Karmaşıklık, kültür ve tıp eğitimi üzerinekısa bir deneme

Dr Hakan Abacıoğlu

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TIBBİ MİKROBİYOLOJİ AD

Karmaşıklık (complexity) bilimi üzerine?

• Bütünü anlamak için her şey en küçük parçasına kadar ayrıştırılmalıdır.

Descartes

• Bütünü anlamak için parçalar arasındaki etkileşimler anlaşılmalıdır.

George Cowan

Tıp eğitimi ve etkileşimler

• Tıp eğitimi bir öğrenme ve hekim kimliği oluşum sürecidir.

• Öğrenme ve kimlik oluşumu (sosyal öğrenme kuramlarına göre)

– etkinlik ve katılımın bir ürünüdür, – anlamlı etkileşimlerin sayısı ve yoğunluğu ile

ilişkilidir.

A Bleakly, J Bligh, j Browne. Medical Education for the future: Identity, power and location.In Advances in medical education. Series Editor: SJ Hamstra. Springer 2011

Kimlik, kendini tanımlama ve öğrenme

cinsiyet

Etnik köken

Toplumsal sınıf

İLİŞKİLER

BİRİNCİLTANIMLAMALAR

öğrenciler

hastalar

hekimler

akademisyenler

sağlık çalışanları

Monrouxe VL. Medical Education 2010: 44: 40–49 J. van der Zwet, et al. Adv in Health Sci Educ (2011) 16:359–373

ÖĞRENME(SOSYOKÜLTÜREL MODELLER)

SOSYAL ETKİNLİKLER(ETKİLEŞİMLER)

KURUM KÜLTÜRÜ (İKLİM)

Kendini algılama

Önceki deneyimler

Eylemleri yorumlama

Farklı kimlikleri yönetme

KİŞİSEL UNSURLAR

BAĞLAM

Kültürel yetkinlik

• Hekim-hasta ilişkisi kültürler arası bir etkileşimdir.

Kültür nedir?

• Bir toplumu tanımlayan değerler, inanışlar ve kurallar– Üretim araçlarını ellerinde tutanlar kültürü kontrol ederler.

Kültürleri farklı yapan nedir? (Geert Hofstede)

• Ortaklaşa davranışçılık / Bireycilik

• Baskın değerler (Dişil/Eril) (Merhamet, şefkat, vb / Atılganlık-para hırsı, vb)

• Güç mesafesi

• Belirsizlikten kaçınma (Değişime direnç, çelişkileri yönetme (geri çekilme, bastırma)

• Zaman boyutu– Zaman ufku (kısa erim, uzun erim)

– Zamanın değeri– Odaklanma (tek / çok)

Kültürel boyutlar: Türkiye

• Ortaklaşma davranışı• Dişil değerler • Güç mesafesi fazla• Belirsizlikten kaçınma • Çelişkiden ve yarışmadan

kaçınma/bastırma

• Bireylerin denetim noktası dışarıda

• Zaman ufku kısa• Eylemcilik edilgen.

Murat Dengiz, Murat Dengiz, www.pyd.org.trwww.pyd.org.tr

www.geert-www.geert-hofstedehofstede.com.com

Kurum Kültürü: etkili ögeler

İÇ ETKİLER

YönetimKaynaklarProgram bileşenleriÖRGÜTSEL ETKİLER

DIŞ ETKİLER

Kurum Kültürü: göstergeler

İÇ ETKİLER

YönetimKaynaklarProgram bileşenleriÖRGÜTSEL ETKİLER

DIŞ ETKİLER

• Değerler• Rol modeller• Törenler ve simgeler• Dil• Normlar• Sosyal etkileşimler

Kurum kültürü başarılardan doğar ve sürdürülebilmesi için uygulamada tutarlılık gerekir

Soru(n)lar ve Çözüm önerileri

• Kurum kültüründe eğitimin yeri ve önemi nasıl geliştirilebilir?

• Yararlanma• Ödüllenme• Seçilim

• İşbirliği ve eğitim• Atama-yükseltme

ölçütleri• Uzmanlık dernekleri

• İnsan etkileşimleri sosyal ağlar üzerine kuruludur.• İşbirliği gelişimindeki en önemli evrimsel öge davranışsal

karşılıklılıktır. • Sosyal ağlar çok sık değişir veya durağanlaşırsa dağılma

eğilimine girer.• Dinamik ve kendini güncelleyen ağlarda kalıcılık ve işbirliği

artar.

Eğiticilerin eğitimi: kavramsal modelBEME Guide No: 8’den uyarlanmıştır

ROLLER

•Eğitici•Hizmet sunucu•Araştırmacı•Yönetici

EĞİTİCİLERİN EĞİTİMİPROGRAMLARI

Eğitici rolü

ÇIKTILAR/KAZANIMLAR

Tepki

Öğrenme

Davranış

Sonuçlar

Kirkpatrick’indüzeyleri

Eğitim ortamı

Atama-yükseltme: yeni bir bakış

TEMEL UNSURLAR

•YETKİNLİK•AKADEMİK KATKI•TANINIRLIK

EğiticilikKlinik uzmanlık ve

inovasyon Araştırmacılık

TEMEL ALAN

Tüm adayların eğitime katkıları değerlendirilecektir

EĞİTİME KATKI

Hasta eğitimi ve topluma katkı

Klinik uzmanlık

Araştırmacılık

DESTEKLEYİCİ ETKİNLİKLER

Yönetsel görevler

1

2

3

Adaylar 3 alandan en yetkin oldukları birini belirlemelidir

Adaylar, istedikleri takdirde, aşağıdaki alanlarda destekleyici veri sunabilirler

Atama-yükseltme: yeni bir bakış

KURAMLARve

YASALAR

Thomas Kuhn ve “Paradigma değişimi”

PARADİGMALAR

ARTİKÜLASYONLARParadigmanın eski yada yeni alanlara

Uygulanması(NORMAL BİLİM)

ANOMALİLERParadigmaya uymayan

gözlemler

Kritik kütle(paradigma-öncesi evre)

Yanlış nedenlemeHesap hatalarıÖlçüm hataları, vb

"universally recognized scientific achievements that, for a time, provide model problems and solutions for a community of researchers"