KATIHIZIS JOVANOVSKE MASONERIJE

I DEO

KA TIHIZJS ZA UČENIKE

Po F. L. SREDERU

Sastavio

KOSTA PETROVIĆ

Predgovor

td I H. L U K l ć A

IZDANJE VELIKE L02E ... JUGOSLAVIJA~ or. B e o gr a d l 9 3 5 Stampano kao rukopis

PREDGOVOR

Slobodnozidarski Katihizis je zbirka kratkih objašnjenja, tumačenja i uputstava koja su izložena u obliku pitanja i odgovora, a služe da lakše razumemo suštinu Slobodnog zidarstva, da ga zavolimo i da težimo ostva-renju njegovih ideala Ali. za razliku od veroispovednih Katihizisa, to ne znači da su ti odgovori. uopšte, nešto neprikosnoveno, nešto što se ne bi smelo promeniti. Naprotiv, njihov je cilj da slobodnoga zidara upute na razmišljanje, te da sam sastavi svoj odgovor na postavljeno pitanje, svoje objašnjenje i svoje tumačenje toga odgovora.

Isto tako ne treba smatrati da je dovoljno naučiti Katihizis, pa biti posvećen u Slobodno zidarstva i postati pravi slobodni zidar. J er je Slo-bodno zidarstva ipak misterija, pored ostalog i zato što teži da pronikne hjnu života i što sadrži jedan naročiti sistem moralnog učenja koje je i;~raženo alegorijama i simvolima čiji pravi smisao treba dokučiti sopstve-nim razmišljanjem.

Ti simvolički oblici čine naše predanje koje je večno i nama drago. Zato sc oni ne smeju ponavljati mehanički, bez razumevanja onoga što je u njima skriveno. Slobodni zidar treba da otkrije njihov sadržaj i da njime bude prožet.

Uostalom ne treba gubiti iz vida da se samo tim simvoličkim oblicima možemo, ma i za koji trenutak, odvojiti od zamorne, često ubitačne, sva-kidašnjke i uzdići se u oblast u kojoj nema sebičnosti, zavisti i pakosti, u kojoj vladu bratsk

KATIHIZIS

l. Slobodni zidar

Piianje. -Jesi li ti slobodni zidar? Odgovor. - Moja me b.b. maj. i p. priznaju za sl z.

2. Prva dužnost sl. z.

P. - Koja je prva dužnost sl. z. pre otvaranja l.? O. Da se uveri jeli l. obezbeđena kao što treba.

3. Glavni znaci za raspoznavanje sl. z.

P . - Po čemu mogu poznati da si sl. z.? O. - Po z., rr. i r., kao i po tome što umem navesti osobite prilike

u kojima sam primljen za sl. z.

4. Značenje sv. r.

P . - Sta znači sv. r.? O. - To je ime jednog stuba u tremu Salomonova hrama kod kog2

su uu. primali svoju nagradu, a znači: G. ć. T. U.

5. U slovi za sl. z.

P. Sta se traži od onoga koji želi da bude primljen za sl. z. O. Da je slobodan čovek dobrog glasa.

6, 7 i 8. Pripremanje za sZ. z.

P. - Gde si najpre bio priptemljen za sl. z. O. - U svom srcu. P. - A zatim? O. - U sobi za r azmišl janje. P . -- Šta je na jzad s tobom bilo? O. - Od uze li su mi svi mclaii i sve dragocenosti, vezane su mi oči

tako vezanih očiju doveden sam pred d. h.

9 i 10. Pripremljeni kandidat

P. - Zašto su ti bile vezane oči? O. - Trebalo je da se naučim ćutanju, pre nego što moje oči ma f:ta

otkriju.

P. - Zašto su ti oduzeti svi metali i dragocenosti? O. - Da se potsetim kako su prolazna sva materijalna blaga zemalj-

ska i kako su samo duhovne tekovine večite, a u isto vreme da ne zabo-ravim na dužnosti, da, ukoliko mi je moguće, budem od pomoći bližnjima.

11, 12 i 13. Ulaženje u l.

P. - Kad ti je bilo dopušteno da uđeš u l.? O. - Kada sam triput zakucao na d. P. - Stato znači? O. - Tražite i naći ćete, istite i daće vam se, kucajte otvoriće

vam se. P. - Kako to dovodiš u vezu sa sl. z.? O. - Razmišljao sam; poverio sam se jednome prijatelju; zakucao

sam -- i vrata sl. z. su mi bila otvorena.

14. Putovanja

P. - Zašto si izvršio tri s. p.? O. - Da bih se za to vreme mogao učvrstiti u svojoj odluci da posta-

nem sl. z. 15. Značenje š. za vreme posvećivanja

P. - Zašto ti je stavljen š. na levu stranu grudi? O. - Da se uvek sećam časa kada sam posvećen za sl. z. da nikad

ne zaboravim obaveze koje sam tada primio.

16. Tri sl. z. koraka

P. - Sta znače tri sl. z. koraka? O. - Položaj stopala pri tim koracima označava da se u našem

delanju uvek moramo rukovoditi osećanjem dužnosLi i pravde.

17 i 18. Tri velike sl. z. svetlosti

P. K0je su tri v. sl. z. s.? O. - Biblija, uglovnik i šestar. P . - Sta znače ta tri simvola? O. - Biblija predstavlja moralni zakon koji vezu;e sve ljude; uglov-

nik označuje humani zakon i zakon časnosti koji treba da nas rukovode u našem del

22 i 23. Oblik l.

P. - Kakvog je oblika l.? O. - Pravougaonik, od istoka do juga, od juga do severa, od zemlje

do neb3 i od zemljine površine do njenog središta. P. - Kako to objašnjavam? O. - Siz. z. je sveopšte. Ono se prostire po celoj zemljinoj površini,

a sva bb. na zemlji čine jednu l.

24-29. Stubovi l.

P. - Na čemu počiva l.? O. - Na tri v. s.: mudrost, snaga i lepota. P. - Ko pretstavlja s. m.? O. - St. na i. Jer, kao što se sunce radja na i. da donese dan, tako

se i st. nalazi na i. da otvori l. i da zaposli radnike. P. - Ko pretstavlja s.s.? O. - Prvi n. nji z. Jer, kao što sunce zalazi na zapadu da završi dan,

tako se i prvi n. nalazi na z. da zaključi r. i da rr. da nagradu. P. - Ko pretstavlja s. l.? O. - Drugi n. na južnoj strani. Jer, kao što je sunce u podne na

jugu, tako se i drugi n. nalazi na južnoj strani da pušta bb. na odmor i da se brine da se blagovremeno vrate na produženje posla.

P. - Kako objašnjavam da ta tri s.: m. s. i 1., drže l.? O. -- Bez m. s. i l. ne bi se moglo stvoriti ništa velelepno ni trajno.

M. pronalazi, s. stvara, a l. krasi.

30. Ime l.

P. -- Zašto se naše l. zovu jovanovske? O. - Zato što su stari sl. z. imali sv. Jovana Krstitelja za svoga

zaštitnika.

31-34. Sest ložinih dragocenosti

P. - Koliko vrsti dragocenosti ima l.? O. - Dve vrste: pokretne i nepokretne. P. - Koje su pokretne? O. - Uglovnik, ravnjaća i visak, jer se pomoću njih grade svi sh.

zna

O. - Merilo služi da se vreme mudro rasporedi, a čekić, da se svi šiljci sa oštrice uklone kako bi se uglovnikom moglo pristupiti daljem tesanju kamena.

37. Učenički rad

P. Na čemu rade učenici? O. - Na gr. k. koji je simvol nesavršenstvu razuma i srca.

38 i 39. Učeničko kucanje

P. - Kako kucaju u.? O. - Sa dva uzastopna udarca i trećim posle male počivke. P. - Sta znače ovi udarci? O. - Dva prva pokazuju revnost s.z. za posao, a treći njegovu

istrajnost.

40. Pravi slobodni zidar

P. -- Cime s.z. treba da se razlikuje od drugih ljudi? O. -- Besprekornim vladanjem, načinom mišljenja koje je oslobođeno

pristrasnosti i predrasuda, i moralnim načelima koja su zasnovana na pra-vom prijateljstvu i bratskoj ljubavi prema svoj bb.

IZVOD IZ RITUALA I ST.

Opšti deo

MESTA SLOBODNIH ZIDARA U RADIONICI

18.

Mesta slobodnih zidara u Loži, za vreme ritualnoga rada, označena su na planu, i raspoređena su ovako:

A). - Na istoku: l) starešina ili Veliki majstor, 2) desno i levo od starešine odnosno Vel. majstora zamenici starešine

ili zamenici Velikog majstora, 3) Veliki časnici, počasni Veliki časnici Velike loze, članovi Saveznog

veća, starešine drugih Loža; počasne starešine i počasni članovi Lože, jemci prijateljstva stranih Velikih vlasti,

4) besednik i 5) tajnik.

B). - Ispred stubova: 6) rizničar 7) milosrdnik 8) majstori i učenici (novaci u poslednjem redu najdalje od istoka); 9) majstori i pomoćnici;

C). - Na zapadu: 10) prvi nadzornik ll) drugi nadzornik 12) obrednik 13) ispovednik 14) dvernik.

ll T

S •'------J· L

OZNACENJA l Stare.~lnu 10. l>vPmik 2. l Nadzllrnlk ll. Mesta 7.3 braeu :t. JJ Nadzornik 12. Po~asna mesta ~- Best-dnlk ~. Tajnik 8. Ispovednik 7. Rlznlćlll' 8. Mllo..-dnlk fl. Obr

Sudelovanje na radu

19. Slobodni zidari skupljaju se u sobi izgubljenih koraka i tu se, pred

početak rada, oblače na slobodnozidarski način.

20. Nepoznate posetioce brat pomagač ne pušta iz predsoblja u predvorje.

nego od njih traži masonske legitimacije i poziva brata ispovednika da ih ispita i da se uveri, jesu li oni zaista braća slobodni zidari.

21. Niko ne ide na rad u Ložu pre nego što se upiše u knjigu »posetnik ....

22. U vreme :z;akazano za početak rada, starešina i časnici ulaze u Ložu

i zauzimaju svoja mesta, a potom starešina šalje brata obrednika da braću pozove na rad.

23. Na poziv brata obrednika, braća ulaze u Ložu ritualno i po dvojica.

24. Po slobodnozidarskim običajima, u hram ulaze uvek mlađi pre

starijih.

25. Red kojim se ulazi u Ložu prilikom svečanih rauova jeste ovaj:

l) učenici, 2) pomoćnici, 3) majstori, i to: a) članovi Lože, b) braća gosti, e) poverenik Velikog majstora, d) članovi Saveznog veća, e) starešine drugih Loža, f) počasni članovi Velike lože, g) počasni časnici Velike lože, h) jemci prijateljstva stranih velikih vlasti, i) veliki časnici, j počasni Veliki majstori, k) zamenici Velikog majstora i l) Veliki majstor.

Uvođenje u Ložu počasnih velikih majstora, zamenika Vel. majstora i visokih gostiju, vrši se po naročitom ritualu.

Oblačenje slobodnih zidara

26. Na prvome stupnju slobodni zidari rade gologlavi; niko nije pod ka-

pom ili šeširom.

27. Oprema slobodnih zidara na ritualnim radovima je ova: l) bela kožna pregača, 2) bele rukavice i 3) ložinska značka. Clanovi stranih Velikih vlasti mogu nositi i drugu opremu značke. Na ritualne radove treba dolaziti u tamnom odelu.

28. Bez pomenute opreme niko ne može prisustovati ritualnom radu.

Rukavice može skinuti samo tajnik i to samo onu sa desne ruke, kad piše.

29. Šio se tiče pregače valja napomenuti ovo: l) učenička je pregača od bele jagnjeće kože sa crnom vrpcom za

vezivanje; postavljena je crnom materijom; 2) Pomoćnička je pregača takva ista samo je opervažena plavim sate-

nom i sa crnom vrpcom za vezivanje i postavljena crnom materijom; 3) majstorska je pregača ista kao i pomoćnička, postavljena crnom

materijom, a na prednjoj strani ima pričvršćene tri ružice od plavog sa-tena, oko 4 cm. u prečniku, poređane po temenima jednog trougla, ali tako da treća ružica bude odmah ispod vrha preklopa, a ne na samom preklopu. Vrpca za opasivanje je crna.

Pregača se vezuje i nosi preko kaputa.

30. Loža sama utvrđuje kakva će joj biti značka.

31. Casnici Lože nose na plavoj traci oko vrata ove :mačke: a) starešina - uglomer, b) prvi nadzornik- ravnjaču, e) drugi nadzornik - vi:sak, d) besednik - otvorenu knjigu sa natpisom »poštuj zakon«, e) tajnik -dva ukrštena pera, f) rizničar - dva ukrštena ključa, g) milosrdnik - sirotinjsku urnu, h) ispovednik - trougaonik, i) obrednik - dve ukrštene palice j) dvernik - dva ukrštena mača. Sem toga obrednik drži u desnoj ruci jedan i po metar dugačku crnu

palicu ukr_ašP.nu plavom trakom, a dvernik u desnoj ruci drži mač.

RED ZA VREME RADA

SPOLJASNI RED

32. Kad sva braća uđu na rad, onda dvernik zatvori vrata tako da se

spolja ne mogu otvoriti. Vrata su zatvorena za sve vreme rada i samo se mogu otvoriti kad neko obredno zakuca na njih, a po odobrenju drugoga nadzornika.

33. Brat pomagač sedi u predvorju hrama, ili u pretsoblju zgrade, i ne-

poznatoga brata pušta u predvorje po upustvima člana 20.

34. Ako neko od braće dođe posle otvaranja rada, on kuca na dveri i čeka

da ga puste unutra. Z!l vreme ritualnog otvaranja rada niko se ne smc pustiti u radionicu,

a ako neko traži da uđe, njega dvernik tihim kucanjem na dveri, upozo-ruje na strpljenje.

35. Za vreme rada u Loži treba da vlada potpun mir. Niko bez ra:r.loga

ne sme napuštati svoje mesto, niti sme s drugim razgovarati. Ako se ko ogreši o taj običaj, njega starešina ili njegov nadzornik

opominje na red jednim kratkim udarom čekića, a ako to ne pomogne, onda ga i glasno opomene.

36. Ako koji časnik za vreme rada mora, po svom poslu, napustiti svoje

mesto, neka to cini tiho, tako da se rad ne ometa, i posto drugog brata majstora prizove i postavi na svoje mesto.

37. Kad neko od braće mora da izađe iz Lože pre završetka rada, traži

odobrenje od svog nadzornika, pa kada ga dobije, spušta svoj darak u udovičku torbu, koja je na stolu prvoga nadzornika, a zatim, pošto po-zdravi starešinu, tiho se udalji. Dvernik otvara dveri i pušta da brat izađe, zatim ih tiho zatvara ne ometajući rad.

UNUTRASNJI RAD

38. Niko 11e mcže govoriti, za vreme rada ako nije tratio i dobio reč, i io

onaj koji sedi na istoku od starešine, a ostali od svog nadzornika.

39. Ako starešina želi govoriti, onda on to objavljuje jednim kratkim

udarcem čeki(;

Veliki majstor se oslovljava sa: ... Brate moćni Veliki majstore«! Za-menici Velikog majstora oslovljavaju se rečima: ... Dostojni brate zame-niče Velikog majstora•

49. Ritualni pozdrav masonskih velikodostojnika, brace gostiju, ili braće

novaka, na poziv ložinog starešine, vrši se na ovaj naćin: Svečani }?OZdrav: znakom i trokratnim pljeskanjem. Isto tako i posmrtni pozdrav bratu koji se preselio u Večni istok, vrši

se na poziv brata starešine znakom i tužnim tapšanjem.

2.

KONSTITUCIJA

KONSTITUCIJA VELIKE LOZE SRBA, HRVATA I SLOVENACA ,.JUGOSLA VIJA., U OR. BEOGRADU

Osnovna načela.

l

Masonski je Savez udruženje slo-bodnih ljudi, čije poreldo potiče iz srednjevekovnog građevinarskog bratstva. Njemu je osnova čisti eti-čki zakon, koji nalazi izraz svoj u slobodno zidarskim propisima, a ponajpače u t. zv. ,.g t ar i m d u ž-n o s t i m a s l o b o d n i b z i d a-ra.c.

II

Svi ljudi, bilo kojeg zna~ja i u-menja ili u kom bilo stanju i polo-žaju, budući rođeni pod jednakim zakonima prirode, imaju i jednaka prava u društvu. Toga radi se i slo-bodni zidari susreću kao Braća, i svoj Savez smatraju Bratskim Sa-vezom. U istom smislu oni neguju i šire bratsku ljubav i naspram bli-žnjih u profanim krugovima.

III Sav rad i ceo život u Savezu za-

snovan je na ljubavi, istini, pravičnosti i čovečnosti. Polazeći sa ove osnove, Savez presaduje pomenute vrline i u pro lan o društvo:

sredstvom simboličkih obreda i običaja u Kraljevskoj U.:

vaspitnim negovanjem osećaja milosrđa naspram bližnjih;

urednim životom, porodičnim i ličnim; i primernitn radom na svemu što je dobro, lepo i korisno po ce-linu i po pojedince.

IV Masoni poštuju velikoga tvorca

svih svetova i t.olerišu svačiju veru. Medutim Savez ne pripada nika-kvoj sekti ili dogmi; on dakle ne vrši ni verski ni crkveni kult. U njemu je svak Brat mio, koje vere bio.

v Kao otvoren protivnik sputava~

nja slobode savesti, veroispovesti i mišljenja, Masonski Savez brani svim legalnim sredstvima ove indi-vidualne neprikosnovenosti. A kao pobornik ličnoga prava i ubeđenja, on je i protivnik svakoga pritiska i sprečavanja verskih ill političkih ubeđenja.

Vl

Masoni Jugoslavije ljube svoju Otadžbinu; oni su joj odani i verni. Oni smatraju svojom zapovednom dužnošću, da brane njenu slobodu, samostalnost i nepovrednost njene celine, sarađujući na podržavanju unutrašnjeg reda i mira - rečju, pismom i delom. Prema tome, oni mogu učestvovati u svakom javnom

poslu; ali u tome treba da su ruko-vođeni vazda masonskim principi-ma. Jer, ovako radeći u svojoj O-tadžbini, oni doprinose i blagosta-nju svega čovečanstva.

v n Lože su mime i zatvorene Radi-

onice. U njima nije isključeno uza-jamno obaveštavanje o verskim, političkim i uopšte socialnim pita-njima, ali vazda u granicama ma-sonskih principa. Međutim, lično samoodređenje izvan Loža slobod-no je.

VIII Masonski Savez prima u svoju

sredinu slobodne ljude, dobroga glasa i oduševljene željom za nego-vanjem vrlina i morala u društvu. On ne razbira ni za njihovu narod-nost, ni za njihovo političko ubeđenje, ni za njihov građanski polo-žaj. Ali ne dopušta propagiranje u članstvo, već daje u diskreciji tra-žena obaveštenja samo utoliko, u-koliko nađe, da bi neko od zainte-resovanih bio dostojan zadrugar ve-like Masonske Porodice.

IX Istorija Masonstva, masonska na-

čela i masonski ciljevi nisu nika-kva tajna. Ali postojeće unutrašnjE Jbrede i utvrđene znakove za ras-poznavanje zabranjeno je odavati.

X Masoni su obavezni da budu ver-

ni i odani zakonima svoje Lože. O-ni skrupulozno čuvaju njenu nepri-kosnovenost od svakog onog, koji ne pripada Savezu; brane masonske interese i izbegavaju da u profanim krugovima raspravljaju masonska pitanja.

XI

Masonima str;ji na vol~u ~la, skladu s postojećim propisima, is-tupe iz Saveza, kad god nađu za dobro.

XII

Parodični život među Masonima, kao i odnos prema masonskim po-rodicama, pa i prema profanim krugovima, neguje se na najvišoj moralnoj osnovi, i smatra se sve-tinjom.

DEO PRVI

I Opšte odredbe

§ 1. Na teritoriji ujedinjene države

Srba, Hrvata i Slovenaca postoji velika slobodnozidarska vlast pod imenom: VELIKA LOZA SRBA, HRVATA I SLOVENACA ,..JUGO-SLA VIJA... Nju sastavljaju:

a) Lože, koje sada postoje u Sr-biji, u Savezu;

b) Lože, koje sada postoje u Sa-vezu u Hrvatskoj i Slavoniji; · e) Ostale Lože na teritoriji drža-ve SHS po prilasku u Savez;

d) Sve Lože, koje bi se osnovale docnije u istoj državi.

§ 2. Velika Loža, primajući pod svoju

moćnu zaštitu sve pomenute Lože, stara se:

a) da održava veze bratskoga pri-jateljstva i jedinstva između svih Radionica;

b) da se stara o širenju i unapre-đenju Masonstva u celoj Jugosla-viji;

e) da doprinosi opštem napredo-vanju Masonstva u celom svetu; i

d) da održava veze prijateljstva sa masonskim ustanovama u dru-gim državama.

§ 3. Po načelu uzajamnosti priznaje

Velika Loža SHS ,.Jugoslavija .. sve

Konstitucije i Rituale, propisane pravom i potpunom masonskom J ovanovskom Velikom Vlašću.

§ 4. Velika Loža SHS ,.Jugoslavija ..

ne priznaje i ne dopušta nijednoj masonskoj Vlasti pravo, da osniva ili afiluje Lože na teritoriji države Srba, Hrvata i Slovenaca. U istom smislu odriče se i ona toga prava u drugim državama.

§ 5. Suština i cilj Masonstva u obla-

stima ,..Jugoslavije ... izraženi su u trima simboličkim stupnjevima.

Viši stupnjevi svih sistema nema-ju za Veliku Ložu SHS, kao ni za potčinjene joj Lože, nikakve obave-zne sile. Prema tome, nosioci viših stupnjeva mogu dolaziti na radove Jovanovskih Loža samo u svojstvu Brata Majstora (na trećem stupnju).

II Posebna naređenja

Odredba l

Velika Loža

§ 6. Velika Loža SHS ,..Jugoslavija ..

jedina je najviša masonska Vlast u državi Srba, Hrvata i Slovenaca. Veliku Ložu sačinjavaju ovi organi:

a) Godišnja Skupština, b) Veliki Majstor,

e) Savezno Veće, d) Upravno Veće, e) Jovanovske Lože.

§ 7. Velika Loža sastavljena je iz o-

vih Velikih Casnika: Veliki Majstor Zastupnlci Velikoga Majstora I. Veliki Nadzornik II. Veliki Nadzornik I. Veliki Tajnik II. Veliki Tajnik V eliki Rizničar Veliki Besednik Veliki Obrednik Veliki Zastavnik Veliki Dvernik V eliki Domaćin Veliki Ispovednik Veliki Mačonoša Veliki Milosrdnik.

§ 8. Stalno sedište Velike Lože je u

Beogradu - Prestonici države Sr-ba, Hrvata i Slovenaca. Od Velikih Casnika kandiduju se i biraju, u svakom slučaju, Veliki Tajnici i Veliki Rizničar iz Clanova Loža u Beogradu.

§ 9. Dužnosti Velikih Casnika počas

ne su, sem dužnosti I. Velikoga Tajnika, koje su vezane za naročite pogodbe.

§ 10

I. Veliki Tajnik saziva Savezno i Upravno Veće na sastanke, prema Konstituciji i naređenjima Veliko-ga Majstora. On rukovodi celokup-nom prepiskom Velike Lože; izdaje certifikate, diplome i sve ostale is-prave u ime Velike Lože; uređuje službeni list; potpisuje sve odluke, rešenja, isprave i ostale spise Ve-

like Lože; i vodi zapisnike na godiš-njim i vanrednim Skupštinama, kao i na svima sastancima Savez-noga i Upravnoga Veća.

§ 11. Važnije predmete Velike Lože

potpisuje Veliki Majstor, a prema potrebi potpisuje ih I. Veliki Taj-nik koji je i čuvar pečata, Rituala i Matrikule Velike Lože.

§ 12. I. Veliki ·Tajnik upravlja celo-

':upnom Arhivom i Bibliotekom Velike Lože; i vodi inventar njezi-ne celokupne imovine.

§ 13. II. Veliki Tajnik, sporazumno sa

L Velikim Tajnikom, vodi spoljaš-nu korespondenciju, a u eventual-nom slučaju on ga i zastupa.

§ 14. Veliki Besednik je čuvar Konsti-

tucije, Statuta, Domaće Uredbe i svib ostalih propisa Velike Lože. On bdi da se one· tačno primenjuju i vrše.

§ 15.

U svim načelnim debatama, na Skupštini ili u Većima, Besednik svodi mišljenja govornika i ima za-vršnu reč, posle koje je svaka da-lja debata isključena.

§ 16.

Na svim radovima, svečanostima, posmrtnim uspomenama, kao i u Većima ili na Skupštinama, Besed-nik ima prava na reč u svako doba.

§ 17.

Veliki Rizničar je čuvar novca i novčanih vrednosti Velike Lože. On

pri bira dažbine od svih Loža· na-pl~~uj~ propisane takse za prijam, a~tliact~u, uzvišenja, diplome, certi-fikate 1 ostalo; vodi računske knji-~e o prima~jima i izdavanjima Ve-bke Lože; 1 ne isplaćuje ništa bez odobrenja Velikoga Majstora.

§ 18.

Na svršetku svake godine pod-nosi Veliki Rizničar Upravnom Ve-ću godišnji obračun kako redovne Riznice, tako i svih Fondova Velike Lože. A Upravno Veće upućuje tq Saveznom V eću koje, posle izvrše-nog~ proveravanja, (kontrole), spro-vodi narednoj Skupštini na odobre-nje. Ovo odobrenje ujedno je raz· rešnica Velikom Rizničaru.

§ 19. Istoj Skupštini podnosi Veliki

Rizničar. putem Saveznoga Veća, na odobrenJe predračun o svima pri-manjima i izdavanjima Velike Lo-že za godinu, koja dolazi. U grani-cama odobrenoga predračuna on u-dešava svoje računske poslove pre-ko godine.

Velikoga Rizničara pomaže i e-ventualno zastupa Veliki Milosrd-nik.

§ 20.

Dužnosti ostalih Velikih Casnika predviđene su u Ritualima Statutu i Domaćoj Uredbi Velike Lože.

Odredba 2

Godišnja Skupština

§ 21. Godišnja Skupština je najviši or-

gan Velike Lože SHS. Ona suvere-no rešava sve podnesene joj pred-mete.

§ 22.

v .Prava ~ dl:lžn,)sti Godišnje Skup-stine osmvaJU se na ovim odred-bama:

a) da čuva Konstituciju, b) da utvrđuje i menja Statut i

Rituale Velike Lože, e) da proverava i odobrava Sta-

tute i Rituale Loža pod svojom za-štitom,

d) da rešava sva pitanja podnese-na joj od strane Saveznoga Veća,

e) da održava relacije prijatelj-stva sa Velikim Ložama i Velikim Orientima na strani i da s njima stupa eventualno u Savez,

f) da bira Velikoga Majstora, i sve ostale Velike Casnike,

g) da bira Savezno Veće, 'h) da odobrava osnivanje novih

Loža pod zaštitom Velike Lože SHS,

i) da presuđuje pojavljene sporo-ve između Saveznog Veća i Loža

j) da rešava o suspendovanju 'ili prestanku Loža,

k) da donosi odluku o svima ra-čunskim pitanjima,

l) da proverava i odobrava godi-šnji izveštaj Saveznoga Veća,

m) da daje počasna članstva, i n) da eventualno raspravlja i sva

druga pitanja.

§ 23.

Godišnju Skupštinu sačinjavaju:

A) Clanovi s pravom glasa: a) Clanovi Saveznog Veća. b) Starešine Loža ili njihovi za-

stupnici, e) Naročiti delegati Loža.

B) Clanovi s pravom saveta: a) Počasni Veliki Majstor, b) Počasni Clanovi Velike Lože

SHS,

e) Predstavnici stranih mason-skih Vlasti pri Velikoj Loži SHS.

§ 24. Svaka Loža bira za Skupštinu po

dva delegata i dva zamenika iz re-da svojih aktivnih članova na tre-ćem stupnju.

§ 25. Godišnja Skupština sastaje se: a) redovno u martu svake godine,

i b) vanredno, na pred log Savezno-

ga Veća, ili kad to zatraže dve trećine Loža. U tom slučaju ona mora biti sazvana najda-lje u roku od dva meseca po-sle podnesenoga predloga.

Skupštine saziva Veliki Majstor svakad na mesec dana ranije. Uz dotični cirkular mora biti priložen i dnevni red.

§ 26. Sva glasanja na Skupštinama vr-

še se po pravilu dizanjem ruku. Ali. prema rešenju većine, može izuzet-no da se izvrši i tajno glasanje. Me-đutim, svi izbori na Skupštini vrše se samo tajnim glasanjem i apsolut-nom većinom glasova, prvi put, ili relativnom većinom drugi put.

Svak glasa lično i samo za sebe.

§ 27. Skupštine su suverene u rešava-

nju. Sva skupštinska rešenja oba-vezna su za sve Lože pod zaštitom Velike Lože Srba, Hrvata i Slove-naca.

§ 28. Svaki aktivan Mason može da pri-

sustvuje na skupštinskim sastanci-ma kao slušalac. Ako Skupština u izuzetnim slučajevima odluči proti-vno, onda mogu prisustvovati samo aktivni članovi njenih Loža.

§ 29.

Na redovnim godišnijm Skupšti-nama radi se po Ritualu.

§ 30. Sva skupštinska rešenja saopšta-

vaju se Ložama, bilo u izvodu, bilo cirkularima, bilo putem službenoga lista.

§ 31. Mesto za saziv godišnje Skupšti-

ne nije stalno. Skupština koja zase-dava, donosi na završetku svoga ra-da rešenje o mestu, u kom će se imati da sazove za naredni sasta-nak, imajući vazda na umu, da sva tri glavna grada države Srba, Hrva-ta i Slovenaca budu naizmence obu-hvaćena.

Odredba 3

Veliki Majstor

§ 32. Veliki Majstor je neposredni Sta-

rešina Velike Lože Srba, Hrvata i Slovenaca ~Jugoslavija-.. On je naj-autoritativniji predstavnik Mason-stva u državi Srba, Hrvata i Slove-naca. Njegova je briga, da se čuvaju Konstitucija i masonska načela. On održava čvrst lanac sloge i je-dinstva medu članovima svih Loža Jugoslavije. Svojim autoritetom širi masonski duh, održava red u Loža-ma, podržava aktivnost i bratsku ljubav među članovma.

Veliki Majstor predsedava na skupštinama i Većima; vrši privre-meno suspendovanje i uzima na od-govor u slučajevima neverstva. On podnosi Skupštini, sporazumno sa Saveznim Većem, predlog za izbor Velikih Casnika; postavlja Povere-nike u smislu odredbe o Povereni-

~ii? a; osve~UJe nove Lože i posve-CU Je Starešme Loža; ima prava da rukovodi radovima na sva tri stu-pnja; proverava Rituale. Statute i ~stale naredbe svih Loža; delegira danove Saveznoga Veća u inspek-:ije i i~a i sva druga prava skop-cana s nJegovim visokim položajem, k?me uostalom pripadaju sve naj-vtše Masonske privilegije i počasti.

§ 33.

Velikoga Majstora bira Skupšti-na iz reda aktivnih Clanova Loža koje rade ppd zaštitom Velike Lož~ Srba, Hrvata i Slovenaca. Za Veli-koga Majstora mogu da budu kan-di~ovan_a samo ona Braća, koja su naJma~Je pet godina (neprekidnih) na maJstorskom stupnju i bila Sta-rešine Loža bar jednu godinu dana. Izuzetno od ovih pogodaba može da bude izabran za Velkoga Majsto-ra i onaj Brat i redovan Clan Lože, koj ima specijalnih zasluga.

§ 34.

Izbor Velikoga Majstora vrši r.e na ovaj način :

Svaka Loža podnosi Saveznom Veću kandidaturu od tri Brata Maj-stora; a Savezno Veće, pošto od svih kandidatura načini jedan opšti pre-gled, upućuje ovaj Skupštini, koja po njemu bira Velikoga Majstora. Kod jednakoga broja glasova sma-tra se da je izabran onaj koji je po svom ulasku u Savez najstariji.

Mandat za Velikoga Majstora tra-je tri godine. On ne može biti biran na ovaj položaj u narednom izbo-ru.

§ 35.

Kad se položaj Velikoga Majsto-ra uprazni pre vremena, zauzima ga njegov I. ili II. Zastupnik, do sa-stanka naredne Skupštine.

Odredba 4

Savezno veće

§ 36.

Za rukovođenje poslovima u Ve-likoj Loži Srba, Hrvata i Slovenaca »Jugoslavija«, za nadzor njezinoga unutrašnjega života, kao i za njeŽi-nu reprezentaciju spolja, postoji Sa-vezno Veće sastavljeno iz ovih fak-tora:

Velikoga Majstora i njegovih Za-stupnika, I. i Il. Velikog Nadzorni-k~, I_._ i II. Vel~kog Tajnika, Velikog R1zmcara, Veltkog Besednika, Veli-kog Obrednika, Velikog Zastavnika Velikog Dvernika, Velikog Domaćina, Velikog Ispovednika, Velikog Mačonoše i V eli kog Milosrdnika -koji su Clanovi Saveznog Veća po svojim položajima. A sem ovih, ima ~avezno_ Veće još po dva Clana po Izboru 1z reda Clanova pojedinih Loža na trećem stupnju.

§ 37.

Izbor Clanova Saveznoga Veća vrši se na ovaj način:

Odmah posle izbora Velikoga Maj-stora Skupština bira prema podne-senim kandidacijama svih Loža ra-čunajući na svako mesto po tri kan-didata, dva Clana za Savezno Veće iz svake Lože, na način kao i izbor Velikoga Majstora.

§ 38.

, Man_dat

§ 39.

Dužnosti Clanova Saveznoga Ve-ća, kao i Velikih Casnika Velike Lo-že počasne su, izuzimajući dužnosti I. Velikog Tajnika.

§ 40.

Savezno Veće sastaje se po pra-vilu svaka tri meseca jedamput, a na poziv Velikoga Majstora i više puta. Samo ona njegova rešenja smatraju se za punovažna i izvršna, koja su donesena u prisustvu naj-manje jeđnoga Clana više od polo-vine. A pri jednakom broju glaso-va rešava ona strana, na kojoj je i glas predsedavajućega.

§ 41. U nadležnost Saveznog Veća spa-

daju u glavnom ove dužnosti: a) da formuliše predloge i daje

mišljenja o podnescima i pred-stavkama Loža ili Braće za Skupštinu;

b) da izvršuje sva Skupštinina rešenja;

e) da proverava i odobrava Loži-ne Rituale, Statute i Domaće Uredbe, ako su u saglasnosti sa Konstitucijom, i u duhu Jo-vanovskoga Masonstva;

d) da saziva na savetodavna ve-ćanja Starešine Loža ili Pove-renike, kad nađe za potrebno;

e) da privremeno odobrava izves-ne Ložine izdatke i godišnje račune Velike Lože;

f) da ispituje godišnje izveštaje Loža i sastavlja glavni godiš-nji izveštaj Velike Lože za Go-dišnju Skupštinu;

g) da održava veze sa svima Lo-žama pomoću cirkulara ili slu-žbenoga časopisa;

h) da oprezno motri na sve po-krete i radnje u Ložama, da čuva principe institucije u svoj . njihovoj čistoći i da ~e stara o najtačnijem izvršenju odre-daba Konstitucije, Rituala, Sta-tuta i Domaćih Uredaba;

i) da presuđuje eventualne spo-rove između Casnika i Clano-va Loža, između Loža i Clano-va, ili između pojedinih Loža uzajamno;

j) da održava relacije sa Velikim Ložama, Velikim Orientima i drugim priznatim Velikim Ma-sonskim Korporacijama, ime-nujući svoje Predstavnike kod njih;

k) da propisuje, menja i dopu-njuje Domaću Uredbu Velike Lože; i

l) da dragovoljno posreduje i u onim pitanjima, gde se njego-vo posredovanje traži i za ko-ja se oseća nadležno.

Odredba 5

Upravno veće

§ 42.

Upravno Veće je egzekutivni or-gan Saveznog Veća. Njega sastavlja-ju: Veliki Majstor (ili njegovi Za-stupnici) i I. Veliki Tajnik - kao redovni, a Veliki Rizničar i Veliki Besednik - kao vanredni Clanovi. Poslednja dvojica pozivaju se na sa-stanke samo po · pitanjima računskim i pravnim.

§ 43.

Upravno Veće neposredno je pot-činjeno i odgovorno Saveznom Ve-ću za sve svoje poslove.

Odredba 6

Poverenici

§ 44.

Veliki Majstor postavlja u svakoj Loži po jednoga od tri predložena mu kandidata iz reda njenih aktiv-nih Clanova na 3. stupnju za svoga Poverenika. Mandat Poverenicima ističe posle jedne godine; a ako Ve-liki Majstor po isteku ovoga roka ne zatraži nov predlog, važiće prvi izbor i dalje.

§ 45.

Poverenicima je zadatak, da mo-tre, da li se u Ložama tačno radi po Konstituciji, Ritualu, Statutu i Domaćoj Uredbi. O tome podnose svaka tri meseca svoje izveštaje Sa-veznom Veću, čijim sastancima pri-sustvuju sa savetodavnim glasom.

Poverenici čuvaju neprikosnove~ nost masonskih načela i nastojava-ju, da se među Ložinim Clanovima neguje bratska ljubav i održava je-dinstvo. Uz svaki eventualan spor, upućen od jedne Lože Saveznom Veću, mora da bude priloženo i Po-verenikovo mišljenje. Protivu neiz-vršenja naređenja Velike Lože, re-šenja Saveznoga Veća, ili ma ka-kvih drugih naloga, Poverenik doti-čne Lože podnosi žalbu Saveznom Veću.

DEO DRUGI

I Finansijska sredstva

§ 46. Finansijska sredstva Velike Lože

pro ističu iz ovih izvora:

a) iz osnovnih dažbina, što ih pla-ća svaka Loža pri njenom o-svećenju ili afiliaciji jedamput za svagda. Ova dažbina ne može biti manja od 200 dina-ra·

b) iz hčnoga poreza Clanova svih Loža. Ovaj porez ne može biti manji od 24 dinara, a plaća se pri svakom prijamu u članstvo, odnosno pri afiliacijama i uzdizanju na drugi i treći stupanj pojedinih članova i potom redovno svake godine;

e) iz članskih uloga, što ih plaćaju redovno svakoga meseca svi Clanovi pojedinih Loža. Ovaj ulog ne može biti manji od 100 dinara godišnje; a Lo-že ga predaju Velikoj Loži tro-mesečno; i

d) iz dragovoljnih priloga, poklo-na i zaveštanja u novcu ili predmetima od izvesne vred-nosti.

§ 47.

Velika Loža ima ovu imovinu: a) glavnu riznicu; b) fond za Otadžbinu; e) fond za nevoljne. Ali, ona može osnivati i druge

fondove, i sticati nepokretnosti. Gotovine svih fondova, sem glav-

ne riznice, moraju biti deponovane u privilegovanom i glavnom novčanom zavodu u Beogradu; a svi ovi depoziti glasiće na svoje pravo ime.

Gotovina ovih fondova ne može . se upotrebiti ninašto drugo do na ono, našto je opredeljena. O tom, kao i o postupanju sa glavnom riz-nicom, utvrdiće se postupak Statu-tom Velike Lože.

§ 48.

Godišnji računi Velike Lože za-ključuju se na dan 31. decembra

svake godine. Njih sastavlja Veliki Rizničar na osnovi prihoda i rasho-da njenih; a proverava ih Savezno Veće i podnosi Skupštini na odobre_ nje. No da bi Velika Loža mogla da jednovremeno podnese skupštini i predračun svih prihoda i rashoda za godinu što nastupa, dužne su sve Lože pod njenom zaštitom, da na 14 dana ranije podnesu Savez-nom Veću predračune svojih priho-da i rashoda.

II Revizija Konstitucije

§ 49.

Konstitucija Velike Lože može se vazda podvrći reviziji, u celini ili u poiedinostima. Predloge mogu da poano~~ Lože i Savezno Veće.

Po svakom predlogu rešava Sku-pština kojoj je podnesen. Kad se i Skupština načelno saglasi za revi-ziju, upućuje se predlog bilo Savez-nom Veću, bilo odboru ad hoc na formulisanje. Po ovako formulisa-nom predlogu donosi definitivno rešenje prva naredna Skupština.

DEO TRECI

I Jovanovske Lože

§ 50.

Pre osnivanja jedne Jovanovske Lože pod zaštitom Velike Lože Sr-ba, Hrvata i Slovenaca .,Jugoslavi-ja .. , podnosi se ovoj molba, potpi-sana najmanje od sedmoro Braće. (od kojih pet treba da su na tre-

ćem stupnju) za dopuštenje, da mo-gu pod vedrim nebom osnovati je-dnu pravu i potpunu Ložu. Uz o-vu molbu treba da budu priloženi razrešrii listovi (pokrića) svih mo-lilaca, ako su istupili redovno iz članstva druge Lože; ili potrebna uverenja o punolestvu i slobod-nom raspolaganju sobom - ako su molioci iz profanih krugova.

§ 51.

Molbe za afiliaciju Lože sa u -rednim pokrićima, kao i molbe za osnivanje nove Lože upućuju se Saveznom Veću na rešavanje. On.) rešava fakultativno i većinom gla-sova, a odobrava rad privremeno i utvrđuje njihov računski odnos na -spram Velike Lože. Definitivno o-dobrenje daje Skupština.

§ 52.

Po dobivenom odobrenju biraju nove Lože svoje privremene časnike i rade po Jovanovskim Rituali-ma i uputstvima Velike Lože.

§ 53.

Svečano osvećenje nove Lože vr-ši Velika Loža preko svojih delega-ta koji u isto vreme uzimaju pisan za vet od izabranih Casnika.

§ 54.

J ova novske Lože rade samo na prvom, drugom i trećem stupnju. Prema tome, one ne mogu raditi niti u Savez primati po drugom kom obredu, niti preko trećega stupnja davati povišenja.

§ 55. Lože koje bi radile protivno na-

čelima Jovanovskoga reda i protiv-no naređenjima Velike Lože, mogu

da budu suspendovane od rada za izvesno vreme, ili i sasvim zatvo-rene. Predlog o tome podnosi Sa-vezno Veće Skupštini na rešenje; a ova rešava većinom od 2i3 prisut-nih glasova.

§ 56.

Svaka je Loža u pravu da istupi ispod zaštite Velike Lože. Motivisa-na molba za istup upućuje se Sku-pštini preko Saveznog Veća. U in-teresu je Velike Lože da, pre done-senoga rešenja o istupu, utiče na dotičnu Ložu, da odustane od svog traženja za istup i da ga povuče.

Skupština uvažava traženje, ak0 se ono ne kosi sa interesima Ma-sonstva i ako nije u protivnosti sa pogodbama Velike Lože. Ali u svakom slučaju dotičnoj Loži mora biti naglašeno, da ona na teritoriji države Srba, Hrvata i Slovenaca ne može raditi kao prava i potpu-na Radionica ni pod čijom drugom zaštitom. Medutim, pre rešenja i razrešenja, ona mora dovesti u red svoje računske odnose i obaveze naspram Velike Lože, a ujedno pla-titi i sav lični porez za dotičnu go-dinu.

§ 57.

Saobrazno Konstituciji i načelima J ovanovskoga reda, Lože su u-pravno-autonomne masonske Radi-onice. One sebi propisuju Statute, Rituale i Domaće Uredbe.

§ 58.

Statuti, Rituali i Domaće Ured-be pojedinih Loža stupaju na sna-gu, kad ih odobri Savezno Veće. Od toga vremena one mogu da pri-maju u Savez tražitelje, za koje nađu da odgovaraju opštim pogod-bama za prijam.

§ 59.

Pre primanja tražitelja u Savez, Loža treba najopreznije da rešava po njegovoj molbi za primanje, i da najozbiljnije ispita njegov položaj i njegovu vrednost u profanorr. društvu. Za slučaj povoljnoga re-šenja, Loža ne može obaviti prima-nje tražiteljevo pre no što dobije odobrenje od Velike Lože. A pri traženju ovoga odobrenja, Loža ima da podnese sve potrebne podatke o tražitelju. No kao prvobitna po-godba za stupanje u Savez važi, da je tražitelj slobodan čovek dobro-ga glasa, da uživa sva građanska i politička prava i da po svojoj mo-ralnoj i intelektualnoj podobnosti ima pravo samoodređenja. Međutim svaki član Saveza mora da se izjasni na svoju poštenu reč, da ne pripada nikakvom tajnom udru-ženju.

§ 60.

Nijedan tražitelj ne može biti mlađi od 21 godine. Samo sinovi Masona, ako ih predlaže otac ili j~ dan od aktivnih Majstora, a uz pri-stanak njihovih eventualnih starJt-telja, primaju se i po navršetku 20. godine kao Luftoni. Međutim, nik·:> ne može biti uzvišen na treći stu-panj pre navršene 24. godine.

§ 61.

Svaki tražitelj ima svoga jemca odnosno kuma, u licu jednoga ak-tivnoga Clana dotične Lože, koji je na trećem stupnju.

§ 62.

Molba za primanje podnosi se Loži onoga Or., u kom i tražitelj boravi. No, ako u tom Or. nema Lože, on upućuje molbu najbližoj .Samo u izuzetnim prilikama možP

da se obavi primanje i u drugoj kojoj Loži. Ali u ovom slučaju tre-ba da se izvesti Loža tražiteljeva boravka, odnosno Loža najbliža njegovom boravku.

§ 63.

Ako tražitelj u Or., iz koga pod-nosi molbu, boravi u njemu od sko-ra, treba tražiti informacije o nje-mu od Lože, gdje je ranije boravio, ili od Lože njegova porekla, ili mij-zad od Lože koja mu je bila naj-bliža.

§ 64.

O primanju u Savez rešava se tajnom balotažom. Ako se u urni nađu dve crne kuglice, smatra se da je tražitelj potpuno odbijen. A u slučaju, da u urnu padne samo jedna crna kuglica, može dotičm molba, po isteku jedne godine da-na, biti ponovo balotovana.

§ 65.

Između vremena, kad je molba podnesena i onoga, kad je balotaža izvršena, treba da prođe najmanje tri sedmice.

§ 66.

Masoni koji žele da se afiluju u drugu Ložu, prilažu uz svoju molbu propisan otpust svoje prve Lože. Glasanje o afiliaciji istovetna je kao i o primanju; a i odredbe iz § 62, 63, 64 i 65. obavezne su i u ovom slučaju.

§ 67.

Nijedan Učenik ne može da bu-de uzdignut na stupanj Pomoćnika pre no što prođe najmanje jedna godina dana od njegova primanja; a ni Pomoćnik ne može da bude posvećen za Majstora Kraljevske Umetnosti pre godinu dana. Izuze-

tak od ovoga pravila odobrava Ve-lika Loža samo na naročito motivi-san predlog.

§ 68.

Lože su u pravu da propišu i strože mere u pogledu primanja ili afiliacije, bilo samo za pojedine slučajeve, bilo uopšte. Ali su duž-ne da o tom izveste Veliku Ložu traže njeno odobrenje.

§ 69.

Svakom je Masonu slobodno da istupi iz članstva svoje Lože. U tom slučaju podnosi joj motivisanu os-tavim. Ali on može da traži i pri-vremeno odsustvo, koje ne može biti duže od jedne godine dana. No u svakom slučaJU dužan je da re-guliše sve svoje računske obaveze naspram Lože.

§ 70.

Lože mogu da isključe svakoga onoga Clana iz Saveza, koji ne vrši masonske dužnosti i ne ispunjava računske obaveze, ili koji izgubi svoja građanska i politička prava, ili najzad koji svojim postupcima u parodičnom i uopšte profanom ži-votu postane nedostojan Saveza. U svakom slučaju potrebno je da pret-hodi jedan nagoveštaj o isključenju; i tek kad to ostane besplodna, upućuju Ložini Casnici predlog Lo-ži Majstora (rad na trećem stupnju) za isključenje.

Rešavanje o isključenju vrši se tajnom balotažom i sa većinom od dve trećine glasova. Isključeni je u pravu da se žali Saveznom Veću u roku od trideset dana, računajući od dana kad mu je isključenje sa-opšteno. Podnesenu žalbu uzima Savezno Veće u rešavanje na pr-vom svom sastanku.

Isključeni vraća Loži sva mason-ska odlikovanja (insinjije), obredna odela i masonske isprave. Njegovo isključenje saopštava se odmah Ve-likoj Loži, a ova obznanjuje to svi-ma ostalim Ložama.

§ 71. Svečano date obaveze o čuvan j u

masonskih tajna i uopšte o mason-skim obredima ne razrešava se ni-ko, bilo da istupi iz članstva pro-pisno, bilo da bude isključen iz Sa-veza.

§ 72. Rad u jednoj Loži ne može da

se obustavlja, ni privremeno ni stalno, dokle god sedam Majstora hoće da ga nastave. Na slučaj" stal-ne ili privremene obustave rada predaju se Velikoj Loži svi Rituali, Statuti i ostali Ložini predmeti. A ako ona proradi ponovo, vraća joj se ovo.

§ 73. Lože, kao autonomne masonske

Radionice, vode svoju korespon-denciju neposredno i održavajt veze prijateljstva sa svima Ložama. Ali za jedan pozitivan savez s ovi-ma, treba da imaju odobrenje Sa-veznog Veća.

§ 74. Lože koje, u nedostatku svojih

prostorija rade u prostorijama dru-gih Loža, podmiruju ovima troško-ve za ogrev, osvetlenje i uslugu, po sporazumu.

II Organi J ovanovskih Loža

§ 75. Organi Jovanovske Lože su ovi: Starešina ili njegov Zastupnik Loža Casnika

Loža Majstora Loža Pomoćnika i Loža Učenika.

§ 76. Starešina je Ložin neposredni u-

pravnik i rukovođa svih ·radova u njoj. On drži, i naređuje drugom da drži, instrukcijone radove u Loža-ma svih stupnjeva.

§ 77. Iz sredine Ložinih Casnika odre-

đuje Starešina jednoga ili više njih za spoljašnu reprezentaciju Ložinu.

§ 78. N a radovima Loži n ih Casnika re-

šavaju se specijalno pitanja disci-plinskoga karaktera, a poglavito o-na, za koja je potrebna diskrecija i za koja se nađe, da ih po svojoj prirodi ne treba rešavati otvoreno.

§ 79. Casništvo je savetodavna i izvršna

vlast u jednoj Jovanovskoj Loži. Ono se bira u Loži Majstora apso-lutnom većinom glasova i po Ritu-alu. Mandat Ložinih Casnika traje jednu godinu dana. Ali oni mogu biti birani i na drugom izboru.

§ 80. U jednoj J ovanovskoj Loži posto-

je ovi Casnici: Starešina Lože, eventualno nje-

gov Zastupnik, I. i II. Nadzornik, Tajnik, Besednik, Rizničar, Obrednik, Ispovednik, Dvernik i Milosrdnik.

No, u prilikama, a naročito pri osnivanju nove Lože, mogu se iz-vesna mesta Casnika privremeno spojiti, kao što se takođe, prema potrebi, mogu i dopunjavati dru-gim, ovde nepomenutim, časničkim mestima ili zastupnicima.

§ 81.

Na radovima Loža Majstora veća se i odlučuje definitivno:

a) o svemu, što se odnosi speci-jalno na stupanj Majstora, pa pre-ma tome i ria uzvišenje Pomoćnika za Majstora Kraljevske Umetnosti;

b) o svemu, što se odnosi na Ri-tuale svih stupnjeva (1., 2. i 3.), od-nosno na njihovu promenu, dopu-nu ili izmenu;

e) o zaključivanju ugovora pr1ja-teljstva ili Saveza s drugim Loža-ma, pogledom na § 73. ove Konsti-tucije;

d) o izmenama Statuta i Domaće Uredbe-Lože;

e) o svima drugim pitanjima, kao n. pr. o pripremanju materijala za izbore i t. d.

Odluke majstorske Lože saopšta-vaju se redovno Loži Pomoćnika.

§ 82.

Loža Pomoćnika radi u prisustvu Majstora. Ona drži instrukcijona predavanja Pomoćnicima i uzdiže Učenike na drugi stupanj. Na ov.im radovima imaju Majstori i Pomoćnici jednako pravo glasa.

§ 83.

Loža Učenika radi u prisustvu Majstora i Pomoćnika sa jednakim pravom glasa. Ona je u pravu:

l. da prima nove tražitelje u Sa-vez i da afiluje Braću iz drugih Or. kao svoje aktivne Clanove;

2. da rešava sva računska pitanja Ložina;

3. da raspravlja i druga pitanja, ukoliko to nije ograničeno u § 81. ove Konstitucije;

4. da sudeluje u svima izborima, sem izbora predviđenog u § 79. ove Konstitucije.

§ 84.

Prilikom primanja, afiliacije, uz-višenja ili posvećenja radi se isklju-čivo po Ritualima Jovanovskog Re-da. Inače moze da se radi i na Kon-ferencijama. Donesena rešenja oba-vezna su za sve Clanove dotičnih Loža.

§ 85.

Na sve sastanke, stalno utvrđene i prethodno obznanjene, dolazi se bez naročitoga pozivanja. A u izu-zetnim prilikama obznanjuju se sa-stand sporazumno.

III. Finansijska sredstva Loža

§ 86.

Za postignuće ciljeva raspolažu Lože ovim sredstvima:

a) lični porez, pogledom na § 46. pod b);

b) godišnji članski ulog, pogle-dom na § 46. pod e);

e) osnovna dažbina, za osvećenje ili afiliaciju Lože, pogledom na § 46. pod a);

d) dažbina za uzvišenja na 2. i 3. stupanj, koja ne može biti manja od 50 odnosno 100 dinara;

e) dažbina za prijam tražitelja ili afiliaciju Braće, koja ne može biti manja od 150, odnosno 50 dinara.

DEO CETVRTI

Prelazna Naređenja

§ 87.

Prvi Statu1 Velike Lože za vrše-nje svih odredaba ove Konstitucije propisaće naročiti Odbor u spora-zumu sa Saveznim Većem.

§ 88. Ova Konstitucija Velike Lože Sr-

ba, Hrvata i Slovenaca stupa na snagu od dana, kad je potpiše Ve-liki Majstor Lože, a prema potpiše I. Veliki Tajnik.

ZAKLJU CAK.

§ 89.

Ova Konstitucija primljena je ns Vanrednoj Skupštini u Or. Zagre-bu, održanoj na dan 8. juna: 1919. godine, u prisustvu aktivnih Cla-nova pravih i potpunih Loža:

.. Sloga, Rad i Postojanstvo« u Or. Beogradu,

>+Pobratim« u Or. Beogradu, .. Sumadija .. u Or. Beogradu, »Kosovo .. u Or. Skoplju, ..Budnost.- (Vigilantia) u Or. O-

seku, »Ivan Grof Drašković•• u Or. Za-

grebu i >>Maksimilijan Vrhovac-« u Or.

Zagrebu.

§ 90.

Na istoj Vanrednoj Skupštini o-dobrena je ova Konstitucija jedno-glasno i izvršen izbor Velikih Cas-nika Velike Lože i Clanova Savez-noga Veća.

10. juna 1919. u Or. Beogradu.

Veliki Majstor Vel. Lože SHS ,.Jugoslavija .. GJORGJE WEIFERT v. r.:

I. Veliki Tajnik: JOV. ALEKSIJEVIC v. r.

3.

PRA VILA S.V.L. ••LIBERTAS«

l. IME I SJED ISTE SA VEZA

§ l. Ime je saveza: Simbolička Velika Loža Libertas ili skraćeno S.V.L.L.

Simbolička Velika Loža Libertas je kao Savez slobodnozidarskih loža u Velikoj Skupštini izabrano predstavničtvo skupnih interesa svih pod njenom zaštitom stojećih saveznih loža. Ona ujedno vrši vrhovni nadzor nad saveznim ložama bdijući nad time, da rad loža i postupci njihovih članova budu u skladu s načelima ovih pravila.

Sjedište je S. V. L. L. u Zagrebu, a svoj djelokrug proteže na terito-rijalno područje zagrebačke oblasti.

Svrha i principi

§ 2. Svrha je S. V. L. L. da promiče zadatke pravog i čistog slobo-dnoga zidarstva prema tradicijama prve velike Lože Engleske, osnovane dne 24. VI. 1717, te tradicijama 25. X. 1775. po Ivanu grofu Draškoviću u Brezovici kraj Zagreba u Hrvatskoj osnovane Velike Lože ••Libertas,,, koja je djelovala do godine 1789.

Slobodnozidarstvo kao filozofska, filantropska i napredna institucija, osnovano je na čistoj etici, a zadaća mu je promicanje individualnoga i kolektivnoga morala, te širenje kulture, čovjekoljublja i idealizma.

§ 3. S. V. L. L. poštivajući svačije slobodno uvjerenje, stoji na staja-lištu slobode savjesti i sl.obode političkoga opredjeljenja. Među članovima saveznih loža ne dolaze do izražaja razlike vjere, rase, narodnosti, dru-štvenoga položaja i političke pripadnosti. Clanovi ·loža susreću se među sobom kao ljubljena braća.

S. V. L. L. priznaje i uvažava sve pozitivne rezultate znanosti. No ona ujedno predpostavlja u članova saveznih loža vjeru u Velikoga Graditelja Sviju Svjetova razumijevajući pod njim nedokučivi apsolutni princip, iz kojega su potekle sve stvaralačke sile u prirodi. Ta vjera prešla je u slo-

bodnozidarstvo iz drevne filozofije, a odnosi se na pitanja, koja ljudski um ne može riješiti, te stoga uopće nijesu podvrgnuta znanstvenome istra-živanju. Prepuštajući inače pojedincu, da si sam stvori predodžbu o tom Vrhovnom Biću S. V. L. L. ne isključuje iz svojih redova nikoju religiju ni konfesiju, no ona isključuje u svojim sastancima svaku vjersku disku-siju i propagandu.

Slobodnozidarstvo nije zvano, da mijenja državne zakone i društvene uredbe, nego je to stvar ustavnih faktora i historijskih sila. Slobodni zi-dari kao vjerni građani dužni su poštivati postojeće zakone svoje domo-vine kao i zakone svake zemlje, u kojoj živu. Oni treba da budu vjerni gradani svoje domovine i miroljubivi podanici države. Zato savezne lože ne smiju izazivati ni podupirati nikakovih prevratnih pokreta.

Inače savezne lože nikako ne utječu na političko uvjerenje i opredije-ljenje svojih članova niti dozvoljava u svojim sastancima ma kakove di-skusije i agitacije o dnevnoj politici. No nijesu isključena teoretska, znan-stvena, historička ili sociološka predavanja i rasprave o tematima iz obla-sti politike, kao ni o tematima svih drugih područja ljudskoga znanja.

S. V. L. L. poštuje i čuva stare slobodno-zidarske fonne i običaje. Te forme i običaji, zatim propisi o organizaciji slobodnog zidarstva kao i naprijed navedena načela sadržana su u pisanim izvorima slobodnoga zi-darstva napose u •• starim dužnostima Slobodna Zidara-. te u t. zv ... Land-markama••. Sve te pisane izvore slobodnoga zidarstva uzima S. V. L. L. za podlogu i mjerilo svog djelovanja. .

§ 4. Sredstva. Sredstvom za tu svrhu smatra S. V. L. L. etički i inte-lektualni napredak pojedinaca, koji su članovi saveznih loža. Zato će sa-vezne lože poticati svoje člat;love na vršenje međusobne bratske ljubavi i prema svima ljudima, na vršenje građanskih i obiteljskih dužnosti, na čestitost u privatnome životu i javnom radu, kake bi. ličDim primjere;;-, davali pobudu, da čestitost postane osnovnom crtom naše narodne kuitu-re. Uz ova od~ojno-etička sredstva upotrebljavati će S. V. L. L. kao sred-stvo: poticanje svojih članova na takav rad, predavanja, edicije, sastanke i saveznu imovinu.

Materijalna su sredstva S. V. L. L.: a) pristupnina; b) članarina; e) darovi i zapisi.

II. CLANOVI. :N"JIHOVA PRAVA I DU2NOSTI

§ 5. Vrst članova: a) redoviti članovi saveza jesu redovne i zakonite slobodnozidarske lože; b) začasni članovi

§ 6. Redovitim članom saveza može postati svaka redovna i zakonita slobodnozidarska loža, koju savez kao takovu primi, odnosno, koja se kao takova njegovim privoljenjem osnuje. Svaka loža, koja je u savezu S.V.L.L. daje si posebno ime, sastavlja si poslovnik i isposluje kao korporacija

odobrenje svojih društvenih pravila, bira si starješinu i predstavničtvo iz redova svojih članova. te podmiruje svoje izdatke iz prinosa svojih članova. Visinu pristojba i prinosa određuje c;vaka loža sama početkom svoje poslovne godine. Svaka loža ima da prijavi mjesto svojih sastanaka. kao i ime svog starješine nadležnoj vlasti.

Začasnim članovima S.V.L.L može postati svaka redovna i slobodno-zidarska loža ili slobodni zidar, kojega kao takova izabere S.V.L.L. u znak priznanja njegovih zasluga za slobodnozidarstvo. -

· § 7. Redovite članove prima privremeno Upravni odbor, a definitiv-no Godišnja Skupština na prijedlog Saveznog Vije::a. Začasni članovi biraju se na Godišnjoj Skupštini na prijedlog Saveznog Vijeća.

D u ž n o s t i č l q n o v a.

§ 8. Dužnost je članova, da rade pre:na slobodno~idarskim načelima, da promiču slobodnozidarstvo i da podupru S.V.L.L. u njezinome radu. Da se drže saveznih pravila i da izvršuju savezne zaključke, nadalje da uplaćuju redovito članarinu. Začasni članovi ne plać::\ju nikakovu članarinu.

P r a v a č l a n o v a.

§ 9. Clanovi imadu pravo sudjelova~l na saveznim skupštinama i sa-stancima, podnašati prijedloge i želje te vršiti po svojim izaslanicima pravo glasa na godišnjim skupštinama. Imadu pravo izabirati upravne organe saveza, a za takove mogu izabrati samo lica iz redova saveznih članova. Začasni članovi imadu pravo savjetujućega glasa na svim skupšti-"'1ama i sastancima.

e l a n a r i n a i i n a v l' e l a. § 10. A) Pristupnina i članarina. Redoviti članovi plaćaju kod pri-

stupa u savez pristupninu i redovito, četverogodišnje unaprijed plativu članarinu u visini kako je povremeno odredi Godišnja skup~tina.

B) Darovi, zapisi, prihod od saveznP imovine čin~ daljnja materijal-na vrela saveza, te se imadu upotrebljavati u korist savezu i oživotvore-nja njegovih ciljeva.

P r e s t a n a k č l a n s t v a.

§ ll. Clanstvo prestaje: a)svojevoljnim istupom iz saveza. Taj St> istup imade obcazloziti i zatražiti bar tri mjeseca prije izmaka poslovne ~odine, a o njemu raspravlja Godišnja skupština. Clan ko~i istupa dužan jt:! podmiriti članarinu za cijelu godinu u kojoj je istup zatražio. Ako je istupajući član udovoljio svojim dužnostima prema Savezu, to će Godi-šnja skupština uzeti istup do znanja i istupajućem članu izdati razrije-~:1icu.

b) brisanjem radi nemarnog vršenja članskih dužnosti. Brisani član može opet postati članom saveza, ako prestanu razlozi, s kojih je brisan i savez ga opet primi za člana.

e) prestankom postojanja. d) isključenjem na temelju koje konačne savezne presude.

III. UPRAVNI ORGANI.

§ 12. Organi S.V.L.L. jesu: a) Veliki Meštar: b) Veliko Casničtvo; e) Savezno Vijeće; d) Uprav-

ni odbor; e) Godišnja ili Velika Skupština; f) Revizionalni odbor. § 13. Veliki Meštar reprezentira S.V.L.L. prema vlastima i trećim

osobama, on vrši nadzor nad radom saveza i saveznih članova, predsjeda skupštinama, Saveznome Vijeću, Upravnom odboru kao i svim inim sa-stancima Saveza. Statut saveza odrediti će potanje vršenje njegovih duž-nosti i prava. Veliki Meštar bira se na Godišnjoj skupštini iz broja članstva saveznih loža na razdoblje kako će to odrediti statut S.V.L.L ..

§ 14. U Veliko Casništvo ulaze: Veliki Meštar, Zamjenik Velikog Meštra, I. i II. Veliki N adzomik, Veliki Besednik, Dvernik, Veliki Mačonaša, Veliki Domaćina, Veliki Tajnik, Veliki Blagajnik, Veliki Obrednik. - Veliko se časničtvo izabire na Godišnjoj skupštini kada i Veliki Me-štar, te mu mandat traje jednako kao i Velikome Meštru. Godišnja skup-ština može da izabere svakom od Velikih Cnsnika i po jednoga zamje-nika.

§ 15. Savezno Vijeće rukovodi poslovima saveza, nadzire rad save-mih loža. Savezno Vijeće sastoji iz Velikoga Casništva, nadalje starješina sviju saveznih loža i po jednoga delegata svakoga saveznoga člana. Save-:-.no se Vijeće izabire na Godišnjoj skupštini kada i Veliki Meštar, te mu mandat traje jednako kao i ovome.

§ 16. Upravni odbor, koji se sastoji iz Velikoga Meštra, I. Vel. Nad-~miki, Velikoga Tajnika, Velikoga Besednika i Velikoga Blagajnika

jeste ekzekutivni organ Saveznoga Vijeća. Mandat odboru traje kao i Saveznome Vijeću.

§ 17. Poslovna godina saveza završuje koncem lipnja svake godine. Redovita Godišnja skupština imade se održati svake godine u razdoblju l. rujna do l. prosinca. Godišnju skupštinu sačinjavaju članovi savezno-ga vijeća i po dva delegata iz redova svakoga saveznoga člana. Potanje odredbe o sazivu Godišnje skupštine odrediti će statut S.V.L.L. U djelo-krug godišnje skupštine spada: a) da bdije nad vršenjem saveznih pravi-la; b) da donaša statut za rad S.V.L.L. i principijelne smjernice za pra-vila i statute saveznih članova; e) da odobrava obrednike za rad saveznih

članova; d) da riješava prijedloge Saveznoga VlJeca i saveznih članova; e) da bira upravne organe S.V.L.L.; f) da prima i otpušta članove; g) da presuđuje konačno sporove ·u sayezu u koliko je za to nadležna; h) da briše i isključuje članove; i) da određuje visinu pristupnine i članarine te prihvaća godišnja izvješća, obračune i proračune; j) da podjeljuje za-časno članstvo; k) da raspravlja i sva druga nastala pitanja; l) da zaklju-čuje o promjeni pravila i o prestanku S.V.L.L.

Izvanredna skupština sazivlje se na prijedlog Velikoga Meštra, Save-znoga Vijeća ili bar dviju redovitih članova uz naznaku dnevnoga reda.

§ 18. Skupštine sazivlje Veliki Meštar pismenim pozivom, koji ima biti članovima dostavljen barem mjesec dana prije dana skupštine uz naznaku mjesta, dana i sata te dnevnog reda. Uz dnevni red imade biti naznačen kratak sadržaj pojedine točke, a ako se raspravlja o zaključnom računu i proračunu imadu se istodobno sa nazivom skupštine dostaviti također ti računi. Izvanrednu skupštinu sazivlje Veliki Meštar na jednaki način u roku od osam dana po primitku prijedloga za saziv izvanredne skupštine.

§ 19. Zaključci se u Skupštinama, Saveznome VlJecu 1 Upravnom odboru stvaraju apsolutnom većinom glasova. Za zaključak o začasnom članstvu, isključenju članova i prestanku saveza potrebna je dvotrećin~ka većina. Glavna skupština, Savezno vijeće i Upravni odbor sposobni su za stvaranje zaključaka, ako im prisustvuje barem polovica lica, koja ima-du pravo glasa na odnosnome skupu. Nije li skupljen u sat saziva dovo-ljan broj prisutnih to se Glavna skupština, Savezno vijeće ili Upravni odbor sastaje sat kasnije, te su sposobni za stvaranje zaključaka i to Glav-na skupština i Savezno vijeće ako su prisutna barem sedam lica. Nije li ni taj broj prisutan to imade uslijediti ponovni saziv sa istim dnevnim redom na rok od 14 dana, te je tada odnosni organ sposoban da stvara. zaključke bez obzira na broj prisutnih. Upravni odbor sposoban je stva-rati zaključke ako su na sjednici prisutna bar 3 lica. U slučaju jednakosti glasova odlučuje glas predsjedatelja.

§ 20. Revizionalni odbor sastoji se iz tri na Godišnjoj skupštini iza-brana člana, a mandat mu traje godinu dana. Dužnost mu je da preispi-tuje i nadzire blagajničko poslovanje saveza, te preispituje i potpisujf' zaključne račune u koliko ih pronađe u redu. O svom nalazu podnaša izvješće Godišnjoj skup~tini. Pročelnik tog odbora jeste vazda najstariji član po godinama pripadnosti slobodnome zidarstvu.

IV. UPRA V A IMOVINE.

§ 21. Upravni odbor raspolaže sa imovinom, prihodima saveza u okviru proračuna usvojenoga po glavnoj skupštini.

V. SPOROVI

§ 22. Svi sporovi među članovima saveznih loža, saveznim ložama međusobno, saveznim ložama sa pojedinim njihovim članovima ili članovima drugih saveznih loža, u koliko to već nije pridržano na konačno pre-suđivanje jednoj loži ili Saveznome vijeću, nadalje sporovi loža sa save-znim organima ili pojedinim licima istih - riješavaju se po posebnome poslovniku, koji donaša Godišnja skupština.

VI. PROMJENA PRA VILA.

§ 23. Savezna se pravila mijenjaju tako, da Savezno Vijeće donaša prijedlog o promjeni, Glavna skupština usvaja konačnu redakciju pro-mjene, koja imade biti još jednom usvojena na narednoj skupštini, te istom tada stupa na snagu.

VII. PRESTANAK SA VEZA.

§ 24. Savez prestaje: a) kada ga vlast raspusti; b) kad to zaključi Glavna skupština u smislu ovih pravila. Imovina S.V.L.L. u slučaju nje-zina prestanka pripada gradu Zagrebu u humanitarne svrhe u koliko sama S.V.L.L. ne bi u času svog prestanka o svojoj imovini inako rasporedila.

Prihvaćeno u osnivačkoj skupštini, održanoj dne 29. svibnja 1927. u Zagrebu.

Perovođa: Predsjedatelj: Dr. Vladimir Rukavina, m, p.

delegat lože »-Prometej« Veljko Tomić, m.p.

delegat lože »Prometej .. Ovjerovitelj i:

Dr. Dragutin Liebermann, m. p. delegat lože »Ljubav Bližnjemu ..

!gnjat Fischer, m. p. delegat lože »Ljubav Bližnjemu''

Delegati: Prave i potpune slobodnozidarske lože »Ljubav Bližnjemu«

Hugo Hoffmann, m. p. Feliks Mikolaš, m. p. Dr. Bogdan Njemčić, m. p. Dr. Milan Schwartz, m. p.

Prave i potpune slobodnozidarske lože ••Prometej« Milan Vidman, m. p. Dr. Branimir Domac, m. p. Dr. Janko Košćević, m. p.

Veliki 2upan zagrebačke oblasti u Zagrebu. Broj: 33485-1927. Zagreb, l. juna 1927.

Ova se pravila odobravaju. Za velikog 2upana

kr. banski savjetnik: Petar Zrelec, m. p.

000001002003004005006007008009010011012013014015016017018019020021022023024025026027028029030031032033034035036037038