53
307 karl gustav iungi 1875 - 1961 Sveicarieli karl gustav iungi daibada Raribi mRvdlis ojaxSi, magram naTesavebis daxmarebiT man SeZlo eswavla bazelis saukeTeso gimnaziaSi. bavSvobidanve gulCaTxrobil iungs arasodes hyolia megobrebi, gare samyaros Znelad egueboda da sakuTari azrebis samyaroSi cxovrobda. igi Tavad iyo klasikuri magaliTi im tipisa, rasac mogvianebiT `introverti~ uwoda. 1890 wels, ciurixis klinikaSi muSaobisas, iungi froidis ideebis mimdevari da misi Teoriis propagandisti gaxda. ver vityviT, rom iungisa da froidis urTierToba yovelTvis megobruli iyo. miuxedavad imisa, rom igi aRiarebda froidis avtoritets da Tavis maswavlebladac Tvlida, mainc bevr sakiTxSi ar eTanxnmeboda da 1913 wels maTi urTierToba sabolood dasrulda. Tavad iungi froids aRiqvamda, rogorc tragikulsa da amave dros diad pirovnebas. iungi ganxeTqilebis mizezad miiCnevda Tavis namuSevars `libidos saxecvlilebebi da simboloebi~. iq, sadac froidi xedavda mxolod seqsualur motivebsa da Zaladobisadmi ltolvas, iungi aRmoaCenda qaluri da mamakacuri sawyisis Serwymas, agreTve individualuri da koleqtiuri faqtorebis ga- dajaWvas. am cnebaTa sistemad gaerTianebis saqmeSi iungs daexmara sakuTari kvlevebi kulturisa da religiis istoriaSi, aseve misi umdidresi fsiqo- Terapiuli praqtika. iungis mixedviT arsebobs azrovnebis ori tipi _ logikuri da intuiciu- ri. logikuri azrovnebisTvis damaxasiaTebelia mimarTeba gare samyarosTan. igi gansjiTa da gaazrebiT mimdinareobs, rac did Zalisxmevasa da nebisyofas saWiroebs. pirvel rigSi masTan dakavSirebulia mecniereba, teqnika, in- dustria, rac realobis kontrolis iaraRia. mxatvruli SemoqmedebisTvis, miTologiisa da religiisTvis ki aucilebelia adamianisTvis sruliad bu- nebrivi warmosaxvis unari. aseTi azrovneba araxelsayrelia gare samyaros- Tan SeguebisTvis, radgan igi scildeba realobas da gadadis fantaziisa da ocnebis samyaroSi. adamianis fsiqika aracnobieri da cnobieri procesebis erTobliobaa, romlis elementebs Soris mudmivad xdeba energiis gacvla. Zvelad adamianebi sizmars, halucinacias RvTis madlad miiCnevdnen, radgan am dros pirdapir kontaqtSi SevdivarT koleqtiur aracnobierTan. avtoris Sesaxeb

karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

307

karl gustav iungi1875 - 1961

Sveicarieli karl gustav iungi daibada Raribi

mRvdlis ojaxSi, magram naTesavebis daxmarebiT man SeZlo

eswavla bazelis saukeTeso gimnaziaSi. bavSvobidanve

gul CaTxrobil iungs arasodes hyolia megobrebi, gare

samyaros Znelad egueboda da sakuTari azrebis samyaroSi

cxovrobda. igi Tavad iyo klasikuri magaliTi im tipisa,

rasac mogvianebiT `introverti~ uwoda.

1890 wels, ciurixis klinikaSi muSaobisas, iungi froidis ideebis mimdevari

da misi Teoriis propagandisti gaxda. ver vityviT, rom iungisa da froidis

urTierToba yovelTvis megobruli iyo. miuxedavad imisa, rom igi aRiarebda

froidis avtoritets da Tavis maswavlebladac Tvlida, mainc bevr sakiTxSi

ar eTanxnmeboda da 1913 wels maTi urTierToba sabolood dasrulda.

Tavad iungi froids aRiqvamda, rogorc tragikulsa da amave dros di ad

pirovnebas. iungi ganxeTqilebis mizezad miiCnevda Tavis namuSevars `libidos

saxecvlilebebi da simboloebi~. iq, sadac froidi xedavda mxolod seqsualur

motivebsa da Zaladobisadmi ltolvas, iungi aRmoaCenda qaluri da mamakacuri

sawyisis Serwymas, agreTve individualuri da koleqtiuri faqtorebis ga­

dajaWvas. am cnebaTa sistemad gaerTianebis saqmeSi iungs daexmara saku Ta ri

kvlevebi kulturisa da religiis istoriaSi, aseve misi umdidresi fsi qo­

Terapiuli praqtika.

iungis mixedviT arsebobs azrovnebis ori tipi _ logikuri da intuiciu­

ri. logikuri azrovnebisTvis damaxasiaTebelia mimarTeba gare samyarosTan.

igi gansjiTa da gaazrebiT mimdinareobs, rac did Zalisxmevasa da nebisyofas

saWiroebs. pirvel rigSi masTan dakavSirebulia mecniereba, teqnika, in­

dus t ria, rac realobis kontrolis iaraRia. mxatvruli SemoqmedebisTvis,

mi Tologiisa da religiisTvis ki aucilebelia adamianisTvis sruliad bu­

nebrivi warmosaxvis unari. aseTi azrovneba araxelsayrelia gare samyaros­

Tan SeguebisTvis, radgan igi scildeba realobas da gadadis fantaziisa da

ocnebis samyaroSi.

adamianis fsiqika aracnobieri da cnobieri procesebis erTobliobaa,

romlis elementebs Soris mudmivad xdeba energiis gacvla. Zvelad adamianebi

sizmars, halucinacias RvTis madlad miiCnevdnen, radgan am dros pirdapir

kontaqtSi SevdivarT koleqtiur aracnobierTan.

avtoris Sesaxeb

Page 2: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

308

karl gustav iungi

iungi Tvlida, rom adamianis mier gancdili fsiqikuri gamocdileba uk­

valod ki ar qreba, aramed rCeba da vlindeba arqetipis saxiT, romliTac

motivirebulia adamianis qceva. arqetipebi erTgvari miTiuri saxeebia, rom­

lebic saerToa mTeli kacobriobisTvis. es arc Cveni mogonili saxelebia

da arc filosofiuri cnebebi. es sicocxlis nawilebia, xatebi, romlebic ga­

dajaWvulia emociebTan da cocxal adamianebTan.

iungma iseTi terminebi SemoiRo, rogoricaa `introverti” da `eqst­

raverti~. eqstravertebs axasiaTebs gaxsniloba gare samyarosTan, xolo

int rovertebs piriqiT _ koncentrireba sakuTar Tavze es ukanasknelni ar

arian damokidebulni obieqtze. eqstravertebi da introvertebi _ mxolod

adamianTa ori tipia. isini xSirad gvxvdebian. maTi aRmoCena sakmaod iolia. Tum­

ca iungis mier SemoRebuli terminebi fsiqologiuri tipebis aRwerisaTvis ar

aris dogmaturi. magaliTad, mahaTma gandi iyo asketi (introverti), amave dros

politikosic (eqstraverti).

sicocxlis bolo aTwleulebis ganmavlobaSi iungis gankargulebaSi

iyo unikaluri darbazi Ria cis qveS lago maJoris maxloblad, sadac yo­

vel w liu rad Tavs iyridnen mecnierebi mTeli msofliodan mravalferovani

moxsenebebiTa da diskusiebis gasamarTavad, romlebic exmianeboda iungis

mosazrebebs. sicocxlis bolo wlebTan dakavSirebuli umniSvnelovane si

Sro mebi pirvelad swored am Sekrebebze warmoadgina samecniero sazogadoe­

bis winaSe.

iungi gardaicvala 1961 wlis 6 ivniss xanmokle avadmyofobis Semdeg.

avtoris Sesaxeb

Page 3: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

309

alqimiis fsiqikuri buneba

fsiqikuri Sinaarsis proeqcia

alqimiuri opus­i ara marto qimiur eqsperimentebs gani xi lavs, aramed fsevdo qi­

miuri eniT im movlenebsac aRwers, romle bic fsiqikur procesebs gvaxsenebs1. Zveli

alqimikosebi ase Tu ise erkveodnen qimiur procesebSi, amitom, albaT, isic unda scod­

nodaT, rom maTi saqmianoba, Cveulebriv, qimiasTan ar iyo dakav Sirebuli. am gan sx­

vavebis Sesaxeb codna kargad Cans pirveli saukuniT daTari Rebuli fsevdodemokrites

traqtatis saTaurSi: „τα φυσικα και ταμυστικά“ (`fizikuri da „filosofiuri“). bolos da

bolos uamravi mtkicebuleba dagrovda imis Sesaxeb, rom alqi miaSi arsebobs, Cveni

mosazrebiT, ori heterogenuli mimdina reoba, romlebic erTmane Tis paralelurad

viTardeboda. alqi miu ri „tam ethice quam physice“ (`rogorc „moraluri“, anu fsiqo­

lo giuri, aseve fizikuri~) Cveni lo gikiT Zneli asaxsnelia. Tu al qi mi kosi qimiur

process simbolu rad iyenebs, maSin risTvis sWir deba retortebi da tigelebi? da

Tu is gvarwmunebs, rom qimiur procesebs aRwers, ratomRa amaxinjebs mas alqimiuri

simboloe biT?

es winaaRmdegobani did Tavsatexs uCenda mraval ke Til sin disier mowafes. er Ti

mxriv, alqimikosi acxadebs, rom sibrZnes gamiznulad malavs, raTa suleli da boroti

ar daeuflos oqros da ube dureba ar daatexos Tavs kacTa modgmas; Tumca igive av­

tori, meore mxriv, iqve imaSic gvarwmunebs, rom sasurveli oqro Cveule brivi oqro

(aurum vulgi) ki ar aris, rogorc es briyvebs hgoniaT, ara med filosofiuri anda sulac

saswaulmoqmedi qva – „lapis invisibilitatis“ (uxilavi2), an „lapis aethereus“ (eTerulis msgavsi3),

an Znelad warmosa d geni, hermafrodituli Rebis (nax. 125). isini acxadeben, rom yvela

recepti siZulvils imsaxurebda.4 fsiqologiuri poziciidan nak leb savaraudoa,

rom maT kacobriobaze zrunvis gamo miemarTaT mis ti fikaciisa da gasaidumloebis

meTodisTvis. sinamdvileSi, ro gorc ki realurad raimes aRmoaCendnen, mTeli qveynis

gasagebad gahyvirodnen xolme. erTi ram faqtia: alqimikosebs qimiur meTo debze cota

ram Tu SeeZloT gaendoT CvenTvis, miT ufro oqros damzadebis Sesaxeb.

mistifikacia wminda wylis blefia da aSkarad gulubryvi loTa eqspluatacias

isaxavs miznad. is, rom saboloo jamSi alqimia SesaZ loa mxolod am poziciidan

aixsnas, Cemi azriT, im faqts ewinaa Rmde geba, romlis Tanaxmadac mravali anonimuri

Page 4: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

310

karl gustav iungi

avtoris mier sa gul dagu lod da detalurad damuSavebul traqtatebs sargebloba

ara visTvis moutania. amgvari traqtatebis garda arsebobs aseve uam ra vi – TaRliTTa

da SarlatanTa avtorobiT gamocemuli – Txzu lebac.

nax. 124. alqimikosebi muSaobis procesSi.Mutus liber (1702)

mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil sai dumlos gasaidu­

m lo eba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi suraT­xatebiT mis

ars ze mianiSnebs. Cemi naTqvami vinmes pirad saidumlos ki ar gulisxmobs, roca

misi Sinaarsi mxo lod saidumlos mflobelisTvis aris cnobili, aramed imgvar mis­

tifikacias, romlis sagani Tu sakiTxi „saidumloa“, mxolod qa ra g muli naTqvamebiT

xdeba cnobi li, sinamdvileSi ki absolu turad ucnobia. masalis namdvili buneba

alqimikose bis Tvi sac ucno bi iyo da mis Sesaxeb mxolod orazrovani warmodgenebi

hqon daT. sakvle vi masalis bundovan aspeqtSi, misi gaSuqebis mizniT, igi sakuTari

aracnobieris proeci re bas axdenda; ase rom, masalis sai dum los gamosaaSkaraveblad

meore saidumlos, anu uc no bi fsi qikuri fonis, proecireba xdeboda: „obscurum per obscurius, ignotum per ignotius“!* cxadia, es gamiznuli meTodi ki ar iyo, aramed sruliad

uneblie qmedeba.

proeqcia ar keTdeba, is TavisTavad xdeba. gare movlenebis bundovan aspeqtSi

adamiani sakuTar sulier an fsiqikur nawils aRmoaCens ise, rom TviTonac ver

acnobierebs. ase rom, Cemi azriT, mcdari iqneboda gamonaTqvamis „tam ethice quam physice“

Sesabamisobis TeoriiT axsna; me vityodi, es Teoria ufro proeqciis gancdis ra ci o­

nalizacias warmoadgens. sakuTar saqmianobas alqimikosi imi tom ki ar asrulebda,

rom Sesabamisobis Teoriis swamda, is ubra lod darwmunebuli iyo, rom idea fizikur

materiaSi arsebobda. Cemi azriT, alqimiis WeSmariti fesvebi ufro calkeul mkvle va­

r Ta personalur proeqciaSia saZebneli da ara filosofiur doqtri nebSi. amiT imis

Page 5: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

311

alqimiis fsiqikuri buneba

Tqma mindoda, rom laborants qimiuri eqsperimentis Catarebisas raRac fsiqikuri

gancda eufleboda, rac mas qimiuri procesis gansakuTrebul „qcevad“ miaCnda. es

gancda rom TavisTa vad masalasTan, rogorc aseTTan, ar iyo dakavSirebuli, cxadia,

amas is ver acnobierebda swored im mizezis gamo, rom es mxolod mis proeqcias

warmoadgenda. sakuTar proeqcias is masalis Tvise bad miiCnevda; sinamdvileSi ki

alqimikosi sakuTar aracnobiers ikvlevda da am gziT bunebis Semecnebis isto rias

imeorebda. cnobi lia, rom mecniereba varskvlavebze dakvirvebiT daiwyo. adamianma

swored varskvlavebSi aRmoaCina sakuTari aracnobieris dominanti, e. w. „RmerTebi“

da zodiaqos ucnauri fsiqologiuri Tvisebani – proecirebuli Teoria xasiaTis

Sesaxeb. alqimiis msgavsad, astro logiac proeqciis uZvelesi gamocdi le baa. msgav­

si proeqciebi yo vel Tvis meordeba iq, sadac adamiani ca riel wyvdiads ikvlevs da

uneblieT sicarielis cocxali forme biT Sevsebas cdilobs.

nax. 125. (mrgval) qaosze mdgomi merkuri – rogorc hermafroditi mze da mTvare (Rebis).

Mylius, Philosophia reformata (1622)

davinteresdi, Tavad alqimikosebi rogor aRweren muSaobis procesSi gancdils.

mdidari masalis moZiebis imedi rom ar unda mqonoda, kargad vicodi: saqme xom

„aracnobier“gancdasTan mqon da, ris gamoc misi zusti aRnusxva SeuZlebelia. Tumca

litera turaSi mainc arsebobs TiTo­orola araorazrovani teqsti. sagu lisxmoa, rom

gviandeli xanis teqstebi adrindelTan SedarebiT ufro detaluri da konkretulia.

Page 6: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

312

karl gustav iungi

yve laze ufro gviandeli germanuli traqtati „Abtala Jurain“5 1732 wliTaa da Ta ri­

Rebuli, sadac vkiTxulobT:

nax. 126. samyaros Seqmnis eqvsi dRe,romelic meSvide dRiT gvirgvindeba..

Hildegard von Bingen, Scivias (me­12 s.)

„aiRe didi raodenobiT Cveulebrivi wvimis wyali, ara umci res aTi

kvartisa* da kargad Seinaxe Tavdaxurul minis WurWelSi ara um ci res

aTi dRisa. wyali daileqeba. wminda wyali gadaasxi burTiviT mrgval xis

WurWelSi. burTi gadaWeri; aavse WurWlis mesamedi imave wyliT, Semdeg

gadgi SuadRis mzeze saidumlo an ganmartoebul adgi las.

amis Semdeg aiRe erTi wveTi nakurTxi wiTeli Rvino da Caasxi wyalSi.

dainaxav, rom wylis zedapirze xSiri nisli gaCndeba, rogorc samyaros

Seqmnis pirvel dRes. Semdeg ori wveTi daamate da Sen ixi lav sinaTles

wyvdiadidan. Semdeg da Semdeg, yo vel TxuTmet wuTSi Caasxi 3, 4, 5 da bolos

6 wveTi da geyofa! sakuTari TvaliT dainaxav wylis zedapirze erTmane­

Tis miyolebiT sxvadasxva figu rebs, ise rogorc samyaros Seqmnisas (nax.

126), da rogorc ki es yove live mox deba, Sen eziarebi saidumlos, eniT

gamouTqmels! am opera ciis Sesru lebamde muxli moidrike. dae, Senma

Tvalebma ixi lon samya ros Seqmna. Semdeg daacade naxevari saaTi da yve­

laferi gaqreba.

Page 7: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

313

alqimiis fsiqikuri buneba

nax. 127. merkuris gardasaxva cecxlSi.Barchusen, Elementa chemicae (1718)

Sen Seicnob uflis saidumlos, damaluls Sengan, viTarca ba v Svis gan,

gaigeb, ras werda mose samyaros Seqmnaze, ixilav adams da evas cdunebamde

da cdunebis Semdeg, gvels, xes, saidanac igemes maT nayofi misi, Seityob, sad

aris da ra aris samoTxe, romel sxeul Si aRdge bian mkvdre TiT wmindanni, ara

iseTSi, adamisgan rom gver go, ara med im sxe uliT, suliwmidiT rom mogveca

uflisagan Cvenisa zeciT boZebuli“.

„aiReT metalis Svidi naWeri. TiToeuli maTgani im planetis Sesabamisi

unda iyos, romlis saxelsac is atarebs. maTze gamosaxeT planetaTa sim bo­

loebi. metalis naWrebs rosnobelis6 sisqe da sidide unda hqondes. mer kuri

ki oTxi uncia* unda iyos da Tanac simbolos ga reSe. Semdeg moaTavseT isini

sadnob tigelSi im TanmimdevrobiT, rogorc caSi arian ganlagebul ni. Cara­

zeT yvela fanjara, raTa sibne lem daisadguros. Sua oTaxSi gaadneT isini da

daamateT kurTxeuli qvis Svidi wveTi. sadnobi tigelidan maSinve cecxlis

ali amovardeba (nax. 127) da mTel oTaxs moedeba (safrTxe nu Se gaSinebs).

oTaxi ganaT de ba da misi naTeba mzisas da mTvarisas gadaaWarbebs. Tqvens

Tavze ga da iWimeba cis TaRi, varskvla vebiT moWedili cis msgavsad. plane te­

bi or bitis garSemo daiwyeben brunvas. Semdeg yvelaferi TavisTavad Sewy de­

ba da TxuTmeti wuTis Semdeg TiToeuli Tavis adgils daubrun deba“.

Page 8: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

314

karl gustav iungi

Semdegi nawyveti mogvyavs Teobald de hogelandes (me­16 s.) traqtatidan:

„amboben, qvas sxvadasxva saxeli figuraTa im uCveulo mra valferovne­

bis gamo daerqva, romelic muSaobis ganmavlobaSi Cndeba. xSirad maTTan

erTad ferebic gamoanaTebs, TiTqos RrublebSi an cecxlSi cxovelTa, rep­

tiliebisa Tu xeebis ucnaur figurebs vxedav deT. msgavsi ram im wignSic

Semxvedria, moses rom miaweren. iq vkiTxu lobT: „roca sxeuli iSleba, xan

ori toti Cndeba, xan – sami anda – metic, xan ki – reptiliebis figurebi. isec

momxdara, TiTqos es figu ra adamiani yofiliyos, kaTedraze mjdomi.7“

nax. 128. hermes trismegistosi.Senior, De chemia (1566)

Page 9: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

315

alqimiis fsiqikuri buneba

zemoT citirebuli teqstebi mowmobs, rom muSaobis process halucinaciebi da

xilvebi axlda, rac sxva araferia, Tu ara aracno bieri Sinaarsis proeqcia. ho gelandes

mohyavs aseve senioris cita ta, sadac vkiTxulobT, nawerze ufro metad mniSv nelovani

hermetu li WurWlis xilvaao8 (gaugebaria, ras gulisxmobs igi „scriptura“­Si, – iqneb

magistrTa traqtatebSi WurWlis tradiciul aRwerilo bas?). avtorebi sulier

Wvretasac axseneben, Tumca bundovania, ras gulisxmoben, – xilvas, am sityvis pir­

dapiri Tu metaforuli mni Svne lobiT? ai, ras vkiTxulobT „Novum lumen“­Si:9

„gaxadon xiluli CrdilSi mimaluli sagnebi da moacilon maT Crdili,

bunebis ZaliT (per naturam) brZen filosofosT Tu ZaluZT. yvela es sagani

warmoiqmneba, Tumca Cveulebrivi adamianis Tvali maT ver xedavs. gonebis

Tvali (intellectus) da warmosaxvis Zala ki maT WeSmariti rwmeniT ganWvrets

(visu)“.

raimund luliusi wers:

„Cemo sayvarelo Svilo! unda icode, rom buneba cvalebadia. ase rom,

uzenaes ZalTa gamoxmobisa (mag. familiaris­is) da sulieri eg zal taciis gareSe

SeZleb haerSi dainaxo urCxulebis, cxovele bisa da adamianTa aTasgvari

formebi, RrubelTa msgavsad xan saiT da xan saiT rom miizlaznebian“10

(nax. 129).

dornTanac imaves vkiTxulobT:11

„Sinagani mzeriT (oculis mentalibus) igi SeZlebs ixilos uTvalavi naperwkali,

dRiTidRe ufro da ufro moelvare, kaSkaSa Suqad rom gardaiqmneba“.

fsiqologs ar eucxoeba, rom zogjer metafora haluci na ciad gadaiqceva. ho­

gelande (1594) Tavis biografiul CanawerebSi aRwers, rogor daifara „decoctio“­s

(duRilis) mesame dRes substan ciis zedapiri ferebiT: „mwvaniT, wiTliT, nacrisfriT

da cisa rtye las molivlive ferebiT“. im dRis gaxsenebisas mudam vergi liusidan

mohyavda xolme citata: „Ut vidi, ut perii, ut me malus abstulit error“ (`rogorc ki davinaxe,

daviRupe, myis borotma Secodebam Semipyro~). misi TqmiT, es cdomileba Tu optikuri

iluzia misi Sem dgo mi tanjva ­wva lebis mizezad iqca, radgan egona, rom cotac da

nigredo­s Secnobas SeZ lebda. ramdenime dReSi ki RamiT cecxli Caqra da msgav si fe no­

meni aRaras dros ganmeorebula.12 gamdnari metalis ze da pirze cisa r tyelas moliv­

live ferebs halucinaciad ver mi vi CnevT, Tumca ki teqstSi aSkaraa avtoris gan wyo­

ba, msgavsi ram gva fi qrebinos.

Page 10: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

316

karl gustav iungi

nax.129. gavarvarebuli „prima materia“­dan personificirebuli „spiritus“­i aqroldeba.Tractatus qui dicitur Thomae Aquinatis de alchimia (1520)

„Tractatus Aristotelis“­Si13 alqimiis fsiqologiis ukeT gasagebad Zalze sayuradRebo

adgili gvxvdeba:

„gveli yvela cxovelze cbieria; misi tyavis mSvenie re bis qveS gvelis

uwyinari saxe imaleba da iluziis Sedegad, roca is wyalSi iZi reba, TandaTan

„materia hypostatica“­d gar daqmnis Tavs. igi iq miwis Zalebs ikrebs da es misi

sxeulia. is uzomod svams, radgan mwyurva lia, da simTvrale ekideba. is

bunebiT iJRinTeba da uerTdeba mas, raTa gaqres (decipere)“14.

gveli merkuria da, rogorc ZiriTadi substancia (hypostatica), „wyalSi“ warmoiqm­

nis Tavs, STanTqavs bunebas, uerTdeba ra mas (nax. 130); (mze, romelic merkuris

SadrevanSi Caesveneba; lomi, romelic mzes ylapavs (nax. 169); beia, romelic Tavis

sxeulSi gabrikuss gana za vebs). materias iluzia warmoqmnis, radgan alqimikosis

aracno biers ase sWirdeba. es iluzia SesaZloa „vera imaginatio“ (`WeSmaritebis mauwye be­

li gamosaxuleba~) yofiliyo, romelic „maformirebel“ Zalebs flobda.

xilvebi alqimiur saqmianobasTan aris dakavSirebuli da al baT am faqtiT unda

aixsnas is, rom sizmrebi da sizmriseuli xilvebi xSirad mniSvnelovan intermecod

da gamocxadebis wyarod saxelde ba. ase magaliTad, nazari transmutaciis Sesaxeb

moZRv rebas sami si zm ris formiT mosavs _ „Poliphile“­s15 aSkara analogiiT. klasikur

„Visio Arislei“16­sac msgavsi sizmris forma aqvs. ostanesic sizmarSi gamocxa debis for­

miT gvacnobs Ta vis moZRvrebas.17 Tu am teqstebSi (rogorc se niorTan da kratesTan)

sizmars da xilvas ZiriTadad li te raturu li forma aqvs, zosimesTan sizmriseuli

xilva ufro avTen tikuri xasia Tisaa18. literaturaSi xazi esmeboda im faqts, rom

sanukvari „aqua permanens“­is Secnoba sizmarSi gamocxadebiT miiR weva.19 „prima materia“­c

da Tavad qvac, aseve misi damzadebis sa idum loc la borants RmerTis mier gamo cxa de­

Page 11: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

317

alqimiis fsiqikuri buneba

bis meoxebiT eZle oda. ai, ras ambobs lorenco ventu ra20: „cod na am meTodis Sesaxeb

RvTiT boZe buli saCu qari an gamocdi li ostatis miTiTebebia, yove live es ki uf lis

nebaa“. kunratis21 mosa zre bis Tanaxmad, „Chaos Na turae“­is (=„prima materia“­s) damzadeba

sul ubralod da srul yofi lad SeuZlia TiTo eul Cven gans „RvTaebrivi xilvisa

da gamocxadebis ZaliT, misi mize ze bis kvlevisa da gansjis ga re Se“22. RvTaebrivi

gabrwyi nebis auci leb lobas hogelande imiT asabu Tebs, rom qvis damzadeba ada­

mianuri gonebis SesaZleblobebs aRemateba23 da mxo lod zebune briv RvTaeb riv

cod nas ZaluZs gansazRvros qvis war moSobis dro24, radgan „prima materia“­s mxolod

ufali flobs25. para celsusis Sem dgomi epoqa ga sxi vosnebis wyarod „lumen naturae“­s

(bunebriv sinaT les) miiCnevs:

„Suqi ese aris bunebis WeSmariti Suqi, romelic na Tels hfens RvTismoSiS

filosofosT, movlenilT ama so f lad. qve yana ese ars mSvenieri da uflis

mosvlamde _ im bolo did dRem de _ unda gavufrTxildeT. yovelives aRe­

mateba filo sofosTa qva, magram sofelman ara uwyis ra mis Sesaxeb“26.

nax.130. merkuris gveli wyalSi, Sesabamisad, cecxlSi sakuTar Tavs STanTqavs.

Barchusen, Elementa chemicae (1718)

Page 12: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

318

karl gustav iungi

mentaluri damokidebuleba OPUS-Tan

fsiqes alqimiur saqmianobasTan damokidebulebis ramde nadme gansxvavebul

aspeqts warmoaCens Semdegi citata anonimuri avto ris teqstidan27: „Cemi Txovnaa,

sulierebis TvaliT yura dRebiT Se xe do xorblis TavTavs, raTa Tavad SeZlo fi­

losofosTa xis darg va“ da a. S.28 (nax. 131; aseve 135, 188, 189, 221 da sxv.). rogorc Cans,

es aris aqtiuri imaginaciis arsi, rasac sakuTriv procesi mo h yavs moqmedebaSi.

nax.131. merkuris isriT gangmiruli adami _ „prima materia“, saidanac „arbor philosophica“ amoizrdeba.

Miscellanea d’alchimia (me­15 s.)

Page 13: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

319

alqimiis fsiqikuri buneba

ai, ras wers dorneusi Tavis „Philosophia meditativa“­Si29: „meorisgan erTs verasdros

Seqmni, Tu Tavad Sengan ar Seqmeni erTi“. rasac alqimikosi „erTSi“ gulisxmobs30,

es yovelTvis „ostatia“, romlis erTobac opus­is dasrulebis aucilebel pirobad

aris miCneuli da, udavod, mis fsiqologiur pirobas gu lisxmobs, rasac gadamwyveti

mniSvneloba eniWeba.

„Rosarium philllosophorum“­Si31 vkiTxulobT:

„vinc marils da mis gamxsnels icnobs, is Zvel brZenTa sa idumlo sac

flobs. mimarTe gonebis Tvali marilisken, radgan mecni ereba mxolod

masSia da Zvel filosofosTa keTilSobili saidum lo codnac masSia dama­

r xuli“.32

vinmes aq SesaZloa ormagi beWdviTi Secdoma evarauda, radgan saidumlo da ma ri­

li gverdigverd aris moxseniebuli. sxvaTa So ris, „goneba“ da „marili“ monaTesave

cnebebia (cum grano salis)33. ase magaliTad, kunratTan marili ara mxolod dedamiwis

fizikuri centria, aramed „sal sapientiae“­c34 (sibrZnis marili). amis Sesaxeb is wers kidec:

„suli, grZnoba, goneba da azri mxolod marilisken mi marTe35“. „Rosarium“­is anonimuri

avtori meore adgilas wers, rom opus­i unda Sesruldes „WeSmariti warmosaxviT da

ara fantastikuri warmodgenebiT“36 da iqve imasac dasZens: „roca maZiebels Zieba

tvir Tad daawveba, qvasac maSin ipovis“.37 albaT, es remarka imas unda niS navdes, rom

fsiqologiuri piroba saswaulebrivi qvis aRmoCe nis Tvis gardauvalia.

orive miTiTeba gvavaraudebinebs, rom, avtoris Tvalsazri siT, saidumlo adamianis

gonebaSia, anu Tu Tanamedrove eniT aRvwerT – aracnobierSi (nax. 132).

alqimkosebi namdvilad xvdebodnen, rom maTi saqme raRac saxiT adamianis fsi­

qesTan da mis funqciebTan iyo dakavSirebuli. ami tom saTuod aRarc is meCvene ba,

rom zemoT citirebuli nawyve ti „Rosarium“­idan beWdviTi Secdoma ar aris, Tanac is

sxva avtorTa mosazrebebsac emTxveva. isini daJinebiT moiTxoven wignebis sa gul ­

dagulo Seswavlasa da meditacias. movusminoT, ras wers rikardus ingliseli38 Tavis

„Correctorium fatuorum“­Si:

„visac am xelovnebis madlTan ziareba ganuzraxavs, bejiTad unda

ga niswavlos da Seisrutos WeSmariteba wignebidan da ara gamogonili

igavebidan an fuW saqmeTagan, radgan ar arsebobs sxva ram gza xelovnebis

dauflebisa (Tumca mravalia iluzia), Tu ara swavlis dasruleba da fi­

losofosTa sityvis Semecneba“ da a. S.39

Page 14: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

320

karl gustav iungi

nax.132. alqimiuri saqmis „saidumlo“ (anu aracnobieri) Sinaarsis gamosaxuleba. centrSi qalis da zRvis mbrZaneblis (neptunis) kavSiri.

qvemoT marcxniv meTevze qalis figura moCans, marjvniv _ meTevzis saxiT gamosaxuli ostati, romelic meluzinas iWers.

Multis liber (1702)

bernadus trevisanusi mogviTxrobs, Tu ra amaod iRvwoda wlebis manZilze manam,

sanam parmenides „sermo“­m „Turba“­Si swor gzaze ar daayena.40

hogelande41 wers:

„man unda Seagrovos sxvadasxva avtorTa wignebi, radgan maTi sxvagvarad

gageba SeuZlebelia; erTxel, orjer an samjer wakiTxuli wignebi ki ar

Page 15: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

321

alqimiis fsiqikuri buneba

unda gadayaros, romc ver gaigos, aramed aTjer, oc jer, ormocdaaTjer

da metjerac waikiTxos. bolos igi dainaxavs, umTavresad ra sakiTxSi

eTanxmebian avtorebi erTmaneTs da dafa ruli WeSmaritebac es aris“ da a. S.

igive avtori imowmebs luliuss da gveubneba, rom umecrebis gamo adamiani ver

ganaxorcielebs saqmes, Tu ar Seiswavla uni ver saluri filosofia, rac mas sxvaTagan

dafarul codnas gau mxels– „radgan Cveni qva Cveulebrivi ram ar aris, is Cveni, filo so­

fosTa, gulisgulia“42. dionisius zaqariusi mogviTxrobs, rogor urCia vinme „religiosus Doctor excellentissimus“­ma (RvTismosavma doqtorma), Tavi Seekavebina „sophisticationibus diabolicis“­Si (satanur sofistikaSi) usargeblo varjiSebisgan da „vera materia“­s

gasacnobad Tavi mTlia nad Zvel filosofosTa wignebis SeswavlisTvis mieZRvna. mZime

sa so warkveTilebis Semdeg igi Turme suliwmidis wyalobiT welSi gaimarTa, seriozuli

literaturis Seswavlas Seudga da fulis gamolevamde meditaciaSi aTen­aRamebda.

amis Semdeg labora to riaSi muSaobisas sami feri ixila, erTi wlis Semdeg ki

aRd go ma dRes saswaulic moxda – „vidi perfectionem“* – kerZod: vercxlis wya li mis

Tvalwin sufTa oqrod iqca: – „conversum in purum aurum prae meis oculis“ (rogorc amboben,

es ambavi 1550 wels moxda43).

es sruliad araorazrovnad miuTiTebs, rom alqimiuri saqme da misi mizani al­

qimikosis mentalur mdgomareobazea damokidebu li. rikardus ingliseli uaryofs

yvela im sibinZures, riTac alqimikoss uxdeba samuSaos Sesruleba: kvercxis naWuWebs,

Tmebs, JRalTmiani kacis sisxls, basiliskos, matlebs, balaxeulobas da adamianis

gana vals. „rasac dasTes, imas moimki. dasTes sibinZures, moimki sibinZu res“.44

„Zmebo, nu SeaqcevT zurgs WeSmaritebas, rom lis Sesaxebac ara feri uwyiT; Tqvenive

sakeTildReod girCevT, SeiswavleT da iRva weT filosofosTa sityvebisaTvis da mas

WeS ma ri tebas das tyuebT“.45

gansjisa da gonierebis mniSvnelovnebasa da mis gardauval aucileblobas

ase daJinebiT ara marto im mizeziT esmeba xazi, rom aseTi rTuli samuSaos Ses ru­

leba Cveulebrivze met gonierebas moiTxovs, aramed imitomac, rom adamianis go­

ne bisTvis – rogorc maSin miaCndaT – niSandoblivia iseTi magiuri Zala, rasac ma­

teriis gardaqmnac ki ZaluZs. dorni, romelmac am problemas, anu adamiansa da

al qimiur saqmes Soris damokidebulebas (nax. 133), araerTi saintereso traqtati46

miuZRvna, wers: „forma, radac adamia nis goneba gvevlineba, aris dasabami, Suaguli

da dasasruli proce sisa. es forma yviTeli feriT ganimarteba da mianiSnebs, rom

ada miani spagiruli* opus­is uZiriTadesi da yvelaze didi formaa“47. dorni pirdapir

paralels avlebs alqimiur saqmesa da adamianis moralur­inteleqtualur gar­

daqmnas Soris.

Page 16: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

322

„platonuri tetralogiis traqtatSi“, romlis laTinuri saxelwodeba ase JRers:

„Liber Platonis quartorum“48, winaswar aris gan Wvre tili es azri. avtori aq „mkvlevaris da­

saxmareblad“ oTxi „wignis“ Sesabamis oTx mwkrivs adgens:49

nax. 133. alqimikosebi muSaobis procesSi. procesis sxvadasxva safexuri. qvemoT _ mze, romelic oqros yvavils badebs.

Mutus liber (1702)

Page 17: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

323

alqimiis fsiqikuri buneba

I.

1. De opere naturalium(bunebriv sa gan Ta Seqmnis Sesaxeb).

2. Exaltatio divisionis na- turae (bunebis na wi lTa sidi ade).50

3. Exaltatio animae (sam Svinvelis si di ade).51

4. Exaltatio intellectus(gonebis sidi ade).52

II.53

1. Elementum aquae (wylis stiqia).

2. Elementum terrae (miwis stiqia).

3. Elementum aëris (haeris stiqia).

4. Elementum ignis (cecxlis sti qia).

III.

1. Naturaecompo sitae (Sedgenili bu ne ba).

2. Naturae discre tae (sxva da sxva gva ri buneba).

3. Simplicia (mar tivi sag nebi).

4. Aetheris sim pli cioris (ufro mar ti vi sagne ­bi).

IV.

1. Sensus (grZnoba).

2. Discretio intellec tualis (gonis mi eri ga n sxva­ veba).

3. Ratio54

(goneba).

4. Res quam con clu dunt hi effec tus praecedentes (saqme, rome lic misganga momdi nare moqmede bas moicavs).55

oTxi mwkrivi opus­is oTx aspeqts gamoxatavs. pirveli hori zontaluri mwkrivi

bunebrivi nivTierebebiT iwyeba. „prima materia“ warmodgenilia wylis saxiT. es Sedgenili,

anu Sereuli nivTie re bebia. meoTxe vertikalur mwkrivSi mas grZnobadi aRqma Se­

esabameba.

meore horizontaluri mwkrivi procesis ufro maRal safe xurze miuTiTebs: pir­

vel vertikalur mwkrivSi Sedgenili nivTi erebebi sawyis elementebad iSleba. meore Si

miwa wyals gamoeyofa. mesame mwkrivSi aRwerilia kategoriebad dayofa, meoTxeSi ki mi­

Ti Te bulia dayofis fsiqologiuri aqti.

mesame horizontalur mwkrivSi progresi meti sicxadiT aris aRwerili: pirvel

vertikalur mwkrivSi suli gamoeyofa sagnebs; meoreSi eTerul sivrceSi maTi

amaRlebaa aRwerili; mesameSi pro cesi „martiv“ nivTierebebs aRwevs da isini imis

wyalobiT, rom wmin da sa xiT arian warmodgenilni, maradiul, platonur ideebs

uaxlov debian; meoTxeSi mocemulia finaluri zeasvla „mens“­idan „ratio“­mde, „anima rationalis“­amde, anu sulis umaRles formamde.

meoTxe horizontalur mwkrivSi naCvenebia oTxive vertika luri mwkrivis das­

ruleba.

pirveli vertikaluri mwkrivi: Tanamedrove termino lo giiT es mwkrivi „fe no­

menologiuri“ bunebisaa. bunebriv movlena Ta jams fsiqikuri elementebi gamoeyofa

da „exaltatio intellectus“­Si umaRles ganviTarebas aRweven. „intellectus“ SeiZleba ganvixiloT,

rogorc cno bierebis umaRlesi mdgomareoba, riTac teqsts uxeSad ar dava rRvevT.

meore vertikaluri mwkrivi: Zveli alqimiuri mosazrebis Tana xmad, Tavda­

pirveli wylis qaosidan _ „massa confusa“­dan deda miwa amoizrdeba; mis Tavze haeria

_ dedamiwis ze dapiridan zemoT amava li mfrinavi elementi. sul maRla cecxlia56,

Page 18: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

324

karl gustav iungi

yvelaze faqizi sub stan cia, anu cecxlovani pnevma57, romelic RmerTebis sauf­

lo mde aRwevs58 (nax. 134; aseve 166, 178 da 200).

mesame vertikaluri mwkrivi: es mwkrivi cnebiTi, ideuri bune bisaa da amitom

inteleqtualur gansjas Seicavs. Sedgenili nivTi erebebi Semadgenel komponentebad

iSleba da „martiv“ substa nciebad gardaiqmneba, saidanac sabolood kvintesencia –

martivi, pirveladi ideebi gamomdinareobs. eTeri – kvintesenciaa.59

meoTxe vertikaluri mwkrivi: es mwkrivi calsaxad fsiqo logiuri bunebisaa.

grZno ba ganapirobebs aRqmas; „discretio intellectualis“ apercefcias Seesabameba. es moqmedeba

„ratio“­s, „anima rationalis“­s eqvemdebareba, rogorc umaRles, adamianisTvis RvTis mier

boZebul unars. „anima rationalis“­s mxolod „sagani“ aRemateba – yvela winare moqmedebaTa

rezultati. „Liber quartorum“­Si „sagani“ ganmartebulia, rogorc „uxilavi, uZravi

Rmer Ti60. misma nebam Seqmna goneba da gone bidan (is unda gavigoT, rogorc <intellectus>)

warmoiSoba martivi samSvinveli61, romlisganac Sedgenili, rTuli buneba iqmneba. es

ki miuTiTebs, rom sagani mxolod masze aRmatebuliT Seimecneba. samSvinveli bunebas

aRemateba da mas Seimecnebs. goneba samSvinvelze maRla mdgomia da misi Semecnebac

mxolod gonebas xelewifeba, TviTon goneba ki masze ufro didiT Seimecneba, imiT, rac

uSualod RmerTs uaxlovdeba, xolo misi arsigonebis ZalisTvis miuwvdo melia“*62.

ai, ras vkiTxulobT originalSi:

„…scias quod scientia antiquorum quibus appraeparatae sunt scientiae et virtutes, est quod res ex qua sunt res est Deus invisibilis, et immobilis, cuius voluntate intelligentia condita est, et voluntate et intelligentia63 est anima simplex, per animam sunt naturae discretae, ex quibus generatae sunt compositae, et indicant quod res non cognoscitur, nisi per suum superius. Anima vero est super naturam, et per eam cognoscitur natura, sed intelligentia est superior anima et per eam cognoscitur anima, et intelligentia(m)64 noscit, qui65 superior ea est, et circundat eam Deus unus, cuius qualitas apprehendi non potest“.

avtori teqsts urTavs citatas, romlis warmomavlobac, cxadia, CemTvis ucnobia:

„dialogebis wignSi avtori ambobs: <moviare sami zeca _ rTul bunebaTa, gansx­

vavebul bunebaTa da sulis zeca. roca go ne bis zecis Semovla ganvizraxe, sulma

miTxra: <es ar aris Seni gza. Semdeg bunebam macduna da mec vcdundi>. es sityvebi filo­

sofosma warmoTqva ara imis gamo, rom mecniereba ganemarta, mas bune bis qmni lebaTa

ganma Tavisuflebeli Zalis cxadad warmoCena surda da ime dov nebda, rom procesis

sawyis stadiaTa Semecneba umaRlesi sta diiT gaxdeboda SesaZlebeli“*. originalSi

vkiTxulobT:

„Et dixit philosophus in libro Dialogorum: Circuivi tres coelos, scilicet coelum naturae compositae, coelum naturae discretae et coelum animae. Cum autem volui circumire coelum

Page 19: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

325

alqimiis fsiqikuri buneba

intelligentiae, dixit mihi anima, non habes illuc iter, et attraxit me natura, et attractus sum. Hoc autem dictum principale non posuit philosophus ad significandam hanc scientiam, sed quia voluit ut sermones sui non vacarent manifestatione virtutis liberantis creaturam, et voluit per eos in hac specie operis, ut cognoscatur praeparatio deterior per praeperationem superiorem“.

nax. 134. saturni, anu merkuri auzSi ganibaneba manam, sanam suli TeTr mtreds (pneuma­s) ar moavlens.

Trismosin, Splendor solis

Page 20: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

326

karl gustav iungi

am marTlacda Zvel teqstSi, romelic me­10 saukuneze adrin deli unda iyos, Tu

misi arabuli formiT vimsjelebT, xolo cal keuli adgilebi ufro adrindel periods

unda ganekuTvnebodes, gvxvdeba „opus alchemicum“­sa da mis paralelurad mimdinare filo­

so fiur­fsiqologiur procesebs Soris arsebul kavSirTa siste muri klasifikacia.

teqsti ganmartavs, Tu ra Sesabamisobaa qimiur­materialur procesebsa da misi

Semmecneblis sulier­fsiqikur faqtorebs Soris. maT Soris arsebuli kavSiri imdenad

Rrmaa, rom masalidan miRebuli produqti „cogitatio“­d, azrovnebad iwodeboda.66 es

ucnauri mosazreba, albaT, imiT SeiZleba aixsnas, rom Zvel filo sofosebs bundovani,

magram mainc garkveuli warmodgena hqondaT materiaSi fsiqikuri Sinaarsis proeqciis

Sesaxeb. adamiansa da masa lis saidumlos Soris Rrma kavSiris gamo dornic da ufro

adrinde li periodis „Liber quartorum“­ic moiTxovdnen, operatori Sesasru lebeli

amocanis simaRleze mdgariyo, anu sakuTar TavSi igive procesi ganexorcielebina,

rasac materiisgan moiTxovda, radgan „sagnebis srulyofa misive msgavsiT aris

SesaZlebeli“. operators Tavad unda ganexorcielebina procesi (oportet operatorem interesse operi). „Tu mkvlevari Sesasrulebel saqmes ar hgavs, verc im simaRles miaR wevs,

rac ukve aRgiwereT da verc miznisken mimaval gzas daadgeba“67.

proeqciis Sedegad alqimikosis fsiqe saidumlo Tu garda saqmne li nivTierebis,

anu materiaSi gamomwyvdeuli sulis, iden turi xdeba. „Liber quartorum“ gvirCevs, trans­

formaciisaTvis WurWlad „occiput“ (anu adamianis Tavis qalis ukana nawili) (ix. nax. 75)

gamo viyenoT68, radgan iq goneba da inteleqtia69 (nax. 135). tvini, rogorc „RvTaebrivi

nawilis“ (partis divinae) adgilsamyofeli, alqi mikoss proceduris Casatareblad

sWirdeba. „droTa ganmavlo baSi sagnebi inteleqtad gardaiqmneba, radgan maTi nawilebi

Semad genlo biT da formiT erTma neTs emsgavseba. tvini anima rationalis­Tan siaxlovis

gamo Senarevs emsgav seba, anima rationalis­i ki sufTa da Senarevebis gareSea, rogorc ukve

mo gaxseneT“.70

azrTa amgvar msvlelobas safuZvlad analogiis mizezobrivi Sedegi udevs. sxvag­

varad rom vTqvaT, pirveladi wyali sabolood iseve badebs cecxls, anu eTerul

subs tancias, rogorc fsiqeSi grZnobadi aRqmis simravle – ideis erTianobasa da si­

sadaves. dor ni wers: „adamianis sxeulSi farulad arsebobs metafizikuri nivTie­

reba da bevrisTvis is ucnobia. is aranair wamals ar saWiroebs, vinai dan Tavad uman­

ko wamalia“. es wamali „sammagi bunebisaa: metafizi kuri, fizikuri da moraluri“

(„mo ralurs“ Tanamedrove eniT „fsi qo logiurs“ vuwodebT). dorni ganagrZobs: „yu­

radRebiani mkiTxve li daaskvnis, rom adamiani filosofiuri moqmedebiT metafizi­

kuri mdgomareobidan fizikurSi gadainacvlebs“.71 es wamali sai dumloebiT moculi

substanciaa da sxvagan dorni mas „veritas“­sac (WeSmaritebas) uwodebs:

Page 21: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

327

alqimiis fsiqikuri buneba

„bunebis sagnebSi raRac WeSmaritebaa, fizikuri TvalisTvis uxilavi

da mxolod gonebisTvis (sola mente) aRqmadi. filosofosebma Seicnes igi da

daadgines, rom mis Zalas saocrebaTa moxdena Za luZs“.72 „am WeSmaritebaSia

sulis borkilebisgan gaTavisuf le bis xelovneba, iseve, rogorc gonebisa

(mens) – sxeulisgan“73. es Zala materiaSi iseTive saswauls axdens, rogorsac

rwmena adamian Si. WeSmariteba uzenaesi Zala da auRebeli cixesimagrea, sadac

filo sofosTa qva inaxeba.74

filosofiis SeswavliT adamiani am qvis mopovebis ostatobas eufleba da piriqiT:

Tavad es qvaa adamiani. dorni mogviwodebs: „ga r da iqmeni mkvdari qvidan cocxal

nax. 135. Tavis qala evas `mortificatio~­s simbolo, romelic `prima materia~­s qalur aspeqts ganasaxierebs. `arbor~­i adamis falosis Sesatyvisia (ix. nax.

131), aq ki xe avas Tavidan amoizrdeba.Miscellanea d’alchimia (me­15 s.)

Page 22: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

328

karl gustav iungi

filosofiur qvad“,75 riTac aSka rad miuTiTebs adamiansa da materiaSi im raRac

arsebulis identu robaze.

beroald vervileli Tavis „Recueil stéganographique“­Si76 wers:

„Tu vinme fisis wveTis gamowurviT cremliviT gamWvirvale wveTis

miRebas moindomebs, am saqmes didi sifrTxiliT unda moeki dos da maleve

ixilavs, rogor gamoeyofa alqimiur masalas cecxlis zemoqmedebiT msgavsi

substancia. rogorc ki substancias iisferi siSave gamoeyofa, is yvavilad,

alad, margalitad an Zvir fasi qvis msgavs ramed gardaisaxeba. es procesi

gagrZeldeba manam, sanam si TeTre ar warmoiqmneba, siTeTre, romelic

umSvenieres lalTa, anu maradiul qvaTa, keTilSobilebiT daifareba. sulis

WeSmariti cecx li da filosofosTa sinaTlec swored es gaxlavT“.

zemoT citirebuli teqstidan sakmarisi sicxadiT Cans, rom alqimia uZvelesi

droidan orsaxovania: erTi mxriv, labo ra toriaSi Casatarebeli praqtikuli qimiuri

samuSao, meore mxriv ki fsiqo logiuri procesi _ nawilobriv fsiqikuri, nawilob­

riv ki aracno bieri, proecirebuli masalis transfor maciul pro cesebSi.

samuSaos dawyeba did Zalisxmevas ar saWiroebda. teqstSi vkiTxu lobT: „samuSaos

Tavisufali, sufTa gonebiT unda Sevud geT“.77 aucilebelia kidev erTi mniSvnelovani

wesis dacva: „gonebasa (mens) da Sesasrulebel saqmes Soris sruli harmoniuli

Tanxvedra“.78 sxva teqstSi vkiTxulobT: „oqros gasagebad“ (aurea apprehensio) sulisa da

gonebis Tvali farTod unda gavaxiloT da im Sinagani SuqiT da vakvirdeT da Sevimec­

noT, RmerTma imTaviTve Cvens gulebsa da bunebaSi rom aanTo.79

radgan mkvlevaris fsiqe saqmesTan ase Rrmad iyo dakavSi rebuli _ ara rogorc

saSualeba, aramed rogorc misi warmomSobi mizezi da aTvlis wertili, _ ioli gasage ­

bi xdeba, ratom eqceoda esoden didi mniSvneloba laborantis fsiqikur mdgomareo­

ba sa da mis mentalur pozicias. alfidiusi wers:80 „icode, mecnierebas ver daeuflebi,

Tu ar ganiwmindebi da RvTis winaSe marTali ar ward gebi, gulidan ki ukeTurebas ar

aRmoifxvri“. hermetuli sibrZnis saganZuri, „Aurora consurgens“­is Tanaxmad, ToTxmeti

Zi riTadi saTnoebis safuZvelze dgas, esenia: janmrTeloba, Tviniereba, siw min de,

umanko eba, Zala81, gamarjveba, rwmena, imedi, siyvaruli (caritas), siqvele (benignitas), moT­

mineba, zomiereba, sulieri disciplina 82 da morCileba.

fsevdoTomas dasaxelebul traqtatSi mohyavs citata, sadac vkiT xulobT: „gan­

devne wyvdiadi gonebidan“83 da iqve Zveli alqi mi kosis senioris im frazas ixsenebs,

sadac is „nigredo“­sa da „dealbatio“­ze saubrobs.84 aq „Cveni gonebis sibnele“ „nigredo“­s, „Sa­

Page 23: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

329

alqimiis fsiqikuri buneba

vis“ identu ria (nax. 34, 48, 115 da 137), anu alqimiuri procesis sawyis stadias avtori

sakuTar fsiqologiur mdgomareobad aRiqvams.

„Rosarium“­i gvamcnobs, rom wina epoqis didi avtoriteti geberi Tavis „Liber perfecti magisterii“85­Si ostatisgan Semdeg fsiqologiur da zneobriv Tvisebebs moiTxovs: is unda

iyos sazriani da metalebisa Tu mineralebis Sesabamis codnas flobdes, moqnili da ara

tlanqi, arc Zunwi unda iyos, an xarbi da gaubedavi, meryevi xasiaTis, arc sulswrafi

da arc avyia. is unda iyos mtkice, Seupovari, WirTamTmeni, rbili da keTilgonieri.

„Rosarium“­is avtori gvaZlevs im TvisebaTa CamonaTvals, ro melic mas am mec nie­

rebebisa da xelovnebis dauflebis gzaze garda uval pirobad miaCnia. ostati unda

iyos: Tavmdabali, RvTismosavi, gulmarTali, ganswavluli, kacTmoyvare, mxiaruli

znisa da sasi amovno gamometyvelebiT. Semdeg avtori wers: „sayvarelo Svilo, iyavi

RvTismoSiSi da Sen miiReb misgan wyalobas“86.

gansakuTrebiT yuradsaRebia morienusis „xelovnebis Sesa va li“, sadac igi kalids 87

ganumartavs:

„rasac Sen eZeb, arc ZaliT moipoveba, arc vnebiTa da JiniT, aramed

moT minebiT, rudunebiT, wrfeli da namdvili siyvaruliT. morwmuneT da

RvTismsaxurT ufali aziarebs RvTaebriv da wminda mecnierebas88“ (Semdegi

nawili am codnis mowafeTaTvis gadacemis meTodebs exeba). „uflis rCeulni

eZieben mecnierebas, kacTaTvis dafaruls. es mecniereba ganaridebs ostats

ama qveynis tanjvi sagan da momavali bednierebisken waruZRveba89~ (nax. 136).

„roca mefem morienuss hkiTxa, ratom cxovrobda mTebsa da udab noSi da

ara monasterSi, man miugo: darwmunebuli var, rom monastrebSi da berebTan

simSvides vpoveb, mTebsa da udabnoSi – damqancvel samuSaos, magram Tu ar

dasTes, verc moimki. viwroa myudroebisken mimavali gza, es gza ki sulieri

tanjviT moipoveba“.90

ar unda dagvaviwydes, rom morienusi RvTaebriv xelovnebasa da Tavis saqmes

gulisxmobs. imaves gulisxmobs miqael maieri: „qimi aSi arsebobs raRac keTilSobi lu­

ri sxeuli, romelic dasawyisSi ZmarTan gansacdelSi vardeba, bolos ki sixaruli da

mxiaruleba mo icavs. vfiqrob, mec ase melis: jer siZnele, dardi da daRliloba, Semdeg

ki sixaruli da simsubuqe“.91

igive avtori irwmuneba, rom „qimia ostatSi zeciuri madlis Sesaxeb fiqrs aRZ­

ravs“92 da uflis mier misteriebSi xeldasxmulT „fuWi sadardeblisgan – saWmelze,

tansacmelze zrunvisgan _ aTa vi suflebs. isinic, TiTqos meored daibadneno, ise

grZnoben Tavs“.93

Page 24: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

330

karl gustav iungi

siZnele, dardi da varami, romelsac ostati dasawyisSi awyde ba, „nigredo“­s

– „Cveni gonebis SemaZrwunebeli wyvdiadis“ – iden turia, romlis Sesaxebac „Aurora consurgens“­i gvamcnobs; es ki igivea, rac morienusis sulieri tanjva – „afflictio

animae“. termini, riTac is adeptTa pozicias axasiaTebs – amor perfectissimus (srul­

yofili siyvaruli), muSaobisas arnaxul erTgulebas gamoxatavs. Tu „seria meditatio“

(seriozuli koncentracia) ubralo monaWori ar aris – amgvari varaudisTvis ki

araviTari safuZveli ar gagvaCnia, – maSin unda warmovidginoT adepti, romelic

uCveulo gulis yuriTa da WeSmariti religiuri gznebiT aRasrulebs Tavis saqmes

(ix. qvemoT). saqmisadmi aseT uangaro morCilebas sakvlev obieqtSi Rirebu le baTa

da azrTa proecireba mohyveba da mas im formebiTa da figu rebiT Seavsebs, romlis

saTavec umTavresad mkvlevaris aracno bierisken migviTiTebs.

nax.136. RmerTi Suqs hfens ostats.Barchusen, Elementa chemicae (1718)

Page 25: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

331

alqimiis fsiqikuri buneba

meditacia da warmosaxva

zemoT gamoTqmuli mosazreba alqimiur terminTa _ „medi datio“­sa da „imaginatio“­

s _ TaviseburebiT mtkicdeba. 1612 wliT daTa ri Rebuli rulandis „Lexicon Alchemiae“

Semdegnairad gan sazRvravs „meditatio“­s:94 sityva „meditatio“ maSin gamoiyeneba, roca ada­

miani Sinagan dialogs marTavs vinmesTan, vinc uxilavia: RmerT Tan, sakuTar TavTan an

mfarvel angelozTan“ (nax. 137). „Sinagani dialogi“ fsiqolo gisTvis kargad nacnobi

Temaa.95 rulandiseuli ganmarteba Semdeg na irad unda gavigoT: roca alqimikosi

„meditari“­ze saubrobs, is sakuTar TavSi mopasuxe „viRac sxvis“ xmasTan, anu aracnobier­

Tan cocxal damoki debu lebas gulisxmobs da ara ubralod gansjas. termini medita­

cia hermetul dictum­Si: „yovelive warmodgeba erTisgan, erTis meditaciiT“, alqimiur

enaze im Sinagan dialogs gulisxmobs, romlis meoxebiTac xdeba saganTa manifes­

nax.137. alqimikosi meditaciis, anu „nigredo“­s mdgomareobaSi.Jamsthaler, Viatorium spagyricum (1625)

Page 26: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

332

karl gustav iungi

tacia, anu maTi aracnobieri mdgo ma re obidan aqtiur mdgomare obaSi gadasvla. ai, ras

vkiTxulobT fi laletes traqtatSi:96 „Cveni qva – ukve srulqmnili, ukve mza srul­

qmnili tinqturis dasamzadeblad, sakuTar Tavs nebiT daimdablebs da manipulacia­

Ta miuxedavad, axali aqroladobisTvis meditacias mimarTavs. es saocreba ki

yovelives aRemateba“.97 traqtatis Semdegi nawilidan vigebT, rac „aqrola do­

bisTvismeditaciaSi“ igulisxmeba: „igi nebayofilobiT gadneba… uf lis nebiT ki suliT

aRivseba, ze afrin deba da qvasac Tan waiyo liebs“.98 „meditacia“ aqac RmerTTan Sina­

gan dialogs gulisxmobs, romlis SemweobiTac qva suliT ganimsWva leba, anu metad

gasuli erdeba, aqroldeba an sublimirdeba (nax. 178). imaves wers kunratic:

`Seiswavle, mimarTe meditacias, iRvawe, imuSave, moxarSe… sam yaros Zis

gulidan gadmomdinare ganmkurnebeli nakadiT ganiba nebi. wyali, diadi

samyaros Zis sxeulidan da gulidan gadmomdinare, aris WeSmariteba da Aqua Vitae…99“

aseve, zemoT naxsenebi „meditatio caelestium bonorum“­ic („meditacia zeciuri wyalobis

Sesaxeb“) unda gavigoT, rogorc aracnobieris dominantTan cocxali, dialeqtikuri

kavSiri. XVII­XVIII saukuneebis frangi alqimikosis traqtatSi gvxvdeba mtkicebuleba

imisa, rac ukve mogaxseneT.100 avtori wers:

„ra xSirad mixilavs isini (sacerdotes Aegyptiorum)*, Cemi gonebis sixarulis

momgvrelni. rarig alersiani amboriT masaCuqrebdnen, raTa Semecno

WeSmariteba orazrovani da absurduli moZRvrebisa. xSirad matkbobdnen

gardasul droTa sibrZniT, mSvenieri aRmoCenebiT, Cemi TvalebisTvis da

xelebisTvis ki hermetuli WurWeli – salamandra – ugrZnobinebiaT (nax. 138;

aseve 129, 130), savse mTvare da amomavali mze unaxvebiaT“.

miuxedavad imisa, rom es traqtati alqimiis renesansul epoqas aRwers da ara

pirad gamocdilebas, mainc saucxood gviCvenebs im damo kidebulebas, rac alqimi koss

sakuTari opus­is fsiqologiur struqturasTan gaaCnda. Magisterium­is namdvil saidum­

los fsiqes uxi lav ZalebTan kavSiri warmoadgenda. am saidumlos gamosaxatavad

ki Zveli ostatebi alegoriul enas mimarTavdnen. am tipis uZvelesi teqstia „Visio Arislei“101, romelmac Semdgomi xanis literaturazec udi de si gavlena iqonia. Tavisi

xasiaTiT traqtati did msgavsebas avlens aracnobieris CvenTvis kargad nacnob sizm­

rebis seriasTan (ix. qvemoT).

Page 27: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

333

alqimiis fsiqikuri buneba

ukve mogaxseneT alqimiur „opus“­Si „meditatio“­sa da „imagination“­s gansakuTrebuli

mniSvnelobis Sesaxeb. „Rosarium“­is im yuradsaReb adgilebsac gavecaniT, saidanac

SevityveT, rom alqimiuri saqme WeS mariti „imaginatio“­Ti unda Sesruldes; isic Se­

vityveT, rogor SeiZ leba gaizardos filosofiuri xe WvretiTa da azris ZaliT (nax.

131, 135). modiT, rCevisTvis kvlav rulandis leqsikons mivmarToT da vnaxoT, rogor

warmoedginaT alqimikosebs „imaginatio“.

rulandi wers: „warmosaxva aris Tanavarskvlavedi adamianSi102, zeciuri an ze­

zeciuri sxeuli mis wiaRSi“. es ucnauri ganmarteba Tavisebur Suqs hfens „opus“­Tan

dakavSirebul fantastikur pro cesebs. es procesebi unda ganvixiloT ara rogorc

mkvdari, arama terialuri sqema, rogoradac fantaziis suraT­xatebi warmogvid­

genia, aramed rogorc sanaxevrod sulieri, sxeulebriv­materi aluri, faqizi

„corpus“­i (nax. 139). im epoqaSi, roca empiriuli fsi qo lo gia jer kidev ar arsebobda,

amgvari konkretika ar unda gva kvir vebdes. materiaSi proecirdeba gaaqtiurebuli

aracno bieri, anu is adamians garedan uaxlovdeba. es aris orbunebovani, nawi lobriv

sulieri, nawilobriv ki fizikuri fenomeni, erTgvari kon kre tizacia, iseTi, ro go­

nax.138. merkuris suli, rogorc „prima materia“, cecxlSi moTamaSe salamandras saxiT.Maier, Scrutinium chymicum (1687)

Page 28: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

334

karl gustav iungi

ric primitivebis fsiqologias axasi aTebs. maSasadame, „imaginatio“, anu warmosaxva aris

fizikuri aqtivoba, romelic iwvevs materialur cvlilebas, zemoqmedebs masze an

ga nic dis mis zemoqmedebas. amgvarad, alqimikoss ara marto sakuTar aracnobierTan

hqonda kavSiri, aramed uSualod materiasTan, rom lis gardaqmnasac igi warmosaxvis

ZaliT eswrafvoda. ucnauri ga moTqma „astrum“ (Tanavarskvlavedi) paracelsusis

ter minia da am konteqstSi raRac „kvintesenciis“ msgavss unda niSnavdes103. ase rom:

„imaginatio“ warmoadgens sasicocxlo fizikur da sulier ZalTa koncentracias. aqedan

gamomdinare, absoluturad gasagebi xdeba moTxovna alqimikosis janmrTeli fizi­

kuri konstituciis Sesaxeb: is xom sakuTar kvintesenciasTan erTad da misi meoxe biT

muSaobda da Tavisive eqsperimentis gardauval pirobas warmoadgenda. fizi kur da

fsiqikur fenomenTa Serevis gamo mudam bundovani rCe boda, ra ufro did gavlenas

axdenda alqimiuri procesis saboloo transformaciaze: materialuri Tu suli eri.

ise ki, sakiTxis amgva ri dasma TavisTavad arasworia, radgan im epoqaSi „an­an“ ar ar­

nax.139. hermesi gamoixmobs frTosan suls.saflavSi aRmoCenili zeTis Sesanaxi antikuri WurWeli (lekiTosi)

Page 29: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

335

alqimiis fsiqikuri buneba

se bobda. arsebobda mxolod Sualeduri sivrce masalasa da gonebas Soris, kerZod:

faqiz sxeulTa fsiqikuri sivrce104, romlis Tvi sebebic SesaZloa mentaluradac

gamovleniliyo da materialu radac. es aris erTaderTi, rac alqimiur absurds azrs

sZens. cxadia, Sualeduri sivrce maSinve qreba, rogorc ki yovelgvari proeqciis

gareSe sakuTriv masalis kvlevas viwyebT, faqiz sxeulTa Suale duri sivrce ki ma nam

ar arsebobs, sanam gvjera, TiTqos mate riisa da fsiqes Sesaxeb raime gagvegeba. ro gorc

ki fizika „xelux lebel, miukarebel“ sferos Seexeba, fsiqologia ki iZulebulia,

nax.140. ostati „soror mystica“­sTan erTad, romelsac xelSi alqimiuri saqmis gasaRebi uWiravs. igi ganasaxierebs mzes da mTvares.

Tractatus qui dicitur Thomae Aquinatis de alchimia (1520)

Page 30: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

336

karl gustav iungi

pirov nuli aracnobieris sxva fizikuri formebic aRiaros, anu gauval wyvdiads

awydeba, Sualeduri sivrce Tavidan cocxldeba da fizi kuri da fsiqikuri ganuyofel

erTianobad mTliandeba. dRes swored am gadamwyvet moments mivuaxlovdiT. am da

msgavs mosaz rebebs ver gaveqceviT, Tu metad Tavisebur alqimiur termi no logiaSi

garkveva gangvizraxavs. warsulSi alqimiis „cdomi le baze“ saubari dRes ukve

moZvelebuli formaa, radgan misi fsiqo logiuri aspeqti mecnierebas axal amoca nebs

usaxavs. alqimiaSi metad Tanamedrove problemebi ar se bobs, gadaWris gzebi ki sul

sxva sfero Sia saZiebeli da ara qimiaSi.

„imaginatio“­s cneba erT­erTi umniSvnelovanesia „opus“­is arsis wvdo misTvis. traq­

tat „De sulphure“­s105 anonimuri avtori mogviT xrobs sulis warmosaxviTi unaris Sesaxeb

da cdilobs, gangvi mar tos xe lov nebis saidumlo, anu is, rac alqimikosebma ver SeZles.

igi wers, rom suli RmerTis adgilas imyofeba (sui locum tenens seu vice Rex est) da wminda

sisxlSi, sasicocxlo sulSi binadrobs. igi warmar Tavs go ne bas106, es ukanaskneli ki _

sxeuls. suli sxeulSi moqmedebs (operatur); magram misi funqciis (operatio) didi nawili ara

sxeulSia, aramed mis gareT (me ki davumatebdi – proeqciaSi). es Tviseba RvTa ebrivia,

rad gan RvTaebrivi sibrZne samyaros sxeulSi mxolod na wilobriv imyo feba, udidesi

nawili ki mis gareT Zevs. warmoidgine ufro maRa li ierarqiis sagnebi, vid re maT

Semecnebas (concipere) samyaros sxeuli SeZlebda. yovelive es bunebis miRmaa – RvTis

saidumloa. sulic amis magaliTia. sxeulis gareT mas uRrmes saganTa (profundissima)

warmo saxvis unari Seswevs. cxadia, mxolod gonebaSi107 xdeba is, risi warmo saxvac suls

ZaluZs, uflis mier warmosaxuli ki realobaSi gansxeul deba. „suli absolutur da

damoukidebel Za las flobs (absolutam et sepa ra tam potestatem) saimisod, rom sxvagvarad

moiqces (alia facere), vidre es sxeuls SeuZlia aRiqvas. Tu sulma ineba, sxeulze did

Zalas iqoni ebs (potestatem in corpus). sxvagvarad Cveni filosofosebis Zalisxmeva amao

iqnebo da. Sen SeZleb didebul sagan Ta SegrZnebas, radgan Cven karibWe gagiReT“.

Page 31: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

337

analizuri fsiqologiis safuZvlebi

meore leqcia

Zvirfaso qalbatonebo da batonebo, guSin Cveni cnobierebis furclebi mi­

movixileT. dRes minda bolomde miviyvano fsiqikis struqturis problemis gan xil­

va. adamianis fsiqikis Sesaxeb msjeloba sruli ar iqneboda, aracnobieri procese­

bis arseboba rom mxedvelobidan gamogvrCenoda. neba miboZeT mokled SegaxsenoT,

razedac guSin saRamos vsaubrobdiT.

aracnobier procesebs uSualod ver mivudgebiT, _ maTze xeli ar migviwvdeba.

maTi uSualo aRqma SeuZlebelia, isini mxolod TavinT SedegebSi vlindebian da, am

SedegTa specifikuri Taviseburebebidan gamomdinare, vaskvniT, rom maT miRma unda

iyos raRac, saidanac isini saTaves iReben. am bnel sferos Cven aracnobier fsiqi kas

vuwodebT.

cnobierebis eqstofsiqikuri Sinaarsebi, pirvel rigSi, garemos zegavlene biT,

fizikur SegrZnebiTi aRqmebis monacemebiT sazrdooben. magram arsebobs iseTi

Sinaarsebic, romlebic sxva wyaroebidan iReben dasabams, rogoricaa, magaliTad, mex­

siereba da gansjis unari. eseni endofsiqikur sferos ganekuTvnebian. cnobierebis

Sinaarsebis mesame wyaro ki fsiqikis bneli samyaroa, aracnobieri. aq Cven endofsiqikuri

funqciebis Taviseburebebs vawydebiT. isini im mediums warmoadgenen, romlis

meSveobiTac aracnobieri Sinaarsebi cnobierebis zedapirs aRweven.

ase rom, aracnobier procesebs pirdapir ver davakvirdebiT. maTi is produqtebi

ki, romelnic cnobierebis zRurbls gadalaxaven, or kategoriad SegviZlia davyoT.

pirveli kategoria im masalas moicavs, romelic Seicnoba rogorc ueWvelad pirov­

nuli warmoSobisa; es Sinaarsebia pirovnuli monapovrebi anda instiqtur movlenaTa

produqtebi, romlebic mTliani pirovnebis sakuTrebaa. Semdgom, aqve Sedis daviwyebuli

Tu gandevnili, aseve SemoqmedebiTi Sinaarsebi. yovelive amaSi gansakuTrebuli

da saocari araferia. zogs SeiZleba eseni gacnobierebuli hqondes, sxvebTan ki

aracnobierSia CaZiruli. zogma iseTi ram icis, rac sxvebisTvis ucnobia. SinaarsTan

am kategorias me qvecnobier fsiqikas anu pirovnul aracnobiers vuwodeb, radganac

is, ramdenadac SegviZlia ganvsajoT, mxolod da mxolod pirovnuli elementebisgan

Page 32: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

338

karl gustav iungi

unda iyos Sedgenili, elementebisgan, romlebic mTlianobaSi adamianis pirovnebas

(Persoenlichkeit) qmnian.

Semdgom, arsebobs aSkarad gaurkveveli warmomavlobis Sinaarsebi, yovel SemTx­

vevaSi, iseTi warmoSobisa, pirovnul monapovrad rom ver CaiTvleba. am Sinaarsebs erTi

TvalSisacemiTavisebureba aqvT _ miTologiuri xasiaTisani arian. maT Semyures iseTi

StabeWdileba gvrCeba, TiTqos isini calkeuli pirovnebis ki ara, aramed ufro mTeli

kacobriobis kuTvnilebas warmoadgenen. rodesac pirvelad wavawydi amgvar Sinaarsebs,

gunebaSi vifiqre, memkvidreobiTobas xom ar efuZnebian­meTqi, da azrad momivida, rom

maTi axsna nacionaluri an rasobrivi memkvidreobiT iqneboda SesaZlebeli. am sa kiT­

xis naTelsayofad amerikaSi gavemgzavre, wminda sisxlis zangTa sizmrebi Seviswavle

da davadgine, rom es xatebi arc e.w. sisxliT, anda rasobriv memkvidreobasTanaa rame

kavSirSi da arc calkeul adamianTa pirovnuli monapovaria. isini mTeli kacobriobis

kuTvnilebaa, da amitom koleqtiuri bunebisani arian.

am ZiriTadad koleqtiur nimuSebs me arqeTipebi vuwode, avgustineseuli ga mo­

T q mis mixedviT. arqetipi warmoadgens typo­s (gamokveTils rasme), arqauli xasiaTis

mkacrad SemosazRvrul struqturas, romelic rogorc formiT, ise mniSvnelobiT

miTologiuri motivebis Semcvelia. wminda saxiT miTologiuri motivebi zRaprebSi,

miTebSi, legendebsa da folklorSi gvxvdeba. yvelaze cnobil motivTagan SegviZlia

davasaxeloT: gmiri, mxsneli, drakoni (romelic yovelTvis dakavSirebulia mis

mZle vel gmirTan), gveleSapi anda devi, romelic gmirs nTqavs. gmirisa da drakonis

saxecvlili variantia katabazisi, jojoxeTSi Casvla, nekiia. (albaT gexsomebaT `odi­

sea~ – dan is adgili, roca odisevsi adinferos Cadis, raTa tirezia, naTel mxil­

ve li, gamohkiTxos). nekiias es motivi yovel nabijze gvxvdeba antikur samyaroSi

da faqtiurad mTel msoflioSi. is aracnobieri fsiqikis Rrma fenebis cnobiere­

bis introversiis fsi qologiur movlenas gamoxatavs. am fenebidan upirovno,

miTologiuri xasiaTis Sinaarsebi amodian, anu, sxva sityvebiT rom vTqvaT, ar qe­

tipebi, da amitomac vuwodeb me maT upirovno anu koleqtiur aracnobiers.

cxadia, aq koleqtiuri aracnobieris am calke problemis mxolod konturebs Tu

movxazavT, isic _ gakvriT. magram mogiyvanT magaliTs koleqtiuri aracnobieris

simbolikisa da masTan Cemi midgomis TaviseburebaTa Sesaxeb, raTa SeZloT misi

gansxvaveba pirovnuli aracnobierisagan. amerikaSi rom mivdiodi zangebis arac­

nobieris sarkvlevad, TavSi es kiTxva mitrialebda: ZiriTadi koleqtiuri ni muSebi

rasobrivi memkvidreobaa Tu `warmosaxvis aprioruli kategoriebi~­ meTqi, rogorc

maT orma frangma, iuberma da mosma, Cemi gamokvlevebisagan damoukideblad uwoda.

da ai, iq erTi zangi miyveba sizmars, romelSic borbalze gakruli kaci fi gurirebs.

mTel sizmars ar mogiyvebiT _ araa amJamad amis aucilebloba. mas, raRa Tqma unda,

Page 33: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

339

analizuri fsiqologiis safuZvlebi

pirovnuli mniSvnelobac hqonda da upirovno warmodgenebis daRic aCnda, magram

amjerad mxolod am ukanasknel motivs gamovyof. Zalze umecari samxreTeli zangi

gaxldaT; arc inteleqtiT gamoirCeoda da arc araferi. zangTa ganTqmul religi­

ur xasiaTs Tu gaviTvaliswinebT, jvarze gakruli kaci rom dasizmreboda, _ kidev

ho, moulodneli ar iqneboda, jvars pirovnuli gamocdilebis monapovrad CavTv li­

diT, borbalze gakruls Tu ixilavda, vin ifiqrebda! es Zalze uCveulo xatebaa. ra

Tqma unda, ver dagimtkicebT, rom am zangs SemTxveviT aseTi suraTi ar enaxa an rom

Tavis dReSi msgavsi araferi smenoda, da rom es ar Cahyva ZilSi. magram Tuki mas am

warmodgenis nimuSi ar gaaCnda, maSin saqme arqetipul xatebasTan gvqonia, _ borbalze

gakvra xom miTologiuri motivia. es swored is, ZvelTaZveli mzis borbalia, da

jvarcma mzis RmerTis gulis mosalbobad Sewiruli msxverpli gaxldaT, iseve ro­

gorc adre miwis nayofierebis gasazrdelad adamianebsa da cxovelebs swiravd nen

xolme. mzis borbali gansakuTrebiT arqauli da, iqneb, saerTod uZvelesi religiuri

warmodgenac kia. rodeziuli qandakebebis Seswavlisas misma kvalma mezoliTur da

paleoliTur xanamdec ki SeiZleba migviyvanos. magram namdvili borblebi mxolod

brin jaos xana Si arsebobda; paleoliTSi borbali jer kidev ar iyo gamogonili. Cans,

rodeziuli mzis borbali imave epoqidanaa warmomdgari, romelsac cxovelTa zogi

Zalze natiralisturi gamosaxuleba ganekuTvneba, rogoricaa, magaliTad, ganTqmuli

tkipebiani martorqa, dakvirvebulobis Sedevri. ase rom rodeziuli mzis borbali

pirvandel xilvas warmoadgens; albaT, is mzis arqetopuli xatebaa. magram is ar aris

naturalisturi xasiaTisa, radganac oTx an rva segmentadaa xolme dayofili (sur. 3).

danawqevrebuli wris xateba simboloa, romelsac kacobriobis mTel istoriaSi, aseve

sur. 3. mzis borbali

rogorc Tanamedrove adamianTa sizmrebSi, vawydebiT. sruliad SesaZlebelia, namdvi­

li borblis gamogoneba am xilvas emyarebodes. mravali Cveni aRmoCena miTologiur

anticipaciebsa da uZveles warmodgenebs efuZneba. ase, magaliTad, alqimiis xelovneba

Tanamedrove qimiis dedaa. Cveni cnobieri, mecnieruli suli aracnobierSi yalibdeba.

Page 34: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

340

karl gustav iungi

im zangis sizmarSi borbalze gakruli kaci gameorebaa berZnuli miTologiuri

motivisa iqsionis Sesaxeb, romelic RmerTTa da kacTa SeurawyofisaTvis zevsis

mier marad mbrunav borbalze iqna gakruli. miTologiuri motivis es magaliTi, ub­

ralod, imisTvis mogiyvaneT, rom koleqtiuri aracnibieris idea gadmomeca. erTi

calke aRebuli magaliTi, cxadia bevrs arafers niSnavs. magram isic xom SeuZlebelia

davuSvaT, rom im zangs berZnuli miTologia hqonda Seswavlili, da Zalian saeWvoa,

rom mas odesme berZnuli miTologiuri figurebis gamosaxuleba enaxa. Tanac, sxva­

TaSoris, iqsionis gamosaxulebebi sakmaod iSviaTia.

SemeZlo axla saocari erTmniSvnelovani sabuTebi momeyvana aracnobierSi aseTi

Zi riTadi miTologiuri nimuSebis arsebobis Taobaze. magram amisTvis sul cota ori

kviris ganmavlobaSi mainc momiwevda leqciebis kiTxva. jer sizmrebis da sizmarTa

seriebis azri unda gadmomeca da mere mimeTiTebina yvela istoriul paralelsa

da maT mniSvmnelobaze. am xatebaTa da warmodgenaTa simbolikas xom skolebsa da

universtetebSi ar aswavlian, da specialistebsac ki iSviaTad Tu gaegebaT rame amis

Sesaxeb. me iZulebuli viyavi wlebis ganmavlobaSi mekvlia es xatebebi da Tavad meZebna

masala, ase rom rac unda ganaTlebuli unda iyos Cemi publika, mainc ar moveli,

amgvari CaxlarTuli ambebi au courant rom icodes. sizmris analizis teqnikis jeri rom

mova, mainc momixdeba amgvar miTologiur masalaze SeCereba, da maSin warmodgena

SegeqmnebaT imis Sesaxeb, Tu rogor tardeba praqtikulad es muSaoba _ aracnobieris

produqtebisaTvis paralelTa monaxva; jerjerobiT ki iZulebuli var imis aRniSvniT

davkmayofilde, rom aracnobieris es fena ZiriTadad miTologiur nimuSebs Seicavs da

iseT Sinaarsebs warmoSobs, romelTac individuums ver mivawerT; ase gasinjeT, isini

SeiZleba ewinaaRmdegebodes kidec sizmris mnaxvelis pirovnul fsiqologias. ase,

magaliTad, Cvenda gansacvifreblad, sruliad gaunaTlebel pirovnebasTan SeiZleba

iseT sizmars gadaveyaroT, romelic mas marTlac ar vunda dasizmreboda, radgan

yovlad sakvirvel rameebs Seicavs. bavSvebis sizmrebma ki zogjer SeiZleba iseTi

Tavsatexi gagviCinos, rom mere gonze mosasvlelad Svebulebis aReba dagvCirdes, _

maTi simboloebi imdenad Rrmaazrovania, rom saSvels ar gvaZlevs kiTxva: ki magram,

rogor SeiZleba bavSvs aseTi ram dasizmreboda?

sinamdvileSi ki es sul advili asaxsnelia. Cvens suls, iseve rogorc sxeuls, Tavisi

istoria aqvs. amaze gakvirveba igivea, rom, davuSvaT, imas gaveocebineT, adamians

rom brmanawlavi aqvs. gana man icis, rom aseTi ram unda gaaCndes? ara, ubralod, Tan

dahyva. milionobiT adamianma ar icis, rom Timusis jirkvali aqvs, magram amiT araferi

icvleba, _ mainc xom aqvT. maT ar ician, rom TavianTi anatomiis garkveuli nawilebis

mixedviT isini TevzTa saxeobas ganekuTvnebian, magram ician Tu ara _ es mainc asea.

Cveni aracnobieri, aseve rogorc Cveni sxeuli, warsulis danaSTTa da mogonebaTa

Page 35: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

341

analizuri fsiqologiis safuZvlebi

samyofelia. aracnobieri koleqtiuri fsiqikis struqturis Seswavla, albaT, iseTive

aRmoCenebs moitanda, rogorsac SedarebiTi anatomia. mistikuri aq araferia, magram

rakiRa koleqtiur arcnobiers vaxseneb, mecnierebisa da progresis mtrad var ga­

mocxadebuli. koleqtiur aracnobiers mistikasTan ra kavSiri aqvs! es, ubralod,

mecnierebis axali ganStoebaa. aracnobieri koleqtiuri procesebis arsebobis aRia­

reba namdvilad marTebs saR gansjas, _ marTalia, bavSvs cnobiereba dabadebidanve

Tan ar dahyveba, magram misi Sinagani samyaro mainc araa tabuli rasa. bavSvi savsebiT

gansazRvruli tviniT ibadeba, da ingliseli bavSvis tvini ise ki ar imuSavebs, rogorc

avstralieli aborigenisa, aramed ise, rogorc Tanamedrove ingliselisa. tvini mza

struqturiTve Cndeba, Tanamedrove yaidaze muSaobs, magram Tavisi istoria gaaCnia.

is milionobiT wlis ganmavlobaSi viTardeboda, im istorias asaxavs, romlis nayofic

TviTonaa, da imaze bunebrivi raa, rom is iseve rogorc sxeuli, Tavis TavSi atarebdes

am ganviTarebis nakvalevs. ase rom, rodesac admianis Sinagani struqturis wiaRSi

viWrebiT, ra gasaocaria is, rom arqauli sulis naSTebs mivagnoT.

koleqtiuri aracnobieris warmodgena marTlac martivia. ase rom ar yofiliyo,

saswaulze iqneboda axla laparaki, me ki aq zRaprebs rodi vyvebi. me mxolod ga moc­

dilebas veyrdnobi. TqvenTvis rom es gamocdileba gameziarebina, Tqvenc zustad imave

daskvnebs gamoitandiT arqauli motivebis Sesaxeb. me rogorRac SemTzveviT gamovkari

xeli miTologias da am sferoSi, SeiZleba, Tqvenze meti wigni mqondes wakiTxuli,

Torem miTologiiT yovelTvis ki ar viyavi gatacebuli. erT mSvenier dRes, roca

kidev klinikaSi vmuSaobdi, erT SizofreniiT daavadebul pacients SEvxvdi, romelsac

ucnauri xilva hqonda, da miyveboda; ginda Tu ara, Senc unda daganaxoo, _ Camacivda,

magram me verafers vxedavdi. vifiqre, es kaci giJia, me _ normaluri, da misi es

xilvaa Tu raRaca, raSi unda menaRvlebodes­meTqi. magram mainc mosveneba damekarga,

sagonebelSi Cavvardi, ras unda niSnavdes­meTqi es xilva. im daskvnis moSvelieba, es kaci

SeSlilia­meTqi, ar mawynarebda. da ai, gamoxda xani da wavawydi wigns, sadac germanel

swavlul a.diterixts raRac magiuri papirusis nawilebi hqonda gamoqveynebuli. me

didi interesiT Sevudeqi mis Seswavlas, da me­7 gverdze sityvasityviT ar aRmovaCine

Cemi pacientis xilva?! elda meca. ai, Tavsatexi: ranairad gauCnda im kacs is xilva?!

saqme erT xatebas ki ar exeboda, aramed xatebaTa mTel wyebas sityvieri damTxvevi­

TurT. aRar minda detalebs Sevyve, radgan es Zalze Sors wagviyvans. ise ki, Zalian

saintereso SemTxvevaa, _ sxvaTa Soris, gamoqveynebulic maqvs.

am saocarma paralelma metad amaforiaqa. Tqven, albaT, ar geqnebaT wakiTxuli

swavlul profesor diterixis wigni. rom wagekiTxaT da Tqveni TvaliT genaxaT aseTi

SemTxvevebi, Tqvenc mixvidodiT koleqtiuri aracnobieris warmodgenamde.

Page 36: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

342

karl gustav iungi

uRrmesi fena, romelzedac aracnobieris kvlevisas xeli migviwvdeba, isaa, sadac

adamiani calkeuli, SezRuduli arseba ki aRaraa, aramed ganivrcoba da kacobriobis

arss erwymis _ cnobierebiT ki ara, aramed Tavisi aracnobieriT, e.i. imiT, rac CvenTvis

yvelasaTvis saerToa. iseve, rogorc yvelas, principSi, erTnairi sxeuli gvaqvs _

ori Tvali, ori yuri, erTi guli da a. S., mciredi individualuri gansxvavebebiT,

Si na ganadac swored aseTive principul igiveobas aqvs adgili. koleqtiur sfe roSi

calkeiul, individualur arsebebs aRar warmovadgenT: yvelani erTi varT. amis ga ge­

ba kidev ufro ukeT SeiZleba, Tu primitivTa fsiqologias moviSveliebT. primiti uli

msoflmxedvelobiT umniSvnelovanesi damaxasiaTebeli niSania individ TaSo ri si ga ­

nur Cevloba, subieqtisa da obieqtis erTianiba, participation mystique, rogorc mas levi­

briuli uwodebs. primitiul msoflmxedvelobaSi aisaxeba adamianis sulis safuZv­

lad mdebare struqtura, e.i. is fsiqologiuri Sre, romelsac CvenTvis koleqtiu ri

aracnobieri warmoadgens, _ saZirkveli, romelic yvela adamianSi erTi da igivea.

vinaidan es Zireuli struqtura yovel CvenganSi moqmedebs, amitom SeuZlebelia

am sferoSi erTmaneTisagan ganvsxvavdebodeT. vin uwyis, Sens Tavs xdeba aq rame Tu

Cems Tavs. yovelgvari cnobierebis sayrden am koleqtiur sferoSi yvela Cvenganis

cxovreba erTad iseT mTlianobas Seadgens, romlis danawevrebac SeuZlebelia. kaci

rom daufiqrdes, Tu raze metyvelebs participaciis faqti, _ rom arsebiTad Cven

yvelani yvelasTan da yvelaferTan identurni varT, _ gansacvifrebel Teoriul

daskvnamde SeiZleba mivides. magram zedmetad Sors nu SevtopavT, Torem vai Cveni

sur. 4: sulier­mSvinvier sferos diagrama

Page 37: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

343

analizuri fsiqologiis safuZvlebi

brali! Tumca zogierTi am daskvnaTagan ufro dawvrilebiT rom gangvexila, ar

gvawyenda, _ vinZlo Suqi mohfenoda zog saocrebas, rac admianebs gadaxdebaT

xolme.

neba miboZeT Tavi movuyaro yovelives, rac iTqva. ai, diagrama maqvs wamoRebuli

(sur. 4). cota rTuli ki Cans, magram sinamdvileSi sul martivia. warmoidgineT, rom

Cveni sulier­mSvinvieri samyaro ganaTebuli birTvia. zedapiri, saidanac sinaTle

airekleba, is funqciaa, romlis meSveobiTac ZiriTadad xorcieldeba Segueba. ise­

Ti adamianis SemTxvevaSi, romelic umTavresad azrovnebis SemTxvevaSi, romelic

umTavresad azrovnebis saSualebiT axdens Seguebas, upirveles yovllisa, moazrovne

adamianis suraTi warmogvidgeba Tvalwin. is yvelafers azrovnebiT aRWurvili udgeba,

da swored azrovnebaa is, riTac mas Tavi moaqvs da risi imedic aqvs, rom sxvebis winaSe

ar Searcxvens. anlogiurad, igive SeiZleba iTqvas, roca romelime sxva funqciaa

wamyvani.

diagramaze periferiul funqciad SegrZnebaa warmodgenili. is gare samyaros

obieqtTa Sesaxeb gvawvdis informacias. meore wreSi, azrovnebaSi, iTvisebs imas,

rac mas SegrZnebebma gadasces; aq nivTebis saxeldeba da daxasiaTeba xdeba. Semdeg

grZnobis jeri modis; grZnobiT Rirebuleba Tan axlavs yovelgvar Wvretas; da bolos,

warmoiSveba xolme erTgvari codna imis Sesaxeb, Tu saidan gaCnda raRac, saiT miemar­

Teba da ra SeuZlia moimoqmedos. es intuiciia, romlis meoxebiTac adamiani sakuTa ri

Tvalsawieris miRma xedavs. es oTxi funqcia Seadgens eqstofsiqikur sistemas.

diagramis Semdegi nawili gamosaxavs cnobier `me”­kompleqss, romelsac es funq­

ciebi ukavSirdeba. endofsiqikur sistemaSi, pirvel rigSi, gamovyofT mexsierebas,

nebelobisadmi daqvemdebarebul funqcias. is `me”­kompleqsis zedamxedvelobis

qve Saa. Semdeg modis funqciaTa subieqturi komponentebi. Tumca nebeloba maTTan

bevrs verafers gaxdeba, magram garkveul farglebSi mainc SeuZlia maTi CaxSoba, ga­

moTiS va Tu gaZliereba. am komponentTa meTvalyureoba ase ioli aRaraa, rogorc

mex sierebisa, Tumca, mogexsenebaT, arc TviT mexsierebaa mTlad `wminda wylisa”.

Semdeg afeqtebsa da SeWrebs mivadgebiT, romelTa damorCileba mxolod iZulebi Ti

xerxebiT Tu SeiZleba. erTaderTi _ SegiZlia ar gamoamJRavno, Torem mets verafers

uzam. muStebi unda Sekra, rom ar afeTqde, radgan es Zalebi, advili SesaZlebelia,

`me~­kompleqsze ufro Zlierebi RmoCndnen.

rasakvirvelia, fsiqikuri sistema aseTi diagramis meSveobiT sruliad ar ga mo­

isaxeba. es suraTi ufro Sefasebis skalaa, romelic gviCvenebs, Tu rogor kle bulobs

TandaTanobiT energia anu intensivoba `me~_ kompleqsisa (romelsac nebe lo ba war­

momadgenlobs), ramdenadac im bnel regions vuaxlovdebiT, mTel am struqtu ras

qvakuTxedad rom dasdebia _ aracnobiers. aq, pirvel rigSi, varCevT pirovnul

Page 38: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

344

karl gustav iungi

aracnobiers. fsiqikis es nawili yovelive imas Seicavs, rac igive warmatebiT cno­

bieric SeiZleba yofiliyo. mogexsenebaT, aracnobiers bevr rames vuwodebT, magram

es mxolod SedarebiT. am sferoSi araferia iseTi, rac aucileblad yvelasaTvis

aracnobieri unda iyos. arsebobs xalxi, romlisTvisac TiTqmis yvelaferi cnobieria,

risi gacnobierebac ki SEesaZlebelia saerTod adamianisTvis. rasakvirvelia, Cvens

civilizaciaSi araCveulebrivad bevri ramaa aracnobieri, magram sxva xalxs Tu ew­

ve viT, vTqvaT, indoeTs anda CineTs, daadgenT rom iqaurebisaTvis iseTi raRaceebia

cnobieri, romelTa gamosaqeqad Cveni fsiqoanalitikosebi TveobiT wvaloben xolme.

mere kidev, bunebriv pirobebSi mcxovrebma ubralo adamianebma raRac saswauliT

SEiZleba iseTi raRaceebis codna gamoamJRavnon, qalaqels rom arc daesizmreba, da

Tu daesizmra, isic _ analizis gavleniT. es jer kidev skolaSi davadgine. yrmobis

wlebi sofelSi maqvs gatarebuli, glexebsa da pirutyvTa Soris, da me auarebeli

iseTi ram vicodi, sxva biWebi azrze rom ar iyvnen da bedniereba mqonda yalbi war­

modgenebisagan Tavisufali vyofiliyavi. nevrotul Tu normalur adamianTa sizm­

rebs, simptomebisa da fantaziebis analizisas aracnobierSi viWrebiT da SesaZleb­

loba gveZleba es xelovnuri zRude gadavlaxoT. pirovnuli aracnobieri metad

fardobiTi ramaa. misma sferom SeiZleba reduqcia ganicados da bolos da bolos ise

Semcirdes, nuls miuaxlovdes. sulac araa warmoudgeneli, vinmem Tavisi cnobiereba

imdenad ganaviTaros, rom SeeZlos Tqma: Nihil humanum a me alienum puto.

da bolos, mivaRwieT ukanasknel birTvs, romelsac saerTod ver gavacnobierebT, _

arqetipTa sauflos. is, rasac, albaT, es sfero moicavs, xatebaTa (Bild) formiT iCens

Tavs, romelTa gageba mxolod maSin SgveZleba, Tuki istoriul paralelebs movuZebniT

maT. zogi am amotivtivebul masalaTagani istoriulad Tu ar vcaniT da paralelebi

Tu ar davinaxeT, am SinaarsTa cnobierebasTan SekavSireba SeuZlebeli iqneba, ise rom,

proecirebuli darCebian. koleqtiuri aracnobieris Sinaarsebi nebelobis mier ar

imarTebian da saerTodac ar eqvemdebarebian mas, da iseTi STabeWdileba gveqmneba,

TiTqos CvenTvis ucxo iyos aseTi ram, _ sxvaze vamCnevT, sakuTar Tavze _ vera.

ro ca koleqtiuri aracnobieris Sinaarsebi aqtiurdeba, sxvebSi raRac­raRaceebs

SevniSnavT xolme; magaliTad, darwmunebulni varT, rom boroti abisinielebi Tvs

esxmian italias. magram xom gaxsovT anatol francis cnobili moTxroba: ori glexi

didi xnis ganmavlobaSi samkvdro­sasicocxlod ayo gadakidebuli. viRac dainteresda

maTi SuRlis mizeziT da erTs hkiTxa, ki magram, ratom gZuls Seni mezobeli, agre

ras erCio. man ki miugo; `Mais il est de l’autre cote de la reviere!~ swored aseve mtroben erTi

meores safrangeTi da germania. Cven, Sveicarelebs, sabednierod, msoflio omis dros

SesaZlebloba gvqonda gazeTebi gvekiTxa da am sakvirvel meqanizms davkvirvebodiT,

kacs did qvemexebad rom warmoudgeboda, romlidanac rainis erTi napiridan isrodnen,

Page 39: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

345

analizuri fsiqologiis safuZvlebi

da meore napiridanac zustad igives imeorebdnen. amasTn, cxadze ucxadesi xdeboda,

rom es adamianebi mezoblebSi amCnevdnen yvelafer imas, rasac sakuTar magaliTze

vera da ver xedavdnen.

uzogadesad SeiZleba iTqvas, rom amas koleqtiur sigiJemde mivyavarT, sulier­

mSvinvier epidemiamde, romelmac SeiZleba revolucia, omi anda raRac amdagvari

gamoiwvios, Tuki mozrdil socialur jgufebSi iCina Tavi koleqtiuri aracnobieris

viTarebam. aseTi moZraobebi wuTSi moedeba mTel qveyanas, TiTqmis moZaladoebrivad

gadamdebia isini, _ koleqtiuri aracnobieri Tu gaaqtiurda, kaci sakuTar Tavs

aRar ekuTvnis. is aramarto monawileobs am moZraobaSi, aramed Tavad aris es

moZraoba. germaniaSi rom icxovroT anda Tu ndac mcire xani dahyoT iq, rogorc wesi,

winaaRmdegobis gawevis mcdeloba fuWad CagivliT, _ Zvalsa da rbilSi gagijdebaT

iqauri ambebi. rac ar unda iyos, mainc kaci xar da, sadac ar unda cxovrobde,

TviTdamkvidrebas mxolod imiT SeiZleba miaRwio, rom cnobiereba SEzRudo da rac

SeiZleba gamocarielde, mSvinvierad gamoifito. magram am gziT samSvinvels dakargav,

_ raRa darCeba Sengan: cnobierebis patara marcvali, cxovrebis zRvaze rom tivtivebs

da masSi araviTar monawileobas ar iRebs. xolo Tu imadve ginda darCe, rac xar, maSin

koleqtiur atmosferos versad gaeqcevi. SeuZlebelia afrikaSi an romelime sxva

msgavs mxareSi icxovro da es mxare Zvalsa da rbilSi ar gagijdes. yviTel kanianebTan

Tu cxovrob, kanqveSgayviTldebi, _ es ar agcdeba, radganac sadRac Senc iseTi xar,

rogoric zangia Tu Cineli, anda vinc unda iyos, visTan erTadac cxovrob; iseTive

xar, rogorc yvela sxvaa _ adamianuri. koleqtiuri aracnobieris mixedviT sxva

rasebis warmomadgenlebisgan ar gansxvavdebi; igive arqetipebi gaqvs, rac maT, iseve

rogorc Tvalebi, guli da sxv. gaqvs igivenairi. mere da ra, rom maTi kani Savia. Tumca,

garkveuli mniSvneloba amasac aqvs _ erTi istoriuli fena maT albaT Cvenze ufro

naklebi eqnebaT. Tu erebi erTmaneTisagan sulieri SreebiT gansxvavdebian, es maTi

ganviTarebis istorias Seesatyviseba.

vinc CemsaviT Seiswavlis rasebsa da xalxebs, bevr rasme Zalze sainteresos SeiZleba

gadaawydes. magaliTad, Crdilo amerikelebs Tu SeviswavliT, SegviZlia davrwmundeT,

rom amerikeli Tavis TavSi indiels atarebs, _ is xom dapyrobil miwaze cxovrobs.

indieli (mTeli Tavisi dRe da moswreba erTi maTganisaTvisac rom ar moekras Tvali)

da zangi (miuxedavad imisa, rom mas devnian da tramvai TeTrebisTvisaa gankuTvnili)

amerikels sisxlSi da xorcSi aqvs gamjdari, da igrZnoba, rom is nawilobriv

feradkanian nacias ganekuTvneba. aseTi raRaceebi sruliad aracnobierad xdeba, da

amaze laparaki mxolod Zalze Tavisuflad moazrovne adamianebTan SeiZleba. es iseve

Znelia, rogorc is, germanels an frangs rom esaubro imaze, Tu ratom eqiSpebian ase

erTmaneTs.

Page 40: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

346

karl gustav iungi

am cota xnis win parizSi SesaniSnavi saRamo gavatare. Zalze ganaTlebul xalxTan

viyavi miwveuli; saamod vbaasobdiT. maT mkiTxes Cemi azri erovnul gansxvavebaTa

Sesaxeb. erTi ki vifiqre, gamiWirdeba amis axsna­meTqi, da ase mivuge: rac TqvenSi

didad fasobs, esaa la clarte latine, la clarte de l’esprit latin, da es imitom, romTqveni azrovneba

arasrulfasovania; laTinuri qveynis moazrovne germanelTan SedarebiT moikoWlebs­

meTqi. maT yuri cqvites, me ki ganvagrZe: `samagierod, Tqvens grZnobas badali ar

moepoveba, is absoluturad diferencirebulia~. eg rogoro, mkiTxes. me mivuge: ̀ wadiT

romelime kafeSi an kabareSi, an sadme, sadac Sansoniebs da sketCebs dgamen, da pirdapir

saswaulis momswre gaxdebiT. jer auarebel groteskul da cinikur raRaceebs naxavT

da gaigonebT, rasac uecrad raRac sentimentaluri mohyveba, _ deda bavSvs kargavs,

siyvaruli ubedurad mTavrdeba, raRac saocrad patrioruli iCens saidanRac Tavs da...

xalxi tiris. Tqven Saqrisa da marilis Sezaveba giyvarT. germanels ki SeuZlia mTeli

saRamo marto Saqarze gaZlos. frangs Sig cotaodeni marilic unda rom erios. vinmes

rom ecnobiT, xom eubnebiT: `Enchante de faire votre connaissance~. sulac ara xarT enchante de

faire sa connaissance; gunebaSi fiqrobT: `eSmaksac wauRixar!~ magram es Seusabamoba

arc Tqven gawuxebT didad da arc imas, visac ecnobiT; magram germanels nurasodes

etyviT, Enchante de faire votre connaissance­o, Torem is marTla dagijerebT.

germaneli wyvil wvivsakravs rom mogyidiT, marto imas ki ar elis, rom fass gadauxdiT,

_ rac bunebrivi iqneboda, _ aramed moelis, rom Tqven igi amisaTvis geyvarebaT.

germanelebi imiT SeiZleba davaxasiaTod, rom maTi grZnobiTi funqcia arasrul­

fasovania, e.i. aradiferencirebulia. magram es rom germanels uTxraT, ewyineba. mec

mewyineboda. misTvis sanukvaria is, rasac TviTon saamo familiarobas eZaxis: boliT

gavsebuli oTaxi, yvelas yvela uyvars, _ am siamovnebis CaSxameba rogor iqneba! ab­

soluturi erTmniSvneloba unda iyos gamefebuli, arsebobdes erTi, miRebuli toni

da araviTari sxva. es gaxlavT la clarte germanique du sentiment, da is arasrulfasovania.

Tavis mxriv, frangi sastikad gaginawyendebaT, rame paradoqsuli rom akadroT, _

misTvis xom is gaugebari iqneba. erT inglisel filosofoss uTqvams, aRmatebuli

goni arasodes aris savsebiT dawmendilio. es marTalia, da daxvewili grZnobac, aseve,

mTlad martivi arasodesaa. grZnobas marTla mxolod maSin vatanT gemos, roca igi

cota saWoWmanocaa, xolo azri, romelic erT farul winaaRmdegobasac ar Seicavs,

damarwmunebeli ar aris.

amieridan Cveni ZiriTadi Tema Semdegi sakiTxi iqneba: rogor SegviZlia mivudgeT

adamianis bneliT mocul mxares? rogorc ukve vaxseneT adre, amisaTvis samgvari

analizuri meTodi arsebobs: asociaciis eqsperimenti, sizmris analizi da aqtiuri

warmosaxva. jer minda mcireodeni ram asociaciis eqsperimentis Sesaxeb mogiTx roT.

mraval Tqvengans es iqneb moZveleburadac ki eCvenos, magram ramdenadac asocia­

ciis eqsperimenti jerac tardeba, valdebuli var ganvixilo. CendaTavad me mas pa­

cientebTan ar viyeneb, samagierod, kriminalur SemTxvevebSi _ ki.

Page 41: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

347

analizuri fsiqologiis safuZvlebi

eqsperimentisaTvis saWiroa (me imas vimeoreb, rac Tqvenc mSvenivrad mogexse ne­

baT) sia, Semdgari, davuaSvaT asi sityvisgan. cdis pirs eubnebian, rac SeiZleba swrafad

Tqvas pirvelive sityva, romelic TavSi mouva, rogorc ki sityva­gamRizianebels

gaigonebs da gaigebs. rodesac davrwmundebiT, rom cdis pirma zustad gaigo, rac

moeTxoveba, SegviZlia saqmes SevudgeT. reaqciis dro wamzomiT aRiricxeba. asi sity­

va rom CaTavdeba, Semdegi nabijis jeri dgeba: sityva­gamRizianeblebs vimeorebT da

cdis pirma Tavisi adrindeli pasuxebi unda gaimeoros. zogjer mexsiereba Rala tobs,

da ganmeoreba mtkice ar aris anda mcdaria. aseTi Secdomebi mniSvnelovania.

es eqsperimenti Tavdapirvelad sul sxva miznebisTvis iqna danergili; misi

sa SualebiT ideaTa asociaciebi unda SeeswavlaT. ra Tqma unda, es wminda wylis

utopia iyo. amgvari primitiuli saSualebebi aseTi ramis sakvlevad ras gamodgeba.

samagierod, sxva ramis SeswavlaSi SegviZlia gamoviyenoT, da Tanac swored maSin,

roca eqsperimenti `gvimtyunebs~. e.i. rodesac cdis pirebi Secdomebs uSveben. ase,

magaliTad, miawvdi sul ubralo sityvas, romelzedac bavSvsac ar gauWirdeba pasuxis

gacema, maRalinteleqtualuri pirovneba ki ver pasuxobs. ratom? _ es sityva Seexo

imas, rasac me kompleqs vuwodeb, _ fsiqikuri Sinaarsebis grovas, romlebic uCveulo,

ufro, albaT, mtanjveli grZnobiTi RirebulebiTaa datvirTuli, raRac iseTiT, rac

normalur pirobebSi Tvals mofarebulia. TiTqos pirovnebis sqeli fena saar­

tile rio yumbaram bnel Sremde Seangriao, ise moxvdeba gulze, visac, vTqvaT, fulis

kompleqsi aqvs, sityvebi: `yidva~, `gadaxda~, an `fuli~. reaqciebi aq darRveuli

iqneba.

sur. 5: asociaciis eqsperimenti

Page 42: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

348

karl gustav iungi

aseTi darRvevebis Tormeti Tu meti saxe arsebobs, da zogierT maTgans ga­

gac nobT, raTa maTi praqtikuli mniSvnelobis Sesaxeb warmodgena SegeqmnaT. jer

erTi, reaqciis drois gazrdas aqvs udidesi praqtikuli mniSvneloba. imis da­

sadgenaT, Tu romel sityva­gamRizianeblebze iyo reqciis dro metismetad didi,

TiToeuli cdis piris reaqciis saSualo dones angariSoben. sxva damaxasiaTebeli

darRvevebia: erTze met sityviani reaqciebi (miuxedavad instruqciisa); Secdomebi

pasuxebis ganmeorebisasa; reaqciebi Secvlili saxis gamometyvelebiT, siciliT,

sxeulis moZraobiT, xel­fexis qneviT, xvelebiT, enis dabmiT da sxva amdagvariT;

aradamakmayofilebeli reqciebi, rogoricaa: `ki~ an `ara~; reaqciebi, romlebic

sityva­gamRizianeblis WeSmarit azrs gverds uvlian; erTi da imave pasuxis

ganmeorebiTi xmareba; ucxo enebis gamoyeneba, rac inglisSi, raRa Tqma unda, iseTi

araferia, magram CvenSi SeiZleba didi usiamovnebac mohyves; Secdoma gameorebisas

_ roca mexsiereba Ralatobs; araviTari reaqcia.

yvela es reaqcia unebliea. Tu vinme daTanxmda cdis piris movaleobaTa Ses­

rulebaze, mTlianad eqsperimentatoris xelSi aRmoCndeba, da Tu ar daTnxmda _ mainc

igivea, radgan cxadia, ratomaa, rom TvalSi ar mosdis es eqsperimenti. damnaSaves

SeuZlia eqsperimentis Catarebaze uari ganacxados, magram misTvisve uaresia, _

dResaviT naTeli iqneba, ratomac jiutobs; daTanxmdeba da _ TviTonve gahyofs

Tavs yulfSi. ciurixSi mZime SemTxvevebis dros sasmarTlo miwvevs xolme; ai, maSin

ki ukanaskneli xavsis rolSi gamovdivar.

asociaciis eqsperimentis Sedegebi martiv diagramaze SeiZleba warmovadgi noT

(sur. 5.) svetebis simaRle cdis piris reaqciis efeqtur dros gamoxatavs. wyvetili

horizontali reaqciis saSualo drois maCvenebelia. gauferadebeli svetebi is

reaqciebia, romlebic darRvevis niSnebs ar amJRavneben; gamuqebuli svetebi darR­

veul reaqciebs aRniSnaven. mag., me­7, me­8, me­9 da me­10 reaqciebze darRvevaTa mTel

serias vawydebiT: me­7 sityva­gamRizianebeli kritikuli iyo, da cdis pirs arc

ki SeumCnevia, ise gadidda Semdgomi sami reaqcis dro, radganac aq adgili hqonda

sityva­gamRizianebelze mocemuli reaqciis perseveracias. cdis pirs saerTd ar

gaucnobierebia, rom aq emocia hqonda. me­13 reaqcia izolirebuli darRvevaa, me­

16 _ 20­ze ki kvlav darRvevaTa mTeli seria aRmocenda. uZlieresi darRvevebi

me­18­sa da me­19­zea. am gansakuTrebul SemTxvevaSi saqme gvaqvs e.w. sensibilobis

(mgrZnobiarobis) gaZlierebasTan, e.i. aracnobieri emociis masensibilizebeli gav­

lenis SedegTan: Tu kritikulma sityva­gamRizianebelma perseverirebadi emociuri

reaqcia gamoiwvia da Semdegi kritikuli sityva­gamRizianebeli SemTxveviT am

perseveraciis sferoSi moxvda, savaraudoa, rom is ufro Zlierad imoqmedebs, vidre

maSin, indiferentul asociaciaTa seriaSi rom gamoreuliyo. amas perseverirebadi

emociis masensibilizebel gavlenas uwodeben.

Page 43: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

349

analizuri fsiqologiis safuZvlebi

kriminaluri SemTxvevebis dros masensibilizebeli moqmedeba SeiZleba Segne­

bulad gamoviyenoT: kritikuli sityva­gamRizianeblebi ise unda CavurToT xolme,

rom rogorme perseveraciis savaraudo sferoSi moxvdnen, raTa kritikul sityva­

gamRizianebelTa moqmedeba gaZlierdes. sasamarTlo saqmis garCevisas iseTi kri­

tikuli sityva­gamRizianeblebi unda SevarCioT, romelic pirdapir kavSirSi iqnebian

mocemul danaSaulTan.

sur. 5­ze: cdis piri ase, 35 wlisa iqneboda, wesieri kaci, erT­erTi Cemi normaluri

cdis pirTagani. rasakvirvelia, mraval normalurze momixda eqsperimentis Catareba,

sanam paTologiuri masalidan daskvnebis gamotanis SesaZlebloba momecemoda. Tu

gsurT gaigoT, ra aCuxebda am kacs, amisaTvis saWiroa waikiTxoT, ra sityvebma ga­

moiwvies darRvevebi, daakavSiroT es sityvebi, da mTeli es historia Tqvens xelT

iqneba. axlave mogiyvebiT:

Tavdapirvelad sityva dana iyo, oTxi darRveuli reaqcia rom gamoiwvia. Semdeg

laxvarze iyo darRveva, dartymaze, wvetianze, da boTlze. yvela isini 50 sityva­

gamRizianeblisagan Semdgar mokle seriaSi gamovlinda, rac sakmarisi aRmoCnda

CemTvis, am kacisTvis maSinve meTqva, raSic iyo saqme. da ai, veubnebi: marTali giTxraT,

ar vicodi, Tu aseTi usiamovneba SegemTxvaT~. is momaCerda da momigo, ar mesmis, razea

laparakio. nasvami yofilxarT da viRacisTvis sxeulSi dana gagiyriaT­meTqi. saidan

iciTo, erTi ki mkiTxa da mere mTeli es ambavi aRiara. kargi ojaxiSvili gaxldaT,

_ misianebi ubralo, magram rigiani xalxi iyo. sazRvargareT wasula, erTxelac

damTvrala da Cxubi mosvlia, hoda Turme dana iZro da viRaca daWra, risTvisac erTi

wliT cixeSi Casves. amas sastik saidumlod inaxavda, sityvac aravisTan dascdeia, _ es

xom mis cxovrebas Crdils miayenebda. qalaqSi, axlobelTa Soris aravisTvis araferi

gaumxelia da me ki ai, ase SemTxveviT gamovCxrike es ambavi.

Cems seminarze ciurixSi asociaciis eqsperimentsac vatareb xolme. visac `aR­

sarebis Tqma~ surs, _ raRa Tqma unda, rogor davuSli, magram sul imas viTxov, iseTi

xalxi masala momitanon, romelTac Cemi studentebi icnoben, me ki _ ara, da vuCveneb,

Tu rogoraa SesaZlebeli ama Tu im piris warsulis amokiTxva. es marTlacda saintereso

samuSaoa. xandaxan iseTi rameebi irkveva, Tvalebi Sublze agivaT.

kidev ramdenime magaliTs mogiyvanT. mravali wlis winaT, rodesac jer kidev

axalgazrda eqimi viyavi, kriminologiis erTma moxucma profesorma am eqsperimentis

Sesaxeb gamomkiTxa da ganmicxada, magisi araferi mjerao. ase mivmarTe: `ara, batono

profesoro? iqneb erTxel mainc gamogecadaT?~ Sin mimipatiJa, da saqmes SevudeqiT. 10

sityvis mere daiRala da miTxra: `aba aman ra unda mogceT?! araferic ar gamodis!~ me

vuTxari, 10­12 sityvaSi ras unda elode, asi rom Sesruldeba, maSin vnaxoT­meTqi. am aTI

sityviT veras gaawyobTo? _ mkiTxa. me mivuge: ̀ friad mcires, magram raRac­raRaceebis

Page 44: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

350

karl gustav iungi

Tqmas mainc SevZleb. cota xnis winaT SeEwuxebuli yofilxarT, radgan fuli ar gyofniT.

Semdeg... Turme geSiniaT, gulis avadmyofobiT ar gardaicvaloT. Tqven, albaT, saf­

rangeTSi swavlobdiT da iq raRac sasiyvarulo ambavi gadagxdeniaT, romelic axla

isev gaxsendebaT, _ sikvdilze fiqrisas xom Zvelma, sayvarelma mo gonebebma ician

xolme warsulis wiaRidan amotivtiveba~. saidan gaigeTo, mkiTxa. amis mixvedras ra

undoda! igi 72 wlisa gaxldaT da sityva gulze asociacia tkivili hqonda; aqedan

_ SiSi, gulis SeteviT ar momkvdariyo. sikvdilze misi asociacia gardacvaleba iyo

_ bunebrivi reaqcia, xolo fulze ki _ Zalian cota, _ Zalze uCveulo reaqcia. Sem­

deg ki saqme uCveulod warimarTa. gadaxdaze reaqciis dro didi iyo; Semdeg Tqva: La Semeuse, TumcaRa Cven germanulad vsaubrobdiT. es frangul monetebze gamosaxuli

cnobili figuraa. yvelaferi kargi, magram am moxucs raRa maincdamainc La Semeuse

moagonda?sityva kocnaze reaqciis dro didi hqonda, Semdeg ki Tvalebi gaubrwyinda

da warmoTqva: `lamazi:~. maSin ki yvelaferi naTeli gaxda. frangulad laparaks

arasdidebiT ar daiwyebda, es ena rom misTvis raRac gansakuTrebul grZnobasTan ar

yofiliyo dakavSirebuli, magram rasTan _ es gamocanas warmoadgenda. iqneb zarali

naxa frangul frankTan dakavSirebiT? magram im dros inflaciisa da deflaciis

Sesaxeb aravin laparakobda. ase rom, es arafer SuaSi iqneboda. me vyoymanobdi, veRar

gamego, fulSi iyo saqme Tu siyvarulSi, magram kocnaze rom lamazi Tqva, mivxvdi,

rom siyvaruli iqneboda. is imis kaci ar iyo, am sibereSi rom parizs wasuliyo, magram

adre iurisprudencias Seiswavlida parizSi, mgoni, sorbonaSi. mTeli am ambis Sekav­

Si reba araviTar siZneles ar warmoadgens.

xandaxan namdvil tragediebs vawydebiT. sur. 6­ze ase, ocdaaTiode wlis qa­

lis SemTxvevaa warmodgenili. is klinikaSi imyofeboda, da diagnozad dasmuli

hqonda depresiuli Sizofrenia. prognozi, Sesabamisad, cudi iyo. avadmyofi Cems

ganyofilebaSi iwva, da iciT, saocari grZnoba gamiCnda. avismomaswavebel prognos

ase ubralod ver Sevurigdebodi, radgan ukve Tavad Sizofrenia CemTvis fardo bi­

Ti ramaa; Cems Tavs veubnebodi, met­naklebad vin ar urevs­meTqi; magram es qali raRac

sxvanairad urevda, da amitom diagnozs wavuyrue. im droisaTvis jer kidev friad

mcire ram iyo cnobili. raRa Tqma unda, anamnezi Sevkribe, magram iseTi veraferi vnaxe,

rac mis avad gaxdomas axsnida. amitom asociaciis eqsperimenti Cavutare da ucnauri

ram gamovlinda. pirveli darRveva sityva angelozze aRmoCnda, sityvaze Tavneba

ki reaqcia saerTod ar moucia. amas mohyva darRvevebi Semdeg sityvebze: boroti,

mdidari, fuli, suleli, siyvaruli da qorwineba. es qali kargi Tanamdebobis mqone,

SeZlebuli kacis meuRle gaxldaT, aSkarad rom kmayofili iyo Tavisi cxovrebiT.

davkiTxe, magram manac, iseve rogorc colma, mxolod imis Tqma SeZlo, rom depresiam

maTi ufrosi Svilis, oTxi wlis gogonas gardacvalebidan daaxloebiT ori Tvis

Page 45: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

351

analizuri fsiqologiis safuZvlebi

Semdeg iCina Tavi. avadmyofobis mizezis Sesaxeb sxva veraferi gairkva. asociaciis

eqsperimentma uaRresad Tavgzaambnevi seria gamoavlina reaqciebisa, romelTac

ver vakavSirebdi. aseTi viTareba xSiria, metadre, Tu jer ar xar gawafuli. aseT

SemTxvevebSi umjobesia cdis pirs jer im reaqciebis Sesaxeb SevekiTxoT, romlebic

pirdapir mTavars ar umizneben. Tavidanve uZlieres darRvevebze Tu vkiTxeT, yalb

pasuxebs miviRebT. amitom SedarebiT uwyinari sityvebiT unda daviwyoT xolme da

mSin ufro gulwrfel pasuxebs miviRebT. ase rom, SevekiTxe: `ras ityviT angelozis

Sesaxeb? TqvenTvis es sityva rames niSnavs?~ man mipasuxa: `raRa Tqma unda, _ es

Cemi Svilia, romelic davkarge~, da cremlTa niaRvari waskda. rodesac qariSxali

Cawynarda, vkiTxe: `ras niSnavs TqvenTvis Tavneba?~ man momigo, es sityva arafers

meubnebao. me Cemi ar daviSale, _ am sityvaze Zlieri darRveva aRmocenda, rac imaze

metyvelebs, rom masTan raRac aris dakavSirebuli­meTqi, magram Zala aRar davatane.

Semdeg sityva borotis rigi dadga, _ aqac veraferi davacdenine. Zlieri uaryofiTi

reaqcia hqonda, rac imaze metyvelebda, rom pasuxis gacema ar surda. jeri lurjze

rom midga, ganmicxada, es Cemi gardacvlili bavSvis Tvalebiao. vkiTxe, ra STambeWda­

vi Tvalebi hqonda­meTqi? man momigo: ̀ ra Tqma unda. es laJvardisferi Tvalebi, bavSvi

rom daibada...~ SevniSne, rom saxis gamometyveleba Seecvala da ratom aReldiT­

meTqi, vkiTxe. man momageba: `iciT, mas Cemi qmris Tvalebi ar hqonda~. bolos da bolos

gamoirkva, rom bavSvs misi adrindeli satrfos Tvalebi gamohyoloda. vkiTxe, im

kacTan dakavSirebiT ra gawuxebT­meTqi da, rogorc iqna, Cemi gavitane da es istoria

amovqaCe:

patara qalaqSi, sadac is izrdeboda, erTi mdidari axalgazrda cxovrobda Turme.

TviTon es gogona SeZlebuli, magram didad arafriT gamorCeuli ojaxidan iyo.

ymawvili kaci ki mdidar zedafenas ganekuTvneboda, patara qalaqis gmiri gaxldaT da

yvela qaliSvili masze ocnebobda. es gogona lamazi iyo da egona, raRac Sansi maqvso.

Semdeg darwmunda, rom sul tyuilad imedovnebda, da ojaxSi urCies: `ras gadayevi

magaze fiqrs?! eg mdidaria da Sen raSi enaRvlebi! ager, esa da es kaci ra simpaTiuria!

viTom ra giSlis, magas rom misTxovde?~ am kacs gahyva kidevac colad da Tavs savsebiT

bednierad grZnobda qorwinebis mexuTe wlamde, rodesac mSobliuri qalaqidan Zvelma

megobarma moinaxula. qmari oTaxidan rom gavida, stumarma uTxra, erT vinmes (igi im

`gmirs~ gulisxmobda) guli didad daumZimeo. `rao? me davumZime?~ _ Seicxada qalma.

megobarma ki ganagrZo: `gana ar icodi, rom Sen uyvardi?! kinaRam gagiJda, Sen rom

viRac sxvas gahyevi!~ axla ki ifeTqa mis gulSi gamZvinvarebulma cecxlis alma, magram

rogorRac CaaxSo. amis mere, ToTxmeti dRis Semdeg is Tavis ori wlis biWs da oTxi

wlis gogonas abanavebda. wyali qalaqSi (es ambavi SveicariaSi ar xdeboda) mTlad

sando ar iyo, saxeldobr, tifis bacilebiT iyo inficirebuli. dedam SeamCnia,

Page 46: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

352

karl gustav iungi

sur

. 6 a

soc

iac

iis

eqsp

erim

ent

i

Page 47: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

353

analizuri fsiqologiis safuZvlebi

rom gogona sabanao Rrubel wovda, magram ar dauSlia, da rodesac biWunamac Tqva,

wyali mindao, masac es saeWvo wyali miawoda. gogonas tifi daemarTa da daiRupa,

biWi ki gadarCa. ase rom, qalma miaRwia imas, rac surda (Tu rac masSi myof eSmaks

surda) _ qorwinebis gauqmebas, raTa sxvaze gaTxovebis ufleba hqonoda. am mizniT

man mkvleloba Caidina. TviTon arafe ri icoda amis Sesaxeb, _ mxolod da mxolod

faqtebs miyveboda; is daskvna ar gamoutania, rom Tavad ekisreboda sakuTari bavSvis

sikvdilze pasuxismgebloba: man xom icoda, rom wyali inficirebuli iyo da sifrTxile

marTebda. Cems winaSe ase Ti sakiTxi dadga: meTqva, rom mkvleli iyo Tu enaze kbi­

li dameWira (saqme mxolod misTvis Tqmas exeboda, es xom sasamarTlo procesi ar

yofila). bunebrivia, mosalodneli iyo, rom misi mdgomareoba Zlier gauaresdebo­

da, Tuki vetyodi. magram prognozi mainc, isedac kargs arafers uqadda, da meore

mxriv, principSi, safuZvels moklebuli ar iyo is varaudi, rom raki WeSmariti vi­

Tarebis danaxva saqmeSi gaarkvevda, SeiZleba kidec gamojanmrTelebuliyo. am rigad,

gadavwyvite pirSi meTqva: `Tqven mokaliT Tqveni Svili~. Tavidan sastikad aRelda,

magram mere faqtebs miubrunda. sami kviris Semdeg gavwereT, da mas mere aRar dab­

ru nebula. mis mdgomareobas kidev 15 wlis ganmavlobaSi vadevnebdi Tvalyurs, _

mdgomareoba aRar gameorebula. is depresia fsiqologiurad Seesityveboda mis

situacias: igi mkvleli iyo, da sxvagvar garemoebebSi sikvdiliT dasjas imsaxureb da;

katorRis nacvlad ki fsiqiatriul saavadmyofoSi mokvda. sulieri avadmyofo bis

sasjelisagan me imiT vixseni, rom mis sindiss autaneli simZi me avkide: rodesac Sens

codvebs sakuTar kiserze iReb, maTTan erTad cxovreba kidev asatania, _ gaiZleba,

magram Tuki maT Tvals ver usworeb, maSin garduval Sedegebs versad gaeqcevi.

Page 48: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

354

karl gustav iungi

1 evola (La Tradizione ermetica, p. 28 f.) ambobs: „wina kulturuli ciklebis adamianis sulieri wyoba

imgvari iyo, rom mis yovel fizikur aRqmas Tan fizikuri kom po nentic axlda, romelic mas

„asulierebda“. ubralo suraT­xats adami ani damatebiT „mniSvnelobasa“ da gansakuTrebul,

Zlier emociur tons ani Webda. amgvarad, antikuri epoqis fizika erTdroulad Teologiac

iyo da transcendentaluri fsiqologiac, bunebismetyveleba ki – idumalTme tyvelebac,

ase rom, simboloTa mniSvnelobebi erTiani codnis sxvadasxva aspeqts moicavda.

2 Rosarium: Art. aurif. II, p. 231: „Et ille dicitur lapis invisibilitatis, lapis sanctus, res benedicta“ [`da igi

iwodeba uxilav qvad, wminda qvad da kurTxeul sagnad~].

3 Maier, Symbola aureae mensae, p. 386: … non parvis sumptibus illam / Invenere artem, qua non ars dignior ulla est, / Fingendi Lapidem Aetherium [`…didi Sromis Sedegad Cawvdnen isini eTeruli qvis

Seqmnis xelovnebas, romelic xelovnebaTa Soris yvelaze Rirseulia~] (eyrdnoba marcelus

palingeniusis „poeta et sacerdos“­s).

4 „…omnes receptae spernendae sunt in arte“, rogorc Rosarium (Art. aurif. II, p. 223) ambobs.

* bnelis ufro bneliT, ucnobis ufro ucnobiT axsna (laT.).

5 Abtala Jurain Filii Jacob Juran, Hyle und Coahyl. eTiopiuridan laTinurad da laTi nuridan

germanulad Targmna doqtorma iohan elias miulerma. – teqsti, aSkarad, ar aris Zveli.

yvela niSnis mixedviT igi me­18 saukuneSi unda Seqmniliyo. madlobas vuxdi prof.

raixStains (bazeli) am patar wig nis mowodebisTvis. Die Schöpfung, Kp. VIII, p. 52 ff da Die Himmel, Kp. IX, p. 54 ff.

* kvarti – [laT. quarte (pars) meoTxedi (nawili)]. fxvieri da Txevadi nivTierebis sawyao,

gansxvavebuli sididisa sxvadasxva qveyanaSi. Cveulebriv, litrze cota meti (mTargmn.).

6 rosnobli – XV­XVI saukuneebis inglisuri oqros moneta.

* uncia – wonis erTeuli Zvel romSi da Semdeg evropis sxva saxelmwi foebSi metruli sistemis

SemoRebamde. daaxloebiT 30 gramia (mTargmn.).

7 De Alchemiae difficultabibus: Theatr. chem. (1602) I, p. 164 ff. aseve Philalethes,Introitus apertus: Mus. herm.), p. 687: „Terra enim germinandi avida aliquid semper fabricat, interdum aves aut bestias reptiliaque te in vitro conspicere imaginabere…“[`miwa, ganayofierebisTvis mudam mwyurvali,

yovelTvis raimes badebs; xandaxan geCveneba, rom minis WurWelSi frinvelebs, cxovelebs

da reptiliebs xedav…~]. kaTedrasTan mdgomi kaci, udavod, herme sis xilvaa, rogorc amas

senioris traqtatidan vigebT. seniori me­10 saukunis arabi avtoria. brZenis aq aRwerili

figura, romelsac muxlebze saidumloe baTa gadaSlili wigni udevs, „po lifiles“

Tavfurclidan aris nasesxebi (nax. 4). am tipis uZvelesi xilva, savaraudod, kratesis

wignidan unda iyos. Cvenamde kratesis wignis arabulma Targmanma moaRwia, romelic me­9

saukunes unda ekuTvnodes. wignis umetesi nawili berZnuli warmoSobisaa da, amdenad, ufro

Zvelia. berTelos TargmanSi vkiTxulobT: `Semdeg vixile moxuci brZeni, adamianTa Soris

umSvenieresi pirisaxiT, TeTr samosSi gamowyobili, wigniT xelSi da kaTedraze mjdomi.

roca vikiTxe, vin iyo es brZeni, mipasuxes: „es aris hermes trismegistosi. wignSi, romelic

xelSi uWiravs, im saidumlo ebaTa ganmartebebia, romelTac igi adamianebs umalavs“ (Chimie au moyen âge III, p. 46 ff.).

8 De alch. diff., l. c., p. 199.

Page 49: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

355

alqimiis fsiqikuri buneba

9 Mus. herm., p. 574 [Sendivogius].10 Compendium: Bibl. chem. I, p. 875.11 Speculativa philosophia: Theatr. chem. (1602) I, p. 275.12 Hoghelande, De alch. diff.: Theatr. chem. (1602) I, p. 150.

13 Theatr. chem. (1622) V, p. 884.14 Sesabamisi nawyvetis teqsti: „…quasi Materia Hypostatica fingit se in aquam demersum per

illusionem…“ iluzias SeiZleba„demergere“­sTan an „fingere“­sTan hqondes kavSiri. radgan

pirvelidan azri ar gamomdinareobs, amitom meores virCev.

15 Della Tramutazione metallica sogni tre. „Somnia credentur vix; non tamen omnia falsa, Quae tali fuerint praemeditata viro“ [`Znelia endo sizmrebs, Tumca yvela sizmari rodi tyuis, gansakuTrebiT

maSin, roca aseT adamians esizmreba~].

16 Art. aurif. I, p. 146 ff.17 Berthelot, Chimie au moyen âge III, p. 319 f.

18 ix. Cemi Die Visionen des Zosimos.

19 Sendivogius, Parabola: Bibl. chem. II, p. 474 f. – kunrati (Hyleal. Chaos, p. 42) wers: „kabalisturi

habitaculum Materiae Lapidis Sesaxeb pirvelad RvTaebrivi gamo cxadebiT SevityveT (igi

erTdroulad Seqmnilicaa da xelTuqmnelic) ZilSic, RviZilSic da fantaziaSic“.

20 De ratione conficiendi lapidis: Theatr. chem. (1602) II, p. 256.21 l. c., p. 184 f.22 aseTive mosazrebas vxvdebiT hogelandesTan: De alch. diff.: Theatr. chem. (1602) I, p. 154; asevea

ruskas mier gamocemul Turba-Sic, p. 155, 8; Mus. herm., pp. 8, 55, 75 da 212; dorni, Physica Trismegisti: Theatr. chem. (1602) I, p. 413.

23 hogelande eyrdnoba Turba­s, XXXIX (gamomc. ruska), gv. 147, 2: „maius est, quam quod ratione percipiatur <nisi> divina inspiratione“ [`metismetad didia imisTvis, rom gonebiT wvdoma SevZloT,

Tu ara RvTaebrivi STagonebiT~].

24 l. c., p. 205.

25 Sendivogius, Novum lumen: Mus herm., p. 577: „…materia prima, quam solus Deus scit“.26 khunrath, l. c., p. 71 f.– yuradReba miaqcieT logosze nagulisxmev miTiTebas (ioane, 1, 9­11).

27 Instructio de arbore: Theatr. chem. VI, p. 168.28 „Quaeso, oculis mentis hanc grani triticei arbusculam secundum omnes suas circumstantias aspice, ut arborem

Philosophorum, eodem modo plantare… queas“.29 Theatr. chem. (1602) I, p. 472: „Ex alijs nunquam unum facies quod quaeris, nisi prius ex teipso fiat unum“.

30 eyrdnoba, albaT, Tabula Smargdina­s (gamomc. ruska, p. 2): „Et sicut omnes res fuerunt ab uno, meditatione unius: sic omnes res natae“ [`yvelaferi Cndeba ise, rogorc yovelive warmodgeba erTidan,

erTze meditaciiT~]. amasve ukavSirdeba moTxovna, romlis Tanaxmadac alqimikoss raime

seriozuli fizikuri nakli an xinji ar unda hqonoda. ix. gebersis Summa perfectionis, lib. I, p.

24: „Si vero fuerit artificis corpus debile et aegrotum, sicut febrientium, vel leprosorum corpora, quibus membra cadunt, et in extremis vitae laborantium, et iam aetatis decrepitae senum, ad artis complementum non perveniet. His igitur naturalibus corporis impotentijs impeditur artifex in intentione sua“ [`Tu ostati kidu rebmompali

keTrovaniviT sneulia an susti janmrTeloba aqvs, an da uZlu rebuli moxuciviT itanjeba,

Page 50: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

356

karl gustav iungi

an im adamianiviT, visac sikvdili moax lo ebia, saqmes ver daasrulebs. sxeulis bunebrivi

uuna robis gamo igi SezRu dulia Tavis qmedebebSi~]. meore Zveli teqsti Septem tractatus seu capitula Hermetis Trismegisti, aurei, Ars chem.­Si, Kp. I, p. 11 imave rCevas gvaZlevs: „Ecce vobis exposui, quod celatum fuerat, quoniam opus vobiscum, et apud vos est, quod intus arripiens et permanens in terra vel in mari habere potes“ [`me gangimarteT is, rac dafarulia; da Tu mas daeuflebiT, SegiZliaT

zRvazec da xmeleT zec Tan iqonioT~].

31 Art. Aurif. II, p. 244 f. ruska (Turba, p. 342) Rosarium­s me­15 saukunis Sua periods miakuTvnebs.

32 „Pone ergo mentem tuam super salem, nec cogites de alijs. Nam in ipsa sola occultatur scientia et arcanum praecipuum et secretissimum omnium antiquorum Philosophorum“. mangetusis (Bibl. chem. II, p. 95) versia Seicavs „ipsa sola“­s; aseve Rosarium-is pirveli da 1593 wlis gamocemebic. samwuxarod,

xelnaweri ver movipove.

33 ix. „sal sapientiae“, romelsac naTlobis Zveli ritualis mixedviT naTluls aZleven.

34 l. c., pp. 257, 260 da 262.35 l. c., p. 258.36 Art. Aurif. II, p. 214 f.: „et vide secundum naturam, de qua regenerantur corpora in visceribus terrae. Et hoc

imaginare per veram imaginationem et non phantasticam“.37 l. c., p. 243: „Et invenitur in omni loco, et in quolibet tempore, et apud omnem rem, cum inquisitio aggravat

inquirentem“.38 sasuliero piri londonis wminda pavles taZarSi, pap gregorIX­is piradi eqimi (1252)

(Ferguson, Bibliotheca chemica II, p. 270 f.).

39 Theatr. chem. (1602), II, p. 444.40 `Parmenides...qui me primum retraxit ab erroribus, et in rectam viam direxit~, Liber de alchemiae: theatr. chem

(1602), I, p. 795.41 Dealch. diff.: Theatr. chem., 1 c., p. 213 f.42 1 c., p., 206. * `me vixile srulyofileba~ (laT).

43 Opusculum philosophiae naturalis: Theatr: chem. (1602) I, pp. 813 da 815 f. [`me vixile dasasruli _ GEm

Tvalwin baJaRlo oqrod qceuli~]

44 Correctorium alchymiae: Theatr. chem. (1602), II, p. 451.45 l. c., p. 459.46 Theatr. chem. (1602), I. * spagiriki – wamlis damzadebis alqimiuri meTodi (laT. spagiricus – „alqi mikosi“; fr.

spagirie – „qimia“) (mTargmn.).

47 Philosophia chemica: Theatr. chem. (1602), I, p. 485: „Verum forma quae hominis est intellectus, initium est, medium et finis in praeparationibus: et ista denotatur a croceo colore, quo quidem indicatur hominem esse maiorem formam et principalem in orepe spagirico“. „Forma“ moqmedebs „informatio“­s meSveobiT, romelsac „fermentatio“-sac uwodeben. „Forma“ ideis identuria. oqro, vercxli da a. S. materiis formebia, amitom is,

vinc gamoWedavs oqros formas

„informis massa“-dan an qaosidan, oqros damzadebasac SeZlebs.

48 Theatr. chem. V, p. 114 ff.

Page 51: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

357

alqimiis fsiqikuri buneba

49 l. c., p. 137.50 es wigni ganmartavs „quid separetur et praeparetur“­s.„separatio“, anu „solutio“, niSnavs pirveladi

materiis elementebad daSlas.

51 teqstSi vkiTxulobT: „… liber in exaltatione animae, cum sit separatio naturae, et ingenium in conversione sua a materia sua“. „Anima“ Tavis sxeuls scildeba (separatio). is, rogorc „ingenium“­i, sxeulis

da „sulis“ damaxasiaTebeli Tvi sebaa, romlis ma terialuri bunebac unda gardaiqmnas.

52 „Est sicut praeparatio totius, et conversio naturae ad simplex… et necesse est in eo elevari ab animalitate, plus quam natura, ut assimuletur praeparation(e) ipsis intelligentiis, altissimis veris“. mTavari saqme inteleqtis

xvedria; es aris sublimacia umaRles safexuramde, sadac bu neba martiv elementebad

gar daiqmneba da Tavisi bunebiT sulebs, ange lo zebsa da maradiul ideebs enaTesaveba. am

safexurs meore mwkrivis cecx li Seesabameba, „qui est super omnia elementa, et agit in eis“ [`romelic

aRemateba yvela elements da maTSi moqmedebs~], mesame mwkrivSi mas gardaqmnili bu nebis

eTeruli (umaRlesi) forma Seesabameba, meoTxeSi ki – mTeli proce duris mizani.

53 am mwkrivs win darTuli aqvs Semdegi SeniSvna: „Vel si vis potes illas <scl. exaltationes> comparare elementis“ [`Tu ginda, es amaRleba elementebs Seudare~].

54 „Rationi vere dirigenti ad veritatem“ [`goneba, romelic marTlac WeSma ri tebisken migviZRvis~].

55 „effectus“ gardaqmnis procesis wina safexurze miuTiTebs.

56 ’Ανωτάτω μεν ουν ειναι τò πυρ. (Diogenes Laertius, Das Leben grosser Philosophen, VII, 1: Zeno-s Sesaxeb,

137).

57 stoikuri moZRvreba.

58 laktanciusTanac (Institutiones, VII, 12) samSvinvels manaTobeli, cecxlo vani buneba aqvs.

59 Aristoteles, De coelo, I, 3 da Meteorologica, I, 3.60 aristotelesTan (Meteor., XII, 7) RmerTi aris ουσία τις αίδιος και ακίνητος [`maradiuli da

ucvleli~].

61 aseTive mosazreba gvxvdeba fexnerTanac (Elemente der Psychophysik II, p. 526): „is, rac

fsiqologiurad martivi da erTgvarovania, fizikurad mraval fe rovans uerTdeba,

fizikurad mravalferovani ki fsiqikur simartivemde, erTgvarovnebamde ikumSeba“.

62 Liber quartorum: Theatr. chem. V, pp. 145 da 144. * laTinuridan Targmna lali koWlamazaSvilma.

63 nacvlad „intelligentiae“­si.

64 nacvlad „intelligentia“­si.

65 nacvlad „et quid“­isa.

* laTinuridan Targmna lali koWlamazaSvilma.

66 l. c., p. 144: „Sedentes super flumina Eufrates, sunt Caldaei… priores, qui adinvenerumt exstrahere cogitationem“

[`mdinare evfratis sanapiroebze mcxovrebi qal develebi iyvnen pirvelebi, vinc

„azrovnebis“ arsi Seicno~].

67 l. c., p. 137.68 „Si utaris opere exteriori, non utaris nisi occipitio capitis, et invenies“ [`Tu Sen operaciis fizikur mxares

iyeneb, maSin „Occiput“­i unda ixmaro da mizansac maSin miaRwev~] (l. c., p. 124).

69 „Os capitis est mundum et est… minus os, quod sit in (h)omine <Text: nomine>, et vas mansionis cogitationis et intellectus…“ [`Tavis qala wmindaa da Tanac adamianis SedarebiT patara Zvalia. is gonebisa da

Page 52: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

358

karl gustav iungi

azrovnebis WurWelia~] (l. c., p. 124).

70 „Res convertuntur per tempus ad intellectum per certitudinem, quantum partes assimulantur in compositione et in forma. Cerebrum vero propter vicinitatem, cum anima rationali“ [`kavSiri „et“ aq SeiZleba gamovtovoT~]

permixtioni oportuit assimulari, et anima rationalis est simplext sicut diximus“.

71 Speculativa philosophia: Theatr. chem. (1602) I, p. 265.

72 l. c., p. 298.73 l. c., p. 264.74 l. c., p. 266.75 l. c., p. 267: „Transmutemini de lapidibus mortuis in vivos lapides philosophicos“.76 Le Tableau des riches inventions.

77 Ioannes a Mehung (Jean De Menuh, daibada 1250­1280 wlebSi), Demonstatio naturae: Mus. herm. „…liberi vacuique animi“ (p. 157).

78 Thoma Nortonus Anglus, Tractatus chymicus, Kp. VI: Mus. herm. „Nam mens ejus cum opere consentiat…“ (p. 519).

79 Aquarium sapientum: Mus. herm., p. 107.80 Aurora I, Kp. X, mexuTe igavi, pp. 90 da 92: De domo thesauraria: „Et Alphidius: Scito, quod hanc scientiam habere

non poteris, nisi mentem tuam Deo purifices, hoc est in corde omnem corruptionem deleas“.81 teqstSi: „…virtus, de qua dicitur, virtus ornat animam, et Hermes, et recipit virtutem superiorum et inferiorum

Planetarum, et sua virtute penetrat omnem rem solidam…“ [`Zala, romlis Sesaxebac amboben, rom

samSvinvels da hermess amkobs: samSvinveli zeda da qveda planetebis Zalebs ikrebs da

yvela myar sxeuls ganmsWvalavs~] (l. c., p. 190); Sdr. ruska, Tabula smaragdina (p. 2): „…et recipit vim superiorum et inferiorum“.

82 teqstSi citirebulia efes. 4, 23 f.: „…renovamini [autem] spiritu mentis vestrae, et induite novum hominem…“[`da ganaxldebodeT Tquen suliTa miT gonebisa Tquenisa¡Ta da SeimoseT axali

igi kaci~]; iqve damatebulia: „hoc est inte llec tum subtilem“.

83 1. c., I, Kp. IX, meoTxe igavi (p. 76): „…de corpore, de quo canitur: Horridas nostrae mentis purge tenebras.“84 l. c.: „Senior: et facit omne nigrum album…“85 ­is mixedviT: Art. aurif II. p. 228. teqsti Summa perfectionis ufro detaluria. V Tavi mTlianad mas

eTmoba. am Tavis saTauria „De impedimentis ex parte animae arificis“. ix. Darmstaedter, Die Alchemie des Geber, p. 20 ff.

86 Rosarium: Art. aurif. II, p. 227: „Deum timere, in quo dispositionis tuae visus est, et adiuvatio cuiuslibet sequestrati“. citata amoRebulia Tractatus aureus­is savaraudod pirveli gamoce midan da Semdeg grZeldeba

II Tavidan, sadac me­14 gverdze vkiTxu lobT: „Fili mi, ante omnia moneo te Deum timere, in quo est nisus tuae dispositionis et adunatio cuiuslibet sequestrati“ [`Svilo Cemo, pativi miage ufalsa Sensa da

gulisyuri misken miapyar, rad gan igia saukeTeso Tanamgzavri mar tosulTa gzaze~].

87 Morieni Romani quondam eremitae Hierosolymitani, De re metallica da a. S., ix. Reitzenstein, Alchemistische Lehrschriften und Märchen bei der Arabern. morienusi (morienesi an marianusi) gadmocemis Tanaxmad

princ kalid ibn iazid ibn muavias (635­704) maswavlebeli unda yofiliyo. ix. Lippmann, Entstehung und Ausbreitung der Alchemie, p. 357. igive nawyveti gvxvdeba Morieni Romani eremitae Hierosolymitani sermo­Si: Art. aurif. II, p. 22 f.

88 „Quibus eam a primaeva rerum natura conferre disposuit“ (p. 22).

Page 53: karl gustav iungi - WordPress.com · Mutus liber (1702) mistifikacias SesaZloa sxva mizezebic gaaCndes. namdvil saidumlos gasaidu mloeba ar sWirdeba. is saidumlo enas iyenebs da mravalnairi

359

alqimiis fsiqikuri buneba

89 „…animos suos etiam ipsi regere non possunt diutius nisi usque ad terminum“da a. S. (p. 23).90 l. c., p. 18: „…nisi per animae afflictionem“.91 Symbola, p. 568.92 l. c., p. 144.93 l. c., p. 143.94 „Meditatio dicitur, quoties cum aliquo alio colloquium habetur internum, qui tamen non videtur. Ut cum Deo ipsum

invocando, vel cum seipso, vel proprio angelo bono.“ es mosazreba ignatius fon loiolas „colloquium“­

s Seesabameba. avtorebi xazs usvamen meditaciis gansakuTrebul mniSvnelobas. magaliTebis

moyvana zedmetad mimaCnia.

95 ix. Cemi naSromi Die Beziehungen [par. 341 ff.].96 Intriotus apertusMus. herm­Si.

97 „…novamque volatilitatem citra ullam manuum impositionem meditabitur“.98 amasTan dakavSirebiT ixileT mahmadianuri legenda omaris meCeTSi (ieru salimSi) qvis

Sesaxeb, romelic muhameds cad amaRlebisas Tan unda gahyoloda.

99 Hyleal. Chaos, p. 274.100 teqsti citirebulia xelnaweridan Figurarum aegyptiorum secretarum: „Ab omni aevo aegyptiorum

sacerdotes“ [p. 1]. Colophon: „laus jesu in saecula“. am xelnaweris suraTebi me­18 saukunis #973

xelnaweris identuria. orive xelnaweri amoRebulia nikolas flamelis Pratique­dan. Cems

xelT arsebuli xelnaweris laTinuri teqstis warmomavloba jerjerobiT cnobili ar aris

(ix. sur. 23, 148, 157 da 164).

* egvipteli qurumebi.

101 Art. aurif. I, p. 146 ff. ix. ruskas Targmani Historische Studien und Skizzen zur Natur- und Heilwissenschaft, p. 22 ff. xilvebis ufro Zveli seriebi aRwera zosimem περί αρετης­Si da kratesma (Berthelot, Chemie au moyen âge III, p. 44 ff.)

102 „…astrum in homine, coeleste sive supracoeleste corpus.“ radgan rulandis teqsti paracelsusis

teqsts Seesabameba, mkiTxvels Cems naSroms Paracelsus als geistige Erscheinung­s davusaxelebdi.

103 [`sagnebze Zalauflebis mosapoveblad saWiroa momzadeba~]; amiT aixsne ba „extractum“­i, anu

„quinta essentia“.

104 figulusi wers (Rosarium novum, gv. 109): „Anima faqizi uxilavi kvamliviTaa“.

105 Mus. herm.,p. 601 ff.106 „Illa gubernat mentem “ (1. c., p. 617)107 „… exequitur nisi in mente“ (1. c., p. 617)108 AVALON, The serpent Power.