agenda maa – apr – mei 2011

Colofon: Eindredactie: Marieke Debeuckelaere Redactie: Luc Vanackere, Marieke Debeuckelaere Vormgeving: coming-soon.be Druk: Stevens Print Oplage: 3000 exemplaren. De agenda is een uitgave van het Kasteel van Gaasbeek, Kasteelstraat 40, B-1750 Gaasbeek, 02 531 01 30 – V.U. Luc Vanackere.

Nu het park van Gaasbeek zich stilaan in len-tegroen hult, zwaaien ook onze poorten weer open voor een rijk gevuld kasteelseizoen.Een van de hoogtepunten daarin wordt beslist de ambitieuze najaarstentoonstelling Sleeping Beauties, waarin het kasteel als metafoor en decor zal fungeren voor een kunstparcours dat speelt met verstilling, (dag)droom en slaap.

Hedendaagse kunst vormt trouwens een es-sentieel onderdeel van ons omgaan met erf-goed. Wij houden niet zo van de vigerende visie op erfgoedplekken als oorden waar vooral wordt teruggekeken naar wat ooit was. Trouw aan onze ‘huispolitiek’, die het kasteel niet en-kel als historisch huis maar eveneens als kunst-museum wil profileren, presenteren we u in het voorjaar de tentoonstelling Schatzkammer: een ruim overzicht met recent werk van Jan De Vliegher. Zijn schilderijen vonden de laatste jaren hun weg naar grote collecties in binnen- en buitenland. Zij getuigen van een virtuoze techniek en een extreem verfijnd kleur gevoel. De Vliegher laat zich vaak inspireren door paleis interieurs en kunstcollecties. Hij schildert vaak monumentale doeken waarin de realiteit weliswaar als een soort echo of alibi aanwe-zig is, maar die tegelijkertijd abstraherende explosies van kleur en licht vormen. Wij zijn erg benieuwd hoe dit werk zich in onze ruimtes zal gedragen!

Traditioneel vormt Erfgoeddag een van de hoogdagen binnen onze werking. Dit feeste-lijke moment valt dit jaar wat ironisch op 1 mei, en heeft als thema Armoe troef. Wij nodigden hiervoor een aantal eminente sprekers uit en voorzien bezoekers doorlopend van culinaria die bedrieglijk armoedige namen dragen …

Verder mag ik hier met enige trots vermel-den dat een nieuw initiatief van onze educa-tieve dienst, de productie van een audiogids door en voor mensen met een beperking, onlangs door het Elia-Fonds van de Koning Boudewijnstichting geselecteerd werd. Meer hierover in onze volgende nieuwsbrief ...

En zoals u wellicht al uit de media vernam, sluit het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten van Antwerpen voor een langere periode zijn deuren wegens grootscheepse renovatie-werken. Wij zijn onze Antwerpse collega’s erg dankbaar voor hun bereidheid om ons gedu-rende die tijd een aantal interessante negen-tiende-eeuwse werken in bruikleen te geven, waarmee wij een typisch ‘salon’ kunnen evoce-ren in een van onze kasteelkamers. Het zal u, wanneer u ons bezoekt, meteen ook opvallen dat onze collectie met een aantal recente aan-kopen verrijkt werd.

Luc Vanackere Directeur

VoorwoordBeste lezer,

VolwassenenLiefhebbers van rondleidingen met gids kun-nen elke eerste zondag van de maand om 11u aansluiten bij een professionele gids.

» zondag 3 april, 1 mei, 5 juni, 3 juli, 7 augus-tus, 4 september, 2 oktober, 6 november, telkens van 11u tot ca. 12.30u. Tickets: € 7, reductie- en groepstarief € 5, -26 jaar: € 1, gratis voor kinderen -7 jaar. Reservering vereist: T. 02 531 01 30 of kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be

KidsKom met het hele gezin naar het droomkas-teel van Marie, de laatste bewoonster van het Kasteel van Gaasbeek. Zij richtte dit stekje in zoals het er in de middeleeuwen uitzag. Ze hield ervan zich te verkleden en te paraderen in dit decor. Wil jij ook graag eens een echte rid-der of prinses zijn? Vind je het fijn om samen met je ouders of grootouders op stap te gaan? Dan is deze familienamiddag beslist iets voor jou! Papa, mama, grootouder, kind en klein-kind worden uitgenodigd om samen een eigen droomkasteel te bouwen. Tijdens het bezoek krijg je de kans om over je eigen burcht te fan-taseren. Stap voor stap probeer je met gebun-delde krachten deze droom waar te maken. Het resultaat mag je naar huis meenemen.

» Interactieve rondleiding op woensdag 6 april, 4 mei, 1 juni, 7 september, 5 oktober en 2 november 2011, telkens van 14u tot 16u. Tickets: volwassenen € 7, tot 12 jaar € 3.

Reservering vereist: T. 02 531 01 40 of annelies.lust@cjsm.vlaanderen.be

Jarig in het kasteel!Wil je samen met je vriendjes op ontdekking in een kasteel? Trek dan je mooiste prinsessen-kleren of je stoerste ridderpak aan! Trommel al je vrienden op en vier je verjaardag in het Kasteel van Gaasbeek.Na een bezoekje aan verborgen ruimtes met veel pracht en praal, wacht er jullie nog een verrassing in de schatkist.

» Interactieve rondleiding met atelier op woensdag- en zaterdagnamiddag, duur ca. 2,5 uur, max. 15 kinderen, max. 2 begeleiders. Prijs: € 150. Reservering vereist: T. 02 531 01 40 of annelies.lust@cjsm.vlaanderen.be

© Kasteel van Gaasbeek

Een nieuw seizoen …

Jan De Vliegher: Schatkamer 15Courtesy Zwart Huis Knokke. Foto © Hugo Maertens

Jan De Vliegher (° 1964, Brugge) brengt in het Kasteel van Gaasbeek een overzicht van zijn re-cente oeuvre. Hij treft er sferen aan die ook zijn werken ten overvloede uitstralen.

De vaak monumentale schilderijen van De Vliegher vertellen over kleur en licht. In die zin herinnert zijn werk aan dat van de grote mees-ters van het impressionisme. Er waart ook een residu van romantiek in rond, en een fascinatie voor schoonheid als artistiek einddoel.

Zijn thema’s vindt hij op reis, waar hij duizen-den foto’s maakt van inspirerende architectuur of objecten. Een uitgekiende selectie daarvan zet hij om naar schilderijen. In zijn spel met verf gebruikt hij zijn onderwerpen (interieurs, porselein, glas, …) eerder als alibi. Hij rafelt de beelden compositorisch uiteen en reconstru-eert ze met vrije penseelstreken in uitbundige kleuren tot virtuoze lichtstudies. Zo komt hij tot een explosieve werveling van kleur, licht en textuur.

De kijker komt terecht in een fascinerend span-ningsveld tussen realisme en abstractie.

Zoals het kasteel de geschiedenis herinterpre-teert tot een theatraal verhaal, zo herformu-leert Jan De Vliegher de werkelijkheid in verf en herleidt hij de wereld tot beeld; een beeld dat uiteindelijk een eigen leven gaat leiden.

SchatzkammerVR 06.05 » Z0 26.06.2011

» Dagelijks van 10u tot 18u (laatste bezoek om 17u), maandag gesloten. Tickets kosten € 7, reductie- en groepsta-rief: € 5 p.p., jonger dan 26 jaar: € 1, kinderen onder 7 jaar: gratis. Wandelgidsje is inbe-grepen. Groepsbezoeken met gids (min. 10 pers.) en nocturnes (min. 20 pers.) worden op aanvraag georganiseerd: T. 02 531 01 30 of kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be.

TenToonsTelling

Links: Jan De Vliegher: Glas 5Rechts: Jan De Vliegher: VersaillesOnder: Jan De Vliegher: Capitool 2.2Courtesy Zwart Huis Knokke. Foto © Hugo Maertens

‘Wat heeft een kasteel zoals dat van Gaasbeek in godsnaam met armoede te maken’, horen we je denken. Aardig wat … Zo bestudeerde graaf Arrivabene tijdens zijn verblijf op het Kasteel van Gaasbeek de levensomstandigheden van de Gaasbeekse dorpsbewoners. Met een aantal lezingen bestuderen we enkele aspecten. Kids worden intussen ingewijd in de wereld van de arte povera en in een culinair luik bewijzen we hoe heerlijk ‘arme mensenkost’ kan smaken!

11u: Eliane Van den Ende, Les misérablesVictor Hugo was wellicht de grootste roman-cier uit de romantiek. Zijn epos Les misérables, dat wordt beschouwd als een van de eerste sociale romans, ontketende een gigantische hype. We focussen op een van de protago-nisten uit het boek, het arme meisje Cosette, en bekijken hoe het stond met vrouwen en armoede in de negentiende eeuw. Hugo was ook getuige bij het huwelijk van ‘onze’ laat-ste markiezin, die zelf afkomstig was uit een eerder bescheiden milieu en de sociale lad-der op een spectaculaire manier beklom. Cultuurjournaliste Eliane Van den Ende brengt het verhaal weer tot leven.

12u: Joris De Beul, Armenzorg in vroegere tijdenAl is armoede een gegeven van alle tijden, ze was meer aanwezig in de vroegere dan de huidige samenleving. Sterk schommelende voedselprijzen, een ongelijkmatige economi-sche ontwikkeling en talloze militaire conflicten bezorgden onze voorouders een uiterst kwets-

bare bestaanszekerheid.In de middeleeuwen al werden instellingen en structuren opgericht om het hoofd te bieden aan armoede, vooral op lokaal vlak. Joris De Beul belicht de armentafels, die zes eeuwen lang instonden voor de armenzorg, en werpt een blik op de Lennikse instelling.

15u: Prof.dr. Peter Scholliers, Van bettelman tot pain à la grecque: armeluiskost op rijke tafelsRijk en arm hadden erg van elkaar verschil-lende voedingspatronen. Maar er was ook een systeem van upgrading, waarbij armeluiskost furore ging maken op de uitbundige tafels van de upper class. Prof.dr. Peter Scholliers (VUB/FOST) belicht in deze causerie hoe bepaalde gerechten van in de onderste lagen van de maatschappij doordrongen naar de tafels van de rijken.

17u: Frank Vandenbroucke (o.v.), De studies van Giovannu Arrivabene en Emile VanderveldeGraaf Arrivabene (1787-1881) logeerde op het Kasteel van Gaasbeek toen hij in 1832 voor de universiteit van Oxford een studie maakte over de levensomstandigheden van de Gaasbeekse dorpsbewoners. Frank Vandenbroucke geeft tekst en uitleg bij dit onderzoek en de gelijkaar-dige analyse die Emile Vandervelde maakte in 1907. Het resultaat van deze vergelijking is vrij onthutsend: op een eeuw tijd was er nauwe-lijks enige verbetering opgetreden, de dorps-bewoners bleven in een vicieuze cirkel van

Erfgoeddag: Armoe troefZO 01.05.2011 10u tot 18u

Henri De Braekeleer, Aardbeien met champagneKoninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen © Lukas - Art in Flanders vzw

armoede opgesloten. We komen heel wat te weten over woon- en eetgewoontes, kleding, werk, onderwijs, …

Onder de noemer Armoe proef kan je de hele dag lang in het Koetshuis mendiants, miséra-bles, pain à la grecque en andere arme heerlijk-heden proeven. Nooit gedacht dat oud brood tot delicatesse kon promoveren?

» Toegang is gratis. Reservering aanbevolen (aantal plaatsen beperkt): T. 02 531 01 30 of kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be. De vaste collectie is van 10u tot 18u te be-zoeken. In samenwerking met de gemeente Lennik en de Erfgoeddeelraad.

lezingen

Omwille van de nakende renovatie van het museumgebouw kan je de vaste collectie van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen niet meer ter plekke bezoe-ken. Heel wat stukken verhuizen naar an-dere oorden. Samen met o.a. het MAS en het Rockoxhuis verwelkomt ook het Kasteel van Gaasbeek een aantal schilderijen uit deze we-reldvermaarde verzameling. Onze selectie legt de klemtoon op de negentiende eeuw met historiestukken, stillevens, … van namen zoals Henri Leys, Henri De Braekeleer, Joseph Lies, Gustave Wappers, Victor Lagye en Gustave De Jonghe. Topstuk is de Gevallen kariatide van Auguste Rodin, een bronzen vrouwenfiguur die een zware steen torst. De werken worden tentoongesteld in de Fruitkamer, die voor de gelegenheid als een negentiende-eeuws salon wordt ingericht.

Het KMSKA- kunstsalon TenToonsTelling

2011 » 2013

lezing

Het Kasteel van Gaasbeek en AmuseeVous daagden jongeren het voorbije jaar uit om het kasteel op een boeiende manier in beeld te brengen. Vijf deelnemers tussen veertien en zestien jaar kregen de kans om een promo-film te maken. Hun opdracht was niet min: een scenario schrijven, figuranten zoeken en de ca-mera bedienen. De jongeren kregen bovendien ‘tips & tricks’ van een professionele regisseuse en cameraman.

Op 13 november bewezen de jonge filmmakers wat ze de voorbije weken geleerd hadden. In de tot de verbeelding sprekende decors van het kasteel namen ze die dag hun promofilm op.

Dit project is de start van een sprankelende jongerenwerking. Hou onze website in de gaten!

Pimp Your Castle JongerenproJecT

15 tot 18 jaar

Still uit Pimp Your Castle© Kasteel van Gaasbeek

Middeleeuws Brussel trok in de veertiende en vijftiende eeuw geregeld ten strijde. In 1356 werd een deel van de successieoorlog tussen Vlaanderen en Brabant uitgevochten in Scheut, vlakbij de stad. Everard t’Serclaes bevrijdde Brussel kort nadien van het Vlaamse juk. In 1388 vormde de moordpoging op die-zelfde t’Serclaes de aanleiding voor het beleg van Gaasbeek. En een eeuw later zond Brussel soldaten en artillerie naar Beersel om het kas-teel van de Wittems in de as te leggen. Deze rondleiding rijgt deze verhalen aaneen en plaatst de feiten in hun politieke en socio-eco-nomische context. Tevens gaat de aandacht uit naar middeleeuwse kasteelarchitectuur, mo-bilisatiestrategieën en wapenarsenaal. In vuur en vlam! Een tour die baadt in bloed, zweet en tranen.

» Gidstour o.l.v. Hans Vandecandelaere en Bram Vannieuwenhuyze. Vertrek en aankomst in het centrum van Brussel. Deelnameprijs: € 17 (met Davidsfonds Cultuurkaart € 15). Reservering vereist: T. 02 512 89 43 of brussel@davidsfonds.be. Valt u uit de boot? Niet getreurd. Er komen nog ver-schillende herhalingen in 2011 en 2012!

Een initiatief van Davidsfonds Brussel-Centrum i.s.m. Universiteit Gent, Wetenschap maakt Knap, Vlaanderen in Actie, Vlaamse Gemeenschapscommissie Erfgoedcel Brussel, Kasteel van Gaasbeek en Kasteel van Beersel. www.brussel.davidsfonds.be & www.caldenberga.be

Nacht van de geschiedenisDI 22.03.2011 18.30u / € 15 > € 17

Het kasteel heeft de voorbije maanden een aantal mooie en interessante aanwinsten gedaan. Na intensief speurwerk in binnen- en buitenlandse veilingcatalogi konden we de hand leggen op een schilderij van Jan van Beers, een Antwerps tijdgenoot van Marie Peyrat, die voornamelijk in Parijs als historie-schilder carrière maakte bij de toenmalige beau monde. Het schilderij dat we bij het Brusselse veilinghuis Horta op de kop konden tikken, is in 1879 in Parijs geschilderd en vertoont alle kenmerken van een typische van Beers. Het is een minutieus, in roodbruine tinten geschil-derd portret van een middeleeuwse page die dromerig voor zich uitkijkt. We weten dat ‘onze’ laatste markiezin zich graag in een dergelijke outfit hulde om zich helemaal te kunnen in-leven in het door haar geïdealiseerde middel-eeuwse verleden.

Het zilveren juwelenkistje kochten we aan bij het veilinghuis Christies in Parijs. Op het eerste gezicht lijkt het een soort neogotisch reliek-schrijn met de obligate pinakels en fiooltjes. Maar profane details, zoals minuscuul uitge-voerde landsknechten en groteske figuren, verraden dat het niet om een religieus voor-werp gaat. Je vindt ook renaissance en barokke sierelementen terug, wat het tot een typisch voorbeeld van eclectisme maakt. Vermoedelijk deed het dienst als juwelenkist of geldkoffer-tje. Het stuk is niet gesigneerd of gedateerd, maar is waarschijnlijk op het einde van de ne-gentiende eeuw vervaardigd in Hanau. In deze Duitse stad waren heel wat zilversmeden ac-tief die zich specialiseerden in dit soort histori-serend edelsmeedwerk.

Kunstwerken in de kijker

Jan van Beers, Jonge man in pagepak, Parijs, 1879 Foto Luc Van Muylem - www.vanmuylem.com

Zilveren juwelenkistje, Hanau, laatste kwart negentiende eeuw Foto Luc Van Muylem - www.vanmuylem.com

SchenkingenMet een schenking of gift aan het Kasteel van Gaasbeek, een van de grote Vlaamse culturele erfgoedinstellingen, help je ons bij restauratie, aankoop van een kunstwerk of de organisatie van prestigieuze tentoonstellingen! Giften vanaf € 30 zijn fiscaal aftrekbaar. Wij bezorgen jou hiervoor een attest. Stortingen op rekeningnummer 091-2212044-85, IBAN BE89 0912 2120 4485, BIC GKCCBEBB, met mededeling ‘Gift aan het Kasteel van Gaasbeek’.

Vragen?Wil je de agenda liever elektronisch ontvangen of heb je andere opmerkingen over de agenda? Graag een seintje!

Kasteel van GaasbeekKasteelstraat 40, B-1750 GaasbeekT +32 (0)2 531 01 30, F +32 (0)2 531 01 43kasteelvangaasbeek@vlaanderen.bewww.kasteelvangaasbeek.be

Openingstijden Van 1 april tot 1 november, dagelijks behalve maandag, van 10u tot 18u (laatste bezoek om 17u). Open op feestdagen. (Raadpleeg onze website voor variabele openingstijden.)

Toegangsprijzen (audiogids inbegrepen)Standaard tarief: € 7Reductie- en groepstarief: € 5 per persoon-26 jaar: € 1Gratis voor kinderen onder 7 jaar

Rondleidingen met gids (vanaf 10 personen)Reservering minstens 2 weken vooraf 02 531 01 30 of kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be

Educatieve rondleidingen voor scholen 02 531 01 40 of annelies.lust@cjsm.vlaanderen.be

Volg het Kasteel van Gaasbeek ook op Facebook en Twitter.

agenda22.03.2011 Nacht van de geschiedenis Lezing 01.05.2011 Erfgoeddag Evenement06.05 > 26.06.2011 Schatzkammer Tentoonstelling01.07 > 31.08.2011 Vlieg Educatief26.08 > 28.08.2011 Klassiek in de regio Concerten09.09 > 13.11.2011 Sleeping Beauties Tentoonstelling31.10.2011 Halloween Evenement