KHẢO SÁT TÂM LÝ NGƯỜI BỆNH

TRƯỚC PHẪU THUẬT TIM HỞ

TẠI ĐƠN VỊ PHẪU THUẬT TIM MẠCH

Nhóm nghiên cứu: - Phí Thị Nguyệt

- Đỗ Thùy Trang

- Nguyễn Thị Hạnh

BỆNH VIỆN BẠCH MAI – VIỆN TIM MẠCH ĐƠN VỊ PHẪU THUẬT TIM MẠCH

-------oOo--------

ĐẶT VẤN ĐỀ

• An toàn người bệnh: vấn đề được quan tâm hàng

đầu trong y tế

• 1846 W.Morton sử dụng ê-te để vô cảm

• Thông báo về tai biến của gây mê

• WHO (1): 230 triệu phẫu thuật/năm

Đơn vị Phẫu thuật Tim mạch(2): > 1200 BN (2014)

(1) WHO (2) Đơn vị Phẫu thuật Tim mạch: “Báo cáo tổng kết cuối năm 2014”

ĐẶT VẤN ĐỀ

• Petrov: chuẩn bị tâm lý cho người bệnh ↔ chuẩn

bị tâm lý cho người lính trước khi ra trận

• Tâm lý → sức khỏe → kết quả phẫu thuật

• Tin tưởng → yên tâm hợp tác điều trị

Chú ý chuẩn bị tinh thần cho người bệnh

ĐẶT VẤN ĐỀ

Mục tiêu nghiên cứu:

1. Khảo sát tâm lý người bệnh trước

phẫu thuật có kế hoạch tại đơn vị.

2. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan tới

tâm lý người bệnh trước phẫu thuật.

ĐỐI TƯỢNG & PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU

- Thiết kế NC: mô tả cắt ngang

- Thời gian NC: 3/2015 - 5/2015

- Địa điểm NC: Đơn vị Phẫu thuật Tim mạch –

Viện Tim mạch – BV Bạch Mai

- Đối tượng NC: NB phẫu thuật tim hở có kế

hoạch tại Đơn vị Phẫu thuật Tim mạch

ĐỐI TƯỢNG & PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU

Thu thập số liệu:

• Thông tin chung của đối tượng NC: tuổi, giới, học vấn, địa dư, tình trạng sức khỏe khi vào viện…

• Tâm lý của người bệnh: tình trạng ăn, ngủ, lo lắng, vấn đề lo lắng

• Các yếu tố liên quan: Thái

độ NVYT, môi trường điều

trị, công tác c/bị trước mổ

Thông tin thu thập

Môi trường điều trị

1.Vệ sinh

buồng bệnh

Sạch sẽ thoáng mát (3đ)

Tốt 12 -10 đ

Bình thường

9-6đ

Chưa tốt <6đ

Bình thường(2đ)

Ẩm thấp, bẩn (1đ)

2.Trang thiết bị

máy móc

Hiện đại, đầy đủ(3đ)

Bình thường (2đ)

Cũ, thiếu thốn (1đ)

3.Không khí

buồng bệnh

Vui vẻ, thoải mái (3đ)

Bình thường (2đ)

Ảm đạm, nặng nề (1đ)

4.Thủ tục hành

chính

Đơn giản, nhanh chóng (3đ)

Bình thường (2đ)

Rườm rà, rắc rối (1đ)

ĐỐI TƯỢNG & PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN

Công tác chuẩn bị trước phẫu thuật

1.Giải thích

thuốc, xét

nghiệm

Không được giải thích kể cả khi thắc mắc (1đ)

Tốt 14 -11 đ

Bình

thường 10-

6đ

Chưa tốt

<6đ

Giải thích khi thắc mắc (2đ)

Giải thích mỗi khi thực hiện thuốc hay XN (3đ)

2.Giải thích

trước PT

Không được giải thích gì (1đ)

Chỉ giải thích cho người nhà (2đ)

Có giải thích qua loa (3đ)

Giải thích kĩ càng(4đ)

3.Hướng

dẫn, GDSK

Không được hướng dẫn (1đ)

Có hướng dẫn nhưng qua loa (2đ)

Hướng dẫn tỉ mỉ, làm mẫu cụ thể (3đ)

4.Thông tin

chuẩn bị

trước PT

Không thông báo gì (1đ)

Chỉ thông báo ngày giờ PT(2đ)

Thông báo ngày giờ, căn dặn trước PT(3đ)

Thông báo ngày giờ, căn dặn trc PT, cbị tinh

thần cho BN(4đ)

CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN (tiếp)

KẾT QUẢ & BÀN LUẬN

ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA NHÓM

NGHIÊN CỨU Phân bố

theo nhóm tuổi

Phân bố theo giới

43.7% 56.3%

(N= 87)

Nam

6

16

22

25

18

0

5

10

15

20

25

30

<=30 31-40 41-50 51-60 >60

- Độ tuổi trung bình: 49,7± 13,1

- Tuổi thấp nhất: 22

- Tuổi cao nhất: 76

ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA NHÓM

NGHIÊN CỨU

• Địa dư • Trình độ học vấn

1.2%

72.4%

26.4%

N=87

Vùngsâuvùng xaNôngthôn

14.9%

59.8%

23%

2.3%

N=87

Dưới THCS

THCS-THPT

Trung cấp CĐ ĐH

ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA NHÓM

NGHIÊN CỨU Tình trạng sức khỏe khi vào viện Chẩn đoán

67.7

31

2.3

N = 87

Khỏe mạnh SH bình thường

Hđ giảm, tự phục vụ

Hđ yếu, cần ng phục vụ

56.7% 20.3%

6% 15%

N=87 Bệnh van tim

Bệnh mạch vành

Khác

Bệnh tim bẩm sinh

ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA NHÓM NGHIÊN CỨU

ĐÁNH GIÁ CỦA NGƯỜI BỆNH VỀ MÔI TRƯỜNG ĐIỀU TRỊ

Tần số

(n=87) Tỉ lệ(%)

Vệ sinh

buồng

bệnh

Sạch sẽ thoáng mát

(3đ) 77 88,5

Bình thường(2đ) 10 11,5

Ẩm thấp, bẩn (1đ) 0 0

Trang

thiết bị

máy móc

Hiện đại, đầy đủ(3đ) 85 97,7

Bình thường (2đ) 2 2,3

Cũ, thiếu thốn (1đ) 0 0

Không khí

buồng

bệnh

Vui vẻ, thoải mái

(3đ) 53 60,9

Bình thường (2đ) 33 37,9

Ảm đạm, nặng nề

(1đ) 1 1,2

Thủ tục

hành

chính

Đơn giản, nhanh

chóng (3đ) 60 69

Bình thường (2đ) 25 28,7

Rườm rà, rắc rối

(1đ) 02 2,3

92%

8%

0

N=87

Tốt

Bình thường

Chưa tốt

ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA NHÓM NGHIÊN CỨU

ĐÁNH GIÁ CỦA NGƯỜI BỆNH VỀ CÔNG TÁC CHUẨN BỊ TRƯỚC PT

Tần số

(n=87) Tỉ lệ (%)

Giải

thích

thuốc,

xét

nghiệm

Không được giải thích kể cả khi

thắc mắc (1đ) 3 3,4

Giải thích khi thắc mắc (2đ) 30 34,5

Giải thích mỗi khi thực hiện thuốc

XN(3đ) 54 64,1

Giải

thích

trước

PT

Không được giải thích gì (1đ) 10 11,5

Chỉ giải thích cho người nhà (2đ) 7 8

Có giải thích qua loa (3đ) 12 13,8

Giải thích kĩ càng(4đ) 58 66,7

Hướng

dẫn,

GDSK

Không được hướng dẫn (1đ) 0 0

Có hướng dẫn nhưng qua loa (2đ) 9 10,3

HD tỉ mỉ, làm mẫu cụ thể (3đ) 78 89,7

TT cbị

trước

PT

Không thông báo gì (1đ) 0 0

Chỉ thông báo ngày giờ PT(2đ) 2 2,3

Thông báo ngày giờ, căn dặn trước

mổ(3đ) 33 37,9

Thông báo ngày giờ, căn dặn trc PT,

cbị tinh thần cho NB(4đ) 52 59,8

87.4%

12.6% 0

N=87

Tốt

Trung bình

Chưa tốt

ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA NHÓM NGHIÊN CỨU

ĐÁNH GIÁ CỦA NB VỀ THÁI ĐỘ CỦA NVYT

N=87

77%

20.7% 2.3%

Nhẹ nhàng, tận tình

Bình thường

Chưa hài lòng

(*): Trần Thị Vân Khánh (2011): Khảo sát một số yếu tố ảnh hưởng tâm lý người bệnh trước

và sau phẫu thuật tim có

chuẩn bị tại khoa Tim mạch-Lồng ngực Bệnh viện Việt Đức, khóa luận tốt nghiệp Cử nhân Y

khoa trường Đại học Y Hà Nội

13

2.3

0

2

4

6

8

10

12

14

T.T. VânKhánh(*)

Chúng tôi

Tỷ lệ NB chưa hài lòng

KẾT QUẢ KHẢO SÁT TÂM LÝ NGƯỜI BỆNH

Tình trạng ăn uống

87.4%

12.6%

0%

N=87

Ăn uống bt

Ăn uống kém

Không ăn uống được

KẾT QUẢ KHẢO SÁT TÂM LÝ NGƯỜI BỆNH

Tình trạng ngủ

(*) Phạm Thành Luân(2014): Đánh giá tâm lý bệnh nhân trước và sau phẫu thuật, khóa

luận tốt nghiệp BSĐK trường Đại học Y Hà Nội

4

47

36

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Không ngủ được

Ngủ kém Ngủ bình thường

45.5%

58.6%

0 20 40 60 80

P.T.Luân(*)

Chúng tôi

Tỷ lệ NB ngủ kém

KẾT QUẢ KHẢO SÁT TÂM LÝ NGƯỜI BỆNH

Nguyên nhân gây mất ngủ

0

5

10

15

20

25

30

35

Lo lắng, hồi hộp

Đèn sáng, ồn ào

Lạ Mất ngủ từ trước

Khác

33

15

8

19

9

8 trường hợp người bệnh mất ngủ do đau sau chụp mạch vành hoặc bệnh lý đi kèm.

KẾT QUẢ KHẢO SÁT TÂM LÝ NGƯỜI BỆNH

Tình trạng lo lắng, sợ hãi

(*): Trần Thị Vân Khánh (2011):” Khảo sát một số yếu tố ảnh hưởng tâm lý người bệnh trước và sau phẫu thuật tim có chuẩn bị tại khoa Tim mạch-Lồng ngực Bệnh viện Việt Đức”, khóa luận tốt nghiệp Cử nhân Y khoa - trường Đại học Y Hà Nội (**) Phạm Đức Tuấn (2006): “Tìm hiểu tâm lý của người bệnh trước mổ, trong mổ và sau mổ tại Bệnh viện Việt Đức”, khóa luận tốt nghiệp Cử nhân Y khoa - trường Đại học Y Hà Nội

18,4%

65,5%

16.1%

Không lo lắng

Lo lắng nhiều

Lo lắng ít

31.2

68.8

Nam

Nữ 0

20

40

60

80

100 74.4 92

83.9

Tỷ lệ NB có lo lắng sợ hãi

KẾT QUẢ KHẢO SÁT TÂM LÝ NGƯỜI BỆNH

Các vấn đề lo lắng:

Vấn đề NB lo lắng nhiều nhất: rủi ro trong phẫu thuật: 58,6% (Nguyễn Thị Quỳnh (*)(2006):34,4%)

0

10

20

30

40

50

60

Rủi ro Đau Chi phí Công việc

Gia đình Điều trị sau mổ

Thẩm mỹ Tái phát Khác

Nữ

Nam

(*) Nguyễn Thị Quỳnh (2006): “Đánh giá tâm lý bệnh nhân trước và sau phẫu thuật”,

khóa luận tốt nghiệp Bác sĩ y khoa trường Đại học Y Hà Nội

KẾT QUẢ KHẢO SÁT TÂM LÝ NGƯỜI BỆNH

Các yếu tố ảnh hưởng

Trình độ học vấn

Địa dư

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

K lo lắng

Có lo lắng

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Dư

ới T

HC

S

THC

S-TH

PT

TC,C

Đ,Đ

H

Sau

ĐH K lo

lắng

Có lo lắng

X2=10,05;

p<0,05

Các yếu tố ảnh hưởng (tiếp)

Tình trạng sức khỏe của NB khi vào viện:

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

Khỏe mạnh, SH bt

HĐ giảm,

Tự pvu bản thân

Hđ yếu,

cần ng pvụ

Rất yếu, phụ

thuộc htoàn

Có lo lắng

Không lo lắng

Các yếu tố ảnh hưởng (tiếp)

Thái độ của NVYT

0%

20%

40%

60%

80%

100%N=67 N=18 N=2

Có lo lắng

Không lo lắng

Các yếu tố ảnh hưởng (tiếp)

Môi trường điều trị

Công tác chuẩn bị trước phẫu thuật

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Có lo lắng

Không lo lắng

KẾT LUẬN

TÂM LÝ NGƯỜI BỆNH TRƯỚC PHẪU

THUẬT

- >83% NB lo lắng trước phẫu thuật.

- 58,6% NB lo sợ rủi ro trong PT

- 12,6% NB ăn uống kém

- 58,6% NB ngủ kém, mất ngủ

- NB nam lo lắng ít hơn NB nữ

- Môi trường điều trị, công tác c/bị trước PT

tốt giúp NB yên tâm

KHUYẾN NGHỊ

• Xây dựng các hoạt động

thư giãn cho người bệnh:

- ý tưởng tạo “tủ sách y tế”.

- tạo môi trường thư giãn

ngoài bệnh phòng.

KHUYẾN NGHỊ

• Tạo điều kiện giúp người

bệnh tiếp cận thông tin y

tế:

Video, tờ rơi, website trực

tuyến…

KHUYẾN NGHỊ

• Tham gia các khóa

học nâng cao kỹ năng

giao tiếp.