Karta Praw Podstawowych (KPP)

Na poprzednim wykładzie powiedzieliśmy sobie, że

• Przedmiotem EPS jest zapewnienie realizacji praw socjalnych mieszkańców UE poprzez:

- Wspieranie zatrudnienia ( edukacja zawodowa, przekwalifikowanie, uznawanie wykształcenia)

- Poprawę warunków pracy- Rozwój dialogu Pracodawcy – pracownicy- Walkę z ubóstwem i dyskryminacją- Zapewnienie godziwego ZS

Na poprzednim wykładzie powiedzieliśmy sobie, że

• Beneficjentami EPS są :

- Państwa członkowskie i jego instytucje;- regiony, zwłaszcza zapóźnione- Pracodawcy i związki zawodowe- Pracownicy i obywatele UE

Realizatorami EPS są:

- Organu UE ( Rada Europejska, KE, PE, ETS, Komitety), rządy państw członkowskich, regiony, samorządy, organizacje

Istota i historia powstania KPP

• KPP to zbiór fundamentalnych praw człowieka i obywatela, określa też obowiązki UE w zakresie realizacji tych praw.

• Karta jest kompilacją dokumentów i zobowiązań międzynarodowych m.in. Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Paktu Praw Człowieka, Europejskiej karty Socjalnej

Istota i historia powstania KPP

• Projekt Karty przygotowywał Konwent;• KPP została proklamowana przez Radę,

Komisje i PE w 2000 r. w Nicei;• Podstawowe prawa socjalne znajdują ochronę w

rozdziale „Solidarność”;• W Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

nadano KPP moc obowiązującą; • Wyłączenie wywalczyły sobie Wlk.Brytania i

Polska;

Prawa Podstawowe wg KPP

• Karta składa się z preambuły, 7 rozdziałów i 54 artykułów.

• Godność ( art.1-5)• Wolność ( art.6-19)• Równość (art. 20-26)• Solidarność ( art.27-38)• Prawa obywatelskie (art. 39 – 46)• Wymiar sprawiedliwości (art. 47 – 50)• Postanowienia ogólne ( art.51 – 54 )

Omówienie artykułów KPP - godność

• Godność ludzka jest nienaruszalna, ma być szanowana i chroniona;

• Każdy ma prawo do życia;• Nikt nie może być skazany na karę śmierci;• Każdy ma prawo do poszanowania swojej

integralności fizycznej i psychicznej;• Zakaz praktyk eugenicznych ( selekcji osób),

wykorzystywania ciał ludzkich jako źródła zysku, klonowania istot ludzkich;

• Zakaz niewolnictwa i poddaństwa, handlu ludźmi i pracy przymusowej;

Wybrane artykuły KPP - wolność

• Każdy ma prawo do:- wolności i bezpieczeństwa osobistego;- poszanowania życia prywatnego i rodzinnego,

domu i komunikowania się;- zawarcia małżeństwa i założenia rodziny;- wolności myśli, sumienia i religii, wolności

wypowiedzi;- gromadzenia się, stowarzyszania, zwłaszcza w

partiach politycznych;- gwarantuje się wolność i pluralizm mediów .

Wybrane art. KPP – wolność cd

• Każdy ma prawo do :- zrzeszania się w związki zawodowe;- wolności w zakresie sztuki i badań naukowych;- podejmowania pracy w swobodnie wybranym

zawodzie;- swobody poszukiwania zatrudnienia,

wykonywania pracy i prowadzenia firmy na terenie UE;

- prawo do własności i azylu.

Wybrane art. KPP - równość

• Każdy jest równy wobec prawa;

• Zakazana jest jakakolwiek dyskryminacja ( płeć, rasa, kolor skóry, pochodzenie etniczne czy społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub światopogląd, opinie polityczne, narodowość, majątek, niepełnosprawność, wiek, orientację seksualną czy polityczną).

Wybrane art.. KPP - równość

• UE szanuje różnorodność kulturową, religijną i językową;

• Należy zapewnić równość kobiet i mężczyzn we wszystkich dziedzinach ( możliwa pozytywna dyskryminacja);

• Prawa dziecka ( ochrona, opieka, prawo wyrażania poglądów i branie ich pod uwagę);

• Prawa osób niepełnosprawnych i w podeszłym wieku ( środki zapewniające im niezależność, integrację zawodową i społeczną, udział w życiu społeczności).

Wybrane art..KPP - solidarność

• Należy pracownikom zagwarantować :

- Prawo do informacji w przedsiębiorstwie;

- Prawo do rokowań i działań zbiorowych ( dot. też organizacji pracodawców);

- Dostęp do pośrednictwa pracy;

- Ochronę w przypadku nieuzasadnionego zwolnienia;

- Należyte i sprawiedliwe warunki pracy.

Wybrane art.. KPP - solidarność

• Zakaz pracy dzieci;• Szczególna ochrona rodziny i umożliwianie

godzenia życia rodzinnego z pracą;• Prawo do zabezpieczenia społecznego i usług

społecznych ( macierzyństwo, choroba, wypadek przy pracy, zależność i podeszły wiek, utrata pracy);

• Ochrona zdrowia( profilaktyka i leczenia) oraz konsumentów.

Wybrane art.. KPP – prawa obywatelskie

• Głosowanie i kandydowanie w wyborach do PE oraz do władz lokalnych w państwie, gdzie aktualnie zamieszkuje;

• Prawo do dobrej administracji ( bezstronne rozpatrzenie spraw w rozsądnym terminie);

• Dostęp do dokumentów zwłaszcza dot. organów i jednostek UE;

• Prawo do petycji do PE;• Swoboda przemieszczania się i opieka

dyplomatyczna i konsularna.

Wybrane art..KPP – wymiar sprawiedliwości

• Każdy ma prawo do :- Środka prawnego przed sądem;- Sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy

przez niezawisłym sądem;- Uzyskania porady prawnej, obrońcy i

przedstawiciela;- Uznania za niewinnego póki sprawa nie zostanie

zakończona;- Ponownego niekarania w tej samej sprawie.

Wybrane art.. KPP – postanowienia ogólne

• Wszelkie ograniczenia w korzystaniu z praw i wolności zawartych w KPP muszą szanować ich istotę;

• Ograniczenia muszą być proporcjonalne, mogą być wprowadzane w razie ważnej konieczności, ze względu na interes ogólny i prawa innych osób;

• Implementacja zapisów Karty ma wpływ na PS Unii i krajów członkowskich, ale uwzględnia też ich różnorodność.

Karta Praw Podstawowych w Polsce

• Polska ( i Wlk. Brytania) zastrzegła sobie zakres stosowania Karty w protokole dołączonym do Traktatu o funkcjonowaniu UE;

• Powody : „ interpretacja prawa przez ETPCz, doprowadziłyby do zmian def.rodziny i przymuszały do uznania małżeństw homoseksualnych” (L.Kaczyński);

• Zapisy Karty mogą się stać powodem niemieckich roszczeń majątkowych na Ziemiach Zachodnich ( opinia A. Fotygi).

Karta Praw Podstawowych w Polsce

• Za przyjęciem Karty opowiadali się : - NSZZ „Solidarność”- -Wł. Bartoszewski, B. Klich. J.

Protasiewicz, J. Saryusz – Wolski, D. Tusk, B. Komorowski;

- Amnesty Internatinal , Helsińska Fundacja Praw Człowieka;

- Znaczna część opinii publicznej (57% za, 22% przeciw).

Karta Praw Podstawowych w Polsce

• Przeciw przyjęciu Karty byli :- prof.. A. Zoll;- Deputowany PiS Konrad Szymański; - Rzecznik Praw Obywatelskich J. Kochanowski;- Episkopat Polski;

Ostatecznie premier D. Tusk podpisał Traktat w kształcie wynegocjowanym, przez Prez. L. Kaczyńskiego ( listopad 2007)

Czy KPP obowiązuje w Polsce

• Formalnie w brzmieniu przyjętym w Traktacie o funkcjonowaniu UE obowiązuje z zastrzeżeniem, że polskie prawo ma pierwszeństwo przed zapisami w Karcie;

• Praktycznie, wszystkie zapisy Karty zastały już przez Polskę uznane jako obowiązujące we wcześniej ratyfikowanych dokumentach – jednakże nie przestrzeganie ich nie grozi sądowym nakazem zmian prawa polskiego.

Czy KPP jest przestrzegana ? - dyskusja

• Czy mamy pełna ochronę socjalną ?• Czy dostęp do służby zdrowia jest na

miarę oczekiwań ?• Czy prawa pracownicze są gwarantowane

w wystarczającym stopniu ?• Czy wolność słowa jest przestrzegana we

wszystkich krajach UE ?• Czy prawa mniejszości są w pełni

respektowane ?