เอกสารประกอบการประชมวชาการ ขาวและธญพชเมองหนาว ประจำาป 255840

KKN04023-NKI-14-2-6-1: ขาวเหนยวไมไวตอชวงแสงสายพนธดเดน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

KKN04023-NKI-14-2-6-1: A Promising Non-photosensitive Glutinous Rice Line for Northeastern Thailand

สมใจ สาลโท1) และคณะทางานโครงการวจยและพฒนาพนธขาวนาชลประทานภาคตะวนออกเฉยงเหนอ Somjai Saleeto1) and Irrigated Rice Breeding Program for Northeast

Thailand, Working group

Abstract The irrigated rice breeding project for Northeast Thailand was carried out to improve

non-photosensitive glutinous rice variety for blast disease and gall midge resistant. The selected promising line; KKN04023-NKI-14-2-6-1, was finally obtained. The promising line was selected from the population of the cross between PTT97100-B-116-3-3 and KKN97031-NKI-B-B-122-1-1 which PTT97100-B-116-3-3 was used as female parent and KKN97031-NKI-B-B-122-1-1 as male parent. This line is non-photosensitive glutinous rice. The harvesting time is about 131 days after sowing, plant height was 120 cm. The average yield of this line grown in Rice Research Center paddy fields was 614 kg/rai and on farmers field was 684 kg/rai. Rice hull color was brown, unmilled grain length was 7.63 mm with slender shape, low gelatinization temperature, cooked rice was sticky and soft, aromatic, very good milling quality with 54.9% head rice. KKN04023-NKI-14-2-6-1 was resistant to leaf blast and gall midge in most area tested. It has good cooking and eating qualities with aromatic scent. However, the disadvantage of this rice line was it was susceptible to neck blast and bacterial leaf blight.

Keywords: glutinous rice, non-photosensitive, blast resistance, gall midge resistance

บทคดยอ โครงการวจยและพฒนาพนธ ขาวนาชลประทานภาคตะวนออกเฉยงเหนอ พฒนาสายพนธขาว

เหนยวใหตานทานตอโรคไหมและแมลงบว จนไดขาวเหนยวสายพนธดเดน KKN04023-NKI-14-2-6-1 ซงคดเลอกไดจากการผสมระหวางขาวเหนยวสองสายพนธ ไดแก PTT97100-B-116-3-3 และ KKN97031-NKI-B-B-122-1-1 สายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 เปนขาวเหนยวไมไวตอชวงแสง อายเกบเกยว

1) ศนยวจยขาวหนองคาย ต ป.ณ. 6 อ.โพนพสย จ.หนองคาย 43120 โทรศพท 08-6458-7310 Nong Khai Rice Research Center, P.O. Box 6, Phonphisai, Nong Khai 43120 Tel. 08-6458-7310

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

กลมศนยวจยขาวภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 41

131 วน ความสงเฉลย 120 เซนตเมตร ใหผลผลตเฉลยในสภาพแปลงทดลองของศนยวจยขาว 614 กโลกรมตอไร ในสภาพแปลงนาเกษตรกร 684 กโลกรมตอไร เปนขาวเหนยวเปลอกสนาตาล เมลดขาวกลองยาว 7.63 มลลเมตร รปรางเรยว คณภาพการสดมาก ไดขาวเตมเมลดและตนขาว รอยละ 54.9 อณหภมแปงสกตา ขาวนงสกเหนยว นม มกลนหอมเลกนอย ลกษณะเดนคอตานทานตอโรคใบไหมและแมลงบว คณภาพการหงตมและรบประทานด มกลนหอม ขอควรระวงคอออนแอตอโรคไหมคอรวงและขอบใบแหง

คาสาคญ: ขาวเหนยว ไมไวตอชวงแสง ตานทานโรคไหม ตานทานแมลงบว

คานา กข10 และอแดงเลาแตกเปนพนธ ขาวเหนยวทเกษตรกรภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบนนยม

ปลกในพนทนาทมระบบนาชลประทานโดยเฉพาะในฤดนาปรง กข10 เปนพนธทมคณภาพการส คณภาพการหงตมและรบประทานด สวนอแดงเลาแตกเปนพนธทมคณภาพการสตา อยางไรกตาม ขาวทงสองพนธออนแอตอโรคไหม โดยในสภาพทโรคไหมระบาดรนแรงผลผลตของพนธ ทออนแอลดลงมากถงรอยละ 70–80 (Kasaka, 1969) เนองจากเชอราสาเหตของโรคไหมสามารถเขาทาลายตนขาวไดทกระยะการเจรญเตบโต ตงแตระยะกลา แตกกอ จนถงระยะออกดอก (กองโรคพชและจลชววทยา, 2545; สมศกด, 2543; Kahn and Libby, 1958; Ou, 1984) จงทาใหเกดความเสยหายอยางรนแรงและผลผลตลดลงอยางมาก นอกจากนขาวพนธ กข10 และอแดงเลาแตกยงออนแอตอแมลงบว ซงหนอนแมลงบวเขาทาลายทยอดออนของตนขาว หลงจากนนตนขาวจะสรางหลอดหมตวแมลงและเจรญออกมาเปนหลอดคลายหลอดใบหอม ความเสยหายเกดขนเนองจากตนขาวทเปนหลอดนไมสามารถออกดอกได ในแหลงทมการระบาดของแมลงบวรนแรงขาวจะไมออกดอกเลย และผลผลตลดลงมากถงรอยละ 50-70 การปรบปรงพนธขาวเหนยวไมไวตอชวงแสงเพอใหไดสายพนธ ทตานทานตอโรคไหมและแมลงบว คณภาพการส คณภาพการหงตมและรบประทานด สาหรบปลกในพนทนาทมระบบนาชลประทานภาคตะวนออกเฉยงเหนอจงเปนแนวทางหนงในการรกษาเสถยรภาพผลผลตของขาวในภมภาคน เนองจากการปลกพนธ ตานทานเปนวธทมประสทธภาพสงทสดในการลดความเสยงจากโรคและแมลง (วชระ, 2542) ดงนนโครงการวจยและพฒนาพนธขาวนาชลประทานภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จงพฒนาสายพนธขาวเหนยวใหตานทานตอโรคไหมและแมลงบว คณภาพเมลดและการหงตมรบประทานด สาหรบเปนทางเลอกหนงใหเกษตรกรในภาคตะวนออกเฉยงเหนอใชเปนพนธขาวปลกตอไป

อปกรณและวธการ การผสมพนธและคดเลอกพนธ

KKN04023-NKI-14-2-6-1 ไดจากการผสมพนธระหวางขาวเหนยวสายพนธ PTT97100-B-116-3-3 ซงผลผลตสง แตออนแอตอโรคไหมเปนพนธแม กบขาวเหนยวสายพนธ KKN97031-NKI-B-B-122-1-1

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

เอกสารประกอบการประชมวชาการ ขาวและธญพชเมองหนาว ประจำาป 255842

ซงตานทานตอโรคไหม แมลงบว คณภาพการหงตมและรบประทานด มกลนหอม แตผลผลตตาเปนพนธพอ โดยผสมพนธแบบผสมเดยว ในฤดนาป 2547 ทศนยวจยขาวขอนแกน มวตถประสงคเพอผนวกลกษณะผลผลตสงจากขาวเหนยวสายพนธ PTT97100-B-116-3-3 กบลกษณะความตานทานตอโรคไหม แมลงบว คณภาพการหงตมและรบประทานด จากขาวเหนยวสายพนธ KKN97031-NKI-B-B-122-1-1 มารวมไวดวยกนในขาวสายพนธใหม ปลกคดเลอกขาวสายพนธผสมชวท 3 ถง 6 แบบสบตระกล ทศนยวจยขาวหนองคาย โดยปลกคดเลอกทงฤดนาปและฤดนาปรง ตงแตฤดนาป 2548 ถงฤดนาป 2550 จนไดสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 การเปรยบเทยบผลผลตระหวางสถาน

ดาเนนการทดสอบตงแต ฤดนาป 2553 - 2556 ในศนยวจยขาวภาคตะวนออกเฉยงเหนอ รวม 8 แหง ไดแก ศนยวจยขาวหนองคาย อดรธาน สกลนคร ชมแพ ขอนแกน อบลราชธาน นครราชสมา และสรนทร โดยปลกเปรยบเทยบกบพนธ กข10 และสนปาตอง 1 ซงเปนขาวเหนยวไมไวตอชวงแสง วางแผนการทดลองแบบ Randomized Complete Block จานวน 4 ซา ปลกขาวดวยวธการปกดาในแปลงขนาด 1.4 x 5 เมตร (จานวน 7 แถวๆ ละ 25 กอ) ระยะปกดา 20 x 20 เซนตเมตร จานวน 3 ตนตอกอ โดยใชตนกลาอายประมาณ 30 วน ใสป ยรองพนอตรา 6-6-6 (N-P2O5-K2O) กโลกรมตอไร หลงปกดา 10-14 วน ใสป ยแตงหนาครงท 1 อตรา 3-0-0 (N-P2O5-K2O) กโลกรมตอไร หลงปกดา 30-35 วน ใสป ยแตงหนาครงท 2 อตรา 3-0-0 (N-P2O5-K2O) กโลกรมตอไร หลงปกดา 40-45 วน ปองกนกาจดศตรพชโดยใชสารเคมตามความจาเปน เกบเกยวขาวหลงออกดอก 30 วน โดยเกบเกยวจานวน 5 แถวกลาง แถวละ 23 กอ (4.6 ตารางเมตร) คานวณผลผลตเปนกโลกรมตอไร ทความชน 14 เปอรเซนต

การเปรยบเทยบผลผลตในนาราษฎร ดาเนนการทดสอบในแปลงนาเกษตรกรทจงหวดชยภม ขอนแกน มหาสารคาม หนองคาย

อดรธาน และนครราชสมา ในฤดนาปรง 2556 - 2557 โดยปลกเปรยบเทยบกบพนธ กข10 วางแผนการทดลองแบบ Randomized Complete Block จานวน 4 ซา ปลกขาวดวยวธการปก ดาในแปลงขนาด 4 x 5 เมตร (จานวน 20 แถวๆ ละ 25 กอ) ระยะปกดา 20 x 20 เซนตเมตร จานวน 3 ตนตอกอ โดยใชตนกลาอายประมาณ 30 วน ใสป ยรองพนสตร 16-16-8 อตรา 30 กโลกรมตอไร หลงปกดา 10-14 วน ใสป ยแตงหนาสตร 46-0-0 อตรา 10 กโลกรมตอไร หลงปกดา 30-40 วน ปองกนกาจดศตรพชโดยใชสารเคมตามความจาเปน เกบเกยวขาวหลงออกดอก 30 วน โดยเกบเกยวจานวน 16 แถวกลาง แถวละ 23 กอ (14.72 ตารางเมตร) คานวณผลผลตเปนกโลกรมตอไร ทความชน 14 เปอรเซนต

การทดสอบปฏกรยาของพนธขาวตอโรคไหมระยะกลา วางแผนการทดลองแบบ Augmented ทม systematic check ทก 10 สายพนธทดสอบ โดยเลอก

แปลงในทดอนไมมนาขง หลงจากนนไถเตรยมดน และเตรยมแปลงยอยโดยยกแปลงใหสง ใหมขนาดความ

กวาง 1.10 เมตร ใสป ยเคมสตร 16-16-8 อตรา 50 กโลกรมตอไร คลกเคลาป ยเคมใหเขากบดน ปลกขาวพนธขาวดอกมะล 105 ซงเปนพนธออนแอมาตรฐานในแปลงดกลอเชอทง 4 ดานของแปลงทเตรยมปลกขาวพนธทดสอบโรคไหม หลงจากนนจงปลกขาวพนธทดสอบโรคไหมโดยใชเมลดพนธขาวสายพนธละ15 กรม โรยขาวเปนแถวสายพนธละ 1 แถวๆ ยาว 50 เซนตเมตร ตามความกวางของแปลงยอย ระยะหางระหวางแถว 10 เซนตเมตร ทก 2 พนธทดสอบปลกขาวพนธออนแอมาตรฐานคอขาวดอกมะล 105 และทก 10 พนธทดสอบปลกขาวพนธตานทานมาตรฐานคอสนปาตอง 1 จานวน 1 แถว โดยปลกขนาบขางดวยพนธออนแอมาตรฐานคอขาวดอกมะล 105 ดานละ 1 แถว หลงจากนนโรยขาวพนธขาวดอกมะล 105 เปนแถวคลมตามความยาวของแปลงยอยดานเหนอลม 3 แถว และดานใตลม 2 แถว รวมทงปดหวและทายแปลงยอยดานละ 3 แถว เพอลอและเพมปรมาณของเชอราโรคไหมในแปลงทดสอบ เมอตนกลาอาย 15 วนจงใสป ยเคมสตร 21-0-0 อตรา 50 กโลกรมตอไร ใชบวรดนาใหทวแปลงวนละ 4 ครง คอ เวลา 07:30 10:30 14:00 และ 16:00 น. เพอเพมความชนในแปลงทดสอบขาวใหเหมาะสมตอการระบาดของโรคไหมปลอยใหเชอราโรคไหมเขาทาลายขาวดวยวธธรรมชาต หากขาวพนธขาวดอกมะล 105 ซงเปนพนธออนแอมาตรฐานในแปลงทดสอบไมเปนโรค หรอเปนโรคไมสมาเสมอ เกบใบขาวในแปลงดกลอเชอทเปนโรคสบเปนชนเลกๆ ยาวประมาณ 2-3 เซนตเมตร โรยในแปลงทดสอบใหสมาเสมอ บนทกปฏกรยาของพนธขาวตอโรคไหมเมอขาวในแปลงทดสอบมอาย 30-45 วน โดยสงเกตอาการทปรากฏบนใบขาว และถอเอาเปอรเซนตความเสยหายของใบขาวจากการทาลายของเชอราโรคไหมเปนหลกเกณฑในการใหคะแนนตาม Standard Evaluation System for Rice (IRRI, 2002) การทดสอบปฏกรยาของพนธขาวตอโรคไหมระยะออกดอก

ปกดาขาวสายพนธ/พนธละ 5 แถวๆ ละ 6 ตน ระยะปกดา 20 x 40 เซนตเมตร โดยปลกขาวพนธหางย 71 เปนพนธตานทานมาตรฐาน และขาวดอกมะล 105 เปนพนธออนแอมาตรฐาน เมอขาวอยในระยะตงทองทาการปลกเชอราโรคไหม โดยคดเลอกสายพนธเชอราสาเหตโรคไหมทมพนธกรรมแตกตางกน (lineage) และมความรนแรงตางกน จานวน 20 ไอโซเลท (isolates) นาเชอทเกบรกษาไวทต เยนอณหภม 4 องศาเซลเซยส มาเลยงบนอาหารสตร Potato Dextrose Agar (PDA) เพอใหเชอสรางเสนใยและปรบตว 5-7 วน ทอณหภม 25 องศาเซลเซยส ยายเชอมาเลยงบนอาหารราขาว Rice Polish Agar (RPA) เพอเพมปรมาณเสนใย 15-20 วน ทอณหภม 25 องศาเซลเซยส จนเชอเจรญ เสนใยเตมจานเลยงเชอนาใบขาวทนงฆาเชอแลวมาวางทบเสนใย บมเชอไวในทมดอณหภม 25 องศาเซลเซยส เปนเวลา 2 วน ทาการกระตนใหเชอสรางสปอรภายใตแสงฟออเรสเซนต เปนเวลา 3-4 วน จากนนจงนาเชอทสรางสปอรแลวแตละไอโซเลทมาลางเกบสปอรดวยนากลนทนงฆาเชอแลวปลอยใหเยน นาสปอรแขวนลอยทไดมาผสมรวมกนโดยปรบความเขมขนของสปอรแตละสายพนธใหไดความเขมขนเทาๆ กน และปรบความเขมขนสดทายท 25,000 สปอรตอซซ เพอนาไปปลกเชอทดสอบโรคไหมคอรวง โดยฉดสปอรแขวนลอยอตรา 0.5 ซซตอตน ทบรเวณ

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

กลมศนยวจยขาวภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 43

กวาง 1.10 เมตร ใสป ยเคมสตร 16-16-8 อตรา 50 กโลกรมตอไร คลกเคลาป ยเคมใหเขากบดน ปลกขาวพนธขาวดอกมะล 105 ซงเปนพนธออนแอมาตรฐานในแปลงดกลอเชอทง 4 ดานของแปลงทเตรยมปลกขาวพนธทดสอบโรคไหม หลงจากนนจงปลกขาวพนธทดสอบโรคไหมโดยใชเมลดพนธขาวสายพนธละ15 กรม โรยขาวเปนแถวสายพนธละ 1 แถวๆ ยาว 50 เซนตเมตร ตามความกวางของแปลงยอย ระยะหางระหวางแถว 10 เซนตเมตร ทก 2 พนธทดสอบปลกขาวพนธออนแอมาตรฐานคอขาวดอกมะล 105 และทก 10 พนธทดสอบปลกขาวพนธตานทานมาตรฐานคอสนปาตอง 1 จานวน 1 แถว โดยปลกขนาบขางดวยพนธออนแอมาตรฐานคอขาวดอกมะล 105 ดานละ 1 แถว หลงจากนนโรยขาวพนธขาวดอกมะล 105 เปนแถวคลมตามความยาวของแปลงยอยดานเหนอลม 3 แถว และดานใตลม 2 แถว รวมทงปดหวและทายแปลงยอยดานละ 3 แถว เพอลอและเพมปรมาณของเชอราโรคไหมในแปลงทดสอบ เมอตนกลาอาย 15 วนจงใสป ยเคมสตร 21-0-0 อตรา 50 กโลกรมตอไร ใชบวรดนาใหทวแปลงวนละ 4 ครง คอ เวลา 07:30 10:30 14:00 และ 16:00 น. เพอเพมความชนในแปลงทดสอบขาวใหเหมาะสมตอการระบาดของโรคไหมปลอยใหเชอราโรคไหมเขาทาลายขาวดวยวธธรรมชาต หากขาวพนธขาวดอกมะล 105 ซงเปนพนธออนแอมาตรฐานในแปลงทดสอบไมเปนโรค หรอเปนโรคไมสมาเสมอ เกบใบขาวในแปลงดกลอเชอทเปนโรคสบเปนชนเลกๆ ยาวประมาณ 2-3 เซนตเมตร โรยในแปลงทดสอบใหสมาเสมอ บนทกปฏกรยาของพนธขาวตอโรคไหมเมอขาวในแปลงทดสอบมอาย 30-45 วน โดยสงเกตอาการทปรากฏบนใบขาว และถอเอาเปอรเซนตความเสยหายของใบขาวจากการทาลายของเชอราโรคไหมเปนหลกเกณฑในการใหคะแนนตาม Standard Evaluation System for Rice (IRRI, 2002) การทดสอบปฏกรยาของพนธขาวตอโรคไหมระยะออกดอก

ปกดาขาวสายพนธ/พนธละ 5 แถวๆ ละ 6 ตน ระยะปกดา 20 x 40 เซนตเมตร โดยปลกขาวพนธหางย 71 เปนพนธตานทานมาตรฐาน และขาวดอกมะล 105 เปนพนธออนแอมาตรฐาน เมอขาวอยในระยะตงทองทาการปลกเชอราโรคไหม โดยคดเลอกสายพนธเชอราสาเหตโรคไหมทมพนธกรรมแตกตางกน (lineage) และมความรนแรงตางกน จานวน 20 ไอโซเลท (isolates) นาเชอทเกบรกษาไวทต เยนอณหภม 4 องศาเซลเซยส มาเลยงบนอาหารสตร Potato Dextrose Agar (PDA) เพอใหเชอสรางเสนใยและปรบตว 5-7 วน ทอณหภม 25 องศาเซลเซยส ยายเชอมาเลยงบนอาหารราขาว Rice Polish Agar (RPA) เพอเพมปรมาณเสนใย 15-20 วน ทอณหภม 25 องศาเซลเซยส จนเชอเจรญ เสนใยเตมจานเลยงเชอนาใบขาวทนงฆาเชอแลวมาวางทบเสนใย บมเชอไวในทมดอณหภม 25 องศาเซลเซยส เปนเวลา 2 วน ทาการกระตนใหเชอสรางสปอรภายใตแสงฟออเรสเซนต เปนเวลา 3-4 วน จากนนจงนาเชอทสรางสปอรแลวแตละไอโซเลทมาลางเกบสปอรดวยนากลนทนงฆาเชอแลวปลอยใหเยน นาสปอรแขวนลอยทไดมาผสมรวมกนโดยปรบความเขมขนของสปอรแตละสายพนธใหไดความเขมขนเทาๆ กน และปรบความเขมขนสดทายท 25,000 สปอรตอซซ เพอนาไปปลกเชอทดสอบโรคไหมคอรวง โดยฉดสปอรแขวนลอยอตรา 0.5 ซซตอตน ทบรเวณ

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

เอกสารประกอบการประชมวชาการ ขาวและธญพชเมองหนาว ประจำาป 255844

กาบใบธงในระยะตงทอง จานวน 15 กอๆ ละ 7 ตน บนทกผลการทดสอบหลงปลกเชอ 7 วนตาม Standard Evaluation System for Rice (IRRI, 2002) การทดสอบปฏกรยาของพนธขาวตอโรคขอบใบแหง

ปลกขาวดวยวธการปกดาโดยใชตนกลาอาย 25 วน ปลกแบบ Systematic arrangement สายพนธละ 2 แถวๆ ละ 10 กอๆ ละ 2 ตน ระยะปกดา 25 x 25 เซนตเมตร ทก 10 สายพนธทดสอบ ปลกขาวพนธตานทานมาตรฐานคอ กข23 และพนธออนแอมาตรฐานคอ Taichung Native 1 เตรยมเชอแบคทเรยสาเหตของโรคโดยเลยงบนอาหารวน Potato Peptone Agar (PPA) เพอเปน inoculum ทใชสาหรบปลกเชอ โดยมอตราความเขมขนของสารละลายเชอท 108 เซลล เมอขาวอายประมาณ 45 วนหลงปกดา ปลกเชอแบคทเรย (inoculation) โดยวธการ clipping คอ ตดปลายใบขาวดวยกรรไกรจมในสารละลายเชอ (bacterial suspension) ทมอาย 48 ชวโมง โดยตดตาจากปลายใบประมาณ 2 เซนตเมตร บนทกผลการทดสอบหลงปลกเชอ 3 สปดาห ตาม Standard Evaluation System for Rice (IRRI, 2002) การทดสอบปฏกรยาของพนธขาวตอแมลงบว

ปลกขาวทดสอบในกระบะพลาสตกขนาด 30 x 40 x 8 เซนตเมตร ซงบรรจดนหนาประมาณ 5 เซนตเมตร โรยเมลดขาวทดสอบเปนแถว แตละแถวหางกนประมาณ 5 เซนตเมตร เมอขาวงอกถอนใหเหลอแถวละ 20 ตน ใชขาวพนธ กข1 เปนพนธออนแอมาตรฐาน ใชพนธ กข4 และเหมยนอง 62 เอม เปนพนธตานทานมาตรฐาน หลงจากขาวงอก 15-20 วน ปลอยแมลงบวตวเตมวยเขาวางไขบนตนกลาขาวประมาณ 1 ตวตอขาว 5 ตน บนทกผลการทดสอบหลงจากปลอยแมลงบวเขาทาลายขาวแลวประมาณ 25-28 วน ตาม Standard Evaluation System for Rice (IRRI, 2002) การทดสอบคณภาพเมลดทางกายภาพและเคม และคณภาพการส

ทดสอบคณภาพเมลดทางกายภาพ ไดแก สขาวเปลอก สขาวกลอง ขนาดและรปรางของเมลด คณสมบตเมลดทางเคม ไดแก การสลายเมลดในดาง ปรมาณสารหอม 2-acetyl-1-pyrroline และคณภาพการส

ผลการทดลองและวจารณ ผลผลต

การเปรยบเทยบผลผลตระหวางสถาน ทาการทดลองทศนยวจยขาวชมแพ สกลนคร ขอนแกน หนองคาย อดรธาน นครราชสมา สรนทร และอบลราชธาน ระหวางฤดนาป 2553-2556 พบวาฤดนาป 2553 ขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 ใหผลผลตเฉลย 608 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข10 (576 กโลกรมตอไร) รอยละ 6 ตากวาพนธสนปาตอง 1 (636 กโลกรมตอไร) รอยละ 4 ฤดนาป 2554 ขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 ใหผลผลต 587 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข10 (555 กโลกรมตอไร) รอยละ 6 ตากวาพนธสนปาตอง 1 (611 กโลกรมตอไร) รอยละ 4 ฤดนาป 2555 ขาวเหนยว

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

กลมศนยวจยขาวภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 45

สายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 ใหผลผลต 617 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข10 (596 กโลกรมตอไร) และสนปาตอง 1 (612 กโลกรมตอไร) รอยละ 4 และ 1 ตามลาดบ ฤดนาปรง 2556 ขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 ใหผลผลต 633 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข10 (599 กโลกรมตอไร) รอยละ 6 ใกลเคยงกบพนธสนปาตอง 1 (632 กโลกรมตอไร) ฤดนาป 2556 ขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 ใหผลผลต 624 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข10 (604 กโลกรมตอไร) รอยละ 3 ตากวาพนธ สนปาตอง 1 (648 กโลกรมตอไร) รอยละ 4 สรปไดวาผลผลตเฉลยจาก ฤดนาป 2553-2556 ขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 ใหผลผลตเฉลย 614 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข10 (586 กโลกรมตอไร) รอยละ 5 แตตากวาพนธสนปาตอง 1 (628 กโลกรมตอไร) รอยละ 2 (Table 1)

การเปรยบเทยบผลผลตในนาราษฎร ดาเนนการทจงหวดชยภม ขอนแกน มหาสารคาม หนองคาย อดรธาน และนครราชสมา พบวา ฤดนาปรง 2556 ขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 ใหผลผลตเฉลย 691 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข10 (596 กโลกรมตอไร) รอยละ 16 ฤดนาป 2556 ขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 ใหผลผลตเฉลย 717 กโลกรมตอไร ใกลเคยงกบพนธ กข10 (719 กโลกรมตอไร) ฤดนาปรง 2557 ขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 ใหผลผลตเฉลย 643 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข10 (613 กโลกรมตอไร) รอยละ 5 สรปไดวาผลผลตเฉลยจากฤด นาปรง 2556-2557 ขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 ใหผลผลตเฉลย 684 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข10 (643 กโลกรมตอไร) รอยละ 6 (Table 2) เสถยรภาพการใหผลผลต

เมอปลกทดสอบผลผลตในศนยวจยขาวชมแพ หนองคาย สกลนคร อดรธาน นครราชสมา สรนทร และอบลราชธาน รวม 7 แปลงทดลอง ฤดนาป 2556 พบวาขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 ใหผลผลตเฉลย 624 กโลกรมตอไร ใกลเคยงกบคาเฉลยของการทดลอง (625 กโลกรมตอไร) คาสมประสทธรเกรสชน (bi) เมอสภาพแวดลอมเปลยนไป เทากบ 1.058 ns ซงไมแตกตางจาก 1 คาเบยงเบนของความผนแปรเฉลย เทากบ 1026 ns ซงไมแตกตางจาก 0 แสดงวาขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 มเสถยรภาพในการใหผลผลตสง สามารถปรบตวไดดหลายสภาพแวดลอม สวนพนธ กข10 และสนปาตอง 1 ใหผลผลตเฉลย 604 และ 648 กโลกรมตอไร ตามลาดบ มเสถยรภาพในการใหผลผลตสงเชนเดยวกน (Table 3) ความตานทานตอโรคขอบใบแหง โรคไหม และแมลงบว

โรคขอบใบแหง การทดสอบปฏกรยาตอโรคขอบใบแหงทศนยวจยขาวอบลราชธาน สกลนคร และอดรธาน พ.ศ. 2556 พบวาขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 แสดงปฏกรยาออนแอตอโรคขอบใบแหงเชนเดยวกบพนธ กข10 (Table 4)

โรคไหม ผลการทดสอบปฏกรยาตอโรคใบไหมแบบ Upland short row พ.ศ. 2553-2554 ในศนยวจยขาวหนองคาย และสกลนคร พบวา พ.ศ. 2553 ขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

เอกสารประกอบการประชมวชาการ ขาวและธญพชเมองหนาว ประจำาป 255846

แสดงปฏกรยาตานทานถงคอนขางตานทาน ในขณะทพนธ กข10 แสดงปฏกรยาคอนขางออนแอถงออนแอ พ.ศ. 2554 แสดงปฏกรยาตานทานถงคอนขางตานทาน ในขณะทพนธ กข10 แสดงปฏกรยาคอนขางออนแอ พ.ศ. 2555 ทดสอบในศนยวจยขาวหนองคาย สกลนคร และอบลราชธาน พบวาขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 แสดงปฏกรยาตานทานถงคอนขางตานทาน ในขณะทพนธ กข10 แสดงปฏกรยาออนแอถงออนแอมาก พ.ศ. 2556 ทดสอบในศนยวจยขาวชมแพ หนองคาย สกลนคร และอบลราชธาน พบวาขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 แสดงปฏกรยาตานทานทกสถานททดสอบ ในขณะทพนธ กข10 แสดงปฏกรยาออนแอ เมอทดสอบปฏกรยาตอโรคไหมคอรวงทศนยวจยขาวสกลนคร และอบลราชธาน พ.ศ. 2556 พบวาขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 แสดงปฏกรยาคอนขางออนแอถงออนแอ เชนเดยวกบพนธ กข10 และสนปาตอง 1 (Table 5)

แมลงบว การทดสอบปฏกรยาตอประชากรแมลงบวจากจงหวดแมฮองสอน เลย นครพนม สกลนคร และหนองคาย ทสานกวจยและพฒนาขาว พ.ศ. 2555 พบวาขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 แสดงปฏกรยาตานทานสงตอประชากรแมลงบวจากจงหวดนครพนมและสกลนคร คอนขางตานทานตอประชากรแมลงบวจากจงหวดแมฮองสอนและเลย แตคอนขางออนแอตอประชากรแมลงบวจากจงหวดหนองคาย ในขณะทพนธ กข10 และสนปาตอง 1 ออนแอมากตอประชากรแมลงบวจากทกจงหวดทใชทดสอบ (Table 6)

การทดสอบปฏกรยาตอประชากรแมลงบวจากจงหวดแมฮองสอน เชยงใหม นาน เชยงราย และแพร ทศนยวจยขาวแพร พ.ศ. 2555 พบวาขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 แสดงปฏกรยาตานทานสงตอประชากรแมลงบวจากจงหวดเชยงใหมและแพร ตานทานตอประชากรแมลงบวจากจงหวดแมฮองสอนและเชยงราย แตคอนขางออนแอตอประชากรแมลงบวจากจงหวดนาน ในขณะทพนธ กข10 และสนปาตอง 1 ออนแอถงออนแอมาก (Table 6) คณภาพเมลดทางกายภาพและเคม

ขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 ขาวเปลอกสนาตาล มความยาวเฉลย 10.7 มลลเมตร กวาง 2.66 มลลเมตร หนา 1.98 มลลเมตร ขาวกลองสขาว ความยาวเฉลย 7.63 มลลเมตร กวาง 2.13 มลลเมตร หนา 1.80 มลลเมตร จดเปนขาวรปรางเมลดเรยว (อตราสวนระหวางความยาวตอความกวาง 3.58) คณภาพการสดมาก ไดขาวเตมเมลดและตนขาวรอยละ 54.9 (Table 7)

สายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 เปนขาวเหนยว มคาการสลายเมลดในดาง ท 1.4 % KOH 5.1 และ 1.7 % KOH 7.0 ซงแสดงวาเปนขาวทมอณหภมแปงสกตาเชนเดยวกบขาวพนธ กข10 และสนปาตอง 1 แตมกลนหอมเลกนอย โดยมปรมาณสารหอม 2-acetyl-1-pyrroline ในขาวกลอง และขาวสาร 3.40 และ 3.02 ppm ตามลาดบ ในขณะทพนธ กข10 และสนปาตอง 1 ไมมกลนหอม (Table 8)

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

กลมศนยวจยขาวภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 47

ลกษณะประจาพนธ 1. ลกษณะทางสณฐานวทยาและลกษณะทางการเกษตร

ประเภท : ไมไวตอชวงแสง อายถงวนสกแก (เกบเกยว) : 131 วน (วธปกดา) ลาตน :

ทรงกอ (ระยะออกดอก 50%) ตง ความสง (หลงออกดอก 20-25 วน วดถงปลายรวง) 120 เซนตเมตร สของปลอง (ระยะออกดอก 50%) เขยว ความแขง (หลงออกดอก 20-25 วน) คอนขางแขง

ใบ : สของแผนใบ (ระยะแตกกอเตมท) เขยวเขม สของกาบใบ (ระยะแตกกอเตมท) เขยว มมปลายใบ (ระยะแตกกอเตมท) ตงตรง การมขนบนแผนใบ (ระยะแตกกอเตมท) ม ความยาว (หลงออกดอก 20-25 วน) 41.2 เซนตเมตร ความกวาง (หลงออกดอก 20-25 วน) 1.30 เซนตเมตร การแกของใบ (ระยะเกบเกยว) คอนขางแกชา

ลนใบ : (ระยะแตกกอเตมท) ส ขาว รปราง มสองยอด ความยาว 20.4 มลลเมตร

หใบ : เขยวออน ขอตอใบ : เขยวออน ใบธง : (หลงออกดอก 20-25 วน)

มมใบธง ตงตรง ความยาว 36.8 เซนตเมตร ความกวาง 1.60 เซนตเมตร

รวง : ความยาว (ระยะเกบเกยว) 28.8 เซนตเมตร ลกษณะรวง (หลงออกดอก 20-25 วน) แนนปานกลาง

การแตกระแง (หลงออกดอก 20-25 วน) ปานกลาง

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

เอกสารประกอบการประชมวชาการ ขาวและธญพชเมองหนาว ประจำาป 255848

การยดของคอรวง (หลงออกดอก 20-25 วน) คอรวงยาว จานวนเมลดดตอรวง 151 เมลด การตดเมลด ปานกลาง (84.3 %) การรวงของเมลด รวงงาย การนวด งาย จานวนรวงตอตารางเมตร 225 รวง (ระยะปกดา

20 x 20 เซนตเมตร) ดอก : (ระยะออกดอก 50%)

สของยอดเกสรตวเมย ขาว สของปลายยอดดอก ขาว

เมลด : (ระยะหลงเกบเกยว) หางขาว ไมม สของยอดเมลด นาตาล ขนบนเปลอกเมลด ขนสน ความยาวกลบรองดอก 2.70 มลลเมตร สของกลบรองดอก ฟาง

นาหนกขาวเปลอก 1,000 เมลด : 28.1 กรม นาหนกขาวเปลอกตอถง : 10.7 กโลกรม ระยะพกตว : 4 สปดาห 2. คณภาพเมลด

2.1 คณภาพเมลดทางกายภาพ สของเปลอกเมลด นาตาล สของขาวกลอง ขาว ชนดของขาว ขาวเหนยว ขนาดของเมลดขาวเปลอก ยาว 10.7 มลลเมตร

กวาง 2.66 มลลเมตร หนา 1.98 มลลเมตร

ขนาดของเมลดขาวกลอง ยาว 7.63 มลลเมตร กวาง 2.13 มลลเมตร หนา 1.80 มลลเมตร

อตราสวนความยาว/ความกวาง 3.58

รปราง เรยว ขนาดของเมลดขาวสาร ยาว 7.51 มลลเมตร

กวาง 2.07 มลลเมตร หนา 1.70 มลลเมตร

(โดยใชเครองขดยหอ Mc.Gill เบอร 2 นาน 1 นาท) 2.2 คณภาพการส

ขาวเตมเมลดและตนขาว 54.9 % แกลบ 23.2 % รา 11.6 %

2.3 คณภาพเมลดทางเคม ปรมาณโปรตนในขาวกลอง 9.04 % คาการสลายเมลดในดาง (1.7% KOH) 7.0 คาการสลายเมลดในดาง (1.4% KOH) 5.1 อณหภมแปงสก (ประเมนจากคาการสลายเมลดในดาง) ตา ปรมาณสาร 2-acetyl-1-pyrroline ในขาวกลอง 3.40 ppm ปรมาณสาร 2-acetyl-1-pyrroline ในขาวสาร 3.02 ppm

2.4 คณภาพการหงตมและรบประทาน ประเมนคณภาพขาวสกทางประสาทสมผส

กลนหอม หอมเลกนอย (3.2) ความขาว ขาวนวล (7.0) ความเลอมมน คอนขางมน (7.6) ความนม นม (7.0) ความเหนยว (การเกาะตวของขาวสก) เหนยว (8.4)

สรป ขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 ไดจากการผสมระหวางขาวเหนยวสองสายพนธ

ไดแก PTT97100-B-116-3-3 และ KKN97031-NKI-B-B-122-1-1 เปนขาวเหนยวไมไวตอชวงแสง อายเกบเกยว 131 วน ความสงเฉลย 120 เซนตเมตร ใหผลผลตเฉลยในสภาพแปลงทดลองของศนยวจยขาว 614 กโลกรมตอไร ใหผลผลตเฉลยในสภาพแปลงนาเกษตรกร 684 กโลกรมตอไร เปนขาวเหนยวเปลอกสนาตาล เมลดขาวกลองยาว 7.63 มลลเมตร รปรางเรยว คณภาพการสดมาก ไดขาวเตมเมลดและตนขาว รอยละ 54.9 อณหภมแปงสกตา ขาวนงสกเหนยว นม มกลนหอมเลกนอย ลกษณะเดนคอตานทานตอโรค

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

กลมศนยวจยขาวภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 49

รปราง เรยว ขนาดของเมลดขาวสาร ยาว 7.51 มลลเมตร

กวาง 2.07 มลลเมตร หนา 1.70 มลลเมตร

(โดยใชเครองขดยหอ Mc.Gill เบอร 2 นาน 1 นาท) 2.2 คณภาพการส

ขาวเตมเมลดและตนขาว 54.9 % แกลบ 23.2 % รา 11.6 %

2.3 คณภาพเมลดทางเคม ปรมาณโปรตนในขาวกลอง 9.04 % คาการสลายเมลดในดาง (1.7% KOH) 7.0 คาการสลายเมลดในดาง (1.4% KOH) 5.1 อณหภมแปงสก (ประเมนจากคาการสลายเมลดในดาง) ตา ปรมาณสาร 2-acetyl-1-pyrroline ในขาวกลอง 3.40 ppm ปรมาณสาร 2-acetyl-1-pyrroline ในขาวสาร 3.02 ppm

2.4 คณภาพการหงตมและรบประทาน ประเมนคณภาพขาวสกทางประสาทสมผส

กลนหอม หอมเลกนอย (3.2) ความขาว ขาวนวล (7.0) ความเลอมมน คอนขางมน (7.6) ความนม นม (7.0) ความเหนยว (การเกาะตวของขาวสก) เหนยว (8.4)

สรป ขาวเหนยวสายพนธ KKN04023-NKI-14-2-6-1 ไดจากการผสมระหวางขาวเหนยวสองสายพนธ

ไดแก PTT97100-B-116-3-3 และ KKN97031-NKI-B-B-122-1-1 เปนขาวเหนยวไมไวตอชวงแสง อายเกบเกยว 131 วน ความสงเฉลย 120 เซนตเมตร ใหผลผลตเฉลยในสภาพแปลงทดลองของศนยวจยขาว 614 กโลกรมตอไร ใหผลผลตเฉลยในสภาพแปลงนาเกษตรกร 684 กโลกรมตอไร เปนขาวเหนยวเปลอกสนาตาล เมลดขาวกลองยาว 7.63 มลลเมตร รปรางเรยว คณภาพการสดมาก ไดขาวเตมเมลดและตนขาว รอยละ 54.9 อณหภมแปงสกตา ขาวนงสกเหนยว นม มกลนหอมเลกนอย ลกษณะเดนคอตานทานตอโรค

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

เอกสารประกอบการประชมวชาการ ขาวและธญพชเมองหนาว ประจำาป 255850

ใบไหมและแมลงบว คณภาพการหงตมและรบประทานด มกลนหอมเลกนอย ขอควรระวงคอออนแอตอโรคไหมคอรวงและขอบใบแหง

คาขอบคณ ขอบคณศนยวจยขาวปทมธานทใหความอนเคราะหวเคราะหคณภาพเมลดทางกายภาพ

คณสมบตทางเคม และคณภาพการหงตมและรบประทาน

เอกสารอางอง กองโรคพชและจลชววทยา. 2545. คมอโรคขาว. กองโรคพชและจลชววทยา. กรมวชาการเกษตร. 40 หนา. วชระ ภรวโรจนกล. 2542. ปจจยสงแวดลอมและการปรบปรงพนธขาวตานทานโรคแมลง. ศนยวจยขาว

ปทมธาน. สถาบนวจยขาว. กรมวชาการเกษตร. 200 หนา. สมศกด ทองดแท. 2543. โรค แมลง และสตวศตรขาวและการปองกนกาจด. กลมอารกขาขาว

ศนยวจยขาวปทมธาน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน. 110 หนา. IRRI. 2002. Standard Evaluation System for Rice (SES). IRRI (International Rice Research

Institute). Los Banos. Philippines. Kahn, R.P. and J.L. Libby. 1958. The effect of environmental factors and plant age on the

infection of rice by the blast fungus Pyricularia oryzae. Phytopathology. 48: 25-30. Kasaka, T. 1969. Control of rice diseases with resistant varieties. Agriculture and Horticulture.

44: 230-242. Ou, S.H. 1984. Rice diseases. 2nd ed. Commonwealth Mycological Institute. Kew Surrey.

England. 380 p.

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

กลมศนยวจยขาวภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 51

Table 1 Grain yields of KKN04023-NKI-14-2-6-1, RD10 and SPT1 from inter-station yield trials in Northeastern Thailand during 2010-2013.

Designation CPA KKN NKI SKN UDN NRM SRN UBN Means Indices

RD10 SPT1

Wet season 2010 KKN04023-NKI-14-2-6-1 613 a 491 a 731 a 496 a 663 b - 757 a 508 b 608 ab 106 96

RD10 478 b 453 a 652 a 547 a 747 ab - 694 b 466 b 576 b 100 -

SPT1 622 a 451 a 747 a 552 a 775 a - 701 ab 605 a 636 a - 100

CV (%) 9.0 8.1 10.9 12.7 8.5 - 5.8 13.0 9.3

Wet season 2011 KKN04023-NKI-14-2-6-1 673 a 442 b 627 ab 448 a 715 a 628 a 618 a 556 a 587 ab 106 96

RD10 640 a 422 b 523 b 464 a 642 a 559 a 630 a 556 a 555 b 100 -

SPT1 671 a 528 a 696 a 511 a 708 a 621 a 578 a 579 a 611 a - 100

CV (%) 9.5 9.0 12.8 13.6 8.0 9.7 7.6 11.7 10.2

Wet season 2012 KKN04023-NKI-14-2-6-1 579 a - 646 a - 742 a 584 a 633 a 518 a 617 a 104 101

RD10 535 a - 634 a - 742 a 471 b 670 a 517 a 596 a 100 -

SPT1 480 a - 628 a - 770 a 583 a 620 a 593 a 612 a - 100

CV (%) 13.1 - 9.6 - 8.9 13.9 6.3 13.0 10.8

Dry season 2013 KKN04023-NKI-14-2-6-1 736 a - 637 a - 529 b 631 a - - 633 a 106 100

RD10 632 b - 649 a - 630 ab 482 b - - 599 a 100 -

SPT1 703 ab - 585 a - 683 a 555 ab - - 632 a - 100

CV (%) 8.7 - 8.4 - 14.3 11.0 - - 10.9

Wet season 2013 KKN04023-NKI-14-2-6-1 636 a - 583 b 511 a 647 b 837 a 748 a 408 b 624 a 103 96

RD10 563 b - 501 c 555 a 641 b 765 a 700 a 501 a 604 a 100 -

SPT1 614 ab - 653 a 505 a 736 a 848 a 767 a 411 b 648 a - 100

CV (%) 7.3 - 7.5 9.1 7.7 8.5 6.7 10.0 8.3

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

เอกสารประกอบการประชมวชาการ ขาวและธญพชเมองหนาว ประจำาป 255852

Table 1 (continued)

Designation CPA KKN NKI SKN UDN NRM SRN UBN Means Indices

RD10 SPT1 Means KKN04023-NKI-14-2-6-1 647 467 645 485 659 670 689 497 614 105 98

RD10 570 438 592 522 681 569 673 510 586 100 -

SPT1 618 489 662 523 734 652 666 547 628 - 100

Means from the same cropping season in the same column followed by common letters are not significantly different at the 95% level by LSD Note : - = Damaged from golden apple snail Locations : CPA = Chum Phae Rice Research Center UDN = Udon Thani Rice Research Center

KKN = Khon Kaen Rice Research Center NRM = Nakhon Ratchasima Rice Research Center NKI = Nong Khai Rice Research Center SRN = Surin Rice Research Center SKN = Sakon Nakhon Rice Research Center UBN = Ubon Ratchathani Rice Research Center

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

กลมศนยวจยขาวภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 53

Table 2 Grain yields of KKN04023-NKI-14-2-6-1 and RD10 from farmers’ field yield trials in Northeastern Thailand during 2013-2014.

Designation CPM KKN MKM NKI UDN NRM Means Indices Dry season 2013 KKN04023-NKI-14-2-6-1 - - - 679 a - 702 a 691 a 116 RD10 - - - 694 a - 498 b 596 b 100

CV (%) - - - 4.8 - 8.4 6.9

Wet season 2013 KKN04023-NKI-14-2-6-1 645 a 808 a 666 b 782 a 636 a 770 a 717 a 100 RD10 632 a 785 a 744 a 799 a 572 a 793 a 719 a 100

CV (%) 13.2 7.5 7.0 5.4 7.0 5.8 7.9

Dry season 2014 KKN04023-NKI-14-2-6-1 670 a - - 929 a 423 a 550 a 643 a 105 RD10 587 a - - 954 a 470 a 440 a 613 a 100

CV (%) 7.8 - - 5.1 10.1 14.8 9.1 Means KKN04023-NKI-14-2-6-1 658 808 666 797 530 674 684 106 RD10 610 785 744 816 521 577 643 100

Means from the same cropping season in the same column followed by common letters are not significantly different at the 95% level by LSD Locations : CPM = Chaiyaphum province NKI = Nong Khai province KKN = Khon Kaen province UDN = Udon Thani province

MKM = Maha Sarakham province NRM = Nakhon Ratchasima province

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

เอกสารประกอบการประชมวชาการ ขาวและธญพชเมองหนาว ประจำาป 255854

Table 3 Yield stability (kg/rai) parameters of KKN04023-NKI-14-2-6-1 compared with RD10 and SPT1 grown under 7 environments of Northeastern Thailand in 2013.

Designation CPA NKI SKN UDN NRM SRN UBN Means Dev.MS 1/ bi 2/ KKN04023-NKI-14-2-6-1 636 583 511 647 837 748 408 624 1026 ns 1.058 ns RD10 614 653 505 736 848 767 411 604 3070 ns 0.663 ns SPT1 563 501 555 641 765 700 501 648 1925 ns 1.112 ns Environmental means 604 579 524 675 817 738 440 625

Environmental index -21 -46 -101 50 192 113 -185

1/ ns Deviate mean square = not significantly from 0 at 95% level of confidence 2/ ns Regression coefficient = not significantly from 1 at 95% level of confidence Locations : CPA = Chum Phae Rice Research Center NRM = Nakhon Ratchasima Rice Research Center

NKI = Nong Khai Rice Research Center SRN = Surin Rice Research Center SKN = Sakon Nakhon Rice Research Center UBN = Ubon Ratchathani Rice Research Center

UDN = Udon Thani Rice Research Center

Table 4 Reactions to bacterial leaf blight of KKN04023-NKI-14-2-6-1, tested in Rice Research Centers in 2013.

Designation Reaction 1/

SKN UDN UBN KKN04023-NKI-14-2-6-1 S S MS RD10 S S MS SPT1 R MR MR RD23 (Resistant) MR MR MR Taichung Native 1 (Susceptible) HS S S KDML105 (Susceptible) S S S

1/ Standard Evaluation System for Rice (IRRI, 2002) R = Resistant S = Susceptible MR = Moderately resistant HS = Highly susceptible MS = Moderately susceptible

Locations : SKN = Sakon Nakhon Rice Research Center UDN = Udon Thani Rice Research Center UBN = Ubon Ratchathani Rice Research Center

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

กลมศนยวจยขาวภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 55

Table 5 Reactions to leaf blast and neck blast of KKN04023-NKI-14-2-6-1, tested in Rice Research Centers during 2010-2013.

Designation Reaction 1/

Leaf blast Neck blast CPA NKI SKN UBN SKN UBN

2010 KKN04023-NKI-14-2-6-1 - MR R - - - RD10 - MS S - - - SPT1 (Resistant) - MR R - - - KDML105 (Susceptible) - HS HS - - - 2011 KKN04023-NKI-14-2-6-1 - R MR - - - RD10 - MS MS - - - SPT1 (Resistant) - MR MR - - - KDML105 (Susceptible) - HS HS - - - 2012 KKN04023-NKI-14-2-6-1 - MR MR R - - RD10 - HS S S - - SPT1 (Resistant) - MS MS S - - KDML105 (Susceptible) - HS HS HS - - 2013 KKN04023-NKI-14-2-6-1 R R R R MS S RD10 S S S S HS - SPT1 (Resistant) S MS S S S - HY71 (Resistant) - MS MS R MS S KDML105 (Susceptible) HS HS HS HS HS HS

1/ Standard Evaluation System for Rice (IRRI, 2002) R = Resistant S = Susceptible MR = Moderately resistant HS = Highly susceptible

MS = Moderately susceptible Locations : CPA = Chum Phae Rice Research Center SKN = Sakon Nakhon Rice Research Center

NKI = Nong Khai Rice Research Center UBN = Ubon Ratchathani Rice Research Center

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

เอกสารประกอบการประชมวชาการ ขาวและธญพชเมองหนาว ประจำาป 255856

Table 6 Reactions to rice gall midge of KKN04023-NKI-14-2-6-1, tested in screenhouse at Bureau of Rice Research and Development, Phrae Rice Research Center 2012.

Designation Reaction 1/

SKN LEI NPM NKI MHS CMI CRI PRE NAN Bureau of Rice Research and Development KKN04023-NKI-14-2-6-1 HR MR HR MS MR - - - - RD10 HS HS HS HS HS - - - - SPT1 HS HS HS HS HS - - - - MN 62 M (Resistant) MR MR HR HR HR - - - - RD4 (Resistant) S S HS S S - - - - W1263 ( Acc.11057) (Resistant) MR MS MS MS MS - - - - RD1 (Susceptible) HS HS HS HS HS - - - - KDML105 (Susceptible) HS HS HS HS HS - - - - Phrae Rice Research Center KKN04023-NKI-14-2-6-1 - - - - R HR R HR MS RD10 - - - - S S S HS S SPT1 - - - - S S S HS S MN 62 M (Resistant) - - - - HR HR MS HR MS RD4 (Resistant) - - - - R HR S MR S RD1 (Susceptible) - - - - S S S S S

1/ Standard Evaluation System for Rice (IRRI, 2002) HR = Highly resistant MS = Moderately susceptible R = Resistant S = Susceptible MR = Moderately resistant HS = Highly susceptible

Rice gall midge populations : SKN = Sakon Nakhon province CMI = Chiang Mai province LE I = Loei Province CRI = Chiang Rai province

NPM = Nakhon Phanom province PRE = Phrae province NKI = Nong Khai province NAN = Nan province MHS = Mae Hong Son province Bure

au of

Rice

Res

earch

and D

evelo

pmen

t

กลมศนยวจยขาวภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 57

Table 7 Grain physical properties and milling qualities of KKN04023-NKI-14-2-6-1, RD10 and SPT1 analysed by Pathum Thani Rice Research Center in 2014.

Characters KKN04023-NKI-14-2-6-1 RD10 SPT1 Color : Paddy rice Brown Straw Straw Brown rice White White White Grain size (mm) Paddy rice : Length 10.68 + 0.32 10.99 + 0.32 10.88 + 0.28 Width 2.66 + 0.08 2.78 + 0.09 2.85 + 0.09 Thick 1.98 + 0.04 2.15 + 0.05 2.21 + 0.06 Brown rice : Length 7.63 + 0.23 7.79 + 0.22 7.28 + 0.25 Width 2.13 + 0.10 2.27 + 0.10 2.32 + 0.11 Thick 1.80 + 0.09 1.91 + 0.10 1.97 + 0.09 Length/width ratio 3.58 3.43 3.14 Shape Slender Slender Slender Milled rice : Length 7.51 + 0.21 7.65 + 0.20 7.08 + 0.22 Width 2.07 + 0.08 2.16 + 0.09 2.29 + 0.09 Thick 1.70 + 0.07 1.86 + 0.07 1.90 + 0.08 Grain weight : Gram/1000 grains

28.10

33.90

33.80

Kilogram/20 liters 10.68 11.01 10.77 Milling quality (%) : Head rice

54.9

57.3

47.9

Husk 23.2 24.2 25.8 Bran 11.6 10.4 10.6

Shape (length/width ratio) : Lower than 1.0 = Round 1.1-2.0 = Bold 2.1-3.0 = Medium More than 3.0 = Slender

Head rice : Lower than 31 = Low 31-40 = Medium 41-50 = Well More than 50 = Excellence

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

เอกสารประกอบการประชมวชาการ ขาวและธญพชเมองหนาว ประจำาป 255858

Table 8 Chemical properties and cooking qualities of KKN04023-NKI-14-2-6-1, RD10 and SPT1 analysed by Pathum Thani Rice Research Center in 2014.

Characters KKN04023-NKI-14-2-6-1 RD10 SPT1 Alkaline spreading value (1.7% KOH) 7.0 7.0 7.0 Alkaline spreading value (1.4% KOH) 5.1 4.9 4.8 Gelatinization temperature Low Low Low Protein in brown rice (%) 9.04 7.79 8.14 2-acetyl-1-pyrroline in brown rice (ppm) 1/ 3.40 0.09 0.28 2-acetyl-1-pyrroline in milled rice (ppm) 1/ 3.02 0.03 0.16 Aroma 3.2 1.0 1.0 Translucency 7.6 7.6 7.6 Texture 7.0 6.4 6.3 Cohesion 8.4 8.4 8.4

1/ 2-acetyl-1-pyrroline content analysed by Ubon Ratchathani Rice Research Center in 2014. Alkaline spreading value (1.7% KOH) : 1 – 3 = High gel temperature ( Higher than 75 Oc) 4 – 5 = Intermediate gel temperature (70-75 Oc) 6 – 7 = Low gel temperature (Lower than 70 Oc) Aroma : 1 = Non aroma 3 = Slightly aroma 5 = Moderately aroma

7 = Aroma 9 = Strong aroma Translucency : 1 = Opaque 3 = Quite opaque 5 = Slightly glossy

7 = Moderately glossy 9 = Glossy Texture : 1 = Very hard 3 = Moderately hard 5 = Moderately soft

7 = Soft 9 = Very soft Cohesion : 1 = Loosely 3 = Quite loosely 5 = Intermediate 7 = Moderately sticky 9 = Sticky

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent

กลมศนยวจยขาวภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 59

รายชอคณะทางานโครงการวจยและพฒนาพนธขาวนาชลประทาน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ศนยวจยขาวหนองคาย ศนยวจยขาวชมแพ นายวระศกด หอมสมบต นายรณชย ชางศร นางนนทดา สนสายไทย นางสาวธญวราภรณ ปรงฆอง นางเรณ จาปาเกต นางสาวสพฒนา บรรตน นางสาวพธชาต ศรพนม ศนยวจยขาวขอนแกน นางสาวชลณภา นวลทอง นายอฒพล สวรรณวงศ นางชะเอม เกษมรตน นายพศาล กองหาโคตร นายชรนทร แกวคาแจง นางจรญจต เพงรตน นายรงฤด ทณทะรกษ นางสาวจงใจ มะปะเข ศนยวจยขาวสกลนคร นายสรยทธ ทรงอาจ นางอรสา วงษเกษม นางสาวสนสา ศรนาค นางพยอม โคเบลล ศนยวจยขาวอดรธาน นางสาวสกญญา กรานโต นางชนะ ศรสมภาร นางสาวพชราภรณ รกชม นายปญญา คาแสนพนธ นางสาวองคณา กนทาจนทร นายเอกสทธ สกลค นางสาวยพด รตนพนธ ศนยวจยขาวอบลราชธาน นายวนชน ขนโอราฬ นายอนชาต คชสถตย นายพทยา หอมแพน นางสาววรงครตน พมพแสน ศนยวจยขาวสรนทร นางกฤษณา สดทะสาร นายธาน ชนบาน นางกฤษณา สตยากล นายอภชาต สายยศ นางราน เคนเหลอม นางสาวรฐธภา ธนารกษ นางสาวศภลกษณา หลาจนทก ศนยวจยขาวนครราชสมา นายมงคล ประสานสงห นางสาวปรชาต คงสวรรณ สานกวจยและพฒนาขาว นายพษณ หนตง นางวนทนา ศรรตนศกด ศนยวจยขาวแพร นางกาญจนา กลาแขง นางพนนภา ยาใจ นายสนยม ตาปราบ

Bureau

of R

ice R

esea

rch an

d Dev

elopm

ent