78
BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI HOÀNG THỊ VÂN KHẢO SÁT TÌNH HÌNH SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRÊN BỆNH NHÂN VIÊM MÀNG NÃO MỦ TẠI KHOA TRUYỀN NHIỄM BỆNH VIỆN 103 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SĨ HÀ NỘI- 2014

Khảo Sát Tình Hình Sử Dụng Kháng Sinh Trên Bệnh Nhân Viêm Màng Não Mủ Tại Khoa Truyền Nhiễm - Bệnh Viện 103

Embed Size (px)

DESCRIPTION

các bạn liên hệ e-mail: [email protected] hoặc sms via 0949 278 106 ( không nhận cuộc gọi ) để có thể có được file. Ngoài ra nhận tải mọi tài liệu ở trang http://125.235.10.97/opacdigital/ ( thư viện đại học dược hà nội)

Citation preview

B Y T TRNG I HC DC H NI HONG TH VN KHO ST TNH HNH S DNG KHNG SINH TRN BNH NHN VIM MNG NO M TI KHOA TRUYN NHIM BNH VIN 103 KHA LUN TT NGHIP DC S H NI- 2014 B Y T TRNG I HC DC H NI HONG TH VN KHO ST TNH HNH S DNG KHNG SINH TRN BNH NHN VIM MNG NO M TI KHOA TRUYN NHIM BNH VIN 103 KHA LUN TT NGHIP DC S Ngi hng dn: 1. PGS. TS Trnh Th Xun Ha 2.ThS. Phan Th T Nh Ni thc hin: 1.B mn Y hc c s-trng i hc Dc H Ni 2.Bnh vin 103 H NI 2014 LI CM N: Ti xin chn thnh cm n: -Ban gim hiu trng i hc Dc H Ni to mi iu kin cho ti trong sut qu trnh hc tp ti trng. -Cc thy c trong b mn Y hc c s cng cc thy c trc tip ging dy tn tnh truyn t kin thc cho ti trong sut 5 nm qua. -Ban Gim c Bnh vin Qun y 103 to iu kin thun li ti thc hin kha lun tt nghip. Ti xin by t lng bit n su sc n: -PGS.TSTrnhThXunHachnhimbmnTruynnhim Bnh vin Qun y 103 -ThS. Phan Th T Nh, b mn Y hc c s, trng i hc Dc H Ni l nhng ngi thy trc tip du dt ti, tn tnh hng dn v ch bo cho ti nhiu kin thc qu bu, ng gp nhng kin chn thnh cho ti trong sut thi gian thc hin kha lun. Xin gi li cm n su sc ti gia nh, bn b, ngi thn lun bn ti, chia s, ng vin v khch l ti trong sut thi gian qua. H Ni, ngy 14 thng 05 nm 2014 Sinh vin Hong Th Vn MC LC LI CM N MC LC DANH MC BNG DANH MC HNH DANH MC K HIU, CH VIT TT DANH MC VIT TT TN VI KHUN T VN ........................................................................................................ 1 CHNG 1: TNG QUAN TI LIU ................................................................ 3 1.1.I CNG V BNH VIM MNG NO M ....................................... 3 1.1.1.Dch t hc bnh vim mng no m ............................................................ 3 1.1.2.Cn nguyn vi khun gy bnh vim mng no m ..................................... 4 1.1.2.1. Haemophilus influenzae ............................................................................ 6 1.1.2.2. Neisseria meningitidis (No m cu) ........................................................ 6 1.1.2.3. Streptococcus pneumoniae (Ph cu khun) ............................................ 6 1.1.2.4.Listeria monocytogen ............................................................................... 7 1.1.2.5.Trc khun Gram m i kh (E.coli; Pseudomonas; Klebsiella) ......... 7 1.1.2.6.Group B Streptococcus agalatiae (Lin cu khun nhm B) .................. 7 1.1.3.Triu chng ca bnh vim mng no m .................................................... 7 1.1.3.1. Triu chng lm sng ................................................................................ 7 1.1.3.2.Triu chng cn lm sng ........................................................................ 8 1.1.4.Chn on phn bit ...................................................................................... 9 1.1.4.1. Chn on phn bit trc khi chc d dch no ty ............................... 9 1.1.4.2. Chn on phn bit sau khi chc d dch no ty .................................. 9 1.1.5. Bin chng, di chng ca bnh vim mng no m .................................. 10 1.1.5.1. Bin chng............................................................................................... 10 1.1.5.2. Di chng .................................................................................................. 11 1.2. I CNG V CC KHNG SINH S DNG TRONG IU TR BNH VIM MNG NO M ........................................................................................ 11 1.2.1. Nguyn tc chung s dng khng sinh trong iu tr vim mng no m 11 1.2.2.Nguyn tc la chn khng sinh ............................................................... 12 1.2.3. Thi gian iu trkhng sinh .................................................................... 12 1.2.4. La chn khng sinh ban u theo kinh nghim ....................................... 12 1.2.5. La chn khng sinh theo cn nguyn vi khun ........................................ 14 1.2.7. Cc nhm khng sinh iu tr vim mng no m ..................................... 16 CHNG 2: I TNG V PHNG PHP NGHIN CU ................... 19 2.1. I TNG NGHIN CU ...................................................................... 19 2.1.1. i tng nghin cu: ............................................................................... 19 2.1.2. Tiu chun la chn: .................................................................................. 19 2.1.3. Tiu chun loi tr: .................................................................................... 19 2.2. PHNG PHP NGHIN CU ................................................................. 19 2.2.1. Thit k nghin cu .................................................................................... 19 2.2.2. Phng tin nghin cu ............................................................................. 19 2.2.3. Phng php ly mu ................................................................................. 19 2.2.4. Ni dung nghin cu .................................................................................. 19 2.2.4.1. c im chung ca i tng nghin cu ............................................ 19 2.2.4.2. c im ca vi khun gy vim mng no m...................................... 20 2.2.4.3. Kho st tnh hnh s dng khng sinh trn bnh nhn vim mng no m ......................................................................................................................... 20 2.2.5. Mt s quy c s dng trong nghin cu ................................................ 20 2.3. PHNG PHP X L S LIU ............................................................. 21 CHNG 3: KT QU NGHIN CU ............................................................ 22 3.1. C IM CHUNG CA I TNG NGHIN CU ......................... 22 3.1.1. c im chung ca bnh nhn trong nghin cu ..................................... 22 3.1.2. Thi im mc bnh trong nm ................................................................. 23 3.2. C IM VI KHUN GY VIM MNG NO M ........................... 24 3.2.1. Xt nghim tm vi khun ............................................................................ 24 3.2.2. c im vi khun phn lp c .............................................................. 24 3.2.3. Tnh hnh khng khng sinh ca vi khun gy bnh ............................. 25 3.3. KHO ST TNH HNH S DNG KHNG SINH TRONG IU TR VIM MNG NO M ..................................................................................... 27 3.3.1. Tnh hnh s dng khng sinh trc khi nhp vin ................................... 27 3.3.2. Danh mc cc loi khng sinh c s dng trong iu tr vim mng no m ...................................................................................................................... 27 3.3.3. Kho st vic la chn phc khng sinh trong iu tr vim mng no m ...................................................................................................................... 30 3.3.3.1. Phc iu tr khi u khi cha c kt qu cy khun ...................... 30 3.3.3.2. Phc iu tr thay th khi c kt qu cy khun ................................ 32 3.3.3.3. nh gi vic la chn khng sinh ban u trong iu tr vim mng no m da trn kt qu khng sinh ............................................................... 35 CHNG 4: BN LUN ................................................................................... 36 4.1. C IM CHUNG CA I TNG NGHIN CU ......................... 36 4.1.1. c im chung ca bnh nhn trong nghin cu ..................................... 36 4.1.2. Thi im mc bnh trong nm ................................................................. 37 4.2. C IM VI KHUN GY VIM MNG NO M ........................... 37 4.2.1. Xt nghim tm vi khun ............................................................................ 37 4.2.2. c im vi khun ca qun th phn lp c ........................................ 38 4.2.3. Tnh hnh khng khng sinh ca mt s chng vi khun gy vim mng no m .................................................................................................................. 40 4.3. KHO ST TNH HNH S DNG KHNG SINH TRONG IU TR VIM MNG NO M ..................................................................................... 41 4.3.1. Tnh hnh s dng khng sinh trc khi nhp vin ................................... 41 4.3.2. Danh mc cc loi khng sinh c s dng trong iu tr vim mng no m ...................................................................................................................... 42 4.3.3. Kho st vic la chn cc phc khng sinh trong iu tr vim mng no m .................................................................................................................. 44 KT LUN V XUT ................................................................................. 47 I. KT LUN:...................................................................................................... 47 1. c im ca bnh nhn: ................................................................................. 47 2. c im ca vi khun gy bnh: .................................................................... 47 3. Tnh hnh s dng khng sinh trong iu tr: ................................................... 47 II. XUT: ....................................................................................................... 48 TI LIU THAM KHO DANH MC BNG Tn bngTrang Bng 1.1. Cn nguyn vi khun ph bin gy vim mng no5 Bng 1.2. Kt qu dch no ty trong mt s vim mng no10 Bng 1.3. iu tr khng sinh theo kinh nghim i vi VMNM13 Bng 1.4. iu tr khng sinh c hiu i vi VMNM14 Bng 3.1: c im tui, gii tnh ca bnh nhn VMNM v ng vo ca vi khun gy bnh 22 Bng 3.2: T l cy dch no ty dng tnh24 Bng 3.3: Kt qu xt nghim nghim nui cy tm vi khun trong DNT24 Bng 3.4: Tnh hnh s dng khng sinh trc khi nhp vin27 Bng 3.5: Cc loi khng sinh c s dng28 Bng 3.6: T l cc phc n c khi u trong iu tr VMNM31 Bng 3.7: T l cc phc phi hp khi u trong iu tr VMNM32 Bng 3.8: Phc thay th khi c kt qu cy khun m tnh33 Bng 3.9: Phc thay th khi c kt qu cy khun dng tnh:35 Bng 3.10. T l ph hp ca cc phc khng sinh ban u theo kt qu khng sinh 36 DANH MC HNH Tn biu Trang Hnh 3.1: Phn b bnh nhn theo thi im mc bnh trong nm23 Hnh 3.2: Tnh hnh khng ca Streptococcus pneumonia25 Hnh 3.3: Tnh hnh khng ca Neisseria meningitidis26 Hnh 3.4: Tnh hnh khng khng sinh ca Streptococcus suis II26 DANH MC K HIU, CH VIT TT CSCng s DNTDch no ty HRMMNHng ro mch mu no KSKhng sinh TMCTnh mch chm Tr TMTruyn tnh mch UUng VMNMVim mng no m WHOT chc y t th gii (World Health Organization) DANH MC VIT TT TN VI KHUN E.coliEschericiae coli H. influenzaeHaemophilus influenzae K. pneumoniaeKlebsiella pneumoniae L. monocytogenListeria monocytogen N. meningitisisNeisseria meningitidis S. agalactiae Streptococcus agalactiae S. aureusStaphylococcus aureus S. epidermidisStaphylococcus epidermidis S. pneumoniaeStreptococcus peumoniae 1 T VN Vim mng no l biu hin ca cc phn ng bo v ca c th chng li s xm nhim ca cc loi vi khun vo h thn kinh trung ng. Cc phn ng vimdn n sto m(vi khun vt bo cht)nnthng cgilvim mng no m (VMNM). VMNM c xp vo nhm mi bnh nhim trng gy tvonghngutrnthgii.Theoctnh,minmthgiickhong1,2 triu ngi mc VMNM [25], [43], v t l t vong do VMNM khong 20-25% [32], [36].VMNM l mt trong nhng bnh nhim trng cp tnh quan trng nht ca hthnkinhtrungng-lmtcpcunikhoa,cnthitphiciutr sm v tch cc [3], [6], [26], [36]. Vic s dng khng sinh thch hp ng mt vaitrhtscquantrngtrongiutrVMNM[3],[5],[24]lmgimc nguy c t vong xung di 15% cng nh cc di chng thn kinh nng n.Tuy nhin,trongvithpkqua,tltvongngilndoVMNMvnkhng gim, c l do thc trng s dng khng sinh hin nay ang l mt vn ht sc ng bo ng.N ang lm gia tng t l khng thuc ca vikhunni chung v vi khun gy VMNM ni ring. V vy, vic kho st tnh hnh s dng khng sinh trong iu tr VMNM l rt cn thit.Lmt bnh vin thc hnh ca Hc vin qun y, Bnh vin 103 lbnh vinakhoahngI,viquymhn1000gingbnhthamgiavocngtc khm, cha bnh theo tuyn v khu vc cho b i, cc i tng chnh sch, v nhn dn; phc v nhu cu iu tr cho mt s lng ln bnh nhn t tuyn di chuynthngln(trongckhoaAM5-khoa truynnhim).Nhmtmhiu 2 thc trng s dng khng sinh trong iu tr VMNM, t nh gi tnh hp l trong s dng khng sinh trn cc i tng ny v c ci nhn tng quan v iu trbnhVMNMtikhoatruynnhim,chngtitinhnhtinghincu Kho st tnh hnh s dng khng sinh trn bnh nhn vim mng no m ti khoa truyn nhim bnh vin 103 vi hai mc tiu sau: 1.Xc nh cc chng vi khun gy vim mng no m v tnh hnh khng khng sinh ca chng ti khoa truyn nhim - Bnh vin 103. 2.Kho st vic s dng khng sinh trong iu tr vimmng no m ti khoa truyn nhim - Bnh vin 103. 3 CHNG 1: TNG QUAN TI LIU 1.1.I CNG V BNH VIM MNG NO M 1.1.1. Dch t hc bnh vim mng no m VMNM l hin tng vim ca cc mng bao bc xung quanh h thn kinh trungngdoccvikhunxmnhpvomngno,gyramtpngtng bchcua nhnvprotein trong dch noty(DNT)[3],[5],[17],[36].Phn ng vim ny c th xy ra t no b n ty sng, nh hng c mng nhn v mng nui, gy tng p lc ni s [38], mt nhn thc v c th dn n nhng binchngthnkinhmntnh,thmchtvong.Chonnay,VMNMvnl mt nguyn nhn quan trng gy bnh tt v t vong trn ton th gii [17], [36]. Hn1,2triutrnghpVMNMcctnhxyratrntonthgii mi nm [25], [43]. T l mc bnh v t vong ca bnh VMNM khc nhau ty theo tng vng, quc gia, nhm tui v c bit l tc nhn gy bnh. Nu khng iu tr, t l trng hp t vong c th cao n 70%, v 20% nhng ngi sng st c th li di chng vnh vin bao gm mt thnh gic, khuyt tt thn kinh, hoc mt mt chi [40]. TheosliuthngkchnhthctiM,hngnmtlmcVMNMl 10/100000dn[6],[30].ccncangphttrin,bnhcxuhngtrm trng hn, t l mc bnh c th cao gp 10 ln so vi cc nc pht trin [21]. Bnh thng bng pht thnh dch vo ma kh, nng. c bit chu Phi, trong 10 nm va qua c hn 700.000 trng hp VMNM v T chc Y t th gii (WHO)ctnhcnphimt10triueurongncn dchbnh bngpht vnhaivimmngnogm18qucgiachuPhitriditngEthiopia n ty Senegan. 4 VitNam,khngctrndchVMNMnoln,tuynhinbnhkhph bin. Theo bo co ca Vin V sinh dch t trung ng, trong 3 thng u nm 2013 c nc c 352 trng hp VMNM, t l t vong khong 2% [6], trong hn 50 bnh nhn c nguyn nhn l lin cu ln (Streptococcus suis). 1.1.2. Cn nguyn vi khun gy bnh vim mng no m Nhiu vi khun c th gy VMNM, tuy nhin, tn sut mc ca tng chng vikhuntythucvolatuicngnhmtsyutlinquannsc khng ca c th bnh nhn [3]. Da theo cc nghin cu, ngi ta xc nh c c t nht 14 loi vi khun l cn nguyn gy VMNM, trong ba loi vi khun hay gp nht l: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae v Neisseria meningitis, chim 80% cc trng hp mc bnh [3], [6], [32]. 5 Bng 1.1. Cn nguyn vi khun ph bin gy vim mng no [3], [12], [13] Yu tVi khun ph bin Tui 0 - 4 tun Streptococcus agalactiae; E.coli; Listeria monocytogenes; Klebsiella pneumonia; Enterococcus spp; Salmonella spp 4 - 12 tun S.agalactiae;E.coli;L.monocytogenes;H.influenzae; S.pneumoniae; N.meningitidis 3 thng n 18 tuiH.influenzae;N.meningitidis; S.pneumoniae18 - 50 tuiS.pneumoniae; N.meningitidis; Streptococcus suis > 50 tui S.pneumoniae;N.meningitidis;L.monocytogenes;trc khun Gram (-) hiu kh Cc yu t khc Tn thng min dch S.pneumoniae;N.meningitidis;L.monocytogenes;trc khunGrammhiukh(baogmcPseudomonas aeruginosa) V nn sS.pneumoniae; H.influenzae; lin cu tan mu nhm A, B Chn thng s no, sau PT thn kinh Staphylococcusaureus,Staphylococcusepidermidis,trc khunGrammhiukh(baogmcPseudomonas aeruginosa) Thng dch no ty S.epidermidis;S.aureus;trckhunGrammhiukh (bao gm c Pseudomonas aeruginosa) H bch cu Trc khun Gram m hiu kh (bao gm c P.aeruginosa), S.aureus 6 1.1.2.1. Haemophilus influenzae H.influenzaelvikhunGram(-),cvaitrgybnhquantrngtrong VMNM do c c lc cao. VMNM do H.influenzae chim khong 45-48% tng s bnh nhn VMNM, t l t vong 3-6%. Trc y, H.influenzae l cn nguyn gy VMNM chnh cho tr em di 6 tui, c bit l tr 6-12 thng, vi t l mc 31/100.000dn.Hinnay,VMNMdoH.influenzaegimnhiudothchin tim chng thng xuyn vi vaccin Hib lin hp. T lmcbnh gim hn 50% v ph bin ngi ln hn l tr em [18], [30], [45], [49]. 1.1.2.2. Neisseria meningitidis (No m cu) N. meningitidis l cu khun Gram (-), ch gy bnh ngi. No m cu c 12 tp huyt thanh c xc nh, da vo polysaccharide ca vch t bo vi khun,trong 6tphuytthanhc vaitr gybnh lA,B,C,W135,X,Y. VMNMdonomcuchyugptremdi5tuivthanhthiunin. Bnh c th gy thnh dch ln do ng ly truyn ch yu l ng h hp. T l mc VMNM do no m cu cao nht khu vc chu Phi. Trn vnh ai vim mng no, t nht 350 triu ngi c nguy c mc bnh trong nhng v dch xy ra hng nm. tr s sinh, him gp VMNM do no m cu [39], [45], [48]. 1.1.2.3. Streptococcus pneumoniae (Ph cu khun) S.pneumoniae l cu khun Gram (+). y l cn nguyn gy bnh VMNM ph bin ngi trng thnh v mt trong ba cn nguyn chnh tr em. T l vim nng no m do ph cu vo khong 1 - 3/1000 dn. Tuy nhin, VMNM do phcutkhigythnhdchln.Bnhcththayitheoma,nhngthng gia mang ctlmcbnhcaonhttrongnm.Phcuthngctr ng h hp trn ca ngi khe mnh. Khi gp iu kin thun li, vi khun s 7 xmnhpvohtunhongynhimkhunhuytvtrnvomngnogy VMNM [2], [14], [30]. 1.1.2.4.Listeria monocytogen LmttrckhunGram(+)sngksinhnibo,haygybnhtrs sinhvnhngtrnghpsuygimmindch.TlVMNMdoListeria monocytogenchimkhong2%.PhnmangthaicthmangListeria monocytogen b phn sinh dc v c th truyn bnh cho con [19], [30], [46]. 1.1.2.5.Trc khun Gram m i kh (E.coli; Pseudomonas; Klebsiella) CctrckhunGram(-)nylcnnguyncanhiubnhnhimkhun nhng hay gp l vim ng h hp v VMNM tr em, c bit l tr s sinh. Tl t vong tng i cao v cc cn nguyn ny khng khngsinhrtmnh. [30], [45], [51]. 1.1.2.6.Group B Streptococcus agalatiae (Lin cu khun nhm B) LvikhunGram(+),thngctrngsinhdcdicamv truyn sang cho con trong thi k mang thai hoc khi chuyn d. T l mc bnh caonhng tr sinhnon haytrcmvism,thi gianchuynd ko di [30], [45], [51]. 1.1.3. Triu chng ca bnh vim mng no m1.1.3.1. Triu chng lm sngTy theo cn nguyn, vng a l, thi k bnh, la tui khc nhau m triu chngcaVMNMcnhngcimkhcnhau,trongccctriuchng chnh l hi chng nhim khun v hi chng mng no nh sau:Hi chng nhim khun: 8 Thng khi pht t ngt. St cao lin tc 39-40C, i khi st rt cao km theo rt run, co git. au u, au mi c khp.Hi chng mng no: Thng pht trin nhanh, rm r, tng i y triu chng: Triu chng cnng: au u d di; bun nn v nn d dng;to bn; s nh sng. i vi tr nh thng b b, ng g, quy khc tng cn. Triu chng thc th: 3 du hiu cng gy (+), kernig (+), brudzinski (+); tremthngcduhiucmm,nmtthcsng;thptrc phng hoc cng. Cc biu hin khc: co git, lit khu tr, h m, ban xut huyt hoi t hnh sao (VMNM do no m cu) [3], [5], [6], [17], [36]. 1.1.3.2.Triu chng cn lm sng Dch no ty: Xc nh chn on khi DNT c cc biu hin sau: Mu sc: mu m khi (sm) hoc l c nh nc da, nc vo go. S lng t bo tng cao, t 100 n hng nghn t bo/ mm3, trong bch cu a nhn trung tnh > 80%;nhiu t bo thoi ha, t bo m. Nng Protein tng cao (1-2 g/lt). Nng Glucose gim thp, i khi ch cn vt. Soi v cy DNT: c th phn lp c tc nhn gy bnh v lm khng sinh . 9 Cc xt nghim khc: Cng thc mu: s lng bch cu tng cao, t l bch cu a nhn trung tnh thng tng > 80%. Cy mu, cy dch cc nhim trng cng c th xc nh c vi khun gy bnh [3], [5], [6], [17], [36]. 1.1.4. Chn on phn bit 1.1.4.1. Chn on phn bit trc khi chc d dch no ty Cn phn bit VMNM vi co git st cao, ng kinh, vim mng no do cn nguynvirus,do lao,do ksinh trng.Trong nhng trnghpchaphnbit c hay c nghi ng VMNM, gii php ng n nht vn l chc d DNT xc nh chn on [3], [5], [6], [17], [36]. 1.1.4.2. Chn on phn bit sau khi chc d dch no ty Hu ht cc trng hp xt nghim DNT in hnh cho php chn on xc nh hay loi tr chn on VMNM [3], [5], [6], [17], [36]. 10 Bng 1.2. Kt qu dch no ty trong mt s vim mng no [3] Mu scBch cuGlucoseProteinSoi tiCy DNT bnh thng Trong, khng mu < 10/ml 1/2-2/3 glucose mu < 0,5 g/lm tnhm tnh VMNMc Tng cao, a s BCNTT Gim nhiu Tng cao Nhum Gram (+) (+) VMN do lao Trong/ Vng chanh Tng, a s lympho Gim nhTngAFB (+) VMN do nm Trong hoc cTng, a s lympho Gim nhTng Nhum mc tu (+) VMN do virus Trong Tng, a s lympho Bnh thng Bnh thng/ tng nh m tnhm tnh 1.1.5. Bin chng, di chng ca bnh vim mng no m 1.1.5.1. Bin chng Tn thng dy thn kinh s no: trong VMNM c th tn thng cc dy thn kinh s no nh dy II, III, IV, VI, VII, VIII... p xe no, p xedi mng cng, t m dc huytqun, vimtc tnh mch, vim quanh mch mu no... 11 Tc nghn dch no tu v dy dnh mng no gy cn tr lu thng dch no tu, hi chng no nc. Ngoiracnccbinchngngoihthnkinh,tutheocnnguynvi khun gy ra nh sc c t, xut huyt ph tng (gp trong nhim khun huyt,vimmngnodomngnocu),vimkhp,vimnitmmc, vim ngoi tm mc, vim thn, vim phi[5], [6], [36]. 1.1.5.2. Di chng Lc, ic, cm, m, hi chng no nc... Tn thng thn kinh khu tr gy lit (lit mt chi, lit na ngi, lit hai chi di, tn thng dy thn kinh s no...) Gim tr nh, sa st tr tu, ri lon tm thn... ng kinh [5], [6], [36]. 1.2.I CNG V CC KHNG SINH S DNG TRONGIU TR BNH VIM MNG NO M [5], [6], [10] 1.2.1. Nguyn tc chung s dng khng sinh trong iu tr vim mng no m iu tr cng sm cng tt.S dng khng sinh ngay khi c chn on. Chn khng sinh da vo kinh nghim (khi cha c kt qu cy khun) hoc theo cn nguyn vi khun v theo khng sinh . 12 Trong cc trng hp bnh nng, cc bin php iu tr tch cc v h tr l ht sc quan trng cu sng bnh nhn v hn ch cc bin chng [5], [6]. 1.2.2.Nguyn tc la chn khng sinh Chn khng sinh theo mm bnh v theo khng sinh . Khi cha r mm bnh, cn chn khng sinh c ph tc dng rng. Khng sinh phiquachng romuno.Nukhngsinhkhuchtn km vo mng no nhng nhy vi mm bnh th phi dng liu cao. Khng sinh dit khun phi t c nng dit khun, bi vy lun phi dng ng tnh mch [3], [5], [12], [34]. 1.2.3. Thi gian iu trkhng sinh Thi gian iu tr khng sinh ty theo p ng lm sng v bin i DNT. Thi gian iu tr trung bnh khong 10-14 ngy.Ngng khng sinh khi protein DNT < 0,5 g/l [3], [12]. 1.2.4. La chn khng sinh ban u theo kinh nghim Khng sinh ban u theo kinh nghim c khuyn co theo bng 3.1 di y: 13 Bng 1.3. iu tr khng sinh theo kinh nghim i vi VMNM [3], [12], [28] Yu tKhng sinh Tui 0 - 4 tun Ampicillin kt hp vi cefotaxim hoc ampicillin kt hp vi aminoglycosid 4 - 12 tunAmpicillin kt hp vi C3 3 thng n 18 tui C3 hoc ampicillin phi hp vi chloramphenicol 18 - 50 tui C3 thm ampicillin nu nghi ng VMN do L.monocytogens > 50 tuiAmpicillin phi hp vi C3 Cc yu t khc Tn thng min dch Vancomycin phi hp vi ampicillin, ceftazidime V nn sC3 Chn thng s no, sau PT thn kinh Vancomycin phi hp vi ceftazidime Thng dch no ty Vancomycin phi hp vi ceftazidime H bch cuVancomycin phi hp vi ceftazidime hoc cefepim (Cephalosporin th h 3 (C3): Cefotaxim hoc ceftriaxon) 14 1.2.5. La chn khng sinh theo cn nguyn vi khun La chn khng sinh theo cn nguyn vi khun c tm tt bng 1.4 di y: Bng 1.4. iu tr khng sinh c hiu i vi VMNM [3], [12], [13], [28] Cn nguynKhngsinhla chn u tin Khng sinh thay th Haemophilus influenza - lactamase (-)AmpicillinC3, cefepim, aztreonam, chloramphenicol - lactamase (+)C3Cefepim, chloramphenicol, aztreonam, fluoroquinolone Neisseria meningitidis Penicillin MIC