Embed Size (px)
Citation preview
KAMPUSNUUSPersoneelblad vir die Potchefstroomkampus van die Noordwes-Universiteit
November 2005 - Uitgawe 10
Die Ferdinand Postma-biblioteek het
stof in die oë van die ander vooraan-
staande universiteite landwyd geskop
deurdat dit die beste gevaar het in die
LibQUAL-kwaliteitsmeting van die
VSA se vereniging vir navorsingsbiblio-
teke.
In die evaluering is bevind die bib-
lioteek op die Potchefstroomkampus is
die beste in Suid-Afrika op bykans alle
vlakke van dienslewering. Dit behels
onder meer personeelhulpvaardigheid en
–bekwaamheid asook inligtingverskaf-
fing.
Vir personeelhulpvaardigheid is
meer as 7,25 punte uit ‘n totaal van 9
behaal. Gebruikers se algemene indruk
van die biblioteek se dienste is ook hoër
as 7 punte.
Vanjaar was die eerste keer dat ‘n
klomp Suid-Afrikaanse universiteite
deelgeneem het aan die kwaliteitsme-
ting. Die vraelys in Afrikaans was ook
‘n eerste.
Volgens mnr. Tom Larney, direk-
teur, is die biblioteek nie net van die
beste onder plaaslike universiteite nie.
Die LibQUAL-uitslae dui daarop dat
wanneer dit vergelyk word met ander
universiteite in die buiteland, die Fer-
dinand Postma-biblioteek goed vaar
teenoor universiteite in Brittanje en
selfs beter as sommige biblioteke in
Amerika. Altesame 255 instellings wê-
reldwyd is by die navorsing betrek.
Op die Potchefstroomkampus het
meer as 800 gebruikers vrywillig aan
die kwaliteitsmeting deelgeneem.
Die meeste respondente was voor-
graadse studente, gevolg deur na-
graadse studente, akademiese perso-
neellede en ondersteuningspersoneel.
Volgens Larney is daar die afgelope
jare veral gefokus op diensgesteldheid en is dié
prestasie ‘n bewys daarvan.
Die doelwit is om die dienste verder te verbeter en
aandag sal gegee word aan voorstelle van verbrui-
kers. Dit sluit in meer privaat en persoonlike ruimtes
vir studie-doeleindes, die opgradering van fotostaat-
geriewe en ‘n verbeterde webblad.
BeterBeterBeterBeterBeter,,,,, beste bib in land beste bib in land beste bib in land beste bib in land beste bib in land
Daar sal ook gekyk word na maatreëls om
lawaai in die biblioteek te beperk. Die biblio-
teek het altesame sestig personeellede en
tussen Januarie en Oktober vanjaar is ‘n totaal
van 668 973 pare voete deur die ingangs-
portaal.
Me. Suzette Coetzee, assistent-bibliotekaris, en mnr. Tom Larney, direkteur, het rede om trots te wees op die
Ferdinand Postma-biblioteek wat pas die beste in die land gevaar het in ‘n wêreldwye kwaliteitsmeting vir
navorsingsbiblioteke.
'n Spesiale uitgawe van
Kampusnuus verskyn
aanstaande week oor die
nuwe NRF-geëvalueerdes
KN November 2005 uitgawe.p65 11/28/2005, 10:44 AM1
Kampusnuus - 2
PUK-SpieëlFakulteit ingenieurswese
• Die fakulteit is trots op die NRF-graderingstatus
van die volgende kollegas: Prof. Gideon
Greyvenstein (B2) van die nagraadse skool vir
kernwetenskap en -ingenieurswese, prof. Pieter
Rousseau (C1) van die skool vir meganiese
ingenieurswese en prof. Jat du Toit (C2), direkteur
van die skool vir meganiese ingenieurswese.
• Prof. Jat du Toit, direkteur van die skool vir
meganiese ingenieurswese, is uitgenooi om as
spreker op te tree tydens die elfde konferensie van
die “Chinese Society of Engineering Thermo-
physics”, as gas van die Sjinese Vereniging van
Ingenieurs-termofisika in 2006. Dit is ‘n groot eer
wat hom te beurt geval het en onderstreep sy
internasionale erkenning in die veld van die termo-
vloei-wetenskap. Behalwe vir sy deelname aan die
konferensie sal hy ook besoek aflê aan Beijing,
Shanghai, die grootste stad in China, en Xi’an, die
antieke hoofstad in China.
• Mnr. Handré Groenewald, nagraadse student
aan die skool vir elektriese, elektroniese en
rekenaaringenieurswese, het ‘n tweede
plek behaal in sy afdeling by ‘n jaarlikse
simposium vir nagraadse studente van
universiteite en universiteite vir tegnologie,
gereël deur die afdelings chemiese
wetenskappe en wiskunde- en natuurkunde
van die Suid-Afrikaanse Akademie vir
Wetenskap en Kuns. Die simposium is
vanjaar op 28 Oktober by Unisa aangebied.
Hy is ‘n student van prof. Albert Helberg,
direkteur van dié skool.
• Prof. George van Schoor van die skool
vir elektriese, elektroniese en rekenaar-
ingenieurswese, asook nagraadse studente
betrokke by die aktiewe magnetiese laers
navorsingsgroep, het in September ‘n
suksevolle mini-konferensie op kampus
gehou. Die onderwerp van die konferensie
was “Magnetic Bearing Modeling and
Control”, en die nagraadse studente het
konferensiebydraes gelewer. Gaste uit die
nywerheid en van ander tersiêre instellings
het dit ook bygewoon.
Fakulteit lettere en wysbegeerte
• Prof. Bertus van Rooy van die skool vir
tale (vakgroep Engels) is onlangs as
ondervoorsitter van die Linguistevereniging
van Suider-Afrika (LVSA) aangewys. Hy dien
al etlike jare op die bestuur van dié
vereniging.
Skool vir omgewingswetenskappe en
-ontwikkeling
• Dr. Ernst Drewes is onlangs deur die
Premier van Noordwes as lid van die
Dorperaad van die provinsie aangestel. Die
Dorperaad funksioneer as juridiese
appèlliggaam vir enige besluite deur plaaslike-
en distriksmunisipaliteite rondom
eiendomsontwikkeling en gepaardgaande
grondgebruikbeheerkwessies in die provinsie.
Fakulteit ekonomiese en bestuurswetenskappe
• Dr. Ewert Kleynhans en Mohamed Gangat
(foto) van die skool vir ekonomie, risikobestuur en internasionale handel, het ’n referaat gedurende
die eerste week van November by die
Internasionale Globelix Africa 2005-konferensie
by die Tshwane Universiteit vir Tegnologie in
Pretoria gelewer. Die titel van hulle voordrag
was, “The Role of Innovation and Technology in
South African Industrial Competitiveness”.
Goeie terugvoer is van konferensiegangers
ontvang.
• Proff. Renier Janse van Rensburg en Derik
Steyn (foto's bo) van die skool vir entrepreneur-
skap, bemarkings- en toerismebestuur het
gedurende Oktober referate by die Betriebswirt-
schaftliche Tage in Schwerin Duitsland gelewer.
Prof. Van Rensburg se referaat het gehandel
oor: “Living Standards Measure (LSM)
characteristics of Potchefstroom consumers:
implications for smalll to medium sized
retailers”. Prof. Steyn se referaat het gehandel
oor: “Managerial competencies among first-line
newsroom managers in small to medium sized
mainstream media enterprises in South Africa”.
Prof. Renier J van Rensburg.Prof. Derik Steyn.
Die fakulteit ingenieurswese bied jaarliks ’n opedag en projekuitstalling aan
waartydens finalejaarstudente hul projekte uitstal. Die drie skole binne die fakulteit
nomineer elk twee studente om aan die prestige Top 6-kompetisie deel te neem. ’n
Paneel beoordelaars besluit wie die topstudent in elke skool is. Vanjaar se wenners
van die uitstalling op 27 Oktober was Gert Rautenbach (skool vir chemiese en
mineraalingenieurswese), Ruan van den Heever (skool vir elektriese, elektroniese
en rekenaaringenieurswese) en Karel Janse van Vuuren (skool vir meganiese
ingenieurswese). Pierre Oberholster het as wenner van die plakkaatkompetisie uit
die stryd getree. Die wenners en beoordelaars is (voor) prof. Johan Fick (dekaan:
fakulteit Ingenieurswese), mnr. Bob Tait (Mintek), prof. Frans Waanders (direkteur:
skool vir chemiese en mineraalingenieurswese) en dr. Rudi van der Walt (direkteur:
innovasie en kommersialisering). In die middel is Gert Rautenbach, mnr. Willem
van Niekerk (skool vir meganiese ingenieurswese), mnr. Quentin Campbell (skool
vir chemiese en mineraalingenieurswese), Ruan van den Heever en Wimpie Marais.
Agter is mnr. Hermann Rolfes (Wispeco), prof. Jan de Kock (skool vir elektriese,
elektroniese en rekenaaringenieurswese), Rossouw van der Merwe, Karel Janse
van Vuuren en Waldi Nysschen.
Ingenieurstudente stal uit
KN November 2005 uitgawe.p65 11/28/2005, 10:44 AM2
Kampusnuus - 3
Vigs is ’n internasionale pandemie wat ons land,
provinsie en ons stad in die gesig staar. Danksy ’n
skenking van die Studentejoolgemeenskapsdiens
(SJGD) aan mnr. Johan Zerwick vir die aankoop van
twaalf “God’s Answer to AIDS”-videopakkette in drie
tale, kan die stryd teen MIV/vigs nou uitgebrei word.
Die SJGD samel jaarliks geld tydens Jool en ander
fondsinsamelingsprojekte in. Dié fondse word in die
gemeenskap verdeel en aan verdienstelike persone
of instansies, wat daarvoor aansoek doen, toegeken.
Aangesien MIV/vigs so groot probleem is het die
SJGD vir die tweede agtereenvolgende jaar fondse
aan Zerwick, ’n dosent in Setswana by opvoedings-
wetenskappe, toegeken. Met die toekenning van
2004 het Zerwick klanktoerusting aangekoop wat hy
tydens die aanbiedings van “God se antwoord vir
Vigs” gebruik. Met vanjaar se toekenning het hy
twaalf videopakkette aangekoop wat aan die
biblioteke in die stad geskenk is sodat kerke en
individue dit kan uitleen en tuis gaan kyk.
“Ek doen wel self aanbiedings by skole, plaaswer-
kers, kerke, werknemers van maatskappye en ander,
maar ek was van mening dat indien daar video’s in
Afrikaans, Engels en Setswana by die biblioteke in
ons stad beskikbaar is, kan nog meer mense met dié
boodskap bereik word.”
Zerwick is nie skaam om te noem dat dit die enigste
ware antwoord is om die pandemie te bekamp nie.
Aanbiedings van “God se antwoord vir Vigs” word
hoofsaaklik deur Zerwick in Noordwes gedoen, maar
is al in Pretoria en so ver as Taung, Mafikeng,
Vaaldriehoek en selfs in Botswana gedoen.
“God se antwoord vir Vigs” is ’n program wat deur
dr. Bruce Wilkinson van Walk Thru the Bible ontwikkel
is en sedertdien in verskillende tale van ons land en
ander Afrikalande vertaal is. Die vertaling van die
video na Setswana is reeds in 2002 deur Zerwick
voltooi.
Sedert 2002 is meer as 20 000 mense met die
aanbiedings bereik . Zerwick sê hy stel dit hoog op
prys dat die NWU so 'n hoë premie op gemeenskaps-
diens plaas. “Hoewel dosente opleiding aan studente
moet verskaf en navorsing doen, is die opleiding en
VVVVVideopakideopakideopakideopakideopakette aan bibette aan bibette aan bibette aan bibette aan bibliotekliotekliotekliotekliotekeeeee
gggggeskeskeskeskeskenkenkenkenkenk
Bo: Aanbiedings wat in September van “God’s An-
swer to Aids” word by ’n skool in D’kar in Botswana
gedoen.
Links: Die videopakkette word deur mnr. Johan
Zerwick aan die stadsbibliotekaris van Potchef-
stroom, me. Elsa Jansen van Rensburg, oorhandig.
uitreik na die gemeenskap net so hoë prioriteit van
opvoedkundige instellings.
“Ek leef my werk as opvoedkundige van die Skool
vir Onderwysersopleiding ook in die gemeenskap uit.
Ek geniet dit om so in Setswana "God se antwoord"
aan mense aan te bied. Tydens die aanbiedings vul
ek die program met baie gepaste en op-die-man-af-
taal aan, asook kultuurkennis van die Batswanas.”
Die video is ’n aanbieding van drie ure waarvan die
klankbaan vertaal is. Die program is uit ses sessies
van dertig minute elk saamgestel. Dié sessies hanteer
die volgende: Waarheid, vergifnis, die huwelik,
beskerming, hoop en barmhartigheid.
Enige persoon of instansie wat die video wil kyk kan
dit dus by een van die biblioteke in die stad uitleen.
Indien mense in ’n lewendige aanbieding in Setswana,
Afrikaans of Engels belangstel, kan hulle vir Zerwick
by 082-458-3837 skakel.
Spits gerus jou ore. Fokus die oë, en kyk uit vir die
nuwe kommunikasiemediums op die kampus.
Benewens radio-uitsendings en webvideo’s sal
eerstehandse inligting in die toekoms bloot met die
stuur van ‘n SMS verkry kan word.
Die nuwe mediums word deur die departement
bemarking en kommunikasie (BEK) ondersoek om in-
terne kommunikasie onder personeel en studente te
bevorder.
Die tradisionele mediums soos Kampusnuus, die
PUK-Web, BBS, Blitsnuus en elektroniese nuusbriewe
gaan binnekort geherstruktureer word. Die vaartbe-
lyningsproses is nodig om te kan voldoen aan die toe-
nemende eise van beter interne kommunikasie op die
kampus.
Radio PUK sal vanaf Januarie 2006 funksioneer
onder patronaatskap van BEK. Edohan Burger is
aangestel as permanente stasiebestuurder. Radio
PUK het reeds by die Onafhanklike Kommunikasie-
owerheid van Suid-Afrika (ICASA) aansoek gedoen
vir ’n driejaar laekraguitsaailisensie en die uitsaai-
Interne kommunikasie kry nuwe mediums
ateljee in die studentesentrum word tans heringerig
en opgeknap.
As kampusradiostasie gaan Radio PUK ’n belang-
rike deel van interne kommunikasie onder studente
en personeel op die kampus vorm. Radio Puk gaan
ook waar moontlik probeer om by te dra tot die
praktiese en akademiese opleiding van studente in die
skool vir kommunikasiestudies.
Nog ’n nuwigheid om met die NWU-PUK te
kommunikeer, is nou so maklik soos om ‘n SMS te
stuur. Die SMS-nommer is 33934 waarheen studen-
te, personeel, oudstudente en voornemende studente
’n SMS kan stuur indien hulle inligting verlang of ’n
wenk, klagte of kompliment onder die PUK se aandag
wil bring.
Voornemende studente wat studie-inligting
verlang en oudstudente wat hul adresbesonderhede
wil opdateer, kan dit nou per SMS doen. SMS net
die woord NWU-PUK gevolg deur die versoek of wenk
na 33934. ’n Lid van ons kliëntediensafdeling sal so
gou moontlik terugbel. Die SMS-diens is beskikbaar
vir MTN-, Vodacom- en Cell C-kliënte. Normale SMS-
tariewe geld.
Voorts ondersoek die Bond van Oud-Pukke in
samewerking met Akademiese Administrasie ‘n in-
terne stelsel waardeur huidige studente hul eksamen-
uitslae en –rooster en ander inligting elektronies kan
ontvang, hetsy per SMS of epos. Daar word tans van
buite maatskappye gebruik gemaak.
Nog moderne tegnologie word vroeg in Desember
deur BEK in samewerking met ITB ingespan wanneer
die eerste toetslopies van “webvideo“ as eksperiment
uitgesaai gaan word. Webvideo behels ‘n kort,
voorafopgeneemde videoboodskap (beeld en klank)
wat op die web geplaas word.
Hierdie video (tans Windows Media-formaat of
video.wmv) kan dan deur rekenaargebruikers van die
Internet afgelaai of direk oopgemaak word. Die
speler wat hiervoor aanbeveel word is Windows
Media Player. Media Player vorm deel van die meeste
Microsoft Windows-bedryfstelsels soos Windows
2000 Professional en Windows XP Professional.
KN November 2005 uitgawe.p65 11/28/2005, 10:44 AM3
Kampusnuus - 4
Van die rektor se tafel
Welstand
Hier teen die einde van die jaar moet die spoed eintlik
begin afneem, maar dit lyk of dit net toeneem.
Sterkte vir almal met die laaste pylvak – ek dink
almal ervaar dat daar hierdie jaar op alle fronte groot
uitdagings aan almal gestel is, maar ons het daarin
geslaag om kop bo water te hou en goed te presteer.
Dit lyk of ons ons momentum behou het, in baie
gevalle meer momentum opgetel het, en of baie
kollegas, uit terugvoer wat ontvang word, wel ervaar
dat hulle ’n vervullende werkomgewing het.
Ek en die visekanselier is tans nog besig met
kampusbesoeke aan afdelings. Aan die einde van
hierdie reeks besoeke behoort kollegas darem weer
’n goeie indruk te hê van wat gedoen word. Dit is ook
reeds besluit dat hierdie besoeke gereeld elke semes-
ter gaan plaasvind.
Daar is Vrydag 18 November ’n raadsvergadering.
Ons hoop dat die moratorium op aanstellings dan gelig
kan word sodat mens weer bestuurslede en mense
op institusionele vlak sal kan aanstel.
Die beplanning is ook dat ons na die bestuurswerk-
winkel van 21 en 22 November die bevorderings gaan
aankondig. Finale standaardisering met die ander
kampusse is amper afgehandel. Ons is werklik
jammer dat dit so lank gesloer het, maar dit is deel
van die belyningsproses van die substantiewe
samesmelting.
Intussen is daar ’n finale besluit oor die hoofkantoor
geneem. Daar word ’n kleinerige hoofkantoor op die
hoek van Tom- en Joostestraat, oorkant die klubhuis
gebou. Dit is dan net vir die institusionele bestuur
(met uitsluiting van die kampusrektore). Werk
behoort vroeg volgende jaar te begin.
Ons eerstejaargetalle is BAIE belowend – om die
waarheid te sê, TE belowend. Ons is reeds verby ons
toegelate perk van 3 100, maar maak darem
voorsiening vir studente wat dalk nie gaan opdaag
nie. Ons het nog nooit so baie en sulke goeie aansoeke
gehad nie, waaroor ons steeds dankbaar is.
Dit gaan ook uitstekend met ons akademie. Ons het
tot dusver nuus ontvang dat ons sewe nuwe NRF-
gegradueerde navorsers het (wat die totaal tot net
oor 80 opstoot). Die voorlopige syfers vir navorsings-
uitsette lyk ook belowend en ons behoort ons aantal
artikels op te skuif.
Die wanklank die afgelope tyd was die plagiaataan-
tygings teen ’n kollega en ’n student. Dit het ons
opnuut onder die indruk gebring van die erns van
oortredings van kopiereg en die pleeg van plagiaat.
Daar gaan volgende jaar baie besondere aandag
hieraan geskenk word, want in heelwat studiegidse
en diktate wat in die onlangse verlede onder my
aandag gekom het is daar nie altyd duidelikheid oor
hierdie sake nie. Ek wil almal se aandag weer baie
pertinent hierop vestig, want wanneer sake soos
hierdie aan die groot klok gehang word, kry ons BAIE
beeldskade.
Sterkte met die eksamen en alles wat daarmee
gepaardgaan.
Dan wil ek kollegas graag ’n goeie vakansie
toewens. Diegene (hopelik omtrent almal!) wie se
evalueringsgesprekke en taakooreenkomste reeds
teen einde November afgehandel sal wees, gaan
sekerlik met ’n lekker gemoed met verlof, en gaan
dan in Januarie die tyd gebruik om dinge in plek te
kry vir 2006 – navorsing en studiegidse en voorbe-
reiding. Daar is weer eens ’n versekering gegee dat
daar nie vergaderings gehou en ander administratie-
we sake in Januarie moet aandag kry nie – ons kry
heelwat positiewe terugvoer oor die ekstra onbelem-
merde tyd wat kollegas in Januarie het (veel meer
positiewe as negatiewe kommentaar).
Mag dit vir julle almal ’n geseënde feesseisoen
wees – herlaai al die batterye en kom terug met
hernieude ywer om die uitdagings te pak.
PUK-Welstand het vanjaar 52 projekte aangepak
waartydens daar dienste aan personeel gelewer is!
Van die projekte was:
• Binnelandse Sake het die kampus drie keer vanjaar
besoek waartydens hulle 119 identiteitsdoku-
mentaansoeke van personeel, gades en kinders
hanteer het, asook 204 aansoeke om paspoorte.
• PUK-Welstand het ook by twee geleenthede 51
personeellede gehelp om internasionale rybewyse te
bekom.
• 48 personeellede is tydens twee geleenthede
gehelp om vir herlisensiëring van bestuurslisensies
aansoek te doen.
• 181 besprekings is vir gratis osteoporose-
siftingstoetse ontvang wat op die kampus plaas-
gevind het.
• 153 personeellede het vir gratis oogtoetse op die
kampus gekom wat deur professionele oogkundiges
gedoen is.
• Foto regs bo: Bykans tagtig personeel het aan die
PUK-Welstand gholfdag deelgeneem en sowat
veertig aan die PUK-Welstand tennisrondomtalie. Dit
was deel van die “BE ACTIVE”- program wat vanjaar
begin is en wat in 2006 baie op gefokus sal word.
Hier is (agter) Peet van Schalkwyk, Albie van Dijk,
Francois van der Westhuizen, Andries Odendaal,
Desmond Phuthi en Jacques Petzer. In die middel is
Rolandie Uys, Leoné Malan, Charlotte van Schalkwyk,
Elsie Lubbe, Nettie Redelinghuys, Ina Engelbrecht,
Zetta Botha, Elsa-Mari van der Watt, Johan du
Plessis en Rudolph Schutte. Voor is Dawie Janse van
Rensburg, Marzahn Botha en Gussie Windell.
• Tydens die PUK-Welstand se Bloeddrukweek is
909 personeellede se bloeddruk gemeet.
• 173 personeellede het griepinspuitings op die
kampus ontvang.
PUK-Welstand se volledige jaarverslag van projekte
PUK-Welstand daar vir personeel
en deelname, asook opvolgwerk op
projekte sal binnekort op hul web-
werf verskyn by www.puk.ac.za/
wellness/index.html
In 2005 is ses werksdae aan die or-
ganisering van gehoorsiftingstoetse vir
personeel gewy. 104 het deelgeneem.
Hier is dr. Jaco Kruger (musiek), me.
Adrie Roux (maatskaplike werk) en
mnr. Neels Pretorius van Phonak. Van
die gehoortoetse het op die kampus
in die klankdigte lokale van die
Sanlam-ouditorium plaasgevind.
KN November 2005 uitgawe.p65 11/28/2005, 10:44 AM4
Kampusnuus - 5
Personeelsake
Sonde en verkeerde dade is geensins koste-effektief
nie.
Verskeie korporatiewe reuse in Amerika het hul
leeftyd verkort weens swak etiese gedrag en dade
wat hul leierskap gekenmerk het.
Die korporatiewe gemeenskap wêreldwyd besef
dit vandag en is bewus van die belangrikheid om goeie
etiek te handhaaf asook die behoefte om aanvaarbare
gedrag af te dwing as vernaamste leierskapseienskap
van enige suksesvolle instelling.
Terwyl besprekings rakende die behoefte om ‘n
eenvormige etiese – en gedragskode verdiep het dit
duidelik geword in onderskeie vergaderings dat die
Noordwes-Universiteit (NWU) hom behoort te
verbind tot ‘n gedragskode wat almal insluit – van
studente tot werknemers oor die breë spektrum.
“Etiek is relevant in ons alledaagse lewe en
toepaslik in ons rol as werknemers sowel as be-
waarders van die universiteit se beeld,” sê prof. Chris
van der Walt, institusionele registrateur van die NWU
en voorsitter van die etiese – en gedragskodekomitee.
“Ons het prosesse en riglyne nodig om te verseker
dat die universiteit behoorlik beheer en bestuur word.
Die etiese kode en die gedragskode sal beslis help om
die gesamentlike doel te bereik.
“Ons het steeds mense nodig wat belangstel om
bydraes te lewer. As werknemers van hierdie univer-
siteit is dit ons verantwoordelikheid om vorendag te
kom met ons eie etiese – en gedragskode wat ons
almal pas.”
Volgens hom kan bydraes in enige van die amptelike
landstale gemaak word. “Ons sal nie beperk word
deur en of twee tale nie. Mense kan bydraes maak in
die taal waarmee hulle gemaklik voel.”
Kom ons praat etiek.
Hoekom wag?
Om die universiteit met hul vernuf bykans ’n
miljoen rand te spaar, wil gedoen wees.
Die instrumentmakers van die Noordwes-Uni-
versiteit - Potchefstroomkampus - het pas ’n
tabletpers vir die vakgroep farmaseutika
omskep van een met ’n enkel kompressie-aksie
na een wat nou dubbel die hoeveelheid poeier
kan saampers.
Dr. Dries Marais, vakhoof van farmaseutika,
sê hulle twee bestaande tabletperse het nie
meer aan hulle behoeftes voldoen nie. Hulle kon
egter nêrens in die land ’n pers met ’n dubbel
kompressie-aksie opspoor nie en ’n ingevoerde
een sou hulle sowat R1 miljoen uit die sak jaag.
Die instrumentmakery (wat al 53 jaar op die
PUK-kampus bestaan) is toe gevra om die
probleem op te los.
Mnr. Pieter Erasmus (hoof van die instrument-
makery) sê hulle het weggespring met die
ontwerp en planne vir die verandering van die ou
pers. Hulle kon binne twee maande die om-
skakeling teen slegs sowat R30 000 afhandel.
Met die insette van mnr. Danie Stoop, van
elektroniese dienste, het die instrumentmakery
’n nuwe en heelwat kleiner motor wat met ’n
rekenaar beheer word, van Amerika ingevoer.
Die bestaande pers, wat bykans twintig jaar oud
is, is só aangepas dat dit dubbel die hoeveelheid
poeier in ’n tablet kan saampers. Hulle het ook
’n stap verder gegaan en met ’n Suid-Afri-
kaanse onderneming onderhandel om die
matryse en stempels vir die pers teen ’n baie
billiker prys (R1 500 per stel) te vervaardig. Dié
matryse en stempels kos sowat R10 000 per
InstrInstrInstrInstrInstrumentmakumentmakumentmakumentmakumentmakererererery spaar PUK R1 miljoeny spaar PUK R1 miljoeny spaar PUK R1 miljoeny spaar PUK R1 miljoeny spaar PUK R1 miljoen
Van links is mnr. Johan Broodryk, senior
tegnikus en glasblaser by instrument-
makery, dr. Dries Marais, vakhoof van
farmaseutika, mnre. Gerhard Buys, PhD-
student, en Pieter Erasmus, hoof van
instrumentmakery.
stel om van Engeland in te voer.
Marais sê die pers word vir navorsing gebruik
waar daar na die eienskappe van samepersing
van verskillende poeiers in tablette gekyk word.
Hulle doen tans navorsing oor die gebruik van
Kitosaan (Chitosan) in die samepersingproses.
Kitosaan is fyn gemaalde krapdoppe wat as ’n
afvalproduk van ’n krapfabriek in die Oos-Kaap
verkry word.
“In baie tablette is die werklike geneesmiddel
se volume so klein dat dit met ander poeiers
saamgepers moet word. Kitosaan dien slegs
om die volume op te vul.”
Marais sê die kleinste tablet wat hulle
saampers is slegs 3 mm in deursnee en die
grootste is sowat 20 mm, die grootte van ’n
bruistablet. Die samepersing vind teen etlike
tonne per vierkante sentimeter plaas.
“Die omgeskakelde pers het ons navorsings-
moontlikhede geweldig uitgebrei. Nagraadse
studente het nou ’n veel groter navorsingsveld
binne die betrokke vakterrein.”
Vir navrae skakel Marais by (018) 299-
2276 of Erasmus by (018) 299-2200.
Die nuwe studente onderdersteuningstelsel (SOS) en MIV/Vigs-program is onlangs bekendgestel.
Bemarkingsmateriaal van grafiese ontwerpstudente wat aanstaande jaar in vigsveldtogte gebruik kan word, is
ook vertoon. Die probleme wat deur die SOS en vigskantoor ervaar word, is ook beklemtoon. Die span wat vir
die veldtog verantwoordelik is, is (voor) grafiese ontwerpstudente, Martha-Mari Roets, Doret Linde en Esteé
Steyn. Agter hulle is me. Marliaan Erasmus (studentevoorligter), mnr. Steven Bosch (dosent by die skool vir
kommunikasiestudies), me. Elana Olivier (MIV/vigs-koördineerder) en Kobie Greyling (student). Heel agter is
Richardt Strydom (dosent in grafiese ontwerp).
KN November 2005 uitgawe.p65 11/28/2005, 10:44 AM5
Kampusnuus - 6
Taalwenk
Daar word heel dikwels na oudpresident
Nelson Mandela as ’n ikon (Engels icon)
verwys. Wat word hiermee bedoel?
Die HAT (2000) verklaar ikon as
“gewyde portret, beeld van Christus, ’n
engel of heilige”. Ek het nog nie ’n kopie
van die 2005-uitgawe van die HAT nie
en weet dus nie wat daar staan nie. Die
South African Concise Oxford Diction-
ary (2002: 572) gee egter ’n addisionele
waarde aan, nl. “a person or thing re-
garded as representative symbol or as
worthy of veneration (d.i. verering)”. Dit
is duidelik dat hierdie betekenis bedoel
word as gepraat word van iemand wat
’n ikon van sy/haar tyd is.
Die spelvorm ikon is ook van belang.
Mense praat naamlik heel dikwels van
iemand wat ’n ikoon is. Is dit iets anders
as ’n ikon? Naslaanbronne dui aan dat
dit inderdaad wisselvorme is (die Afri-
kaanse Woordelys en Spelreëls (2002)
bevestig dit ook) en dat die rede vir die
gereelde gebruik van ikoon naas ikon lê
in die meervoudsvorm van ikon (ikone)
wat daartoe aanleiding gegee het dat
die taalgebruikers groter voorkeur gee
aan die uitspreekvorm ikoon. Dus:
gebruik die een wat jou die beste pas,
alhoewel die meer korrekte een wel ikon
sal wees.
WAMC
Ikon of ikoon
Twee nagraadse chemiestudente van die PUK-kampus van die Noordwes-Universiteit
het ’n eerste en derde plek tydens die SACI simposium vir jong chemici verower.
Nagraadse chemisestudente van vyf universiteite, Wits, UP, UJ, Unisa en die NWU,
het onlangs hulle navorsing by dié kongres aangebied. Anél van Niekerk het gewen en
Neels le Roux was derde. Hlangani Tutu van Wits was tweede. Dr. Ian Bratt en me.
Suzanne Finney van die Royal Society of Chemistry (RSC), asook dr. Ben Bezuidenhout
van Sasol het die projekte beoordeel. Anél se studieleier is prof. Henning Krieg van die
skool vir chemie en biochemie en Neels se studieleier is prof. Ernst Breet, ook van die
skool vir chemie en biochemie. Albei studente doen hulle navorsing binne die fokusarea
skeidingswetenskap en tegnologie. Van links is Hlangani Tutu, Anél van Niekerk,
Neels le Roux en me. Suzanne Finney van die RSC.Die PUK was onlangs die gasheer van die eerste Beeld Jeugberaad met die gepaste
tema van “Suid-Afrika 2020”. Dertig gr. 11-leerders is genooi om kennis te maak
met Afrikaanssprekende leerlinge uit ander kulture en agtergronde. Die doel van
die beraad was om jeugleiers die geleentheid te gee om bewus te raak van die
belangrikheid van gesprekvoering, veral oor die toekoms en die uitdagings wat
hulle as toekomstige leiers sal hanteer. Sprekers wat opgetree het was proff. Leon
Coetzee (Potchefstroom Besigheidskool), Kobus van Rooyen, Jonathan Jansen
(Tukkies) en ‘n paneel van Unisa. Hier is (agter) Lubbe Viljoen (Afrikaans Seuns
Hoër), prof. Annette Combrink (rektor, PUK-kampus) en Albertus Fischer (HS
Florida). Voor is Nadia van Rooyen (HS Overkruin); Marlie Kock (HS Menlopark);
Tertius Pelser (HS Menlopark).
Dr. Johan van Zyl, president en CEO van Toyota SA, het op 13 Oktober 2005 ’n gaslesing aangebied. Die titel van die lesing
was: “Bemarkingstrategie en die produklewensiklus - ‘n gevallestudie”. Van Zyl is buitengewone-professor by die skool vir
entrepreneurskap, bemarkings- en toerismebestuur. Die lesing is deur honneursstudente en personeel van die skool en
fakulteit bygewoon. In sy lesing het hy dit baie duidelik gestel dat die toepassing van beginsels uit die bemarkingsteorie ’n
groot bydrae tot die sukses van Toyota maak. Hier is prof. Japie Kroon, mnr. Aloe Meintjes, me. Christine De Meyer, Saskia
de Klerk, prof. Derik Steyn, dr. Johan van Zyl, proff. Renier J van Rensburg, Deon de Klerk en Pierre Mostert.
Die rektor, prof. Annette Combrink,
saam met die Pretoriase beeldhouer,
Jan van der Merwe, wat die Helgaard
Steyn-prys vir beeldhoukuns tydens ’n
spoggeleentheid by die visekan-
selierswoning ontvang het. By hulle is
me. Hanneli Koegelenberg-Rupert, trus-
tee van die Helgaard Steyn Trust, wat
die prys oorhandig het. Dr. John Botha,
senior lektor in kunsgeskiedenis by die PUK, was een van die beoordelaars vir vanjaar se prys, saam met prof. Dirk van den
Berg, namens die Universiteit van die Vrystaat, en dr. Lydia de Waal, kurator van die Sasol-kunsmuseum van die Universiteit
van Stellenbosch.
PUK gasheer van Beeld Jeugberaad
Beeldhouer
ontvang prys
KN November 2005 uitgawe.p65 11/28/2005, 10:44 AM6
Kampusnuus - 7
Kampus in beeld
PUK-personeel het onlangs opleiding oor ’n sagtewareprogram (Atlas.ti) ontvang. Dié
program word as hulpmiddel in die ontleding van kwalitatiewe data soos teks, klank,
video, foto’s en skilderye, vingerafdrukke, skyfies van breinsnitte en vele meer gebruik.
(‘n Demonstrasie-weergawe van die program kan verniet vanaf die Internet afgelaai word).
Agter is me. Marietjie Havenga, prof. Ferdinand Potgieter, direkteur van skoolgebaseerde
opleiding, en prof. Elsa Mentz, direkteur van die skool vir onderwysersopleiding
(natuurgerigte vakke). Voor is dr. Charles Viljoen van die skool vir voorligtings-
opvoedkunde, prof. Brigitte Smit van die Universiteit van Johannesburg (ou RAU) wat
die werkswinkel aangebied het en dr. John Botha van die skool vir kommunikasiestudies.
Sestien alumni van die “European and African Nutrition Leadership Programme
(ANLP)” het ’n driedag-lange safari bygewoon. Die doel van die safari was om
ervaring op te doen in die toepassing van ‘n geïntegreerde leierskapsmodel wat
elemente van die westerse modelle met tradisionele modelle uit Afrika kombineer.
Die safari was ook die eerste formele geleentheid waartydens alumni van die
Europese en Afrika leierskapsprogramme saam deelgeneem het en so ook hulle
Twee grafiese ontwerpstudente van die PUK
se ontwerpe sal aanstaande jaar op die
seëlreeks van die Suid-Afrikaanse Poskan-
toor skitter. Johan Schutte en Hantie Engel-
brecht, albei derdejaar grafiese ontwerp-
studente van die skool vir kommunikasiestu-
dies, se ontwerpe was deel van dertien Pukke
wie se ontwerpe oor , “Animal tracks – Sto-
ries in the sand”, vir publikasie oorweeg is.
Van links is me. Hanri de la Harpe, dosent in
grafiese ontwerp van die skool vir kommu-
nikasiestudies, Dineo Poo, produkontwik-
kelaar, en Thea Swanepoel, grafiese ont-
werper, albei van die poskantoor se filatelie-
dienste, Hantie Engelbrecht, Richardt
Strydom (dosent in grafiese ontwerp) en Johan
Schutte met hulle wenontwerpe.
eie wetenskaplike netwerke uitgebrei het. Op die foto as deel van die alumni is
personeel van die fakulteit gesondheidswetenskappe se skool vir voeding en
verbruikerswetenskappe, prof. Welma Oosthuizen (heel links), dr. Edelweiss
Wentzel-Viljoen (derde van links), me. Daisy Chasauka (vyfde van links) en prof.
Johann Jerling (vierde van regs). Vyf en twintig gekeurde deelnemers uit twaalf
Afrikalande het in November aan die vierde ANLP deelgeneem.
Die grafiese ontwerpstudent, Annemé Boshoff met haar sertifikaat
en goue medalje wat sy in ’n drukkerskompetisie in Nieu-Seeland
gewen het. By haar is me. Hanri de la Harpe, dosent in grafiese
ontwerp van die skool vir kommunikasiestudies.
KN November 2005 uitgawe.p65 11/28/2005, 10:44 AM7
Kampusnuus - 8
PROFIEL
Redakteur: Lieze du Preez • e-pos: [email protected] • Tel: (018) 299-2382 • Sel: 082-776-7522
Kampusnuus is op die web beskikbaar by www.puk.ac.za/nuus/kampusnuus
Haar geesdrif wanneer daar oor taalkwessies gepraat
word is aansteeklik en onsekerheid wat deur
verandering meegebring word ontlont kreatiewe
energie in die fyn klein vroutjie. Genoeg energie om
’n plan op die tafel te sit en dit te maak werk.
Die taaldirektoraat het verlede jaar gedurende
Maart tot stand gekom met Verhoef as die eerste
direkteur. Skaars ’n maand later is afgeskop met die
tolkdienste in 22 periodes. Dit het sedertdien
toegeneem tot 148 periodes en aanstaande jaar sal
die akademiese jaar afskop met 250 getolkte periodes
per week.
Hoekom het julle besluit op tolkdienste in plaas van
byvoorbeeld parallelmedium-onderrig?
Ons is, danksy die navorsing wat van verlede jaar
af oor die projek gedoen word, oortuig dat die tolking
van lesse die volhoubaarste en mees effektiewe
afleweringsmodus in klasse is. Dit word op weten-
skaplike basis gedoen en noukeurig gemoniteer.
Tolking het homself reeds bewys as ’n gunstige afle-
weringswyse omdat dit geld en tyd spaar. Dit sal in
die toekoms toenemend gebruik word.
Julle het onlangs ’n taaloudit gedoen waarin
personeellede en studente ook gevra is oor hul indruk
van die tolkdienste. Wat is die algemene indruk?
Sedert daar met die projek afgeskop is, is dit nou
'n aanvaarde konsep. Selfs op die afgeleë kampusse
is daar ’n genoegsame mate van aanvaarding. Hier
begin ’n gereedheid kom vir meertaligheid onder
studente waaroor ek my verheug. Studente self toon
aan dat getolkte klasse geleentheid gee vir natuurlike
interkulturele skakeling in akademiese en sosiale
verband.
Hoe kan dinge oor tien jaar lyk?
As ons ons dinge reg doen dan behoort ons oor tien
MarMarMarMarMarlenelenelenelenelene VVVVVerhoeferhoeferhoeferhoeferhoef,,,,,
dirdirdirdirdirekteurekteurekteurekteurekteur::::: taalsak taalsak taalsak taalsak taalsakeeeee
TTTTTaalkwaalkwaalkwaalkwaalkwessies is haar kessies is haar kessies is haar kessies is haar kessies is haar kososososos
Gebore: Amersfoort, daar in die misgordel in Mpu-
malanga
Hoërskool: Hoërskool Dundee
Kwalifikasies: BA Tale (Afrikaans-Nederlands, Isizulu
en Algemene Taal en Literatuurwetenskap), Hoër
Onderwysdiploma, Hoër Diploma in Biblioteekkunde,
BA Honneurs in Afrikaans-Nederlands, MA (Afrikaan-
se Variasietaalkunde), PhD Taalbeplanning: die stand
en toekoms van taalbeplanning vir Afrikaans in ‘n
multitalige Suid-Afrika (1991)
Loopbaan: Tikster-klerk (!) in die Ferdinand Postma-
biblioteek (moes die pot aan die kook hou toe Awie
op Teologiese Skool was), toe min of meer tien jaar
onderwys toe, en van 1995 af by die PUK – eers onder
meer Isuzulu-lektor by Vaaldriehoek en van verlede
jaar af hier in Potchefstroom.
jaar te kon bewys het dat die begrip funksionele
meertaligheid ’n werksbegrip is. Dit kan ’n aksie-
werkwoord wees – ’n begrip met werksklere aan.
“Ayikho enye indlela” (daar’s nie ‘n ander pad nie).
Die tolking moet egter te alle tye deeglik bestuur
word.
Die onderskeie tale wat by die NWU se kampusse
aandag kry is Engels, Afrikaans, Setswana en
Sesotho. Hoe word besluit watter klasse getolk
behoort te word?
Taal is ’n kommoditeit. Dit het dus ’n markwaarde.
Die markwaarde - die vraag na ’n spesifieke taal -
sal bepaal hoe die tolkdienste lyk.
Die NWU word dikwels (in die media) geprys vir sy
taalplan terwyl sommige ander universiteite pakslae
kry. Is ons ander instellings voor?
Ons het die taalkwessie reeds in 2000 formeel op
die tafel gesit en was die eerste wat met die
tolkdienste in die klaskamer begin het. Die tolkdienste
was ’n voorstel van dr. Theuns Eloff (visekanselier).
Hoewel ek voorheen moes hoor “ons blaf by die
verkeerde boom” kom steek ander universiteite nou
hier kers op.
Jou kommentaar oor die nasionale taalplan vir hoër
onderwys?
Ek sien dit as uiters bevrydend. Dit is honderd
persent uitvoerbaar omdat die parameters groot
genoeg is om uiteindelik ’n meertalige hoër onderwys-
sisteem te bewerkstellig. Dit skep ’n meertalige
sambreel waar Afrikaans ook tuiskom. Soos ander
inheemse tale is Afrikaans ’n nasionale bate en ons
moet dit so hanteer.
Jy is ook die taalombudsman. Wat beteken dit vir jou?
Dit is ’n uiters opwindende deel van my werk en
is ’n barometer van wat op taalgebied leef in die
harte van die
ouens. Dit gee
ons die kans om
taalbestuur
voortdurend te
belyn. Wanneer
mense die
geleentheid
gegee word om
te kan kla
bewerkstellig dit
vir ons ’n oor op
die grond en ’n
gesig in die
verte. Die
ombudskantoor is
dus ’n uitlaatklep
en ’n
ontlontingsplek
wat ons die
geleentheid gee
tot die verfyning
van waarheen
ons op pad is.
Waarmee is jy
tans besig?
Baie dinge
tegelyk. Hier is ’n
gewerskaf aan
die taalbeleid, die tolkprojekte eis tyd, die
kernkonsepteprojek (waar die kernbegrippe in
Afrikaans, Engels en Setswana in die studiegidse
opgeneem word) en die Setswana-aanleerprojek
vir die B.Ed-grondslagfase.
Hoe het jy by die taalkwessie betrokke geraak?
Ek is sedert 1995 by onbudswerk betrokke. –
voorheen by die Vaaldriehoekkampus waar ek help
ontwikkel het aan die kampustaalplan
Wat maak dinge vir jou makliker in jou werk?
Ek dink dit is omdat ek bevoorreg was om oor die
jare betrokke te kon wees by die nadink oor die
toekoms van taal. Ek het op ‘n manier ’n prentjie in
my kop oor waarheen ons op pad is. Kan jy glo? My
PhD-proefskrif in 1991 se titel was: Taalbeplanning:
die stand en toekoms van taalbeplanning vir Afrikaans
in ’n multitalige Suid-Afrika.
Jy is ook predikantsvrou en pendel tussen Pretoria
en Potchefstroom. Kry jy tyd vir jou gemeentever-
pligtinge?
Ek probeer, ondanks my baie beperkinge, my kant
bring. Die Gereformeerde-gemeente in Wierdapark,
Centurion, waar Awie een van die predikante is, is
nie ’n tradisionele gemeente nie. Jy het ruimte om
te doen wat jou gawes bepaal en wat jou om-
standighede is. Die dag sal kom waar ek 100%
aandag aan al die tipiese gemeentedinge sal kan gee.
My roeping lê nou wyer. En ... eintlik is ek glad nie
die tipiese predikantsvrou nie, en sien myself baie
eerder gewoon as vrou van die predikant.
By wie vind jy die meeste aanklank?
My ma en my man is my twee beste vriendinne.
Hoe langer ek en Awie getroud is hoe beter vriendin
raak hy vir my. Hy is regtig my klankbord. Ek is ook
goeie vriende met my drie seuns. Ons lag lekker
saam.
Jy het baie ysters in die vuur. Wat doen jy om te
ontspan?
Ek is lief vir tuinmaak, maar kry min tyd daarvoor.
Hoe sal jy jouself beskryf in die onderskeie rolle wat
jy moet vervul?
My werk is my plesier. My tuin is my sielkundige.
My manne (Awie en die seuns) is my oase. Die Here
is my herder.
KN November 2005 uitgawe.p65 11/28/2005, 10:44 AM8
