kasaysayan ng wikang pambansa1.ppt

Fil.1: Komunikasyon sa Akademikong Filipino

Katutubong Pinagmulan ng Wika: Ang Pamilyang Austronesyano at Ang Baybayin

•Ang wikang Austronesyano•Malawak ang sakop ng wikang Austronesyano mula Madagascar hanggang Isla ng Eeaster, at mula Taiwan at Hawaii hanggang New Zealand. •Ang heograpikong lawak nito ang dahilan kung bakit ang pamilya ng mga wikang ito ay tinatawag ding Malayo-Polynesian. •Ang wikang Austronesyano ay isa sa pinakamalaking pamilya ng mga wika sa mundo, kapuwa sa bilang (1244) at sa heograpikong lawak nito.

Katutubong Pinagmulan: Ang Pamilyang Austronesyano at Konseptong Baybayin

• Ang wikang Austronesyano ay tinatantyang sinasalita ng may 300 milyong tao sa Madagascar, Malay Peninsula, Indonesia at New Guinea, Pilipinas, Taiwan, Melanesia, Micronesia, at mga isla ng Polynesia, at New Zealand.

• Sa kasalukuyan, may apat na bansa na ang wikang opisyal ay wikang Malayo-Polynesia.

• Ang mga wikang ito ay malawakang sinasalita at nauunawaan bilang katutubo o bilang ikalawang wika: Malagasy ng Madagascar, Malay ng Malaysia, Bahasa Indonesia ng Indonesia, at Tagalog ng Pilipinas.


Katutubong Pinagmulan: Ang Pamilyang Austronesyano at Konseptong Baybayin• Bagaman ekstensibo ang mga pananaliksik sa mga

wikang Austronesyano nitong mga nagdaang dekada, ang pinagmulan at kasaysayan nito ay nananatili pa ring palaisipan.

• Maraming nagtatagisang teorya ng pagkaklasipika ang nananatili pa ring kontrobersya sa kasalukuyan sa dahilang maraming istruktural na pagkakaiba sa wikang ito, tinataya ng mga linggwista na ito ay nagkahati-hati mula sa kanilang komong ugat 4,000 o higit pang taong nagdaan.

Wika one two three four five six seven eight nine tenSamoan tasi lua tolu fa lima ono fitu valu iva sefulu

Rarotongon tai rua toru a rima ono itu varu iva tȧngauru

Hawaiian kahi lua kolu ha lima ono hiku walu iwa umi

Tuvalu tasi rua tolu fa lima ono fitu valu iva sefulu

Rapanui tahi rua toru ha rima ono hita vau iva angahuru

Rotuman ta rua folu hake lima ono hifu valu siva saghula

Maori tahi rua toru wha rima ono whitu waru iwa tekau

Tongan taha ua tolu fa nima ono vitu walu hiva hongofulu

Fijian dua rua tolu va lima ono fitu valu civa sagavalu

Cebuano usa duha tulo upat lima unum pito walo siyam napulo

Tagalog isa dalawa tatlo apat limna anim pito walo siyam sampu

Bahasa Malay

satu dua tiga empat lima enam tujuh lapan sembila sepeluh



• Inaakala rin na ang mga orihinal na ispiker ng Proto-Malayo-Polynesia ay nagmula sa ilang bahagi ng Asya malapit sa Malay Peninsula at di naglaon ay dumayo pa-kanluran hanggang Madagascar at silangan ng pasipiko.

• Ang pandarayuhan ay maaaring nagsimula 2,000 taong nagdaan sa dahilang ang mga ispiker ng Malayo-Polynesia ay namuhay sa mga magkakahiwalay na mga isla, maraming diyalekto at wika ang nagmula sa matandang wikang, Proto-Malayo-Polynesia.


• Ang pamilyang wikang Austronesyano ay nahahati sa dalawang sangay: Malayo-Polynesian at Formosan.

• Ang Malayo-Polynesian ay pinakamalaking sangay na nahahati sa dalawang sub-sangay:

– Ang Kanlurang sub-sangay na kinabibilangan ng may 500 wika na sinasalita sa Madagascar, Malaysia, Indonesia, Pilipinas, ilang bahagi ng Taiwan, Thailand, Vietnam, at Cambodia. Dalawang wika ng Micronesia (Chamorro at Palauan) ay kabilang din sa pangkat na ito. Kinakatawan ng sangay na ito 300 milyong ispiker at kasama na ang malawak na sinasalitang wika gaya ng Javanese, Malay, at Tagalog.

– Ang Gitnang Silangang sub-sangay, na tinatawag ding Oceanic, na naglalaman ng 500 wikang sinasalita sa New Guinea, at sa 10,000 higit pang isla ng Melanesia, Micronesia, at Polynesia. Kinakatawan ng sangay na ito ang di bababa sa 2 milyong ispiker. Ang sinaunang mga wika ng Australia at ang Papuan ng New Guinea ay hindi kabilang sa sangay na ito.

Ang Pagpapangkat-pangkat ng mga Wika sa Pilipinas

• May ilang obserbasyon na mabubuo sa mga wika sa Pilipinas at pagpapangkat-pangkat nito.

• Sa pangkalahatang tuntunin, pinag-uugnay ng karagatan at pinaghihiwalay ng kabundukan.

• Kung kaya mas madali ang komunikasyon sa karagatan: ang komunikasyon sa kalupaan at kabundukan ay napakahirap.

• Sa kasaysayan, ang mga komunidad sa kapatagang malapit sa karagatan ay may malapit na komunikasyon sa isa’t isa, ngunit ang mga nasa kalupaan naman ay napakalayo sa isa’t isa.

• Kung kaya higit na makikita ang pagkakaiba-iba ng mga wika sa kabundukan kaysa sa karagatan.

• Ang linggwistikong pagpapangkat-pangkat at ang antas ng paglinang ay relatibong di magkaugnay.

• Magkagayon, halimbawa ang Pangasinan ay malapit na magkaugnay sa mga wika sa primitibong pangkat na naninirahan sa Benguet. Gayundin, ang kasalukuyang panlipunang pagkakakilanlan ay maaaring maiba mula sa linggwistikong pagpapangkat.

• Halimbawa, ang mga tao sa Sorsogon na kabilang sa sosyo-ekonomikong komunidad ng Bikol, ngunit ang kanilang mga wika ay kabilang sa Gitnang Bisaya Sub-pangkat.

• Kapuwa ang leksikoestadistika at ang komparatibong pamamaraan ay batay sa pagpapalagay ng agaran, buo, at permanenteng pagkakahati ng mga wika sa mga inanak nitong wika, at iba pa.

• Ang pagkakahating ito ay maaaring maiba sa historikal na paglinang ng lahat ng mga wika. Ang paglinang sa Pilipinas ay maaaring ilarawan sa unti-unti, parsyal, at baligtad na pagkakahati.

Ang Pagpapangkat-pangkat ng mga Wika sa Pilipinas

Pagkakaiba at Pagkakatulad ng mga Wika sa Pilipinas

• Tunay na mahalaga sa mga Pilipino ang kabatiran sa pagkakatulad at maging sa pagkakaiba ng mga wika sa Pilipinas.

• Dahil ang Pilipinas ay binubuo ng 7,107 mga isla ay hindi maiiwasang isipin na magkaiba ang mga wikang sinasalita ng mga Pilipino.

• Ngunit ang nakapagtataka ay kung bakit kahit na layu-layo ang mga isla ay nagkakaunawaan ang mga tao sa ilang pagkakataon kapag nagkatagpo.


• Samantala, dahil sinasabing nabibilang sa iisang angkan ang mga wika sa Pilipinas, hindi kataka-taka na magkaroon ng maraming pagkakatulad ang mga ito.

• Taong 1962 nang magsagawa ng pananaliksik sina David at Healey ng SIL sa paglaganap sa Pilipinas ng iba’t ibang wikang sinasalita ngayon sa bansa.

• Hinati nila sa tatlong panahon ang malakihang paglaganap ng mga wikang buhat sa angkang Malayo-Polinesyo.

• Sinasabi ng pananaliksik na malapit sa isa’t isa ang mga wikang Tagalog, Kapampangan, Bikol at Sebwano.


• At ang pagkamalapit ng wikang Pangasinense sa Ilokano at iba pang sinasalitang wika sa mga lalawigang Bulubundukin.

• Sinasabi ng maraming pananaliksik gaya ng kina Cecilio Lopez (1973), Constantino (1973), SWP (1972, Guinto (1982), at Resuma (1992) ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mga wika sa Pilipinas.


• Sang-ayon sa pag-aaral nina Guinto (1962) at Constantino (1973) ang 16 na makahulugang tunog na katinig na /p, b, t, d, k, g, s, h, m, n, ñ, l, r, w, y/ ay matatagpuan sa lahat ng wika sa Pilipinas (at sa iba pang pinag-aralan ni Constantino).

• Ang mga patinig na /i, a, u/ ay matatagpuan sa lahat ng wika. • Bilang karagdagan, ang mga patinig na /e, o/ ay makikita rin sa mga

wikang Tagalog, Bikol, Hiligaynon at Pampango, ang /ĕ/ (schwa o pepet) sa Ilokano at Pangasinense.

• Sa Pag-aaral ni Guinto, sinabi niyang ang [i] at [e], [u] at [o] ay maaaring mga alopono (o di-makahulugan) sa mga wikang Waray, Sebwano, at Hiligaynon.

• Samantalang [i] at [e] lamang ang itinuturing na alopono sa Bikol.


• Ang pagkakatulad ng mga pangunahin at minor na wika sa Pilipinas sa antas ponolohikal ay iniulat naman ni Resuma (1996):

• “Totoo ito sa level ng ponolohiya at ipinakita ng mga pag-aaral na komon sa lahat ng wika ng bansa ang labingwalong (18) ponemang segmental (15) katinig at (3) patinig, ang ponemik na diin (hal. /bakal/’buy’ at /ba:kal/ ‘iron’ at ang paggamit ng magkaparehong kombinasyon ng mga ponema sa pagbuo ng mga pantig (KP-KPK, KP-KP atbp). Napatunayan ding hindi lamang galing sa banyagang wikang naasimileyt na sa WF ang mga tunog/ponemang/f,j,ñ,q,v,x,z/ at mga klaster/kambal-katinig na bl, ts, sy, atbp. kundi kontribusyon din ang mga ito sa WF ng Ibanag, Ivatan, Bontok, Tausug, Yakan, Itbayat, at marami pang ibang minor na wika ng bansa.”

•


• Sa mga diptonggo naman, lahat ng mga prinsipal na wika, maliban sa Pampango, ay may mga diptonggong /aw,ay, uy,oy/.

• Ang Tagalog ay may dagdag na diptonggong /iw,iy/ey/; ang Waray, Sebwano, Pgn, at Ilk ay may /iw/, ang Bikol ay /ey/, /iw/; at ang Pgn. /iy/, /iw/.


• Tungkol naman sa mga salitang magkakaugat, naglahad si Lopez ng sumusunod na datos.

• Sa antas ponolohikal, natukoy ang relasyon ng mga wika sa pamamagitan ng paghahambing ng korespondensiya ng mga tunog at ang kahulugan ng mga salita.

• May mga pagkakataon na halos magkakatulad ang mga tunog at ang kahulugan ng mga salita; sa ibang kaso naman, magkakaiba ang mga tunog subalit magkakatulad ang kahulugan; at mayroon ding mga salitang magkaiba ang mga tunog at ang kahulugan. Narito ang ilang halimbawang ibinigay ni Lopez:



• Samantala, ganito naman ang kinalabasan ng pag-aaral ng SWP (1972) sa mag salitang cognate na magkakapareho at magkakaiba ng kahulugan. Isinagawa nila ito saw along pangunahing wika sa Pilipinas. Narito ang ilan sa mga datos na nakuha:

1. Ingles (Ing) – ‘shadow’• Tag, War, Pam, Hil, Seb, Pgn, Bkl, Ilk – ‘anino’2. Ing – ‘hair’• Tag, Hil, War, Seb, Bkl. – ‘buhok’• Pam, Ilk – ‘bu’ok’• Pgn – ‘buwek’3. Ing – ‘wood, tree’• Tag.Hil. War, Seb, Bkl, Pam. – ‘kahoy’• Ilk. – ‘kayo’


4. Ing – ‘unmarried woman’• Tag, Hil, Seb, Pam. – ‘dalaga’• Bkl, waray- ‘daraga’• Ilk – ‘balasang’ 5. Ing – ‘staircase, ladder’• Tag, War, seb. – hagdan• Bkl – hagyan• Ilk.- agdan• Pam. – eran

Ang Konsepto ng Baybayin

• Sa kasaysayan ng mundo, ang sinaunang kultura ay lumilikha ng kanilang lokal na anyo ng pagsulat bilang pamamaraan ng komunikasyon at panitikan gaya ng Sanskrit ng matandang India at hieroglyphics ng matandang Ehipto.

• Ang sinaunang Pilipino ay hindi naiba at sa panahong ito, ang uri ng pagsulat na nalikha ng mga lokal ay tinawag na baybayin na pinaniniwalaan na nagsimula noong ika-14 na siglo.

• Nang masakop ng España ang Pilipinas ay napatunayan na may sarili nang kultura ang mga katutubo. Pinatunayan ito ni Padre Pedro Chirino sa kanyang Relocacion de las Islas Filipinas (1604). Silibaryo ito na binubuo ng 17 simbolo na tatlo dito ay patinig (a, i, u) at 14 ay mga katinig:

Mula sa: http://weheartit.com/entry/group/23960377


http://weheartit.com/entry/group/23960377

• Nilalagyan ng(.)sa ibabaw kapag bibigkasing “be o bi”

• Sa ilalim naman kapag bibigkasing “bo o bu”. • Ang(+)sa tabi kapag nawawala ang bigkas na “a”

gaya ng • Ang // ang nagpapahayag ng tuldok.• Ang ginagamit na sulatan ay mga dahon at balat ng

kahoy at ang panulat naman ay matulis na bakal na tinatawag na sipol.


• Maituturing na regalo ng kultura at ng kasaysayan ang lenggwahe at paraan/sistema ng pagsusulat ng isang komunidad.

• Ngunit, sa pagdaan ng mga panahon, dahil sa kolonisasyon at globalisasyon, unti-unting nawawala ang mga pamanang ito at napapalitan ng kolonyal na kulturang popular.

• Kakaunti o halos wala nang gumagamit ng sarili nating paraan ng pagsusulat. Ang iba pa nga ay nagkakamali sa pagtawag nito at sinasabing ito ay “Alibata”.



• Ang salitang baybayin ay isang katagang pangkalahatan sa wikang Tagalog na tinutukoy ang lahat ng titik na ginagamit sa pagsulat ng isang wika.

• Ibig sabihin, isang “alpabeto” – subali't mas kahawig ito ng isang "syllabary" o palápantigan.

• Nakatala itong pangalan ng lumang sulat sa isa sa mga unang talasalitaang inilathala sa Pilipinas, ang Vocabulario de Lengua Tagala noong taong 1613.

• Ito'y mula sa ugat na “baybay” na nangangahulugang ispeling. Sa mga sulatin ng mga unang Espanyol, ang karaniwang tawag nila sa baybayin ay ang mga “titik o sulat ng mga Tagalog.”

• Ang tawag naman ng mga taga-Bisayas sa baybayin ay “sulat-Moro” dahil ito'y galing sa Maynila na naging daan para sa mga produkto ng mga mangangalakal na Muslim sa mga pulo na ngayon ay kilala sa pangalang Filipinas.

• Basahan ang tawag sa baybayin sa Bikol at guhit naman ang tawag nila sa mga titik.


• Isa ring pangalan ng baybayin ang alibata, na nilikha sa ika-20 dantaon lamang ni Paul Versoza, isang kasapi ng dating National Language Institute. Nagbigay paliwanag si Versoza sa kaniyang aklat na Pangbansang Titik nang Pilipinas noong 1939:

• "Noong 1921 umuwi ako galing sa Estados Unidos upang magbigay ng mga panayam pampubliko tungkol sa pilolohiyang Tagalog, kaligrapiya at lingguwistika. Ipinakilala ko ang salitang alibata, na lumitaw sa mga pahayagan at binanggit ng maraming manunulat sa kanilang mga sulatin. Aking nilikha ang salitang ito noong 1914 sa Manuscript Research Division ng New York Public Library batay sa pagkakahanay ng mga titik sa alpabetong Maguindanao (Moro) gaya ng sa Arabo: alif, ba, ta (alibata), tinanggal ang “f” upang maging lalong kaaya-aya sa pandinig."

•


Kasaysayan ng Wikang Pambansa

• A. Impluwensya ng Wikang Sanskrito• Ang Tagalog ay mayamang wika dahil sa

impluwensya ng wikang Sanskrito. • Ayon sa mga historyador, ang Pilipinas ay nasa

impluwensya ng India noong ika-10-12 siglo A.D batay sa mga linggwistikong ebidensyang ipinakita ng sinaunang matandang Malay at Java inskripsyon ng Sumatra (Ang apat Sri Vijayan inskripsyon ng Hilagang Sumatra at Isla ng Bangka s. 604-608 A.D 682-686) at Java (Harinjing Inskripsyon, s. 726 A.D 804).

Impluwensya ng Wikang Sanskrito

• Ayon sa ulat ng Surian ng Wikang Pambansa na may 3,200 salitang Malayo-Indonesian na nakapasok sa ating wika.

• Ang mga salitang ito ay isinasanskrito sa dahilang ang Malay Peninsula at ang Indonesian Arkipelago ay lunsaran ng mga salitang Sanskrito sa kanilang pagdayo sa Pilipinas.

• Samantala, wala namang maipakitang manuskrito ang mga historyador na magpapatunay sa impluwensya ng Sanskrito sa panitikang Pilipino.

• Ang mga pag-aaral ni Juan Francisco ay batay sa tema ng kuwentong bayan na kahalintulad ng mga kuwento ng Indian.


• Bihira kang makababasa ng kuwentong bayan sa Pilipinas na ang mga tauhan ay nakapagpapalit ng katauhan kung gugustuhin nila – mula tao sa hayop.

• Makikita ito sa kuwento ng isang kambing na nakapag-asawa ng isang magandang anak ng isang sultan; sa huli ay nagpalit-anyo at namuhay bilang lalaki sa piling ng kanyang asawa.

• Ang alamat ay isang anyo ng panitikan, na kahalintulad ng alamat ng mga Hindu.

• Ang alamat ng ilang-ilang at alamat ng mga kayumanggi ay may pagkakatulad sa tema ng alamat ng India.

• “Ang lahat ng patunay: talang historikal, artepakto, wika, at literatura – masasabing ang wikang Sanskrito ay nakapasok sa wikang Tagalog.”


Tagalog Sanskrito Tagalog Sanskritobinhi biji maharlika mahaddhikamula mula sutla sutrasanga anga lakan raksalikha lekha hari harisampaka gampaka bata vatsakasubha kusumbha dalaga darikalasona rasuna sinta cintapatola patala panday panditatalisay talisa budhi buddhilagundi nirgundi pari pujasuka sukra awa avahusa raya tiyaga tyagagansa hamsa sama visamakalapati paravata alipusta pariprataahas ahi dusta dustasawa sarpa lasa rasabisa visa alibugha parib-hagakalbo kulva karukhaan dukhamukha mukha dalita dhartakuba kubja balita varttadila lidha basa bhasapaa pada salita caritamutya mutya wika vakaasawa sva katha kathaate atta guro guruali ali diwa Jiuasakuna sakuna aga agatala tara guho guhobagyo vayu baha vahabanyaga vanijika halaga arghamahal maharha parusa parusa

Impluwensya ng Wikang Intsik

• Ang pagtalakay sa pinagmulan o istruktura ng wikang Tagalog ay hindi makukumpleto kung hindi pag-uusapan ang impluwensya ng wikang Intsik.

• Ayon sa Surian ng Wikang Pambansa na may 1,500 na salitang Intsik ang nakapasok sa wikang Tagalog at dahil dito marapat lamang na mabatid ng mga Pilipino kung papaano nakapasok ang mga salitang ito sa wikang pambansa.


• Sinasabi na may ugnayan ang Pilipinas at Tsina bago pa man dumating ang mga Kastila.

• Hindi nag-iisa si Beyer sa pagpapatunay sa impluwensya ng Tsina sa Pilipinas, nariyan sina: Sir Henry Yule, Henri Cordier, P. Pelliat, Friedrick Hirth, W.W Backhill, W.P Gorenevedt, Barthold Loufer, E.S Lane, Gabriel Tarrand, G.E Cordes, M.J Kram, G. Gerine, James Hornell at iba pa.

• Ayon sa mga historyador, nagsimulang dumayo sa Pilipinas ang mga Intsik noong 200 A.D.

• Ang mga Intsik ay kilalang mga negosyante na ang layunin sa pagpunta sa Pilipinas ay upang makipagkalakalan sa mga katutubo.

• Nagpunta sila gamit ang maliit na bangka na tinatawag na “junks” na may dalang mga bakal, porselana at mga paso, seda at binurdahang mga tela, kuwintas at mga alahas, tansong agong, kuliling at iba pang mga bagay na nagustuhan ng mga katutubo.


• Sa kalaunan ay nalinang ang pagkakaibigan at nagustuhan na ang lugar kung kaya ang ikalawang motibo nila ay manirahan, may ilan ay dinala ang kanilang pamilya at iba naman ay nakapag-asawa ng mga katutubo.

• Dahil sa ugnayang ito hindi lamang ekonomikong ugnayan ang pinaigting kundi maging ang kultura.

• Dahil sa impluwensya ng kulturang Intsik sa mga Pilipino, kung kaya napagyaman din ang wikang Tagalog sa pamamagitan ng asimilasyon ng kanilang mga salita-mababanggit din na ilan sa mga isla sa kapuluan ay nasa pangalang Intsik bago pa man dumating ang mga Kastila noong 1521.


• Mababasa sa mga dokumentong Cantonese na noong 982 A.D ilang katutubong mangangalakal ang bumisita sa Canton para makipagkalakalan.

• Sa panahong ding ito ang mga “junks” ng Tsina ay bumisita rin sa Ma-I (Mindoro), San hsu (Gitnang Visayas), Lin sung (Luzon), Pa-lao-yu (Palawan) at Pu-li-lu (Polillo).


• Sa simula, ang ugnayan ng Tsina sa Pilipinas ay para lamang sa kalakalan, ngunit di nagtagal ay nagustuhan na nilang manirahan sa bansa.

• Bilang ambag ay tinuruan nila ang mga katutubo na makipagkalakalan at maghanapbuhay.


• Nagsagawa ng pag-aaral si Arsenio Manuel sa impluwensiya ng wikang Intsik sa wikang Tagalog at nagbigay siya ng mahalagang impormasyon sa buong ugat o pinagmulan ng wikang Tagalog at Intsik.

• Ang Tsina ay malaking bansa na may magkakahalong wika, bagaman ang lahat ng mga wikang ito ay masasabing Intsik kahit hindi ipakita ang kanilang pagkakaiba.

• Ang mga wikang ito ay ang: “Hilagang Intsik” o “Mandarin” (gwo’ywu), “Cantonese”, “Fukienese” at “Wu”.


• Ang Cantonese ay sinasalita sa lungsod ng Canton at sa Timog-Silangan; ang Wu ay sinasalita naman sa Shanghai; at Fukienese-Nakka sa Hilaga at Silangang Canton. Ang Hilagang Intsik ay wika ng natitirang bahagi ng Tsina at sinasalita ng milyong-milyong tao.

• Samakatuwid, nang sinabi ni Manuel na may komong pinagmulan ang wikang Tagalog sa wikang Intsik, ito ay nangangahulugang lahat ng wika sa Tsina. Kung kaya, hindi nakapagtataka na may ilang salita na may iisang pantig sa wikang Tagalog.


• Nakita rin ni Paul Verzosa ang dalawang dosenang wikang Intsik sa wikang Tagalog. Matutukoy ang impluwensiya ng Intsik sa wikang Tagalog sa pamamagitan ng pag-aaral sa mga salitang Tagalog na may inuulit na ugat. Ilang halimbawa nito ay:Tagalog Intsik

tuktok tokkutkot khutlamlam lampipi pipukpokphoksaksak shaksipsip sip


Impluwensya ng Malay

• Nagkaisa ang mga Pilipinong historyador na ang wikang Tagalog ay nakakahalintulad sa wikang Malay.

• Bagaman, tutol si Paul Verzosa sa kaisipang ito. Ang sabi niya ay tanging katibayan sa ideyang ito ay ang katotohanan na huling banyagang dumating sa Pilipinas ay ang mga Malay na dala-dala ang kanilang sibilisasyon at kultura.

• Ipinakita ng mga historyador ang pagkakatulad at pagkakalapit ng wikang Tagalog at wikang Malay.

• Ang matibay na argumento ni Verzosa ay ang pilosopikal na katotohanan na ang bunga ay hindi gaanong katindi kaysa sa sanhi.

• Sinabi niya na ang wikang Tagalog ay higit na dakila kaysa wikang Malay, at ang huli ay hindi nagsanga lamang sa una. Pinatunayan niya ito sa pagbibigay ng mga dahilan:


• Positibong pagpapakita ng mga pananaliksik na higit na mayaman ang wikang Tagalog, perpekto sa ritmo at organikong istruktura kaysa wikang Malay.

• Kung ihahambing, mahinang wika ang Malay na may kakulangan sa mga mahahalagang panlapi.

• Higit na mahusay ang mga panitikang Tagalog.• Ang wikang Tagalog ay simple ngunit perpektong silibaryo o alibata gaya

ng taguri ng mga Latino. Ang mga letra ng wikang Malay ay mula sa mga Arabo.

• Walang makitang patunay ang mga historyador ng anumang silibaryong Malay o alibata o anumang alpabeto na tipikal na Malay.

• Walang anumang nakasulat na mga panitikan o grapikong simbolo ang mga Malay upang magpahayag kumpara sa wikang Tagalog na nagtataglay ng mga letra na may pagkakatulad sa sinaunang Hebreo, Sanskrito, Ethiopian, at Ehipto.


• Sa gitna ng kontrobersyang ito, nakatitiyak na ang mga Malay ay nag-ambag din sa wikang Tagalog.

• Katunayan, may mga listahan ng mga salitang Malay na ginagamit ng Tagalog, inilabas ito ni Pampilo D. Catacataca, na noon ay tagapangulo ng pananaliksik at pagsasalin ng Surian ng Wikang Pambansa. Narito ang ilan sa mga salita:



abo dahon itim patayagiw dalaga lamok payongama dingding langit pinggananak gutom lasa sakaybahay hangin layag suntokbasa hari lugi sulatbato ilaw mata taasbayani ina panday tamis

• Bihirang marinig o mabasa na may mga salitang Arabo sa ating wika.

• Magtataka tayo kung bakit ang Arabia na napakalayo sa ating bansa ay nakapag-ambag sa ating wikang pambansa.

• Sinasabi na isa sa mga katangian ng tao ay ang pagiging lagalag at kapag ang isang tao ay lumipat at dumayo, bitbit niya ang kanyang wika.

• Kilala ang mga Arabo sa pagiging lagalag at adbenturero; dahil sa katangiang ito kumalat sila sa iba’t ibang bahagi ng mundo.

Impluwensya ng mga Arabo

• Nagtatag sila ng kolonya ng pangangalakal sa Canton noong ika-3 at ika-9 na siglo. Ang kanilang mga sasakyang pandagat ay makikita sa pantalan ng Kedah ng Malay Peninsula, Java, Sumatra, at Moluccas.

• Nabanggit ni Raymund Geler, sa pagbisita ng sinaunang Saban Arab sa Tsina ay nakarating ang mga ito sa mga lugar sa Pilipinas gaya ng Paragua (Palawan), Mindanao, Calamianes, Visayas, Mindoro, at Luzon.


• Noong 1280, isang lungsod ng Malay ang natuklasan ng isang takas mula sa Sri-Vishaya at naging sentro ng impluwensyang Muslim at sa kalaunan ay naging kabisera ng Imperyo ng Malacca, tagapagmana ng Imperyo ng Madjapahit.

• Ayon sa talaan ng kasaysayan ng mga Moro na tinatawag na Tarsilas, nagsimulang makilala ang Islam sa Pilipinas noong ika-13 siglo sa pamamagitan ng isang Arabong Misyonaryo na si Sharif Makhdum na lumapag sa Sulu.

• Ipinagawa niya ang unang Masjid sa Pilipinas sa Tubig-Indangan, Pulo ng Simunol, Lalawigan ng Tawi-Tawi.

• Si Makhdum ay namatay sa Pulo ng Sibuto, Lalawigan ng Tawi-Tawi.


• Makalipas ang sampung taon, noong 1390, sinakop ni Raha Baginda, isang prinsipe ng Menantabaw, Sumatra, kasama ang kanyang armada ang Sulu.

• Nagapi nila ang mga katutubo sa paggamit ng kanyang mga sundalo ng mga armas, ang kauna-unahang armas na ginamit sa Pilipinas.

• Samantala, ang anak na babae ni Raha Baginda na si Prinsesa Paramisuli ay ikinasal kay Abu Bakr, isang mohammed na lider mula Palembang, Sumatra.

• Nang mamatay si Baginda, itinatag ni Abu Bakr ang sultanato ng Sulu at itinalaga ang sarili bilang sultan.

•


• Sinunod niya ang kanyang pamahalaan sa sultanato ng Arabia at itinuring ang sarili na isang kalipa.

• Ang mga batas na kanyang ipinatupad ay batay sa batas ng Koran, minodipika upang umayon sa tradisyon at paniniwala ng mga katutubo.

• Tumagal ang kanyang panunungkulan ng 30 taon, at inilarawan ito nang may lugod at pag-unlad.


• Pagkatapos maitatag ang Islam sa Sulu, ang mga Muslim ay naglakbay patungong Mindanao sa pamumuno ni Sharif Kabungsuwan, isang lider na muslim ng Jahore.

• Siya ay lumapag sa Maguindanao (Cotabato) sa taong 1475 at pagkatapos ay pinakasalan niya si Putri Tunina.

• Sila rin ang kauna-unahang Sultan at Sultana sa Maguindanao.• Dahil naging daluyan ang Sulu at Mindanao, itinanim ng mga

Muslim ang bagong pananampalatayang Islam sa Visayas hanggang Hilagang isla ng kapuluan at naitanim din ito sa Mindoro, Batangas at look ng Maynila.

• Ang Maynila ay naging kaharian ng mga Muslim sa ilalim ni Raha soliman, isang Pilipinong haring Muslim noong 1571. Ang Tondo ay isa pang kaharian ng mga Muslim sa ilalim ni Lakan-dula.


• Matapos ang sinaunang ugnayan ng Pilipinas sa mga Arabo, masasabi kung gayon na ang pambansang wika ay naimpluwensyahan nang malaki sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan.

• Lagi na lamang sapilitang pinapagamit ng mga mananakop ang kanilang wika bilang simbolo ng dominasyon at paghahari.

• Samakatuwid, ang wika ng komunikasyon ay wika ng mananakop.

• Ang tala ng paglalakbay na ito ay nagpapatunay kung paano ang wikang Tagalog ay naimpluwensyahan ng mga Arabo.

• Narito ang ilan sa mga salitang Arabong nakapasok sa pambansang wika:


• akma• agimat• agnas• alam• alamat• ani• apyan• asal• bakas• bikig• kalan

• panaw• salamat• salawal• silid• siyasat• tibay• wisik• yuko

•katam•dalamhati•dawit•ginhawa•halak•hamak•hasik•hirang•hukom•hudyat•lagnat•luwat•paham


Ikalawang Yugto: Impluwensiya ng

Kastila, Amerikano, at Hapon

• May mga pananaliksik at pagsisiyasat sa mga nasusulat na panitikan at kasaysayan na nagpapatunay na mayroon nang mga dokumento o kasulatan tungkol sa Tagalog (o maging sa iba pang wika ng Pilipinas).

• Nang mapagtibay ng batas sa Wikang Pambansa na Tagalog ang gawing batayan, dumagsa ang mga tanong tungkol dito.

• Bagaman, napagpasyahan na ang Tagalog ang maging batayan ng Wikang Pambansa, ay marami pa rin ang hindi lubusang nasunod sa kabila ng kaliwa’t kanang pagpapalawak, pagpapalaganap at pagpapaunlad dito gaya ng mga pagpapalimbag ng mga lathalain at babasahin, paggamit nito sa mga miting pampolitika at sa transaksyong pampamahalaan bilang opisyal na wika. Gayundin, itinuturo ito ng mga guro sa buong bansa.

• Sinimulang itatag ng pamahalaan ang Surian ng Wikang Pambansa (Institute of National Language) at itinakda rin ang Kawanihan ng Paaralang Bayan upang tumulong sa pagpapalawak at pagpapaunlad dito. At kahit na nga tinangkilik ang pagpapalaganap nito ay masasabing matamlay pa rin ang ang paglaganap ng wika sa buong bansa dahil sa mga sumusunod:– May mga manunulat at dalubwika pa rin ang nagpupumilit sa

kaalamang laban sa paniniwala ng nakararami. (Purista)– May mga siyentipikong dalubwika ang nagpupumilit na ipagamit

ang kanilang nilikhang mga bagong salita gayong hindi naman ito nauunawaan o tinatanggap ng nakararami.

– Maraming Pilipino ang hindi tumangkilik sa sariling wika dahil sa kaisipang kolonyal.

– Dahil na rin sa rehiyonalismong nangingibabaw sa damdamin ng ilang Pilipino

Balakid sa Wika noong Panahon ng Kastila

• Nang dumating Ferdinand Magellan (1521) at di naglaon ay sinundan ni Miguel Lopez de Legazpi noong 1565, napag-alaman ng mga Kastila na ang mga Pilipino ay pinagwatak-watak ng maraming wika.

• Kung kaya naging isa sa kanilang layunin ng pananakop ay magkalat ng paniniwala at simulaing Kristiyano. Lalong lumaganap ang pananakop na espiritwal nang dumating ang maraming prayle sa bansa.

• Ang pananakop ng Espanya ay masasabing tagumpay sa relihiyon. Itinuro nila sa mga Indio ang Ebanghelyo at simulaing Kristiyano.

• At upang higit na paigtingin ang kanilang kapangyarihan ay nagpadala ang Hari ng Espanya ng mga prayle ng sumunod pang taon.

• Sa katunayan nga, ang pahatid-sabi kay Gob. Tello noong Mayo 25, 1596, na nagbabalitang ang hari ay nagpadala ng 154 prayle noong 1594 at 110 noong 1596 upang isakatuparan ang pagtuturo ng relihiyong Kristiyano.

• Kalakip din ng nasabing kautusan ang pag-atas sa mga prayle na mag-aral ng mga wikain sa bansa.


• Ngunit, hindi lahat ng wika ay alam ng mga prayle at tulad din ng hinggil sa Tagalog, ang karamihan sa mga prayle ay nakasumpong din ng mga balakid sa mga pag-aaral ng mga di litaw na wika.

• Kung gayon, hindi lahat sa kanila ay nag-aral ng Tagalog, at ang ilan sa kanila ay nag-aral ng mga iba pang wika.

• Ayon sa kasulatan noong 1618 na malawak na ang paggamit ng Tagalog at ito ang wikang nauunawaan kahit saan (di lamang mga katutubo ng isla ng Luzon), pinasimulang itayo ang konseho noong bahagi ng ikalabimpitong dantaon upang lutasin ang nakitang suliranin sa wika.


• Sa ulat na ginawa ni Juan de la Concepcion tungkol sa konseho, sinabi niya na gumawa ang konseho ng isang komite na magsasasalin ng katesismo sa katutubong wika.

• Bagaman, ikinatuwa ito ng mga pari ang mga katutubong wika ay nagbunga rin ito ng higit pang suliranin.

• Nakita sa pag-aaral na ang wika ay hindi sapat sa pagtuturo, pagpapaunlad, at pagpapalawak sa simulain at paniniwalang Kristiyano, kaya ipinasya ng Hari ng Espanya na ang mga prayle ay magturo ng Kastila sa mga Indio.


• Tunay na hindi kayang maipaliwanag kung paano ipinag-utos ng Hari ng Espanya na pagsabayin ang pag-aaral ng mga wika at pagtuturo ng Kastila sa mga katutubo.

• Kung kaya, ang patakarang ito ay nabansot dahil na rin sa mabagal na komunikasyon kasama pa ng maraming sumbong ng mga katutubo sa Espanya.

• Nagresulta ito ng di-pagkakaunawaan ng mahigit sa 300 taon at ang pagbabago sa pamahalaan at edukasyon ay tuluyang di naisakatuparan.


• Sa kabila ng mga atas sa pagtuturo ng Kastila sa mga katutubo ay sinasabing ang mga prayle mismo ang sagabal sa pagpapatupad nito.

• Sila ang laging naghihigpit sa edukasyon. Hindi rin nasunod ang kautusan noong 1893 na nagtatakda na ang mga prayleng lokal ay maging tagamasid na ex-officio sa mga paaralan.

• Kung kaya, halos lahat ng mga kautusang nagmula sa Espanya na nagtatakda sa pagtuturo ng Kastila ay kanilang pinigil. Sa pagsusuri ay may pailalim na dahilan dito: – 1) ibig ng mga prayle na mapanatili sa kanilang kamay ang

kapangyarihan nila sa mga tao at upang umasa rin ang pamahalaan sa kanila;

– 2) ayaw nilang maungusan sa talino ng mga katutubo kapag natuto silang mag-Kastila;

– 3) natatakot silang magkaisa ang mga katutubo at mag-alsa laban sa kanila kung may iisang wika silang sinasalita.


Dagdag na Suliranin sa Panahon ng mga Amerikano

• Ang pagdating ng mga Amerikano sa Pilipinas ay lalo pang nakadagdag sa suliranin sa wika.

• Dumating sila noong Agosto 13, 1898 sa lungsod ng Maynila. • Na sinundan ng pagbubukas ng mga paaralang-bayan. Hulyo 1,

1900 nagsimulang pumasok ang may 100,000 mag-aaral sa panimulang paaralan na itinayo ng hukbo.

• Ang mga guro ay pawang mga kawal na itinalaga ng Gobernador Militar.

• Ginamit pa rin ang mga saligang-aklat na nasusulat sa Kastila at dahil wala silang alam sa mga wika sa Pilipinas, kinailangan nilang malunasan ang suliraning ito.


• Itinatag ni Pangulong McKinley ang isang lupong tagapagsiyasat na pinamunuan ni Jacob Gould Schurman.

• Marso 4, 1899 nang dumating ang lupong Schurman sa Maynila at pinasimulan ang gawain sa paglilikom ng mga datos nahihinggil sa Pilipinas.

• Matapos maisagawa ang unang ulat noong Nobyembre 2, 1899 ay bumalik ang lupon sa Washington.

• Nakapaloob sa ulat ang mga tiyak na impormasyon tungkol sa pananakop ng mga Kastila.

• Matapos nito ay muling bumuo ng ikalawang lupon ang Pangulong McKinley na ang layunin ay pagtatatag ng pamahalaang sibil sa bansa.

• Pinanguluhan ito ni William H. Taft noong Hunyo 3, 1900. Pinasimulan nila ang gawaing may kaugnayan sa pagpapalawak ng pamamaraan ng edukasyong pinasimulan ng hukbong militar.

• Isinaalang-alang ng lupon ang panimulang edukasyong walang bayad para sa lahat at ito’y maging angkop sa mga tungkulin ng mga tao sa pagiging mayaman at sa pagkakaroon ng karaniwang hanapbuhay.

• Ipinapalagay nila na ang dami ng wika ay pangunahing sagabal sa pag-unlad ng bansa lalo na sa komunikasyon, kung kaya itinuro nila ang wikang Ingles.


• Sa panahong ito ay idinagdag ang wikang Ingles sa Kastila bilang wikang opisyal.

• Ginamit ang Ingles sa pagtuturo kahit na hindi ito ang layunin ng Pangulong McKinley, ito ay ipinasya lamang ng Lupong Taft (Taft Commission) na naniniwalang maisasaayos lamang ang mga bagay sa Pilipinas sa pamamagitan ng bagong wikang Ingles.

• Ipinaliwanag ni Taft na ang kapasyahang gamitin ang Ingles sa pagtuturo at sa pamahalaan ay batay na rin sa pagpapasya ng mga Pilipino.

• Hindi linggid sa kaalaman ng marami na ang wikang Kastila ay siyang alam lamang gamitin ng mga hukom, abogado, at iba pang kawani sa ating husgado noon.

• Kung kaya isang batas ang pinagtibay na magamit ang Wikang kastila ng mga kawani hanggang Enero 1, 1906. At ang paglilipat mula sa Kastila sa Ingles ay banayad na isinagawa.


• Ang pag-unlad at paglaganap ng Ingles sa pagtuturo ay naging madali.

• Kung kaya, ang Kastila ay unti-unti nang nawala. Nahilig ang mga Pilipino sa Ingles sa pagdaan pa ng maraming taon.

• Sa ganitong kalagayan, dumami rin ang umayon at nagtanggol sa Ingles na ito ay maging wikang opisyal at gamitin sa pagkakaroon ng wikang pambansa.

• Ang pagpapahalaga sa Ingles ay napatunayan sa pagkakasulat ng ating Saligang-Batas noong 1935.

• Kahit na nga sinimulan ang paggamit ng Ingles may ilang pangkat pa rin ang nagkaroon ng hilig sa wikang Pilipino. Kahit na nga may iba’t ibang layunin ito gaya ng politika at siyentipikong pag-aaral.


• Isa sa nagkaroon ng hilig sa mga wikang Pilipino ay si David J. Doherty. Inilathala niya ang artikulo ukol sa Tagalog noong Disyembre, 1902, nakapaloob sa artikulong ito ang magandang kapalarang naghihintay sa paglaganap ng Tagalog sa buong bansa.

• Bago pa dumating sa Pilipinas ay matagal na siyang nag-aral at nagsaliksik sa ating wika. Sa kanyang pag-aaral ay nabuo niya ang sumunod na kongklusyon: 1) maaaring pagsama-samahin ang mga wika sa bansa sapagkat:


• … hindi lamang isang dantaon o mahigit pa ang kailangan bago magiging bernakular ang Ingles

sapagkat ito ay hindi wika sa tahanan. Kaya lumilitaw na ang kailangang

pagyamanin ay ang wikang Pilipino sa pamamagitan ng pagsasama sa pitong

wika upang maging panlahat.


• Pinaniniwalaang 50% o mahigit pa ang mga salitang magkakahalintulad, at ang balarila ng lahat ay iisa, inisip niya na ang pagsasama-sama sa mga wika ay maaaring magawa sa pamamagitan ng pagsulat ng pinagsamang talasalitaan, at ang mga manunulat ay dapat sumulat sa panitikan na ang gagamitin ay ito.

• Kaya ginanyak niya si Lope K. Santos na magtatag ng Akademyang Pilipino (Filipino Academy);

• 2) ang pagpapagamit ng wikang dayuhan sa mga Pilipino ay walang katarungan gaya ng tinuran ni Schurman;

• 3) magagawa lamang ito kung gaganyakin ang mga guro at iba pang kawani ng pamahalaan na mag-aral ng katutubong wika at magsalin ng mabubuting aklat at ipaabot ito sa mga tao.


• Kung si Doherty ay pabor sa pagsasama-sama ng mga wika, iba naman ang gusto ni Frank R. Blake, isang dalubwika, na maaaring gawing batayan o saligan ang Tagalog sa pagbuo ng wikang pambansa.

• Samantala, si C. Everett Conant, isang dalubwika at dating naninirahan sa Pilipinas ay sumang-ayon na ang Ingles ang maging gamit sa pagtuturo at sa komunikasyon, bagamat hindi niya inisip na ipalit ito sa mga katutubong wika sa mga tahanan ng mga Pilipino.

• Taong 1924, sa artikulo ni N.M. Saleeby, The Language of Education in the Philippines Islands ay tinalakay ang pangangailangan ng isang wikang pambansang dapat maging isang bernakular.

• Ayon sa kanya, ang wikang Pilipinong maaaring lumagay dito ay ang wikang Tagalog na sinag-ayunan din ni Dr. Blake.


• Sa dalawampung taon o mahigit pang pananakop ng Amerika ay wala namang negatibong reaksyon sa mga Pilipino ukol sa palatuntunan ng wikang Ingles.

• Subalit habang tumatagal, ang mga Pilipino ay nagigising sa matagal na pagkakatulog tungkol sa wikang pambansa.

• Noong Hunyo 26, 1902, ang El Renacimiento ay nag-ulat ng Sociedad de Escritos de Tagalog.

• Ang mga pahayagang Pilipino sa mga unang araw ng pananakop ng Amerika ay nakalathala sa Kastila at Tagalog. Ang karamihan sa mga kagawad ng El Renacimiento ay nagkaroon ng mataimtim na pagnanasa sa bernakular bilang wikang pambansa.


• Ang ideya sa bernakular bilang wikang panlahat ay patuloy na kumalat.

• Tinalakay sa Pambansang Kapulungan (Philippine Assembly) ang panukalang batas bilang 148 na nagtatadhana sa pagtuturo ng katutubong diyalekto sa mga paaralang bayan.

• Subalit ang batas ay hindi pinagtibay. Nagpasok ng panukalang batas si Hukom Norberto Romualdez sa Philippine Commission noong 1908 sa pagtatayo ng surian ng mga wika sa Pilipinas at nag-uutos din para sa pagsasanay ng mga guro sa paaralang bayan.

• Ang panukalang batas ay hindi rin pinagtibay. Makikita na bagaman hindi napagtibay ang dalawang panukalang batas ay naroroon pa rin ang pagnanasa ng mga Pilipino na magkaroon ng wikang panlahat na batay sa bernakular.


• Naglathala si Eusebio T. Daluz, kalihim ng Akademya ng Wikang Pilipino noong 1915 ng Filipino-English Vocabulary na inilaan sa pagtulong sa pagkakaroon ng panlahat na wikang Pilipino.

• Ang Akademya ng Wikang Pilipino ay itinatag noong Abril 12, 1909 na ang gawain ay magsaliksik tungkol sa wika. Pinakamahalagang natalakay nito ay tungkol sa alpabetong Pilipino.

• Itinatag noong 1918 ang Sanghiran San Binisaya (Academy of the Leyte-Samar Bisayan Dialect) na ang pangulo ay si Norberto Romualdez, isang Bisayang may masidhing pagtatangkilik sa Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa.

• Noong 1928, ang Philippine Collegian (pahayagan ng U.P) ay unang naglathala ng kolum sa Tagalog.


• Noong 1934 ang Kumbensyon Konstitusyunal ay nagpulong upang balangkasin ang Saligang-Batas, hindi lamang para sa Pamahalaang Komonwelt, kundi maging sa Republika ng Pilipinas, ay tinalakay ang tungkol sa wikang pambansa.

• Itinatag ang isang lupon para sa Wikang Opisyal upang pag-aralan ang tungkol sa wikang pambansa.

• Nang unang magpulong ang Unang Pambansang Kapulungan (First National Assembly) ay masigasig na nakipagtalakayan si Pangulong Manuel L. Quezon sa pagkakaroon ng wikang pambansa.

• Iminungkahi niya na dapat magtatag ng Surian ng Wikang Pambansa upang pag-aralan ang suliranin sa wikang pambansa.


• Ang punong ahensyang nanguna sa paglinang ng isang pambansang wika ay ang SWP (Institute of National Language), na itinatag sa pamamagitan ng Batas Komonwelt 184 noong Nobyembre 19, 1936.

• Narito ang mga kasapi:• Jaime C. de Veyra - Bisaya Samar- Leyte – Tagapangulo• Hadji Buto - Moro - Kagawad• Santiago A. Fonacier – Ilokano - Kagawad• Casimiro Perfecto – Bicol - Kagawad• Felix B. Salas – Hiligaynon - Kagawad • Cecilio Lopez - Tagalog - Kalihim• Isidro Abad - Bisaya Cebu - Kagawad• Zoilo Hilario – Kapangpangan - Kagawad• Jose Zulueta – Pangasinan - Kagawad• Lope K. Santos – Tagalog - Kagawad•


• Layunin ng pangkat na gumawa ng isang deskriptibo at komparatibong sarbey sa isa sa pangunahing wika sa Pilipinas at mula dito ay pipiliin ang pagbabatayan ng wikang pambansa.

• Makalipas ang sampung buwan, napili nila ang Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa.


Nang Dumating ang Hapon

• Matapos masakop ang Maynila, itinatag ng mga Hapon ang Japanese Military Administration noong Enero 3, 1942. Ito ay pinamumunuan ni Hen. Masaharu Homma bilang Direktor Heneral.

• Hinirang ng mga Hapon si Jorge B. Vargas bilang pangulo ng Philippine Executive Commission noong Enero 23, 1942. Itinatag ng mga Hapon ang Central Administrative Organization (CAO) bilang kapalit ng pamahalaan.

• Nang ang Pilipinas ay masakop ng Hapon noong Enero 1942 pinahintulutan ng Hapon na ang pambansang pamahalaan ay hawakan ng Pilipino bagamat ito ay nasa pamamatnubay ng batas militar.

• Pinagsikapan nilang mapalaya ang mga Pilipino sa mga Amerikano at burahin ang lahat ng impluwensiya ng mga Anglo-Amerikano.

• Nagtaguyod sila ng simulaing “Co-Prosperity Sphere for Greater East Asia” para malasap raw ang sariling kaunlaran at kultura sapagkat ang “Asya ay para sa mga Asyano” at ang “Pilipinas ay para sa mga Pilipino”.


• Hunyo 24, 1942 ay ipinalabas ang Ordinansa Militar blg.13 na nagsasaad na Niponggo at Tagalog ang mga opisyal na wika.

• Sa panahong sding ito ay naitatag ang ang KALIBAPI (Kapisanan ng Paglilingkod sa Bagong Lipunan) na may layuning mapabuti ang edukasyon at moral na rehenerasyon at mapaunlad ang kabuhayan sa Pilipinas.

• Si Benigno Aquino ang nagsilbing direktor nito. Ang pangunahing proyekto ay palaganapin ang wikang Pilipino sa buong kapuluan sa tulong ng Surian ng Wikang Pambansa (SWP).

• Noong Oktubre 14, 1942 muling binuhay ang Wikang Pambansa.• Samantala, nagpalabas si Masao Tanaka ng mga lathalaing impormatibo

upang sagutin ang mga katanungan ng publiko tungkol sa usapin ng Wikang Pambansa.

• Si Jose Panganiban ang nagturo ng Tagalog sa mga Hapon at di Tagalog.


Mga Batas hinggil sa Pagsulong ng ating Wikang Pambansa

• 1935 Sa Saligang Batas ng Pilipinas, nagtadhana ng tungkol sa wikang pambansa: “… ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika.” (Sek. 3, Art. XIV)

• 1936 (Nobyembre 13) - Pinagtibay ng Kongreso ang Batas Komonwelt Bilang 184 na lumikha ng Surian ng Wikang Pambansa na naatasang gumawa ng pag-aaral ng mga katutubong wika at pumili ng isa na magiging batayan ng wikang pambansa.

• 1937 (Disyembre 30) - Sa pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 ng Pangulong Quezon, ang Wikang Pambansa ay ibabatay sa Tagalog.


• 1940 (Abril1) - Ipinalabas ang Kautusang Tagapagpaganap blg. 263 na nagtadhana ng paglilimbag ng isang balarila at isang diksyonaryo sa Wikang Pambansa. Ipinahayag pa ring ituturo ang wikang pambansa sa mga paaralan sa buong Pilipinas na nagsimula noong Hunyo 19, 1940.

• 1940 (Hunyo 7) - Pinagtibay ng Batas-Komonwelt Blg. 570 na nagtadhana na simula sa Hulyo 4, 1946. Ang Wikang Pambansa ay isa sa mga opisyal na wika ng bansa.

• 1954 (Marso26) - Nagpalabas ng isang kautusan ang Pangulong Ramon Magsaysay sa taunang pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa mula sa Marso 29 - Abril 4. Subalit ang petsa ng pagdiriwang ay inilipat sa Agosto 13-19 tuwing taon.



• 1959 (Agosto 13) - Tinawag na Pilipino ang Wikang Pambansa nang lagdaan ni Kalihim Jose Romero ng Kagawaran ng Edukasyon ang Kautusang Blg 7. Ayon sa kautusang ito, kaylaman at tutukuyin ang pambansang wika ay Pilipino ang gagamitin.

• 1967 (Oktubre 24) - Nilagdaan ni Pangulong Marcos ang isang kautusang nagtatadhana na ang lahat ng mga gusali at mga tanggapan ng pamahalaan ay pangalanan sa Pilipino.

• 1968 (Marso) - Ipinalabas ni Kalihim Tagapagpaganap, Rafael Salas, ang isang kautusan na ang lahat ng pamuhatan ng liham ng mga kagawaran, tanggapan at mga sangay nito ay maisulat sa Pilipino.


• 1973 (Agosto 7) - Nilikha ng Pambansang Lupon ng Edukasyon ang resolusyong nagsasaad na gagamiting midyum ng pagtuturo mula sa antas elementarya hanggang tersyarya sa lahat ng paaralang pambayan o pribado at pasisimula sa taong panuruan 1974--75.

• • 1974 (Hunyo 19) - Nilagdaan ni Kalihim Juan Manuel

ng Kagawaran ng Edukasyon at Kultura ang Kautusang Pangkagawaran Blg.25 para sa pagpapatupad ng edukasyong bilingwal sa lahat ng kolehiyo at pamantasan.


• Artikulo XIV - Wika• Sek. 6 - Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay

Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na Wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika. Alinsunod sa mga tadhana ng Batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin ang Pamahalaan upang ibunsad at paspasang itaguyod ang paggamit ng Pilipinas bilang midyum na opisyal na Komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-edukasyon.


• Sek. 7 - Ukol sa mga layunin ng Komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at , hanggat walang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga wikang panrehiyon ay pantulong ng mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbi na pantulong sa mga wikang panturo roon. Dapat itaguyod ng kusa at opsyonal ang Kastila ng Arabic.


• Sek. 8 - Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabic at Kastila.


• Sek. 9 - Dapat magtatag ag Kongreso ng isang Komisyon ng Wikang Pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng iba’t ibang mga rehiyon at mga disiplina na magsasagawa, mag-uugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at iba pang mga wika para sa kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap at pagpapanitili.


• 1988 (Agosto 25) - Ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335 ay ipinalabas at nilagdaan ni Pangulong Corazon Aquino na nagtatadhana ng paglikha ng Komisyong Pangwika na siyang magpapatuloy ng pag-aaral ng Filipino. Gayon din, pinagtibay ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng pagtuturo sa mga paaralan sa mga piling asignatura.

• 1987 (Marso 12) - Order Pangkagawaran Blg. 22, s. 1987 na ipinalabas ni Kalihim Lourdes R. Quisimbing na tumutukoy sa paggamit ng katagang “Filipino” sa Pagtukoy sa Wikang Pambansa ng Pilipinas.


• 1987 (Agosto 6)- Kautusang Pangkagawaran Blg. 81, s. 1987 ay ipinalabas ni Kalihim Lourdes R. Quisimbing ang atas ukol sa “Ang Alpabeto at Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino”, kalakip ng Kautusang Pangkagarawan Blg. 81, s. 1987

• 1995 (Nob. 22) – Nilagdaan ng Tagapangulo Ponciano B.P. Pineda et al. ang Kapasyahan Blg. 1-95, kapasyahang humihiling sa Technical Panel on Humanities, Social Sciences and Communication Education ng CHED, na muling isaalang-alang, at rebisahin ang itinakdang academic units para sa Wikang Filipino sa General Education Curriculum


• 1997 (Hulyo15) - Proklamasyon Blg. 1041, nagpapahayag ng taunang pagdiriwang tuwing Agosto 1-31 Bilang Buwan ng Wikang Pambansa na nilagdaan nina Pangulong Fidel V. Ramos at Kalihim Tagapagpaganap Ruben D. Torres.


Documents

kasaysayan ng wikang pambansa1.ppt