KHNG GIANSNG TOKinh nghim t Chu u: Nhng bi hc cho Vit Nam

2

NI DUNGTM TT

TNG QUAN

PHN 1LNH VC KINH T SNG TO

S PHT TRIN CA NN KINH T SNG TO

KHNG GIAN SNG TO: CC NH NGHA

THCH THC CA NN KINH T SNG TO V S TNG QUAN VI CC KHNG GIAN SNG TO

NHNG C TH CA NN KINH T SNG TO: C CU T CHC

NHNG THCH THC V TH CH / CU TRC TI VIT NAM

PHN 2CC KHNG GIAN SNG TO

CC NH NGHA

CHC NNG CA CC KHNG GIAN SNG TO

NHNG THCH THC I VI S PHT TRIN CA CC KHNG GIAN TI VIT NAM

PHN 3A CC KHNG GIAN SNG TO VO HOT NG, XY DNG CC CNG NG SNG TO A PHNG

NHNG THCH THC MANG TNH CHIN LC

TI LIU THAM KHO

3

4

5

6

7

8

9

10

13

13

17

18

21

23

25

3

1Nn kinh t sng to l mt cu chuyn thnh cng trn ton cu trong th k 21. Vit Nam c th nm bt v kch thch s tng trng ny nh th no? Cu tr li c th c tm thy t cc khng gian sng to.

TM TT

2Cc khng gian sng to l mt hnh thc pht trin ring bit, giao thoa gia lnh vc vn ho v nn kinh t sng to. Ti Anh v Chu u c rt nhiu khng gian sng to khc nhau v khng c mt m hnh no l ni tri hn c.

3Hc tp kinh nghim t cc khng gian sng to ti Anh v Chu u l mt vic khng d dng v c im chnh ca cc khng gian sng to l chng c lng ghp vo mi trng x hi, vn ho v kinh t a phng. Cc khng gian sng to phn nh cc cng ng sng to m chng l mt phn trong cng ng .

5Bi hc quan trng c rt ra l cc khng gian sng to ti Vit Nam cn c h tr bi mt chng trnh xy dng nng lc a phng. Qu trnh ny i hi phi xc nh c cc im mnh v im yu ang tn ti ca a phng, v phn tch cch thc m mt khng gian sng to c th h tr qu trnh xy dng nng lc cho a phng.

6Bo co nu bt mt s lnh vc m cc nh ngha php lut v chnh sch chung chung khng phn bit c r cc ngnh cng nghip sng to hoc cc khng gian sng to; v do chng c th b b qua hoc khng nhn c nhng s h tr y t cc chnh sch nh nc.

7Thch thc chnh i vi cc khng gian sng to l vic xy dng lng tin v s hiu bit gia cc nh lnh o chnh ph v chnh quyn a phng. Tm hiu nhiu hn v nhu cu v mi quan tm ca nhau, v t chc cc cuc hp tho lun thng xuyn s gip pht trin chng trnh ngh s v cc khng gian sng to v nn kinh t sng to Vit Nam.

8Mt bn c bn ca cc khng sng to nn c thc hin sao cho cc khng gian sng to, nhng nh hoch nh chnh sch, cc chnh tr gia v cng ng c th hiu khng gian sng to l g v chng c th ng gp nhng g cho x hi v nn kinh t. L tng nht l cc khng gian sng to c th thc hin vic ny bng cch s dng mt biu mu thng tin chung cho cc khng gian sng to.

4Bo co a ra mt gc nhn da trn vic xc nh nhng chc nng m cc khng gian sng to c th thc hin ti Vit Nam. Hnh thc ca cc khng gian ny c th khc nhau. Vn quan trng nht l vic huy ng cng ng sng to a phng; h l nn tng ca cc khng gian sng to.

4

TNG QUAN Phn tm lc ca bo co ny nhm xem xt vai tr v s ng gp ca cc khng gian i vi nn kinh t sng to, v s h tr ca cc chnh sch/chnh ph i vi s pht trin ca cc khng gian sng to c minh ho bng cc v d ch yu n t Anh v Chu u.

Cch tip cn s dng trong bo co ny c cp sau phn tm tt. Phn u tin ca bo co xc nh vai tr ca cc khng gian sng to i vi s pht trin ca nn kinh t sng to. Ni dung tp trung phn tch tnh c th ca nn kinh t sng to v s khc bit ca n vi vn ho v nn kinh t. Phn ny cng m t mt s c im chnh ca nn kinh t sng to.

Phn th hai ca bo co tp trung xem xt th no l mt khng gian sng to, nh ngha v chc nng ca n theo cch nhn ca cc nc Chu u. Cc khng gian sng to c xem l nn tng ca vic xy dng nng lc trong nn kinh t sng to.

Phn th ba tr li cu hi v chnh sch. Vn chuyn i chnh sch lin quan n chuyn giao tri thc, iu ny li ph thuc vo bi cnh, v trong bn thn i tng chuyn giao phi tri qua qu trnh chuyn i, t to ra s sng to hoc i mi.

Hc hi t kinh nghim ca chu u, bo co nhn mnh s cn thit phi pht trin cc chin lc xy dng nng lc a phng vi nhng cng ng sng to xc nh c ngun lc cng nh nhng mt hn ch; iu ny khc vi vic p t t trn xung mt hnh thc v nh dng chung chung v mt khng gian sng to. Bo co cho thy chin lc ca mt khng gian sng to nn l mt qu trnh bi dng kin thc v xy dng nng lc.

Bo co ny m u cho mt qu trnh tm hiu. Nhng bui hi tho v phng vn vi nhng ngi qun l khng gian sng to cho php th nghim c cu t chc v tm hiu thm v nhng thch thc ca a phng i vi vic hnh thnh cc khng gian sng to.

5

PHN 1 LNH VC KINH T SNG TO

Trn th gii, cc khng gian sng to l mt tng mi, hu ht c thnh lp t nhng nm u ca th k 21. Cc khng gian cng nhau pht trin nh l mt phn ca h sinh thi thuc nn kinh t sng to mi ni. Kinh t sng to trng lp, nhng khng ng nht, vi lnh vc vn ho, di sn v du lch. Trn th gii, kinh t sng to pht trin mnh v sn lng kinh t v s lng vic lm; iu ny c bit ng vi nhng nn kinh t mi ni. Cc khng gian sng to l mt phn ca c s h tng x hi, vn ho v kinh t ca nn kinh t sng to; chng c th ng vi tr n by. Tuy nhin, tnh cht c th ca vai tr ny l khc nhau, ty thuc vo bi cnh a phng.

Mc tiu ca bo co ny l xem xt v nhn bit s tng trng v tnh a dng ca cc khng gian sng to Vit Nam, v hiu r hn v cch thc v l do chng hot ng; cng nh nhng thch thc v c hi ang tn ti. Chng ti chia s nhiu kinh nghim t Anh v Chu u v cch thc cc khng gian sng to c pht trin v cc hnh thc hot ng ca chng. Mt mt, iu ny c th gip chng ta hiu th no l mt khng gian sng to v chc nng ca chng. Mt khc, chng ta c th thy c s khc bit ca cc khng gian sng to v bi cnh ti Vit Nam. Bi hc u tin v hin nhin l hu ht cc khng gian sng to chu u u c ti tr bi chnh ph; Vit Nam th khng phi nh vy. Do , chng ta phi thn trng khi p dng cc bi hc hay cc m hnh thc hnh tt nht t mi trng ny vo mt mi trng khc.

Nghin cu ny da trn cc chuyn thc a v phng vn nhiu khng gian sng to khc nhau, cng nh hai phin hp tp th; mt c t chc vi cc nh qun l / t chc khng gian sng to, mt phin hp khc cng vi i din cc khng gian sng to v cc quan chc Chnh ph. Bo co ny da trn cc cuc phng vn v tho lun cng nh nhng kinh nghim v chi tit thu c t cc bo co ton din v Khng gian Sng to Vit Nam do B Vn ha, Th thao v Du lch, UNESCO v Hi ng Anh thc hin cng cc chuyn gia t vn trong nc [1, 2]. Cc ti liu ny cung cp mt bn lnh th cn thit, quy m v phm vi ca cc khng gian v cc nh ti tr; v kinh nghim ca nhng ngi lm vic trong

lnh vc ny. Mc tiu ca bo co hin ti khng nhm lp li cc nghin cu , hoc ch n gin xut cc m hnh thc tin tt nht ca Chu u; m thay vo l hc hi t kinh nghim v t cc cuc tho lun c t chc.

Mc ch ca bo co ny l tm hiu cch thc tip cn ca mt t hp sng to c th gip vn ng nn kinh t sng to Vit Nam. Cch tip cn ny l nhm hc hi kinh nghim, c bit l t Chu u, v t trnh c mt s nhng kh khn v xy dng nn kinh t sng to da trn nhng hiu bit su sc hn. Cn nhn mnh rng nhng g c cp trong bo co ny khng phi l mt gii php sn c, m nn c xem l mt qu trnh. Qu trnh ny phi bt ngun t nhng thc tin ca Vit Nam: s sp t th ch, lch s v vn ho, cng nh tnh trng ca nn kinh t sng to mi ni.

lm c iu ny, iu cn thit l phi phn nh c nhng nhn thc v x hi v chnh tr mt cch khi qut hn v s hiu bit v nn kinh t sng to. y l mt lnh vc thay i nhanh, v nhn thc c xu hng nhanh tt hu hoc da trn mt s hiu bit li thi. S thiu hiu bit, cng nh vic thiu nhng d liu v thng tin ng tin cy, cng cn phi c xem xt trong qu trnh a ra mt chnh sch thnh cng. Lin quan n tnh hnh thc nghim v ni dung c phn nh trong cc ti liu c cng khai, chnh ph va mi khi ng mt chin lc cho cc ngnh cng nghip vn ho. Vic kt ni cc t hp vn ha vi chin lc ny, v ngc li, s l mt thch thc cng nh c hi quan trng. Bo co ny nhm thc y vic tho lun song phng ny.

6

KHNG GIAN SNG TO: CC NH NGHA

Cc khng gian sng to t nhng ngy u nh l pht trin thnh mt hin tng quc t cho Vit Nam; by gi chnh l thi im nh gi mt cch ton din v chin lc v tng lai ca cc khng gian sng to v mi quan h ca chng vi nn kinh t sng to. Vic nh ngha th no l mt khng gian sng to l rt kh; c rt nhiu khi nim khc nhau trn th gii v Vit Nam cng nh vy: iu ny s c cp n trong phn sau ca bo co. Tuy nhin, s d dng hn nu bt u vi nhng hiu bit thng ngy v khng gian sng to l g v cc hot ng ca chng. n gin, chng ta c th ni rng khng gian sng to l mt tp hp cc doanh nghip sng to, c b tr trong cng ta nh, chia s cc ngun lc chung. Mt gi nh quan trng hn na lm nn tng cho tt c cc khng gian sng to l vic hnh thnh cc nhm lm vic phn bin s thc y s i mi v chuyn giao kin thc.

Khuyn co: Trc tin, s hin din ca cc hot ng sng to gip phn bit khng gian sng to ny vi cc loi hnh khng gian khc v nhn mnh rng l ni nhng doanh nghip sng to cng chia s mt s quy trnh, k nng, th trng/ khn gi chung. Trong mi tng quan ny, chng ta phn bit s khc nhau gia khng gian thc lm (makerspace) v cc khng gian lm vic chung n thun. Nhng khng gian lm vic chung ny l mt v d v m hnh hiu qu tip th bt ng sn, vi mc tiu l to ra li nhun t vic cho thu a im. Th hai, vic lm vic chung s to ra cc c hi (tuy kt qu khng phi lun lun t c) hc hi kinh nghim ln nhau, gim thiu chi ph v chuyn giao kin thc, t mang li li ch cho cc thnh vin ca khng gian sng to, nu c cung cp cc ti nguyn chung (cng ngh, dch v, hoc khng gian).

Th ba, chuyn mn v qun l, t vn v pht trin kinh doanh c th c cung cp nh mt dch v h tr hoc t vn m bo rng cc bi hc c tip thu. Th t, cc doanh nghip sng to c xu hng vn hnh vi quy m nh (mt ngi vn hnh duy nht, hoc vi nm nhn vin hoc t hn: m hnh doanh nghip nh), h hot ng cc th trng rt ri ro, ni m vic tng trng nhanh v suy gim nh k l bnh thng (thng c gi l doanh nghip d n). Cc cng ty ring l, v theo nhm, thng xuyn h tr ln nhau trong nhng giai on thun li cng nh kh khn. Cc doanh nghip sng to khng ch hot ng trong lnh vc c li nhun, hay phi li nhun; m c hai; hoc, lnh vc vn ho v kinh t; m h cn c th tham gia vo cc hot ng khng chnh thc v nhng hot ng cng ng cng nh (mt phn) cc hot ng v li nhun ca h.

Danh sch cc khuyn co v nhng c im ca nn kinh t sng to ny khng ng nht vi chnh sch cng nghip v vn ho ca Chnh ph cng nh cch phn loi ca cc nh nghin cu. Mt mt, iu ny lm cho mt s hot ng khng c phn loi khi chng ri vo khong gia ca cc nhm thng k hoc khi nim; mt khc, vic phn loi khng hp l s dn n tnh trng mt s cc hot ng khng nhn c s h tr y v ph hp t cc chnh sch. Cc nh hoch nh c