)i+ dis%in#$i'a na is%o i's#e i neis%o i's#e in'eni$e niigidna i)i #ons%an%na+ %a#o da sva#a in'eni$a mo e+ da %a#o #a em&ado,i%i s%a%*s is%o i's#e in'eni$e+ im se *o i n'ena e)evan%nos% i &nada *vi2amo da *ne#o)i#o s)i an " o$es #a a#%e i!e i is%o i a ev " is%*"*& o$ima. Odnos #o'i is%o i a *s"os%av)'a " ema *& o$ima "osed*'e is%*dvo'n* i e$i" o n* " i od* #o'a #a a#%e i! e is%o i a ev odnos " emain'eni$ama. U& o$i od e2*'* n'egov* in%e " e%a$i'* is%o i's#og " o$esa+ ain%e " e%a$i'a od e2*'e n'egov i&,o i edos)ed *& o#a. i'e a (i'a *& o#a+e)a%ivan &na a' 'ednog *& o#a i)i s#*"a *& o#a * odnos* na ne#i d *gi+ inis*!%in* n'egove in%e " e%a$i'e. A ovo nam da'e #)'* &a e!avan'e " o,)emaa#$iden%a)nos%i * is%o i'i. O,)i# K)eo"a% inog nosa+ a'a&i%ov na"

#os%o,o)'e+ ma'm*nev *g i& od #o'eg 'e *m o # a)' A)e#sanda + en'inovasm % 7sve s* %o ,i)i s)* a'evi #o'i s* i&meni)i %o# is%o i'e. I&)i!no "o#*!ava%i da i( odagnamo i& se/an'a i)i da se " e%va amo #a#o * ovom i)ionom smis)* nis* os%avi)i ni#a#ve "os)edi$e. d *ge s% ane+ * me i * #o'o's* ,i)i a#$iden%a)ni+ oni ne *)a&e ni * 'edn* a$iona)n* in%e " e%a$i'* is%oni%i * is%o i a ev* (i'e a (i'* &na a'ni( *& o#a. P o8eso Po"e i " o8esoe )in 7"onovo i( "omin'em #ao na'is%a#n*%i'e i na' i%ani'e " eds%avni#e %e!#o)e 7sma% a'* #a#o 'e nas%o'an'e is%o i7 a a da o%# i'e ne#o &na en'e is%o i's#om " o$es* i da oda%)e i&v* e ne#e &a#)'* #e 'edna#o "o#*!a'* dase :$e)ina is#*s%va< svede na ne#i sime% i ni "o eda#+ i #a#o " is*s%vo

s)* a'a * is%o i'i sva#i s)i an "o#*!a' os*2*'e na ne*s"e(. A)i+ ni'ednomno ma)nom is%o i a * ne "ada na # a' "ame%i da "o#*!ava ne!%o %a#o8an%as%i no #ao s%o'e o,*(va%an'e :$e)ine is#*s%va on 'e * s%an'*o,*(va%i %e# si/*!an deo in'eni$a #o'e se odnose na n'egov* o,)as% i)ig)edi!%e na is%o i'*. ve% is%o i a a+ "o"*% sve%a na* ni#a+ ni'e n8o%o#o"i'a s%va nog sve%a+ ve/ 'e samo adni mode) #o'i m* omog*/ava dga na vi!e i)i man'e *s"e!an na in a&*me i n'ime ov)ada. Is%o i a des%i)*'eis#*s%vo i& " o!)os%i+ i)i ,a em ona' deo is#*s%va i& " o!)os%i #o'i m*


102/140

dos%*"an+ deo &a #o'i sma% a da'e "od)o an a$iona)nom o,'a!n'en'* iin%e " e%a$i'i+ "a i& n'ega i&v)a i &a#)'* #e #o'i ,i mog)i da "os)* e #ao "*%o#a& &a de)ovan'e. Jedan "o"*)a an "isa$ 'e nedavno+ govo e /i odos%ign*/ima na*#e+ ")as%i no o"isao " o$ese !%o se odig ava'* * )'*ds#o'sves%i+ #o'a+ :" e%* a'*/i "o v e/i o"a eni( + in'eni$a + ,i a+ " o!iva i # o'ire e*antneo"a ene in'eni$e * $e)in*+ od,a$*'*/i oneire e*antne, s*e do#ne !asi'e 'edan )ogi an i a$iona)an 'o gan +&nan'a


103/140

#o'em 'e is%o i'a :se)e#%ivni sis%em< ne samo #ogni%ivni(+ ve/ i #a*&a)*sme en'a #a s%va nos%i. Kao !%o i& ,es# a'nog o#eana in'eni$a is%o i a ,i a one #o'e s* na'&na a'ni'e &a $i)' #o'em %e i+ %a#o i i& mno!%va *& o n "os)edi ni( s)edova ,i a one+ i samo one+ #o'i s* is%o i's#i &na a'ni> a me i)ois%o i's#og &na a'a 'e n'egova s"oso,nos% da i( *#)o"i * svo' mode)a$iona)nog o,'a!n'en'a i in%e " e%a$i'e. D *gi *& o no7"os)edi ni s)edovimo a/e da ,*d* od,a eni #ao a#$iden%a)ni+ ne &,og %oga !%o 'e odnosi&me2* *& o#a i "os)edi$e d *ga i'i+ ve/ &a%o !%o 'e sam s)ed i e)evan%Is%o i a sa n'im ne mo e ni!%a da * ini> on se ne da "odves%i "od ne#*a$iona)n* in%e " e%a$i'* i ni'e ni od #a#vog &na a'a ni &a " o!)os% ni &a sad!n'os%. ;a no 'e da s* K)eo"a% in nos+ i)i a'a&i%ova #os%o,o)'a+ i)i *g i&A)e#sand ovog ma'm*na+ i)i en'inova sm %+ i)i Ro,insonovo "*!en'e ima)iod e2ene "os)edi$e. A)i+ ne ,i ima)o ni#a#vog smis)a *svo'i%i #ao gene a)nis%av da+ na " ime + gene a)i g*,e ,i%#e &a%o !%o s* &a)'*,)'eni * " e)e# a)'i$e+ i)i da se a%ovi de!ava'* &a%o !%o # a)'evi d e ma'm*ne #ao #*/n)'*,im$e+ i)i da )'*de ga&e "o *)i$ama &a%o !%o ovi "*!e $iga e%e. U#o)i "a#+ s d *ge s% ane+ o,i nom ove#* ,*de%e e#)i da'e Ro,inson "ogin*o&a%o s%o'e vo&a ,io "i'an+ i)i &a%o !%o s* #o ni$e ,i)e neis" avne+ i)i &o!% e o#*#e na "*%*+ n'em* /e se %o * ini%i #ao "o%"*no % e&veno i a$iono,'a!n'en'e> a#o se ,*de od)* io da na" avi a&)i#* i&me 2* "on*2eni(odgovo a+ mo da /e Ba# e/i #a#o 'e *" avo %o+ a ne Ro,insonova "o% e,a&a $iga e%ama+ :" avi< *& o# Ro,insonove sm %i. )i no %ome+ a#o ne#os%*den%* is%o i'e #a e%e #a#o s* " evi an'a do #o'i( 'e * ov'e%s#om ave&*do!)o 19H07i( ,i)ai2a2*anaas" avama o , &ini ind*s% i'a)i&a$i'e+ i)i na'7

6


104/140


105/140


106/140

,o)'em na in* da se se)'a$i " ivo)e da g adove sna,deva'* i%om+ i)i+ a#+ )i nimam,i$i'ama s*"a ni #i( vo2a+ on /e s(va%i%i da s* %o a$iona)na i is%o i's#ie)evan%na o,'a!n'en'a+ "o %ome !%o se mog* " imeni%i i na d *ge is%o i's#si%*a$i'e+ i da ona " eds%av)'a'* :s%va ne< *& o#e onoga !%o se desi)o+ na na in#o'i s)* a' en'inove " e* an'ene sm %i %o ni'e ,io. U#o)i#o "osve%i dovo)'nov emena a&mi!)'an'* o ovim s%va ima+ s%*den% ,i a# mogao da se " ise%i es%navo2eni( i da)e#o ede " avi)no s(va/eni( ege)ovi( e$i i& *voda


107/140

vama "os)* io 'ednim o% $anim % i#om+ a))+ ,*d*/i da vam ni'e ,i)o %e!#o daga " o& e%e+ i ,*d*/i da mi 'e on * vi!e nav a%a omog*/io da s# a%im i "o'ednos

Documents

Kar Edvard Halet - Sta Je Istorija