1

T.C.

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

SOSYOLOJİ ANABİLİM DALI

KÜLTÜREL DEĞİŞME AÇISINDAN

KUŞAKLAR ARASI ÇATIŞMA

(Aşkan ve Dumlupınar Mahallesi Örneği)

YÜKSEK LİSANS TEZİ

HATİCE ALEV ANIL

Tez Danışmanı

Doç. Dr. Kamil KAYA

Isparta, 2011

i

ÖNSÖZ

Sanayileşme ve kentleşme süreci bir taraftan aile yapılarının değişmesine

sebep olurken, diğer taraftan da, aile fertleri arasında kuşaklar arası çatışmalara

zemin hazırlamıştır. Kuşaklar arası çatışma, yabancı kültürlerin de etkisiyle genç

kuşaklar ile yaşlı kuşaklar arasında anlaşmazlıklara sebep olan, özellikle

günümüzde yaygın olarak görülen sosyolojik bir olgudur. Bu olgu aynı zamanda

kültürel değişmenin de bir işareti olarak karşımıza çıkmaktadır. Sanayileşme

sürecine geçiş aşamasıyla bu konu ülkemizde de önem kazanmıştır. 1960’lı

yıllarda öğrenci hareketlerinin yoğunlaşmasıyla birlikte gençlik sorunları

gündeme gelmiş ve kuşaklar arası çatışma olgusunun bilincine varılmıştır. Fakat

ülkemizde bu konuda yeteri kadar sosyolojik araştırmalar yapılmamıştır.

Bu çalışmada, Aşkan ve Dumlupınar Mahallesi örneğinden hareketle,

kültürel değişim sürecinde kuşaklar arasında meydana gelen, bu çatışmada rol

oynayan faktörler, çatışma konuları ve bunun yaşanmaması için alınması gereken

tedbirlerin neler olduğu alan verileri ışığında ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Çalışmamız dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, kültürel

değişme konusu analiz edilmiştir. Bu bölümde kültür kavramı, maddi ve manevi

kültür ayrımı, kültürel değişme kavramı, kültürel değişme tipleri, kültürel

değişmeyi etkileyen faktörler ve kültürel değişmenin sonuçları ele alınmıştır.

İkinci bölümde kuşak ve çatışma kavramları analiz edilmiştir. Bu bölümde, kuşak

ve çatışma, toplum tiplerine göre çatışma ve kuşakların genel özellikleri ele

alınmıştır. Üçüncü bölümde kuşaklara arası çatışma analiz edilmiştir. Bu bölümde

kuşaklar arası çatışma nedenleri ve çatışma konuları, çatışmanın önlenmesi için

alınması gereken tedbirler ele alınmıştır. Dördüncü bölümde ise alan verileri

değerlendirilmiştir.

Konunun belirlenme aşamasından sonuna kadar geçen süre içerisinde

çalışmamda yardımını, ilgisini ve değerli katkılarını hiçbir zaman esirgemeyen,

çalışmamı sabırla takip eden ve yönlendiren danışman hocam sayın Doç. Dr.

Kamil KAYA’ ya, üzerimde emeği olan tüm bölüm hocalarıma, katkılarından

dolayı teşekkürü bir borç bilirim.

ii

Bu çalışma Süleyman Demirel Üniversitesi Araştırma Projeleri Yönetim

Birimi’nce desteklenen bir projedir. (Proje No:2249-YL-2010). Başta

Rektörlüğümüz olmak üzere bu projeyi destekleyen Araştırma Projeleri Yönetim

Birimi Başkanlığına teşekkür ederim.

Hatice Alev ANIL

iii

ÖZET

KÜLTÜREL DEĞİŞME AÇISINDAN KUŞAKLAR ARASI ÇATIŞMA

(Aşkan ve Dumlupınar Mahallesi Örneği)

H.Alev ANIL

Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Ana Bilim

Dalı, Yüksek Lisans Tezi,

XIV+176 sayfa, Haziran 2011

Danışman: Doç. Dr. Kamil KAYA

Türkiye sanayileşme ve kentleşme sürecinde sosyal ve kültürel değişim

içinde olan bir ülkedir. Bu değişimden ilk olarak temel sosyal bir kurum olan aile

etkilenmektedir. Hızla gelişen teknoloji ile birlikte toplumsal değişmenin hızında

meydana gelen artış, genç kuşaklarla yaşlı kuşaklar arasındaki çatışmayı giderek

arttırmıştır. Kuşaklar arası çatışma, özellikle günümüzde yaygın olarak görülen ve

yabancı kültürlerin etkisiyle ortaya çıkan sosyolojik bir olgudur. Bu olgu, sadece

aile yapılarını şeklen etkilemekle kalmayıp aynı zamanda toplumun değer

yargılarının da değiştiğini ifade eden kültürel değişmenin de bir işaretidir.

Bu araştırmanın amacı, kültürel değişme sürecinde toplumun çekirdeğini

oluşturan aile yapısı içinde birilikte yaşayan genç ve yaşlı kuşaklar arasında

meydana gelen çatışmadır. Kuşaklar arası çatışmanın bireysel, sosyal ve kültürel

birçok nedeni vardır. Bu araştırmada kültürel değişme açısından kuşaklar arasında

yaşanan çatışmanın nedenleri, söz konusu çatışmanın yaşanmaması veya en aza

indirilmesi için alınması gereken tedbirlerin neler olduğu alan verileri ile tespit

edilerek analiz edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Kültür, Kültürel Değişme, Kuşak, Çatışma, Kuşaklar

Arası Çatışma

iv

ABSTRACT

GENERATİON GAP İN TERMS OF CULTURAL TRANSFORMATİON

(Aşkan and Dumlupınar Case)

H.Alev ANIL

The University of Süleyman Demirel, Institutions of Social Science

Department of Sociology, Dissertation of Master of Arts, June 2011

Supervisor: Associate Professor Kamil KAYA

Turkey is a country the transformation of cultural and social aspects in the

process of industrialization. The family, as the fundamental bridgestone of the

society is under influence. Together with was developing technology, the increase

in the pace of social change has boosted the generations of the young and the old

more and more. Generation gap is a socialogical term brought in to being through

the effects of foreign culturas and observed widely at the present day. Not only

has this being affected the structure of the families, but also changed the valves of

the society, which is the very remark of the cultural transformation.

The theme of this research is the generation gap between the young and

old generations, which happens in the bridgestone of the society family in the

cycle of cultural change. There are various reasons of the gaps between

generations such as individual, social and cultural ones. In the research the

motives of the arguments/gaps experienced between generations in interest of

cultural change; what the steps to be taken not to allow those gaps to happen and

their numbers to be minimized have been detected and attempted to be analyzed.

Key Words: Culture, Cultural Change, Generation, Generation clash

v

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ --------------------------------------------------------------------------------------------------------- İ

ÖZET --------------------------------------------------------------------------------------------------------- İİİ

ABSTRACT -------------------------------------------------------------------------------------------------- İV

KISALTMALAR ----------------------------------------------------------------------------------------- Vİİİ

TABLOLAR DİZİNİ --------------------------------------------------------------------------------------- İX

GİRİŞ ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1

1.ARAŞTIRMANIN KONUSU --------------------------------------------------------------------------------- 1 2.ARAŞTIRMANIN AMACI VE ÖNEMİ ---------------------------------------------------------------------- 1 3.ARAŞTIRMANIN SINIRLILIKLARI ------------------------------------------------------------------------- 2 4. ARAŞTIRMANIN VARSAYIMLARI ------------------------------------------------------------------------ 2 5.ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ VE TEKNİKLERİ ------------------------------------------------------------- 3 6.EVREN VE ÖRNEKLEM ------------------------------------------------------------------------------------ 4 7.VERİLERİN TOPLANMASI VE ANALİZİ ------------------------------------------------------------------ 6

BİRİNCİ BÖLÜM -------------------------------------------------------------------------------------------- 8

KÜLTÜR VE KÜLTÜREL DEĞİŞME KAVRAMLARININ SOSYOLOJİK ANALİZİ ----- 8

1.KÜLTÜR KAVRAMININ ANALİZİ ------------------------------------------------------------------------- 8 1.1.Kültür Kavramı -------------------------------------------------------------------------------------- 8 1.2.Maddi Kültür ve Manevi Kültür Ayırımı -------------------------------------------------------- 11

2.KÜLTÜREL DEĞİŞME KAVRAMININ ANALİZİ --------------------------------------------------------- 12 2.1.Kültürel Değişme Kavramı ----------------------------------------------------------------------- 12 2.2.Kültürel Değişme Tipleri ------------------------------------------------------------------------- 13 2.3.Kültürel Değişmeyi Etkileyen Faktörler -------------------------------------------------------- 14 2.4.Kültürel Değişmenin Sonuçları ------------------------------------------------------------------ 16

İKİNCİ BÖLÜM -------------------------------------------------------------------------------------------- 17

KUŞAK VE ÇATIŞMA KAVRAMLARININ SOSYOLOJİK ANALİZİ ---------------------- 17

1.KUŞAK VE ÇATIŞMA KAVRAMLARININ ANALİZİ ---------------------------------------------------- 17 1.1.Kuşak Kavramı ------------------------------------------------------------------------------------- 17 1.2.Çatışma Kavramı ---------------------------------------------------------------------------------- 18

1.2.1.Toplum Tiplerine Göre Çatışma ------------------------------------------------------------ 21 1.2.1.1.Geleneksel Toplumlarda Çatışma ----------------------------------------------------- 22 1.2.1.2.Modern Toplumlarda Çatışma --------------------------------------------------------- 23

2.KUŞAKLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ ------------------------------------------------------------------- 24 2.1.Genç Kuşağın Özellikleri ------------------------------------------------------------------------- 24

2.1.1.Çocukluk Dönemi Özellikleri --------------------------------------------------------------- 24 2.1.2.Ergenlik Dönemi Özellikleri ---------------------------------------------------------------- 26

vi

2.2.Yaşlı Kuşağın Özellikleri ------------------------------------------------------------------------- 29 2.3.Kuşaklar Arası Farklılıklar ----------------------------------------------------------------------- 31

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ----------------------------------------------------------------------------------------- 33

KUŞAKLAR ARASI ÇATIŞMA ------------------------------------------------------------------------ 33

1.ÇATIŞMA NEDENLERİ ----------------------------------------------------------------------------------- 33 1.1.Teknolojik Gelişmeler ----------------------------------------------------------------------------- 33 1.2.Sosyo-kültürel Özellikler -------------------------------------------------------------------------- 35

1.2.1.Aile Yapısı------------------------------------------------------------------------------------- 35 1.2.2.Eğitim Sistemi -------------------------------------------------------------------------------- 37 1.2.3.Meslek ----------------------------------------------------------------------------------------- 39 1.2.4.Toplumsal Değerler -------------------------------------------------------------------------- 41

2.ÇATIŞMA KONULARI ------------------------------------------------------------------------------------ 45 3.ÇATIŞMANIN ÖNLENMESİ İÇİN ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER ---------------------------------- 48

3.1.Yaşlıların Üstünlüğü Görüşü --------------------------------------------------------------------- 48 3.2.Gençlere Sorumluluk Vermek -------------------------------------------------------------------- 49 3.3.Eğitim Farklılıklarını Gidermek ----------------------------------------------------------------- 50 3.4. Kuşaklar Arası Diyalogu Gerçekleştirmek ---------------------------------------------------- 50 3.5.Akran Kültürü ve Grupları Tanıma -------------------------------------------------------------- 51 3.6.Ortak Değerler Yaratmak ------------------------------------------------------------------------- 52 2.7.Empati Eğitimi ve Uygulaması ------------------------------------------------------------------- 53 3.8.Referans Gruplarının Farklılığını Dikkate Almak --------------------------------------------- 53

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ------------------------------------------------------------------------------------ 55

ALAN VERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ --------------------------------------------------- 55

1.DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER ---------------------------------------------------------------------- 55

1.1.Görüşülenlerin Cinsiyeti Ve Yaşı ----------------------------------------------------------------- 55

1.2. Görüşülenlerin Doğum Yeri Ve İkamet Yeri --------------------------------------------------- 57

1.3. Görüşülenlerin Medeni Hali --------------------------------------------------------------------- 59

1.4. Görüşülenlerin Eğitim Durumu ------------------------------------------------------------------ 62

1.5. Görüşülenlerin Mesleği Ve Geliri --------------------------------------------------------------- 65

2.AİLE İÇİ İLİŞKİLER ---------------------------------------------------------------------------------- 67

2.1.Ebeveyn Ve Çocuklar Arasındaki İlişki Düzeyi ------------------------------------------------- 67

2.2.Aile İçinde İhtiyaçların Karşılanması ----------------------------------------------------------- 74

3.AİLE İÇİNDE YAŞANAN PROBLEMLER -------------------------------------------------------- 77

3.1.Arkadaş Seçimi Konusunda Yaşanan Çatışma ------------------------------------------------- 77

3.2.Eş Seçimi Konusunda Yaşanan Problemler ----------------------------------------------------- 83

4.EKONOMİK KONULARDA YAŞANILAN PROBLEMLER ----------------------------------- 89

4.1.Para Harcama Konusunda Ailenin Tutumu----------------------------------------------------- 89

vii

4.2. Para Harcama Konusunda Yaşanan Tartışma ------------------------------------------------ 90

5. SOSYO-KÜLTÜREL KONULARDA YAŞANAN ÇATIŞMA --------------------------------- 91

5.1.Kılık Kıyafet Seçimi Konusunda Yaşanan Çatışma -------------------------------------------- 91

5.2.Siyasi Konularda Yaşanan Çatışma-------------------------------------------------------------- 94

5.3.Dini Konularda Yaşanan Çatışma --------------------------------------------------------------- 97

6.ALIŞKANLIKLAR KONUSUNDA YAŞANAN ÇATIŞMA ------------------------------------ 99

6.1.Kötü Alışkanlıklar Konusunda Yaşanan Çatışma ---------------------------------------------- 99

6.2.Beslenme Konusunda Yaşanan Çatışma -------------------------------------------------------- 102

7.ÇOCUKLARIN EĞİTİMİ VE MESLEĞİ KONUSUNDA YAŞANAN ÇATIŞMA --------- 104

7.1.Eğitim Süreci İle İlgili Konularda Yaşanan Çatışma ----------------------------------------- 104

7.2.Meslek Seçimi İle İlgili Konularda Yaşanan Çatışma ---------------------------------------- 109

8.BOŞ ZAMANLARI DEĞERLENDİRME BİÇİMİ KONUSUNDA YAŞANAN ÇATIŞMA -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 111

8.1.Televizyon Programları Konusunda Yaşanan Çatışma -------------------------------------- 118

8.2.İnternet Kullanımı Konusunda Yaşanan Çatışma --------------------------------------------- 121

8.3.Eve Giriş Çıkış Saati Konusunda Yaşanan Problemler -------------------------------------- 123

9.GELENEKLER VE GÖRENEKLER KONUSUNDA YAŞANAN ÇATIŞMA -------------- 125

9.1.Geleneklere Uyum Konusunda Yaşanan Çatışma --------------------------------------------- 125

9.2.Dini Bayramların Kutlanması ------------------------------------------------------------------- 130

9.3.Yılbaşı Kutlamaları ------------------------------------------------------------------------------- 131

9.4.Moda Konusu -------------------------------------------------------------------------------------- 133

10.YAŞANILAN PROBLEMLERİN GENEL NEDENLERİ ------------------------------------- 134

10.1.Problemlerin Temelini Oluşturan Davranışlar ---------------------------------------------- 134

10.2.En Çok Yaşanan Sorunlar ---------------------------------------------------------------------- 139

11. KUŞAKLARIN BİRBİRİNDEN BEKLENTİLERİ -------------------------------------------- 142

DEĞERLENDİRME VE SONUÇ ---------------------------------------------------------------------- 154

KAYNAKÇA ----------------------------------------------------------------------------------------------- 159

EKLER ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 164

(ANKET FORMU) ---------------------------------------------------------------------------------------- 164

ÖZGEÇMİŞ ------------------------------------------------------------------------------------------------ 175

viii

KISALTMALAR

a.g.e. Adı geçen eser

a.g.m. Adı geçen makale

Bkz. Bakınız

C. Cilt

Çev. Çeviren

Der. Derleyen

Fak. Fakültesi

Haz. Hazırlayan

s. Sayfa

S. Sayı

SPSS Statistical Package For Social Sciences

T.C. Türkiye Cumhuriyeti

vb. Ve benzeri

YKY Yapı Kredi Yayınları

M.Ü.İ.F.V.Y. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayını

ix

TABLOLAR DİZİNİ

Tablo 1:Kuşaklara Göre Görüşülenlerin Cinsiyeti -------------------------------------------55 Tablo 2:Görüşülenlerin Yaşı (Genç Kuşak) --------------------------------------------------56 Tablo 3: Görüşülenlerin Yaşı (Yaşlı kuşak) --------------------------------------------------56 Tablo 4:Kuşaklara Göre Görüşülenlerin Doğum Yeri --------------------------------------57 Tablo 5: Kuşaklara Göre Görüşülenlerin Oturdukları Mahalle ----------------------------58 Tablo 6: Kuşaklara Göre Medeni Durum -----------------------------------------------------59 Tablo 7: Genç Kuşağın Evlenme Yaşı --------------------------------------------------------59 Tablo 8: Yaşlı Kuşağın Evlenme Yaşı --------------------------------------------------------60 Tablo 9:Genç Kuşağın Kaç Çocuk Sahibi Olduğu ------------------------------------------61 Tablo 10:Yaşlı Kuşağın Kaç Çocuk Sahibi Olduğu -----------------------------------------61 Tablo 11:Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Cinsiyeti ---------------------------------------------62 Tablo 12:Genç Kuşağın Eğitim Durumu -----------------------------------------------------62 Tablo 13:Yaşlı Kuşağın Eğitim Durumu ------------------------------------------------------63 Tablo 14: Genç Kuşağın Babalarının Eğitim Durumu --------------------------------------63 Tablo 15: Genç Kuşağın Annelerinin Eğitim Durumu --------------------------------------64 Tablo 16: Genç Kuşağın Annelerinin Mesleği -----------------------------------------------65 Tablo 17: Genç Kuşağın Babalarının Mesleği -----------------------------------------------65 Tablo 18: Genç Kuşağın Aylık Geliri ---------------------------------------------------------66 Tablo 19: Yaşlı Kuşağın Aylık Geliri ---------------------------------------------------------66 Tablo 20: Yaşlı Kuşağın Çocuğuyla Olan İlişkileri -----------------------------------------67 Tablo 21: Yaşlı Kuşağın Cinsiyetine Göre Çocuklarıyla Olan İlişkileri ------------------67 Tablo 22: Genç Kuşağın Babalarıyla Olan İlişkileri ----------------------------------------68 Tablo 23: Genç Kuşağın Anneleriyle Olan İlişkileri ----------------------------------------69 Tablo 24: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Problem Yaşama Sıklığı --------------------------69 Tablo 25: Genç Kuşağın Anneleriyle Problem Yaşama Sıklığı ---------------------------70 Tablo 26: Genç Kuşağın Babalarıyla Problem Yaşama Sıklığı ----------------------------71 Tablo 27: Genç Kuşağın Sorunlarını İlk Olarak Kiminle Paylaştığı ----------------------71 Tablo 28: Genç Kuşağın Sorunlarını En Çok Kiminle Paylaştığı -------------------------72 Tablo 29: Genç Kuşağın Cinsiyetine Göre Sorunlarını İlk Olarak Kime Başvurduğu -72 Tablo 30: Genç Kuşağın Evinde En Çok Kimin Sözünün Geçtiği ------------------------73 Tablo 31:Yaşlı Kuşağın Evinde En Çok Kimin Sözünün Geçtiği -------------------------73 Tablo 32:Yaşlı Kuşağın Cinsiyetine Göre Evlerinde En Çok Kimin Sözünün Geçtiği -73 Tablo 33:Genç Kuşağa Göre Sevgi/İlgi İhtiyaçlarının Aile Büyükleri Tarafından Karşılanma Düzeyi -------------------------------------------------------------------------------74 Tablo 34:Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Sevgi/Şefkat Gibi İhtiyaçlarını Ne Ölçüde Karşıladığı -----------------------------------------------------------------------------------------74 Tablo 35:Genç Kuşağın Güven Koruma İhtiyaçlarının Aile Büyükleri Tarafından Karşılanma Düzeyi -------------------------------------------------------------------------------75

x

Tablo 36:Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Güven Korunma Gibi İhtiyaçlarını Ne Ölçüde Karşıladığı -----------------------------------------------------------------------------------------75 Tablo 37:Genç Kuşağın Barınma/Beslenme İhtiyaçlarının Aile Büyükleri Tarafından Karşılanma Düzeyi -------------------------------------------------------------------------------76 Tablo 38:Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Barınma Beslenme Sağlık Gibi İhtiyaçlarını Ne Ölçüde Karşıladığı --------------------------------------------------------------------------------76 Tablo 39:Genç Kuşağın Arkadaş Seçimine Aile Büyüklerinin Tutumu ------------------77 Tablo 40:Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Arkadaş Seçimine Tutumu ------------------------77 Tablo 41:Kuşakların Arkadaş Seçimi Konusunda Tartışıp Tartışmadığı -----------------78 Tablo 42: Yaşlı Kuşağın Arkadaş Seçimi Konusunda Çocuklarıyla Tartışma Nedeni -78 Tablo 43: Genç Kuşağın Arkadaş Seçiminde Aile Büyüklerinden En Çok Kiminle Tartıştığı--------------------------------------------------------------------------------------------79 Tablo 44: Genç Kuşağın Karşı Cinsten Arkadaş Seçimine Aile Büyüklerinin Tutumu 80 Tablo 45: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Karşı Cinsten Arkadaş Seçimlerine Tututmu --80 Tablo 46: Kuşakların Karşı Cinsten Arkadaş Seçimi Konusunda Tartışıp Tartışmadığı -------------------------------------------------------------------------------------------------------81 Tablo 47: Yaşlı Kuşağın Karşı Cinsten Arkadaş Seçimi Konusunda Çocuklarıyla Neden Tartıştığı--------------------------------------------------------------------------------------------82 Tablo 48: Genç Kuşağın Karşı Cinsten Arkadaş Seçiminde En Çok Kiminle Tartıştığı -------------------------------------------------------------------------------------------------------82 Tablo 49:Genç Kuşağın Eş Seçimine Yaşlı Kuşağın Tutumu83 Tablo 50: Genç Kuşağın Eş Seçimi Konusunda Aile Büyükleriyle Tartışıp Tartışmadığı -------------------------------------------------------------------------------------------------------84 Tablo 51: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Eş Seçimleri Konusunda Tartışıp Tartışmadığı 84 Tablo 52: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Eş Seçimileri Konusunda Neden Tartıştığı ----85 Tablo 53: Genç Kuşağın Cinsiyetine Göre Eş Seçimi Konusunda Aile Büyükleriyle Tartışıp Tartışmadığı -----------------------------------------------------------------------------85 Tablo 54: Genç Kuşağın Eş Seçimi Konusunda En Çok Kiminle Tartıştığı ------------86 Tablo 55: Genç Kuşağa Göre Flört Etmelerine Aile Büyüklerinin Tutumu -------------87 Tablo 56: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Evlilik Öncesi Flört Etmesine Tutumu ---------87 Tablo 57: Aile Büyüklerinin Genç Kuşağın Yapmalarını İstedikleri Evlilik Biçimi ---88 Tablo 58: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Yapmalarını İstedikleri Evlilik Biçimi ----------88 Tablo 59: Genç Kuşağın Para Harcamasına Aile Büyüklerinin Tutumu -----------------89 Tablo 60: Yaşlı Kuşağın Çocuklatının Para Harcamalarına Tutumu ---------------------89 Tablo 61:Kuşakların Para Harcama Konusunda Tartışıp Tartışmadığı ------------------90 Tablo 62:Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Para Harcama Konusunda Neden Tartıştığı -----90 Tablo 63:Genç Kuşağın Para Harcama Konusunda En Çok Kiminle Tartıştığı ---------91 Tablo 64:Genç Kuşağın Giyim Tarzına Aile Büyüklerinin Tutumu ----------------------91 Tablo 65:Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Kıyafet/Giyim Tarzlarına Tutumu ---------------92 Tablo 66:Kuşakların Kıyafet/Giyim Konusunda Tartışıp Tartışmadığı ------------------92 Tablo 67:Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Kıyafet/Giyim Konusunda Neden Tartıştığı ----93 Tablo 68:Genç Kuşağın Giyim Konusunda En Çok Kiminle Tartıştığı ------------------93 Tablo 69:Genç Kuşağın Siyasi Düşüncelerine Aile Büyüklerinin Tutumu --------------94 Tablo 70:Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Siyasi Konulardaki Fikirlerine Tutumu ---------94

xi

Tablo 71: Kuşakların Siyasi Konularda Tartışıp Tartışmadığı -----------------------------95 Tablo 72: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Siyasi Konularda Neden Tartıştığı --------------96 Tablo 73: Genç Kuşağın Siyasi Konularda Aile Büyüklerinden En Çok Kiminle Tartıştığı -------------------------------------------------------------------------------------------------------96 Tablo 74: Genç Kuşağın Dini İbadetlerine Aile Büyüklerinin Tutumu -------------------97 Tablo 75: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Dini İbadetlerine Tutumu -------------------------97 Tablo 76: Kuşakların Dini İbadetler Konusunda Tartışıp Tartışmadığı ------------------98 Tablo 77: Yaşlı Kuşağın Dini İbadetler Konusunda Çocuklarıyla Tartışma Nedenleri 98 Tablo 78: Genç Kuşağın Dini Konularda En Çok Kiminle Tartıştığı ---------------------99 Tablo 79: Genç Kuşağın Sigara Alkol Kullanımına Aile Büyüklerinin Tutumu --------99 Tablo 80: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Sigara Alkol Vb. Kullanımına Tutumu ---------100 Tablo 81: Kuşakların Sigara Alkol Vb. Kullanımı Konusunda Tartışıp Tartışmadığı --100 Tablo 82: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Sigara Alkol Vb. Kullanımı Konusunda Neden Tartıştığı -------------------------------------------------------------------------------------------101 Tablo 83: Genç Kuşağın Sigara Alkol Kullanımı Konusunda Aile Büyüklerinden En Çok Kiminle Tartıştığı ---------------------------------------------------------------------------------101 Tablo 84: Genç Kuşağın Beslenme Alışkanlıklarına Aile Büyüklerinin Tutumu -------102 Tablo 85: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Beslenme Alışkanlıklarına Tutumu -------------102 Tablo 86: Kuşakların Beslenme Alışkanlıkları Konusunda Tartışıp Tartışmadığı ------103 Tablo 87: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Beslenme Alışkanlıkları Konusunda Neden Tartıştığı--------------------------------------------------------------------------------------------103 Tablo 88:Genç Kuşağın Beslenme Alışkanlıkları Konusunda En Çok Kiminle Tartıştığı -------------------------------------------------------------------------------------------------------104 Tablo 89: Genç Kuşağın Ders Çalışmasına Aile Büyüklerinin Tutumu ------------------104 Tablo 90: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Ders Çalışması İle İlgili Tutumu ----------------104 Tablo 91: Kuşakların Ders Çalışma Konusunda Tartışıp Tartışmadığı -------------------105 Tablo 92: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Ders Çalışmaları Konusunda Neden Tartıştığı 106 Tablo 93: Genç Kuşağın Ders Çalışma Konusunda Aile Büyüklerinden Çok Kiminle Tartıştığı--------------------------------------------------------------------------------------------106 Tablo 94: Genç Kuşağın Okul Seçimine Aile Büyüklerinin Tutumu ---------------------106 Tablo 95: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Okul Seçimine Tutumu ---------------------------107 Tablo 96: Kuşakların Okul Seçimi Konusunda Tartışıp Tartışmadığı --------------------107 Tablo 97: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Okul Seçimi Konusunda Neden Tartıştığı ------108 Tablo 98: Genç Kuşağın Okul Seçimi Konusunda Çok Kiminle Tartıştığı --------------108 Tablo 99: Genç Kuşağın Meslek Seçimine Aile Büyüklerinin Tutumu ------------------109 Tablo 100: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Meslek Seçimlerine Tutumu --------------------109 Tablo 101: Kuşakların Meslek Seçimi Konusunda Tartışıp Tartışmadığı ----------------110 Tablo 102: Yaşlı Kuşağın Meslek Seçimi Konusunda Çocuklarıyla Neden Tartıştığı -110 Tablo 103: Genç Kuşağın Meslek Seçimi Konusunda Çok Kiminle Tartıştığı ----------111 Tablo 104:Genç Kuşağın Boş Zamanlarını Değerlendirme Biçimlerine Aile Büyüklerinin Tutumu ---------------------------------------------------------------------------------------------111 Tablo 105: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Boş Zamanlarını Değerlendirme Biçimlerine Tutumları-------------------------------------------------------------------------------------------112

xii

Tablo 106: Kuşakların Boş Zamanlarını Değerlendirme Biçimi Konusunda Tartışıp Tartışmadığı ---------------------------------------------------------------------------------------112 Tablo 107:Yaşlı Kuşağın Boş Zamanlarını Değerlendirme Biçimi Konusunda Çocuklarıyla Neden Tartıştığı -------------------------------------------------------------------113 Tablo 108:Genç Kuşağın Boş Zamanlarını Değerlendirme Biçimi Konusunda Çok Kiminle Tartıştığı ---------------------------------------------------------------------------------113 Tablo 109:Kuşakların Boş Zamanlarını Değerlendirme Biçimleri-1 ---------------------114 Tablo 110: Kuşakların Boş Zamanlarını Değerlendirme Biçimleri-2 ---------------------115 Tablo 111: Kuşakların Boş Zamanlarını Değerlendirme Biçimleri-3 ---------------------115 Tablo 112:Kuşakların Boş Zamanlarını Kimlerle Geçirdiği -------------------------------116 Tablo 113:Kuşakların Boş Zamanlarını Nerede Geçirdiği-1 -------------------------------116 Tablo 114: Kuşakların Boş Zamanlarını Nerede Geçirdiği-2 ------------------------------117 Tablo 115: Kuşakların Boş Zamanlarını Nerede Geçirdiği-3 ------------------------------118 Tablo 116:Genç Kuşağın Tv Programı Seçimine Aile Büyüklerinin Tutumu -----------118 Tablo 117:Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Tv Programı Seçimlerine Tutumu --------------119 Tablo 118:Kuşakların Tv Programı Seçimi Konusunda Tartışıp Tartışmadığı ----------119 Tablo 119:Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Tv Programı Seçimi Konusunda Neden Tartıştığı -------------------------------------------------------------------------------------------------------120 Tablo 120:Genç Kuşağın Tv Programı Seçimi Konusunda En Çok Kiminle Tartıştığı 120 Tablo 121:Genç Kuşağın İnternet Kullanımına Aile Büyüklerinin Tutumu -------------121 Tablo 122:Yaşlı Kuşağın Çocuklarının İnternet Kullanımına Tutumu -------------------121 Tablo 123:Kuşakların İnternet Kullanımı Konusunda Tartışıp Tartışmadığı ------------122 Tablo 124:Yaşlı Kuşağın İnternet Kullanımı Konusunda Çocuklarıyla Neden Tartıştığı -------------------------------------------------------------------------------------------------------122 Tablo 125:Genç Kuşağın İnternet Kullanımında En Çok Kiminle Tartıştığı ------------123 Tablo 126:Genç Kuşağın Eve Giriş Çıkış Saatlerine Aile Büyüklerinin Tutumu -------123 Tablo 127:Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Eve Giriş Çıkış Saatlerine Tutumu -------------123 Tablo 128:Kuşakların Eve Giriş Çıkış Saatleri Konusunda Tartışıp Tartışmadıkları ---124 Tablo 129:Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Eve Giriş Çıkış Saati Konusunda Neden Tartıştığı -------------------------------------------------------------------------------------------------------124 Tablo 130:Genç Kuşağın Eve Giriş Çıkış Saatleri Konusunda En Çok Kiminle Tartıştığı -------------------------------------------------------------------------------------------------------125 Tablo 131:Genç Kuşağın Gelenek Ve Büyüklere Saygılarına Aile Büyüklerinin Tutumu -------------------------------------------------------------------------------------------------------126 Tablo 132:Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Geleneklere Ve Büyüklere Saygı Konusunda Tutumu -------------------------------------------------------------------------------------------126 Tablo 133:Kuşakların Geleneklere Ve Büyüklere Saygı Konusunda Tartışıp Tartışmadığı -------------------------------------------------------------------------------------------------------127 Tablo 134:Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Geleneklere Ve Büyüklere Saygı Konusunda Neden Tartıştığı -----------------------------------------------------------------------------------128 Tablo 135:Genç Kuşağın Gelenek Ve Büyüklere Saygı Konusunda Aile Büyüklerinden En Çok Kiminle Tartıştığı ----------------------------------------------------------------------128 Tablo 136:Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Geleneklere Ve Büyüklere Saygı Konusunda Anlaşamadıklarında Gösterdikleri Davranış Biçimleri --------------------------------------129

xiii

Tablo 137:Genç Kuşağın Gelenek Ve Göreneklere Saygı Konusunda Aile Büyükleriyle Anlaşamadıklarında Verdikleri Tepki ---------------------------------------------------------129 Tablo 138: Genç Kuşağın Yaşlı Kuşağa Bayram Ziyaretinde Bulunup Bulunmadığı --130 Tablo 139: Genç Kuşağın Bayram Ziyaretlerinde El Öpüp Öpmediği -------------------130 Tablo 140: Genç Kuşağın Dini Bayramlarda El Öpmeme Nedenleri ---------------------131 Tablo 141: Kuşakların Yılbaşı Kutlaması Yapıp Yapmadığı ------------------------------131 Tablo 142: Kuşakların Yılbaşını Kimlerle Kutladığı ----------------------------------------132 Tablo 143: Kuşakların Yılbaşını Nerede Kutladığı ------------------------------------------132 Tablo 144: Kuşakların Modayı Takip Edip Etmediği ---------------------------------------133 Tablo 145: Kuşaklara Göre Modanın Ne Olduğu --------------------------------------------134 Tablo 146: Kuşaklara Göre Aile İçerisinde Herhangi Bir Problemin Çözümünün Nasıl Olduğu----------------------------------------------------------------------------------------------134 Tablo 147: Yaşlı Kuşağın Hatalı Davranış Veya Eylemde Bulunan Çocuklarına Tepkisi -------------------------------------------------------------------------------------------------------135 Tablo 148: Genç Kuşağın Aile Büyüklerinin Hatalarına Tepkisi -------------------------136 Tablo 149: Yaşlı Kuşağa Göre Yaşanan Problemin Temelinde Çocuklarının Hangi Davranışlarının Olduğu --------------------------------------------------------------------------136 Tablo 150: Genç Kuşağa Göre Yaşanılan Problemlerin Temelinde Aile Büyüklerinin Hangi Davranışlarının Olduğu-1 ---------------------------------------------------------------137 Tablo 151: Genç Kuşağa Göre Yaşanılan Problemlerin Temelinde Aile Büyüklerinin Hangi Davranışlarının Olduğu-2 ---------------------------------------------------------------138 Tablo 152: Genç Kuşağa Göre Yaşanılan Problemlerin Temelinde Aile Büyüklerinin Hangi Davranışlarının Olduğu-3 ---------------------------------------------------------------138 Tablo 153: Genç Kuşağın Aile Büyükleriyle Sık Yaşadığı Sorun-1 ----------------------139 Tablo 154: Genç Kuşağın Aile Büyükleriyle Sık Yaşadığı Sorun-2 ----------------------140 Tablo 155: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Yaşadığı En Önemli Sorun-1 -------------------140 Tablo 156: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Yaşadığı En Önemli Sorun-2 -------------------141 Tablo 157: Yaşanılan Problemlerin Çözümünde Genç Kuşağın Ailesinden Beklentileri-1 -------------------------------------------------------------------------------------------------------142 Tablo 158: Yaşanılan Problemlerin Çözümünde Genç Kuşağın Ailesinden Beklentileri-2 -------------------------------------------------------------------------------------------------------142 Tablo 159: Yaşanılan Problemlerin Çözümünde Genç Kuşağın Ailesinden Beklentileri-3 -------------------------------------------------------------------------------------------------------143 Tablo 160: Yaşlı Kuşağın Yaşadıkları Sorunların Çözümü İçin Çocuklarından Beklentileri-1 --------------------------------------------------------------------------------------144 Tablo 161: Yaşlı Kuşağın Yaşadıkları Sorunların Çözümü İçin Çocuklarından Beklentileri-2 --------------------------------------------------------------------------------------144 Tablo 162: Yaşlı Kuşağın Yaşadıkları Sorunların Çözümü İçin Çocuklarından Beklentileri-3 --------------------------------------------------------------------------------------145 Tablo 163: Genç Kuşağın Sorun Yaşamamak İçin Aile Büyüklerinden Beklentileri-1 -------------------------------------------------------------------------------------------------------145 Tablo 164: Genç Kuşağın Sorun Yaşamamak İçin Aile Büyüklerinden Beklentileri-2 -------------------------------------------------------------------------------------------------------146 Tablo 165: Yaşlı Kuşağın Sorun Yaşamamak İçin Çocuklarından Beklentileri-1 ------146

xiv

Tablo 166: Yaşlı Kuşağın Sorun Yaşamamak İçin Çocuklarından Beklentileri-2 ------147 Tablo 167: Genç Kuşağa Göre En Önemli Yol Gösterici-1 --------------------------------147 Tablo 168: Genç Kuşağa Göre En Önemli Yol Gösterici-2 --------------------------------148 Tablo 169: Genç Kuşağa Göre En Önemli Yol Gösterici-3 --------------------------------148 Tablo 170: Kuşakların Genellikle Ne Tür Müziklerden Hoşlandıkları-1 -----------------149 Tablo 171: Kuşakların Genellikle Ne Tür Müziklerden Hoşlandıkları-2 -----------------149 Tablo 172: Kuşakların Genellikle Ne Tür Müziklerden Hoşlandıkları-3 -----------------150 Tablo 173: Kuşakların Genellikle İzledikleri Televizyon Programı-1 --------------------150 Tablo 174: Kuşakların Genellikle İzledikleri Televizyon Programı-2 --------------------151 Tablo 175: Kuşakların Genellikle İzledikleri Televizyon Programı-3 --------------------152 Tablo 176: Kuşaklara Göre Önemli Olgular-1 -----------------------------------------------152 Tablo 177: Kuşaklara Göre Önemli Olgular-2 -----------------------------------------------153 Tablo 178: Kuşaklara Göre Önemli Olgular-3 -----------------------------------------------153

1

GİRİŞ

1.Araştırmanın Konusu

Sanayileşme ve kentleşme süreci, bir taraftan aile yapılarının değişmesine

neden olurken, diğer taraftan da aile fertleri arasında yoğun olarak kuşaklar arası

çatışmalara zemin hazırlamaktadır. Kuşaklar arası çatışma, toplumsal koşullarla

şekillenen ve özellikle yabancı kültürlerin de etkisiyle genç kuşaklarla yaşlılar

arasında sürtüşmelere neden olan toplumsal bir olgudur. Bu olgu, sadece aile

yapılarını şeklen etkilemekle kalmayıp aynı zamanda toplumun değer yargılarının da

değiştiğini ifade eden kültürel değişmenin de bir işaretidir.

Bu araştırmanın konusu, kültürel değişme sürecinde toplumun çekirdeğini

oluşturan aile yapısı içinde birlikte yaşayan genç ve yaşlı kuşaklar arasında meydana

gelen çatışmadır.

Buradan hareketle kültürel değişme kavramı analiz edilmeye çalışılmış, bu

süreçte kuşaklar arasında yaşanan çatışmanın nedenleri tespit edilerek, söz konusu

çatışmanın yaşanmaması için alınması gereken tedbirlerin neler olduğu alan verileri

doğrultusunda değerlendirilmeye çalışılmıştır.

2.Araştırmanın Amacı ve Önemi

Türkiye sosyal ve kültürel değişim içinde olan bir ülkedir. Değişen Türk aile

yapısı kuşaklar arası çatışmalara sahne olmaktadır. Teknolojinin gelişmesinin de

etkisiyle toplumsal değişmenin hızında meydana gelen artış, genç kuşaklarla yaşlı

kuşaklar arasındaki çatışmayı giderek arttırmıştır. Kuşaklar arası çatışma, özellikle

günümüzde yaygın olarak görülen ve yabancı kültürlerden etkilenen sosyolojik bir

olgudur. Kuşaklar arası çatışmanın bireysel, sosyal ve kültürel birçok nedeni vardır.

Bu nedenlerin neler olduğunu tespit etmek, çatışmanın yaşanmaması veya en aza

indirilmesine yönelik çözüm önerileri üretmek için bilimsel çalışmalara ihtiyaç

vardır.

2

Bu çalışmanın amacı, Konya ili Dumlupınar ve Aşkan mahallesi örneğinden

hareketle kültürel değişme açısından kuşaklar arası çatışmaya sebep olan faktörleri

incelemek, bu konuda ortaya çıkan problemleri bilimsel verilere uygun olarak tespit

etmek ve alınması gerekli tedbirleri belirlemektir.

Teorik değerlendirmelerin yanında Konya ölçeğinde, genç ve yaşlı kuşaklar

üzerinde yapılan alan verilerine dayanan sosyolojik çözümler içermesi nedeniyle bu

çalışma, Türk sosyoloji literatüründe önemli bir yere sahip olacağı umulmaktadır.

Ayrıca kültürel değişme sürecinin kuşaklar arası ilişkiyi nasıl etkilediği ile ilgili saha

çalışması yok denecek kadar azdır.

3.Araştırmanın Sınırlılıkları

Kültürel değişme açısından kuşaklar arası çatışmayı ve çatışmaya sebep olan

faktörleri tespit etmeyi amaçlayan bu araştırmanın bulguları, Konya ilinden seçilen

Meram ve Selçuklu İlçelerinden Aşkan ve Dumlupınar Mahalleleri ile sınırlıdır. Bu

mahallelerde ikamet eden 15–25 yaş grubu aralığında yer alan genç kuşaklar ile 45

yaş ve üzeri yaş grubundaki yaşlı kuşaklara 2010 Temmuz ve Aralık ayları arasında

anket uygulanmıştır. Söz konusu bu mahalleler, Konya ilinde bulunan mahallelerin

sosyo kültürel açıdan farklı özelliklere sahip olduğu gibi, ekonomik bakımdan da alt

ve üst gelir grupları bakımından da birbirinden önemli ölçüde ayrıştığı bilinmektedir.

Araştırma sürecinde elde edilen verilerden hareketle ulaşılan sonuçlar,

görüşülenlerin anket sorularına verilen cevapların doğru olduğu varsayımına dayanır

ve seçilen örneklem ve zaman dilimi ile sınırlıdır.

4. Araştırmanın Varsayımları

Temel Varsayım: Kültürel değişme sürecinde, inançların, değerlerin, sosyal

normların, toplumun en küçük birimi olan aile yapısının ve buna bağlı olarak aile içi

ilişkilerin değiştiği, dolayısıyla yaşlı kuşaklar ile genç kuşaklar arasında kuşaklar

arası çatışmanın yaşandığı bu çalışmanın temel varsayımıdır. Buna göre

çalışmamızın alt varsayımlarını ya da hipotezlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

—Yaşlı kuşakların sahip oldukları hayat tecrübesi ile genç kuşakların hayat

tecrübesinin farklı olması, gençlerin arkadaş ve eş seçimi konusunda kuşaklar arası

çatışma yaşanmasına sebep olur.

3

—Yaşlı kuşakların yetiştiği sosyal çevre ile gençlerin yetiştiği çevrenin farklı

olması, gençlerin kılık-kıyafet ve giyim tarzı konusunda kuşaklar arası çatışma

yaşanmasına yol açar.

—Yaşlı kuşakların sahip olduğu din anlayışı ile gençlerin algıladığı din

arasındaki farklılık, gençlerin dini ibadetleri yerine getirmesi konusunda kuşaklar

arası çatışmaya neden olur.

—Örf, adet, gelenek ve göreneklere bağlılık konusunda iki kuşak arasındaki

anlayış farkı kuşaklar arası çatışmaya neden olur.

—Modernleşme süreciyle birlikte gelişen teknoloji ve buna bağlı yeni yaşam

biçimleri konusunda iki kuşak arasındaki anlayış farkı, kuşaklar arası çatışmaya

neden olur.

5.Araştırmanın Yöntemi Ve Teknikleri

Bilimsel bir araştırmada, kuramsal çerçevenin belirlenebilmesi ve

değerlendirilmesi için bir takım yöntem ve tekniklerin seçilmesi ve uygulanması

gerekir. Yöntem, araştırma yolu ile bulunup ortaya konabilecek somut sebep-sonuç

ilişkilerini ve mümkün olduğu hallerde bu ilişkilerin temelinde yer alabilecek

bilimsel kanunları tespit edebilmek için izlenmesi gereken yol anlamına gelir.1

Araştırma yöntemi, araştırmanın amacını gerçekleştirebilmek için kullanılan

yaklaşım ya da teknikleri sistematik bir biçimde düzenlemek ve araştırmanın

yapılabilmesi için izlenmesi gereken bir süreçtir. Araştırma tekniği ise araştırma

yönteminin yapılabilmesi için yöntemin uygulamaya geçmesini sağlayan bir bilgi

toplama aracıdır. Bir araştırma yöntemi çerçevesinde, bir ya da birden çok veri

toplama tekniği kullanılabilir.2

Bilimsel araştırmaların gerçekleştirilmesi için bir takım araştırma modelleri

kullanılır. Araştırmamızda kullanılacak olan model; evrenden seçilen örneklem

üzerine uygulanan survey (alan) araştırması olarak tespit edilmiştir. Survey alan

araştırmalarında belli bir zaman diliminde geniş bir alanda geniş bilgi elde etmek

1 Amiran Kurtkan Bilgiseven, Sosyal İlimler Metodolojisi, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1994, s.3. 2 Orhan Türkdoğan, Bilimsel Değerlendirme Ve Araştırma Metodolojisi, Milli Eğitim Bakanlığı

Yayınları, İstanbul, 1989, s. 167.

4

amaçlanır. Bu noktada önemli olan seçilen örneklemin genellemeler yapılacak olan

nüfusu yani evreni temsil edip etmediğidir.

Belirlenen gruba anket formu uygulanmış, anket formu hazırlanırken

soruların amaca uygun olmasına, anlamlı bir biçimde sıralanmasına ve anlaşılır

olmasına özen gösterilmiştir. Anketlerin büyük bir kısmı, bizzat araştırmacının

kendisi tarafından uygulanmıştır. Böylece, anket sorularının anlaşılmaması gibi

durumlar engellenmeye çalışılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, araştırmacı

tarafından gerçekleştirilen yüz yüze görüşmelerden elde edilen bulgular da dikkate

alınarak daha kapsamlı yorumlar yapılmaya çalışılmıştır.

Araştırma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci, ikinci ve üçüncü bölümler,

ilgili literatürün taranmasının ardından oluşturulan teorik değerlendirmeleri

içermektedir. Dördüncü bölüm ise, anket ve mülakat teknikleriyle elde edilen

verilerin değerlendirilmesini ve rapor edilmesini içermektedir.

Bu çerçevede araştırmamızda, Kuşaklar arası çatışmayı ve Kuşaklar arası

çatışmaya sebep olan faktörleri anlayabilmek için Yaşlı kuşak ve Genç Kuşak İçin

ayrı ayrı hazırlanan, karşılaştırmalı olarak incelenilecek Anket formları

kullanılmıştır. Yapılan ön gözlemlerle iki kuşak arasındaki çatışma alanları

belirlenmiş ve anket sorularına dökülmüştür.

6.Evren Ve Örneklem

Araştırma evrenini, Konya ili Meram ve Selçuklu İlçelerine bağlı Aşkan ve

Dumlupınar Mahallelerinde ikamet eden genç ve yaşlı kuşaklar oluşturmaktadır.

Evrenin belirlenmesinde, Konya ilinde bulunan mahallelerin sosyo-kültürel ve

ekonomik bakımdan birbirinden farklı olması göz önünde bulundurularak kültürel

değişme sürecinde genç kuşaklar ile yaşlı kuşaklar arasında meydana gelen kuşaklar

arası çatışmalar hakkında kapsamlı bilgiler elde edilebileceği düşünülmüştür.

Konya Büyükşehir Belediyesinden ve ilgili mahalle muhtarından alınan

bilgilere göre, Aşkan Mahallesi sosyo-kültürel ve ekonomik bakımdan üst gelir

grubunun karakteristik özelliklerini yansıtmaktadır. 2010 yılı itibariyle, söz konusu

mahallede yaklaşık olarak 2.000 hane bulunmaktadır ve 8.000 nüfus yaşamaktadır.

Dumlupınar Mahallesi ise, sosyo-kültürel ve ekonomik bakımdan alt gelir grubunun

5

karakteristik özelliklerini yansıtmaktadır. Bu mahallede de yaklaşık 7.500 hane

bulunmaktadır ve 29.000 nüfus yaşamaktadır.

Evreni temsil edecek örneklem, “tabakalı basit tesadüfî örnekleme”

tekniğinden yararlanılarak tespit edilmiştir. Buna göre, ilk önce ana kütle, Aşkan ve

Dumlupınar Mahallesi şeklinde tabakalandırılmış ve eşit sayıda örneklem

belirlenmiştir (Aşkan Mahallesi: 200, Dumlupınar mahallesi: 200). Daha sonra aynı

yöntem izlenerek her iki mahallede de ana kütle, Genç ve Yaşlı Kuşak şeklinde

tabakalandırılarak eşit sayıda örneklem tespit edilmiştir (Genç Kuşak:200-Yaşlı

Kuşak:200).

Örneklem büyüklüğü, %95 güven düzeyi ve ±%5 göz yumulabilir yanılgı

payı esas alınarak 384 olarak belirlenmiştir. Bu sayı, evrenin %1,03’üne karşılık

gelmektedir. Ancak, araştırma sürecinde ortaya çıkan olumsuzlukları da göz önünde

bulundurarak çalışmanın güvenirlik düzeyini yükseltmek için bu oran yaklaşık

%1.08’e çıkarılmıştır. Buna göre örneklem oranı 400:37.000x100=%1.08.olmaktadır.

Böylece örneklem büyüklüğü 400 olarak belirlenmiştir.

Örneklem büyüklüğünün tespitinde aşağıdaki formül uygulanmıştır:

Z²π.(1-π).N

n: -----------------------------------------

Z²π.(1-π)+(p-π)².(N-1)

Z: Güven düzeyine göre standart değer, normal dağılım tablolarından bulunur.

%95 için: 1,96;

%99 için: 2,58

π: Evren içindeki ilgilendiğimiz özellikleri birimlerin oranı. Bu rakam 0.50 olarak alınır.

p: Örnek içinde ilgilendiğimiz özellikteki birimlerin oranı

p-π yada π-p: Göz yumulabilir yanılgı.

(%1, %3, %5 vb; 0.01, 0.03, 0.05 vb.)

Z²π.(1-π).N

n: -----------------------------------------

Z²π.(1-π)+(p-π)².(N-1)

6

1,96².0,50 (1-0,50).37000

n: -----------------------------------------

1,96².0,50 (1-0,50)+(0,50)². (37000-1)

n: 384

7.Verilerin Toplanması Ve Analizi

Araştırmada, kuşaklar arası çatışmayı tespit etmeye yönelik, açık uçlu, kapalı

uçlu, yarı kapalı uçlu olmak üzere genç kuşak için 100 ve yaşlı kuşak için 88 sorudan

oluşan iki ayrı anket formu uygulanmıştır. Sorular, görüşülenlerin demografik

özellikleri göz önünde bulundurularak aile içi ilişkiler, arkadaş ve eş seçimi, kılık-

kıyafet tercihi, siyasi ve dini konulardaki tutumlar, kötü alışkanlıklar ve beslenme,

eğitim ve meslek seçimi, televizyon ve internet kullanımı, örf, adet, gelenek ve

göreneklere uyum gibi iki kuşak arasındaki çatışma alanlarını, nedenlerini ve

bunların çözüm yollarını tespit etmeye yönelik olarak hazırlanmıştır.

Anket sorularının hazırlanmasında kuşaklar arasındaki farklılıklar göz önünde

bulundurulmuştur. Ancak, kuşaklar arası çatışma ile ilgili sağlıklı bir değerlendirme

yapabilmek için, her iki kuşağın özellikleri de dikkate alınarak, aynı konuda karşı

kuşağa yönelik verdikleri tepkileri ifade edecek şekilde hazırlanmasına özen

gösterilmiştir. Bununla birlikte, veri girişi ve değerlendirme sürecinde her iki kuşağın

çatışma konuları ile ilgili görüş ver tutumlarını karşılaştırabilmek için sorular

arasında paralellik kurulmaya çalışılmıştır.

Anket formunun hazırlanmasını takiben, evren olarak belirlenen Aşkan ve

Dumlupınar Mahallelerinde önce bir pilot uygulama yapılmış, ardından da uygulama

esnasında amaca uygun olmadığı belirlene sorular çıkarılmış ve eksik olduğu tespit

edilen ilave sorular eklenerek anket formuna son şekli verilmiştir.

Araştırmada sağlıklı bir değerlendirme ve karşılaştırma yapabilmek için

belirlenen örneklemin %50’si (200 Anket) Aşkan mahallesinde %50’si de (200

Anket) Dumlupınar mahallesinde uygulanmıştır. Ayrıca, kuşaklar arasında eşitliği

sağlamak için de yine aynı yöntem izlenmiş, yani her iki mahallede de anketlerin

%50’si genç kuşaklara %50’si de yaşlı kuşaklara uygulanmıştır. Verilerin

toplanmasında, anket formunun yanı sıra görüşme tekniğinden de yararlanılmıştır.

7

Bu yönüyle araştırma sadece nicel değil, aynı zamanda nitel bir çalışma özelliği

taşımaktadır.

Araştırmamızdan elde edilen veriler bilgisayar ortamında sosyal bilim

araştırmalarına uygun olarak hazırlanan “SPSS” (Statistical Package for Social

Sciences) paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada yaş ve cinsiyet

gibi “bağımsız değişkenler” ile kuşaklar arası çatışma alanlarını yansıtan “bağımlı

değişkenler” arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığını dolayısıyla varsayımların

ya da hipotezlerin doğrulanıp doğrulanmadığını test etmek üzere çapraz tablolar

yapılmıştır.

8

BİRİNCİ BÖLÜM

KÜLTÜR VE KÜLTÜREL DEĞİŞME KAVRAMLARININ

SOSYOLOJİK ANALİZİ

1.Kültür Kavramının Analizi

1.1.Kültür Kavramı

Sosyal bilimlerde birçok konuda olduğu gibi kültür konusunda da herkesin

kabul ettiği ortak bir tanım yoktur. 19. yüzyılın başlarında kültür, “zihnin genel

durumu, alışkanlığı”, “fikri gelişmenin genel durumu”, daha sonraları “sanatın genel

yapısı” ve nihayet “maddi, manevi ve fikri tüm yaşayış tarzı” olarak anlaşılmıştır.”3

Her toplumun maddi ihtiyaçlarını karşılamak için teknolojiyle birlikte

insanlar arası ilişkileri düzenleyen kurallar, örf, adet, inançlar ve düşüncelerden

oluşan bir sistemi vardır. İnsanların yaşamlarını sürdürebilmeleri için biyolojik,

psikolojik ve toplumsal ihtiyaçları karşılanmalıdır. Biyolojik ihtiyaçlar insanın

yaratılışının sonucudur ki, bunlar besin, barınma, korunma ve ailedir. Kültür bu

konuda ihtiyaçlarımızı karşılamakla kalmaz, bu ihtiyaçların çeşitleri hakkında bir

takım ölçütler, değerler ve kurallar oluşturmaktadır. Bu kurallar, örfler, adetler,

gelenekler, görenekler, kurumlar ve örgütler yoluyla oluşmaktadır. Örneğin,

beslenme ihtiyacının karşılanmasında neyin yenilip yenilemeyeceği, hazırlama ve

pişirme şekli; giyilecek kıyafetlerin biçimi; konut ve eş seçimi çoğu kez söz konusu

kurallara göre belirlenir.4

Bütün toplumlar, örf, adet, gelenek ve göreneklerden oluşan, onların yaşam

biçimini belirleyen bir kültüre sahiptir. İnsanlar bu kültüre uyarak hayatlarını

sürdürürler. Buna göre kültür, toplumun yaşama tarzını anlatmaya yarayan bir

kavramdır.5 Denilebilir ki kültür, bir toplumun inanç ve değerleri ile müzik, edebiyat

ve sanatı, giyim, kuşam, günlük yaşama alışkanlıkları, gıda tercihleri, evlerinin

mimarisi, çiftlik ve tarlalarının şekilleri, eğitim, yönetim ve yasal sistemleri gibi 3 Gürkan Ülker, Sosyal Değişmeler, Abadan’a Armağan, AÜSBF yay., Ankara 1969, s.32. 4 Gürkan Ülker, a.g.e.s.33. 5 Kamil Kaya, Türk Toplumunun Yaşama Tarzı, Fakülte Kitabevi, Isparta 2003,s.20.

9

onun yaşama tarzının tüm yanlarını kapsar.6 Kültür, insanın yaratıp geliştirerek

gelecek kuşaklara öğrettiği her şeyi kapsamaktadır. Bu yönüyle kültür bir toplumun

yaşama tarzıdır. Alman antropologu Thurnwald’a göre kültür, bir toplumun örf ve

adetlerinden, davranış tarzlarından, teşkilat ve tesislerinden kurulu ahenkli bir

bütündür.7

Taylor’a göre kültür, bilgiyi, imanı, sanatı, ahlakı, hukuku, örf ve adetleri,

toplumun bir üyesi olması dolayısıyla kazandığı diğer kabiliyet ve alışkanlıkları

içeren karmaşık bir bütündür.8 Malinowski’ye göre kültür, aletlerden ve tüketim

mallarından, çeşitli toplumsal gruplaşmalar için yapılan anayasal belgelerden, insana

özgü düşünce, beceri, inanç ve törelerden oluşmaktadır.9 Turhan’a göre kültür,

toplum içinde mevcut her türlü bilgiyi, alışkanlıkları, değer ölçülerini, genel tutum,

görüş ve zihniyet ile her tür davranış şekillerini içine alan, bir toplumu diğerlerinden

ayırt etmeye yarayan, üyelerine bir yaşama tarzı sunan, maddi ve manevi değerlerden

oluşan karmaşık bir bütündür.10

Güvenç’e göre kültür, hayat boyunca kazanılan alışkanlıklardır. Kültür, tarihi

süreç içinde grup içinde yaratılan ve paylaşılan, bu yönüyle devamlılığı olan ve

nesilden nesile aktarılan sosyal mirastır. Kültür, ideal olanı ifade eden kurallar

bütünüdür. Kültür, aynı zamanda insanın maddi ihtiyaçlarını karşılar ve yeni şartlara

uyum göstermek üzere zamanla değişir11

Erkal da, kültürü sosyal bir miras olarak değerlendirir. Ona göre, toplumun

kültürünün eğitim çağındaki genç kuşaklara aktarılması, toplumun sürekliliğini

sağlar. Kültürün genç kuşaklara aktarılması eğitim yoluyla gerçekleşir. Toplumların

devamlılığını sağlayan bu kültür aktarımı ise kültürün “muhafazakâr fonksiyonu” ile

ilgilidir.12

6 Erol Tümertekin-Nazmiye Özgüç, Beşeri Coğrafya-İnsan, Kültür, Mekân-, Çantay Kitabevi,

İstanbul 1998, s.106. 7 İbrahim Kafesoğlu, a.g.e., s.15. 8 İbrahim Kafesoğlu, Türk Milli Kültürü, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 1986, s.15. 9 Bronislaw Malinowski, İnsan Ve Kültür, Çev: Fatih Gümüş, Verso Yayınları, Ankara, 1990, s.

39. 10 Mümtaz Turhan, Kültür Değişmeleri, Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Kültür Yayınları,

İstanbul 1972, s.56. 11 Bozkurt Güvenç, İnsan ve Kültür, Remzi Kitabevi, 4.Basım, İstanbul 1984, s.103-107. 12 Mustafa Erkal, Sosyoloji, Der Yayınları, 10.Baskı, İstanbul 1999, s.124.

10

Tarihi bir birikim sonucu kültürü meydana getiren toplumlar, geleceğini

devam ettirebilmek için, sahip olduğu değerleri korumak zorundadır. Ancak kültür

sadece değerleri, yargıları, tutumları vb. taşıyan zihinsel bir süreç değil, aynı

zamanda insanın toplum içinde kendini ve içinde yaşadığı toplumu ifade etme

biçimidir.13

Kültürün iki temel fonksiyonu vardır. Bunlardan birisi koruyuculuk, diğeri ise

gelişme ve yenileme fonksiyonudur. Aslında bunlar iç içedir ve birbirlerini

tamamlarlar. Bir taraftan kültür unsurlarında gelişme ve değişme gerçekleşirken,

diğer taraftan da var olan kültürel değerler korunmaya çalışılır.14

Kültür toplumun bireyleri arasında karşılıklı etkileşim sonucu oluşmaktadır.

Bu nedenle kültür, toplum üyelerinin davranış şekillerini belirleyen ve yönlendiren

en önemli unsurdur. Her kuşak kendinden önce devraldığı kültürel yapıyı bir sonraki

kuşağa aktarmaktadır. Ancak yeni kuşakların denemeleriyle oluşan değişmeler

geçmişten devralınan kültüre eklenilir. Yani bir kuşaktan diğerine aktarılan kültür;

durağan, aktarılırken değişmeyen bir kalıp değildir; yeni kuşakların zaman

içerisindeki deneyimleriyle birlikte şekillenen, hareketli, değişebilen bir yapıdır.

Diğer bir ifadeyle yeni kuşakların ihtiyaçları kültürü değiştirmektedir.15

Kültür toplumların ihtiyaçlarını karşılamak, insan ilişkilerini düzenlemek için

vardır. Dolayısıyla, kültür, toplumsal sorunlara çözüm yolu bulur ve düzeni sağlar.

Her toplumun toplumsal sorunları ve çözüm yolları farklı olmasından dolayı kültürün

de toplumdan topluma değişmesi, hatta aynı zaman dilimi içinde aynı toplumda bile

farklı kültürel yapıların ortaya çıkmasına sebep olmaktadır.16

Her toplumun yaşama biçimi, kurumları ve davranış biçimleri kendine

özgüdür. Dolayısıyla kültürler arası çeşitlilik söz konusudur. Bir kültürel ortamda

olumlu ve normal sayılan bir davranış bir başka kültürde olumsuz hatta gülünç

bulunabilir.17 Bu nedenle denebilir ki, kültür toplumsal yaşamın en önemli

öğelerinden biridir. Toplumun yaşam ve gelişimini önemli ölçüde belirler ve etkiler. 13 İrfan Erdoğan, Popüler Kültürün Ne Olduğu Üzerine, Bilim Ve Aklın Aydınlığında Eğitim, Yıl

5, Özel Sayı 57, MEB Yayınları, Ankara, 2004, s.7–8. 14 Mustafa Erkal, a.g.e., s.125. 15 Mine Tan, Toplumbilimine Giriş Temel Kavramlar, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi

Yayınları, Ankara,1981,s. 148. 16 Mine Tan, a.g.e.,s. 151. 17 Mine Tan, a.g.e.,s. 146.

11

Kültürel değerler ile ahlaki, dini, hukuki değerler iç içe geçmiş bir şekilde birbirlerini

tamamlarlar.

1.2.Maddi Kültür ve Manevi Kültür Ayırımı

Bilgiseven, kültür kavramının ana özelliğini belirten sosyolojik analizini

yapmıştır. Ona göre kültür, insanın insan tarafından tesis edilmiş ve yaratılmış olan

çevresini ifade eder. Maddi ve manevi olmak üzere iki yönü vardır. Birincisi, insanın

kendi eseri olan yapılar, teknikler, yollar, üretim ve ulaştırma vasıtaları gibi gözle

görülür unsurlardan ibaret maddi kültür unsurlarıdır. İkincisi, bir milleti millet yapan

ve onun öz kimliğini belirleyen örfler, adetler, kolektif davranışlar ve tutumlardan

meydana gelen manevi kültür unsurlardır.18

Kongar, maddi kültürü teknoloji, manevi kültürü ise ideoloji olarak ifade

etmiştir. Ancak ona göre, maddi kültür ve manevi kültür ayırımı yapmamak gerekir.

Çünkü bunlar birbiriyle bir bütün oluşturur.19 Bir diğer değerlendirmeye göre kültür

başlıca unsurlarından maddi kültür unsurları teknoloji ve mimari; buna karşın manevi

unsurları ise, toplumun konuştuğu dil, eğitim, din, inançlar, değerler, kurallar, sosyal

kurumlar ve siyasi yaşamdır.20

Ogburn maddi kültürün birikimsel olduğunu ve artarak genişlediğini ileri

sürmüştür. Buna karşılık manevi kültürün ise, din ve gelenek gibi öğelerinin maddi

kültüre paralel olarak bir anda ilerlemediğini ve değişemediğini belirterek bu durumu

“kültürel gecikme” kavramı ile ifade etmiştir. Ona göre kültürel gecikme, toplumda

maddi ve manevi kültür arasında oluşan bir boşluğa, dolayısıyla da uyumsuzluğa

sebep olmaktadır.21

Kültür, sosyal değişmenin yönünü belirleyen önemli bir belirleyicidir.

“Sosyal ve kültürel değişmeler arasında çoğu defa bir ayrım yapılmaktadır. Bu ayrım

Merton’ un sosyal yapı ile kültürel yapı arasındaki farkı ortaya koyan düşüncesinden

kaynaklanır. Sosyal yapı toplum ya da grup üyelerinin içinde yer aldığı örgütlenmiş

ilişkileri; kültürel yapı ise, bu yapıda yer alan fertlerin ortak davranışlarını

18 Amiran Kurtkan Bilgiseven, Genel Sosyoloji, 5. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1995, s. 15. 19 Emre Kongar, Kültür Üzerine, Remzi Kitabevi, 7.Baskı, İstanbul, 2003, s.19. 20 Mehmet Silah, Sosyal Psikoloji, Gazi Kitabevi, Ankara, 2000, s. 293. 21 Mine Tan, a.g.e.,s. 100.

12

düzenleyen normatif değerleri ifade eder.”22 “Şu halde sosyal değişme sosyal yapıda,

sosyal kurumlarda veya kurumlar arası ilişkilerde ortaya çıkan değişmeleri; kültür

değişmeleri ise, kültürün inanç, bilgi, örf-adet veya teknoloji gibi alanlarında görülen

değişmeleri ifade eder.”23

Sosyal yapı ile kültürel yapı birbirinden net ve keskin çizgilerle ayrılamaz,

ama aralarındaki farkı da göz ardı etmemek gerekir. Eröz’e göre, inançlarımız,

kurumlarımız, değer yargılarımız ve sosyal ilişkilerimiz arasında sıkı bir bağ vardır.

Onun için sosyal ve kültürel iç içe geçmiştir. Bu sebeple kültür değişmeleri sosyal

değişmeyi de gerektirir. Kültür faktörü sadece teknolojik değişmeye ayak

uydurmakla kalmaz, aynı zamanda ona etki de eder.24

2.Kültürel Değişme Kavramının Analizi

2.1.Kültürel Değişme Kavramı

İnsanlar fizyolojik ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılamak üzere kültür

unsurlarını oluştururlar. Ne kadar ilkel ya da gelişmemiş olursa olsun her toplumun

kendine özgü bir kültürü vardır. Tarih boyunca bu ilkel toplumların kültürlerinin

üzerine yenileri eklenerek bugünkü mevcut kültürler ortaya çıkmıştır. Var olan

kültürler zamanla toplumların ihtiyaçlarına göre değişir. Geleneksel kültürel

değerlerin yerini yenilerin almasına kültür değişmesi denir.25

Malinowski’ye göre kültür değişmesi, bir toplumun mevcut düzenini, yani

toplumsal, maddi ve manevi medeniyetini bir tipten başka bir tipe dönüştüren bir

süreçtir. Böylece kültür değişmesi, bir toplumun siyasi yapısında, idari kurumlarında,

toprağa yerleşme ve iskân tarzında, inanç ve düşünlerinde, bilgi sisteminde, eğitim

kurumlarında, kanunlarında, maddi araç ve vasıtalarında, iktisadi hayatın dayandığı

tüketim maddelerinin kullanımında az çok meydana gelen değişimleri içerir.26

İnsanlar hem kültürün yapıcısı ve aynı zamanda değiştiricisidir. Eğer kültürün

taşıyıcısı olan fertler, geleneksel çözüm tarzlarından şüphe etmeye başlarlar ve

22 Gökçe Birsen, Türkiye’nin Toplumsal Yapısı ve Toplumsal Kurumlar, Ankara 1996,s.4. 23 Gürkan Ülker, a.g.e.,s.38. 24 Mehmet Eröz, İktisat Sosyolojisine Başlangıç, İ. Ü. İktisat Fakültesi Yayınları, İstanbul,1982,

s.306. 25 Ekrem Altay, Yeni Sosyoloji, Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu Yayınları, Ankara

1976, s.165. 26 Mümtaz Turhan, a.g.e., s.58.

13

kendileri veya diğer insanlar karşılaştıkları problemlere karşı yeni çözüm tarzları

bulurlarsa o zaman kültürel değişme meydana gelir.27

2.2.Kültürel Değişme Tipleri

Turhan, değişme tipleri bakımından kültür değişmelerini serbest kültür

değişmesi ve mecburi kültür değişmesi olmak üzere ikiye ayırır. Ona göre serbest

kültür değişmesi, bir toplumsal grup ya da toplumun, yabancı bir kültüre sahip başka

bir toplumsal grup ya da toplumla ilişki kurduğunda hiçbir iç veya dış baskı altında

kalmaksızın o kültürün belirli bir kısmını alıp benimsemesi sonucunda toplumun

yapısında meydana gelen değişmeler kastedilmektedir. Mecburi kültür değişmesi ise

ayrı kültürlere sahip iki toplumsal grup ya da toplumdan birinin kendi kültürünü veya

belirli bir kısmını kabul etmesi için diğerine baskı yapması veya bir toplumun

yöneticilerinin yabancı bir toplumun kültürünü ya da belirli bir kısmını kendi

toplumuna zorla kabul ettirmeye çalışması sonucunda toplum yapısında meydana

gelen değişmelerdir.28

Aslında kültür, bir kez öğrenilip kabul toplum tarafından kabul edildikten

sonra kolay kolay değiştirilmemektedir.29 Ancak, her ne kadar toplumun üyeleri

genellikle değişime direnç gösterse de, kültür, sosyal değişimi yönlendiren en önemli

etkenlerden biridir. Kültürel değerlerle sıkı sıkıya bağlı olan din ve ideolojinin

toplumsal değişmelerde de önemli rolü olduğu bilinmektedir. Nitekim Weber,

ekonominin din ve ideoloji tarafından belirlendiğini, hatta modern kapitalizmin din

kaynaklı olduğunu ifade etmiş, din ve ideolojinin önemli bir toplumsal değişim

unsuru olduğunu göstermiştir.30

Kültür değişmesi genellikle “kültürel yayılma, kültürel ödünç alma ve

taklit”31 ile başlar. Fakat bu değişme sistemin tamamında meydana gelmez. Sistemin

değişen kesimleri bazen geride kalan kesimlerini değişmesini hızlandırır, kimi zaman

da geride kalan kesim değişen kesimi yavaşlatır.

Kültürde meydana gelen değişmelerin önce hangi alanda olduğu oldukça

tartışılan bir konudur. Ogburn, kültürün maddi öğelerinin manevi öğelerinden önce 27 Yaşar Kaya, Sosyal ve Kültürel Değişme, Turan Yayıncılık, İstanbul, s.87. 28 Mümtaz Turhan, a.g.e., s. 61. 29 Mehmet Silah, a.g.e., s. 296. 30 Ejder Okumuş, Toplumsal Değişme Ve Din, İnsan Yayınları, Birinci Baskı, İstanbul, 2003, s.32. 31 Orhan Türkdoğan, Değişme Kültür Ve Sosyal Değişme, Birleşik Yayıncılık, İstanbul 1996,s.67.

14

ve daha çabuk değiştiğini, manevi öğelerin daha sonra uyum sağlamaya başladığını

ifade etmiş ve “kültürel gecikme”32 yaşanacağından söz etmiştir. Bunun karşıtı

olarak öne sürülen düşüncede ise, manevi kültür öğelerinde değişmenin gerçekleştiği,

daha sonra da maddi kültür öğelerinin değişime uyum sağladığı ileri sürülmektedir.

Ancak kültür öğelerinde meydana gelen değişmelerin önceliği kesin olarak ifade

edilemez. Çünkü kültürün bu öğeleri iç içe geçmiştir. Barlett ise konuya daha farklı

bir açıdan yaklaşarak, her kültürün “sert ve yumuşak noktaları”33 olduğunu belirtmiş;

yumuşak noktalarda değişmenin daha kolay gerçekleşeceğini, sert noktalarında

yapılmak istenen değişikliklere kültürün direnç gösterdiğini ifade etmiştir.

2.3.Kültürel Değişmeyi Etkileyen Faktörler

Kültürel değişmeye etki eden birçok faktörden söz edilebilir. Dinler, ihtilaller,

eğitim kurumları, hükümetin uygulamaları, eğitimde kalitenin artmasıyla

okuryazarlık oranının artması, sosyal çevre, siyasi faaliyetler, sanayileşme, bilim

adamları ve entelektüeller, nüfusun yapısı, yeni buluşlar, yasalar, kentleşme ve

kentlileşme, moda, sanatçılar, medya kültürel değişmeyi etkileyen faktörler arsında

sayılabilir. Bu faktörler genellikle değişimi hem engelleyici hem de teşvik edici

niteliktedir.34

Bir toplumdaki kültürün değişmesine etkide bulunan en önemli faktörlerden

biri buluşlardır. İnsanoğlunun karşılaştığı yeni ihtiyaçlar ve istekler insanları buluş

yapmaya zorlar. Örneğin, kağnı arabaları yük taşımak için önemli bir araç iken,

sonraları daha çabuk iş yapmak ve ihtiyaçları karşılamak için tren, vapur, otomobil

ve uçak gibi araçlar icat edilmiştir. Savaşlar ve göçler de farklı kültürlere sahip

toplumları karşı karşıya getirir. Coğrafi olarak birbirlerine yakın olan ya da uzak

olsalar da, bir takım ilişkilerde bulunan toplumlardaki kültürler de karşı karşıya

gelirler. Genellikle, gelişmiş toplumun kültürü geri kalmış toplumun kültürüne doğru

yayılır. Gelişmemiş toplum, gelişmiş toplumun kültüründe kullanılan tekniği alır,

kullanır ve bunun yanında manevi kültürünü de benimsemeye başlar. Maddi ve

manevi kültürden herhangi birinin değişmesi diğerinde de değişmeye sebep olur.

32 Richard P. Appelbaum, Toplumsal Değişme Kuramları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları,

Ankara, Tarihsiz, s.58-59. 33 Yaşar Kaya, a.g.e., s.88. 34 Mustafa Aksoy, Sosyal Bilimler ve Sosyoloji, Alfa Yayıncılık, İstanbul, 2000,s. 57.

15

Özellikle maddi kültür değişime açıktır. Değişme genellikle maddi kültürde başlar,

manevi kültür maddi kültüre ayak uyduramaz ve geride kalır.35

Geri kalmış ülkelerde değişmeyi engelleyici faktörlerin başında var olan

gelenekçilik gelir. Gelenekçilik insanlara geçmişe saygı duymayı sağlarken, yeni

şartlara adapte olmayı da engeller. Sürekli olarak eski yapıyı canlandırır. Aynı

zamanda değişime karşı durmanın nedenleri arasında psikolojik faktörler de vardır.

Örneğin, şehir hayatına uyum sağlayamama duygusu insanları şehirden uzaklaştırır.36

Kültür değişmesini kolaylaştıran birçok faktörden söz edilebilir. Toplumun

inançları ve düşünce yapısı ile çatışmayan yeni kültür unsurları toplumda kolayca

benimsenir ve yayılır. Benzer şekilde ekonomik bakımdan kalkınmış olan toplumlar

ile diğer toplumlarla daha sık ve sürekli ilişkisi bulunan toplumlarda da kültür

değişmeleri daha çok ve daha kolay gerçekleşir. Yine bir toplumda çocukların

gençlere, gençlerin de yaşlılara oranla kültür değişimi için daha elverişli bir yaş

diliminde olduğu söylenebilir.37 Ayrıca, kültür unsurları birbirlerine sıkı sıkıya bağlı

olan toplumlarda bile dışarıdan alınan bir kültürel yenilik, mevcut kültürün

öğelerinde de değişim meydana gelir. Örneğin; otomobilin alınmasıyla birlikte şoför,

garaj, benzin gibi unsurların o topluma girmesi gibi.38

Kültürel değişmeyi kolaylaştıran faktörler olduğu gibi bu değişimi engelleyen

faktörlerden de söz edilebilir. Coğrafi olarak diğer toplumlardan uzakta olan ve

ilişkisi bulunmayan toplumlarda kültürel değişme çok az görülür. Bu tip toplumlar

belli bir kültür düzeyinde donup kalırlar. Benzer şekilde bir toplumda elverişli bir

kültür ortamı yoksa yeni bir buluşun ortaya çıkması ya da hazır olarak alınması

mümkün değildir. Örneğin okuma yazması olmayan bir toplumun daktiloyu icat

etmesi ya da başka bir toplumdan alması söz konusu olamaz. Ayrıca, kültür unsurları

birbirlerine sıkı sıkıya bağlı olan toplumlarda yerleşmiş olan kültürel değerler yeni

değerlerin kabulünü zorlaştırır. Çoğu insan meydana gelen değişime hemen ayak

uyduramaz ya da uydurmak istemez.39

35 Ekrem Altay, a.g.e.,s.169. 36 Mustafa Aksoy, a.g.e.,s. 57 37 Ekrem Altay, a.g.e.,s.169. 38 Ekrem Altay, a.g.e.,s.170. 39 Ekrem Altay, a.g.e., s.169-170.

16

2.4.Kültürel Değişmenin Sonuçları

Bilim ve teknolojinin son yıllarda kaydettiği baş döndürücü gelişmeler,

günümüz toplumlarının sosyo-kültürel yapısında köklü değişiklikler meydana

getirmiştir. Bilim ve teknoloji yeniliklerinden televizyon ve internet gibi çeşitli

modern iletişim araçları, toplum üzerinde büyük etkilerde bulunarak değişimin

zeminini oluşturmaktadır. Bu noktada değişimin hızını ve yönünü belirleyen kültürel

etkilerden biri iletişim sistemi, yani kitle iletişim araçlarıdır. Teknoloji gerçekten de

sosyal ve kültürel olarak değişimde önemli bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır.40

Kitle iletişim araçları, bireylerin bir taraftan eğitim ve eğlence imkânına sahip

olmasını sağlarken diğer taraftan da gençlerin lüks ve gösteriş tüketimine yönelmesine

neden olmuştur. Özellikle televizyon ve internetin eve girişiyle birlikte aile içinde

iletişim kopukluğu daha yaygın olarak yaşanmaya başlamıştır.41

Çağdaş toplumlarda değişmenin gösterdiği ve ulaştığı yeni boyutlar, kültür ile

sosyalin ne derece iç içe geçtiğini ortaya koymaktadır. Değişme süreci içinde

toplumların ilerleme ve gelişmeleri için maddi kültür unsurlarından faydalanmaları

doğaldır. Modern endüstri düzeninde önce ilim, sonra teknolojinin değişmeyi

hızlandıran faktörler olduğu bilinmektedir. Duygu ve düşüncelerin de bunlara uygun

olarak hızla gelişmesi gerekir. Aksi takdirde sadece teknoloji ile meydana gelen

değişme gelişmeye değil, sosyal düzensizliğe yol açan bir etki gösterir.42

Değişme, kültürel gelişmeye dönüştüğünde artık onu durdurmaya imkân

yoktur. Gelişmeler, zihniyet değişiklilerine de sebep olur. Yeni davranışlar, yeni

duygu ve düşüncelere yani yeni bir zihniyete yol açmak suretiyle sosyal yapıda

uygun değişmeleri gerektirir. Sosyal yapı değişmedikçe yeni zihniyetin uygulanma

imkânı yoktur. Genel olarak yeni fikir ve düşüncelerin etkisi, sosyal yapıya bağlıdır.

Sadece zamanı gelen fikir toplumda kabul edilir. Değişme arzusu ve eğilimi ise,

toplumun normlarını değişme sürecine soktuğu andan itibaren başlar ve artık

değişme süreci devamlılık kazanır.43

40 Ejder Okumuş, a.g.e., s.33. 41 Mahmut Tezcan, Sosyolojiye Giriş, Şafak Matbaacılık,4.Baskı, Ankara 1995,s.134. 42 Nihat Nirun, Sistematik Sosyoloji Açısından Ziya Gökalp, İstanbul, s.221. 43 Nihat Nirun, a.g.e., s.222.

17

İKİNCİ BÖLÜM

KUŞAK VE ÇATIŞMA KAVRAMLARININ

SOSYOLOJİK ANALİZ

1.Kuşak Ve Çatışma Kavramlarının Analizi

1.1.Kuşak Kavramı

Bir kuşak, bir toplumun yaklaşık olarak aynı zamanlarda doğan üyelerinden

oluşan yaş gruplarının bir biçimidir. Kuşak terimi, bir nesil ile öteki nesil arasında

geçen dönem için de kullanılır.44 Bir kuşak veya nesil, anne ve baba ile çocukları

arasındaki yaş ve yaşanılan zaman diliminin kültür farkını ifade etmektedir. Bu da

yaklaşık olarak 25–30 yıllık bir zaman diliminden oluşmaktadır. Bir kuşaktakiler,

aşağı yukarı aynı zaman diliminde doğmuş ve aynı kültürel ortamda yaşamış olan

insanlardır.

Kuşaklar, yaşlı, orta ve genç kuşak olmak üzere üç kategoride ele alınabilir.

Ancak, konumuzun sınırlığı nedeniyle, burada yaşlı kuşaklar ile genç kuşaklar

üzerinde durulacaktır. Genellikle aile içinde sözü edilen kuşaklardan yaşlı kuşak,

anne, baba, dede ve büyükanne; genç kuşak ise, gençlik dönemini yaşayanlar olduğu

söylenebilir.

Gençlik döneminin hangi yaş grupları arasında olduğu yapılan araştırmalarda

farklılık göstermektedir. Milli Eğitim Gençlik ve Spor Başkanlığınca belirlenen genç

yaş grubu 12–24 iken, Birleşmiş Milletler Örgütü, UNESCO ve Nüfus Bilim

tarafından belirlenen genç yaş grubu ise 15-25’dir.45 Nitekim Birleşmiş Milletler

Örgütünce yapılan tanıma göre genç kuşak, 15 ile 25 yaş sınırı arasında eğitimlerini

44 Gordon Marshall, Sosyoloji Sözlüğü, Çev. Osman Akınhay-Derya Kömürcü, Bilim ve Sanat

Yayınları, Ankara, 1999, s.438. 45 Zafer Dinç, Türk Üniversite Gençliği Araştırması, Üniversite Gençliğinin Sosyo Kültürel

Profili, Gazi Üniversitesi Öğretim Görevlileri, Araştırma Yürütücüsü Erdinç Yazıcı, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara 2003,s.9.

18

sürdüren, hayatını kazanmak için ücret karşılığı çalışmayan ve ailesinden ayrı bir

konutu bulunmayan kişidir.46

Yaşlı kuşağın, hangi yaş kategorileri aralarında yer aldığı ve genç kuşaktan

farklılaştığı konusunda kesin olarak belirlenmiş bir yaş grubunun olduğu

söylenemez. Ancak, yaşlı kuşağın, genç kuşaktan ortalama 25-30 yıllık bir zaman

dilimi öncesinde yaşayan kuşak olduğu kabul edilmektedir.47

Yukarıdaki veriler ve yapılan değerlendirmeler göz önünde bulundurularak

araştırmamızda genç kuşak olarak 15-25 yaş grubu arasında olanlar, yaşlı kuşak

olarak ise 45 yaş ve üzerindekiler kabul edilmiştir.

1.2.Çatışma Kavramı

Kuşaklar arası çatışma olgusunda karşımıza çıkan ve konuyla ilgilenen

sosyologları uğraştıran temel kavramlardan biri “çatışma” kavramıdır. Çatışmanın

genel olarak duygu, düşünce, çıkar ve amaç ayrılıklarından doğduğu bilinmektedir.

Bu nedenle insan topluluğunun bulunduğu her yerde çatışma vardır. Çünkü insan

ilişkilerinde hiçbir zaman tam bir uyum ve dengenin olduğu söylenemez. Bundan

dolayı çatışma yaşamın ayrılmaz bir parçasıdır.48

Çatışma, genel olarak toplumsal yaşamın doğal bir parçası olarak görülür.

Dahrendorf, her toplumda bir çatışma eğilimi olduğunu savunur. Ona göre, güçlü

topluluklar kendi çıkarlarını, güçsüz olanlar da kendi çıkarlarını kollarlar. Bunların

çıkarları zorunlu olarak birbirlerinden farklıdır. Er ya da geç, güç ve onun karşıtı

arasındaki denge bozulur ve toplum değişir. Bundan dolayı çatışma, “insan tarihinin

büyük yaratıcı kuvvetidir.”49

Fichter, çatışmayı iki veya daha fazla kişinin ya da grubun birbirlerini

reddetmeleri anlamına geldiğini ileri sürer. Ona göre bu, reddetme, yok etme ya da

etkisiz bırakma yoluyla gerçekleşir. Bunun en ilkel ve temel biçimi ise savaştır.

46 Nevzat Güldiken, Halil Özekicioğlu, Anadolu Üniversitelerinde Ailelerinden Uzakta Öğrenim

Gören Öğrencilerin Barınmaya İlişkin Sorunları. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S.5, 2004, s.163.

47 Atalay Yörükoğlu, Çocuk Ruh Sağlığı, Özgür Yayıncılık, 19. Basım, İstanbul, 1994, s. 390. 48 Atalay Yörükoğlu, “Gençlik ve Yetişkinler; Kuşaklar Çatışması”, Aile Yazıları 3,

T.C.B.A.A.K. Yay., Ankara, 1991, s.205. 49 Ralf Dahrendorf, Conflict and Contract: Relations and the Political Community in Times of

Crisis (Liverpool University Pres, 1975), s.17; Aktaran: Ruth A. Wallace-Alison Wolf, Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Çev: Leyla Elburuz, M.Rami Ayas, İzmir 2004, s. 140.

19

Ancak çatışma, savaştaki gibi yok edici nitelikte olmayabilir. Çatışma, bireyler arası,

kuşaklar arası, meslekler arası, partiler arası, hemen her toplumda rastlanan beşeri bir

ilişki biçimidir. Belirti biçimleri ise, incitici ve kırıcı sözler olabileceği gibi, fiziksel

saldırı şeklinde de gerçekleşebilir.50

Simmel, toplumda insanları bir arada tutan ortak çıkarların olduğu gibi, farklı

çıkarların da olduğunu ileri sürmektedir. Ona göre, tamamen uyum durumunda olan

hiçbir toplum yoktur. Bilakis toplum, ortak çıkarların bir araya getirdiği kendi

kendine yeterli olan dost topluluklar ile farklı ortak çıkarlara sahip hasım

toplulukların bileşiminden meydana gelmektedir. Simmel’e göre, bir bakımdan bir

arada olanların bir başka bakımdan birbirlerine karşı olmaları mümkündür. Nitekim

toplum, birbirleriyle kesişen birçok çatışma ile bütünleşmiş bir yapı arz eder.51

Simmel’e göre, iyi bir toplum çatışmasız toplum demek değildir. Ona göre

çatışma, her toplumda sürekli olarak vardır ve toplumsal açıdan olumlu bir işleve

sahiptir. Bireyler arasında her zaman ve her yerde yaşanan sevgi ve nefret, aşk ve

kin buna işaret etmektedir.52 Onun, “toplumsal eylemin daima uyum ve çatışma,

sevgi ve nefret içerdiği” 53 hususundaki ısrarı, çatışmanın sürekliliğine olduğu kadar,

işlevselliğine de dayanmaktadır. Bu işlev, çatışmanın toplumsal ilişki ve karşılıklı

bağımlılığı sağlaması yoluyla toplumu istikrara kavuşturmasıdır.

Park ve Burgess gibi sosyologlar çatışmayı, karşılıklı bir eylem ve ilişki

biçimi olarak ele almışlardır. Çatışmaya dâhil olanlar ya da çatışmayı dışarıdan

gözleyenler bu ilişkiyi tamamen olumsuz olarak nitelendirebilir. Ancak çatışmanın,

taraflar için yıkıcı olmaktan çok yapıcı yönleri de söz konusudur. Çatışma, insanların

bir araya gelerek örgütlenmesine, bireyler arasındaki mevcut ilişkileri

güçlendirmesine, grup içi dayanışmanın gelişmesine dolayısıyla toplumsal yapının

değişmesine neden olabilir.54

50 Mahmut Tezcan, Gençlik Sosyolojisi Ve Antropolojisi Araştırmaları, Ankara Üniversitesi

Eğitim Fakültesi Yayınları, Ankara, 1997,s.15. 51 Ruth A. Wallace-Alison Wolf, Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Çev: Leyla Elburuz, M.Rami Ayas,

İzmir 2004, s. 91. 52 Mahmut Tezcan, a.g.e, s.16. 53 Levis A. Coser, Masters Of Sociological Thought: Ideas İn Historical And Social Context

(New York: Harcourt Brace, Jovanich, 1971), s.184-185; Aktaran: Ruth A. Wallace-Alison Wolf, Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Çev: Leyla Elburuz, M.Rami Ayas, İzmir 2004, s. 92.

54 Mahmut Tezcan, a.g.e., s.16-17.

20

Coser, hem toplumu bir arada tutan hem de mücadele üreten konularla

ilgilenirken “çatışma” üzerinde durmaktadır. Ona göre, çatışmanın kökeninde, insan

psikolojisi ve duyguları vardır ve önemli bir rol oynar. İnsanlarda saldırgan veya

düşmanca güdüler bulunmaktadır. Bundan dolayı birbirleriyle olan yakın ilişkilerinde

sevgi ve nefret bir arada bulunur. Yakın olmak, gücenme duygularının gelişmesine

bolca fırsat sağlar. Çatışma ve anlaşmazlık, mutlaka dengesizlik durumu veya

bozulma anlamına gelmez; bilakis, insan ilişkilerinin ayrılmaz bir parçasıdır.

Düşmanlık ve çatışmanın alacağı şekiller ise, toplumsal nedenlere göre farklılık

gösterir. Örneğin, çocukların ebeveynleriyle girdikleri çatışma düzeyinde, ülkeden

ülkeye önemli farklılıklar vardır.55

Coser, anlaşmazlık ve mücadeleyi çatışmanın en belirgin niteliği olduğunu

ileri sürer. Ona göre çatışma, toplum için hem olumlu hem olumsuz işlev görebilir.

Çatışma, eğer toplumdaki mevcut ilişkinin temel değerlerini sorgulamıyorsa olumlu,

bu değerlere saldırıyorsa olumsuz işlev görüyor demektir. Bundan dolayı, herhangi

bir toplumda çatışmanın olmaması, toplumsal ilişkilerin gücünü ve sürekliliğini

göstermez. Bu, mutlaka olumlu bir durum olarak da değerlendirilemez. Çünkü

çatışmanın yaşandığı toplumların her zaman yapıyı bozacak durumlara maruz

kalması söz konusu değildir. Çatışma, olumsuz durumlara neden olduğu gibi, olumlu

gelişmelere ve yenileşmelere de yol açabilir.56

Çatışma, insanların amaçlarının, değerlerinin, düşüncelerinin ve tutumlarının

birbiriyle uyuşmaması halidir. İnsanların birbirlerine bağımlılığı var olduğu

müddetçe çatışma kaçınılmaz olarak var olacaktır. Çatışma, toplumsal yapıya ve

topluma zarar vermediği müddetçe faydalıdır. Çatışmanın olumlu ve fayda sağlayıcı

yönde gelişebilmesi için, tarafların karşılıklı olarak sorunlarını ortak bir paylaşımla

analiz etmeleri, çatışmaya sebep olan faktörleri tespit etmeleri ve buna bağlı

çözümleri hayata geçirmeleri gerekir.57

Çatışma, toplumsal değişim sürecinde yeni normların ortaya çıkmasına

katkıda bulunur. Bu anlamda çatışma, yeni koşullara uygun normlara uyma

mekanizmasıdır. Çatışmanın bu özelliğinden yararlanmak gerekir. Çünkü yeni norm 55 Ruth A. Wallace-Alison Wolf, a.g.e, s. 152. 56 http://www.turkmmo.com/felsefe-psikoloji-sosyoloji/972808-cagdas-sosyoloji-teorileri-ve-ana-

paradigmalari.html 57 http://www.rec.org.tr/dyn_files/32/169-catisma-cozme-hand-out-agu07.pdf

21

yaratmak ya da normları değiştirmek onun değişen koşullarda devamlılığını sağlar.

Üyeler arasında ilişki sağlayarak ya da bireyleri, grupları bir araya getirerek

toplumsal bütünleşmeyi sağlar. Aksi takdirde birbirlerinden kopuk, soyutlanmış,

karşılıklı olarak düşman taraflar meydana gelir.58

Çatışma hakkındaki düşünceler değerlendirilirse; çatışma toplumsal yaşamın

doğal bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenledir ki çatışma, toplumsal

hayatta kaçınılmaz olarak var olmaya devam edecektir. Çatışmayı olumlu olarak

değerlendiren düşünürlerin yanında olumsuz olarak değerlendiren de bulunmaktadır.

Bununla birlikte, çatışmanın hem olumlu hem de olumsuz yanlarını ele alanlar da

bulunmaktadır. Kültürel değişim sürecinde, çatışmanın söz konusu olumlu

işlevlerinden yararlanmak, toplumsal değerleri koruyarak yenilikleri kabul etmek ve

sosyal gelişmeyi sağlamak; buna karşın kültürel yapıyı sarsan çatışmalardan da

kaçınmak her toplum için oldukça önem arz etmektedir.

1.2.1.Toplum Tiplerine Göre Çatışma

Sosyolojide, incelemeye konu edinilen alandaki olguların sistemli bir biçimde

sınıflandırılması, yapılacak ilk işlerden biridir. Bu nedenle, kültürel değişim

sürecinde yaşanan kuşaklar arasındaki farklılıkları ve buna bağlı olarak yaşanan

çatışma konularını, nedenlerini ve çözüm önerilerini doğru olarak ortaya koyabilmek

için, birbirinden farklı toplum tiplerinden söz etmek gerekir.

Weber’e göre, toplumsal yapının belirli özelliklerinin bilinmesini sağlamak

için sosyolojinin görevlerinden biri ideal tipler yaratmaktır. İdeal tipler, söz konusu

toplumsal yapının en önemli genel vasıflarını yansıtmak suretiyle elde edilir.59

Sosyoloji literatüründe toplum tipleri konusunda yapılan en yaygın

sınıflamalardan biri geleneksel ve modern toplum tipidir. Geleneksel toplum ile

modern toplum, yapı bakımından birbirinden oldukça farklılık gösterir. Modern

toplum, ekonomik, toplumsal ve siyasal farklılaşmaya uğramış, örgütlü devlet

kurumlarına sahip toplum yapısını ifade eder. Buna karşın geleneksel toplum yapısı,

modern toplumun tam tersine, homojen, farklılaşmamış, eşitlikçi bir nitelik taşır.

Ekonomik ve toplumsal farklılaşmanın olmaması, ilkel, türdeş, eşitlikçi ve durağan 58 Mahmut Tezcan, a.g.e., s.23. 59 Hans Freyer, İçtimai Nazariyeler Tarihi, Çev. Tahir Çağatay, Ankara Üniversitesi Dil,Tarih,

Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara 1977, s.180.

22

bir toplum biçimine yol açmaktadır. Geleneksel toplum ile modern toplumu

birbirinden ayıran en önemli özellik ise farklılaşmadır.60

1.2.1.1.Geleneksel Toplumlarda Çatışma

Geleneksel toplum, genellikle endüstriyel, kentleşmiş ve kapitalist modern

topluma karşı kullanılan bir kavramdır. Geleneksel toplum, modern olmayan döneme

ait çok çeşitli toplumları bir arada harmanlayan yargılayıcı bir terimdir.61 Geleneksel

toplum kavramıyla, insan ilişkilerinde birincil grup ilişkilerinin egemen olduğu,

karşılıklı bağımlılıkların bulunmadığı, ilişkilerin hatır ve gönül ile şekillendiği,

örgütlerin ihtisaslaşmadığı, para ekonomisinin ve bürokrasinin gelişmediği mekanik

dayanışmanın görüldüğü toplum kastedilir.62

Geleneksel toplumlarda, kutsal olan ile kutsal dışı iç içe girmiştir. Aile ve

akrabalık ilişkileri aynı zamanda dinsel bir anlam taşır. Temel değerlerini

kutsallıktan alan bu toplumlarda bireyler, hem toplum hem din adına kendine

empoze edilen davranış modellerine ve toplumsal normlara uymak durumundadır.

Dinsel bir nitelik taşıyan bu normlar, modern öncesi toplumlarda, genellikle geleneği

tehdit eden değişime ve yeniliğe karşı muhafazakâr bir eğilim oluşmasına neden olur.

Bu toplumların üyeleri arasında inanç birliği olduğu için bireyler, genellikle dinsel

emirlere, yasaklara, ibadet, ayin ve uygulamalara riayet ederler. Aslında devlet ve

onun adına aile reisi, din adamı ve yaşlılardan başlayarak bütün toplum üyeleri,

dinsel buyruklara bağlılık konusunda tam bir toplumsal kontrol görevini üstlenmiş

durumdadır. Bu kontrol işlemi, sadece dinsel eylemler olarak nitelendirilebilecek

olan ibadetler ile dinsel emir ve yasaklara riayet konusunda değil, aynı zamanda grup

ahlakına bağlılık konusunda da kendini hissettirir.63 Bundan dolayı, geleneksel

toplumlarda bireylerin hemen her çeşit duygu ve davranışları, belirli ahlaki normlara

bağlı bir yaşam biçimini yansıtır.64

60 Ülgen Oskay, Sosyolojik Düşünce Tarihi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Cilt 1,

İzmir 1990, s.76. 61 Gordon Marshall, a.g.e., s.259. 62 Birsen Gökçe-Feride Acar-Ayşe Güneş Ayata-Aytül Kasapoğlu-İnan Özer-Hamza Uygun,

Gecekondularda Aileler arası Geleneksel Dayanışmanın Çağdaş Organizasyonlara Dönüşümü, T.C. Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı Yayınları, Ankara 1993, s.5.

63 Ünver Günay, Din Sosyolojisi Dersleri, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri 1993, s.297-298. 64 Kamil Kaya, a.g.e., s.23.

23

Geleneksel toplumlarda, modern toplumlarda olduğu kadar kuşaklar arası

çatışma çok yaygın değildir. Çünkü orada gençlerden birtakım beklentiler vardır.

Özellikle "Geçiş Törenleri", çocukluktan yetişkinliğe geçişi sağlar. Bu törenlerle

çocuk, erişkin düzeyine ulaşır. Artık genç, kesin olarak belirtilmiş kurallara göre

hareket eder. Yasaklar, gelenekler, töreler, onun kişiliğinin gelişeceğini gösterir ve

bunlar birbirleriyle çelişmezler.65

Mead, “Samoda Yaş” ve “Yeni Gine'de Büyüme” gibi yaptığı modern öncesi

toplum araştırmalarında ergenlik konusuna değinmiş ve ergenlik dönemi

çatışmalarının bu toplumlarda görülmediğine dikkati çekmiştir. Ona göre, toplumsal

kurallara uyan genç, toplumun onayını kazanır, uymadığı takdirde cezalandırılır.

Mead, yaptığı söz konusu araştırmalarında, ilkellerde geleneklerin, törenlerin ve

törelerin katılığı oranında çatışmaların, gerginliklerin azaldığına dikkati çekmektedir.

Fakat bu toplumlarda genç, toplumu değiştirmeye, ilerletmeye yönelmemektedir.66

1.2.1.2.Modern Toplumlarda Çatışma

Modern toplum, modern öncesi toplum tipinden farklı olarak, değişime

uğramış günümüz toplumu anlamına gelir. Günümüz toplumu ise, siyasal rejimleri,

ekonomik yapıları, endüstrileşme düzeyleri, toplumsal ve kültürel yapıları

bakımından büyük farklılıklar gösterir.67

Modernleşme, geri kalmış toplumların, ileri teknoloji düzeyine erişmiş ulusal

birimlerin ekonomik ve diğer yapısal özelliklerini edinme doğrultusunda geçirdikleri

çağdaş dönüşümleri ifade etmek üzere kullanılan bir terimdir.68 Bendix,

modernleşmeyi, batı medeniyetinin egemen olduğu ülkelerde görülen sosyal ve

siyasal değişme olarak ele alır. Ona göre, bu değişmeler arasında şehirleşme, mesleki

farklılaşma, sosyal hareketlilik ve yaygın eğitim anlayışı sayılabilir.69 Bendix’e göre,

modernleşme esas olarak günümüz teknolojisini içerirken, toplumsal alanda 18.

yüzyıldan sonraki tüm gelişmeleri kapsar. Modernleşme ile birlikte toplumun 65 Halide Yavuz, Ergenlik Çağında Gelişmeyi Etkileyen Güçler, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları,

İstanbul, 1974, s.19. 66 Mahmut Tezcan, a.g.e., s.17. 67 Emre Kongar, Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, Remzi Kitabevi, İstanbul

1995, s.228. 68 Wilbert E. Moore, “İşlevselcilik”, Çev. Şirin Tekeli, Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi,

Derleyenler: Tom Bottomore-Robert Nisbet, Verso Yayınları, Ankara 1990, s.369. 69 Reinhard Bendix, “Sanayileşme Modernleşme ve Kalkınma”, Sosyoloji Yazıları, Derleyen:

İhsan Sezal, Bursa 1995, s.99.

24

demokratikleşmesi, özellikle doğuştan ve statüden gelen ayrıcalıkların yok olması ile

vatandaşların eşit haklara sahip olduğunun kabul edilmesi söz konusudur.70

Modern öncesi toplumdan farklı olarak modern toplumda, toplumun

gençlerden beklentileri önemli ölçüde farklılaşmıştır. Ancak, gençlerin bu konudaki

beklentileri karşılayacak kuralları öğrenme süreci, ilkel toplumlarda olduğu gibi

kesin, açık ve seçik olarak belirtilmiş değildir. Bundan dolayı genç kuşaklar ile

yetişkinler arasında önemli çatışma alanları ortaya çıkmaktadır. Hızlı bir kültürel

değişim süreci içinde olan toplumumuzda da genç ve yaşlı kuşaklar arasında birçok

konuda çatışmaların yaşandığı bilinmektedir.71 Benzer şekilde, İngiltere ve Amerika

gibi sanayileşmiş toplumlarda da gençlerin önüne konan çeşitli davranış kalıplarının

seçimindeki karışıklıktan dolayı kuşaklar arası çatışmaya rastlanmaktadır.72

Geleneksel yapı çözüldükçe inançlar ve değerler sistemi değişir. Dolayısıyla

bir takım sosyal dalgalanmalara zemin hazırlar. Modernleşme kuşaklar arası değer

yargıları arasındaki farklılaşmayı ortaya çıkarır. Sonuçta geleneksel koşullar altında

yetişmiş kuşaklar, çocuklarını kendilerine göre geleneksel olmayan koşullar altında

yetiştirmek zorunluluğuyla karşı karşıya kalırlar. Yaşlı kuşaklar için genç kuşaklar

isyankâr ve söz dinlemez bir kuşaktır. Gençlere gelince, onlar da ana ve babalarını

tutuculukla suçlarlar. Böylece eski kuşak yeni kuşak ayrımı ve kuşaklar arası çatışma

her devirde geçerliliğini sürdüren bir konu olarak karşımıza çıkar.73

2.Kuşakların Genel Özellikleri

2.1.Genç Kuşağın Özellikleri

2.1.1.Çocukluk Dönemi Özellikleri

Çocuk, 0–6 yaş arasında tamamen ailenin etkisi altındadır. 7–9 yaş dönemi,

çocuğun ailesinden yavaş yavaş ayrılarak oyun arkadaşlarına katıldığı dönemdir. Bu

dönemde, çocuk sürekli olarak oyun grubunda bulunmak ister. 14–16 yaş dönemi,

genç insanın topluma açıldığı ve kendisine çok güvendiği; 17–18 yaş arası gencin

isyan etmeye hazır olduğu ve çevresinden anlayış beklediği dönemdir. 19–25 yaş

70 Aytekin Yılmaz, Modernden Post Modernde Siyasal Arayışlar, Vadi Yayınları, Ankara 1996,

s.27. 71 Halide Yavuz, a.g.e., s.20. 72 Mahmut Tezcan, a.g.e., s.18. 73 Birsen Gökçe, Gecekondu Gençliği, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1971, s.22.

25

dönemi ise, gencin çılgın dönemini atlattığı ve yavaş yavaş kişiliğinin oturmaya

başladığı bir dönemdir. Gencin toplumun içine girerek, toplumsal değer yargıları ile

karşılaşması ve bu değerlerin kendi değer yargılarıyla çatışması söz konusudur.74

Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları bildirisinde, 18 yaşından daha erken reşit

olma durumu hariç, 18 yaşına kadar her insan çocuk sayılmaktadır (Madde1). Ancak

toplumumuzda çocukluk dönemi 0–14 yaş arası olarak kabul edilmekte; 15 -25 yaş

grubu ise ergenlik dönemi olarak değerlendirilmektedir.75

Bebeklik dönemi olarak da ifade edilen ilk çocukluk dönemi, sosyalleşme

sürecinin ilk aşamasıdır. Bu süreçte çocuk, önce aile, daha sonra okul, toplumsal

çevre ve kitle iletişim araçları aracılığı ile toplumun kendisinden beklediği rol ve

beklentileri öğrenmeye başlar.76 Söz konusu sosyalleşme sürecinin başarılı olması

için tekrar ve taklit son derece önemlidir. Çocuklar deneme ve yanılma yoluyla doğru

ve yanlış davranışları, yaptıkları hataları bir daha yapmamayı öğrenirler. Böyle bir

öğrenme herkes için yaşadığı süre içerisinde geçerli olan bir sosyalleşme yoludur.77

Çocukların bu dönemdeki özelliklerinden biri de, ileriye dönük sosyalleşme

adı verilen çeşitli oyunlarla pratik yaparak gelecekte yerine getirecekleri rolleri

öğrenmesidir. Ayrıca yine bu dönemde çocuklar, genellikle takdir ettikleri, saygı

duydukları kişileri kendilerine örnek alarak onların davranışlarını taklit etmeye

çalışırlar. Bu kişilere özenir ve onlar gibi olmaya çalışırlar.78 Örneğin kız

çocuklarının evcilik oyunlarında anne rolünü üstlenmeleri, annesinin davranışlarını

sergilemeye çalışması; erkek çocukların ise baba rolünü üstlenip babasını taklit

etmeye çalışması ya da çocuğun sevdiği bir öğretmeni gibi olmak istemesi, onu taklit

etmesi ileriye dönük sosyalleşmeye örnek verilebilir.79

74 Nihat Nirun, a.g.e., s.105. 75 Nilgün Çelebi, “Genç ve Kültürel Bütünleşme”, Kültürel Değerler Ve Sosyal Değişme, Der:

Beylü Dikeçligil-Ahmet Çiğdem, Aile yazıları 2, Bilim Serisi 5/2, T.C. Başkanlık Aile Araştırma Kurumu, Ankara, 1990, s. 295–298, s. 391.

76 Anthony Giddens, Sosyoloji, Haz. Cemal Güzel, Ayraç Yayınevi, Ankara, 2005, s.25–28. 77 Meyrem Tuna, İlköğretim Çağındaki Çocukların Sosyalleşmesinde Popüler Kültürün Rolü

(Isparta Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta, 2008, s.36.

78 Enver Özkalp, Sosyolojiye Giriş, 6. Baskı, Anadolu Üniversitesi Yayını Eşkişehir, 1993 s. 87. 79 Meyrem Tuna, a.g.e., s.37.

26

2.1.2.Ergenlik Dönemi Özellikleri

Gençliğe ilk adım ergenliğe geçiş dönemiyle birlikte başlar. Ergen kelimesi

yetişkin olmaya aday olmak anlamına gelir. Bu dönem, 15–25 yaş arasında yer alan

geçlik dönemi olarak kabul edilir.80 Genel olarak ergenlik dönemi, çocukluktan

yetişkinliğe geçişe ve bireyleri olgunluk dönemine hazırlayan yani kendi kararlarını

kendilerinin verebilecek düzeyde olma, karşı cinsle sağlıklı ilişkiler kurabilme ve

bağımsızlığını kazanabilme dönemi olarak değerlendirilir.81 Ergenlik dönemi, aynı

zamanda gencin topluma karıştığı, evden koparak çevreye yöneldiği, spora, müziğe,

çeşitli sosyal faaliyetlere katıldığı, arkadaşlarıyla kaynaştığı bir dönemdir.82

Ergenlik döneminde fiziksel değişmeler yaşanır. Bu dönemde, her birey

yetişkin cinsel fonksiyonlarına ve şekline sahip olur. Ancak fiziksel ve biyolojik

değişme ve gelişmeler, kız ve erkek çocuklarda farklı zamanda ve farklı hızda olur.

“Kızlar erkeklerden 1–2 yıl önce ergenliğe girer, büyüme ve cinsel olgunlaşmalarını

1–2 yıl erken tamamlarlar.”83 Gelişimin duygusal ve sosyal yönleri bakımından da,

kızlar genel olarak erkeklerden daha erken gelişir. Bu fark ergenlik çağına kadar

devam eder. Ergenlik çağından sonra bu fark yavaş yavaş kapanır.84

Bu dönemde her iki cinsiyet bedensel olarak birbirinden ayrılır. Ergenliğin

başlamasıyla birlikte genelde gençleri hazırlıksız yakalayan bu değişmeler psikolojik

sıkıntılara yol açabilir. Bundan dolayı gençlerin geçirdikleri dönem konusunda

bilgilendirmek yararlı olur. Ergen, aynı zamanda çocukluk döneminden yetişkinlik

dönemine geçişte kimlik sorunu yaşar. Bu süreçte genç, “içinde bulunduğu ailede,

çevrede, grupta, toplumda, amacını, beklentisini, duygularını, düşüncelerini,

inançlarını, tutum ve davranışlarını belirlemeye ve saptamaya çalışır. Kim olduğunu,

ne olacağını, ne yapacağını, kimlere, nelere inanacağını, türlü konular ve sorunlar

karşısında ne düşünüp nasıl davranacağını arar.”85

80 Nilgün Çelebi, Genç ve Kültürel Bütünleşme, s. 391. 81 Sema Kut, Aile ve Çevre Sorunlarının Gencin Kişiliğine Etkisi, Ankara, 1988,s.14. 82 Özkan Ünver, EDİTÖR: Nihat Nirun, Gazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi İstatistik

bölümü12- Gençlerin Sosyo-ekonomik Sorunları, Gazi Üniversitesi, Basın Yayın Yüksekokulu, Ankara 1986,s.9.

83 Atalay Yörükoğlu, a.g.e., s. 33. 84 Beylü Dikeçligil, Ahmet Çiğdem, a.g.e., s.47. 85 Özcan Köknel, İnsanı Anlamak, Altın Kitaplar Yayınevi, 6. Basım, İstanbul, 1997, s. 265.

27

Ergenlik döneminde zihinsel gelişim bakımından gençler, somut düşünme

döneminden soyut düşünmeye doğru bir değişim yaşar. Bunun sonucunda gençler,

olayları daha çok sorgulamaya ve olaylara farklı açılardan bakmaya başlar. Bir takım

ideolojik düşüncelere sahip olmaya başlar, eleştirici ve tartışmacı bir tutum takınır.

Toplumun gelenek ve göreneklerine, kurallarına karşı, kendine özgü değerler

geliştirir. “Bunların değişmez olduklarını düşünen çocuğun tersine genç, bunların

yetişkinler tarafından kararlaştırıldıklarını ve değişik gruplara göre farklılıklar

gösterebileceklerini kavrar.”86

Ergenlik dönemini yaşayan bir genç, sosyalleşmesini henüz tamamlamamış

bir bireydir. Yani genç, artık çocuk değildir ama henüz olgun ya da yetişkin bir birey

de değildir. Bu bakımdan genç, çocukluk ve olgunluk arasında geçiş aşamasında olan

kişi olarak kabul edilir. Gençlik dönemi, bireyi sosyal olgunluğa hazırlayan ergenlik

ve delikanlılık özelliklerinin bir arada görüldüğü süreçtir. Bu süreçte, gençler bir

taraftan kendilerini yetişkin sayarak tutum ve davranışlarını çevrelerindeki büyüklere

göre ayarlarken diğer taraftan da çocukluklarına devam ederler.87

Ergenlik dönemindeki bir genç, tutum ve davranışlarını örnek alacağı yani

özdeşim kuracağı bireylere gereksinim duyduğunda, genelde ilk önce annesini ve

babasını örnek alınır. Erkek çocuk baba ile kız çocuk ise anne ile özdeşim kurmaya

çalışır. Çocuğun sosyalleşme süreci ailede başlar ve bu yakın çevreyle devam eder.

Daha sonra genç yakın çevreden uzak çevreye doğru sosyalleşir, çevreyle teması

genişler. Her yeni çevre yaşamında birçok değişikliklere neden olur. Bu dönemde

artık genç, çevresinde “olmak” istediği kişileri arar. Bu, aileden sevgi ve anlayış

gördüğü bir kimse ya da arkadaş çevresinden biri olabileceği gibi ünlü bir müzik

sanatçısı da olabilir. Genç, kim olduğunu, neye değer vereceğini, kime bağlanıp

inanacağını bulmaya çalışır.88

Genç, artık bağımlılıktan kurtulmuş fakat tam olarak bir bağımsızlığa da

kavuşmuş değildir. Bu durumda genç, çelişki ve kararsızlık içinde kalacağı birçok

86 Haluk Yavuzer, Çocuk Psikolojisi, Remzi Kitabevi, İstanbul, s.283. 87 Nilgün Çelebi, Genç Sosyalleşme Sosyal ve Kültürel Yapısı, Birey, Kişilik ve Toplum, Der.

Beylü Dikeçligil-Ahmet Çiğdem, a.g.e., s. 295. 88 Rasim Adasal, Modern, Normal ve Medikal Psikoloji, Ankara Üniversitesi Basımevi, 2. Basım,

Ankara, 1973, s.88.

28

problemle karşılaşır.89 Bundan dolayı ergen, toplumun değer yargılarını öğrenerek

kendi düşünce ve davranışlarıyla çatışmadan yaşamayı öğrenmek durumundadır.90

Ergenlik çağındaki gencin çevresiyle kurduğu ilişkilerin temelinde duygu

dünyası ön plandadır. Bu nedenle genç kolay inanır, kolay bağlanır, çabuk sever ve

kolay kopar. Bu duygusallık içinde kendisini her konuda yeterli görmeye başlar. Bir

yandan yetişkin gibi olmak ister, diğer yandan da onlar gibi düşünebileceğine inanır.

Bu durumdan dolayı huzursuzluk yaşar. Toplum içerisinde kendisini kabul ettirmek,

öne çıkmak, tanınmak isterken aynı zamanda aileden ve onların baskısından da

kurtulmak, özgürlüğüne kavuşmak ister. Giyimine, kuşamına, saç şekline, müzik

tarzına, eve geliş-gidiş saatlerine, zevklerine ve isteklerine karışılmasını istemez.

Kendisine verilen sorumluluktan kaçar, fakat bir yandan da yeni sorumluluklarının

olmasını ister. Ancak ergenin duygu ve davranışlarındaki bu iniş çıkışların yanında

pek çok olumlu gelişme de gözlenir; gencin düşünme yeteneğinde, ilgi alanlarında

önemli bir gelişme olur. İleriki hayatında nasıl yaşayacağını düşünerek seçeceği

meslekle ilgili konulara eğilir. Yeteneklerini ön plana çıkarmaya başlar ve kendini

kanıtlama eğilimi de güçlenir.91

Ergenlik döneminde statü kazanma arzusu ortaya çıkar. Bu da gencin, anne ve

baba otoritesinden kurtulup kendi kararlarını kendi verme ve bağımsız hareket etme

isteğine yöneltir. Grup ilişkilerine önem vermek bu dönemin genel özellikleri

arasındadır. Bu dönemde, arkadaşlarının değerlerini, düşüncelerini önemser ve karşı

cinse ilgi duymaya başlar. Genç kendisinde meydana gelen fizyolojik ve psikolojik

değişmelerle birlikte kendisini tanımaya ve anlamaya çalışır. Böylelikle davranış ve

düşüncelerinde değişim meydana gelir.92

Ergenlik çağında artık birtakım değer ve normlar öğrenilmiştir. Önceki

yıllarda alıcı olan gençten beklentiler başlamıştır. Ergenlik çağı çocukluk ve

yetişkinlik arasında bir geçiş dönemi olarak kabul edilir. Fiziksel gelişimin yanı sıra

bu dönemde davranış ve düşüncelerde de değişmeler olmaktadır. Bu yaşlarda

arkadaşlık ilişkileri oldukça önem taşımaktadır. Akranlarıyla ilişkiler kurmak ve bu

89 Beylü Dikeçligil, Ahmet Çiğdem,Aile Yazıları 3, Birey Kişilik ve Toplum, TC. Başbakanlık Aile

araştırma Kurumu Başkanlığı, Ankara, 1991, s.160. 90 Beylü Dikeçligil, Ahmet Çiğdem, a.g.e., s.158. 91 Özcan Köknel, Türk Toplumunda Bugünün Gençliği, Bozak Matbaası, İstanbul, 1970, s. 30. 92 Sema Kut, Aile ve Çevre Sorunlarının Gencin Kişiliğine Etkisi, Ankara, 1988,s.15.

29

ilişkilerde lider olmak ön plana çıkmaktadır.93 Gencin sosyal gelişim sürecinde

akranlarının önemli bir rolü vardır. Gençlik, genelde sosyallik aynı zamanda da

yalnızlık zamanıdır. Çok kalabalık ortamlarda bile genç kendini yalnız hissedebilir.94

Gençlerin uyumsuz görünen ve çatışma yarattığı düşünülen davranışlarının

altında başkaları tarafından beğenilme, bağımsız olma, kendini kanıtlama ve

yetişkinlerden farklı olma gereksinimleri yatmaktadır. Bu baş kaldırış yalnızca aileye

özgü olmayıp kendisini engellediğini düşündüğü her şeye karşıdır.95

Çocukluk döneminde anne ve babayı örnek alan, onların birer kahraman ve

her şeyi bilen insanlar olduğunu düşünen çocuk, gençlik dönemine gelince genellikle

aile dışındaki kimseleri örnek alır. Gence göre, her şeyi bilen ailesi yoktur artık.96

Örnek aldığı anne ve babanın yerine çevresindeki kişiler geçmiştir.97 Bundan dolayı

genç, bu dönemde kendi başına buyruk olma kendi kararlarını verme arzusuyla,

yanlış olduğunu bilse dahi, anne babasıyla inatlaşır. Kimi zaman sırf anne babasına

karşı çıkmış olmak için, onlardan farklı olabilmek için düşüncelerine karşı çıkar.

Hatta evden kopar, arkadaşlarıyla birlikte olabilmek için fırsatlar yaratır. Bu, gencin

yaşlı kuşakla çatışmasına sebep olan ve gençlik döneminden kaynaklanan

özellikleridir.98

2.2.Yaşlı Kuşağın Özellikleri

İnsanlar, büyük anne ve büyük baba olduklarında anne ve baba olma

konumlarını sürdürürken, onların çocukları da anne ve baba konumuna gelmektedir.

Bu süreç, aynı aile içerisinde yer alan farklı kuşakları birbirine bağlamaktadır.99

Yaşlı kuşaklar, edindikleri tecrübeleriyle kendi rollerini öğrenmekte, daha

sonra öğrendiklerini, tecrübelerini çocuklarına ve genç kuşaklara aktarmaktadır.

93 Beylü Dikeçligil, Ahmet Çiğdem, a.g.e., s.158. 94 Beylü Dikeçligil, Ahmet Çiğdem, a.g.e., s.160. 95 İbrahim Ethem Özgüven, Ailede İletişim ve Yaşam, PDREM Yayınları, Ankara 2001,s.269 96 Gerard Severin, Çeviren: Kurtuluş Bıçakçı, Ergenlik Çağının Tehlikeleri, Çocuk Ve Aile

Kitapları, Ankara, 200,s.19. 97 Türk Üniversite Gençliği Araştırması, Üniversite Gençliğinin Sosyo Kültürel Profili, Gazi

Üniversitesi Öğretim Görevlileri, Araştırma Yürütücüsü Erdinç Yazıcı, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara 2003,s.10.

98 Beylü Dikeçligil, Ahmet Çiğdem, a.g.e., s.314. 99 Anthony Giddens, a.g.e., s: 27–28.

30

Buna göre, yaşlı kuşaktan genç kuşağa aktarılan bilgi ve tecrübe ile kültür nakli aile

içerisinde sürekli bir öğrenme süreci içinde gerçekleşir.100

Bununla birlikte yaşanılan kültürel değişme sürecinde yaşlı kuşağın da

kendilerini sürekli yenilemesi gerekir. Bu süreçte çocuklar, yeni ilişkileri ve yeni

gelişmeleri anne ve babalarına öğretmek zorunda kalabilir. Örneğin, yaşlı kuşaklar

cep telefonu ve bilgisayar kullanmayı genç kuşaklardan öğrenmek durumunda

kalabilir.101 Özellikle son yıllarda genç kuşaklar, bir taraftan kendileri popüler kültür

ürünlerinin önemli tüketicileri olurken, diğer taraftan da yaşlı kuşaklara çok sayıda

yeni tüketim aracını tanıtmada merkezi bir rol oynamaktadır.102

Yetişkinlik dönemi bazı insanlar için sorumlulukların en ağır olduğu, bazıları

için de gençlikteki aşırılıkların yerine olgunluğun egemen olduğu düzenli bir dönem

olarak değerlendirilmektedir. Ancak, yetişkinlik döneminde artık insanlar, gençlik

dönemine göre daha az hareketlilik içinde yaşamını sürdüren ve kendi geleceği için

mücadele etmeye çalışan kimseler konumundadır.103

Yaşlı kuşaklar, ne kadar çaba gösterirse göstersin gençlerin problemlerini

paylaşmakta ve onları anlamakta güçlük çekerler. Onlar gençlerin hızla değişen

konuşma, giyim, kuşam, müzik ve eğlence tarzlarından endişe duyarlar. Farklı

görünmek istemelerinin ve farklı davranışlar sergilemelerinin nedenini çoğu defa

anlamakta güçlük çekerler.104

Kültürel değişim sürecinde, yaşlı kuşakların bulunduğu çevreye ve değişen

koşullara göre yerine getirdiği işlevler farklılaşır. Bu değişim sürecinde, eskiden

yerine getirdiği rollerden bazıları değişir, bazıları ise tümüyle ortadan kalkar. Kırsal

kesimde yaşlılar, evli oğullarıyla, gelinleriyle, torunlarıyla birlikte herhangi bir sorun

yaşamadan aynı evde birlikte yaşarken; kent ortamında çalışan eşlerin çocuklarına

bakacak yeterli yuva, kreş ve anaokulu bulunmaması nedeniyle torunlarına bakmak

zorunda kalırlar. Ayrıca, kent kültürüne yeterince uyum sağlayamayan yaşlılar,

çocukları ve torunlarıyla kuşaklar arası çatışma yaşamak durumuyla karşı karşıya

100 Enver Özkalp, a.g.e., s. 82. 101 Mahmut Tezcan, Eğitim Sosyolojisi, 10. Baskı, Dünya Kitabevi, Ankara, 1996,s.48. 102 George Ritzer, Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, Çev: Şen Süer Kaya, Ayrıntı Yayınları,

İstanbul, 2000, s. 53–54. 103 Enver Özkalp, a.g.e., s.94. 104 Beylü Dikeçligil, Ahmet Çiğdem, a.g.e., s.161.

31

gelirler.105 Bundan dolayı yaşlı kuşaklar, genelde kendi gençlik yıllarını büyük bir

özlemle anarlar. Geçmişte yaşadıkları kötü anıları ve aileleriyle yaşadıkları

sürtüşmeleri hatırlamak istemezler. Çoğu defa kendi gençlik dönemlerini yüceltirler

ve şimdiki gençliği yererler.106

Yaşlılığa yüklenen anlamları, yaşlının etkinlik durumu, önceki yaşam biçimi,

sosyo-ekonomik durumu ve sağlık düzeyi gibi özellikler belirlemektedir. Yaşlı

kuşağın yaşamdaki etkinliğinin giderek azaldığı kabul edilmekle birlikte, toplumun

yaşlılardan elini çekmesi ile toplumsal etkileşim azalmaktadır. Yaşlılık döneminde

yaşanan emeklilik ya da dulluk sonucunda bazı roller kaybolur. Kaybolan bu roller,

bireyin ailesine, mesleğine ve topluma ait olma duygusunu olumsuz yönde etkiler.

Yaşlıdan beklenenler de, yaşlıları “rolsüzlük” rollerine, toplumsal yönden kaybolan

statülerine uyum sağlamaya güdülemek olmamalıdır.107

2.3.Kuşaklar Arası Farklılıklar

25–30 yıllık bir zaman dilimi öncesinde yaşayan yaşlı kuşak ile genç kuşak

arasında önemli farklılıklar vardır. Yaşlı kuşaklar, genellikle kendi dönemlerine ait

gelenek ve görenekleri yaşatmak isterken; genç kuşaklar, yeniliğe ve değişikliğe

daha açık bir tutum sergiler. Yaşlı kuşaklar, kültürel değişim ve dönüşüm sonucu

meydana gelen yeniliklere uymakta güçlük çekerken; çoğu defa çocuklarının kültürel

değerlere yeterince sahip çıkmamalarını ve uyum göstermemelerini yadırgarlar. Genç

kuşaklar, genellikle yeniliğe daha açık oldukları için yaşanan değişime kolayca uyum

sağlar. Kültürel değerler konusunda ise, daha gevşek bir tavır sergiler. Bundan dolayı

genç kuşaklar ile yaşlı kuşaklara arasında çatışma yaşanması kaçınılmaz olur.

Gençlik dönemi, bireylerin biyolojik, psikolojik ve toplumsal gelişimi

açısından en zor dönemlerden biridir. Budan dolayı toplumsallaşma sürecinde

gençlik döneminin önemi büyüktür. Çünkü psikolojik, biyolojik ve toplumsal

gelişimini sağlıklı olarak tamamlayan gençlik sağlıklı bir toplumun işaretçisidir.108

105 Mahmut Tezcan, Toplumsal Değişme, Feryal Matbaası, Ankara, 1995, s.115-123. 106 Beylü Dikeçligil, Ahmet Çiğdem, a.g.e., s.315. 107 Fatma Öz, Yaşamın Son Evresi: Yaşlılık Psikososyal Açıdan Gözden Geçirme, Kriz Dergisi,

S.10(2): 17–28, s.18. 108 Türk Üniversite Gençliği Araştırması, Üniversite Gençliğinin Sosyo-Kültürel Profili, Gazi

Üniversitesi Öğretim Görevlileri, Araştırma Yürütücüsü Erdinç Yazıcı, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara 2003,s.12.

32

Genç kuşaklar, çocukluktan kurtulduğu fakat henüz yetişkin olamadığı için

geçici bir kültür yaratır. Bu kültürde genel olarak eski kültürel değerlerden farklı

giyim, kuşam, iletişim ve müzik tarzı yer alır. Dolayısıyla toplumun kültürel

değerlerinde muhtemel bir değişme, en azından bir daralma meydana gelir. 109

Yaşlı kuşaklar, bulunduğu yaş itibariyle gençlere göre daha muhafazakâr bir

tutum ve tavır içerisindedir. Mevcut şartlar çerçevesinde yaşlı kuşaklardan, genç

kuşakları anlama konusunda daha hoşgörülü davranmaları beklenir. Toplumsal ve

kültürel değişimin doğal bir süreç olduğunu kabul ederek, gençlerdeki değişme ve

gelişme eğilimlerini anlayışla karşılayabilirler. Böylece kuşaklar arası çatışmayı

azaltacak bir tavır sergilemiş olurlar. Aksi takdirde, hem toplumu hem de onun en

küçük birimi olan aileyi olumsuz etkileyecek kuşaklar arası çatışmanın yaşanmasına

neden olurlar. Bundan dolayı yaşlı kuşaklar, içinde yaşanılan döneme hem

kendilerini hem gençleri hazırlamalıdır. Bu yapılmazsa gençlerin ailelerinden giderek

uzaklaşmaları ve kopmaları kaçınılmaz olur.110

109 Beylü Dikeçligil, Ahmet Çiğdem, a.g.e., s.162. 110 Nihat Nirun, Sistematik Sosyoloji Yönünden Aile ve Kültür, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih

Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Sayı: 73, Ankara, s.105.

33

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KUŞAKLAR ARASI ÇATIŞMA

1.Çatışma Nedenleri

Kuşaklar arası çatışma kavramı, iki kuşağın aralarında anlaşmazlık bulunması

anlamına gelir.111 Kuşaklar arası çatışma, birbiri peşi sıra gelen kuşakların

toplumsallaşmasındaki farklılıklarla ilgilidir. Kuşaklar arası çatışma, hem değerlerde

hem davranışlardaki sürekliliğin veya süreksizliğin ölçüsü konusunda bir anlaşmaya

varılmış değildir. Her kuşak içinde, gerçeklikle ilgili birbirleriyle çatışan ve kısmen

cinsiyet, etnik köken ve toplumsal sınıf gibi başka özelliklerden kaynaklanan

görüşler olabilir.112

Kuşaklar arası çatışmanın birçok nedeni vardır. Bunlar teknolojide meydana

gelen gelişmeler başta olmak üzere, aile yapısı, eğitim ve meslek gibi sossyo-kültürel

nedenler; din, örf ve adet, gelenek ve görenek gibi kültürel nedenler ile yaş ve

cinsiyet gibi demografik nedenler şeklinde sıralanabilir.

1.1.Teknolojik Gelişmeler

Teknolojik gelişme ve değişmeler rol davranışlarında meydana getirdiği

değişikliklerle uyumsuzluklara sebep olmaktadır. Sanayi alanında devrim olarak

nitelendirilen teknolojik değişmeler; boş zamanların artışı, kentleşme, artan fiziksel

hareketlilik, geleneksel toplulukların kayboluşu, üretimde makineleşme gibi yaşam

biçiminde değişmeler yaratmaktadır. Bu değişmeler iki kuşağın toplumsallaşma

durumu arasında boşluk doğurmaktadır. 113

Bu husus, günümüzde kuşaklar arası çatışmanın önemli nedenleri arasındadır.

Yaygınlaşan eğitim ve kitle iletişim araçları gençliğin bilinçlenmesinde büyük rol

oynamıştır. Gelişmiş toplumlarda gençlikten yetişkin dönemine geçiş süresi giderek

uzamış ve daha karmaşık hale gelmiştir. Bu devrede gençler, değişik ve çelişkili

111 İbrahim Ethem Özgüven, Ailede İletişim ve Yaşam, PDREM Yayınları, Ankara 2001,s.268. 112 Gordon Marshall, a.g.e., s.439. 113 İbrahim Ethem Özgüven, a.g.e.,s.270.

34

birçok kurallarla karşılaşmaktadır. Bu geçiş süresinin uzaması, düşüncelerde

karasızlığın artmasına, düş dünyasında yaşama eğilimine yol açmaktadır. Uzatılmış

gençlik dönemi, onları yetişkin yaşamının birçok ayrıcalık ve sorumluluğundan

yoksun bırakmaktadır. Modern sanayi koşulları, bir taraftan gençleştirmeyi

geliştirirken, öte yandan da daha yaşlı, daha deneyimli bir gençler alayının ortaya

çıkmasına neden olmaktadır. Bunların seks ve uyuşturucu madde gibi deneyimleri

olmuş, kendi ana ve babalarından çok daha iyi bir öğrenim görmüş ve kent yaşamı

onları daha çabuk yozlaştırmıştır.114

Kuşkusuz bugünkü nesil tüketime daha çok eğilimlidir. Televizyon ve

internet, maddiyata dayalı program, oyun ve reklâmlarıyla gençleri etkilemektedir.

Küçücük kızlar ruj sürmekte topuklu ayakkabı giymektedir. Ne kadar çok oyuncak

sahibi olursa, ne kadar çok markalı giyinirse o kadar mutlu olacaklarını

düşünürler.115 Medya gençleri sadece tüketime değil, aynı zamanda şiddet dolu bir

dünyanın içine de çekmektedir. Aile araştırma Kurumunun 1992- 1993 Aralık ayları

arasında yaptığı araştırmasında televizyondaki filmlerin “%62’si şiddet, %33’ü ölüm,

%48’i suç, % 59’u cinsellik ve %32’si alkol unsurlarını taşımaktadır.”116 Ayrıca

internetinin haber, sağlık, bilgi gibi yararlı yönleri dışında; gençlerin oyun, burç

yorumları, cinsellik ve şiddet içeren zararlı programları, sanal ortamda chat aşkları

yaşamalarına yol açtığı bilinmektedir.117

Televizyonunun izlenme yeri evdir. Aile bireylerinin televizyonun öğrenme

amaçlı kullanımından, karar alma sürecinde yardımcı olması, davranış örneği alması,

problem çözmesine yardımcı olmasına kadar birçok olumlu etkisi olabilir.118 Ancak

televizyon, geleneksel kültürümüzde çok konuşan, evin büyüğü olduğu için dinlenen,

kendisine saygı duyulan dedelerin ve ninelerin yerini almıştır. Aile bireylerinin,

televizyonun başında hiç konuşmadan, karşı çıkmadan, ne gösterilirse televizyonu

izlemesi, gençler ve yetişkinler açısından iletişim sorunlarına yol açmaktadır.119

114 Mahmut Tezcan, a.g.e., s.20. 115 Beylü Dikeçligil, Ahmet Çiğdem, a.g.e., s. 123. 116 Vejdi Bilgin, Sosyal Çözülme Ve Din, Etüt Yayınları, Samsun, 1997, s.126 (Aktüel, 27 Nisan-3

Mayıs 1995, s.28) 117 Özcan Köknel, Kimliğini Arayan Gençlik, s.105. 118 Erol Mutlu, Globalleşme, Popüler Kültür ve Medya, Ütopya Yayınevi, 1.Baskı, Ankara 2005,

s.142. 119 Özcan Köknel, Kimliğini Arayan Gençlik, s.106.

35

Gençleri televizyonun olumsuz etkilerinden kurtarmak için anne ve babalara

büyük görev düşmektedir. Televizyon başında sürekli oturma, izlense de izlenmese

de televizyonu açık tutma alışkanlığının terk edilerek aile bireylerinin topluca okuma

yapmaları, sohbet etmeleri, belli konularda tartışma ortamı yaratmaları, birbirleri için

zaman ayırmaları anne ve babaların görevleri arasındadır.120 Ayrıca, anne ve babalar

gençlerin okul, dershane ve çalışma saatleri sonrasında boş zamanlarını doğru bir

şekilde değerlendirmeleri konusunda televizyon ve internet gibi kitle iletişim

araçlarını doğru kullanmaları konusunda yönlendirebilirler.121

Sonuç olarak, televizyon ve internet gibi teknolojik araçlar ve gereçler, bir

taraftan toplumun gelişmişlik düzeyini gösterirken; diğer yandan da genç ve yaşlı

kuşaklar arsında bir çatışma potansiyeli taşımaktadır. Bu konuda çatışmanın tümüyle

ortadan kaldırılması mümkün görünmemektedir. Ancak, teknolojik araçların doğru

kullanımı sağlanarak bu çatışmanın göreceli olarak minimize edilmesi sağlanabilir.

1.2.Sosyo-kültürel Özellikler

1.2.1.Aile Yapısı

Kuşaklar arası çatışmanın temel nedenlerinden biri gencin kimliğini kazanma,

bağımsızlığını elde etme ve kendini kanıtlama süreci ile ilgilidir. Gençlerin biyolojik

ve psikolojik olarak gelişmesi ailede başlar. Sosyalleşmenin ilk aşaması olan ailede

bu süreç iyi değerlendirilemezse kuşaklara arası çatışmanın da temelleri atılmış olur.

Bundan dolayı aile, üzerinde durulması gereken temel kurumlardan biridir.

Aile, anne, baba ve çocuklardan oluşan, fertleriyle birlikte sosyo-kültürel

görevlerini ve biyolojik işlevlerini yerine getiren, bu şekilde neslin devamını

sağlayan sosyal bir kurumdur.122

Aile, anne ve baba ile çocukların kan akrabalarından oluşan ekonomik ve

toplumsal bir birlik olarak ele alınabilir. Buna göre aile, neslin devamını sağlama,

üyelerinin her türlü maddi ve manevi ihtiyaçlarını karşılama ve eğitim yoluyla

üyelerini yetiştirme gibi biyolojik, ekonomik, psikolojik ve toplumsal işlevleri yerine

120 Beylü Dikeçligil,Ahmet Çiğdem, a.g.e., s.129. 121 Özkan Ünver, EDİTÖR: Nihat Nirun, Gazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi İstatistik Bölümü,

12–24 Yaş Arası Gençlerin Sosyo-ekonomik Sorunları, Gazi Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulu, Ankara 1986, s.215.

122 Nur Serter, Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1994, s. 105.

36

getirir. Çocuğun sosyalleşmesi ailede başlar ve toplumsal rollerini bu kurum içinde

öğrenir. Aile, çocuğun eğitimini sağlayarak onu geleceğe hazırlar ve ona yaşadığı

toplumun kültürünü aktarır.123

Diğer bir deyişle aile, yapı ve işlevleri zamanla değişen, insan neslinin

devamını sağlayan, sosyalleşme sürecinin ilk ortaya çıktığı, üyelerinin duygusal

olarak doyuma ulaştıkları, toplumun maddi ve manevi kültürel unsurlarının kuşaktan

kuşağa aktarıldığı, biyolojik, psikolojik, ekonomik ve hukuksal işlevleri bulunan

toplumsal kurumlardan biridir.124

Aynı zamanda aile, içinde yaşadığı toplumun kültürünü yansıtan sosyal bir

kurum olarak da değerlendirilebilir.125 Topluma ait değer yargıları, dünya görüşleri,

örf ve adetler, aile aracılığıyla bireylere aktarılır. Toplumda hâkim olan “doğru” ve

“yanlış”, “iyi” ve “kötü” değer yargıları aile süzgecinden geçerek bireyin bilincine

yerleşir. Bu özelliğiyle aile, çocuğun topluma uyum sağlamasında ilk ve en önemli

fonksiyonu yerine getiren sosyal bir kurumdur.126

Aile fertlerinin rolleri, içinde bulunulan kültür tarafından belirlenerek

şekillenmektedir. Fakat aile içerisindeki iletişim aile tiplerine göre farklılaşmaktadır.

Aile tiplerine bakarsak bunlar; geleneksel aile, çekirdek aile ve geleneksel aileden

çekirdek aileye geçiş sürecindeki aile tipi olan geçiş ailesidir. Örneğin; geleneksel

ailede, üç kuşak bir arada aynı hane içerisinde yaşamaktadır. Bu ailede karar verici

kişi büyük babadır. İş bölümünde belli başlı şeyler oturmuş ve kişilere özgü hal

almıştır. Gelenek, görenek ve değerlere bağlı hareket edilmektedir.127 Çekirdek aile

ise aile anne, baba ve çocuklardan oluşmakta, fertler arasında karar almada, karar

vermede eşitlikçi, iletişimde empati kurmanın esas olduğu bir sistemi benimsemiştir.

Geçiş ailesinde ise, aile geleneksel aileye göre daha küçük bir hal almış, baba

otoritesi biraz daha azalmış, baba ve oğul arası çatışmalar ortaya çıkmıştır.128

123 Birsen Gökçe, a.g.e., s. 155–156. 124 Önal Sayın, Aile Sosyolojisi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir, 1990, s. 2. 125 Nihat Nirun, Sistematik Sosyoloji Yönünden Aile ve Kültür, Sayı 73, Atatürk Kültür Merkezi

Yayını, Ankara,1994, s: 17. 126 Amiran Kurtkan Bilgiseven, İktisat Sosyolojisi Açısından Eğitim Yolu İle Kalkınmanın

Esasları, Divan Yayınları, İstanbul, 1982, s. 24. 127 Hüseyin Bal, İletişim Sosyolojisi, SDÜ Basımevi, Isparta, 2004,s.61. 128 Hüseyin Bal, a.g.e.,s.62.

37

Anne ve baba gence karşı çeşitli tutumlar geliştirebilir. Kimi sıcak, kimi

sevecen; kimisi ilgisiz; kimisi ise aşırı baskıcı davranır. Bu tutumlarda değişik kişilik

yapıları ortaya çıkar.129 Önceleri anne ve babaların çocuklarını tek yönlü olarak

etkilediği varsayımından yola çıkılarak birçok araştırma yapılmıştır. Bu

araştırmalarda da ebeveynlerin çocuklarını tıpkı bir çömlek gibi şekillendirdikleri

sonucuna varılmıştır. Fakat daha sonraları çocuğun yetenek ve becerileri gibi bir

takım özelliklerinin ebeveynlerle çocuk arasındaki etkileşimi etkilediği ortaya çıkmış

ve artık bu etkinin çift yönlü olduğu düşünülmüştür. Dolayısıyla karşılıklı etkileşim

modeline geçilmiştir. Anne baba ve çocuk ilişkisinin sadece bu üçlüde var

olmadığının bilincine varılarak, çocuğun sosyal bir ortama da var oluşu düşünülerek

ebeveyn ilişkilerinin yanı sıra okul ilişkileri, arkadaş ilişkileri gibi pek çok etken göz

önünde bulundurulmuştur.130 Aynı zamanda anne baba da yaşadıkları toplumsal

çevreden etkilenmektedir. Dolayısıyla da bu üçlü birbirlerini karşılıklı olarak

etkilemekte ve birbirlerinden karşılıklı olarak etkilenmektedirler.131

1.2.2.Eğitim Sistemi

Toplumun kültürünü yeni kuşaklara aktarmak ve bireyleri topluma

hazırlamak eğitim kurumunun temel işlevidir. Bu işlev, resmi veya gayrı resmi

yollarla gerçekleştirilebilir. Genel olarak bu işlev basit toplumlarda aile içinde;

karmaşık toplumlarda ise, okul vb. çeşitli kurumlarda yerine getirilir. Eğitim, özü

itibariyle fertlerin ortaklaşa gerçekleştirdikleri bir toplumsal etkinliktir132

Sosyolojik açıdan eğitim, bireylerin içinde doğup büyüdüğü ve yaşadığı

toplumun değerlerini, bilgi birikimlerini, çeşitli becerileri öğrenmeleri ve

öğrendiklerini kendilerinden sonra gelen yeni kuşaklara aktarma sürecidir.

Bundan dolayı eğitim, bireyin toplumsallaşmasını ve kişisel gelişimini, ilgi ve

ihtiyaçlar doğrultusunda en üst düzeye çıkarmak için düzenlenmiş sosyal süreci

ifade eder133

Durkheim, eğitimi sosyalleşme ile eş anlamlı olarak kullanmıştır. Ona göre

eğitim, yetişkin nesiller tarafından sosyal hayata henüz hazır olmayan nesiller 129 Beylü Dikeçligil, Ahmet Çiğdem, a.g.e., s.157. 130 Nuran Hortaçsu, Çocukta İlişkiler, İmge Kitabevi,1.Baskı, Ankara 2003,s.12. 131 B.Dikeçligil, A.Çiğdem, a.g.e.,s.115. 132 Joseph Fichter, Sosyoloji Nedir? Çev. Nilgün Çelebi, Attila Kitabevi, Ankara, 1996, s.58. 133 Mustafa Ergun, Eğitim Sosyolojisine Giriş, Ocak Yayınları, Ankara, 1994, s.2.

38

üzerine uygulanan bir işlemdir. Amacı da, çocukta hem genel olarak toplumun,

hem de spesifik olarak bağlı bulunduğu özel meslek grubunun kendisinden

beklediği belirli oranda fiziksel, entelektüel ve moral durumları yaratmak ve

geliştirmektir.134 Eğitim, toplumun düzenini ve birliğini sağlama konusunda

eğitsel işlevler üstlenmiş sosyal bir kurumdur135 Aynı zamanda eğitim, okulda

yapılan faaliyetler ve bu faaliyetlerle çocuğun içinde yaşadığı topluma uyumlu

hale getirilme sürecidir. Bu anlayışa göre eğitimin kültür aktarma ve bireyi

sosyalleştirme fonksiyonu vardır.136

Bütün toplumlarda geçerli ve her zaman uygulanabilecek evrensel ve ideal bir

eğitim sistemi yoktur. Bilakis, her çağın ve toplumun kendine has bir eğitim tipi

vardır. Eğitimin karakteri, dine, siyasal organizasyona ve toplumların bilimsel ve

teknolojik gelişme düzeylerine göre değişir. Bu unsurlardan her birinin etkisi çağa ve

topluma göre daha az ya da daha çok olabilir.137 Nitekim hızla gelişen ve değişen

teknolojik yeniliklerle birlikte eğitimin niteliği de giderek artmıştır. Geleneksel

toplumdan modern toplum aşamasına geçiş sürecinde aile yapılarında meydana gelen

değişmeye paralel olarak, anne ve babalar artık gençler için eğitimin tek kaynağı

olma özelliklerini kaybetmiş, yerini örgün eğitim veren kurumlara bırakmıştır.138

Günümüzde gençlerin örgün eğitimden yararlanma süreleri, yaşlılardan daha

fazladır. Ayrıca eğitim sadece örgün eğitimle de sınırlanamaz. Bu gün artık sürekli

eğitimden söz edilmektedir. Genç kuşaklar, gelişme aşamasında olduğu için ortaya

çıkan yeni gelişmeleri takip etmesi ve öğrenmesi daha hızlıdır. Yaşlı kuşakların yeni

gelişmeleri izlemesi ve öğrenmesi ise daha zor ve yavaştır.139 Bundan dolayı eğitim

sürecinde ve toplumda meydana gelen yeni gelişmeler konusunda iki kuşak

arasındaki anlaşmazlıklar ve farklılaşmalar da artmaktadır. Bu farklılaşma, ya düşük

düzeydeki sosyo-ekonomik çevreden gelen genç kuşakların yüksek öğrenim görerek

eğitim seviyelerinin yaşlı kuşakların eğitim seviyesini aşması ya da iki kuşağın

izledikleri eğitim-öğretim programlarının birbirinden farklı olmasından veya yeni 134 Amiran Kurktan Bilgiseven, a.g.e., s16. 135 Kemal İnal, “Durkheim’ın Eğitim Anlayışı”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi

Dergisi, Cilt:24, Sayı:2., Ankara, 1992, s.511. 136 Mahmut Tezcan, Eğitim Sosyolojisi, Feryal Matbaası, Ankara, 1996, s.5. 137 Amiran Kurktan Bilgiseven, İktisat Sosyolojisi Açısından Eğitim Yolu İle Kalkınmanın

Esasları, Divan Yayınları, İstanbul, 1982, s15. 138 Beylü Dikeçligil, Ahmet Çiğdem, a.g.e., s. 95. 139 İbrahim Ethem Özgüven, Ailede İletişim ve Yaşam, PDREM Yayınları, Ankara 2001,s.271.

39

eğitim sisteminin giderek değişen bilgileri yansıtmasından kaynaklanmaktadır. Bu da

farklı beklenti, değer ve davranışların kazanılmasına neden olmaktadır. Eğitim

sistemi bilgi ve bilimdeki gelişmeleri takip etmekte ve bu nedenle bugünün ortaokul

mezunu, eski mezunlardan farklılaşmaktadır. Böylece genç kuşak, ikili bir eğitim

sistemi arasında kalmaktadır. Yani gencin aldığı örgün eğitim ile yaşlı kuşakların

verdiği eğitim arasındaki çelişkiler iki kuşağın anlaşmazlıklarını arttırmaktadır.140

Toplumda ekonomik, toplumsal ve kültürel kalkınmanın gerçekleştirilmesi,

eşitlik, barış ve özgürlüğün sağlanması kuşkusuz kuşaklar arası çatışmayı da dolaylı

yollardan etkilemektedir. Bu nedenle toplumsal kalkınma, bir yandan toplumun her

kesiminde sorunların çözümüne yardımcı olabileceği gibi, diğer yandan kuşaklar

arası çatışmaya da neden olabilmektedir.141

Bugünün en önemli sorunlarından biri, mevcut eğitim sistemiyle gençliğe

toplumsal ve kültürel değerlerimizin aktarılamamış olmasıdır. Gençliğe aktarılan

değerler genelde gerçeğe uymayan ve çoğunlukla birbirleriyle çelişen değerlerdir.

Gencin sosyalleşmesinde etkili ve en önemli unsurlardan biri olan ekonomik öğeyi

bile gerçekleştirememiş, zor şartlarda tamamladığı üniversite eğitimiyle bile, gelecek

ve iş güvencesi verememiş bir eğitim sistemi söz konusudur. Ayrıca eğitim sürecinde

gençlere kendi öz değerlerimizi ve toplumun ihtiyaçlarını öğretme konusunda

yetersiz kalınmıştır. Böyle olunca gençlerin toplumla bütünleşmesi bir yana, topluma

yabancılaşma ile karşı karşıya kalmışlardır. Bunun doğal bir sonucu olarak ortaya

hem sisteme karşı hem de büyüklerine karşı öfke dolu bir nesil ortaya çıkmıştır.142

1.2.3.Meslek

Meslek tanımı konusunda sosyologlar arasında bir uzlaşma sağlanamamıştır.

Meslek tanımında, yaşama tarzı, grup dayanışması, toplumsallaşma süreçleri,

profesyonel mesleklere özgü yüksek derecede genel ve sistematik bilgi, bireysel

çıkarlardan çok toplumsal çıkarlara yönelme, çalışma hayatında kendi kendine

davranışları kontrol etme eğilimleri ve başarıları sembolize eden ödül sistemi gibi

140 Mahmut Tezcan, Gençlik Sosyolojisi ve Antropolojisi Araştırmaları, Ankara Üniversitesi

Eğitim Fakültesi Yayınları, Ankara, 1997,s.19. 141 Mahmut Tezcan, a.g.e.,s.20. 142 Emre Kongar, Kültür Üzerine, Remzi Kitabevi, 7.Baskı, İstanbul,2003, s.81.

40

temel özellikler üzerinde durulmaktadır.143 Meslek terimi, bir bireyin sürekli gelir ve

geçim kaynağını oluşturan işlevlerin uzmanlaşması anlamında da kullanılmıştır.144

Günümüzde meslek, bireylerin geçimini sağlayan, toplumsal statülerini

belirleyen ve kendine özgü hukuki ve ahlaki kuralları olan sürekli bir faaliyet tarzı

olarak tanımlanmaktadır. Sosyolojide mesleğin önemi toplumsal tabakalaşma sistemi

içinde bireyin sosyal statüsünü belirleyen sosyal sınıf faktörlerinden biri olmasından

kaynaklanmaktadır.145 Mesleğin insana kazandırdığı özellikler, bireyin herhangi bir

mesleki grubun geçici üyesi değil, söz konusu ayırt edici özellikleri kazanabileceği

makul bir süre boyunca devamlı üyesi olmasına bağlıdır. Çağımızın toplumlarında

çoğu meslekler belirli bir eğitim seviyesinden sonra kazanılmaktadır. Meslek temel

özelliği, toplumsal organizasyondaki işlevine göre bireyin hayatını sürdürmesi ve

sosyal statüsünü belirlemesidir.146

Eğitim süresi ve buna bağlı olarak meslek sahibi olma süreci giderek

uzamaktadır. Eğitim süresi uzadıkça gençler daha çok bir arada bulunurlar ve

dolayısıyla kendilerine özgü bir kültür yaratırlar. Eğitim süresinin ve meslek edinme

sürecinin uzaması, bir an önce meslek sahibi olup özgürlüklerine kavuşmak isteyen

gençler için önemli bir problem oluşturur. Gençlerin meslek seçiminde, çoğu kez aile

büyükleriyle anlaşmazlık içine düşmelerine neden olduğu bilinmektedir.

Günümüzde gençlerin bir üniversite bitirip işe girmesi en az 25 yaşını

bulmaktadır. Bu süre içinde, bağımsızlığını kazanamayan ve maddi olarak ailesine

bağlı olan gençler ile anne ve baba arasında çatışmalar ortaya çıkmaktadır. Meslek

seçimi konusunda aileler çocuğunu, kendisine uygun olup olmadığına bakmadan,

sanki kendileri çalışacaklarmış gibi istedikleri meslekleri seçmeye yönlendirmeye

çalışırlar. Aileler başarı düzeyine bakarak, ilgi ve istek duymadığı halde çocuklarını

kendilerinin istediği veya geçmişte kendilerinin olmayı isteyip de başaramadıkları

meslekleri seçmeye zorlarlar. Çoğumuz küçükken “oğlum doktor olacak” ya da

143 Bernard Barber, “Meslekler Sosyolojisinde Bazı Sorunlar”, Meslekler ve Sosyoloji, Der. ve Çev.

Zafer Cirhinlioğlu, Gündoğan Yayınları, Ankara 1996, s.43–45. 144 Max Weber, Toplumsal ve Ekonomik Örgütlenme Kuramı, Çev. Özer Ozankaya, İmge

Kitabevi, Ankara 1995, s.215. 145 Beğlü Eke, “Bir Sosyal Sınıf Belirleyicisi Olarak Meslek Faktörü”, İstanbul Üniversitesi İktisat

Fakültesi Mecmuası, Cilt: 43. Sayı: 1-4, Prof. Dr. Sabri F. Ülgener’e Armağan, İstanbul 1987, s.379.

146 Beğlü Eke, a.g.m., s.388.

41

“kızımız öğretmen olacak” şeklindeki konuşmalara şahit olmuşuzdur. Gençlerin

meslek seçiminde önemli olan bir başka etken de, çok popüler ve yüksek gelir

getiren mesleklere olan eğilimdir. Böyle bir seçim sonunda gençler, öğrenimini

tamamlayıp mesleki yaşama başladığında yaptığı işten zevk alamama, yeteneklerini

kullanamama gibi olumsuzluklarla karşılaşabilmekte ve sonuçta mesleğinde başarısız

bir kişi olmaktadır.147

1.2.4.Toplumsal Değerler

Bütün toplumlar, kurumsallaşmış benzer davranış biçimlerine sahiptir. Her

toplumda karşılaşılan sorunları gidermek ve bireyler arası ilişkileri düzenlemek üzere

geliştirilmiş toplumsal değerlere ihtiyaç vardır. Bu değerler, genellikle toplumsal

kuralları içerirler ve bireyler arası ilişkiler bu kurallar çerçevesinde gerçekleşir. Bu

kurallara uyanlar toplum tarafından ödüllendirilirken, kurallar çerçevesinin dışına

çıkanlar bazı yaptırımlara maruz kalırlar.148

Her toplumda bir takım şeyler “iyi ve kötü”, “güzel ve çirkin”, “yararlı ve

zararlı” olarak değerlendirilir ve bunlar kutsal kabul edilir. Toplumsal değerler

beğeni ile ilgilidir. Bireyler bu değerlerin içine doğarlar, zamanla bunları

benimserler. Toplumsal normların temelinde de bu değerler yer alır. Çünkü bazı

kuralların “iyi” ya da “kötü” sayılması doğrudan değerlerle ilgilidir. Toplumda

bireylerin davranışlarını düzenleyen bu toplumsal kurallardır.149

Her toplumda “doğru ve yanlış”, “iyi ve kötü” gibi birlikte yaşamanın gereği

olarak diğerleriyle paylaşılmak durumunda olan kurallar vardır. Hangi davranışın iyi

hangisinin kötü olduğu konusunda kişiden kişiye, toplumdan topluma ve hatta

zamandan zamana değişir. Fakat bu konuda toplumda değişmeyen bir takım ahlak

ilkelerinin olduğu konusunda da ortak bir görüş de vardır. Bu açıdan söz konusu

kurallar, toplumun üyelerinin nerede ve nasıl davranacaklarını belirlerken, toplumsal

düzeni de sağlayan ortak değerlerdir. Gerek bireyin ve gerekse toplumdaki diğer

insanların toplumsal onay almaları önemlidir. Bireylerin mutluluğu, bu kurallara

uygun davranış sergilemeleriyle doğru orantılıdır.150 Bu da, bireylerin belirli

147 http://okulweb.meb.gov.tr 148 Önal Sayın, Sosyolojiye Giriş, Üniversite Kitapları, İzmir 1994, s.149-150. 149 Ekrem Altay, a.g.e., s.34. 150 Cavit Binbaşıoğlu, Eğitim Psikolojisi, Kadıoğlu Matbaası, 7. Basım, Ankara, 1990, s. 187.

42

davranışları “doğru” ya da “yanlış” olarak değerlendirmelerine rehberlik eden ve

kendi eylemlerini yönetmelerini sağlayan ilkeleri kazanmaları süreci olarak ifade

edilen ahlaki gelişime uyum sağlamaları ile mümkündür.151

Toplumsal değerler, insanların biyolojik refleks niteliğindeki hareketlerinde

değil, seçilmiş, düşünülerek yapılan tavır ve hareketlerinde bulunur. Bu nedenle

toplumdan topluma, hatta aynı toplum içindeki alt kültürlere göre farklılık gösterir.

Toplumsal değerler, insanların duygu ve düşüncelerinde bulunduğu ve onlara yön

verdiği için, bireylerin tavır ve hareketlerini belirler.152

Toplumsal değerler, insanların dış dünyayı algılama biçimlerinde oldukça

etkili bir faktördür. Çünkü değerler tutumların, ideolojilerin ve ahlaki yargıların

belirleyicisidir. Bu nedenle toplumların sahip olduğu değerler o toplumun

kültürlerini ifade eder.153

Toplumsal değerlerin kazanılması çocukluk döneminde anne ve baba ile

sosyal çevrenin etkisiyle başlar ve çocuklar genellikle yaşadığı sosyo-kültürel

çevrenin değerlerini miras olarak devralırlar. Yapılan bir araştırmada “aynı sosyo-

ekonomik düzeyde yetişen bireylerin değerleri arasında büyük benzerlik

görülmüştür.”154 Aynı zamanlarda yaşamış ve aynı kültürel ortamda yetişen ve

yaşayan insanlar, küçük farklılıklarla birbirlerine benzer tutum ve davranışlar

gösterirler. Aynı kültürel ortamda yaşamanın verdiği bir uyum, anlaşılma söz

konusudur.155

Değerlerin toplumsal yaşantıda birçok işlevi vardır. Örneğin toplumsal

tabakalaşmayı belirlemede, düşünce ve davranış biçimlerinin belirlenmesinde,

toplumsal rollerde ve dayanışmayı sağlamada etkilidir. Değerler toplumda

bütünleşmeyi sağladığı gibi zaman zaman bazı sorunların da yaşanmasına sebep olur.

Bu sorunlar toplumsal değerler ile bireylerin değerlerinin birbirinden farklılaştığı

151 Bekir Onur, Gelişim Psikolojisi, İmge Kitabevi, 3. Basım, Ankara, 1995, s. 136. 152 Sulhi Dönmezer, Toplumbilim, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul 1999, s.234. 153 Nazmi Avcı, Toplumsal Değerler ve Gençlik (Bir Değerler Sosyolojisi Denemesi), Siyasal

Kitabevi, Ankara, 2007, s.3. 154 Mehmet Silah, Sosyal Psikoloji, Gazi Kitabevi, Ankara, 2000, s. 332 (Yıldız Kuzgun,

Sosyoekonomik düzey ve psikolojik ihtiyaçlar, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C.20, Ankara, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, 1987,s.55)

155 Nihat Nirun, Sistemetik Sosyoloji Yönünden Aile ve Kültür, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Sayı:73, Ankara, 1994, s.129.

43

zaman, değerler çatışması şeklinde ortaya çıkar.156 Nitekim toplumsal değişmenin

hızla gerçekleştiği toplumumuzda değerlerle sağlanan bütünleşme ve benzeşme

giderek bozulmaktadır. Davranış kalıpları değişirken inançlardaki ve değerlerdeki

değişmeler daha ağır ilerlemektedir. Bu da kültürel gecikmeyi doğurmakta ve

çatışmalara neden olmaktadır.157

Toplumsal değerler, toplumun üyeleri tarafından paylaşılan, ihtiyaçlarını

karşılayan ve o toplum için yararlı olan, arzu edilen, beğenilen şeyleri gösteren

ölçülerdir. Toplumsal değerler, davranışlara yön verir ve toplumsal düzene yardım

eder. Bu değerler normlar aracılığıyla etkisini korur. Fakat belli bir değer zaman

geçtikçe zamanla farklılıklaşır. Bu farklılaşma kuşaklar tarafından değerlerin farklı

yorumlanmasına, bu durumda kuşaklar arası çatışmaya sebep olur.158

Kuşaklar arası çatışmanın belli başlı görünümleri arasında toplumsal değer

çatışmalarının önemli bir yeri vardır. Bütünleyici ve olumlu etkisine rağmen

toplumsal sorunlar bazı durumlarda toplumsal değerlerden ortaya çıkar. Kuşaklar

çatışması, değer değişmeleri sonucu toplumsal sorunlara yol açabilir.

Fichter, bu sorunların temel olarak iki durumda ortaya çıktığını ileri sürer.

Bunlardan birincisi, kültürün kabul ettiği değerler ile insanların gerçek davranışı

arasında bir boşluk ya da çatışma olduğu zaman; ikicisi ise, toplumdaki alt grupların,

alt kültürlerin farklı, birbiriyle çelişen değerleri olduğu zaman. Birinci durumda

insanlar, yüksek değerler, güçlü inançlar ve ifade edilmiş ideallere sahiptirler.

Bunların davranışlarla ihlâli durumunda yaptırımlar geliştirmişlerdir. Gençler,

yaşlıların sahip oldukları bu ideal değerlere davranışlarıyla uymadıkları ölçüde

toplumsal sorunlar ortaya çıkmaktadır. Aslında bu ideal değerlere yetişkinler de

davranışlarıyla çeşitli nedenlerle uymayabilirler. Fakat bu uyumsuzluk, gençlerde

daha fazladır. Çünkü gençler çoğu zaman yaşlıların sahip oldukları değerleri

beğenmezler. Toplumsal değişmeler de belli değerleri zayıflatır. Bununla birlikte

toplumsal değerler mutlak değildirler ve ulaşılması zor şeylerdir. Hiçbir toplumda

bireyler üyelerinin bütün davranışlarında belli bir değeri tamamen ve her zaman

gerçekleştiremez. İkinci husus, çoğulcu (Plüralist) toplumlarda alt kültürlerin farklı

156 Nazmi Avcı, a.g.e., s.21. 157 Mehmet Silah, a.g.e., s. 333. 158 Mine Tan, a.g.e.,s.124.

44

değerlere sahip oluşudur ki, bu da değer çatışmalarına yol açar. Bugün bir gençlik alt

kültüründen söz edilmektedir. Yetişkin kültüründen farklı değerlere, normlara ve

rollere sahip bu alt kültür, kuşaklar arası çatışmaya neden olmaktadır.159

Toffler da, kuşaklar arası çatışmayı ele alırken, yaşanan değişimin sonuçları

üzerinde durmuş ve toplumdaki bölünmelerin toplumsal değerlerin çeşitlenmesine

yol açtığını belirtmiştir. Geçmişteki toplumların çoğu, ortak olarak paylaşılan

merkezi birtakım değerlere sahiptirler. Bugün ise düşünce birliği bozulmakta, ortak

ölçüler kaybolmaktadır. İşte bu oluşumda gençlerin de rolünü belirtmek gerekir.

Gençler, toplumsal değerleri genellikle olumsuz olarak değerlendirir. Günümüzdeki

değerlerin değişimi, tarihte hiçbir dönemde bu kadar hızlı olmamıştır. Gelecek ise

daha hızlı değer değişimlerine sahne olabilir.160

Bottomore da, kuşaklar arası çatışmayı değerlerdeki değişime bağlar.161 Ona

göre, gelenekler her zaman eleştirilmekte, yadsınmakta ve yenileşmektedir. Modern

çağda meydana gelen bu değişimler, yeni kuşaklara değişik yaşam biçimleri arasında

bir dereceye kadar istediğini seçme ya da kültürdeki değişik öğeleri yeni kalıplar

içinde yeniden birleştirme olanağı vermektedir. Sanayi toplumlarının bugünkü ana

özelliklerinden biri de, günümüzde ayrı bir gençlik kültürünün ve hareketinin

oluşması, bunun eski kuşakların kültürel değerlerine karşı çıkmasıdır.162 Toplumsal

bütünleşmenin sağlanabilmesi için, her iki kuşağın benimsediği ortak bir dil ve

değerlerin olması, ortak paydada buluşması gerekmektedir.163

İnsanlar yaşadıkça sahip oldukları değerler artmaktadır. Her yeni değer bir

önceki değere ters gelebilmektedir. İşte bu durumda değerler arasında çatışma ortaya

çıkmaktadır. Birey en uygun değeri seçmek durumunda kalmaktadır. Çatışmanın

temelinde korunmak istenen değere sahip çıkmak ve onu daha işlevsel kılmak

vardır.164 Yeni değerlere genellikle genç kuşaklar daha kolay uyum sağlarken, yaşlı

kuşaklar sahip oldukları değerleri değiştirmek istemeyip tutucu bir tavır içine

girebilmektedir. İşte bu noktada, genç kuşaklarla yaşlı kuşaklar arasında çatışma

159 Mahmut Tezcan, a.g.e., s.21. 160 Alvin Toffler, Gelecek Korkusu Şok, Çev: Selami Sargut, Altın Kitap Yayınları, İstanbul, 1975,

s.255. 161 Bottomore, T.B.: Toplumbilim, Çev: Unsal Oskay, Ankara, 1977, s.333. 162 Mahmut Tezcan, a.g.e., s.22. 163 İbrahim Ethem Özgüven, Ailede İletişim ve Yaşam, PDREM Yayınları, Ankara 2001,s.269 164 Nazmi Avcı, a.g.e., s.21.

45

meydana gelmektedir. Günümüzde, özellikle bilim ve teknoloji alanında meydana

gelen gelişme ve değişmeler “eski değer yargılarının ve yaşam anlayışının

değişmesini zorunlu”165 kılmakta ve kuşaklar arasında “yaşanılan ortak çevreye aynı

oranda uyum sağlama” 166 konusunda sorunlar yaratmaktadır.

Türk ailesinin genel nitelikleri arasında anne, baba ve büyüklere saygı

duymak, küçüklere de sevgi göstermek vardır. Kültürel değişmelere rağmen ailede

bu değerler yaşamaktadır. Toplum olarak değerlerimize bağlı bir milletiz. Bununla

birlikte, kültürel değişme sürecinde değerler alanında meydana gelen değişmeler,

çelişkilerin ortaya çıkmasına ve buna bağlı olarak kuşaklar arası çatışmanın

yaşanmasına neden olacaktır.167 Nitekim evde anne baba tarafından çocuğa verilen

değerler ile günlük ve sosyal yaşamda gencin karşı karşıya kaldığı değerler

çelişmektedir. Geleneksel değerlerin hâkim olduğu evde gençlere dürüstlük, hak

severlik, iyilik gibi kavramlar aşılanırken; modern toplumda bencillik, rekabet, kıyas,

çıkar ve yarış kavramları öğretilmektedir. Evde az para ama mutlu ve sağlıklı bir

yaşamı öğrenen gençler; dışarıda lüks arabaları, markalı giysileri olanların toplumda

daha saygın bir konuma sahip olduğunu görerek çelişki içinde kalmaktadır.168

Her ne kadar dünya malına önem verilmeyen bir kültürden geliyor olsak da,

en önemli değer olarak parayı gören gençler para ile tüm sorunların çözülebileceğini

düşünmeye başlamaktadır. Çünkü özellikle kitle iletişim araçlarındaki sanal dünyada,

gençliğe mutluluğun para ile mümkün olduğu aşılanmaktadır.169

2.Çatışma Konuları

Bugün hızlı bir kültürel değişim süreci içinde yaşıyoruz. Bugünün yetişkin ve

yaşlı kuşaklarının yetişme tarzı ile onların kendi çocuklarını yetiştirme tarzı elbette

çok farklıdır. Nitekim genç kuşaklarla anne babalarının kuşakları arasında çarpıcı

farklılıklar vardır. Bundan dolayı genç kuşaklarla yaşlı anlaşamadıkları birçok konu

vardır.

Nirun, kuşaklar arası çatışma konularını şu şekilde sıralamıştır:

165 Atalay Yörükoğlu, Çocuk Ruh Sağlığı, Özgür Yayıncılık, 19. Basım, İstanbul, 1994, s. 390. 166 Atalay Yörükoğlu, a.g.e., s. 390. 167 Nihat Nirun, a.g.e., s.110. 168 Selçuk Üniversitesi, 2.Milli Gençlik Kongresi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Araştırma ve

Uygulama Merkezi Yayınları, Konya, 1986,s.31. 169 İbrahim Armağan, Gençlik Gözüyle Gençlik, Usadem Yayınları, İstanbul, 2004, s.19.

46

• Disiplin ve denetim konusunda,

• Gençlerin toplum değişmelerine, yeni değerler karşısında uyum sağlama

çabalarına karşılık, yaşlıların daha tutucu, daha baskılı ve otoriter, emredici

davranış göstermeleri,

• Arkadaş seçiminde daha bağımsız olmak isteyen gençler, sosyal etkinliklerin

etkisi altında hür davranış içine girmek istemeleri,

• Para ve harcamalar ile ilgili konularda yani ekonomik konularda gençlerin

aileleri ile ana babaları karşısında isyankâr davranış göstermeleri, yaşlıların

ise tasarrufa gençlerden daha çok önem vermeleri,

• Eğlence sanayinin oluşması ile doğan büyük şehirlerin eğlence merkezleri

gençleri çeken cazibe yerleri, gençleri ailelerinden koparmaktadır. Yaşlıların

bu yerlere daha dikkatli bakmaları,

• Aile büyüklerinin eleştirilerine ve doğru yolları gençlere göstermelerine karşı

gençlerin tahammül, sabır ve anlayışla hareket edemez durumları,

• Gençlerin fazlasıyla bağımsız, özgür olmak istemelerine karşın ailelerin

gençlerin bağımsızlıklarına karşı koymaları, gençlerin ise büyüklerin bu

tutumunu kabul etmemeleri,

• Ailesinden yeterince anlayış bulamadığı konusunda gençlerin şikâyetleri,

öncelikle gözlenen konulardır.170

Bayhan’a göre, ülkemizde gençlerle yaşlı kuşaklar arasında yaşanan başlıca

çatışma konuları şunlardır:

“Karşıt cinsle arkadaşlıkların onaylanmaması, siyasal görüş farklılıkları,

serbest zaman uğraşlarına karışmalar ve bu konudaki sorunlar, arkadaş ilişkileri,

arkadaşlara müdahaleler ve arkadaşların yetişkinlerce beğenilmemesi, para harçlık

yetersizlikleri ve harcama biçimleri, gece sokağa çıkmanın kısıtlanması ve izinsiz

çıkışları, sürekli ders çalışmaya zorlanma, okul sorunları (başarısızlık, devamsızlık

vs.), sürekli eleştiri, nasihat, baskılar.”171

170 Nihat Nirun, a.g.e.,s.110. 171 Vehbi Bayhan, Üniversite Gençliğinde Anomi Ve Yabancılaşma, T.C. Kültür Bakanlığı

Yayınları, Ankara, 1997, s.282.

47

Oskay’a göre, kız ve erkek çocukların anneleriyle anlaşamadıkları çatışama

konuları şu şekilde özetlenebilir: “Kızların erkeklerle arkadaşlık etmelerine izin

vermemeleri, meslek seçiminde annelerinin kendi düşüncelerini kabul ettirmeye

çalışmaları, giyecekleri elbiselerin seçimine karışmaları; erkeklerin anneleriyle

uyuşamadıkları konuları ise: “annelerin aynı cinsten arkadaşlarıyla geziye gitmeleri

ya da seyahat etmelerine karşı çıkmaları, ders çalışmaları için kendilerini devamlı

kontrol etmeleri, siyasi yönden kendilerinden farklı düşünmelerini hoş

karşılamamaları; bunların yanı sıra annenin hem kız evlatlarıyla hem de erkek

evlatlarıyla olan sosyal kontrol düzeyi annenin toplumsal statüsü, geliri, öğrenim

durumu gibi çeşitli etkenlere bağlı olarak farklılık gösterebilir.”172 Ona göre kız ve

erkek çocukların babalarıyla anlaşamadıkları hususlar ise; “Kızların sigara

içmelerine karşı çıkmaları, makyaj yapmalarını engellemeleri, seçecekleri biri ile

kendilerini evlendirmek istemeleri, gibi sosyal farklılıklar yaşanırken babalar erkek

çocuklarıyla; kızlarla arkadaşlık etmelerine izin vermemeleri, saçı sakalı

uzatmalarına izin vermemeleri, siyasi eylemlere katılmalarına engel olmaları gibi

konularda uyuşamamaktadır.”173

Ekşi’ye göre, kuşaklar arası çatışmanın temelinde anne ve babaların

çocuklarına tam olarak nasıl davranacaklarını bilememelerinden kaynaklanan tutarsız

yaklaşımları vardır. Bu durumda genç kuşaklar da bir kararsızlığa düşmekte, örnek

almaları gereken kişiler olan anne ve babalarının tutarsızlığı karşısında büyük

eksiklikler yaşamaktadır. Anne ve babalar artık genel olarak eğitim seviyesi

kendilerinden daha yüksek olan çocuklarının yaptıklarının mantıklı kararlarla

gerçekleştirdiklerini, aynı zamanda bu yaptıklarının kendilerine ters geldiğini

düşünmekte ve kararsızlık yaşamaktadır. Böylece gençlerin yaşlı kuşağa güvensizliği

artmaktadır. Tüm bu kararsız ve tutarsız yaklaşımlar her iki kuşağın çatışma

yaşamasına sebep olmaktadır.174

Fakat bu duruma yalnızca yaşlı kuşağın sebep olduğu düşüncesi oldukça

yanlıştır. Nitekim yüzyıllar öncesinin düşünürü Hesoid “günümüzün gençleri öyle

umursamaz ki ileride ülke yönetimini ele alacaklarını düşündükçe umutsuzluğa

172 Gülter Oskay, Değer Yargıları Yönünden Ana Baba Ergen Çatışması, AAK. Bilim Dergisi

5/3, Ankara, s.189. 173 Gülter Oskay, a.g.e., s.189. 174 Aysel Ekşi, Çocuk, Genç, Ana Babalar, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1990, s. 272.

48

kapılıyorum. Bizlere büyüklere karşı saygılı olmayı ağır başlı olmayı öğretmişlerdi.

Şimdiki gençler kurallara boş veriyorlar. Çok duyarsız ve beklemesini

bilmiyorlar,”175

3.Çatışmanın Önlenmesi İçin Alınması Gereken Tedbirler

Ülkemizde toplumsal değişimin hızı giderek artmaktadır. Bu değişim içinde

kuşaklar çatışması da yer almaktadır. Çatışma ise, doğal bir durumdur ve değişmenin

yaşandığı her toplumda görülebilir. İlkel toplumlarda çatışma, korkulan bir şeydir.

Sistemi bozacağı korkusuyla, toplumsal düzen ve normlar ile davranış kalıplarının

değişmesi istenmez. Çağdaş toplumlarda da çatışma yaşanmasından hoşlanılmaz.

Fakat bilimsel ve ekonomik ilerleme ya da dengeli bir aile yaşamı gibi şeyler arzu

ediliyorsa, toplumda belli bir oranda çatışmanın ortaya çıkması kaçınılmazdır. Çünkü

çatışma, değişmeye yol açan bir süreçtir. Dolayısıyla değişme karmaşık modern

toplumlarda bir dereceye kadar benimsenen bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır.176

Ancak, doğurduğu olumsuz sonuçlar nedeniyle genel olarak çatışma, özel

olarak da kuşaklar arası çatışma, arzu edilen bir durum değildir ve önlenmesi gereken

bir husustur. Nitekim kuşaklar arası çatışmanın önlenmesi gerektiği görüşünün

temelinde, çatışmanın toplumda sorunlara, dengesizliklere ve yabancılaşmaya yol

açması vardır. Bu açıdan bakıldığında çatışmanın önlenmesi gerektiği görüşü haklılık

kazanmaktadır. Özellikle çatışmanın şiddeti fazla ve oldukça yüksek bir orana

ulaşmışsa, toplum için ciddi bir tehlike haline gelmişse böyle bir durumda çatışmanın

toplumsal yararından çok toplumsal zararı var demektir ve önlenmesi gerekir.177

Her ne kadar kuşaklar arası çatışmanın doğal bir süreç ve kaçınılmaz bir olay

olduğu varsayımından hareketle önlenemeyeceğini savunan düşünürler varsa da

geçmişten günümüze, kuşaklar arası çatışmanın önlenmesine dair birçok görüş ileri

sürülmüştür.

3.1.Yaşlıların Üstünlüğü Görüşü

Bu görüşü benimseyenler, oldukça eski bir tarihi geçmişe sahiptir. Eski

Yunan düşünürlerinden Platon, yazdığı eserlerinde, yaşlı kuşakları üstün tutmuş,

175 Atalay Yörükoğlu, a.g.e., s.389. 176 Mahmut Tezcan, a.g.e., s.31. 177 Mahmut Tezcan, a.g.e., s.31.

49

genç kuşakların onlara saygı göstermesi ve uyması gerektiğini savunmuştur.178

Aristo da, yaşlı ve olgun olan insanların daha üstün olduğunu ileri sürüp, yaşlılara

ayrıcalık tanımış, bu nedenle yönetimin yaşlılara düştüğünü savunmuştur.179

Aristo, kuşaklar arası çatışma yaşanmaması için, anne ve baba ile çocuklar

arasında çok büyük bir yaş aralığı olmaması gerektiğini ileri sürmüştür. Ona göre,

çocukların yaşlı anne ve babaları için yapabilecekleri çok az şey vardır. Anne ve

babanın da onlara pek az yardımı dokunur. Yaşları çok yakın da olmamalıdır. Çünkü

bu durum, ilişkilerin bozulmasına yol açar. Çocuklarıyla yaş aralığı az olan babalar,

onlardan gereği gibi saygı görmezler. Yaş yakınlığı ev işlerinin yönetilmesinde de

çatışmalara yol açar.180 Görüldüğü gibi Aristo, kuşaklar arası çatışmanın bir yolu

olarak “yaş” değişkeni üzerinde durmuş ve çocuğu ile babası arasındaki yaş farkının

çok fazla ve çok yakın olmaması gerektiğini belirtmiştir.181

Kuşkusuz bugün bu görüşleri olduğu gibi benimsemek zordur. Bu noktada

yalnızca yaşlıların rollerinin vurgulanması yanlıştır. Bugünün toplumunda her iki

kuşağa da büyük görev ve sorumluluklar düşmektedir.

Yapılan bazı araştırmalarda, hızlı değişim içindeki toplumlarda yeni gelen

kuşağın eski kuşağa uyum sağlama çabalarının sonuçsuz kaldığı tespit edilmiştir. Bu

durum, eski kuşakların, yeni kuşakları anlamak için yeni önlemler almaya

zorlamaktadır. Gençleri eskiye döndürme ve eskiye uyum sağlatma çabaları

çatışmaları arttırmaktadır. Neticede gençlerin, yaşlılardan öğrenecekleri çok şey

vardır. Yaşlılar, gençlerin vazgeçemeyecekleri destek, güvenlik, bilgi ve deneyim

kaynağıdır. O halde, sadece yaşlıların gençlere uymaları gerektiği de çözüm yolu

değildir. Her iki kuşağın birbirlerine gereksinimleri vardır.182

3.2.Gençlere Sorumluluk Vermek

Günümüzde gençlere sorumluluk yüklemek oldukça önemlidir. Çünkü

gençler, toplumsal hayata katılmak, görev ve sorumluluk üstlenmek, yetişkinlerin

sahip oldukları haklardan yararlanmak istemektedir. Bu gün gençlerin, yönetimin

178 Alaaddin Şenel, a.g.e., s.404. 179 Alaaddin Şenel, a.g.e., s.443. 180 Aristoteles, Politika, Çev: Mete Tuncay, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1975, s.226. 181 Alladdin Şenel, Eski Yunanda Eşitlik ve Eşitsizlik Üstüne, Sosyal Bilimler Fakültesi Yayınları,

Ankara, 1970, s.443. 182 Mahmut Tezcan, a.g.e., s.35.

50

hemen her kademesinde yönetime katılmak isteyişleri bunun örneklerinden biridir.

Bundan dolayı bazı toplumlar onların genel siyasal yönetime katılmaları için seçmen

yaşını 18’e indirmişlerdir. Bunun gibi okul, üniversite yönetimine katılmaları da

yasal yollarla çeşitli biçimlerde çeşitli ülkelerde sağlanmaktadır. ABD de otomobil,

gençlerin yetişkinler dünyasına kabullenilmesinin çağdaş simgesi olarak kabul

edilmektedir. 16 yaşındaki bir gencin ehliyet alması, topluma katılımını belirleyen

bir belgedir. O halde böyle somut yetki ve sorumluluklar, gençlerin yetişkinler

dünyasına katılımını sağlayabilir.183

3.3.Eğitim Farklılıklarını Gidermek

Yaşlıların tutuculuğunun engellenmesi için yaşlı kuşağın eğitilmesi

gerekmektedir. Kuşkusuz onların artık gençler kadar, onlarla eşit düzeyde

eğitilmeleri söz konusu olamaz. Fakat daha çok yaygın eğitim, doğal eğitim

yollarıyla onların belirli konularda bilgi sahibi edilmeleri, gençlik sorunları,

gençlerin gelişim süreçlerinin sorunları, ergenlik dönemi özellikleri, psikolojik,

toplumsal, ekonomik ve güncel konular hakkında aydınlatılmaları mümkündür.

Velilerin, ergenlik çağındaki genci iyi yönetebilmeleri ve içinde bulundukları ruhsal

durumları iyi anlamaları için onların anlayışlı davranışları çatışmaları azaltabilir.184

3.4. Kuşaklar Arası Diyalogu Gerçekleştirmek

Kuşaklar çatışmasına yol açan en önemli sorun, iki kuşak arasındaki diyalog

kopukluğudur. Bu nedenle de kuşaklar birbirlerini anlayamamaktadırlar. Kuşaklar

çatışmasını önlemenin en önemli yolu, sorunlara ortaklaşa yanaşmak, diyalog

kurmak, karşılıklı sevgi, saygı yoluyla iki kuşağın düşüncelerini birleştirmektir.

Başka bir ifadeyle, iki kuşak arasında iletişimi sağlamak ve sürdürmek

gerekmektedir. Kuşkusuz, iletişim, sadece sorunsal durumlarda değil, aynı zamanda

doğal durumlarda, sık sık söyleşi ve dertleşme biçiminde de olmalıdır. İletişim

sırasında gençlerin düşüncelerinin alınması, kendilerine güven verebilir. Burada anne

babanın, öğrenciye yardım bakımından, öğretmenle işbirliği de söz konusudur.

Böylece çocuk, bir yetişkin olan öğretmenle de diyalogu güçlendirmiş olabilir.185

183 Mahmut Tezcan, a.g.e., s.34. 184 Mahmut Tezcan, a.g.e., s.35. 185 Mahmut Tezcan, a.g.e., s.36.

51

3.5.Akran Kültürü ve Grupları Tanıma

Özellikle ergenlik döneminde akran grubu, gencin kişiliğinin oluşmasında

önemli bir role sahiptir. Ayrıca, çoğu yeteneklerin böyle bir ortamda açığa çıkması

nedeniyle akran grupları deneyim kaynağıdır. Bundan dolayı anne ve babalar, grubun

olumlu etkilerini göz önüne alarak ergenle bu konuda çatışmamalıdır. Ancak çoğu

kez anne ve babalar, arkadaş grubunu çocuklarının ahlâkını bozacağı, kötü yollara

teşvik edeceği düşüncesiyle istememekte ve bu konuda çocuklarıyla çatışma

yaşamaktadır.186 Hatta aynı nedenlerle çocuklarının karşı cinsten arkadaşlığına da

karşı geldikleri bilinmektedir.187

Arkadaş gruplarını sadece olumsuz yönden görüp onu tamamen reddetmek

ve ergenle bu konuda çatışmaya girmek doğru bir tercih değildir. Arkadaş grupları,

gençlerin cesaretini gösterebileceği, takdir edilebileceği, enerjisini boşaltabileceği ve

yarışabileceği, kendini ifade edebileceği ortamlardır. Akran grupları, günümüzde

gençlerin özdeşleştikleri, yaşamlarının önemli bir kısmını geçirdikleri gruplardır.

Böylece, artık bir “akran kültür”ünden söz edilmektedir. Akran kültürü, okul ve

ailenin etkilerinin üstüne çıkabilir. Olumlu ve olumsuz etkileri söz konusudur.

Olumsuz işlevleri, gençleri genç gruplarına iterek yetişkinlere düşmanlık duyguları

geliştirebilir. Gruba kabul edilmeyen gençlerde kişiliğin zedelenmesi aşağılık

duygusu söz konusu olabilir. Bunun yanında birçok olumlu etkilerinden de söz

edilebilir. Akran grupları, sadakat, cesaret, katılma gibi duyguları güçlendirir. Boş

zaman değerlendirme aracı olurlar. Rahat konuşma, toplumsallaşma ve kurallara,

normlara uyma alışkanlığı edinebilirler. İşte anne ve babalar, akran grubu ile çatışma

içine girmeden, onun olumlu etkilerinden çocuğunun yararlanmasını sağlamalı,

olumsuz etkilerinden uzaklaştırmaya çalışmalıdır.188

Baymur’un lise öğrencilerinin sorunları ile ilgili araştırmasında öğrencilerin

ailesel sorunları olarak en çok anne babaların yeteri kadar eğitimli ve kültürlü

olmadıkları, karşıt cinsten arkadaş istemedikleri ve onların bugünkü yaşamın

gereklerine ayak uydurmadıklarına öğrencilerin üzüldüklerini tespit etmiştir. Söz

konusu araştırmada, gençlerin yarısından çoğu, daha çok arkadaş edinmek, onlarca

186 Gökçe, Birsen: a.g.e., s. 116. 187 Gökçe, Birsen: a.g.e., s. 119. 188 Mahmut Tezcan, a.g.e., s.37.

52

daha çok sevilmek, onlarla daha iyi geçinmek, liderlik yeteneklerini gösterebilmek

yönünden arkadaşlığa güçlü bir istek duydukları görülmüştür. Ayrıca öğrencilerin

ailesel sorunları ile ilgili olarak ikinci derecede yakındıkları alanlar şöyle

sıralanmaktadır: “Ailem benden pek fazla şeyler umuyor, annem ve babamla kişisel

sorunlarımı konuşamıyorum, hata yapınca aileme söylemekten çekiniyorum, ailem

eve geç gelmememe kızıyor, ev yaşamındaki anlaşmazlıklar huzurumu kaçırıyor,

cinsiyet sorunlarını ailemden öğrenmeye olanak bulamıyorum, geçim zorluğu

evimizde huzursuzluk yaratıyor”.189

Onur’un araştırmasında da, gençlerin kendilerini en rahat hissettikleri ortamın

arkadaş çevresi olduğunu belirtmeleri anlamlıdır. Gençler, arkadaşları arasında

yaşamı daha iyi tanıma ve tartışma, kendilerini daha iyi tanıma, kendilerini onların

arasında daha serbest ve bağımsız hissetme duygusuna sahip oldukları

belirtilmiştir.190 Arkadaşlarda aranan nitelikler olarak da, arkadaşın arkadaşı iyi

tanıması, kişiliğine saygı göstermesi, yardımsever ve her konuyu serbestçe

tartışabilme gibi özellikler üzerinde durulmuştur.191 Gökçe’nin araştırmasında da,

gençlerin sorunlarını aile dışında en çok arkadaşlarına danıştıkları belirlenmiştir192.

3.6.Ortak Değerler Yaratmak

Kuşaklar arası çatışmada değer çatışmalarının önemli bir yeri vardır.

Genellikle iki kuşak farklı değerlere sahiptir. Her ikisi de kendi sahip olduğu

değerlerin üstünlüğünü iddia etmektedir. Yaşlı kuşaklar, değişen kültürel ortamın

değerlerini eleştirmekte, kabul edilebilir bulmamakta; genç kuşaklar ise, bu değerleri

yaratmakta ve kolaylıkla oluşan bu değerlere ayak uydurmaktadır. Bu durumda

değişen toplum içerisinde her iki kuşağın da sahipleneceği ve benimseyebileceği

ortak değerler yaratılabilir. Kuşkusuz toplumumuzun sürekli değişmelere sahne

oluşu, ortaklaşa yeni değerlerin yaratılmasına olanak sağlayabilir. Önemli olan, iki

kuşağın da yaratılan bu yeni, ortaklaşa değerleri benimseyebilmesidir. Kuşaklar

189 Feriha Baymur, Lise ve Dengi Okullara Devam Eden Öğrencilerin Problemleri, s.19. 190 Onur, Bekir: a.g.e., s.230. 191 Onur, Bekir, a.g.e., s.225. 192 Gökçe Birsen, a.g.e., s. 16.

53

çatışmasının daha çok kültürel değişim sürecinde yaşanan değer çatışmaları olduğu

göz önüne alınırsa ortak değer yaratma çabasının önemi ortaya çıkmaktadır.193

Gençler değişen kültürel değerler içerisinde bocalamaya başlamışlardır. İşte

bu boşluk döneminde, sürekli değişimin hâkim olduğu dünyada ortak değerler

yaratmak ve bu değerleri takip ederek benimsemeye çalışmak iki kuşağı da

bunalımlardan kurtarabilir. Her iki kuşağın paylaşacağı ortak değerleri saptamak ve

yeni ortak bir kültür bireşimi ortaya çıkarmada eğitim süreci, önemli bir rol

oynayabilir.194

2.7.Empati Eğitimi ve Uygulaması

Bilindiği gibi “empati”, insanın kendini başkasının durumunda görebilmesi,

başkasının yerine koyabilmesidir. Bu teknikte, örneğin gençler, kendilerini yaşlıların

yerine koyarak “bu durumda biz olsaydık ne yapardık” diyerek rol değişikliğine tabi

tutularak gerçekleri daha iyi görebilirler. Özellikle okullarda, empati eğitimi alan

genç kuşaklar, rol değişimi ile ailelerindeki kuşaklararası ilişkileri sağlıklı duruma

getirebilirler.195

3.8.Referans Gruplarının Farklılığını Dikkate Almak

Referans grubu, bir bireyin kendi durumunu ya da davranışlarını ona bakarak

değerlendirdiği gruba atfen ortaya atılan bir terimdir. Referans grubu, insanların

gerçekten ait olduğu üyelik grubu ile bir karşılaştırma ölçeği olarak başvurdukları

gruptur. Referans grubu aynı zamanda üyelik grubu da olabilir.196

Referans grubu, özellikle gençler açısından oldukça önemlidir. Annenin ya da

babanın bir önerisini ya da tavsiyesini dikkate almayan gençler, çoğu kez bir başka

arkadaşının benzer nitelikteki tavsiyelerini dikkate alırlar. Ayrıca, eğitim

kurumlarındaki öğretmenlerin de referans açısından olumlu katkılarından söz

edilebilir. Çocuklar ve gençler, hayranı olduğu öğretmenini örnek alırlar. Öğretmen

tarafından beğenilmek, öğrenci için oldukça önemlidir. Bunun için de öğretmenle

öğrencinin diyalog içinde olması gerekir.197

193 Mahmut Tezcan, age.38. 194 Mahmut Tezcan, age., 38. 195 Mahmut Tezcan, a.g.e., s.38. 196 Gordon Marshall, a.g.e., s.616. 197 Mahmut Tezcan, a.g.e.,39.

54

Newcomb, referans gruplarını Bennington’daki kız öğrencilerin değişen

değer ve tutumlarını açıklayacak şekilde kullanmıştır. Ona göre, siyasal bakımdan

muhafazakâr geçmişten gelen kadınların pek çoğu üniversiteyle daha fazla, aileleri

ve memleketlerindeki cemaatlerle daha az özdeşleşmeye başladıkça, üniversitedeki

kariyerlerinde yoğunluğu giderek artan liberal bir tutum sergilemişlerdir.

Newcomb’a göre en çok değişen kızlar, ebeveynlerinden bağımsız olmaları,

toplumsal ilişkilerde kişisel yeterlilik duygusunu taşıma ve gayelerine ulaşmada

alışkanlıklarını değiştirebilme gibi özeliklerle ayırt edilenler olmuştur. O bu örnekte

üniversiteyi pozitif bir referans grubu, ebeveynleri ise isyankâr çocuklarından dolayı

negatif bir referans grubu olarak değerlendirmektedir.198

198 Gordon Marshall, a.g.e., s.616.

55

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

ALAN VERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

1.Demografik Özellikler

1.1.Görüşülenlerin Cinsiyeti Ve Yaşı

Tablo 1: Kuşaklara Göre Görüşülenlerin Cinsiyeti

100 100 20050,0% 50,0% 100,0%50,0% 50,0% 50,0%25,0% 25,0% 50,0%

100 100 20050,0% 50,0% 100,0%50,0% 50,0% 50,0%25,0% 25,0% 50,0%

200 200 40050,0% 50,0% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%50,0% 50,0% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Genç Kuşak

Yaşlı Kuşak

Kuşak

Toplam

Kadın ErkekGörüşülenlerin Cinsiyeti

Toplam

Araştırmamızda 200’ü erkek, 200’ü kadın olmak üzere toplam 400 kişi ile

görüşülmüştür. Buna göre genç kuşağın %50’si erkeklerden %50’si kadınlardan,

yaşlı kuşağın %50’si erkeklerden %50’si kadınlardan oluşmaktadır (Tablo:1).

56

Tablo 2: Görüşülenlerin Yaşı (Genç Kuşak)

15 7,5 7,5 7,520 10,0 10,0 17,520 10,0 10,0 27,529 14,5 14,5 42,019 9,5 9,5 51,518 9,0 9,0 60,518 9,0 9,0 69,518 9,0 9,0 78,512 6,0 6,0 84,511 5,5 5,5 90,020 10,0 10,0 100,0

200 100,0 100,0

15 yaş16 yaş17 yaş18 yaş19 yaş20 yaş21 yaş22 yaş23 yaş24 yaş25 yaşToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın % 7,5’i “15 yaş”, %10’u “16 yaş”, %10’u “17 yaş”, %14,5’i

“18 yaş”, %9,5’i “19 yaş”, %9’u “20 yaş”, %9’u “21 yaş”, %9’u “22 yaş”, %6’sı

“23 yaş”, %5,5’i “24 yaş”, %10’u “25 yaş” grubundadır. Araştırma sürecinde, yaş

grupları arasında her yaş grubunu temsil edecek bir denge gözetilmeye çalışılmakla

birlikte, anketler ev ziyareti şeklinde uygulandığı için 15, 23 ve 24 yaş grupları diğer

yaş gruplarına göre göreceli olarak daha düşük düzeyde temsil edilmiştir (Tablo: 2).

Tablo 3: Görüşülenlerin Yaşı (Yaşlı Kuşak)

45 22,5 22,5 22,536 18,0 18,0 40,531 15,5 15,5 56,012 6,0 6,0 62,039 19,5 19,5 81,537 18,5 18,5 100,0

200 100,0 100,0

45 yaş46 yaş47 yaş48 yaş49 yaş50 yaş ve üzeriToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Görüşülen yaşlı kuşağın % 22,5’i “45 yaş”, %18’i “46 yaş”, %15,5’i “47

yaş”, %6’sı “48 yaş”, %19,5’i “49 yaş”, %18,5’i “50 yaş ve üzeri” yaş

gruplarından meydana gelmiştir. Genç yaş kuşağında olduğu gibi yaşlı kuşakta da,

yaş grupları arasında her yaş grubunu temsil edecek bir denge gözetilmeye

çalışılmakla birlikte, anketler ev ziyareti şeklinde uygulandığı için özellikle 48 yaş

grubu diğer yaş gruplarına göre göreceli olarak düşük düzeyde temsil edilmiştir

(Tablo:3).

57

1.2. Görüşülenlerin Doğum Yeri Ve İkamet Yeri

Tablo 4: Kuşaklara Göre Görüşülenlerin Doğum Yeri

144 150 29449,0% 51,0% 100,0%72,0% 75,0% 73,5%36,0% 37,5% 73,5%

4 7 1136,4% 63,6% 100,0%

2,0% 3,5% 2,8%1,0% 1,8% 2,8%

5 9 1435,7% 64,3% 100,0%

2,5% 4,5% 3,5%1,3% 2,3% 3,5%

4 5 944,4% 55,6% 100,0%

2,0% 2,5% 2,3%1,0% 1,3% 2,3%

4 6 1040,0% 60,0% 100,0%

2,0% 3,0% 2,5%1,0% 1,5% 2,5%

3 3 650,0% 50,0% 100,0%

1,5% 1,5% 1,5%,8% ,8% 1,5%

2 3 540,0% 60,0% 100,0%

1,0% 1,5% 1,3%,5% ,8% 1,3%

2 2 450,0% 50,0% 100,0%

1,0% 1,0% 1,0%,5% ,5% 1,0%

5 1 683,3% 16,7% 100,0%

2,5% ,5% 1,5%1,3% ,3% 1,5%

4 1 580,0% 20,0% 100,0%

2,0% ,5% 1,3%1,0% ,3% 1,3%

2 1 366,7% 33,3% 100,0%

1,0% ,5% ,8%,5% ,3% ,8%

3 2 560,0% 40,0% 100,0%

1,5% 1,0% 1,3%,8% ,5% 1,3%

3 1 475,0% 25,0% 100,0%

1,5% ,5% 1,0%,8% ,3% 1,0%

3 0 3100,0% ,0% 100,0%

1,5% ,0% ,8%,8% ,0% ,8%

12 9 2157,1% 42,9% 100,0%

6,0% 4,5% 5,3%3,0% 2,3% 5,3%

200 200 40050,0% 50,0% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%50,0% 50,0% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Konya

Afyon

Ankara

Karaman

Niğde

Antalya

Uşak

Ağrı

İzmir

Çorum

Aydın

Erzurum

Samsun

Bursa

Diğer

GörüşülenlerinDoğum Yeri

Toplam

Genç Kuşak Yaşlı KuşakKuşak

Toplam

58

Doğum yeri insanların toplum içerisindeki davranışlarını ve hayatı algılama,

değerlendirme biçimlerini etkileyen önemli faktörlerden biridir. Anketimize katılan

genç kuşağın %72’si Konya doğumludur. Genç kuşağın %28’i ise Afyon, Ankara,

Karaman, Niğde, Antalya, Uşak, Ağrı, İzmir, Çorum, Aydın, Erzurum, Samsun,

Kırklareli, Bursa, Kars, Malatya, İzmit, Isparta, Edirne, Çankırı, Çanakkale,

Kahramanmaraş ve Muş doğumludur. Anketimize katılan yaşlı kuşağın %75’si

Konya doğumludur. Yaşlı kuşağın %25’i ise Afyon, Ankara, Karaman, Niğde,

Antalya, Uşak, Ağrı, İzmir, Çorum, Aydın, Erzurum, Samsun, Malatya, İzmit,

Isparta, Edirne, Çankırı, Çanakkale, Kahramanmaraş ve Muş doğumludur. Buna

göre, her iki kuşakta da görüşülenlerin yaklaşık dörtte üçü Konya ili, kalan dörtte biri

ise başta komşu iller olmak üzere farklı illerde doğmuş kişilerden oluşmaktadır

(Tablo:4).

Tablo 5: Kuşaklara Göre Görüşülenlerin Oturdukları Mahalle

100 100 20050,0% 50,0% 100,0%50,0% 50,0% 50,0%25,0% 25,0% 50,0%

100 100 20050,0% 50,0% 100,0%50,0% 50,0% 50,0%25,0% 25,0% 50,0%

200 200 40050,0% 50,0% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%50,0% 50,0% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Genç Kuşak

Yaşlı Kuşak

Kuşak

Toplam

Aşkan Dumlupınar

Görüşülenlerin OturduklarıMahalle

Toplam

Daha önce de belirtildiği üzere, örneklemin belirlenmesinde seçilen

mahallelerin ve kuşakların eşit oranda temsil edilmesi planlanmıştır. Araştırmanın

uygulama sürecinde buna uyulmuştur. Tablodan da anlaşılacağı üzere araştırmaya

katılan genç ve yaşlı kuşakların %50’si Aşkan Mahallesinde, %50’si de Dumlupınar

Mahallesinde uygulanmıştır (Tablo:5).

59

1.3. Görüşülenlerin Medeni Hali

Tablo 6: Kuşaklara Göre Medeni Durum

9 191 2004,5% 95,5% 100,0%4,3% 100,0% 50,0%2,3% 47,8% 50,0%

200 0 200100,0% ,0% 100,0%95,7% ,0% 50,0%50,0% ,0% 50,0%

209 191 40052,3% 47,8% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%52,3% 47,8% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Genç Kuşak

Yaşlı Kuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Görüşülenlerin MedeniDurumu

Toplam

Evli olup olmadıklarını öğrenmek için görüşülenlere yönelttiğimiz “Evli

misiniz?” şeklindeki sorumuza genç kuşağın %4,5’i “evet”, %95,5’i “hayır”, yaşlı

kuşağın %100’ü “evet” cevabını vermiştir. Buna göre genç kuşağın %95,5’i bekâr,

%4,5’i evlidir. Yaşlı kuşağın %100’ü evlidir. Hızla gelişen ve değişen teknolojik

yenilikler ile birlikte, eğitimin niteliği değişirken, süresi de uzamaya başlamıştır.

Buna bağlı olarak gençlerin eğitimlerini tamamlamaları ve mesleğe adım atmaları

yaklaşık 25 yaşlarını bulmaktadır. Toplumda, geleneksel kültürden farklı olarak,

günümüzde gençlerin eğitimini tamamlayıp meslek sahibi olduktan sonra evlenme

anlayışı yerleşmeye başlamış ve evlilik yaşı yükselmiştir. Araştırmamızda da bu

anlayışa uygun bir sonuç ortaya çıktığı görülmektedir (Tablo:6).

Tablo 7: Genç Kuşağın Evlenme Yaşı

4 2,0 44,4 44,42 1,0 22,2 66,72 1,0 22,2 88,91 ,5 11,1 100,09 4,5 100,0

191 95,5200 100,0

19 yaşında21 yaşında23 yaşında25 yaşındaToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

60

Görüşülen genç kuşağın %4,5’i evlidir (toplam 9 kişi). Bunlar içinde en

yüksek oranda (%44,4) “19–22 yaş” grubunda olanlar bulunmaktadır. 15–25 yaş

grubu olarak belirlenen genç yaş kuşağının evlilik oranı oldukça düşüktür (Tablo:7).

TÜİK Ocak-Mart 2010 İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflaması verileri, genç kuşakla

ilgili alan verilerimizi destekler niteliktedir. TÜİK verilerine göre, Konya ili ortalama

evlenme yaşı erkeklerde 28,6 kadınlarda 24,5’tir. Ortalama ilk evlenme yaşı

erkeklerde 24,7 kadınlarda 22,1’dir.199

Tablo 8: Yaşlı Kuşağın Kaç Yaşında Evlilik Yaptıkları

58 29,0 29,0 29,060 30,0 30,0 59,060 30,0 30,0 89,019 9,5 9,5 98,5

3 1,5 1,5 100,0200 100,0 100,0

18 ve altı19-22 yaş23-25 yaş26-29 yaş30 yaş ve üzeriToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç Kuşağın evlenme yaşına karşılık (Tablo: 7), yaşlı kuşağın evlenme yaşı

bakımından aynı yaş grubu (15–25 yaş) arasındaki evlilik oranı %89’dur. Tablodan

da anlaşılacağı gibi yaşlı kuşağın %29’u “18 yaş ve altı”, %30’u “19–22 yaş”, %30’u

“23–25 yaş” grubunda iken evlendikleri görülmektedir (Tablo:8).

Yukarıdaki verilere göre, iki yaş kuşağı arasında evlilik yaşı konusunda,

evlilik anlayışının ve kültürünün önemli ölçüde değiştiği anlaşılmaktadır. Genç

kuşak ile yaşlı kuşağın evlilik yaşı arasında önemli bir farklılaşma göze

çarpmaktadır.

199 www.tuik.gov.tr

61

Tablo 9: Genç Kuşağın Kaç Çocuk Sahibi Olduğu

4 2,0 66,7 66,72 1,0 33,3 100,06 3,0 100,0

194 97,0200 100,0

1 çocuk2 çocukToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Evli olan genç kuşağın %2,9’unun çocuğu vardır. %66.7’sinin 1 çocuğu,

%33,3’ünün 2 çocuğu vardır. Yaşlı kuşağın %8,5’inin 1 çocuğu , %41,5’inin 2

çocuğu, %41’inin 3 çocuğu, %6,5’inin 4 çocuğu ,%2’sinin 5 çocuğu , %0,5’inin 6

çocuğu vardır. Görüşülen genç kuşağın evli olma oranı oldukça düşük olduğu için

çocuk sayısı da oldukça düşüktür (Tablo:9).

Tablo 10: Yaşlı Kuşağın Kaç Çocuk Sahibi Olduğu

17 8,5 8,5 8,583 41,5 41,5 50,082 41,0 41,0 91,013 6,5 6,5 97,5

4 2,0 2,0 99,51 ,5 ,5 100,0

200 100,0 100,0

1 çocuk2 çocuk3 çocuk4 çocuk5 çocuk6 çocukToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağın %50’si 1–2 çocuk, %41’i ise 3 çocuk sahibidir. 4 ve daha fazla

çocuk sahibi olanların oranı %9, 2 ve 3 çocuk sahibi olanların oranı %82,5’tir

(Tablo:10).

Yukarıdaki verilerden hareketle, genç kuşağın büyük çoğunluğu evli olmadığı

için, yaşlı kuşağın sahip olduğu çocuk sayısıyla genç kuşağın sahip olduğu çocuk

sayısı arasında anlamlı bir farklılaşma olduğu söylenebilir.

62

Tablo 11: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Cinsiyeti

9 4,5 4,5 4,58 4,0 4,0 8,5

32 16,0 16,0 24,520 10,0 10,0 34,520 10,0 10,0 44,513 6,5 6,5 51,029 14,5 14,5 65,532 16,0 16,0 81,5

5 2,5 2,5 84,019 9,5 9,5 93,5

4 2,0 2,0 95,53 1,5 1,5 97,04 2,0 2,0 99,01 ,5 ,5 99,51 ,5 ,5 100,0

200 100,0 100,0

1 Kız1 Erkek2 Kız2 Erkek3 Kız3 Erkek1 Kız 1 Erkek1 Kız 2 Erkek1 Kız 3 Erkek2 Kız 1 Erkek2 Kız 2 Erkek2 Kız 3 Erkek3 Kız 1 Erkek3 Kız 2 Erkek3 Kız 3 ErkekToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağın çocuklarının cinsiyetine baktığımızda %16’sının “2 kız”,

%16’sının “1 kız, 2 erkek”, %14,5’inin “1kız, 1 erkek”, %10’unun “2 erkek”,

%10unun “3 kız”, %9,5’inin “2 kız, 1 erkek” çocuğu bulunmaktadır (Tablo:11).

1.4. Görüşülenlerin Eğitim Durumu

Tablo 12: Genç Kuşağın Eğitim Durumu

4 2,0 2,0 2,0141 70,5 70,5 72,510 5,0 5,0 77,545 22,5 22,5 100,0

200 100,0 100,0

OrtaokulLiseYüksekokulÜniversiteToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Eğitim bireylerin doğup büyüdüğü toplumun değerlerini, bilgi, birikimlerini

ve tecrübelerini kuşaktan kuşağa aktarma sürecidir. Bu süreç içerisinde o topluma ait

olan kültürü kuşaktan kuşağa aktarmak, bireylerin almış oldukları eğitim seviyesine

göre yaşama biçimlerini şekillendirmek eğitim kurumunun işlevleri arasındadır.200

200 Kamil Kaya, a.g.e.,s.77.

63

Değişen eğitim anlayışı ile birlikte genç yaş kuşağı ile yaşlı kuşağın eğitim

durumlarında önemli bir farklılaşma göze çarpmaktadır. Genç Kuşağın %2’si

“ortaokul”, %70,5’i “lise”, %5’i “yüksekokul”, %22,5’i “üniversite” mezunudur. 15–

25 yaş grubu olarak belirlenen genç kuşakta ilköğretim mezunu olan yoktur

(Tablo:12).

Tablo 13: Yaşlı Kuşağın Eğitim Durumu

75 37,5 37,5 37,520 10,0 10,0 47,572 36,0 36,0 83,514 7,0 7,0 90,519 9,5 9,5 100,0

200 100,0 100,0

İlkokul MezunuOrtaokul MezunuLise MezunuYüksekokul MezunuÜniversite MezunuToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağın %37,5’i “ilköğretim”, 10’u “ortaokul”, %36’sı “lise”, %7’si

“ortaokul”, %9,5’i “üniversite” mezunudur (Tablo:13).

Yukarıdaki verilere göre, eğitim durumu bakımından, iki yaş kuşağı arasında

oldukça büyük bir farklılık olduğu anlaşılmaktadır. Bu da, toplumumuzda eğitim

seviyesinin yükselmesinin bir işareti olarak değerlendirilebilir.

Tablo 14: Genç Kuşağın Babalarının Eğitim Durumu

115 57,5 57,5 57,528 14,0 14,0 71,539 19,5 19,5 91,018 9,0 9,0 100,0

200 100,0 100,0

İlkokul mezunuOrtaokul mezunuLise mezunuÜniversite mezunuToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın babalarının eğitim durumuna bakarsak %57,5’inin “ilkokul”,

%14’ünün “ortaokul”, %19,5’inin “lise”, %9’unun “üniversite” mezunu olduğu

görülmektedir (Tablo:14).

64

Tablo 15: Genç Kuşağın Annelerinin Eğitim Durumu

152 76,0 76,0 76,028 14,0 14,0 90,010 5,0 5,0 95,09 4,5 4,5 99,51 ,5 ,5 100,0

200 100,0 100,0

İlkokul mezunuOrtaokul mezunuLise mezunuÜniversite mezunuDiğerToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Sanayileşme sürecini henüz tamamlamamış toplumlarda geleneksel eğitim

anlayışı devam etmektedir. Bu bağlamda yaşlı kuşağın eğitim aldığı yıllarda eğitim

imkânlarının kısıtlı olmasının yanı sıra kız çocuklarının okutulmaması eğiliminin

yüksekliği bu tür araştırmalar da yaşlı kuşağı temsil eden kadınların eğitim

seviyesinin oldukça düşük çıkmasına neden olmaktadır.201 Nitekim Genç yaş

kuşağının annelerinin %76’sının “ilkokul”, %14’ünün “ortaokul”, %5’inin “lise”,

%4,5’inin “üniversite” mezunu olduğu görülmektedir (Tablo:15).

Görüşülenlerin anne ve babalarının eğitim durumlarını karşılaştırdığımızda;

ilkokul mezunu olan annelerin oranı, babaların oranına göre daha yüksektir. Ortaokul

düzeyinde bir farklılık olmamakla birlikte, özellikle lise ve üniversite mezunu olma

bakımından, tam tersi bir durum söz konusudur. Bu da, geleneksel eğitim anlayışının

hâkim olduğu dönemlerde, ailelerin kız çocuklarına göre erkek çocuklarını daha çok

okutma eğiliminin bir sonucudur. Diğer bir deyişle, yaşlı kuşağın yaşadığı gençlik

dönemlerinde, kız çocukları erkeklere göre eğitimden daha az yararlandırılmıştır

(Tablo:14-15).

201 Kamil Kaya, a.g.e., s.79.

65

1.5. Görüşülenlerin Mesleği Ve Geliri

Tablo 16: Genç Kuşağın Annelerinin Mesleği

6 3,0 3,0 3,01 ,5 ,5 3,5

186 93,0 93,0 96,52 1,0 1,0 97,51 ,5 ,5 98,04 2,0 2,0 100,0

200 100,0 100,0

MemurTüccarEv hanımıİşçiİşsizDiğerToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Örneklem grubumuz çeşitli mesleklere sahip kişilerden oluşmaktadır. Buna

göre genç kuşağın annelerinin %3’ü “Memur”, %0,5’i “Tüccar”, %93’ü “Ev

hanımı”, %1’i “İşçi”, %0,5’i “işsiz”dir (Tablo:16). Araştırmamızda yaşlı kuşağı

temsil eden kadınların %93’ünün “ev hanımı” olduğu belirlenmiştir.

Tablo 17: Genç Kuşağın Babalarının Mesleği

88 44,0 44,0 44,05 2,5 2,5 46,52 1,0 1,0 47,52 1,0 1,0 48,5

48 24,0 24,0 72,528 14,0 14,0 86,514 7,0 7,0 93,5

1 ,5 ,5 94,012 6,0 6,0 100,0

200 100,0 100,0

MemurTüccarİşadamıYöneticiSerbest MeslekEsnafİşçiİşsizDiğerToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın babalarının %44’ü “Memur”, %2,5’i “Tüccar”, %1’i “İş

adamı”, %1’i “Yönetici”, % 24’ü “Serbest meslek”, %14’ü “Esnaf”, %7’si “İşçi”,

%0,5’i “İşsiz”dir. Görüşülen yaşlı kuşağın meslek durumu, nun memuriyet olduğu

gözlenmiştir (Tablo:17).

66

Tablo 18: Genç Kuşağın Aylık Geliri

4 2,0 2,0 2,029 14,5 14,5 16,530 15,0 15,0 31,547 23,5 23,5 55,041 20,5 20,5 75,534 17,0 17,0 92,515 7,5 7,5 100,0

200 100,0 100,0

500 TL'den az501-1000 TL1001-1500 TL1501-2000 TL2001-2500 TL2501-3000 TL3001 TL'den fazlaToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Gelir getirici meslek sahibi olmadıkları için genç kuşağa ailelerinin aylık

gelirinin ne kadar olduğu sorusu yöneltilmiştir. Buna göre genç kuşağın %2’si

ailelerinin gelir düzeyini “500 TL’den az”, %14,5’i “501–1000 TL”, %15’i “1001–

1500 TL”, %23,5’i “1501–2000 TL” , %20,5’i “2001–2500 TL”, %17’si “2501–2500

TL”, %7,5’i “3000 TL den fazla” olarak belirtmişlerdir (Tablo:18).

Tablo 19: Yaşlı Kuşağın Aylık Geliri

1 ,5 ,5 ,525 12,5 12,5 13,075 37,5 37,5 50,544 22,0 22,0 72,523 11,5 11,5 84,016 8,0 8,0 92,016 8,0 8,0 100,0

200 100,0 100,0

500 Tlden az501-1000TL1001-1500TL1501-2000TL2001-2500TL2501-3000TL3001TLden fazlaToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağın aylık gelirine baktığımızda %0,5’inin “500 TL’den az”,

%12,5’inin “501–1000 TL”, %37,5’inin “1001–1500 TL”, %22’sinin “1501–2000

TL”, %11,5’inin “2001–2500 TL”, %8’inin “2501–2500 TL”, %8’inin “3000 TL’den

fazla” olduğu görülmektedir (Tablo:19).

67

2.Aile İçi İlişkiler

2.1.Ebeveyn Ve Çocuklar arasındaki İlişki Düzeyi

Tablo 20: Yaşlı Kuşağın Çocuğuyla Olan İlişkileri

108 54,0 54,0 54,077 38,5 38,5 92,513 6,5 6,5 99,0

2 1,0 1,0 100,0200 100,0 100,0

Çok İyiİyiOrtaÇok KötüToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağın %54’ü çocuklarıyla olan ilişkilerinin “çok iyi”, %38,5’i “iyi”;

%6,5’i “orta” ve %1’i ise “çok kötü” olduğunu belirtmişlerdir (Tablo:20).

Bu verilere göre genel olarak aile içi ilişkilerde yaşlı kuşağın çocuklarıyla olan

ilişkilerinin oldukça olumlu bir düzeyde seyrettiği söylenebilir. Ancak bu durum,

daha sonra görüleceği üzere, iki kuşak arasında anlaşmazlıkların olmadığı ve zaman

zaman kuşaklar arası çatışmanın yaşanmadığı şeklinde anlaşılmamalıdır.

Tablo 15: Yaşlı Kuşağın Cinsiyetine Göre, Çocuklarıyla Olan İlişkileri

52 38 9 1 10052,0% 38,0% 9,0% 1,0% 100,0%48,1% 49,4% 69,2% 50,0% 50,0%26,0% 19,0% 4,5% ,5% 50,0%

56 39 4 1 10056,0% 39,0% 4,0% 1,0% 100,0%51,9% 50,6% 30,8% 50,0% 50,0%28,0% 19,5% 2,0% ,5% 50,0%

108 77 13 2 20054,0% 38,5% 6,5% 1,0% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%54,0% 38,5% 6,5% 1,0% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Kadın

Erkek

GörüşülenlerinCinsiyeti

Toplam

Çok İyi İyi Orta Çok KötüGörüşülenlerin Çocuğuyla Olan İlişkileri

Toplam

Araştırmamızda yaşlı kuşağa “Çocuğunuzla olan ilişkileriniz nasıldır?”

şeklinde yönelttiğimiz soruya kadınların %52’si “çok iyi”, %38’i “iyi”, %9’u “orta”,

%1’i “çok kötü”; erkeklerin %56’sı “çok iyi”, %39’u “iyi”, %4’ü “orta”, %1’i “çok

68

kötü” cevabını vermişlerdir. Yaşlı kuşağın cinsiyetlerine göre çocuklarıyla olan

ilişkileri arasında oransal bir yakınlık söz konusudur ve bu konuda iki cinsiyet

arasında önemli bir farklılaşma söz konusu değildir (Tablo:21).

Dökmen, sosyometri kapsamında gerçekleştirdiği bir araştırmasında iki grup

üniversite öğrencisini ele alarak bu grupları karşılaştırmıştır. Araştırmasındaki birinci

gruptaki öğrenciler ailelerinin yanında kalarak ikinci gruptaki öğrenciler ise yurtta

kalarak öğrenimlerini sürdüren gençlerdir. Bu araştırmanın bulgularından biri:

Ailelerinin yanında kalan öğrenciler arkadaşlarını ana babalarına nazaran daha yakın

hissetmektedirler. Yurtta kalanlar ise tam tersine ana babalarını arkadaşlarına

nazaran daha yakın hissetmektedirler. Bu durumun nedenini yurtta kalan öğrencilerle

yaptığı görüşmelerde öğrencilerin söyledikleriyle açıklamıştır. Öğrenciler ailelerinin

yanlarında kaldıkları zamanlarda eve dönüş saatleri ya da çalışmaya ayırdıkları

zaman konusunda aralarında tartışma çıktığını, oysa yurtta kaldıkları zamanlarda bu

tür tartışmalar yaşamadıklarını ve üstelikte uzaktan muhabbetin daha tatlı olduğunu

karşılıklı olarak birbirlerini özlediklerini belirtmişlerdir.202

Tablo 22: Genç Kuşağın Babalarıyla Olan İlişkileri

97 48,5 48,5 48,575 37,5 37,5 86,023 11,5 11,5 97,5

2 1,0 1,0 98,53 1,5 1,5 100,0

200 100,0 100,0

Çok iyiİyiOrtaKötüÇok kötüToplam

Sayı Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde

Babalarıyla olan ilişkilerinin nasıl olduğu ile ilgili sorumuza genç kuşağın

%48,5’i “çok iyi”, %37,5’i “iyi”, %11,5’i “orta”, %1’i “kötü”, %1,5’i “çok kötü”

şeklinde cevap vermiştir. Anketimize katılan genç kuşağın %86’sı babalarıyla olan

ilişkilerinin “çok iyi” ya da “iyi” olduğu şeklinde değerlendirirken, %14’ü ise

ilişkilerinin “orta”, “kötü” ya da “çok kötü” olduğunu belirtmişlerdir (Tablo:22).

202 Üstün Dökmen, İletişim Çatışmaları Ve Empati, Sistem Yayıncılık, İstanbul, 1994, s.132.

69

Tablo 23: Genç Kuşağın Anneleriyle Olan İlişkileri

119 59,5 59,5 59,568 34,0 34,0 93,510 5,0 5,0 98,5

1 ,5 ,5 99,02 1,0 1,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok iyiİyiOrtaKötüÇok KötüToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Anneleriyle olan ilişkilerinin nasıl olduğu ile ilgili sorumuza genç kuşağın

%59,5’i “çok iyi”, %34’ü “iyi”, %5’i “orta”, %0,5’i “kötü”, %1’i “çok kötü”

şeklinde cevap vermiştir. Genç kuşağın, %93,5’lik oranla, tamamına yakını

anneleriyle olan ilişkilerinin “çok iyi” ya da “iyi” olduklarını ifade etmiştir

(Tablo:23).

Yukarıdaki verilere göre, genç kuşağın anneleri ile ilişkilerinin babalarına

göre daha iyi olduğu anlaşılmaktadır. Bu da toplumsallaşma sürecinde çocuklar

üzerinde annenin babaya göre daha yakın ilişki içinde olmasının doğal bir sonucu

olduğu şeklinde değerlendirilebilir.

Tablo 24: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Problem Yaşama Sıklığı

9 4,5 4,5 4,543 21,5 21,5 26,099 49,5 49,5 75,540 20,0 20,0 95,59 4,5 4,5 100,0

200 100,0 100,0

Çok SıkSık sıkZaman ZamanÇok AzHiçToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Aile bireyleri arasında ilişkiler ne kadar olumlu olsa da zaman zaman

ebeveyn ile çocuklar arasında anlaşmazlıkların olduğu ve buna bağlı bir takım

problemlerin yaşandığı bir gerçektir. Araştırmamızda yaşlı kuşağa çocuklarıyla ne

sıklıkla problem yaşadığı ile ilgili sorumuza görüşülenlerin %4.5i “çok sık”, %21.5i

70

“sık sık”, %49.5i “zaman zaman”, %20si “çok az” şeklinde cevap vermiştir.

Çocuklarıyla hiç problem yaşamadığını belirtenlerin oranı %4,5’tir (Tablo:24). Buna

göre, yaşlı kuşağın yaklaşık üçte biri genç kuşakla “çok sık” ve “sık sık” aralarında

problem yaşandığını belirtmekle birlikte, üçte ikisi ise aralarında önemli bir problem

olmadığına işaret etmişlerdir.

Tablo 25: Genç Kuşağın Anneleriyle Problem Yaşama Sıklığı

18 9,0 9,0 9,0117 58,5 58,5 67,5

36 18,0 18,0 85,521 10,5 10,5 96,0

8 4,0 4,0 100,0200 100,0 100,0

Çok sıkSık sıkZaman zamanÇok azHiçToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın anneleriyle ne sıklıkla problem yaşadığı ile ilgili sorumuza

görüşülenlerin %9’u “çok sık”, %58,5’i “sık sık”, %18’i “zaman zaman”, %10,5’i

“çok az” şeklinde cevap vermişlerdir. Görüşülenlerin %4’ü ise anneleriyle “hiç”

problem yaşamadıklarını ifade etmişlerdir (Tablo:25). Buna göre genç kuşağın

yaklaşık üçte ikisinin anneleriyle aralarında “çok sık” ve “sık sık” problem

yaşadıkları, üçte birinin ise aralarında önemli bir sorun olmadığı anlaşılmaktadır.

Anneleriyle ilişkilerini sorguladığımız genç kuşağın neredeyse tamamına

yakını (%93,5) anneleriyle olan ilişkilerinin “iyi” ya da “çok iyi” olduğunu ifade

ederken (Tablo:23), yaklaşık üçte ikisinin (%67,5) anneleriyle sık sık problem

yaşadıkları görülmektedir. Burada anne ile çocukları arasındaki ilişkilerin iyi olması

kuşaklar arasında hiç problem yaşanmadığı anlamına gelmemektedir. Araştırma

sürecinde yapılan yüz yüze görüşmelerde genç kuşağın, anneleriyle yaşadıkları

problemin temelinde çocukların annelerini babalarına göre kendilerine daha yakın

hissetmelerinin doğal bir sonucu olduğu gözlenmiştir.

71

Tablo 26: Genç Kuşağın Babalarıyla Problem Yaşama Sıklığı

30 15,0 15,0 15,0105 52,5 52,5 67,5

37 18,5 18,5 86,016 8,0 8,0 94,012 6,0 6,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok sıkSık sıkZaman zamanÇok azHiçToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın babalarıyla ne sıklıkla problem yaşadığı ile ilgili sorumuza

görüşülenlerin %15’i “çok sık”, %52,5’i “sık sık”, %18,5’i “zaman zaman”, %8’i

“çok az” şeklinde cevap vermişlerdir. Görüşülenlerin %6’sı ise babalarıyla “hiç”

problem yaşamadıklarını ifade etmişlerdir (Tablo:26). Buna göre genç kuşağın

yaklaşık üçte ikisinin babalarıyla aralarında “çok sık” ve “sık sık” problem

yaşadıkları, üçte birinin ise aralarında önemli bir sorun olmadığı anlaşılmaktadır.

Tablo 27: Genç Kuşağın Sorunlarını İlk Olarak Kiminle Paylaştığı

68 34,0 34,0 34,0107 53,5 53,5 87,5

3 1,5 1,5 89,02 1,0 1,0 90,09 4,5 4,5 94,5

11 5,5 5,5 100,0200 100,0 100,0

BabamaAnnemeBüyük babamaBüyük annemeKardeşimeDiğerToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağa yönelttiğimiz “Bir sorunla karşılaştığınızda aile içinde ilk

olarak kime başvurursunuz?” sorusuna genç kuşağın %34’ü “babama”, %53,5’i

“anneme”, %1,5’inin “büyükbabama”, %1’inin “büyükanneme”, %4,5’inin

“kardeşime” şeklinde cevap vermiştir. Genç kuşağın yarısından fazlasının bir sorun

karşısında ilk olarak annesine başvurduğu görülmektedir (Tablo:27).

72

Tablo 28: Genç Kuşağın Sorunlarını En Çok Kiminle Paylaştığı

99 49,5 49,5 49,576 38,0 38,0 87,51 ,5 ,5 88,0

16 8,0 8,0 96,08 4,0 4,0 100,0

200 100,0 100,0

BabamlaAnnemleBüyük annemleKardeşimleDiğerToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

“Aile içinde sorunlarınızı en çok kiminle paylaşırsınız?” sorusunu

yönelttiğimiz genç kuşağın %49,5’i “babamla”, %38’i “annemle”, %8’i

“kardeşimle” cevabını vermiştir. Genç kuşağın yaklaşık yarısının sorunlarını en çok

babasıyla paylaştığı görülmektedir (Tablo:28).

Tablo: Genç Kuşağın Cinsiyetine Göre Sorunlarını İlk Olarak Kime Başvurduğu

7 87 0 0 4 2 1007,0% 87,0% ,0% ,0% 4,0% 2,0% 100%

10,3% 81,3% ,0% ,0% 44,4% 18,2% 50,0%3,5% 43,5% ,0% ,0% 2,0% 1,0% 50,0%

61 20 3 2 5 9 10061,0% 20,0% 3,0% 2,0% 5,0% 9,0% 100%89,7% 18,7% 100% 100% 55,6% 81,8% 50,0%30,5% 10,0% 1,5% 1,0% 2,5% 4,5% 50,0%

68 107 3 2 9 11 20034,0% 53,5% 1,5% 1,0% 4,5% 5,5% 100%

100,0% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

34,0% 53,5% 1,5% 1,0% 4,5% 5,5% 100%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır

% Sütun

% Toplam

Kadın

Erke

k

Gör

üşül

enle

rin C

insi

yeti

Topl

am

Bab

ama

Ann

eme

Büy

ükba

bam

a

Büy

ükan

nem

e

Kar

deşi

me

Diğ

er

Görüşülenlerin Sorunlarını İlk Olarak Kime Başvurduğu

Topl

am

Genç kuşağın cinsiyet dağılımına göre sorunlarını paylaştığı aile büyüklerine

baktığımızda; erkeklerin %61’i babalarına başvururken, %20’si annelerine;

kadınların %87’si annelerine, %7’si babalarına başvurmaktadır (Tablo:29). Genç

kuşak karşılaştığı sorunları öncelikli olarak hemcinsleri olan aile büyükleriyle

paylaşmaktadır. Bu da genç kızların anneleriyle, erkeklerin babalarıyla sorunlarını

paylaştığı, ilk olarak onlarla konuştuğunu göstermektedir.

73

Tablo 30: Genç Kuşağın Evinde En çok Kimin Sözünün Geçtiği

170 85,0 85,0 85,023 11,5 11,5 96,5

1 ,5 ,5 97,06 3,0 3,0 100,0

200 100,0 100,0

BabamınAnneminBüyük anneminDiğerToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Anketimizde kuşaklara evlerinde en çok kimin sözünün geçtiği sorulmuş ve

genç kuşağın %85,5’i “babamın”, %11,5’i “annemin” cevabını vermiştir (Tablo:30).

Tablo 31:Yaşlı Kuşağın Evinde En Çok Kimin Sözünün Geçtiği

20 10,0 10,0 10,06 3,0 3,0 13,0

91 45,5 45,5 58,579 39,5 39,5 98,04 2,0 2,0 100,0

200 100,0 100,0

BabamınAnneminBenimEşiminDiğerToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Evlerinde en çok kimin sözünün geçtiğini sorduğumuz yaşlı kuşağın %45,5’i

“benim”, %39,5’i “eşimin” cevabını vermişlerdir (Tablo:31).

Tablo 24: Yaşlı Kuşağın Cinsiyetine Göre Evlerinde En Çok Kimin Sözünün Geçtiği

5 3 16 72 4 1005,0% 3,0% 16,0% 72,0% 4,0% 100,0%

25,0% 50,0% 17,6% 91,1% 100,0% 50,0%2,5% 1,5% 8,0% 36,0% 2,0% 50,0%

15 3 75 7 0 10015,0% 3,0% 75,0% 7,0% ,0% 100,0%75,0% 50,0% 82,4% 8,9% ,0% 50,0%

7,5% 1,5% 37,5% 3,5% ,0% 50,0%20 6 91 79 4 200

10,0% 3,0% 45,5% 39,5% 2,0% 100,0%100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%

10,0% 3,0% 45,5% 39,5% 2,0% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Kadın

Erkek

GörüşülenlerinCinsiyeti

Toplam

Bab

amın

Ann

emin

Ben

im

Eşim

in

Diğ

er

Görüşülenlerin Evinde En Çok Kimin SözününGeçtiği

Topl

am

74

Cinsiyetlerine göre evlerinde en çok kimin sözünün geçtiğini sorguladığımız

yaşlı kuşaktan kadınların %72’si eşinin sözünün geçtiğini ifade ederken, %5’i

babasının, %3’ü annesinin, %16’sı kendisinin sözünün geçtiğini belirtmişlerdir.

Erkeklerin %7’si eşinin sözünün geçtiğini ifade ederken, %15’i babasının, %3’ü

annesinin, %75’i kendisinin sözünün geçtiğini belirtmişlerdir (Tablo:32).

Bu verilere göre cinsiyetlerine göre yaşlı kuşağın evlerinde en çok kimin

sözünün geçtiğini gösteren tablomuzda her iki cinsiyet de evlerinde erkeğin sözünün

geçtiğini oldukça yüksek bir oranla ifade etmişlerdir. Buna göre ataerkil bir aile

yapısına sahip olduğumuz da göz önünde bulundurulursa evde en çok sözü geçenin

erkekler olduğu, kadınların ise bu konuda ikinci planda kaldığı göze çarpmaktadır.

2.2.Aile İçinde İhtiyaçların Karşılanması

Tablo 33: Genç Kuşağa Göre Sevgi/İlgi İhtiyaçlarının Aile BüyükleriTarafından Karşılama Düzeyi

134 67,0 67,0 67,061 30,5 30,5 97,5

5 2,5 2,5 100,0200 100,0 100,0

YeterinceOrta derecedeHiçToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Ailelerinin sevgi ilgi şefkat gibi ihtiyaçlarını ne ölçüde karşıladığını

sorduğumuz genç kuşağın %67’si “yeterince”, %30,5’i “orta derecede” cevabını

vermiştir. Görüşülenlerin %2,5’i ise bu ihtiyaçlarını aile büyüklerinin “hiç”

karşılamadığını belirtmiştir (Tablo:33). Buna göre genç kuşağın üçte ikisinden

fazlası, yaşlı kuşağın kendilerine yeterince sevgi ve şefkat gösterdiklerini

düşünmektedir.

Tablo 34: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Sevgi/Şevkat Gibi İhtiyaçlarını NeÖlçüde Karşıladığı

159 79,5 79,5 79,541 20,5 20,5 100,0

200 100,0 100,0

YeterinceOrta DerecedeToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

75

Çocuklarının sevgi şefkat gibi ihtiyaçlarını ne ölçüde karşıladıklarını

sorduğumuz yaşlı kuşağın %79,5’i “yeterince”, %20,5’i “orta derecede” cevabını

vermiştir. Yaşlı kuşaktan çocuğunun sevgi ve şefkat gibi ihtiyaçlarını “hiç”

karşılayamadığını düşünen yoktur. Yaşlı kuşağın büyük çoğunluğu çocuklarına

yeterince sevgi ve şefkat gösterdiği kanaatindedir (Tablo:34).

Tablo 35: Genç Kuşağın Güven/Koruma İhtiyaçlarının Aile BüyükleriTarafından Karşılama Düzeyi

146 73,0 73,0 73,051 25,5 25,5 98,5

3 1,5 1,5 100,0200 100,0 100,0

YeterinceOrta derecedeHiçToplam

Sayı YüzdeGeçerliyüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağa yönelttiğimiz “Aileniz güven/ koruma gibi ihtiyaçlarınızı ne

ölçüde karşılıyor?” sorumuza görüşülenlerin %73’ü “yeterince”, %25,5’i “orta

derecede” cevabını vermiştir. Genç kuşağın %1,5’i aile büyüklerinin bu ihtiyaçlarını

“hiç” karşılamadığını ifade etmiştir (Tablo:35). Genç kuşağın üçte ikisinden fazlası

yaşlı kuşağın kendilerine yeterince güven ve koruma görevini yerine getirdiklerini

düşünmektedir.

Tablo 36: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Güven/Korunma Gibi İhtiyaçlarınıNe Ölçüde Karşıladığı

173 86,5 86,5 86,526 13,0 13,0 99,5

1 ,5 ,5 100,0200 100,0 100,0

YeterinceOrta DerecedeHiçToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağa yönelttiğimiz “Çocuğunuzun güven/korunma gibi ihtiyaçlarını

hangi ölçüde karşıladığınızı düşünüyorsunuz?” sorusuna görüşülenlerin %86,5’i

“yeterince”, %13’ü “orta derecede” şeklinde cevap vermiştir. Yaşlı kuşağın %0,5’i

çocuklarının bu ihtiyaçlarını hiç karşılayamadığını belirtmiştir (Tablo:36). Yaşlı

kuşak bu görevini yüksek bir oranla yerine getirdiği kanaatindedir. �

76

Tablo 37: Genç Kuşağın Barınma/Beslenme İhtiyaçlarının AileBüyükleri Tarafından Karşılama Düzeyi

145 72,5 72,5 72,553 26,5 26,5 99,0

2 1,0 1,0 100,0200 100,0 100,0

YeterinceOrta derecedeHiçToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağa yönelttiğimiz “Aileniz barınma, beslenme, sağlık gibi

ihtiyaçlarınızı ne ölçüde karşılıyor?” sorumuza genç kuşağın %72,5’i “yeterince”,

%26,5’i “orta derecede” cevabını vermiştir. Görüşülenlerin %1’i aile büyüklerinin

kendilerinin bu ihtiyaçlarını “hiç” karşılamadığını düşünmektedir (Tablo:37). Bu

verilere göre, genç kuşağın üçte ikisinden fazlası, aile büyüklerinin kendilerinin bu

ihtiyaçlarını yeterince karşıladığını belirtmiştir.

Tablo 38: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Barınma/Beslenme/Sağlık Gibiİhtiyaçlarını Ne Ölçüde Karşıladığı

163 81,5 81,5 81,535 17,5 17,5 99,0

2 1,0 1,0 100,0200 100,0 100,0

YeterinceOrta DerecedeHiçToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Çocuklarının barınma beslenme sağlık gibi ihtiyaçlarını ne ölçüde

karşıladıklarını sorduğumuz yaşlı kuşağın %81,5’i “yeterince”, %17,5’i “orta

derecede” cevabını vermiştir. Görüşülenlerin %1’i çocuklarının bu ihtiyaçlarını “hiç”

karşılamadığını ifade etmiştir. Bu verilere göre, barınma, beslenme ve sağlık

konusunda yaşlı kuşağın yüksek oranda görevlerini yerine getirdikleri düşüncesinde

oldukları anlaşılmaktadır (Tablo:38).

77

3.Aile İçinde Yaşanan Problemler

3.1.Arkadaş Seçimi Konusunda Yaşanan Çatışma

Tablo 39: Genç Kuşağın Arkadaş Seçimine Aile Büyüklerinin Tutumu

17 8,5 8,5 8,572 36,0 36,0 44,594 47,0 47,0 91,517 8,5 8,5 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırKarışırAz karışırHiç karışmazToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağa yönelttiğimiz “Arkadaş seçiminize ailenizin tutumu nasıl olur?”

sorusuna genç kuşağın %8,5’i “çok karışır”, %36’sı “karışır”, %47’si “az karışır”

şeklinde cevap vermiştir. Görüşülenlerin %8,5’i aile büyüklerinin arkadaş

seçimlerine “hiç” karışmadığını ifade etmiştir (Tablo:39). Bu verilere göre genç yaş

kuşağının yaklaşık yarıya yakınının anne ve babasının arkadaş seçimlerine “çok

karıştığı” ya da “karıştığı”, yarıdan fazlasının ise ya “çok az” ya da “hiç” karışmadığı

anlaşılmaktadır. Bu da görüşülen ailelerin en az yarısının çocuklarına karşı oldukça

demokratik bir tavır sergilediği, diğer yarısının ise demokratik bir tavır sergilemek

yerine bu konuda daha hassas davrandığı şeklinde yorumlanabilir.

Tablo 40: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Arkadaş Seçimine Tutumu

27 13,5 13,5 13,5109 54,5 54,5 68,054 27,0 27,0 95,010 5,0 5,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırımKarışırımAz karışırımHiç karışmamToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Çocuklarının arkadaş seçimine karışıp karışmadıklarını sorduğumuz yaşlı

kuşağın %13,5’i “çok karışırım”, %54,5’i “karışırım”, %27’si “az karışırım”

cevabını vermiştir. Görüşülenlerin %5’i çocuklarının arkadaş seçimine “hiç

karışmam” cevabını vererek tutumlarını belirtmiştir (Tablo:40). Bu verilerden, yaşlı

kuşağın yüksek düzeyde çocuklarının arkadaş seçimine karışma eğiliminde oldukları

anlaşılmaktadır.

78

Tablo 41: Kuşakların Arkadaş Seçimi Konusunda Tartışıp Tartışmadığı

91 109 20045,5% 54,5% 100,0%38,9% 65,7% 50,0%22,8% 27,3% 50,0%

143 57 20071,5% 28,5% 100,0%61,1% 34,3% 50,0%35,8% 14,3% 50,0%

234 166 40058,5% 41,5% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%58,5% 41,5% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Görüşülenlerin AileBüyükleriyle/ ÇocuklarıylaArkadaş Seçimi Konusunda

Tartışıp TartışmadıklarıToplam

Arkadaş seçimi konusunda tartışıp tartışmadıklarını sorduğumuz genç

kuşağın %45,5’i “evet”, %54,5’inin “hayır”; yaşlı kuşağın %71,5’i “evet”, %28,5’i

“hayır” cevabını vermiştir. Bu verilere göre yaşlı kuşak ile genç kuşak arasında

arkadaş seçimi konusunda çatışma olduğu söylenebilir. Nitekim her iki kuşaktan

görüşülenlerin yaklaşık üçte ikisi (%58,5) arkadaş seçimi konusunda aralarında

tartışma olduğunu söylemektedir. Ancak bu konuda, aralarında tartıştıklarını belirten

yaşlı kuşakların oranının (%61,1) genç kuşaklara göre (%38,9) daha yüksek olduğu

görülmektedir (Tablo:41).

Tablo 42: Yaşlı Kuşağın Arkadaş Seçimi Konusunda Çocuklarıyla Neden Tartıştığı

53 26,5 37,1 37,135 17,5 24,5 61,534 17,0 23,8 85,311 5,5 7,7 93,07 3,5 4,9 97,93 1,5 2,1 100,0

143 71,5 100,057 28,5

200 100,0

Ailemize Uygun Arkadaşlar Seçmesi İçinDoğru Arkadaşlık Kurması İçinEtraf Kötü Olduğu İçinİyiyi Kötüyü Ayırt Edemediği İçinArkadaşlarından Etkilendiği İçinTavsiyelerde Bulunmak İçinToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

79

Arkadaş seçimi konusunda çocuklarıyla tartışan yaşlı kuşağa sebepleri

sorulmuş ve yaşlı kuşağın %37,1’i “ailemize uygun arkadaşlar seçmesi için”,

%24,5’i “doğru arkadaşlık kurması için”, %23,8’i cevabını verirken, yaklaşık %15’i

de genç kuşağın “iyiyi kötüyü ayırt edemediği için”, “arkadaşlarından etkilendiği

için”, “tavsiyelerde bulunmak için” cevabını vermiştir. Bu verilere göre yaşlı kuşağın

genç kuşakların arkadaş seçimi konusunda en çok “aileye uygun olmasına” ve

“doğru arkadaşlık kurmasına” önem verdikleri, bu konuda çocuklarıyla tartıştıkları

anlaşılmaktadır. Ayrıca çocuklarının “etraf kötü olduğu için” yanlış arkadaş

seçiminden kaygı duydukları için de çatışma yaşadıkları görülmektedir (Tablo:42).

Görüşülen yaşlı kuşakla yapılan yüz yüze görüşmelerde, çocuklarının

arkadaşlarını ders çalışmaları ya da doğum günü partileri gibi sebepler ile evlerine

davet ettirerek onları tanımaya çalıştıklarını, böylece ailelerine uygun olup

olmadıklarını anlamaya çalıştıklarını belirtmişlerdir.

Tablo 43: Genç Kuşağın Arkadaş Seçimi Konusunda AileBüyüklerinden En Çok Kiminle Tartıştığı

51 25,5 56,0 56,040 20,0 44,0 100,091 45,5 100,0

109 54,5200 100,0

AnnemBabamTotalCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın arkadaş seçimi konusunda aile büyüklerinden en çok kiminle

tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin yaklaşık %55’i cevap vermemiştir. Arkadaş

seçimi konusunda aile büyükleriyle tartışan genç kuşağın %56’sı annesiyle, %44’ü

babasıyla tartıştığını belirtmişlerdir. Aile büyükleriyle tartışanların babalarından çok

anneleriyle tartıştıkları görülmektedir. Bunun nedeni, genellikle aile ortamında

çocukların karşılaştıkları sorunları paylaşmada önceliği babalarından çok annelerine

vermesiyle yakından ilgili olduğu düşünülmektedir (Tablo:43).

80

Tablo 44: Genç Kuşağın Karşı Cinsten Arkadaş Seçimine AileBüyüklerinin Tutumu

58 29,0 29,0 29,072 36,0 36,0 65,047 23,5 23,5 88,523 11,5 11,5 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırKarışırAz karışırHiç karışmazToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Toplumumuzda genel olarak özellikle küçük çevrelerde, yerleşim yerlerinde

kız erkek arkadaşlığı normal olarak karşılanmaz. Bu durumda da aileler bu ilişkiyi

gençlere yasaklar. Karşı cinsten arkadaş edinmenin anne baba ve yaşanılan çevreyle

doğrudan ilişkisi vardır. Ayrıca kız ve erkeklerden beklenen ahlaki davranışlar

farklıdır. Genç erkeğin kız arkadaşının olması övünç duyulacak bir durumken, genç

bir kızın erkek arkadaşının olmasından utanç duyulabilir.203

Karşı cinsten arkadaş seçimi konusunda aile büyükleri için genç kuşağın

%29’u “çok karışır”, %36’sı “karışır”, %23,5’i “az karışır”, %11,5’i “hiç” karışmaz

cevabını vermiştir. Genç Kuşağın yaklaşık üçte ikisine karşı cinsten arkadaş

seçimlerine anne babasının “çok karıştığı” ya da “karıştığı” anlaşılmaktadır

(Tablo:44).

Tablo 45: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Karşı Cinsten Arkadaş SeçimlerineTutumu

59 29,5 29,5 29,549 24,5 24,5 54,082 41,0 41,0 95,010 5,0 5,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırımKarışırımAz karışırımHiç karışmamToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Çocuklarının karşı cinsten arkadaş seçimlerine karışıp karışmadıklarını

sorduğumuz yaşlı kuşağın %29,5’i “çok karışırım”, %24,5’i “karışırım”, %41’i “az

karışırım” cevabını vermiştir. Görüşülenlerin %5’i “hiç karışmam” cevabını vererek

çocuklarının karşı cinsten arkadaş seçimlerine olan tutumlarını belirtmişlerdir. Yaşlı

kuşağın yarısından fazlasının çocuklarına “çok karıştığı” ya da “karıştığı”

görülmektedir (Tablo:45). 203 Özkan Ünver, a.g.e., s.48.

81

Tablo 46: Kuşakların Karşı Cinsten Arkadaş Seçimi Konusunda TartışıpTartışmadığı

81 119 20040,5% 59,5% 100,0%38,0% 63,6% 50,0%20,3% 29,8% 50,0%

132 68 20066,0% 34,0% 100,0%62,0% 36,4% 50,0%33,0% 17,0% 50,0%

213 187 40053,3% 46,8% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%53,3% 46,8% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Görüşülenlerin Aile Büyükleriyle/Çocuklarıyla Karşı CinstenArkadaş Seçimi Konusunda

Tartışıp TartışmadıklarıToplam

Kuşakların karşı cinsten arkadaş seçimi konusunda tartışıp tartışmadıklarını

karşılaştırdığımızda anlamlı bir faklılaşma ortaya çıkmaktadır ki, genç kuşağın

yaklaşık %60’ı “hayır” cevabını verirken, yaşlı kuşağın %66’sı “evet” cevabını

vermiştir (Tablo:46).

Genç kuşağın ve yaşlı kuşağın belli oranda farklı cevap vermeleri dikkat

çekmektedir. Bu verilere göre yaşlı kuşak genç kuşağın karşı cinsten arkadaş

seçimine, karşı cinsten arkadaşlarının olmasına oldukça temkinli yaklaşmaktadır.

Yapılan yüz yüze görüşmelere göre, yaşlı kuşak karşı cinsten arkadaş seçimi

konusunda, genç kuşakla konuşmak istememekle birlikte, karşı cinsten arkadaşlığı

olmaması gereken bir durum olarak nitelendirmektedir. Bu yüzden yaşlı kuşakta

tartışma oranları oldukça yüksek çıktığı düşünülmektedir. Genç kuşak karşı cinsten

arkadaş seçiminde aile büyükleriyle tartışmadıklarını, fakat bu konuya aile

büyüklerinin karıştığını ifade etmiştir. Genç kuşak, bu durumu, aile büyüklerinden

saklı tutmakla birlikte, özellikle genç kızlar aileleriyle paylaşamadıklarını,

paylaştıkları zaman da daha büyük problemlerin ortaya çıktığını ifade etmişlerdir.

82

Tablo 47: Yaşlı Kuşağın Karşı Cinsten Arkadaş Seçimi Konusunda Çocuklarıyla NedenTartıştığı

51 25,5 38,6 38,623 11,5 17,4 56,113 6,5 9,8 65,9

9 4,5 6,8 72,73 1,5 2,3 75,03 1,5 2,3 77,3

26 13,0 19,7 97,01 ,5 ,8 97,72 1,0 1,5 99,21 ,5 ,8 100,0

132 66,0 100,068 34,0

200 100,0

Çocuğuma Uygun Olması İçinGeleceği İçinDerslerini Engellememesi İçinKarşı Tarafa Güvenmediğim İçinZarar Görmemesi İçinSeviyeli Bir İlişki Olması İçinİslami Açıdan Uygun Olması İçinHayatını Önemsediğim İçinFikir Alışverişi Yapmak İçinDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Büyük oranla genç kuşakla karşı cinsten arkadaş seçimi konusunda

tartıştıklarını ifade eden yaşlı kuşağın %46,4’ü “çocuğumu uygun olması için”,

%20,5’i “geleceği için”, %11,6’sı “derslerini engellememesi için”, %8’i “karşı tarafa

güvenmediğim için”, yaklaşık %15’i “zarar görmemesi için”, “seviyeli bir ilişki

olması için”, “İslami açıdan uygun olması için”, “hayatını önemsediğim için”, “fikir

alışverişi yapmak için” diyerek genç kuşakla tartışma nedenlerini belirtmişlerdir

(Tablo:47). Yapılan yüz yüze görüşmelerde, yaşlı kuşak, genç kuşağın karşı cinsten

arkadaşlık kurmalarına karşı çıktıklarını ifade ederken aynı anda birçok sebep

anlatmıştır. Örneğin, öncelikle çocuğuma uygun olması için diyen yaşlı kuşak, ayrıca

“ders çalışmasını engelleyebilir”, “çocuğumu zararlı yönlere çekebilir” ve “çocuğum

bu durumlardan zarar görebilir”, “İslami açıdan çok da uygun olmayan bir durum”

şeklinde sebeplerini ifade etmişlerdir.

Tablo 48: Genç Kuşağın Karşı Cinsten Arkadaş Seçimi Konusunda AileBüyüklerinden En Çok Kiminle Tartıştığı

21 10,5 25,9 25,960 30,0 74,1 100,081 40,5 100,0

119 59,5200 100,0

AnnemBabamToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

83

Karşı cinsten arkadaş seçimi konusunda aile büyükleriyle tartışan genç

kuşağa yöneltilen bu konuda en çok kiminle tartışıyorsunuz sorusuna cevap veren

genç kuşağın %25,9’u “annem”, %74,1’i “babam” cevabını vermiştir. Bu konuda

tartışan genç kuşağın büyük oranda babam cevabını vermeleri dikkat çekicidir

(Tablo:48).

Toplumumuzda karşı cinsten arkadaşlık konusu henüz yeterince serbestlik

kazanmamıştır. Bundan dolayı gençler karşı cinsten arkadaş seçimi konusunda

çevrelerinden onay almak eğilimindedirler. Şehirleşme düzeyi geliştikçe bu eğilimin

giderek azaldığı söylenebilir. Bu durum, Gazi Üniversitesinde yapılan “12–24 yaş

arası gençlerin sosyo-ekonomik durumları” isimli araştırma verilerinde

görülmektedir. Nitekim karşı cinsten arkadaşlık kurmada çevresinden

etkilenmediklerini ifade edenler, diğerlerine göre (%4,4) daha fazladır. Karşı cinsten

arkadaşlığı olanların ise, diğerlerine nispeten daha geniş çevrelerden geldikleri

düşünülmüştür. Ayrıca kızların çekinmeleri göz önünde bulundurularak, erkeklerin

kızlardan daha fazla karşı cinsten arkadaşlarının bulunduğu tespit edilmiştir. Genel

olarak çevre, kız ve erkeklerde karşı cinsten arkadaş edinmeyi etkilemekte fakat bu

durumun etkisi daha çok kızlar üzerinde olmaktadır. 204

3.2.Eş Seçimi Konusunda Yaşanan Problemler

Tablo 49: Genç Kuşağın Eş Seçimine Yaşlı Kuşağın Tutumu

96 7 97 0 20048,0% 3,5% 48,5% ,0% 100,0%64,0% 13,0% 52,7% ,0% 50,0%24,0% 1,8% 24,3% ,0% 50,0%

54 47 87 12 20027,0% 23,5% 43,5% 6,0% 100,0%36,0% 87,0% 47,3% 100,0% 50,0%13,5% 11,8% 21,8% 3,0% 50,0%

150 54 184 12 40037,5% 13,5% 46,0% 3,0% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%37,5% 13,5% 46,0% 3,0% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Çok karışır/Çok karışırım

Karışır/Karışırım

Az karışır/Az karışırım

Hiç karışmaz/Hiç karışmam

Genç Kuşağın Eş Seçimine Yaşlı Kuşağın Tutumu

Toplam

204 Özkan Ünver, EDİTÖR: Nihat Nirun, Gazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi İstatistik bölümü,

12-24 Yaş Arası Gençlerin Sosyo-ekonomik Sorunları, Gazi Üniversitesi, Basın Yayın Yüksekokulu, Ankara 1986,s.51

84

Eş seçimi konusunda aile büyüklerinin kendilerine karışıp karışmadığı

sorusunu yönelttiğimiz genç kuşağın %48’i “çok karışır”, %3,5’i “karışır”, %48,5’i

“az karışır” cevabını vermiştir. Genç kuşaktan görüşülenlerden “hiç karışmaz”

cevabını veren kimse yoktur.

Aynı şekilde çocuklarına eş seçimi konusunda karışıp karışmadıkları

sorusunu yönelttiğimiz yaşlı kuşağın %27’si “çok karışırım”, %23,5’i “karışırım”,

%43,5’i “az karışırım”, %6’sı “hiç karışmam” cevabını vererek bu konu konudaki

tutumlarını ifade etmişlerdir. Her iki kuşağın değerlendirmelerine göre yaşlı kuşağın

yarısından fazlası genç kuşağın eş seçimine karışmaktadır (Tablo:49).

Tablo 50: Genç Kuşağın Eş Seçimi Konusunda Aile BüyükleriyleTartışıp Tartışmadığı

60 30,0 30,0 30,0140 70,0 70,0 100,0200 100,0 100,0

EvetHayırToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Kuşakların eş seçimi konusunda tartışıp tartışmadıklarına sorduğumuz genç

kuşağın %30’u “evet”, %70’i “hayır” cevabını vermiştir. Araştırma sürecinde

gençlerle yapılan yüz yüze görüşmelerde genç kuşakların eş seçimi konusunda, aile

büyüklerinin görüşlerine itibar etmekle birlikte, kuracakları aile yuvasının

kendilerine ait olacağını ileri sürerek “kimi seversem onunla evlenirim, kimse bana

karışamaz” şeklinde ifadeler kullanarak, aile büyükleriyle bu konuda bir tartışma

içine girmeyi doğru bulmadıklarını belirtmişlerdir (Tablo:50).

Tablo 51: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Eş Seçimleri KonusundaTartışıp Tartışmadığı

135 67,5 67,5 67,565 32,5 32,5 100,0

200 100,0 100,0

EvetHayırToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

85

Çocuklarıyla eş seçimi konusunda tartışıp tartışmadıklarını sorduğumuz yaşlı

kuşağın %67,5’i “evet”, %32,5’i “hayır” cevabını vermiştir (Tablo:51). Genç kuşağın

yaklaşık %70’i “hayır” (Tablo:50) cevabını verirken, yaşlı kuşağın %70’i “evet”

cevabını vermiştir. Bu verilere göre, iki kuşağın ifadeleri arasında anlamlı bir

farklılaşma vardır. Yaşlı kuşağın, genç kuşağın eş seçiminde genç kuşakla tartıştığı

ve bu konuda daha hassas olduğu söylenebilir.

Tablo 52: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Eş Seçimleri Konusunda Neden Tartıştığı

54 27,0 40,0 40,030 15,0 22,2 62,237 18,5 27,4 89,613 6,5 9,6 99,31 ,5 ,7 100,0

135 67,5 100,065 32,5

200 100,0

Doğru Kişiyi Bulması İçinİleride Mutlu Olması içinAilemize Uygun Olması İçinBilgi ve Fikir Alışverişinde Bulunmak İçinDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Büyük oranla genç kuşakla eş seçimi konusunda tartıştıklarını ifade eden

yaşlı kuşağın %40’ı “doğru kişiyi bulması için”, %22,2’si “ileride mutlu olması

için”, %27,4’ü “ailemize uygun olması için”, %9,6’sı “bilgi ve fikir alışverişinde

bulunmak için” diyerek genç kuşakla tartışma nedenlerini belirtmişlerdir (Tablo:52).

Tablo 39: Genç Kuşağın Cinsiyetine Göre Eş Seçimi Konusunda AileBüyükleriyle Tartışıp Tartışmadıkları

48 52 10048,0% 52,0% 100,0%80,0% 37,1% 50,0%24,0% 26,0% 50,0%

12 88 10012,0% 88,0% 100,0%20,0% 62,9% 50,0%

6,0% 44,0% 50,0%60 140 200

30,0% 70,0% 100,0%100,0% 100,0% 100,0%

30,0% 70,0% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Kadın

Erkek

GörüşülenlerinCinsiyeti

Toplam

Evet Hayır

Görüşülenlerin EşSeçiminden AileleriyleTartışıp Tartışmadıkları

Toplam

86

Eş seçimi konusunda genç kuşağın cinsiyetiyle eş seçimi konusunda aile

büyükleriyle tartışma konusunda anlamlı bir farklılaşma vardır. Eş seçimleri

konusunda aile büyükleriyle tartışıp tartışmadıklarını sorduğumuz genç kuşaktan

kadınların %48’i “evet”, %52’si “hayır”; erkeklerin %12’si “evet”, %88’i “hayır”

cevabını verdiği görülmektedir (Tablo:53).

Bu verilere göre genç kuşakta kadınların eş seçiminde erkeklere göre yaşlı

kuşaklarla daha çok tartıştıkları anlaşılmaktadır. Bunun da yaşlı kuşakların

çocuklarını evlendirme sürecinde erkek çocukların eş seçiminde daha anlayışlı

davrandıkları halde, kız çocuklarının eş seçiminde ise çok daha hassas

davranmalarının bir sonucu olduğu düşünülmektedir.

Araştırma sürecinde, Konya’da oğullarını evlendirmek isteyen annelerin,

daha önce tanımadıkları apartman sakinleri de dâhil, apartmanları dolaşarak kız

baktıkları ve bir anlamda “görücü usulü” ile çocuklarını evlendirme ile ilgili kültürün

yaşatıldığı tarafımızdan tespit edilmiştir.

Tablo 54: Genç Kuşağın Eş Seçimi Konusunda AileBüyüklerinden En Çok Kiminle Tartıştığı

29 14,5 48,3 48,330 15,0 50,0 98,3

1 ,5 1,7 100,060 30,0 100,0

140 70,0200 100,0

AnnemBabamDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın eş seçimi konusunda aile büyüklerinden en çok kiminle

tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin %70’i cevap vermemiştir. Eş seçimi

konusunda aile büyükleri ile tartıştıklarını ifade eden genç kuşağın %48,3’ü

“annem”, %50’si “babam” cevabını vererek en çok kiminle bu konuda tartıştıklarını

ifade etmişlerdir. Oranlar yakın olmakla birlikte hem anne hem de babalar eş seçimi

konusunda çocuklarıyla tartışmaktadır (Tablo:54).

87

Tablo 55: Genç Kuşağa Göre Flört Etmelerine Aile BüyüklerininTutumu

16 8,0 8,0 8,067 33,5 33,5 41,5

108 54,0 54,0 95,59 4,5 4,5 100,0

200 100,0 100,0

Çok olumluOlumluOlumsuzÇok olumsuzToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Evlilik öncesi flört etmelerine aile büyüklerinin tutumunu sorduğumuz genç

kuşağın %41,5’i evlilik öncesi flörtlerine anne ve babalarının “çok olumlu” ya da

“olumlu”, %58,5’i “olumsuz” ya da “çok olumsuz” baktıklarını belirtmişlerdir

(Tablo:55).

Tablo 56: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Evlilik Öncesi Flört EtmesineTutumu

7 3,5 3,5 3,553 26,5 26,5 30,0

129 64,5 64,5 94,511 5,5 5,5 100,0

200 100,0 100,0

Çok olumluOlumluOlumsuzÇok olumsuzToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağın yaklaşık %30’u evlilik öncesi flörte “olumlu” bakarken, %70’i

“olumsuz” bakmaktadır (Tablo:56). Bu verilere göre iki kuşak arasında bu konuda

önemli bir farklılaşma olduğu görülmektedir. Bunun iki kuşak arasında mevcut

bulunan yetişme tarzı ve kültür farklılığından kaynaklandığı söylenebilir.

Özyurt ve Doğan’ a göre flört “genci içine kapanık, sadece sevdiğini düşünür

hale getirmektedir. Flört çoğu zaman büyük sarsıntılara neden olmakta ve gencin

ruh dengesini bozmaktadır. Flörtün teşvik edilmesinin nedeni aileyi ve ona temel

olan esasları yıpratmaktır.”205

205 Selahattin Özyurt, Sait Doğan, Gençlik Problemleri Açısından Üniversite Gençliği, Değişim

Yayınları, Adapazarı, 2002,s.32

88

Genellikle “flört” kelimesinden yaşlı kuşakların pek hoşlanmamasına karşın,

araştırmamızda yaşlı kuşağın yaklaşık üçte birinin evlilik öncesi flörte olumlu

bakmaları, örf ve adetler ile gelenek ve göreneklerde yaşanan kültür değişmelerinin

yaşlı kuşak üzerine bir etkisi olarak değerlendirilebilir.

Tablo 57: Aile Büyüklerinin Genç Kuşağın Yapmalarını İstedikleri EvlilikBiçimi

10 5,0 5,0 5,069 34,5 34,5 39,5

117 58,5 58,5 98,04 2,0 2,0 100,0

200 100,0 100,0

Flört ederekGörücü üsulüTanışarak anlaşarakDiğerToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Bir önceki tabloda (Tablo:56) yaşlı kuşağın büyük çoğunluğu evlilik öncesi

flörte göreceli olarak olumlu bakmakla birlikte, söz konusu durum evlilik olduğunda

çocuklarının tanışarak anlaşarak evlilik yapmalarını tercih edilmektedir. Genç

kuşağın %5’i “flört ederek”, %34,5’i “görücü usulü”, %58,5’i “tanışarak anlaşarak”

aile büyüklerinin evlenmelerini istediklerini belirtmişlerdir.(Tablo:57)

Tablo 58: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Yapmalarını İstedikleri Evlilik Biçimi

5 2,5 2,5 2,576 38,0 38,0 40,5

119 59,5 59,5 100,0200 100,0 100,0

Flört ederekGörücü usülüTanışarak-anlaşarakToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağın %2,5’i “flört ederek”, %38,5’i “görücü usulü”, %59,5’i

“tanışarak anlaşarak” genç kuşağın evlenmesini istemektedir. Bu tablomuzda da

görüldüğü gibi yaşlı kuşak flört kavramından uzak durmaktadır. Aynı şekilde genç

kuşak da aile büyüklerinin yapmalarını istedikleri evlilik biçimlerini değerlendirirken

flört kavramından kaçınmışlardır. (Tablo:58) Önemli bir diğer husus da hem genç

kuşağın hem de yaşlı kuşağın yaklaşık %60’ının “tanışarak anlaşarak” evlilikten

yana olduklarıdır. Araştırmanın yapılması sürecinde yapılan yüz yüze görüşmelerde

yaşlı kuşak burada görücü usulü yapılan evliliklerinde tanışarak anlaşarak yapıldığını

89

düşündüklerini, kendilerinin de görücü usulü yaptırılan evliliklerinde eşlerini nişan

süresinden evlilik süresine kadar tanıdıklarını ifade etmişlerdir.

4.Ekonomik Konularda Yaşanılan Problemler

4.1.Para Harcama Konusunda Ailenin Tutumu

Tablo 59: Genç Kuşağın Para Harcamasına Aile Büyüklerinin Tutumu

28 14,0 14,0 14,062 31,0 31,0 45,098 49,0 49,0 94,012 6,0 6,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırKarışırAz karışırHiç karışmazToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Para harcamalarına aile büyüklerinin tutumunu sorduğumuz genç kuşağın

%14’ü “çok karışır”, %31’i “karışır”, %49’u “az karışır” cevabını vererek

ebeveynlerinin tutumlarını ifade etmişlerdir. Görüşülenlerin %6’sı “hiç karışmaz”

cevaplarını vermiştir (Tablo:59).

Tablo 60: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Para Harcamalarına Tutumu

44 22,0 22,0 22,066 33,0 33,0 55,075 37,5 37,5 92,515 7,5 7,5 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırımKarışırımAz karışırımHiç karışmamToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Çocuklarının para harcamaları konusundaki tutumlarını sorduğumuz yaşlı

kuşağın %22’si “çok karışırım”, %33’ü “karışırım”, %37,5’i “az karışırım” şeklinde

cevap vererek tutumlarını ifade etmişlerdir. Görüşülenlerin %7,5’i çocuklarının para

harcamalarına hiç karışmadığını belirtmiştir (Tablo:60). Bu verilerden yaşlı

kuşakların genel olarak genç kuşağın para harcamasına karıştığı anlaşılmaktadır.

90

4.2. Para Harcama Konusunda Yaşanan Tartışma

Tablo 61: Kuşakların Para Harcama Konusunda Tartışıp Tartışmadığı

72 128 20036,0% 64,0% 100,0%34,6% 66,7% 50,0%18,0% 32,0% 50,0%

136 64 20068,0% 32,0% 100,0%65,4% 33,3% 50,0%34,0% 16,0% 50,0%

208 192 40052,0% 48,0% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%52,0% 48,0% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Kuşakların Para HarcamaKonusunda Tartışıp

TartışmadıklarıToplam

Kuşakların para harcama konusunda tartışıp tartışmadıklarını sorduğumuzda,

genç kuşağın %36’sı “evet”, %64’ü “hayır” cevabını verirken; yaşlı kuşağın %68’i

“evet”, %32’si “hayır” cevabını vermiştir (Tablo:61). Kuşaklar arasında para

harcama konusunda anlamlı bir farklılaşma vardır. Anketlerin yapım aşamasında

yapılan yüz yüze görüşmelerde yaşlı kuşak “para kazanmak zordur, zor kazanılanın

zor harcanır” şeklindeki ifadeleriyle, az harçlık verdiklerini ve bu konuda tartışma

yaşadıklarını belirtmişlerdir.

Tablo 62: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Para Harcama Konusunda Neden Tartıştığı

45 22,5 33,1 33,144 22,0 32,4 65,425 12,5 18,4 83,813 6,5 9,6 93,49 4,5 6,6 100,0

136 68,0 100,064 32,0

200 100,0

Dikkatli Harcaması Gerektiği İçinTutumlu Olması Gerektiği İçinİdareli Harcamayı Öğrenmesi İçinNereye Harcadığını Bilmek İçinÇocuğumun Geleceği İçinToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

91

Genç kuşakla para harcama konusunda tartıştıklarını ifade eden yaşlı kuşağın

%33,1’i “dikkatli harcaması gerektiği için”, %32,4’ü “tutumlu olması gerektiği için”,

%18,4’ü “idareli harcamayı öğrenmesi için”, %9,6’sı “nereye harcadığını bilmek

için”, %6,6’sı “çocuğumun geleceği için” diyerek genç kuşakla tartışma nedenlerini

belirtmişlerdir (Tablo:62). Yaşlı kuşağın üçte ikisi genç kuşağın parasını dikkatli

harcamasını ve gereksiz yere harcama yapmamasını istediği için tartıştıklarını ifade

etmiştir.

Tablo 63: Genç Kuşağın Para Harcama Konusunda Aile BüyüklerindenEn Çok Kiminle Tartıştığı

32 16,0 44,4 44,440 20,0 55,6 100,072 36,0 100,0

128 64,0200 100,0

AnnemBabamToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın para harcaması konusunda aile büyüklerinden en çok kiminle

tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin %64’ü cevap vermemiştir. Para harcama

konusunda aile büyükleriyle tartışan genç kuşağın %44,4’ü “annem”, %55,6’sı

“babam” cevabını vererek aile büyüklerinden en çok kiminle tartıştıklarını

belirtmişlerdir. Para harcama konusunda genç kuşak en çok babasıyla tartışmaktadır.

(Tablo:63)

5. Sosyo-kültürel Konularda Yaşanan Çatışma

5.1.Kılık Kıyafet Seçimi Konusunda Yaşanan Çatışma

Tablo 64: Genç Kuşağın Giyim Tarzına Aile Büyüklerinin Tutumu

6 3,0 3,0 3,078 39,0 39,0 42,088 44,0 44,0 86,028 14,0 14,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırKarışırAz karışırHiç karışmazToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

92

Giyim tarzlarına aile büyüklerinin tutumunu sorduğumuz genç kuşağın %3’ü

“çok karışır”, %39’u “karışır”, %44’ü “az karışır” cevabını vermiştir.

Görüşülenlerin %14’ü “hiç karışmaz” cevabını vererek bu konuda aile büyüklerinin

kendilerine karışmadığını ifade etmişlerdir (Tablo:64).

Tablo 65: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Kıyafet/Giyim TarzlarınaTutumu

68 34,0 34,0 34,048 24,0 24,0 58,064 32,0 32,0 90,020 10,0 10,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırımKarışırımAz karışırımKarışmamToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağa yönettiğimiz çocuklarının giyim tarzına olan tutumları ile ilgili

sorumuza görüşülenlerin %34’ü “çok karışırım”, %24’ü “karışırım”, %32’si “az

karışırım”, %10’u “hiç karışmam” cevabını vererek çocuklarının giyim tarzlarına

olan tutumlarını belirtmişlerdir. Kılık kıyafetleri konusunda genç kuşağın yarısından

fazlası (%58) aile büyüklerinin kendilerine “az karıştığını” ya da “hiç karışmadığını”

belirtmektedir (Tablo:65). Buna karşın yaşlı kuşağın %58’i kılık kıyafet konusunda

çocuklarına “çok karışmakta” ya da “karışmaktadır”. Bu verilerden, genç kuşak ile

yaşlı kuşak arasında anlamlı bir farklılaşma olduğu anlaşılmaktadır. Bu da, yaşlı

kuşakların giyim konusunda daha hassas davrandığı ve düşündüğü şeklinde

değerlendirilebilir (Tablo:64).

Tablo 66: Kuşakların Kıyafet/Giyim Konusunda Tartışıp Tartışmadığı

52 148 20026,0% 74,0% 100,0%34,0% 59,9% 50,0%13,0% 37,0% 50,0%

101 99 20050,5% 49,5% 100,0%66,0% 40,1% 50,0%25,3% 24,8% 50,0%

153 247 40038,3% 61,8% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%38,3% 61,8% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Kuşakların Kıyafet/GiyimKonusunda Tartışıp

TartışmadıklarıToplam

93

Kuşakların kıyafet/giyim tarzı konusunda tartışıp tartışmadıklarına

sorduğumuz genç kuşağın %26’sı “evet”, %74’ü “hayır” cevabını verirken; yaşlı

kuşağın %50,5’i “evet”, %49,5’i “hayır” cevabını vermiştir. Buna göre, yaşlı kuşağın

cevap oranları birbirine yakın olmakla birlikte, iki kuşak arasında anlamlı bir

faklılaşma vardır. Kuşakların %61,8’ine göre kılık kıyafet ve giyim tarzı konusunda

tartışma yaşanmamaktadır (Tablo:66).

Tablo 67: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Kıyafet/Giyim Konusunda Neden Tartıştığı

27 13,5 26,7 26,736 18,0 35,6 62,416 8,0 15,8 78,222 11,0 21,8 100,0

101 50,5 100,099 49,5

200 100,0

Yerine Göre Giyinmesi İçinAilemize Uygun Giyinmesi İçinYakışanı Giymesi İçinGelenek ve Göreneklerimize Uygun Giyinmesi İçinToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağın kıyafet/giyim tarzı konusunda çocuklarıyla neden tartıştığı ile

ilgili soruya görüşülenlerin %49’5’i cevap vermemiştir. Genç kuşakla kıyafet/giyim

konusunda tartıştıklarını ifade eden yaşlı kuşağın %26,7’si “yerine göre giyinmesi

için”, %35,6’sı “ailemize uygun giyinmesi için”, %15,8’i “yakışanı giymesi için”,

%21,8’i “gelenek ve göreneklerimize uygun giyinmesi için” diyerek genç kuşakla

tartışma nedenlerini belirtmişlerdir. Yaşlı kuşağın %62,4’ü ailemize ve yerine uygun

giyinmesi cevabını vererek, genç kuşakla tartışma nedenlerini belirtmişlerdir

(Tablo:67).

Tablo 68: Genç Kuşağın Giyim Tarzı Konusunda Aile Büyüklerinden EnÇok Kiminle Tartıştığı

21 10,5 40,4 40,427 13,5 51,9 92,3

2 1,0 3,8 96,22 1,0 3,8 100,0

52 26,0 100,0148 74,0200 100,0

AnnemBabamBüyük annemDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın kıyafet/giyim tarzı konusunda aile büyüklerinden en çok

kiminle tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin %74’ü cevap vermemiştir.

94

Kıyafet/giyim konusunda aile büyükleriyle tartışan genç kuşağın %40,4’ü “annem”,

%51,9’u “babam”, %3,8’i “büyükannem”, %3,8’i “diğer” cevabını vererek aile

büyüklerinden en çok kiminle tartıştıklarını belirtmişlerdir. Sonuç olarak, bu konuda,

genç kuşağın yarısından fazlası en çok babasıyla tartışma yaşamaktadır (Tablo:68).

5.2.Siyasi Konularda Yaşanan Çatışma

Tablo 69: Genç Kuşağın Siyasi Düşüncelerine Aile BüyüklerininTutumu

12 6,0 6,0 6,023 11,5 11,5 17,5

115 57,5 57,5 75,050 25,0 25,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırKarışırAz karışırHiç karışmazToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Siyasi düşüncelerine aile büyüklerinin tutumlarını sorduğumuz genç kuşağın

%6’sı “çok karışır”, %11,5’i “karışır”, %57,5’i “az karışır”, %25’i “hiç karışmaz”

cevabını vererek siyasi konulardaki fikirlerine yaşlı kuşağın tutumunu belirtmiştir

(Tablo:69). Görüşülenlerin %82,5’ine aile büyüklerinin az karıştığı ya da hiç

karışmadığı anlaşılmaktadır.

Tablo 70: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Siyasi Konulardaki FikirlerineTutumu

16 8,0 8,0 8,028 14,0 14,0 22,074 37,0 37,0 59,082 41,0 41,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırımKarışırımAz karışırımHiç karışmamToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Çocuklarının siyasi düşüncelerine olan tutumlarını sorduğumuz yaşlı kuşağın

%8’i “çok karışırım”, %14’ü “karışırım”, %37’si “az karışırım”, %41’i “hiç

karışmam” cevabını vermiştir (Tablo:70).

95

Bu verilere göre genç kuşağın yaşlı kuşak hakkındaki tutumları ve yaşlı

kuşağın tutumları arasında anlamlı bir faklılaşma yoktur. Genç kuşağın %82,5’i

(Tablo:69) yaşlı kuşağın kendilerine siyasi konularda karışmadığını belirtirken, yaşlı

kuşağın %78’i de bu konularda çocuklarına karışmamaktadır. Yaşlı kuşağın bu

konuda genç kuşağa oldukça demokratik bir tutum takındığı düşünülmektedir.

Tablo 71: Kuşakların Siyasi Konularda Tartışıp Tartışmadığı

38 162 20019,0% 81,0% 100,0%56,7% 48,6% 50,0%

9,5% 40,5% 50,0%29 171 200

14,5% 85,5% 100,0%43,3% 51,4% 50,0%

7,3% 42,8% 50,0%67 333 400

16,8% 83,3% 100,0%100,0% 100,0% 100,0%

16,8% 83,3% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Kuşakların Siyasi KonulardaTartışıp Tartışmadıkları

Toplam

Siyasi konularda aile büyükleriyle tartışıp tartışmadıklarına sorduğumuz

genç kuşağın %19’u “evet”, %81’i “hayır” cevabını vermiştir. Aynı şekilde bu

konularda çocuklarıyla tartışıp tartışmadıklarını sorduğumuz yaşlı kuşağın ise

%14,5’i “evet”, %85,5’i “hayır” cevabını vermiştir (Tablo:71).

Bu verilerden, gerek genç kuşağın yaşlı kuşaklarla ve gerekse yaşlı kuşağın

genç kuşaklarla siyasi konularda sınırlı düzeyde tartıştıkları anlaşılmaktadır. Bu da,

kuşaklar arasında siyasi konularda tartışma ve çatışmanın oldukça düşük düzeyde

olduğu şeklinde yorumlanabilir.

96

Tablo 72: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Siyasi Konularda Neden Tartıştığı

17 8,5 58,6 58,65 2,5 17,2 75,94 2,0 13,8 89,73 1,5 10,3 100,0

29 14,5 100,0171 85,5200 100,0

Fikirleri TartışırımFikirlerimi BilsinSiyasete GirmesinMemleketin Geleceği İçinToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşakla siyasi konularda tartıştıklarını ifade eden yaşlı kuşağın

%58,6’sı “fikirlerini tartışırım”, %17,2’si “fikirlerimi bilsin”, %13,8’i “siyasete

girmesin”, %10,3’ü “memleketin geleceği için” diyerek genç kuşakla tartışma

nedenlerini belirtmişlerdir (Tablo:72). Bu verilerden, yaşlı kuşağın kendi fikirlerini

çocuklarına empoze etme ve onları siyasete yönlendirme yerine, iki kuşak arasında

meydana gelen tartışmaların genellikle karşılıklı fikir tartışması içinde gerçekleştiği

anlaşılmaktadır.

Tablo 73: Genç Kuşağın Siyasi Konularda Aile Büyüklerinden En ÇokKiminle Tartıştığı

14 7,0 36,8 36,821 10,5 55,3 92,1

1 ,5 2,6 94,72 1,0 5,3 100,0

38 19,0 100,0162 81,0200 100,0

AnnemBabamBüyük babamDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın siyasi konularda aile büyüklerinden en çok kiminle tartıştığı ile

ilgili soruya görüşülenlerin %81’i cevap vermemiştir. Siyasi konularda aile

büyükleriyle tartışan genç kuşağın %36,8’i “annem”, %55,3’ü “babam”, %2,6’i

“büyükbabam”, %5,3’ü “diğer” cevabını vermişlerdir (Tablo:73). Bu verilere göre,

genç kuşağın beklenen bir sonuç olarak en çok babasıyla tartıştığı görülmektedir.

97

5.3.Dini Konularda Yaşanan Çatışma

Tablo 74: Genç Kuşağın Dini İbadetlerine Aile Büyüklerinin Tutumu

22 11,0 11,0 11,096 48,0 48,0 59,058 29,0 29,0 88,024 12,0 12,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırKarışırAz karışırHiç karışmazToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Aile büyüklerinin dini ibadetlerine gösterdikleri tutumu sorduğumuz genç

kuşağın %11’i “çok karışır”, %48’i “karışır”, %29’u “az karışır”, %12’si “hiç

karışmaz” cevabını vererek dini ibadetlerine yaşlı kuşağın tutumunu belirtmiştir

(Tablo:74). Görüşülenlerin %87’sine dini ibadetleri konusunda aile büyüklerinin

karıştığı ya da az karıştığı görülmektedir.

Tablo 75: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Dini İbadetlerine Tutumu

40 20,0 20,0 20,094 47,0 47,0 67,048 24,0 24,0 91,018 9,0 9,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırımKarışırımAz karışırımHiç karışmamToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Çocuklarının dini ibadetlerine olan tutumlarını sorduğumuz yaşlı kuşağın

%20’si “çok karışırım”, %47’si “karışırım”, %24’ü “az karışırım”, %9’u “hiç

karışmam” cevabını vermiştir (Tablo:75). Bu verilere göre, genç kuşağın yarıdan

fazlasına ebeveynlerinin karıştığı (Tablo:74), yaşlı kuşağın da yaklaşık %70’inin

genç kuşağın dini ibadetlerine karıştığı görülmektedir. Dereceleri değişmekle

birlikte, yaşlı kuşak dini ibadetler konusunda genç kuşağa bir şekilde karışmaktadır.

98

Tablo 76: Kuşakların Dini İbadetler Konusunda Tartışıp Tartışmadığı

85 115 20042,5% 57,5% 100,0%42,3% 57,8% 50,0%21,3% 28,8% 50,0%

116 84 20058,0% 42,0% 100,0%57,7% 42,2% 50,0%29,0% 21,0% 50,0%

201 199 40050,3% 49,8% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%50,3% 49,8% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Kuşakların Dini İbadetlerKonusunda Tartışıp

TartışmadıklarıToplam

Dini ibadetler konusunda tartışıp tartışmadığını sorduğumuz genç kuşağın

%42,5’i “evet”, %57,5’i “hayır”; yaşlı kuşağın %58’i “evet”, %42’si “hayır”

cevabını vermiştir (Tablo:76). Buna göre, genç kuşağın yarısından fazlası yaşlı

kuşakla tartışmadıklarını ifade ederken, yaşlı kuşağın yarısından fazlası tartıştıklarını

ifade etmiştir. İki kuşak arasında anlamlı bir farklılaşma ortaya çıkmaktadır. Bu

verilerden, yaşlı kuşağın genç kuşakların dini ibadetleri konusunda genç kuşağın

algısından farklı olarak daha yüksek düzeyde tartışma eğiliminde oldukları

anlaşılmaktadır.

Tablo 77: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Dini İbadetleri Konusunda Neden Tartıştığı

69 34,5 60,0 60,039 19,5 33,9 93,9

5 2,5 4,3 98,32 1,0 1,7 100,0

115 57,5 100,085 42,5

200 100,0

Dinimizi Öğrenmesi İçinDinimizin Gereklerini Yerine Getirmesi İçinFarklı Düşüncelere Karışmaması İçinDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağın dini ibadetler konusunda çocuklarıyla neden tartıştığı ile ilgili

soruya görüşülenlerin %42,5’i cevap vermemiştir. Genç kuşakla dini ibadetler

konusunda tartıştıklarını ifade eden yaşlı kuşağın %60’ı “dinimizi öğrenmesi için”,

%33,9’u “dinimizin gereklerini yerine getirmesi için”, %4,3’ü “farklı düşüncelere

karışmaması için” diyerek genç kuşakla tartışma nedenlerini belirtmişlerdir

(Tablo:77). Yaşlı kuşağın yaklaşık üçte ikisi genç kuşağın dinimizi öğrenmesinin

gerekliliği üzerinde durarak, bu konuda genç kuşakla tartışmaktadır.

99

Tablo 78: Genç Kuşağın Dini Konularda Aile Büyüklerinden En ÇokKiminle Tartıştığı

52 26,0 61,2 61,230 15,0 35,3 96,5

1 ,5 1,2 97,61 ,5 1,2 98,81 ,5 1,2 100,0

85 42,5 100,0115 57,5200 100,0

AnnemBabamBüyük annemBüyük babamDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın dini konularda aile büyüklerinden en çok kiminle tartıştığı ile

ilgili soruya görüşülenlerin %57,5’i cevap vermemiştir. Dini konularda aile

büyükleriyle tartışan genç kuşağın %61,2’si “annem”, %35,3’ü “babam”, %1,2’si

“büyükbabam”, %1,2’si “büyükannem”, %1,2’si “diğer” cevabını vererek aile

büyüklerinden en çok kiminle tartıştıklarını belirtmişlerdir (Tablo:78). Buna göre,

genç kuşağın yaklaşık üçte ikisinin bu konuda en çok anneleriyle tartışma yaşadığı

görülmektedir.

6.Alışkanlıklar Konusunda Yaşanan Çatışma

6.1.Kötü Alışkanlıklar Konusunda Yaşanan Çatışma

Tablo 79: Genç Kuşağın Sigara Alkol Kullanımına Aile BüyüklerininTutumu

42 21,0 21,0 21,091 45,5 45,5 66,560 30,0 30,0 96,5

7 3,5 3,5 100,0200 100,0 100,0

Çok karışırKarışırAz karışırHiç karışmazToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağa yönelttiğimiz “Sigara alkol vb. kullanımınıza ailenizin tutumu

nasıl olur?” sorumuza genç kuşağın %21’i “çok karışır”, %45,5’i “karışır”, %30’u

“az karışır” şeklinde cevap vermiştir. Görüşülenlerin %3,5’i aile büyüklerinin bu

konuda kendilerine “hiç karışmadıklarını” belirtmiştir (Tablo:79). Görüşülen genç

kuşağın büyük çoğunluğu dereceleri değişmekle birlikte, doğal bir sonuç olarak genç

kuşağın sigara, alkol kullanımına karışmaktadır.

100

Tablo 80: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Sigara,Alkol Vb. KullanımınaTutumu

72 36,0 36,0 36,067 33,5 33,5 69,553 26,5 26,5 96,08 4,0 4,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırımKarışırımAz karışırımHiç karışmamToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağa yönelttiğimiz “Çocuğunuzun sigara alkol vb. kullanımına karşı

tutumunuz nasıl olur?” sorusuna görüşülenlerin %36’si “çok karışırım”, %33,5’i

“karışırım”, %26,5’i “az karışırım”, %4’ü “hiç karışmam” şeklinde cevap vermiştir

(Tablo:80). İki kuşak arasında bu konuda anlamlı bir faklılaşma yoktur. Öyle ki, genç

kuşağın üçte ikisinden fazlası (Tablo:79) yaşlı kuşağın sigara alkol vb. kullanımına

karıştığını ifade ederken, yaşlı kuşağın üçte ikisinden fazlası da bu konuda genç

kuşağa karışmaktadır.

Tablo 81: Kuşakların Sigara,Alkol Vb. Kullanımı Konusunda TartışıpTartışmadıkları

46 154 20023,0% 77,0% 100,0%24,9% 71,6% 50,0%11,5% 38,5% 50,0%

139 61 20069,5% 30,5% 100,0%75,1% 28,4% 50,0%34,8% 15,3% 50,0%

185 215 40046,3% 53,8% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%46,3% 53,8% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Görüşülenlerin Aile Büyükleriyle/Çocuklarıyla Sigara Alkol vb.Kullanımı Konusunda Tartışıp

TartışmadıklarıToplam

Sigara, alkol vb. kullanımı konusunda tartışıp tartışmadıklarını sorduğumuz

genç kuşağın %23’ü “evet”, %77’si hayır; yaşlı kuşağın %69,5’i “evet”, %30,5’i

“hayır” cevabını vermiştir (Tablo:81). Bu verilere göre, genç yaş kuşağı ile yaşlı

kuşak arasında bu konuda anlamlı bir farklılaşma ortaya çıkmaktadır. Genç kuşağın

yaklaşık dörtte üçü sigara alkol kullanımı konusunda yaşlı kuşakla tartışma

yaşamadığını ifade etmektedir. Bu konuda yaşlı kuşağın yaklaşık %70’i de bu

konuda çatışma yaşadıklarını ifade etmiştir. Yaşlı kuşağın genç kuşakların sigara

101

alkol kullanımı konusunda genç kuşağın algısından farklı olarak daha yüksek

düzeyde tartışma eğiliminde oldukları anlaşılmaktadır.

Tablo 82: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Sigara,Alkol Vb. Kullanımı Konusunda Neden Tartıştığı

80 40,0 57,6 57,642 21,0 30,2 87,8

7 3,5 5,0 92,810 5,0 7,2 100,0

139 69,5 100,061 30,5

200 100,0

Sağlığa Zararlı Olduğu İçinHaram Olduğu İçinKullanmasına Karşı Olduğum İçinKötü Alışkanlıklar Olduğu İçinToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Boş zamanlarını değerlendirme biçimi konusunda çocuklarıyla neden

tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin %30,5’i cevap vermemiştir. Büyük oranla

genç kuşakla sigara, alkol vb. kullanımı konusunda tartıştıklarını ifade eden yaşlı

kuşağın %57,6’sı “sağlığa zararlı olduğu için”, %30,2’si “haram olduğu için”, %5’i

“kullanmasına karşı olduğum için”, %7,2’si “kötü alışkanlıklar olduğu için” diyerek

genç kuşakla tartışma nedenlerini belirtmişlerdir. Her anne ve babada olduğu gibi

yaşlı kuşağın yarısından fazlası çocuklarının sağlığını düşündükleri için, sigara alkol

vb. kullanımına karşı çıkarak bu konuda genç kuşakla tartışmaktadır (Tablo:82).

Tablo 83: Genç Kuşağın Sigara Alkol Kullanımı Konusunda AileBüyüklerinden En Çok Kiminle Tartıştığı

25 12,5 54,3 54,320 10,0 43,5 97,8

1 ,5 2,2 100,046 23,0 100,0

154 77,0200 100,0

AnnemBabamBüyük annemToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın sigara, alkol kullanımı konusunda aile büyüklerinden en çok

kiminle tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin yaklaşık %77’si cevap vermemiştir.

Sigara alkol vb. kullanımı konularda aile büyükleriyle tartışan genç kuşağın %54,3’ü

“annem”, %43,5’i “babam”, %2,2’si “büyükannem” cevabını vererek aile

büyüklerinden en çok kiminle tartıştıklarını belirtmişlerdir. Bu verilere göre, genç

kuşakların sigara alkol vb. kullanımı konusunda en çok anneleriyle tartıştıkları

anlaşılmaktadır (Tablo:83).

102

6.2.Beslenme Konusunda Yaşanan Çatışma

Tablo 84: Genç Kuşağın Beslenme Alışkanlıklarına Aile BüyüklerininTutumu

26 13,0 13,0 13,098 49,0 49,0 62,061 30,5 30,5 92,515 7,5 7,5 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırKarışırAz karışırHiç karışmazToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağa yönelttiğimiz “Beslenme alışkanlıklarınıza ailenizin tutumu

nasıl olur?” sorusuna görüşülenlerin %13’ü “çok karışır”, %49’u “karışır”, %30,5’i

“az karışır”, %7,5’i “hiç karışmaz” cevaplarını vermiştir (Tablo:84). Genç kuşağın

yaklaşık %80’ine aile büyüklerinin bu konuda “karıştığı” ya da “az karıştığı”

görülmektedir.

Tablo 85: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Beslenme AlışkanlıklarınaTutumu

18 9,0 9,0 9,094 47,0 47,0 56,067 33,5 33,5 89,521 10,5 10,5 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırımKarışırımAz karışırımHiç karışmamToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağa yönelttiğimiz “Çocuğunuzun beslenme alışkanlıkları ile ilgili

tutumunuz nasıl olur?” sorusuna görüşülenlerin %9’u “çok karışırım”, %47’si

“karışırım”, %33,5’i “az karışırım”, %10,5’i “hiç karışmam” cevabını vererek

çocuklarının beslenme alışkanlıklarına olan tutumlarını belirtmiştir (Tablo:85). Yaşlı

kuşağın %80,5’inin bu konuda çocuklarına “karıştığı” ya da “az karıştığı”

anlaşılmaktadır.

103

Tablo 86: Kuşakların Beslenme Alışkanlıkları Konusunda TartışıpTartışmadığı

41 159 20020,5% 79,5% 100,0%29,9% 60,5% 50,0%10,3% 39,8% 50,0%

96 104 20048,0% 52,0% 100,0%70,1% 39,5% 50,0%24,0% 26,0% 50,0%

137 263 40034,3% 65,8% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%34,3% 65,8% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Beslenme AlışkanlıklarıKonusunda Tartışıp

TartışmadıklarıToplam

Beslenme alışkanlıkları konusunda tartışıp tartışmadıklarını sorduğumuz

soruya, genç kuşağın %79,5’i “hayır”, %20,5’i “evet”; yaşlı kuşağın %48’i “evet”,

%52’si “hayır” cevabını vermiştir (Tablo:86). Kuşakların yaklaşık üçte ikisi

beslenme alışkanlıkları konusunda tartışma yaşamamaktadır.

Tablo 87: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Beslenme Alışkanlıkları Konusunda Neden Tartıştığı

64 32,0 66,7 66,713 6,5 13,5 80,219 9,5 19,8 100,096 48,0 100,0

104 52,0200 100,0

Dengeli Beslenmesi İçinFast Food Yiyeceklere Karşı Olduğum İçinİleride Sağlık Sorunu Yaşamaması İçinToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşakla beslenme alışkanlıkları konusunda tartıştıklarını ifade eden

yaşlı kuşağın %66,7’si “dengeli beslenmesi için”, %13,5’i “fast food yiyeceklere

karşı olduğum için”, %19,8’i “ileride sağlık sorunu yaşamaması için” diyerek genç

kuşakla tartışma nedenlerini belirtmişlerdir (Tablo:87). Beslenme alışkanlıkları

konusunda yaşlı kuşağın üçte ikisi genç kuşağın sağlığını düşünerek, dengeli

beslenmesi için tartışma yaşamaktadır.

104

Tablo 88: Genç Kuşağın Beslenme Alışkanlıkları Konusunda AileBüyüklerinden En Çok Kiminle Tartıştığı

41 20,5 100,0 100,0159 79,5200 100,0

AnnemCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın beslenme konusunda aile büyüklerinden en çok kiminle

tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin %79,5’i cevap vermemiştir. Beslenme

alışkanlıkları konusunda aile büyükleriyle tartışan genç kuşağın %20,5’i “annem”

cevabını vererek aile büyüklerinden en çok ve yalnızca kiminle tartıştıklarını

belirtmişlerdir (Tablo:88).

7.Çocukların Eğitimi Ve Mesleği Konusunda Yaşanan Çatışma

7.1.Eğitim Süreci İle İlgili Konularda Yaşanan Çatışma

Tablo 89: Genç Kuşağın Ders Çalışmasına Aile Büyüklerinin Tutumu

35 17,5 17,6 17,6126 63,0 63,3 80,9

29 14,5 14,6 95,59 4,5 4,5 100,0

199 99,5 100,01 ,5

200 100,0

Çok karışırKarışırAz karışırHiç karışmazToplamCevapsız

Toplam

Sayı SayıGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağa yönelttiğimiz “Ders çalışmanıza ailenizin tutumu nasıl

olur/olurdu?” sorusuna genç kuşağın %17,6’sı “çok karışır”, %63,3’ü “karışır”,

%14,6’sı “az karışır”, %4,5’i “hiç karışmaz” şeklinde cevap vermiştir (Tablo:89).

Tablo 90: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Ders Çalışması İle İlgili Tutumu

32 16,0 16,2 16,2103 51,5 52,0 68,2

53 26,5 26,8 94,910 5,0 5,1 100,0

198 99,0 100,02 1,0

200 100,0

Çok karışırımKarışırımAz karışırımHiç karışmamToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

105

Yaşlı kuşağa yönelttiğimiz “Çocuğunuzun ders çalışması ile ilgili tutumunuz

nasıl olur/ olurdu?” sorumuza yaşlı kuşağın %16,2’si “çok karışırım”, %52’si

“karışırım”, %26,8’i “az karışırım”, %5,1’i “hiç karışmam” şeklinde cevap vermiştir

(Tablo:90). Genç kuşağın yaklaşık %82’si (Tablo:89) anne ve babasının ders çalışma

konusunda kendilerine karıştıklarını ifade ederken, yaşlı kuşağın yaklaşık %70’i de

bu konuda genç kuşağa karışmaktadır. Bu verilere göre, yaşlı kuşak ders çalışma

konusunda büyük oranla, dereceleri değişik olmakla birlikte genç kuşağa karıştığı

anlaşılmaktadır.

Tablo 91: Kuşakların Ders Çalışma Konusunda Tartışıp Tartışmadığı

75 125 20037,5% 62,5% 100,0%46,9% 52,1% 50,0%18,8% 31,3% 50,0%

85 115 20042,5% 57,5% 100,0%53,1% 47,9% 50,0%21,3% 28,8% 50,0%

160 240 40040,0% 60,0% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%40,0% 60,0% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Kuşakların Ders ÇalışmaKonusunda Tartışıp

TartışmadıklarıToplam

Ders çalışma konusunda tartışıp tartışmadıkları sorusunu sorduğumuz, genç

kuşağın %62,5’i “hayır”, %37,5’i “evet”; yaşlı kuşağın %42,5’i “evet”, %57,5’i

“hayır” demiştir (Tablo:91). Bu konuda kuşakların ifadeleri arasında anlamlı bir

farklılaşma ortaya çıkmaktadır. Bir önceki tablomuza göre, yaşlı kuşağın yaklaşık

%70’i genç kuşağa ders çalışması konusunda karışmaktadır. Fakat yaşlı kuşağın

yarısından fazlası genç kuşakla bu konuda tartışma yaşamamaktadır. Dolayısıyla

genç kuşağın ders çalışma konusunda yaşlı kuşağa göre daha çok tartışma eğiliminde

olduğu söylenebilir.

106

Tablo 92: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Ders Çalışmaları Konusunda Neden Tartıştığı

35 17,5 41,2 41,224 12,0 28,2 69,426 13,0 30,6 100,085 42,5 100,0

115 57,5200 100,0

Geleceği İçinDüzenli Çalışmasını Sağlamak İçinDers Çalışmasını Sağlamak İçinToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşakla ders çalışma konusunda tartıştıklarını ifade eden yaşlı kuşağın

%41,2’si “geleceği için”, %28,2’si “düzenli çalışmasını sağlamak için”, %30,6’sı

“ders çalışmasını sağlamak için” diyerek genç kuşakla tartışma nedenlerini

belirtmişlerdir (Tablo:92).

Tablo 93: Genç Kuşağın Ders Çalışma Konusunda Aile BüyüklerindenEn Çok Kiminle Tartıştığı

60 30,0 80,0 80,015 7,5 20,0 100,075 37,5 100,0

125 62,5200 100,0

AnnemBabamToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın ders çalışma konusunda aile büyüklerinden en çok kiminle

tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin %62,5’i cevap vermemiştir. Ders çalışma

konusunda aile büyükleriyle tartışan genç kuşağın %80’i “annem”, %20’si “babam”

cevabını vererek aile büyüklerinden en çok kiminle tartıştıklarını belirtmişlerdir.

Dikkat çekici bir oranla ders çalışma konusunda annelerle tartışma yaşanmaktadır.

Bu konuda annelerin daha hassas olduğu söylenebilir (Tablo:93).

Tablo 94: Genç Kuşağın Okul Seçimine Aile Büyüklerinin Tutumu

14 7,0 7,0 7,0114 57,0 57,0 64,056 28,0 28,0 92,016 8,0 8,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırKarışırAz karışırHiç karışmazToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

107

Okul seçimi gençler için oldukça kritik bir durumdur. Her ne kadar ülkemizde

bu durum sınav sonuçlarına dayalı gerçekleştirilse de yetenekleri kapsamında

değerlendirmesinin yapılması gerekmektedir. Çünkü okul seçimi hayatının önemli

bir bölümünün şekillendirilmesidir. Okul seçimi konusunda ailenin gence olan

tutumu oldukça önemlidir. Okul seçimleri konusunda aile büyüklerinin tutumunu

sorduğumuz genç kuşağın %7’si “çok karışır”, %57’si “karışır”, %28’i “az karışır”,

%8’i “hiç karışmaz” cevabını vererek okul seçimlerinde aile büyüklerinin tutumunu

belirtmiştir. (Tablo:94).

Tablo 95: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Okul Seçimine Tutumu

22 11,0 11,0 11,099 49,5 49,5 60,561 30,5 30,5 91,018 9,0 9,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırımKarışırımAz karışırımHiç karışmamToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağa yönelttiğimiz “Çocuğunuzun okul seçimi ile ilgili tutumunuz

nasıl olur/ oldu?” sorumuza görüşülenlerin %11’i “çok karışırım”, %49,5’i

“karışırım”, %30,5’i “az karışırım”, %9’u “hiç karışmam” şeklinde cevap vermiştir

(Tablo:95). Yaşlı kuşağın %80’i çocuklarının okul seçimlerine “karışmakta” ya da

“az karışmaktadır”.

Tablo 96: Kuşakların Okul Seçimi Konusunda Tartışıp Tartışmadığı

35 165 20017,5% 82,5% 100,0%31,5% 57,1% 50,0%

8,8% 41,3% 50,0%76 124 200

38,0% 62,0% 100,0%68,5% 42,9% 50,0%19,0% 31,0% 50,0%

111 289 40027,8% 72,3% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%27,8% 72,3% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Genç Kuşak

Yaşlı Kuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Kuşakların Okul SeçimiKonusunda Tartışıp

TartışmadığıToplam

108

Okul seçimi konusunda tartışıp tartışmadıkları sorusunu sorduğumuz, genç

kuşağın %17,5’i “evet”, %82,5’i “hayır”; yaşlı kuşağın %38’i “evet”, %62’si

“hayır” cevabını vermiştir (Tablo:96). Bu verilere göre, yaşlı kuşak büyük oranla

genç kuşağa karışmakta fakat kuşakların %72,3’üne göre bu konuda tartışma

yaşanmamaktadır.

Tablo 97: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Okul Seçimi Konusunda Neden Tartıştığı

34 17,0 44,7 44,726 13,0 34,2 78,914 7,0 18,4 97,42 1,0 2,6 100,0

76 38,0 100,0124 62,0200 100,0

Geleceğinin İyi Olması İçinKendine Uygun Olanı Seçmesi İçinİyi Eğitim Alması İçinDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın okul seçimi konusunda aile büyüklerinden en çok kiminle

tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin %62’si cevap vermemiştir. Genç kuşakla eş

seçimi konusunda tartıştıklarını ifade eden yaşlı kuşağın %44,7’si “geleceğinin iyi

olması için”, %34,2’si “kendine uygun olanı seçmesi için”, %18,4’ü “iyi eğitim

alması için”, %2,6’sı “diğer” diyerek genç kuşakla tartışma nedenlerini

belirtmişlerdir. Okul seçiminde genç kuşakla tartışan yaşlı kuşağın yaklaşık dörtte

ikisinin amacı çocuğunun geleceğinin iyi olmasıdır. Bu anlamda yaşlı kuşağa büyük

sorumluluklar düşmektedir. Çünkü gelecekle ilgili önemli bir karar süreci olan okul

seçimi okul, aile ve rehberlik servisi gibi birimlerin iş birliği ile yapılmalıdır.

(Tablo:97)

Tablo 98: Genç Kuşağın Okul Seçimi Konusunda Aile BüyüklerindenEn Çok Kiminle Tartıştığı

14 7,0 40,0 40,020 10,0 57,1 97,1

1 ,5 2,9 100,035 17,5 100,0

165 82,5200 100,0

AnnemBabamDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

109

Genç kuşağın okul seçimi konusunda aile büyüklerinden en çok kiminle

tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin %82,5’i cevap vermemiştir. Okul seçimi

konusunda aile büyükleriyle tartışan genç kuşağın %40’ı “annem”, %57,1’i

“babam”, %2,9’u “diğer” cevabını vererek aile büyüklerinden en çok kiminle

tartıştıklarını belirtmişlerdir. Bu durumda genç kuşağın yarısından fazlasının

babasıyla tartıştığı görülmektedir (Tablo:98).

7.2.Meslek Seçimi İle İlgili Konularda Yaşanan Çatışma

Tablo 99: Genç Kuşağın Meslek Seçimine Aile Büyüklerinin Tutumu

17 8,5 8,5 8,5117 58,5 58,5 67,042 21,0 21,0 88,024 12,0 12,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırKarışırAz karışırHiç karışmazToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağa yönelttiğimiz “Meslek seçiminize ailenizin tutumu nasıl olur/

oldu?” şeklindeki soruya görüşülenlerin %8,5’i “çok karışır”, %58,5’i “karışır”,

%21’i “az karışır”, %12’si “hiç karışmaz” cevabını vermiştir (Tablo:99). Genç

kuşağın yarısından fazlasına aile büyükleri meslek seçimi konusunda karışmaktadır.

Tablo 100: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Meslek Seçimlerine Tutumu

24 12,0 12,0 12,061 30,5 30,5 42,563 31,5 31,5 74,052 26,0 26,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırımKarışırımAz karışırımHiç karışmamToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağa yönelttiğimiz “Çocuğunuzun meslek seçimi ile ilgili tutumunuz

nasıl olur/ oldu?” şeklindeki soruya görüşülenlerin %12’si “çok karışırım”, %30,5’i

“karışırım”, %31,5’i “az karışırım”, %26’sı “hiç karışmam” cevabını vermiştir

(Tablo:100). Bu verilere göre, genç kuşağın %67’si meslek seçimlerine yaşlı kuşağın

karıştığını ifade ederken, yaşlı kuşağın yaklaşık %60’ı bu konuda genç kuşağa

karışmadığını belirtmiştir. Dolayısıyla kuşaklar arasında anlamlı bir farklılaşma

vardır. Meslek seçimi konusunda yaşlı kuşak genç kuşağa karışmadığını belirttiği

halde, genç kuşak yaşlı kuşaktan farklı olarak kendisine bu konuda müdahale edildiği

söylenebilir.

110

Tablo 101: Kuşakların Meslek Seçimi Konusunda Tartışıp Tartışmadığı

38 162 20019,0% 81,0% 100,0%38,4% 53,8% 50,0%9,5% 40,5% 50,0%

61 139 20030,5% 69,5% 100,0%61,6% 46,2% 50,0%15,3% 34,8% 50,0%

99 301 40024,8% 75,3% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%24,8% 75,3% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Kuşakların Meslek SeçimiKonusunda Tartışıp

TartışmadığıToplam

Meslek seçimi konusunda tartışıp tartışmadıklarını sorduğumuz soruya, genç

kuşağın %19’u “evet”, %81’i “hayır”; yaşlı kuşağın %30,5’i “evet”, %69,5’i “hayır”

cevabını vermiştir (Tablo:101). Her iki kuşak da meslek seçimi konusunda

tartışmadıklarını ifade etmişlerdir.

Tablo 102: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Meslek Seçimi Konusunda Neden Tartıştığı

19 9,5 31,1 31,121 10,5 34,4 65,611 5,5 18,0 83,69 4,5 14,8 98,41 ,5 1,6 100,0

61 30,5 100,0139 69,5200 100,0

Geleceğinin İyi Olması İçinKendine Uygun Mesleği Seçmesi İçinİyi Bir İş Sahibi Olması İçinKararlarına Yardımcı Olmak İçinDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın meslek seçimi konusunda aile büyüklerinden en çok kiminle

tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin %69,5’i cevap vermemiştir. Genç kuşakla

meslek seçimi konusunda tartıştıklarını ifade eden yaşlı kuşağın %31,1’i

“geleceğinin iyi olması için”, %34,4’ü “kendine uygun mesleği seçmesi için”, %18’i

“iyi bir iş sahibi olması için”, %14,8’i “kararlarına yardımcı olmak için”, %1,6’sı

“diğer” diyerek genç kuşakla tartışma nedenlerini belirtmişlerdir (Tablo:102).

111

Tablo 103: Genç Kuşağın Meslek Seçimi Konusunda Aile BüyüklerindenEn Çok Kiminle Tartıştığı

23 11,5 60,5 60,512 6,0 31,6 92,1

2 1,0 5,3 97,41 ,5 2,6 100,0

38 19,0 100,0162 81,0200 100,0

AnnemBabamBüyük annemBüyük babamToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın meslek seçimi konusunda aile büyüklerinden en çok kiminle

tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin %81’i cevap vermemiştir. Meslek seçimi

konusunda aile büyükleriyle tartışan genç kuşağın %60,5’i “annem”, %31,6’sı

“babam”, %5,3’ü “büyükannem”, %2,6’sı “büyükbabam” cevabını vererek aile

büyüklerinden en çok kiminle tartıştıklarını belirtmişlerdir. Ders çalışma konusunda

olduğu gibi yüksek oranla meslek seçimi konusunda da genç kuşak en çok

anneleriyle tartışmaktadır (Tablo:103).

8.Boş Zamanları Değerlendirme Biçimi Konusunda Yaşanan Çatışma

Tablo 104: Genç Kuşağın Boş Zamanlarını Değerlendirme BiçimlerineAile Büyüklerinin Tutumu

25 12,5 12,5 12,5118 59,0 59,0 71,5

37 18,5 18,5 90,020 10,0 10,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırKarışırAz karışırHiç karışmazToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağa yönelttiğimiz “Boş zamanlarınızı değerlendirme biçiminize

ailenizin tutumu nasıl olur?” şeklindeki soruya görüşülenlerin %12,5’i “çok karışır”,

%59’u “karışır”, %18,5’i “az karışır”, %10’u “hiç karışmaz” cevabını vererek boş

zamanlarını değerlendirme biçimlerine aile büyüklerinin tutumunu belirtmiştir

(Tablo:104). Genç kuşağın yarısından fazlasına boş zamanlarını değerlendirme

biçimi konusunda aile büyüklerinin karıştığı anlaşılmaktadır.

112

Tablo 105: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Boş Zamanlarını DeğerlendirmeBiçimlerine Tutumları

27 13,5 13,5 13,578 39,0 39,0 52,562 31,0 31,0 83,533 16,5 16,5 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırımKarışırımAz karışırımHiç karışmamToplam

Sayı YüzdeGeçerliyüzde

KümülatifYüzde

Çocuklarının boş zamanları değerlendirme biçimlerine tutumlarını

sorduğumuz yaşlı kuşağın %13,5’i “çok karışırım”, %39’u “karışırım”, %31’i “az

karışırım”, %16,5’i “hiç karışmam” şeklinde cevap vermiştir. Genç kuşağın üçte

ikisinden fazlası yaşlı kuşağın kendilerine karıştığını, aynı şekilde yaşlı kuşağın

yarısından fazlası da genç kuşağa karıştığını belirtmiştir (Tablo:105).

Tablo 106: Kuşakların Boş Zamanlarını Değerlendirme BiçimiKonusunda Tartışıp Tartışmadığı

170 30 20085,0% 15,0% 100,0%67,7% 20,1% 50,0%42,5% 7,5% 50,0%

81 119 20040,5% 59,5% 100,0%32,3% 79,9% 50,0%20,3% 29,8% 50,0%

251 149 40062,8% 37,3% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%62,8% 37,3% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Kuşakların Boş ZamanlarınıDeğerlendirme Biçimi

Konusunda TartışıpTartışmadığı

Toplam

Boş zamanlarını değerlendirme biçimi konusunda tartışıp tartışmadıklarını

sorduğumuz soruya, genç kuşağın %85’i “evet”, %15’i “hayır”; yaşlı kuşağın

%40,5’i “evet”, %59,5’i “hayır” cevabını vermiştir (Tablo:106). Kuşaklar arasında

anlamlı bir faklılaşma mevcuttur. Genç kuşağın boş zamanları değerlendirme biçimi

konusunda tartışıp tartışmadığı ile ilgili algıları, yaşlı kuşağın algılarına göre oldukça

yüksek düzeydedir. Bunun nedeni, boş zaman kavramı ile boş zamanları

değerlendirme biçimi konularında iki kuşak arasında kültür farklılığından

113

kaynaklanan bakış açısıyla ilgili olabilir. Nitekim her iki kuşak birlikte

değerlendirildiğinde görüşülenlerin yaklaşık üçte ikisi bu konuda tartışma

yaşadıklarını belirtmişlerdir. Buna göre, kuşaklar arasında boş zamanları

değerlendirme biçimi konusunda kuşaklar arası çatışma yaşandığı söylenebilir.

Tablo 107: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Boş Zamanlarını Değerlendirme Biçimi KonusundaNeden Tartıştığı

44 22,0 54,3 54,318 9,0 22,2 76,519 9,5 23,5 100,081 40,5 100,0

119 59,5200 100,0

Zamanını Boşa Geçirmemesi İçinKitap Okumasını İstediğim İçinDers Çalışmasını İstediğim İçinToplamCevapsız

Toplam

Sayı Yüzde Geçerli YüzdeKümülatif

Yüzde

Genç kuşakla boş zamanları değerlendirmeleri konusunda tartışma

nedenlerini sorguladığımız soruya yaşlı kuşağın %59,5’i cevap vermemiştir. Genç

kuşakla boş zamanlarını değerlendirme konusunda tartıştıklarını ifade eden yaşlı

kuşağın %54,3’ü “zamanını boşa geçirmemesi için”, %22,2’si “kitap okumasını

istediğim için”, %23,5’i “ders çalışmasını istediğim için” diyerek genç kuşakla

tartışma nedenlerini belirtmişlerdir. Yaşlı kuşağın yarısından fazlası genç kuşağın

zamanını boşa geçirmemesi için bu konuda tartışmaktadır (Tablo:107).

Tablo 108: Genç Kuşağın Boş Zamanlarını Değerlendirme BiçimiKonusunda Aile Büyüklerinden En Çok Kiminle Tartıştığı

167 83,5 98,2 98,23 1,5 1,8 100,0

170 85,0 100,030 15,0

200 100,0

AnnemBabamToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın boş zamanlarını değerlendirme biçimi konusunda aile

büyüklerinden en çok kiminle tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin %15’i cevap

vermemiştir. Boş zamanları değerlendirme biçimi konusunda aile büyükleriyle

tartışan genç kuşağın tamamına yakını (%98,2) “annem” şeklinde cevap vermişlerdir

(Tablo:108). Ders çalışma konusunda olduğu gibi yüksek oranla (Tablo:93) boş

zamanları değerlendirme konusunda da genç kuşak en çok anneleriyle tartışmaktadır.

114

Yapılan yüz yüze görüşmelerde, anne ve babaların, boş zamanları

değerlendirme kavramını ders çalışmak anlamında kullandıkları görülmüştür.

Hâlbuki boş zaman, “bireyin hem kendisi, hem de başkaları için bütün

zorunluluklardan ya da bağlantılardan kurtulduğu ve kendi isteğiyle seçeceği bir

etkinlikle uğraşacağı bir zaman”206 olarak değerlendirilmektedir. Boş zaman

etkinlikleri de, kişinin mesleki, ailevi ve toplumsal ödevlerini yerine getirdikten

sonra özgür iradesiyle girişebileceği dinlenme, eğlenme, bilgi ya da becerilerini

geliştirme, toplum yaşamına gönüllü olarak katılma gibi bir dizi uğraşılardan

oluşur.207 Yaşlı kuşakların boş zamanı ve değerlendirme biçimini farklı algılaması

nedeniyle iki kuşak arasında tartışma ve çatışma yaşandığı söylenebilir.

Tablo 109: Kuşakların Boş Zamanlarını Değerlendirme Biçimleri-1

70 118 4 2 3 1 2 20035,0% 59,0% 2,0% 1,0% 1,5% ,5% 1,0% 100,0%72,9% 47,6% 12,5% 50,0% 30,0% 25,0% 33,3% 50,0%17,5% 29,5% 1,0% ,5% ,8% ,3% ,5% 50,0%

26 130 28 2 7 3 4 20013,0% 65,0% 14,0% 1,0% 3,5% 1,5% 2,0% 100,0%27,1% 52,4% 87,5% 50,0% 70,0% 75,0% 66,7% 50,0%

6,5% 32,5% 7,0% ,5% 1,8% ,8% 1,0% 50,0%96 248 32 4 10 4 6 400

24,0% 62,0% 8,0% 1,0% 2,5% 1,0% 1,5% 100,0%100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%

24,0% 62,0% 8,0% 1,0% 2,5% 1,0% 1,5% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Genç Kuşak

Yaşlı Kuşak

Kuşak

Toplam

Müz

ik d

inle

rim

Tele

vizy

onse

yred

erim

Kita

p,de

rgi,g

azet

eok

urum

Sine

may

a gi

derim

Spor

yap

arım

Sana

tsal

, kül

türe

let

kinl

ikle

re k

atılı

rım

Diğ

er

Görüşülenlerin Boş Zamanlarını Değerlendirme Biçimleri-1

Topl

am

Görüşülen genç kuşağın %59’u televizyon seyrederek, %35’i müzik

dinleyerek, %2’si kitap okuyarak boş zamanlarını değerlendirmektedir. Yaşlı kuşağın

ise %65’i televizyon seyrederek, %14’ü kitap okuyarak, %13’ü müzik dinleyerek boş

zamanlarını değerlendirmektedir (Tablo:109). Her iki kuşağında boş zamanlarını

değerlendirirken öncelik verdiği faaliyet televizyon seyretmektir. Dikkat çeken bir

diğer husus genç kuşağa göre yaşlı kuşağın boş zamanlarını değerlendirirken kitap

okuma oranının daha yüksek olmasıdır. 206 Mahmut Tezcan, Sosyolojik Açıdan Boş Zamanların Değerlendirilmesi, Ankara Üniversitesi

Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, Ankara 1982, s.10. 207 Mahmut Tezcan, a.g.e., s.10.

115

Tablo 110: Kuşakların Boş Zamanlarını Değerlendirme Biçimleri-2

81 41 47 8 6 5 0 1 18942,9% 21,7% 24,9% 4,2% 3,2% 2,6% ,0% ,5% 100,0%66,9% 47,7% 41,2% 57,1% 75,0% 22,7% ,0% 33,3% 51,2%22,0% 11,1% 12,7% 2,2% 1,6% 1,4% ,0% ,3% 51,2%

40 45 67 6 2 17 1 2 18022,2% 25,0% 37,2% 3,3% 1,1% 9,4% ,6% 1,1% 100,0%33,1% 52,3% 58,8% 42,9% 25,0% 77,3% 100,0% 66,7% 48,8%10,8% 12,2% 18,2% 1,6% ,5% 4,6% ,3% ,5% 48,8%

121 86 114 14 8 22 1 3 36932,8% 23,3% 30,9% 3,8% 2,2% 6,0% ,3% ,8% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%32,8% 23,3% 30,9% 3,8% 2,2% 6,0% ,3% ,8% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Genç Kuşak

Yaşlı Kuşak

Kuşak

Toplam

Müz

ik d

inle

rim

Tele

vizy

onse

yred

erim

Kita

p,de

rgi,g

azet

eok

urum

Sine

may

a gi

derim

Kah

ceye

gid

erim

Spor

yap

arım

Sana

tsal

kül

türe

let

kinl

ikle

re k

atılı

rım

Diğ

er

Görüşülenlerin Boş Zamanlarını Değerlendirme Biçimleri-2

Topl

am

Kuşakların ikinci öncelikli boş zamanlarını değerlendirme biçimlerini

sorduğumuz soruya, genç kuşağın %42,9’u müzik dinleyerek, %24,9’u kitap dergi

gazete okuyarak, %21,7’si televizyon seyrederek; yaşlı kuşağın %37,2’si kitap dergi

gazete okuyarak, %25,5’i televizyon seyrederek, %22,2’si müzik dinleyerek boş

zamanlarını değerlendirdikleri cevabını vermiştir (Tablo:110).

Tablo 111: Kuşakların Boş Zamanlarını Değerlendirme Biçimleri-3

10 7 69 26 8 14 4 3 1417,1% 5,0% 48,9% 18,4% 5,7% 9,9% 2,8% 2,1% 100,0%

29,4% 53,8% 68,3% 61,9% 50,0% 37,8% 44,4% 27,3% 53,6%3,8% 2,7% 26,2% 9,9% 3,0% 5,3% 1,5% 1,1% 53,6%

24 6 32 16 8 23 5 8 12219,7% 4,9% 26,2% 13,1% 6,6% 18,9% 4,1% 6,6% 100,0%70,6% 46,2% 31,7% 38,1% 50,0% 62,2% 55,6% 72,7% 46,4%

9,1% 2,3% 12,2% 6,1% 3,0% 8,7% 1,9% 3,0% 46,4%34 13 101 42 16 37 9 11 263

12,9% 4,9% 38,4% 16,0% 6,1% 14,1% 3,4% 4,2% 100,0%100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%

12,9% 4,9% 38,4% 16,0% 6,1% 14,1% 3,4% 4,2% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Müz

ik d

inle

rim

Tele

vizy

onse

yred

erim

Kita

p,de

rgi,g

azet

eok

urum

Sine

may

a gi

derim

Kah

veye

gid

erim

Spor

yap

arım

Sana

tsal

,kül

türe

let

kinl

ikle

re k

atılı

rım

Diğ

er

Görüşülenlerin Boş Zamanlarını Değerlendirme Biçimleri-3To

plam

Kuşakların üçüncü öncelikli boş zamanlarını değerlendirme biçimlerini

sorduğumuz soruya, genç kuşağın %48,9’u kitap dergi gazete okuyarak, %18,4’ü

sinemaya giderek, %9,9’u spor yaparak; yaşlı kuşağın %26,2’si kitap dergi gazete

116

okuyarak, %19,7’si müzik dinleyerek, %18,9’u spor yaparak boş zamanlarını

değerlendirdikleri cevabını vermiştir (Tablo:111).

Tablo 112: Kuşakların Boş Zamanlarını Kimlerle Geçirdiği

12 3 6 107 3 64 5 0 0 2006,0% 1,5% 3,0% 53,5% 1,5% 32,0% 2,5% ,0% ,0% 100,0%

70,6% 42,9% 75,0% 91,5% 25,0% 66,7% 35,7% ,0% ,0% 50,0%3,0% ,8% 1,5% 26,8% ,8% 16,0% 1,3% ,0% ,0% 50,0%

5 4 2 10 9 32 9 128 1 2002,5% 2,0% 1,0% 5,0% 4,5% 16,0% 4,5% 64,0% ,5% 100,0%

29,4% 57,1% 25,0% 8,5% 75,0% 33,3% 64,3% 100,0% 100,0% 50,0%1,3% 1,0% ,5% 2,5% 2,3% 8,0% 2,3% 32,0% ,3% 50,0%

17 7 8 117 12 96 14 128 1 4004,3% 1,8% 2,0% 29,3% 3,0% 24,0% 3,5% 32,0% ,3% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%4,3% 1,8% 2,0% 29,3% 3,0% 24,0% 3,5% 32,0% ,3% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Ann

em

Bab

am

Kar

deşi

m/K

ardeşl

erim

Ann

em, B

abam

ve

Kar

deşl

erim

Akr

abal

arım

Eşim

Çoc

ukla

rım

Eşim

ve

Çoc

ukla

rım

Diğ

er

Görüşülenlerin Boş Zamanlarını Kimlerle Geçirdiği

Topl

am

Boş zamanlarını kimlerle geçirdiklerini sorduğumuz soruya, görüşülen genç

kuşağın %82,5’i “annem, babam ve kardeşlerim”, %5,5’i “annem”, %3,5’i “eşim”;

yaşlı kuşağın %64’ü “eşim ve çocuklarım”, %16’sı “eşim”, %4,5’i “akrabalarım,

%4,5’i “çocuklarım” diyerek boş zamanlarını kim/kimlerle geçirdiklerini ifade

etmişlerdir. Gerek genç kuşakların gerek yaşlı kuşakların büyük çoğunluğunun boş

zamanlarını birlikte geçirdikleri tespit edilmiştir (Tablo:112).

Tablo 113: Kuşakların Boş Zamanlarını Nerede Geçirdiği-1

156 14 6 7 7 4 3 3 20078,0% 7,0% 3,0% 3,5% 3,5% 2,0% 1,5% 1,5% 100,0%45,6% 100,0% 66,7% 43,8% 87,5% 100,0% 100,0% 75,0% 50,0%39,0% 3,5% 1,5% 1,8% 1,8% 1,0% ,8% ,8% 50,0%

186 0 3 9 1 0 0 1 20093,0% ,0% 1,5% 4,5% ,5% ,0% ,0% ,5% 100,0%54,4% ,0% 33,3% 56,3% 12,5% ,0% ,0% 25,0% 50,0%46,5% ,0% ,8% 2,3% ,3% ,0% ,0% ,3% 50,0%

342 14 9 16 8 4 3 4 40085,5% 3,5% 2,3% 4,0% 2,0% 1,0% ,8% 1,0% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%85,5% 3,5% 2,3% 4,0% 2,0% 1,0% ,8% 1,0% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Ev

Kah

ve

Küt

üpha

ne

Alış

veriş

mer

kezi

Eğle

nce

mer

kezi

Sine

ma

İnte

rnet

kafe

Diğ

er

GörüşülenlerinBoş Zamanlarını Nerede Geçirdiği-1

Topl

am

117

Her iki kuşağa da yönelttiğimiz “boş zamanlarınızı nerede geçirirsiniz?”

şeklindeki soruya, genç kuşağın %78’i “evde”, %7’si “kahvede”, %3,5’i “alışveriş

merkezinde”, %3,5’i “eğlence merkezinde”; yaşlı kuşağın %93’ü “evde”, %4,5’i

“alışveriş merkezinde”, %1,5’i “kütüphanede” cevabını vermiştir (Tablo:113). Bu

verilere göre, her iki kuşak da boş zamanlarını öncelikli olarak evlerinde ve

aileleriyle (Tablo: 112) birlikte geçirmektedir.

Tablo 114: Kuşakların Boş Zamanlarını Nerede Geçirdiği-2

2 8 11 110 14 3 18 6 6 3 1811,1% 4,4% 6,1% 60,8% 7,7% 1,7% 9,9% 3,3% 3,3% 1,7% 100,0%

18,2% 57,1% 91,7% 39,4% 66,7% 75,0% 94,7% 100,0% 100,0% 37,5% 47,6%,5% 2,1% 2,9% 28,9% 3,7% ,8% 4,7% 1,6% 1,6% ,8% 47,6%

9 6 1 169 7 1 1 0 0 5 1994,5% 3,0% ,5% 84,9% 3,5% ,5% ,5% ,0% ,0% 2,5% 100,0%

81,8% 42,9% 8,3% 60,6% 33,3% 25,0% 5,3% ,0% ,0% 62,5% 52,4%2,4% 1,6% ,3% 44,5% 1,8% ,3% ,3% ,0% ,0% 1,3% 52,4%

11 14 12 279 21 4 19 6 6 8 3802,9% 3,7% 3,2% 73,4% 5,5% 1,1% 5,0% 1,6% 1,6% 2,1% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%2,9% 3,7% 3,2% 73,4% 5,5% 1,1% 5,0% 1,6% 1,6% 2,1% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Ev

Kah

ve

Küt

üpha

ne

Alış

veriş

mer

kezi

Eğle

nce

mer

kezi

Past

ane

Sine

ma

Tiya

tro

İnte

rnet

kafe

Diğ

er

Görüşülenlerin Boş Zamanlarını Nerede Geçirdiği-2

Topl

am

Her iki kuşağa da yönelttiğimiz, ikinci öncelikli olarak, boş zamanlarını

nerede geçirdikleri ile ilgili soruya, genç kuşağın %60,8’i “alışveriş merkezinde”,

%7,7’si “alışveriş merkezinde”, %9,9’u “sinemada”; yaşlı kuşağın %84,9’u

“alışveriş merkezinde”, %4,5’i “evde”, %3,5’i “eğlence merkezinde” cevabını

vermiştir (Tablo:114). İkinci öncelikli olarak her iki kuşakta boş zamanını alışveriş

merkezinde geçirdiğini ifade etmiştir. Konya ilinde alışveriş merkezlerinin yeter

sayıda olması ve birçok etkinlik alanını ve mağazayı kapsamasının sonucu olarak bu

durum karşımıza çıkmaktadır. Halkın alışveriş merkezlerini alışveriş amacının yanı

sıra gezmek amaçlı kullandıkları düşünülmektedir.

118

Tablo 115: Kuşakların Boş Zamanlarını Nerede Geçirdiği-3

2 3 9 28 7 2 33 9 8 5 1061,9% 2,8% 8,5% 26,4% 6,6% 1,9% 31,1% 8,5% 7,5% 4,7% 100%

40,0% 75,0% 75,0% 75,7% 58,3% 66,7% 67,3% 90,0% 80,0% 27,8% 66,3%1,3% 1,9% 5,6% 17,5% 4,4% 1,3% 20,6% 5,6% 5,0% 3,1% 66,3%

3 1 3 9 5 1 16 1 2 13 545,6% 1,9% 5,6% 16,7% 9,3% 1,9% 29,6% 1,9% 3,7% 24,1% 100%

60,0% 25,0% 25,0% 24,3% 41,7% 33,3% 32,7% 10,0% 20,0% 72,2% 33,8%1,9% ,6% 1,9% 5,6% 3,1% ,6% 10,0% ,6% 1,3% 8,1% 33,8%

5 4 12 37 12 3 49 10 10 18 1603,1% 2,5% 7,5% 23,1% 7,5% 1,9% 30,6% 6,3% 6,3% 11,3% 100%100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%3,1% 2,5% 7,5% 23,1% 7,5% 1,9% 30,6% 6,3% 6,3% 11,3% 100%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Ev

Kah

ve

Küt

üpha

ne

Alış

veriş

mer

kezi

Eğle

nce

mer

kezi

Past

ane

Sine

ma

Tiya

tro

İnte

rnet

kafe

Diğ

etr

Görüşülenlerin Boş Zamanlarını Nerede Geçirdiği-3

Topl

am

Üçüncü öncelikli olarak genç kuşağın %26,4’ü “alışveriş merkezinde”,

%8,5’i “tiyatroda”, %7,5’i “internet kafede”; yaşlı kuşağın %29,6’sı “sinemada”,

%16,7’si “alışveriş merkezinde” boş zamanlarını geçirdikleri görülmektedir

(Tablo:115). Ayrıca yaşlı kuşağın %24,1’i diğer diyerek boş zamanlarını açık hava

alanlarında (piknik yerlerinde, kamelyalarda, açık çay bahçelerinde) geçirdiklerini

ifade etmişlerdir.

8.1.Televizyon Programları Konusunda Yaşanan Çatışma

Tablo 116: Genç Kuşağın Tv Programı Seçimine Aile BüyüklerininTutumu

9 4,5 4,5 4,5105 52,5 52,5 57,0

50 25,0 25,0 82,036 18,0 18,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırKarışırAz karışırHiç karışmazToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağa yönelttiğimiz “Televizyon programı seçiminize ailenizin tutumu

nasıl olur?” şeklindeki soruya görüşülenlerin %4,5’i “çok karışır”, %52,5’i

“karışır”, %25’i “az karışır” cevabını vermiştir. Genç kuşağın %18’i aile

büyüklerinin televizyon programı seçimlerine “hiç karışmadıklarını” belirtmiştir

(Tablo:116). Genç kuşağın yarısından fazlasının ebeveynlerinin kendilerine

televizyon programı seçimi konusunda karıştıkları anlaşılmaktadır.

119

Tablo 117: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Televizyon ProgramıSeçimlerine Tutumu

28 14,0 14,0 14,033 16,5 16,5 30,580 40,0 40,0 70,559 29,5 29,5 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırımKarışırımAz karışırımHiç karışmamToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağa yönelttiğimiz “Çocuğunuzun televizyon programı seçimi ile

ilgili tutumunuz nasıl olur?” şeklindeki soruya yaşlı kuşağın %14’ü “çok karışırım”,

%16,5’i “karışırım”, %40’ı “az karışırım”, %29,5’i “hiç karışmam” cevabını

vermiştir (Tablo:117). Yaşlı kuşağın yarısından fazlası genç kuşağa televizyon

programı seçimi konusunda karışmakta ya da az karışmaktadır.

Tablo 118: Kuşakların Televizyon Programı Seçimi KonusundaTartışıp Tartışmadığı

21 179 20010,5% 89,5% 100,0%21,9% 58,9% 50,0%5,3% 44,8% 50,0%

75 125 20037,5% 62,5% 100,0%78,1% 41,1% 50,0%18,8% 31,3% 50,0%

96 304 40024,0% 76,0% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%24,0% 76,0% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun%ToplamSayı% Satır% Sütun%ToplamSayı% Satır% Sütun%Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Kuşakların TelevizyonProgramı Seçimi Konusunda

Tartışıp TartışmadığıToplam

Televizyon programı seçimi konusunda tartışıp tartışmadıkları ile ilgili

sorduğumuz sorumuza, genç kuşağın %10,5’i “evet”, %89,5’i “hayır” cevabını

verirken; yaşlı kuşağın %37,5’i “evet”, %62,5’i “hayır” cevabını vermiştir.

Görüşülen kuşakların %76’sı televizyon programı seçimi konusunda

tartışmadıklarını belirtmekle birlikte yaşlı kuşağın yaklaşık üçte biri bu konuda genç

kuşakla tartıştıklarını belirtmişlerdir. Bu oran da küçümsenmeyecek bir orandır

(Tablo:118).

120

Tablo 119: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Televizyon Programı Seçimi Konusunda Neden Tartıştığı

33 16,5 44,0 44,017 8,5 22,7 66,722 11,0 29,3 96,0

3 1,5 4,0 100,075 37,5 100,0

125 62,5200 100,0

Eğitici Programlar İzlemesi İçinSeçici Olamadığı İçinKendine Uygun Programlar İzlemesini İstediğim İçinDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağın televizyon programı seçimi konusunda çocuklarıyla neden

tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin yaklaşık %62,5’i cevap vermemiştir. Genç

kuşakla televizyon programı seçimi konusunda tartıştıklarını ifade eden yaşlı kuşağın

%44’ü “eğitici programlar izlemesi için”, %22,7’si “seçici olamadığı için”, %29,3’ü

“kendine uygun programlar izlemesini istediğim için”, %4’ü “diğer” diyerek tartışma

nedenlerini belirtmişlerdir (Tablo:119). Yüz yüze görüşmelerde, yaşlı kuşak, bu

konuda magazin programı, dizi, spor yorumları gibi kendilerine herhangi bir katkısı

olmayan programları seyrederek vakit kaybı yaşadıklarını düşündükleri için genç

kuşakla tartıştıklarını ifade etmişlerdir. Yaşlı kuşağın %96’sı genç kuşağın

kendilerine “uygun programlar” seçmelerinin, bu konuda “seçici” olmalarının ve

“eğitici programlar” seçmelerinin gerekliliği üzerinde durmuşlardır.

Tablo 120:Genç Kuşağın Tv Programı Seçimi Konusunda AileBüyüklerinden En Çok Kiminle Tartıştığı

11 5,5 52,4 52,49 4,5 42,9 95,21 ,5 4,8 100,0

21 10,5 100,0179 89,5200 100,0

AnnemBabamBüyük annemToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın televizyon programı seçimi konusunda aile büyüklerinden en

çok kiminle tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin %89,5’i cevap vermemiştir.

Televizyon programı seçimi konusunda aile büyükleri ile tartıştıklarını ifade eden

genç kuşağın %52,4’ü “annem”, %42,9’u “babam” cevabını vererek en çok kiminle

bu konuda tartıştıklarını belirtmişlerdir. Genç kuşağın yarısından fazlası televizyon

programı seçimi konusunda annesiyle tartışmaktadır (Tablo:120).

121

8.2.İnternet Kullanımı Konusunda Yaşanan Çatışma

Tablo 121: Genç Kuşağın İnternet Kullanımına Aile BüyüklerininTutumu

7 3,5 3,5 3,571 35,5 35,5 39,097 48,5 48,5 87,525 12,5 12,5 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırKarışırAz karışırHiç karışmazToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağa yönelttiğimiz “İnternet kullanımınıza ailenizin tutumu nasıl

olur?” sorumuza genç kuşağın %3,5’i “çok karışır”, %35,5’i “karışır”, %48,5’i “az

karışır” cevabını vermiştir. Görüşülenlerin %12,5’i aile büyüklerinin bu konuda

kendilerine “hiç” karışmadıklarını belirtmiştir. Bu verilere göre, genç kuşağın

yarısından fazlasına aile büyükleri internet kullanımı konusunda karışmaktadır

(Tablo:121).

Tablo 122: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının İnternet Kullanımına Tutumu

26 13,0 13,0 13,078 39,0 39,0 52,060 30,0 30,0 82,036 18,0 18,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırımKarışırımAz karışırımHiç karışmamToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağa yönettiğimiz “Çocuğunuzun internet kullanımına karşı

tutumunuz nasıl olur?” soruya yaşlı kuşağın %13’ü “çok karışırım”, %39’u

“karışırım”, %30’u “az karışırım”, %18’i “hiç karışmam” cevabını vermiştir

(Tablo:122).

Bu verilere göre, yaşlı kuşağın yaklaşık yarısı genç kuşağa bu konuda

karışmadığını belirtmiştir. Genç kuşağın ise yarısından fazlası bu konuda yaşlı

kuşağın kendilerine karıştığını ifade etmiştir (Tablo:121). Dolayısıyla kuşaklar

arasında anlamlı bir farklılaşma vardır.

122

Tablo 123: Kuşakların İnternet Kullanımı Konusunda TartışıpTartışmadığı

146 54 20073,0% 27,0% 100,0%68,5% 28,9% 50,0%36,5% 13,5% 50,0%

67 133 20033,5% 66,5% 100,0%31,5% 71,1% 50,0%16,8% 33,3% 50,0%

213 187 40053,3% 46,8% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%53,3% 46,8% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Kuşakların İnternetKullanımı KonusundaTartışıp Tartışmadığı

Toplam

İnternet kullanımları konusunda tartışıp tartışmadıkları ile ilgili olarak

sorduğumuz soruya, genç kuşağın %26’sı “evet”, %74’ü “hayır” cevabını verirken;

yaşlı kuşağın %50,5’i “evet”, %49,5’i “hayır” cevabını vermiştir. Kuşakların

%53,3’ü internet kullanımı sebebiyle tartışmaktadır. Bu verilere göre, kuşakların

yarısından fazlası internet kullanımı konusunda çatışma yaşamaktadır (Tablo:123).

Tablo 124: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla İnternet Kullanımı Konusunda Neden Tartıştığı

43 21,5 64,2 64,29 4,5 13,4 77,6

15 7,5 22,4 100,067 33,5 100,0

133 66,5200 100,0

Eğitim Amaçlı Kullanması İçinOyun Oynadığı İçinKısıtlama Getirmezsem Kalkmadığı İçinToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşakla internet kullanımı konusunda tartıştıklarını ifade eden yaşlı

kuşağa, bu konuda tartışma nedenlerinin neler olduğu ile ilgili yönelttiğimiz soruya,

görüşülenlerin %64,2’si “eğitim amaçlı kullanması için”, %13,4’ü “oyun oynadığı

için”, %22,4’ü “kısıtlama getirmezsem kalkmadığı için” diyerek genç kuşakla

tartışma nedenlerini belirtmişlerdir. Yaşlı kuşak, genç kuşağın interneti okula ve

kendisine faydalı olması için, eğitim amaçlı kullanmasından yanadır. Bu konuda,

yaşlı kuşak internetin kullanımında zaman bakımından birtakım kısıtlamalar

getirmektedir (Tablo:124).

123

Tablo 125: Genç Kuşağın İnternet Kullanımı Konusunda AileBüyüklerinden En Çok Kiminle Tartıştığı

134 67,0 91,8 91,811 5,5 7,5 99,3

1 ,5 ,7 100,0146 73,0 100,0

54 27,0200 100,0

AnnemBabamBüyük annemToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın internet kullanımı konusunda aile büyüklerinden en çok

kiminle tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin %27’si cevap vermemiştir. İnternet

kullanımı konusunda aile büyükleri ile tartıştıklarını ifade eden genç kuşağın %91,8’i

“annem”, %7,5’i “babam” cevabını vererek en çok kiminle bu konuda tartıştıklarını

ifade etmişlerdir. Genç kuşağın tamamına yakını annesiyle internet kullanımı

konusunda tartışma yaşamaktadır (Tablo:125).

8.3.Eve Giriş Çıkış Saati Konusunda Yaşanan Problemler

Tablo 126: Genç Kuşağın Eve Giriş Çıkış Saatlerine Aile BüyüklerininTutumu

35 17,5 17,5 17,5123 61,5 61,5 79,0

32 16,0 16,0 95,010 5,0 5,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırKarışırAz karışırHiç karışmazToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Eve giriş çıkış saatlerine karşı aile büyüklerinin tutumlarını sorduğumuz genç

kuşağın %17,5’i “çok karışır”, %61,5’i “karışır”, %16’sı “az karışır”, %5’i “hiç

karışmaz” cevabını vermiştir (Tablo:126).

Tablo 127: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Eve Giriş Çıkış SaatlerineTutumu

28 14,0 14,0 14,091 45,5 45,5 59,564 32,0 32,0 91,517 8,5 8,5 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırımKarışırımAz karışırımHiç karışmamToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

124

Çocuklarının eve giriş çıkış saatlerine olan tutumlarını sorduğumuz yaşlı

kuşağın %14’ü “çok karışırım”, %45,5’i “karışırım”, %32’si “az karışırım”, %8,5’i

“hiç karışmam” cevabını vermiştir (Tablo:127). Genç kuşağın yaklaşık %80’i yaşlı

kuşağın eve giriş çıkış saatlerine karıştığını ifade ederken (Tablo:126), yaşlı kuşağın

yaklaşık üçte ikisi genç kuşağın eve giriş çıkış saatine karışmamaktadır. Bu konuda

kuşaklar arasında anlamlı bir farklılaşma vardır.

Tablo 128: Kuşakların Eve Giriş Çıkış Saatleri Konusunda TartışıpTartışmadığı

106 94 20053,0% 47,0% 100,0%51,0% 49,0% 50,0%26,5% 23,5% 50,0%

102 98 20051,0% 49,0% 100,0%49,0% 51,0% 50,0%25,5% 24,5% 50,0%

208 192 40052,0% 48,0% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%52,0% 48,0% 100,0%

Sayı%Satır% Sütun% ToplamSayı%Satır% Sütun% ToplamSayı%Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Görüşülenlerin AileBüyükleriyle/ Çocuklarıyla

Eve Giriş Çıkış SaatleriKonusunda Tartışıp

TartışmadığıToplam

Eve giriş çıkış saatleri konusunda tartışıp tartışmadıklarını sorduğumuz genç

kuşağın %53’ü “evet”, %47’si “hayır” cevabını verirken; yaşlı kuşağın %51’i “evet”,

%49’u “hayır” cevabını vermiştir. Kuşakların yarısından fazlası eve giriş çıkış

saatleri konusunda tartışma yaşamaktadır (Tablo:128).

Tablo 129: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Eve Giriş Çıkış Saatleri Konusunda Neden Tartıştığı

42 21,0 41,2 41,238 19,0 37,3 78,415 7,5 14,7 93,1

7 3,5 6,9 100,0102 51,0 100,0

98 49,0200 100,0

Zamanında Eve Gelmesi İçinEvin Kurallarına Uyması Gerektiği İçinNereye Gittiğini,Kimlerle Görüştüğünü Bilmek İçinBaşıboş Gezmemesi İçinToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

125

Genç kuşakla eve giriş çıkış saatleri konusunda tartıştıklarını ifade eden yaşlı

kuşağın %41,2’si “zamanında eve gelmesi için”, %37,3’ü “evin kurallarına uyması

gerektiği için”, %14,7’si “nereye gittiğini, kimlerle görüştüğünü bilmek için”, %6,9’u

“başıboş gezmemesi için” diyerek genç kuşakla tartışma nedenlerini belirtmişlerdir.

Yapılan yüz yüze görüşmelerde, yaşlı kuşağa göre, genel olarak eve giriş ve çıkış

saatinin çocuklarının okuldan dönüş saati olarak değerlendirildiği gözlenmiştir

(Tablo:129).

Tablo 130: Genç Kuşağın Eve Giriş Çıkış Saati Konusunda AileBüyüklerinden En Çok Kiminle Tartıştığı

32 16,0 30,2 30,274 37,0 69,8 100,0

106 53,0 100,094 47,0

200 100,0

AnnemBabamToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın eve giriş ve çıkış saati konusunda aile büyüklerinden en çok

kiminle tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin %47’si cevap vermemiştir. Eve giriş

ve çıkış saatleri konusunda aile büyükleri ile tartıştıklarını ifade eden genç kuşağın

%30,2’si “annem”, %69,8’i “babam” cevabını vererek en çok kiminle bu konuda

tartıştıklarını ifade etmişlerdir. Eve giriş ve çıkış saati konusunda genç kuşağın üçte

ikisinden fazlası babasıyla tartışmaktadır (Tablo:130).

9.Gelenekler Ve Görenekler Konusunda Yaşanan Çatışma

9.1.Geleneklere Uyum Konusunda Yaşanan Çatışma

Eski ve yeni değerlerin yarattığı çatışma kuşaklar arası çatışmaya neden

olmaktadır. “Sosyolojik anlamda gelenek; kuşaktan kuşağa aktarılan bilgi, düşünce

ve kültür birikimini ifade eder.”208 Gelenekler sözlü veya sözsüz olabilirler. Sözlü

olmayanlar insanların yapıp ettikleridir yani maddi kültürdür.

Geleneksel bir toplum modern anlayışa göre yeniliklere kapalı, geçmişe sıkı

sıkıya bağlı, içine kapanık bir toplumdur. Geleneksel toplumda yüz yüze ilişkiler

208 Ali Akdoğan, Geleneksel Toplumdan Modern Topluma Geçişte Dini Hayat, Rağbet

Yayınları, İstanbul, 2002, s.34.

126

hâkimdir. Farklılık ve uzmanlaşma yok denilecek kadar azdır. Bireyleri biz

duygusuyla hareket ederler ve toplumsal düzende gelenek ve din önemli yer tutar.209

Geleneksel anlayış değişime kapalı, durağan bir yapıya sahiptir. Gelenekler

yaşatılarak canlı tutulur, aksi takdirde unutulmaya yüz tutarlar. Bir toplumda

gelenekler ne kadar zor değişiyorsa, yenilikler de bir o kadar zor gerçekleşir.

Geleneksel yapıdan modern yapıya geçiş aşamasında bulunan toplumumuzda eski

toplum yerini yenisine bırakmakta, bireyler ise yeniye uyum, direnme gibi farklı

tutumlarda bulunmaktadırlar.210

Tablo 131: Genç Kuşağın Gelenek Ve Büyüklere Saygılarına AileBüyüklerinin Tutumu

37 18,5 18,5 18,5111 55,5 55,5 74,038 19,0 19,0 93,014 7,0 7,0 100,0

200 100,0 100,0

Çok karışırKarışırAz karışırHiç karışmazToplam

Sayı YüzdeGeçerlivYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağa yönelttiğimiz “Geleneklere ve büyüklere saygı konusunda

ailenizin tepkisi ne olur?” soruya genç kuşağın %18,5’i “çok karışır”, %55,5’i

“karışır”, %19’u “az karışır”, %7’si “hiç karışmaz” şeklinde cevap vermiştir

(Tablo:131).

Tablo 132: Yaşlı Kuşağın Çocuklarının Geleneklere Ve Büyüklere SaygıKonusundaki Tutumu

27 13,5 22,3 22,349 24,5 40,5 62,834 17,0 28,1 90,911 5,5 9,1 100,0

121 60,5 100,079 39,5

200 100,0

Çok karışırımKarışırımAz karışırımHiç karışmamToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

209 Ali Akdoğan, a.g.e., s.36. 210 Ali Akdoğan, a.g.e., s.37.

127

Yaşlı kuşağa yönelttiğimiz “Geleneklere ve büyüklere saygı konusunda

çocuğunuza karşı tutumunuz nasıl olur?” soruya yaşlı kuşağın %22,3’ü “çok

karışırım”, %40,5’i “karışırım”, %28,1’i “az karışırım”, %9,1’i “hiç karışmam”

şeklinde cevap vermiştir (Tablo:132).

Bu verilere göre, genç kuşağın yarısından fazlası geleneklere ve büyüklere

saygı konusunda yaşlı kuşağın kendilerine karıştığını belirtirken, yaşlı kuşağın

yaklaşık üçte ikisinin de genç kuşağın geleneklere ve büyüklere saygıdaki

tutumlarına çok karıştıklarını görmekteyiz.

Tablo 133: Kuşakların Geleneklere Ve Büyüklere Saygı KonusundaTartışıp Tartışmadığı

103 97 20051,5% 48,5% 100,0%46,0% 55,1% 50,0%25,8% 24,3% 50,0%

121 79 20060,5% 39,5% 100,0%54,0% 44,9% 50,0%30,3% 19,8% 50,0%

224 176 40056,0% 44,0% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%56,0% 44,0% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Genç Kuşak

Yaşlı Kuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Görüşülenlerin AileBüyükleriyle/ ÇocuklarıylaGeleneklere Ve BüyüklereSaygı Konusunda Tartışıp

TartışmadığıToplam

Gelenek ve büyüklere saygı konusunda tartışıp tartışmadıkları ile ilgili

sorduğumuz soruya, genç kuşağın %51,5’i “evet”, %48,5’i “hayır” cevabını verirken;

yaşlı kuşağın %60,5’i “evet”, %39,5’i “hayır” cevabını vermiştir. Bu verilere göre,

gerek genç kuşağın gerek yaşlı kuşağın geleneklere ve büyüklere saygı konusunda

birbirleriyle tartışma ve çatışma yaşadığı anlaşılmaktadır (Tablo:133).

128

Tablo 134: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Geleneklere Ve Büyüklere Saygı Konusunda NedenTartıştığı

51 25,5 42,1 42,123 11,5 19,0 61,222 11,0 18,2 79,324 12,0 19,8 99,2

1 ,5 ,8 100,0121 60,5 100,0

79 39,5200 100,0

Geleneklere Uyup,Sahip Çıkması İçinGeleneklere Saygı Göstermesi İçinÖrf ve Adetlerimizi İyi Bilmesi İçinBüyüklerini Dinlemesi İçinDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşakla geleneklere ve büyüklere saygı konusunda çocuklarıyla

tartışma nedenlerini sorduğumuz soruya görüşülenlerin %39,5’i cevap vermemiştir.

Genç kuşakla geleneklere ve büyüklere saygı konusunda tartıştıklarını ifade eden

yaşlı kuşağın %42,1’i “geleneklere uyup, sahip çıkması için”, %19’u “geleneklere

saygı göstermesi için”, %18,2’si “örf ve adetlerimizi iyi bilmesi için”, %19,8’i

“büyüklerini dinlemesi için” diyerek genç kuşakla tartışma nedenlerini belirtmişlerdir

(Tablo:134). Yaşlı kuşağın büyük çoğunluğu, genç kuşağın geleneklere uymada

problemler yaşadıklarını, bu nedenle onlara sahip çıkmalarının gerekliliği üzerinde

durduklarını belirtmişlerdir.

Tablo 135: Genç Kuşağın Gelenek Ve Büyüklere Saygı Konusunda AileBüyüklerinden En Çok Kiminle Tartıştığı

59 29,5 57,3 57,340 20,0 38,8 96,1

3 1,5 2,9 99,01 ,5 1,0 100,0

103 51,5 100,097 48,5

200 100,0

AnnemBabamBüyük annemBüyük babamToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın gelenek ve büyüklere saygı konusunda aile büyüklerinden en

çok kiminle tartıştığı ile ilgili soruya görüşülenlerin %48,5’i cevap vermemiştir.

Gelenek ve büyüklere saygı konusunda aile büyükleri ile tartıştıklarını ifade eden

genç kuşağın %57,3’ü “annem”, %38,8’i “babam”, %2,9’u “büyükannem”, %1’i

“büyükbabam” cevabını vererek en çok kiminle bu konuda tartıştıklarını ifade

etmişlerdir. Genç kuşağın yarısından fazlasının, “annem” cevabı vermesinden

hareketle geleneklere ve büyüklere saygı konusunda annelerin diğer aile bireylerine

göre daha hassas davrandığını düşünebiliriz (Tablo:135).

129

Tablo 136: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Geleneklere Ve Büyüklere Saygı KonusundaAnlaşamadıklarında Davranış Biçimleri

48 24,0 24,0 24,029 14,5 14,5 38,515 7,5 7,5 46,0

106 53,0 53,0 99,02 1,0 1,0 100,0

200 100,0 100,0

Bu konuda bir anlaşmazlığım yokSinirlenir tepki gösteririmBaskı yaparımKarşılıklı tartışırızDiğerToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Gelenek ve göreneklere gösterdikleri saygı konusunda anlaşamadıklarında

genç kuşakla anlaşamadıklarında verdikleri tepkiler ile ilgili sorduğumuz soruya,

yaşlı kuşağın %24’ü “bu konuda bir anlaşmazlığım yok”, %14,5’i “sinirlenir tepki

gösteririm”, %7,5’i “baskı yaparım”, %53’ü “karşılıklı tartışırız” diyerek

çocuklarıyla gelenek ve büyüklere saygı konusunda anlaşamadıklarındaki davranış

biçimlerini ifade etmişlerdir (Tablo:136).

Tablo 137: Genç Kuşağın Gelenek Ve Göreneklere Saygı Konusunda Aile BüyükleriyleAnlaşamadıklarında Verdikleri Tepki

42 21,0 21,0 21,010 5,0 5,0 26,06 3,0 3,0 29,0

88 44,0 44,0 73,052 26,0 26,0 99,01 ,5 ,5 99,51 ,5 ,5 100,0

200 100,0 100,0

Bu konuda bir anlaşmazlığım yokKendi bildiğimi yaparımSinirlenir tepki gösteririmKarşılıklı tartışırızOnların istediğini yaparımAldırış etmemDiğerToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağa yönelttiğimiz “Geleneklere ve büyüklere saygı konusunda anne-

babanızla anlaşamadığınızda nasıl davranırsınız?” sorusuna genç kuşağın %21’i “bu

konuda bir anlaşmazlığım yok”, %5’i “kendi bildiğimi yaparım”, %3’ü “sinirlenir

tepki gösteririm”, %44’ü “karşılıklı tartışırız”, %26’sı “onların istediğini yaparım”,

%0,5’i “aldırış etmem” cevabını vermiştir (Tablo:137). Her iki kuşak da, geleneklere

ve büyüklere saygı konusunda birbirleriyle anlaşamadıkları zaman karşılıklı olarak

tartıştıklarını ifade etmişlerdir.

130

9.2.Dini Bayramların Kutlanması

Tablo 138: Genç Kuşağın Yaşlı Kuşağa Bayram Ziyaretinde BulunupBulunmadığı

195 5 20097,5% 2,5% 100,0%50,0% 50,0% 50,0%48,8% 1,3% 50,0%

195 5 20097,5% 2,5% 100,0%50,0% 50,0% 50,0%48,8% 1,3% 50,0%

390 10 40097,5% 2,5% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%97,5% 2,5% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Genç Kuşak

Yaşlı Kuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Gençlerin BayramZiyaretlerine Gelip Gelmediği

Toplam

Bayram ziyaretlerinde bulunup bulunmadıkları sorusunu sorduğumuz genç

kuşağın %97,5’i “evet”, %2,5’i “hayır” cevabını vermiştir Yaşlı kuşağın %97,5’i

“evet”, %2,5’i “hayır” diyerek gençlerin onları bayramlarda ziyaret edip

etmediklerini ifade etmişlerdir (Tablo:138). Bu verilere göre, genç kuşağın, yaşanılan

kültürel değişim ve dönüşüme karşın, bayramlarda büyükleri ziyaret etme geleneğini

sürdürdüğü görülmektedir.

Tablo 139: Genç Kuşağın Bayram Ziyaretlerinde El Öpüp Öpmediği

195 5 20097,5% 2,5% 100,0%51,2% 26,3% 50,0%48,8% 1,3% 50,0%

186 14 20093,0% 7,0% 100,0%48,8% 73,7% 50,0%46,5% 3,5% 50,0%

381 19 40095,3% 4,8% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0%95,3% 4,8% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Genç Kuşak

Yaşlı Kuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Genç Kuşağın BayramZiyaretlerinde El Öpüp Öpmediği

Toplam

131

Bayram ziyaretlerinde el öpüp öpmedikleri ile ilgili sorduğumuz soruya, genç

kuşağın %97,5’i “evet”, %2,5’i “hayır” diyerek bayram ziyaretinde büyüklerinin

ellerini öpüp öpmediklerini ifade etmişlerdir. Yaşlı kuşağın %93’ü “evet”, %7’si

“hayır” diyerek gençlerin bayramlarda ellerini öpüp öpmediklerini ifade etmişlerdir.

Tabloda görüldüğü gibi, genç kuşak, kültürel değişim ve dönüşüme karşın,

bayramlarda büyüklerinin ziyaretine gitmekte ve büyüklerin ellerini öpme âdetini

yerine getirmektedir (Tablo:139).

Tablo:140 Genç Kuşağın Dini Bayramlarda El Öpmeme Nedeni

4 2,0 80,0 80,01 ,5 20,0 100,05 2,5 100,0

195 97,5200 100,0

El öpmemÖptürmezlerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın dini bayramlarda el öpmeme nedenleri ile ilgili soruya

görüşülenlerin %97,5’i cevap vermemiştir. Dini bayramlarda yaşlı kuşağın ellerinden

öpmediğini belirten genç kuşağın %80’i “el öpmem”, %20’si “öptürmezler” diyerek

el öpmeme sebeplerini ifade etmiştir (Tablo:140).

9.3.Yılbaşı Kutlamaları

Tablo 141: Kuşakların Yılbaşı Kutlaması Yapıp Yapmadığı

36 164 20018,0% 82,0% 100,0%58,1% 48,5% 50,0%

9,0% 41,0% 50,0%26 174 200

13,0% 87,0% 100,0%41,9% 51,5% 50,0%

6,5% 43,5% 50,0%62 338 400

15,5% 84,5% 100,0%100,0% 100,0% 100,0%

15,5% 84,5% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Genç Kuşak

Yaşlı Kuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Görüşülenlerin YılbaşıKutlaması Yapıp Yapmadığı

Toplam

132

Yılbaşı kutlaması yapıp yapmadıklarını sorduğumuz soruya, genç kuşağın

%18’i “evet”, %82’si “hayır”; yaşlı kuşağın %13’ü “evet”, %87’si “hayır” diyerek

yılbaşlarında kutlama yapıp yapmadıklarını belirtmişlerdir. Kuşakların yaklaşık

%85’i yılbaşı kutlaması yapmadıklarını ifade etmişlerdir (Tablo:141).

Tablo 142: Kuşakların Yılbaşını Kimlerle Kutladığı

24 3 2 7 3666,7% 8,3% 5,6% 19,4% 100,0%61,5% 60,0% 18,2% 100,0% 58,1%38,7% 4,8% 3,2% 11,3% 58,1%

15 2 9 0 2657,7% 7,7% 34,6% ,0% 100,0%38,5% 40,0% 81,8% ,0% 41,9%24,2% 3,2% 14,5% ,0% 41,9%

39 5 11 7 6262,9% 8,1% 17,7% 11,3% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%62,9% 8,1% 17,7% 11,3% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Genç Kuşak

Yaşlı Kuşak

Kuşak

Toplam

Aile

m

Akr

abal

arım

Aile

m v

e

Akr

abal

arım

Ark

adaş

larım

Görüşülenlerin Yılbaşını KimlerleKutladığı

Topl

am

Yılbaşı kutlaması yapan kuşaklara yönelttiğimiz, yılbaşını kimlerle

kutladıkları sorumuza, genç kuşağın %66,7’si “ailem”, %8,3’ü “akrabalarım”,

%5,6’sı “ailem ve akrabalarım”, %19,4’ü “arkadaşlarım”; yaşlı kuşağın %57,7’si

“ailem”, %7,7’si “akrabalarım”, %34,6’sı “ailem ve akrabalarım” şeklinde cevap

vermiştir (Tablo:142).

Tablo 143: Kuşakların Yılbaşını Nerede Kutladığı

27 8 1 3675,0% 22,2% 2,8% 100,0%52,9% 80,0% 100,0% 58,1%43,5% 12,9% 1,6% 58,1%

24 2 0 2692,3% 7,7% ,0% 100,0%47,1% 20,0% ,0% 41,9%38,7% 3,2% ,0% 41,9%

51 10 1 6282,3% 16,1% 1,6% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0% 100,0%82,3% 16,1% 1,6% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Genç Kuşak

Yaşlı Kuşak

Kuşak

Toplam

EvdeEğlenceyerinde

Arkadaşımınevinde

Görüşülenlerin Yılbaşını Nerede Kutladığı

Toplam

133

Yılbaşı kutlaması yapan kuşaklara yönelttiğimiz, nerede kutlama yaptıkları

sorumuza, genç kuşağın %75’i “evde”, %22,2’si “eğlence yerinde”, %2,8’i

“arkadaşlarının evinde”; yaşlı kuşağın %92,3’ü “evde”, %7,7’si “eğlence yerinde”

şeklinde cevap vermiştir (Tablo:143).

Bu verilere göre, kuşakların büyük çoğunluğu yılbaşı kutlaması yapmamakta,

yılbaşı kutlaması yapanların da tamamına yakını da yılbaşını evde kutlamaktadır.

Yapılan yüz yüze görüşmelerde, kuşaklar yılbaşı kutlamalarının kendilerine uygun

olmadığı, o günün “Hıristiyanlara özgü” bir gün olduğu üzerinde durmuştur.

9.4.Moda Konusu

Tablo 144: Kuşakların Modayı Takip Edip Etmediği

104 96 20052,0% 48,0% 100,0%80,0% 35,6% 50,0%26,0% 24,0% 50,0%

26 174 20013,0% 87,0% 100,0%20,0% 64,4% 50,0%

6,5% 43,5% 50,0%130 270 400

32,5% 67,5% 100,0%100,0% 100,0% 100,0%

32,5% 67,5% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Genç Kuşak

Yaşlı Kuşak

Kuşak

Toplam

Evet Hayır

Görüşülenlerin ModayıTakip Edip Etmediği

Toplam

Modayı takip edip etmedikleri ile ilgili soruya genç kuşağın %52’si “evet”,

%48’i “hayır”, yaşlı kuşağın %13’ü “evet”, %87’si “hayır” diyerek modayı takip

etmedeki tutumlarını ifade etmişlerdir (Tablo:144).

Bu verilere göre, genç kuşağın modayı takip ettiği, buna karşın, yaşlı kuşağın

modaya fazla itibar etmediği söylenebilir. Bilindiği üzere moda, toplumun tüketim

anlayışını körükleyen geçici bir yenilik olarak tanımlanılmaktadır. Tanımının da

içinde barındırdığı bu “geçici yenilik” sürekli bir değişim yaratmaktadır. Sürekli

değişim içinde olan moda, başlı başına gençleri bitmeyen bir tüketime

sürüklemektedir. İhtiyaç olsa da olmasa da modaya uymak bireylere toplumda

saygınlık, kabul edilmişlik ve mutluluk getirir. Dolayısıyla kültürel değişme

sürecinde, gençler medyanın da etkisiyle kendilerini "tüketim"e teslim etmişlerdir.

134

Tablo 145: Kuşaklara Göre Modanın Ne Olduğu

59 20 46 47 25 3 20029,5% 10,0% 23,0% 23,5% 12,5% 1,5% 100,0%74,7% 80,0% 92,0% 21,6% 100,0% 100,0% 50,0%14,8% 5,0% 11,5% 11,8% 6,3% ,8% 50,0%

20 5 4 171 0 0 20010,0% 2,5% 2,0% 85,5% ,0% ,0% 100,0%25,3% 20,0% 8,0% 78,4% ,0% ,0% 50,0%

5,0% 1,3% 1,0% 42,8% ,0% ,0% 50,0%79 25 50 218 25 3 400

19,8% 6,3% 12,5% 54,5% 6,3% ,8% 100,0%100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%

19,8% 6,3% 12,5% 54,5% 6,3% ,8% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Yakış

anı

giym

ektir

Ünl

ü fir

mal

arda

n

giyi

nmek

tir

Çağ

daş o

landır

Lüks

tüke

tüm

dir

Ünl

üler

in g

iydiği

ni

giym

ektir

Diğ

er

Görüşülenlere Göre Modanın Ne Olduğu

Topl

am

Genç kuşağın %29,5’i “yakışanı giymektir”, %10’u “ünlü firmalardan

giyinmektir”, %23,5’i “lüks tüketimdir”, %12,5’i “ünlülerin giydiğini giymektir”;

yaşlı kuşağın %10’u “yakışanı giymektir”, %2,5’i “ünlü firmalardan giyinmektir”,

%2’si “çağdaş olandır”, %85,5’i “lüks tüketimdir” şeklinde modayı tanımlamışlardır.

Yaşlı kuşağın büyük çoğunluğu modayı “lüks tüketim” olarak değerlendirirken, genç

kuşağın yaklaşık %30’u modayı “yakışanı giymek” olarak tanımlamıştır (Tablo:145).

10.Yaşanılan Problemlerin Genel Nedenleri

10.1.Problemlerin Temelini Oluşturan Davranışlar

Tablo 146: Kuşaklara Göre Aile İçerisinde Herhengi Bir Problemin ÇözümününNasıl Olduğu

139 52 7 2 20069,5% 26,0% 3,5% 1,0% 100,0%46,5% 59,1% 100,0% 33,3% 50,0%34,8% 13,0% 1,8% ,5% 50,0%

160 36 0 4 20080,0% 18,0% ,0% 2,0% 100,0%53,5% 40,9% ,0% 66,7% 50,0%40,0% 9,0% ,0% 1,0% 50,0%

299 88 7 6 40074,8% 22,0% 1,8% 1,5% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%74,8% 22,0% 1,8% 1,5% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

Genç Kuşak

Yaşlı Kuşak

Kuşak

Toplam

Hep

birl

ikte

otur

up k

onuş

arak

Aile

büy

ükle

rinin

verd

iği k

arar

la

Prob

lem

tartışı

lmaz

Diğ

er

Görüşülenlerin Ailesinde Herhengi BirProblemin Çözümünün Nasıl Olduğu

Topl

am

135

Aile içerisinde herhangi bir problemin çözümünün nasıl yapıldığını

sorduğumuz soruya, genç kuşağın %69,5’i “hep birlikte oturup konuşarak”,%26’sı

“aile büyüklerinin verdiği kararla”, %3,5’i “problem tartışılmaz”, %1’i “diğer”

şeklinde cevap vermiştir. Aynı soruyu yönelttiğimiz yaşlı kuşağın %80’i “hep

birlikte oturup konuşarak”, %18’i “aile büyüklerinin verdiği kararla”, %2’si “diğer”

diyerek problemlerinin çözümünün gerçekleştirildiğini ifade etmişlerdir (Tablo:146).

Genç kuşağın üçte ikisinden fazlası ve yaşlı kuşağın büyük çoğunluğu -demokratik

bir aile ortamının özelliği olan- herkese söz hakkı tanınarak problemlerin

çözülebileceği görüşünde birleştikleri görülmektedir.

Tablo 147: Yaşlı Kuşağın Hatalı Davranış Veya Eylemde Bulunan ÇocuklarınaTepkisi

2 1,0 1,0 1,015 7,5 7,5 8,549 24,5 24,5 33,0

132 66,0 66,0 99,02 1,0 1,0 100,0

200 100,0 100,0

Şiddet uygularımBağırıp çağırırımKızarım azarlarımKonuşurum/Öğüt veririmKorkuturumToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Çocuklarının hatalı davranışlarına gösterdikleri tepkinin ne olduğu sorusunu

yönelttiğimiz yaşlı kuşağın %1’i “şiddet uygularım”, %7,5’i “bağırıp çağırırım”,

%24,5’i “kızarım azarlarım”, %66’sı “konuşurum/öğüt veririm”, %1’i “korkuturum”

şeklinde cevap vermiştir (Tablo:147).

Bu verilere göre, yaşlı kuşağın büyük çoğunluğu, çocuklarının hatalı davranış

veya eylemi tekrarlamaması için, deneyim ve tecrübelerine dayanarak, genç kuşağa

nasihat, öğüt verdikleri anlaşılmaktadır. Ankara Zübeyde Hanım ve Beştepe Kız

Yurtları’nda kalan 1. sınıf kız öğrencilerin aileleri ile ilişkilerinde yaşadıkları kuşak

çatışmasının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amacıyla yapılan araştırmadan

da benzer şekilde “ebeveynler çatışmaların çözümlenmesi için genellikle nasihat

etmektedirler” sonucu ortaya çıkmıştır.211

211 Yurtta Kalan Üniversite Öğrencilerinin Aileleri İle İlişkilerinde Yaşadıkları Kuşak Çatışmasının

Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Hatice Şimşek Bekir, Hande Şahin s.15

136

Tablo 148: Genç Kuşağın Aile Büyüklerinin Hatalarına Tepkisi

86 43,0 43,0 43,039 19,5 19,5 62,57 3,5 3,5 66,0

41 20,5 20,5 86,513 6,5 6,5 93,014 7,0 7,0 100,0

200 100,0 100,0

Bağırır çağırırımKüserimEveden kaçmakla tehdit ederimAğlarımAldırış etmemDiğerToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Aile büyüklerinin hatalı davranışlarına tepkilerini sorduğumuz genç kuşağın

%43’ü “bağırır çağırırım”, %19,5’i “küserim”, %3,5’i “evden kaçmakla tehdit

ederim”, %20,5’i “ağlarım”, %6,5’i “aldırış etmem”, %7’si “diğer” cevabını

vermiştir (Tablo:148).

Genç kuşağın yarıya yakını, aile büyüklerinin hatalı davranışı sonucu anne

babasına bağırıp çağırdığını belirtmiştir. Hâlbuki bizim kültürümüzde anne babaya

duyulan saygı esastır ve onlara karşı yüksek sesle konuşulmaz. Burada gençlerin aile

büyüklerine karşı göstermiş olduğu bu tavır, yaşanan kültürel değişmenin bir işareti

olarak değerlendirilebilir.

Tablo 149: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Yaşadıkları Problemin Temelinde Çocuklarının HangiDavranışının Olduğu

63 31,5 31,5 31,539 19,5 19,5 51,037 18,5 18,5 69,514 7,0 7,0 76,530 15,0 15,0 91,517 8,5 8,5 100,0

200 100,0 100,0

Yaşamına müdahale ettiğimi düşünmesiKararlarına müdahale ettiğimi düşünmesiBana saygı göstermemesiBeni dinlememesiÖrf ve adetlere bağlı olmamasıSorumluluk sahibi olmamasıToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşlı kuşağa yönelttiğimiz “Çocuğunuzla yaşadığınız problemlerin temelinde

sizce çocuğunuzun hangi davranışı var?” soruya yaşlı kuşağın %31,5’i “yaşamına

müdahale ettiğimi düşünmesi”, %19,5’i “kararlarına müdahale ettiğimi düşünmesi”,

%18,5’i “bana saygı göstermemesi”, %7’si “beni dinlememesi”, %15’i “örf ve

adetlere bağlı olmaması”, %8,5’i “sorumluluk sahibi olmaması” şeklinde cevap

vermiştir (Tablo:149).

137

Bu verilere göre, yaşlı kuşağın yaklaşık üçte birinin çocuklarının kendi

yaşamlarına müdahale ettiklerini düşünmelerinden dolayı çatışma yaşadıkları

anlaşılmaktadır. Yapılan yüz yüze görüşmelerde yaşlı kuşak, söz konusu müdahalede

amaçlarının çocuklarının hayatına yön vermek olduğunu belirtmişlerdir.

Tablo 150: Genç Kuşağa Göre Yaşanılan Problemlerin Temelinde Aile Büyüklerinin HangiDavranışlarının Rol Oynadığı-1

108 54,0 54,0 54,029 14,5 14,5 68,518 9,0 9,0 77,512 6,0 6,0 83,5

8 4,0 4,0 87,519 9,5 9,5 97,0

3 1,5 1,5 98,53 1,5 1,5 100,0

200 100,0 100,0

Yaşamıma fazla müdahale etmeleriKararlarıma fazla müdahale etmeleriBeni yeterince sevip değer vermemeleriBeni dinlememeleriÖrf ve adetlere fazla bağlı olmalarıBenimle ilgili beklentilerinin fazla olmasıBana fazla sorumluluk yüklemeleriDiğerToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Aile büyükleriyle yaşadıkları problemlerin temelinde gördükleri davranışları

genç kuşağın %54’ü “yaşamıma fazla müdahale etmeleri”, %14,5’i “kararlarıma

fazla müdahale etmeleri”, %9’u “beni yeterince sevip değer vermemeleri”, %6’sı

“beni dinlememeleri”, %4’ü “örf ve adetlere fazla bağlı olmaları”, %9,5’i “benimle

ilgili beklentilerinin fazla olması”, %1,5’i “bana fazla sorumluluk yüklemeleri”,

%1,5’i “diğer” diyerek ifade etmişlerdir (Tablo:150).

Genç kuşağın yarısından fazlasına göre, yaşanılan problemlerin temelinde,

kendi yaşamlarına aile büyüklerinin müdahalesi vardır. Yaşlı kuşak gibi (Tablo:149)

genç kuşak da yaşama müdahale üzerinde durarak, problemlerin temelinde bu

sebebin olduğunu belirtmiştir. Genç yaş kuşağı özelliklerine göre genç kuşak kendi

kararlarını kendisi almak istemekte, buna bağlı olarak bir takım sorumluluklarının

olmasını talep etmektedir. Bu durumda yaşlı kuşağın bir takım müdahalelerinden

rahatsızlık duymaktadır.

138

Tablo 151: Genç Kuşağa Göre Yaşanılan Problemlerin Temelinde Aile Büyüklerinin HangiDavranışlarının Rol Oynadığı-2

16 8,0 9,0 9,040 20,0 22,6 31,68 4,0 4,5 36,2

91 45,5 51,4 87,61 ,5 ,6 88,19 4,5 5,1 93,2

12 6,0 6,8 100,0177 88,5 100,023 11,5

200 100,0

Yaşamıma fazla müdahele etmeleriKararlarıma fazla müdahale etmeleriBeni yeterince sevip değer vermemeleriBeni dinlememeleriÖrf ve adetlere fazla bağlı olmalarıBenimle ilgili beklentilerinin fazla olmasıBana fazla sorumluluk yüklemeleriToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Aile büyükleriyle yaşadıkları problemlerin temelinde ikinci olarak gördükleri

davranışları genç kuşağın %9’u “yaşamıma fazla müdahale etmeleri”, %22,6’sı

“kararlarıma fazla müdahale etmeleri”, %4,5’i “beni yeterince sevip değer

vermemeleri”, %51,4’ü “beni dinlememeleri”, %0,6’sı “örf ve adetlere fazla bağlı

olmaları”, %5,1’i “benimle ilgili beklentilerinin fazla olması”, %6,8’i “bana fazla

sorumluluk yüklemeleri” diyerek ifade etmişlerdir (Tablo:151). İkinci öncelikli

olarak genç kuşağın yarısından fazlası yaşlı kuşağın kendilerini dinlememesini

yaşanılan problemlerin temelinde görmektedir.

Tablo 152: Genç Kuşağa Göre Yaşanılan Problemlerin Temelinde Aile Büyüklerinin HangiDavranışlarının Rol Oynadığı-3

4 2,0 2,4 2,444 22,0 26,8 29,319 9,5 11,6 40,912 6,0 7,3 48,217 8,5 10,4 58,537 18,5 22,6 81,129 14,5 17,7 98,8

2 1,0 1,2 100,0164 82,0 100,0

36 18,0200 100,0

Yaşamıma fazla müdahale etmeleriKararlarıma fazla müdahale etmeleriBeni yeterince sevip değer vermemeleriBeni dinlememeleriÖrf ve adetlere fazla bağlı olmalarıBenimle ilgili beklentilerinin fazla olmasıBana fazla sorumluluk yüklemeleriDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Aile büyükleriyle yaşadıkları problemlerin temelinde üçüncü olarak

gördükleri davranışları genç kuşağın %2,4’ü “yaşamıma fazla müdahale etmeleri”,

%28,6’sı “kararlarıma fazla müdahale etmeleri”, %11,6’sı “beni yeterince sevip

değer vermemeleri”, %7,3’ü “beni dinlememeleri”, %10,4’ü “örf ve adetlere fazla

139

bağlı olmaları”, %22,6’sı “benimle ilgili beklentilerinin fazla olması”, %17,7’si

“bana fazla sorumluluk yüklemeleri” diyerek ifade etmişlerdir (Tablo:152).

10.2.En Çok Yaşanan Sorunlar

Tablo 153: Genç Kuşağın Aile Büyükleriyle Sık Yaşadığı Sorun-1

84 42,0 42,6 42,650 25,0 25,4 68,014 7,0 7,1 75,1

9 4,5 4,6 79,78 4,0 4,1 83,83 1,5 1,5 85,35 2,5 2,5 87,88 4,0 4,1 91,95 2,5 2,5 94,42 1,0 1,0 95,44 2,0 2,0 97,51 ,5 ,5 98,04 2,0 2,0 100,0

197 98,5 100,03 1,5

200 100,0

Benim kararlarıma müdahale etmeleriDers çalışmamı istemeleriEve giriş çıkış saatime karışmalarıPara harcamama karışmalarıHerşeyime karışıp, yaptıklarımı beğenmemeleriBeni dinlememeleriEv işlerine yardım etmemem, dağınık olmamFazla sorumluluk yüklemeleriİletişim problemiSigara kullanmamArkadaşlarıma karışmalarıGiyim tarzımİş sorunuToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Aile büyükleriyle en sık yaşadığı sorunu genç kuşağın %42,6’sı “benim

kararlarıma müdahale etmeleri”, %25,4’ü “ders çalışmamı istemeleri”, %7,1’i “eve

giriş çıkış saatlerime karışmaları”, %4,6’sı “para harcamama karışmaları”, %4,1’i

“her şeyime karışıp yaptıklarımı beğenmemeleri”, %1,5’i “beni dinlememeleri”,

%2,5’i “ev işlerine yardım etmemem, dağınık olmam”, %4,1’i fazla sorumluluk

yüklemeleri”, %2,5’i “iletişim problemi”, %1’i “sigara kullanmam”, %2’si

“arkadaşlarıma karışmaları”, %0,5’i “giyim tarzım”, %2’si “iş sorunu” ifade

etmiştir (Tablo:153).

Bu verilere göre, genç kuşağın yaklaşık %43’ü “kararlarına müdahale

etmeleri” nedeniyle yaşlı kuşakla sorun yaşamaktadır.

140

Tablo 154: Genç Kuşağın Aile Büyükleriyle Sık Yaşadığı Sorun-2

19 9,5 10,4 10,467 33,5 36,8 47,3

5 2,5 2,7 50,05 2,5 2,7 52,76 3,0 3,3 56,0

30 15,0 16,5 72,53 1,5 1,6 74,29 4,5 4,9 79,1

32 16,0 17,6 96,71 ,5 ,5 97,34 2,0 2,2 99,51 ,5 ,5 100,0

182 91,0 100,018 9,0

200 100,0

Benim kararlarıma müdahale emeleriDers çalışmamı istemeleriEve giriş çıkış saatleriPara harcamama karışmalarıHerşeyime karışıp yaptıklarımı beğenmemeleriBeni dinlememeleriEv işlerine yardım etmememFazla sorumluluk yüklemeleriİletişim problemSigara kullanmamArkadaşlarıma karışmalarıİş sorunuToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Aile büyükleriyle en sık yaşadığı ikinci öncelikli sorunu genç kuşağın

%10,4’ü “benim kararlarıma müdahale etmeleri”, %36,8’i “ders çalışmamı

istemeleri”, %2,7’si “eve giriş çıkış saatlerime karışmaları”, %2,7’si “para

harcamama karışmaları”, %3,3’ü “her şeyime karışıp yaptıklarımı beğenmemeleri”,

%16,5’i “beni dinlememeleri”, %1,6’sı “ev işlerine yardım etmemem, dağınık

olmam”, %4,9’u “fazla sorumluluk yüklemeleri”, %17,6’sı “iletişim problemi”,

%0,5’i “sigara kullanmam”, %2,2’si “arkadaşlarıma karışmaları”, %0,5’i “iş

sorunu” ifade etmiştir (Tablo:154).

Bu verilere göre, genç kuşağın yaklaşık %40’ı ikinci öncelikli olarak “ders

çalışmalarını istemeleri” sebebiyle anne babalarıyla problem yaşamaktadır.

Tablo 155: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Yaşadığı En Önemli Sorun-1

47 23,5 23,5 23,548 24,0 24,0 47,541 20,5 20,5 68,014 7,0 7,0 75,0

6 3,0 3,0 78,011 5,5 5,5 83,5

3 1,5 1,5 85,02 1,0 1,0 86,04 2,0 2,0 88,06 3,0 3,0 91,0

15 7,5 7,5 98,53 1,5 1,5 100,0

200 100,0 100,0

Sorumluluk Sahibi OlmamasıKendi Bildiğini OkumasıTüketim ÇılgınlığıKendini GeliştirmemesiBüyüklere Sevgi ve Saygı GöstermemesiDers ÇalışmamasıEv İşlerine Yardımcı OlmamasıSigara Alışkanlığını BırakmasıAsgari İhtiyaçlarını Karşılamakta Yetersiz KalmakBirbirimize Fazla Zaman AyıramamakDeğer Yargılarımızın Farklı OlmasıArkadaş SeçimiToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

141

Yaşlı kuşağın çocuklarıyla yaşadığı en önemli sorunu gösteren tablomuzdan

da anlaşılacağı üzere, yaşlı kuşağın %23,5’i “sorumluluk sahibi olmaması”, %24’ü

“kendi bildiğini okuması”, %20,5’i “tüketim çılgınlığı”, %7’si “kendini

geliştirmemesi”, %3’ü “büyüklere sevgi ve saygı göstermemesi”, %5,5’i “ders

çalışmaması”, %1,5’i “ev işlerine yardımcı olmaması”, %1’i “sigara alışkanlığı”,

%2’si “asgari ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz kalmak”, %3’ü “birbirimize fazla

zaman ayıramamak”, %7,5’i “değer yargılarımızın farklı olması”, %1,5’i “arkadaş

seçimi” cevabını vererek genç kuşakla yaşadıkları en önemli sorunları ifade

etmişlerdir (Tablo:155).

Tablomuza göre, yaşlı kuşağın yarısından fazlası genç kuşağın “sorumluluk

sahibi olmamasının” ve “kendi bildiğini okumasının” tartışma yaşamalarına sebep

olan en önemli sorun olduğunu belirtmiştir.

Tablo 156: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Yaşadığı En Önemli Sorun-2

36 18,0 18,0 18,049 24,5 24,5 42,523 11,5 11,5 54,010 5,0 5,0 59,010 5,0 5,0 64,0

6 3,0 3,0 67,07 3,5 3,5 70,53 1,5 1,5 72,02 1,0 1,0 73,03 1,5 1,5 74,5

46 23,0 23,0 97,53 1,5 1,5 99,02 1,0 1,0 100,0

200 100,0 100,0

Sorumluluk Sahibi OlmamasıKendi Bildiğini OkumasıTüketim ÇılgınlığıKendini GeliştirmemesiBüyüklere Saygı ve sevgi GöstermemesiDers ÇalışmamasıEv İşlerine Yardımcı OlmamasıSigara AlışkanlığıAsgari İhtiyaçlarını Karşılamakta Yetersiz KalmakFazla Zaman AyıramamakDeğer Yargılarımızın Farklı OlmasıArkadaş SeçimiTelefonla Vakit GeçirmesiToplam

Sayı Yüzde Geçeri YüzdeKümülatif

Yüzde

Çocuklarıyla yaşadıkları en önemli ikinci öncelikli sorunlarını yaşlı kuşağın

%18’i “sorumluluk sahibi olmaması”, %24,5’i “kendi bildiğini okuması”, %11,5’i

“tüketim çılgınlığı”, %5’i “kendini geliştirmemesi”, %5’i “büyüklere sevgi ve saygı

göstermemesi”, %3’ü “ders çalışmaması”, %3,5’i “ev işlerine yardımcı olmaması”,

%1,5’i “sigara alışkanlığı”, %1’i “asgari ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz kalmak”,

%1,5’i “birbirimize fazla zaman ayıramamak”, %23’ü “değer yargılarımızın farklı

olması”, %1,5’i “arkadaş seçimi”, %1’i “telefonla vakit geçirmesi” olarak ifade

etmiştir (Tablo:156).

142

İkinci öncelikli olarak, yaşlı kuşağın yarısından fazlası “kendi bildiğini

okuması” ve “değer yargılarımızın farklı olması” diyerek tartışma yaşamalarına

sebep olan önemli sorunların neler olduğunu belirtmiştir.

11. Kuşakların Birbirinden Beklentileri

Tablo 157: Yaşanılan Problemlerin Çözümünde Genç Kuşağın Aile BüyüklerindenBeklentisi-1

88 44,0 44,0 44,055 27,5 27,5 71,519 9,5 9,5 81,017 8,5 8,5 89,5

7 3,5 3,5 93,010 5,0 5,0 98,0

4 2,0 2,0 100,0200 100,0 100,0

Beni bağımsız bırakmasınıBana rehberlik etmeleriniBenimle sürekli ilgilenmeleriniSevgi ve güven ortamı yaratmalarınıMaddi ihtiyaçlarımı karşılamalarınıSorumluluk vermeleriniDiğerToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşanılan problemlerin çözümü için genç kuşağın aile büyüklerinden bir

takım beklentileri vardır. Bu beklentileri genç kuşağın %44’ü “beni bağımsız

bırakması”, %27,5’i “bana rehberlik etmelerini”, %9,5’i “benimle sürekli

ilgilenmelerini”, %8,5’i “sevgi ve güven ortamı yaratmalarını”, %3,5’i “maddi

ihtiyaçlarımı karşılamalarını”, %5’i “sorumluluk vermelerini”, %2’si “diğer”

cevabını vererek ifade etmişlerdir (Tablo:157). Genç kuşağın yarıya yakını

problemlerinin çözülmesi için anne babasının kendilerini bağımsız bırakmalarını

beklemektedir.

Tablo 158: Yaşanılan Problemlerin Çözümünde Genç Kuşağın Aile BüyüklerindenBeklentisi-2

45 22,5 33,6 33,639 19,5 29,1 62,711 5,5 8,2 70,924 12,0 17,9 88,8

7 3,5 5,2 94,05 2,5 3,7 97,83 1,5 2,2 100,0

134 67,0 100,066 33,0

200 100,0

Beni bağımsız bırakmalarınıBana rehberlik etmeleriniBenimle sürekli ilgilenmeleriniSevgi ve güven ortamı yaratmalarınıMaddi ihtiyaçlarımı karşılamalarınıSorumluluk vermeleriniDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

143

Yaşanılan problemlerin çözümü için genç kuşağın aile büyüklerinden ikincil

bir takım beklentileri vardır. Bu beklentileri genç kuşağın %33,6’sı “beni bağımsız

bırakması”, %29,1’i “bana rehberlik etmelerini”, %8,2’si “benimle sürekli

ilgilenmelerini”, %17,9’u “sevgi ve güven ortamı yaratmalarını”, %5,2’si “maddi

ihtiyaçlarımı karşılamalarını”, %3,7’si “sorumluluk vermelerini”, %2,2’si “diğer”

cevabını vererek ifade etmişlerdir (Tablo:158).

Bu verilere göre, birincil öncelikli beklentisinde olduğu gibi genç kuşağın

yaşlı kuşaktan problemlerinin çözülmesi için ikincil öncelikli beklentisi yine

kendilerini bağımsız bırakmaları düşüncesi ile ilgilidir.

Tablo 159: Yaşanılan Problemlerin Çözümünde Genç Kuşağın Aile BüyüklerindenBeklentisi-3

4 2,0 7,1 7,11 ,5 1,8 8,99 4,5 16,1 25,0

10 5,0 17,9 42,913 6,5 23,2 66,114 7,0 25,0 91,1

5 2,5 8,9 100,056 28,0 100,0

144 72,0200 100,0

Beni bağımsız bırakmasınıBana rehberlik etmeleriniBenimle sürekli ilgilenmeleriniSevgi ve güven ortamı yaratmalarınıMaddi ihtiyaçlarımı karşılamalarınıSorumluluk vermeleriniDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşanılan problemlerin çözümü için genç kuşağın aile büyüklerinden üçüncü

bir takım beklentileri vardır. Bu beklentileri genç kuşağın %7,1’i “beni bağımsız

bırakması”, %1,8’i “bana rehberlik etmelerini”, %16,1’i “benimle sürekli

ilgilenmelerini”, %17,9’u “sevgi ve güven ortamı yaratmalarını”, %23,2’si “maddi

ihtiyaçlarımı karşılamalarını”, %25’i “sorumluluk vermelerini”, %8,9’u “diğer”

diyerek ifade etmişlerdir (Tablo:159). Genç kuşağın problem yaşamamak için yaşlı

kuşaktan üçüncü öncelikli beklentisi, yaşlı kuşağın kendilerine “sorumluluk

vermeleri” ve “maddi ihtiyaçlarını karşılamalarıdır”.

144

Tablo 160: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Yaşadığı Sorunların Çözümü İçin ÇocuklarındanBeklentileri-1

76 38,0 38,0 38,025 12,5 12,5 50,549 24,5 24,5 75,07 3,5 3,5 78,5

41 20,5 20,5 99,02 1,0 1,0 100,0

200 100,0 100,0

Beni dinlemesiniÖrf ve adetlere bağlı olmasınıBana sevgi ve saygı duymasınıEve maddi yardımda bulunmasınıSorumluluk sahibi olmasınıDiğerToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşanılan problemlerin çözümü için yaşlı kuşağın çocuklarından bir takım

beklentileri vardır. Bu beklentilerle ilgili olarak sorduğumu soruya, yaşlı kuşağın

%38’i “beni dinlemesini”, %12,5’i “örf ve adetlere bağlı olmasını”, %24,5’i “bana

sevgi ve saygı duymasını”, %3,5’i “eve maddi yardımda bulunmasını”, %20,5’i

“sorumluluk sahibi olmasını”, %1’i “diğer” cevabını vererek çocuklarından

beklentilerini ifade etmişlerdir (Tablo:160). Birinci öncelikli olarak, yaşlı kuşağın

yarısı çocuklarının kendilerine “sevgi ve saygı duymasını”, “sorumluluk sahibi

olmasını” beklemektedir.

Tablo 161: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Yaşadığı Sorunların Çözümü İçin ÇocuklarındanBeklentileri-2

45 22,5 22,7 22,753 26,5 26,8 49,556 28,0 28,3 77,815 7,5 7,6 85,428 14,0 14,1 99,5

1 ,5 ,5 100,0198 99,0 100,0

2 1,0200 100,0

Beni dinlemesiniÖrf ve adetlere bağlı olmasınıBana sevgi ve saygı duymasınıEve maddi yardımda bulunmasınıSorumluluk sahibi olmasınıDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşanılan problemlerin çözümü için yaşlı kuşağın çocuklarından ikinci

öncelikli bir takım beklentileri vardır. Bu beklentilerle ilgili sorumuza, yaşlı kuşağın

%22,7’si “beni dinlemesini”, %26,8’i “örf ve adetlere bağlı olmasını”, %28,3’ü

“bana sevgi ve saygı duymasını”, %7,6’sı “eve maddi yardımda bulunmasını”,

%14,1’i “sorumluluk sahibi olmasını”, %0,5’i “diğer” cevabını vermiştir

(Tablo:161). İkinci öncelikli olarak, yaşlı kuşağın yarısından fazlası çocuklarının

kendilerine “sevgi ve saygı duymasını” ve “örf ve adetlere bağlı olmasını”

beklemektedir.

145

Tablo 162: Yaşlı Kuşağın Çocuklarıyla Yaşadığı Sorunların Çözümü İçin ÇocuklarındanBeklentileri-3

35 17,5 28,7 28,723 11,5 18,9 47,516 8,0 13,1 60,7

8 4,0 6,6 67,239 19,5 32,0 99,2

1 ,5 ,8 100,0122 61,0 100,0

78 39,0200 100,0

Beni dinlemesiniÖrf ve adetlere bağlı olmasınıBana sevgi ve saygı duymasınıEve maddi yardımda bulunmasınıSorumluluk sahibi olmasınıDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Yaşanılan problemlerin çözümü için yaşlı kuşağın çocuklarından üçüncü bir

takım beklentileri vardır. Bu beklentiler ile ilgili sorduğumuz soruya, yaşlı kuşağın

%28,7’si “beni dinlemesini”, %18,9’u “örf ve adetlere bağlı olmasını”, %13,1’i

“bana sevgi ve saygı duymasını”, %6,6’sı “eve maddi yardımda bulunmasını”,

%32’si “sorumluluk sahibi olmasını”, %0,8’i “diğer” şeklinde cevap vermiştir

(Tablo:162). Üçüncü öncelikli olarak, yaşlı kuşağın yaklaşık üçte biri, çocuklarının

“sorumluluk sahibi olmalarını” beklemektedir.

Tablo 163: Genç Kuşağın Sorun Yaşamamak İçin Aile Büyüklerinden Beklentileri-1

94 47,0 47,7 47,739 19,5 19,8 67,556 28,0 28,4 95,96 3,0 3,0 99,02 1,0 1,0 100,0

197 98,5 100,03 1,5

200 100,0

Anlayış göstermeleriBana güvenmeleriBeni serbest bırakmalarıBeni sevmeleri,benimle ilgilenmeleriDaha çok vakit geçirebilmekToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağın aile büyükleriyle sorun yaşamamak için büyüklerinden bir

takım beklentileri vardır. Bunları genç kuşağın %47,7’si “anlayış göstermeleri”,

%19,8’i “bana güvenmeleri”, %28,4’ü “beni serbest bırakmaları”, %3’ü “beni

sevmeleri, benimle ilgilenmeleri”, %1’i “daha çok vakit geçirebilmek” olarak ifade

etmiştir. Genç kuşağın yaklaşık yarısı anne ve babaları kendilerine anlayış gösterirse

sorun yaşamayacaklarını belirtmiştir (Tablo:163).

146

Tablo 164: Genç Kuşağın Sorun Yaşamamak İçin Aile Büyüklerinden Beklentileri-2

57 28,5 46,3 46,321 10,5 17,1 63,423 11,5 18,7 82,115 7,5 12,2 94,37 3,5 5,7 100,0

123 61,5 100,077 38,5

200 100,0

Anlayış göstermeleriBana güvenmeleriBeni serbest bırakmalarıBeni sevmeleri,benimle ilgilenmeleriDaha çok vakit geçirebilmekToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Aile büyükleriyle sorun yaşamamak için genç kuşağın büyüklerinden ikinci

öncelikli bir takım beklentileri vardır. Tablomuzdan da anlaşılacağı üzere genç

kuşağın %46,3’ü “anlayış göstermeleri”, %17,1’i “bana güvenmeleri”, %18,7’si

“beni serbest bırakmaları”, %12,2’si “beni sevmeleri, benimle ilgilenmeleri”,

%5,7’si “daha çok vakit geçirebilmek” cevabını vererek büyüklerinden sorun

yaşamamak için beklentilerini ifade etmişlerdir. Genç kuşağın yaşlı kuşaktan ikinci

öncelikli beklentisi, yaşlı kuşağın “anlayışlı” olmasıdır. Anlayışlı olmasını

bekleyenlerin oranı genç kuşağın yaklaşık yarısıdır (Tablo:164).

Tablo 165: Yaşlı Kuşağın SorunYaşamamak İçin Çocuklarından Beklentileri-1

46 23,0 23,0 23,040 20,0 20,0 43,033 16,5 16,5 59,518 9,0 9,0 68,510 5,0 5,0 73,530 15,0 15,0 88,5

9 4,5 4,5 93,08 4,0 4,0 97,04 2,0 2,0 99,02 1,0 1,0 100,0

200 100,0 100,0

Büyüklerinin Tecrübe ve Deneyimlerinden YararlanmaBüyüklerini DinlemesiSorumluluk Sahibi OlmasıÖzü ve Sözünün Bir OlmasıDoğru Yoldan AyrılmamasıBüyüklere Sevgi ve Saygı DuymasıKutsal Değerlere Bağlı Olmasıİyi Eğitim GörmesiDevlete ve Millete Faydalı Birey OlmasıAilesine Sahip ÇıkmasıToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Problem yaşamamak için yaşlı kuşağın genç kuşaktan birinci öncelikli bir

takım beklentileri vardır. Yaşlı kuşağın %23’ü “büyüklerinin tecrübe ve

deneyimlerinden yararlanması”, %20’si “büyüklerini dinlemesi”, %16,5’i

“sorumluluk sahibi olması”, %9’u “özü ve sözünün bir olması”, %5’i “doğru yoldan

ayrılmaması”, %15’i “büyüklere sevgi ve saygı duyması”, %4,5’i “kutsal değerlere

bağlı olması”, %4’ü “iyi eğitim görmesi”, %2’si “devlete ve millete faydalı birey

147

olması”, %1’i “ailesine sahip çıkması” diyerek beklentilerini ifade etmişlerdir. Yaşlı

kuşağın yaklaşık yarısı tecrübelerinden yararlanır ve kendilerini dinlerlerse

çocuklarıyla problem yaşamayacaklarını düşünmektedir (Tablo:165).

Tablo 166: Yaşlı Kuşağın Problem Yaşamamak İçin Çocuklarından Beklentileri-2

29 14,5 14,5 14,592 46,0 46,0 60,525 12,5 12,5 73,010 5,0 5,0 78,013 6,5 6,5 84,510 5,0 5,0 89,5

7 3,5 3,5 93,05 2,5 2,5 95,58 4,0 4,0 99,51 ,5 ,5 100,0

200 100,0 100,0

Büyüklerinin Tecrübe ve Deneyimlerinden YararlanmasıBeni DinlemesiSorumluluk Sahibi OlmasıÖzü ve Sözünün Bir OlmasıDoğru Yoldan AyrılmamasıBüyüklerine Sevgi ve Saygı DuymasıKutsal Değerlere Bağlı Olmasıİyi Eğitim GörmesiDevlete ve Millete Faydalı Birey OlmasıAilesine Sahip ÇıkmasıToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Problem yaşamamak için yaşlı kuşağın genç kuşaktan ikinci öncelikli bir

takım beklentileri vardır. Yaşlı kuşağın %14,5’i “büyüklerinin tecrübe ve

deneyimlerinden yararlanması”, %46’sı “büyüklerini dinlemesi”, %12,5’i

“sorumluluk sahibi olması”, %5’i “özü ve sözünün bir olması”, %6,5’i “doğru yoldan

ayrılmaması”, %5’i “büyüklere sevgi ve saygı duyması”, %3,5’i “kutsal değerlere

bağlı olması”, %2,5’ü “iyi eğitim görmesi”, %4’ü “devlete ve millete faydalı birey

olması”, %0,5’i “ailesine sahip çıkması” diyerek beklentilerini ifade etmişlerdir

(Tablo:166).

Tablo 167: Genç Kuşağın En Önemli Yol Göstericisi-1

82 41,0 41,0 41,048 24,0 24,0 65,050 25,0 25,0 90,02 1,0 1,0 91,01 ,5 ,5 91,51 ,5 ,5 92,03 1,5 1,5 93,51 ,5 ,5 94,06 3,0 3,0 97,05 2,5 2,5 99,51 ,5 ,5 100,0

200 100,0 100,0

AnnemBabamArkadaşlarımAblamÖğretmenimBüyükbabamDini liderSiyasi liderHepsiHiçbiriDiğerToplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağa yönelttiğimiz “En önemli yol göstericiniz?” sorusuna ilk olarak

genç kuşağın %41’i “annem”, %24’ü “babam”, %25’i “arkadaşlarım” cevabını

vermişlerdir. Genç kuşağın üçte birinden fazlası öncelikle annesini rehber almaktadır

(Tablo:167).

148

Tablo 168: Genç Kuşağın En Önemli Yol Göstericisi-2

27 13,5 16,9 16,960 30,0 37,5 54,459 29,5 36,9 91,32 1,0 1,3 92,52 1,0 1,3 93,85 2,5 3,1 96,91 ,5 ,6 97,52 1,0 1,3 98,82 1,0 1,3 100,0

160 80,0 100,040 20,0

200 100,0

AnnemBabamArkadaşlarımAğabeyimAblamÖğretmenimSiyasi liderHepsiDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağa yönelttiğimiz “En önemli yol göstericiniz?” sorusuna

görüşülenlerin %20 ‘si cevap vermemiştir. Bu soruya cevap veren genç kuşağın

%16,9’u “annem”, %37,5’i “babam”, %36,9’u “arkadaşlarım” cevabını vererek

ikinci öncelikli yol göstericilerini belirtmişlerdir. Bu verilere göre, genç kuşağın üçte

birinden fazlası ikinci öncelikli olarak, en önemli yol göstericisinin babası olduğunu

söylemiştir (Tablo:168).

Tablo 169: Genç Kuşağın En Önemli Yol Göstericisi-3

2 1,0 4,3 4,31 ,5 2,2 6,5

14 7,0 30,4 37,07 3,5 15,2 52,28 4,0 17,4 69,65 2,5 10,9 80,45 2,5 10,9 91,34 2,0 8,7 100,0

46 23,0 100,0154 77,0200 100,0

AnnemBabamArkadaşlarımAblamÖğretmenimBüyükbabamDini liderDiğerToplamCevapsız

Toplam

Sayı YüzdeGeçerliYüzde

KümülatifYüzde

Genç kuşağa yönelttiğimiz “En önemli yol göstericiniz?” sorusuna üçüncü

öncelikli olarak genç kuşağın %30,4’ü “arkadaşlarım” %17,4’ü “öğretmenim”,

%15,2’si “ablam”, cevabını vermişlerdir. Üçüncü öncelikli yol göstericileri

görüşülenlerin yaklaşık üçte birine göre arkadaşlarıdır (Tablo:169).

149

Tablo 170: Kuşakların Genellikle Ne Tür Müziklerden Hoşlandığı-1

28 8 8 8 116 4 20 5 3 20014,0% 4,0% 4,0% 4,0% 58,0% 2,0% 10,0% 2,5% 1,5% 100,0%26,9% 11,3% 36,4% 80,0% 89,2% 12,9% 95,2% 62,5% 100,0% 50,0%

7,0% 2,0% 2,0% 2,0% 29,0% 1,0% 5,0% 1,3% ,8% 50,0%76 63 14 2 14 27 1 3 0 200

38,0% 31,5% 7,0% 1,0% 7,0% 13,5% ,5% 1,5% ,0% 100,0%73,1% 88,7% 63,6% 20,0% 10,8% 87,1% 4,8% 37,5% ,0% 50,0%19,0% 15,8% 3,5% ,5% 3,5% 6,8% ,3% ,8% ,0% 50,0%

104 71 22 10 130 31 21 8 3 40026,0% 17,8% 5,5% 2,5% 32,5% 7,8% 5,3% 2,0% ,8% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%26,0% 17,8% 5,5% 2,5% 32,5% 7,8% 5,3% 2,0% ,8% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Türk

hal

km

üziğ

i

Türk

sana

tm

üziğ

i

Kla

sik

Türk

müz

iği

Kla

sik

batı

müz

iği

Pop

müz

ik

Türk

tasa

vvuf

müz

iği

Roc

k m

etal

Ara

besk

Diğ

er

Görüşülenlerin Genellikle Ne Tür Müziklerden Hoşlandığı-1

Topl

am

Kuşakların genellikle ne tür müziklerden hoşlandığını sorduğumuz soruya,

genç kuşağın %58’i “Pop müzik”, %14’ü “Türk halk müziği”, %10’u “Rock metal”,

yaşlı kuşağın %38’i “Türk halk müziği”, %31,5’i “Türk sanat müziği”, %13,5’i “Türk

tasavvuf müziği” şeklinde cevap vermiştir (Tablo:170). Bu verilere göre, yaşlı

kuşağın daha çok geleneksel değerlere bağlı kalarak, Türk halk müziği, Türk sanat

müziği gibi müzik türlerini tercih ederken genç kuşağın daha çok pop müzik ve rock

müzik dinlemeyi tercih ettikleri görülmektedir.

Tablo 171: Kuşakların Genellikle Ne Tür Müziklerden Hoşlandığı-2

6 46 16 7 25 5 65 5 6 1813,3% 25,4% 8,8% 3,9% 13,8% 2,8% 35,9% 2,8% 3,3% 100,0%8,3% 35,7% 61,5% 87,5% 61,0% 41,7% 98,5% 71,4% 100,0% 49,3%1,6% 12,5% 4,4% 1,9% 6,8% 1,4% 17,7% 1,4% 1,6% 49,3%

66 83 10 1 16 7 1 2 0 18635,5% 44,6% 5,4% ,5% 8,6% 3,8% ,5% 1,1% ,0% 100,0%91,7% 64,3% 38,5% 12,5% 39,0% 58,3% 1,5% 28,6% ,0% 50,7%18,0% 22,6% 2,7% ,3% 4,4% 1,9% ,3% ,5% ,0% 50,7%

72 129 26 8 41 12 66 7 6 36719,6% 35,1% 7,1% 2,2% 11,2% 3,3% 18,0% 1,9% 1,6% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%19,6% 35,1% 7,1% 2,2% 11,2% 3,3% 18,0% 1,9% 1,6% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Türk

hal

km

üziğ

i

Türk

sana

tm

üziğ

i

Kla

sik

Türk

müz

iği

Kla

sik

batı

müz

iği

Pop

müz

ik

Türk

tasa

vvuf

müz

iği

Roc

k m

etal

Ara

besk

Diğ

er

Görüşülenlerin Genellikle Ne Tür Müziklerden Hoşlandığı-2To

plam

150

İkinci öncelikli olarak genç kuşağın %35,9’u “Rock metal”, %25,4’ü “Türk

sanat müziği”, %13,8’i “Pop müzik”; yaşlı kuşağın %44,6’sı Türk sanat müziği”,

%35,5’i “Türk halk müziği”, %8,6’sı “Pop müzik” dinlemektedir (Tablo:171).

Tablo 172: Kuşakların Genellikle Ne Tür Müziklerden Hoşlandığı-3

31 25 18 11 12 5 7 10 3 12225,4% 20,5% 14,8% 9,0% 9,8% 4,1% 5,7% 8,2% 2,5% 100,0%73,8% 69,4% 40,9% 78,6% 30,0% 11,4% 100,0% 55,6% 60,0% 48,8%12,4% 10,0% 7,2% 4,4% 4,8% 2,0% 2,8% 4,0% 1,2% 48,8%

11 11 26 3 28 39 0 8 2 1288,6% 8,6% 20,3% 2,3% 21,9% 30,5% ,0% 6,3% 1,6% 100,0%

26,2% 30,6% 59,1% 21,4% 70,0% 88,6% ,0% 44,4% 40,0% 51,2%4,4% 4,4% 10,4% 1,2% 11,2% 15,6% ,0% 3,2% ,8% 51,2%

42 36 44 14 40 44 7 18 5 25016,8% 14,4% 17,6% 5,6% 16,0% 17,6% 2,8% 7,2% 2,0% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%16,8% 14,4% 17,6% 5,6% 16,0% 17,6% 2,8% 7,2% 2,0% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Türk

hal

km

üziğ

i

Türk

sana

tm

üziğ

i

Kla

sik

Türk

müz

iği

Kla

sik

batı

müz

iği

Pop

müz

ik

Türk

tasa

vvuf

müz

iği

Roc

k m

etal

Ara

besk

Diğ

er

Görüşülenlerin Genellikle Ne Tür Müziklerden Hoşlandığı-3

Topl

am

Üçüncü öncelikli olarak genç kuşağın %25,4’ü “Türk halk müziği”, %20,5’i

“Türk sanat müziği”, %14,8’i “Klasik Türk müziği”; yaşlı kuşağın %30,5’i “Türk

tasavvuf müziği”, %20,3’ü “Klasik Türk müziği”, %21,9’u “Pop müzik”

dinlemektedir (Tablo:172).

Tablo 173: Kuşakların Genellikle İzlediği Tv Programı-1

54 24 20 36 2 59 1 4 20027,0% 12,0% 10,0% 18,0% 1,0% 29,5% ,5% 2,0% 100,0%31,2% 52,2% 71,4% 80,0% 22,2% 65,6% 50,0% 57,1% 50,0%13,5% 6,0% 5,0% 9,0% ,5% 14,8% ,3% 1,0% 50,0%

119 22 8 9 7 31 1 3 20059,5% 11,0% 4,0% 4,5% 3,5% 15,5% ,5% 1,5% 100,0%68,8% 47,8% 28,6% 20,0% 77,8% 34,4% 50,0% 42,9% 50,0%29,8% 5,5% 2,0% 2,3% 1,8% 7,8% ,3% ,8% 50,0%

173 46 28 45 9 90 2 7 40043,3% 11,5% 7,0% 11,3% 2,3% 22,5% ,5% 1,8% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%43,3% 11,5% 7,0% 11,3% 2,3% 22,5% ,5% 1,8% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Hab

erle

r

Sine

ma

Spor

Müz

ik

Mag

azin

/Eğl

ence

Diz

i

Yarış

ma

Bel

gese

l

Görüşülenlerin Genellikle İzlediği Tv Programı1

Topl

am

151

Genellikle izledikleri televizyon programını sorduğumuz soruya, genç

kuşağın %27’si “haberler”, %12’si si “sinema”, %18’i “müzik”, %29,5’i “dizi” ,

yaşlı kuşağın %59,5’i “haberler”, %15,5’i “dizi”, %11’i “sinema” şeklinde cevap

vermiştir (Tablo:173) Bu verilere göre, yaşlı kuşak daha çok haber, dizi sinema gibi

televizyon programlarını izlemeyi tercih ederken, genç kuşak daha dizi, haber ve

müzik programlarını izlemeyi tercih ettikleri görülmektedir.

Tablo 174: Kuşakların Genellikle İzlediği Tv Programı-2

42 41 32 44 15 13 5 0 19221,9% 21,4% 16,7% 22,9% 7,8% 6,8% 2,6% ,0% 100,0%54,5% 46,6% 76,2% 84,6% 57,7% 26,0% 12,5% ,0% 49,6%10,9% 10,6% 8,3% 11,4% 3,9% 3,4% 1,3% ,0% 49,6%

35 47 10 8 11 37 35 12 19517,9% 24,1% 5,1% 4,1% 5,6% 19,0% 17,9% 6,2% 100,0%45,5% 53,4% 23,8% 15,4% 42,3% 74,0% 87,5% 100,0% 50,4%

9,0% 12,1% 2,6% 2,1% 2,8% 9,6% 9,0% 3,1% 50,4%77 88 42 52 26 50 40 12 387

19,9% 22,7% 10,9% 13,4% 6,7% 12,9% 10,3% 3,1% 100,0%100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%

19,9% 22,7% 10,9% 13,4% 6,7% 12,9% 10,3% 3,1% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Hab

erle

r

Sine

ma

Spor

Müz

ik

Mag

azin

/Eğl

ence

Diz

i

Yarış

ma

Bel

gese

l

Görüşülenlerin Genellikle İzlediği Tv Programı2

Topl

am

İkinci öncelikli genç kuşağın; %21,9’u “haberler”, %21,4’ü “sinema”,

%22,9’u “müzik”, yaşlı kuşağın %17,9’u “haberler”, %19’u “dizi”, %24,1’i

“sinema”, %17,9’u “yarışma” programları izlemektedir (Tablo:174).

152

Tablo 175: Kuşakların Genellikle İzlediği Tv Programı-3

15 33 16 11 38 18 42 7 0 1808,3% 18,3% 8,9% 6,1% 21,1% 10,0% 23,3% 3,9% ,0% 100,0%

51,7% 52,4% 72,7% 36,7% 88,4% 36,0% 48,8% 25,0% ,0% 51,1%4,3% 9,4% 4,5% 3,1% 10,8% 5,1% 11,9% 2,0% ,0% 51,1%

14 30 6 19 5 32 44 21 1 1728,1% 17,4% 3,5% 11,0% 2,9% 18,6% 25,6% 12,2% ,6% 100,0%

48,3% 47,6% 27,3% 63,3% 11,6% 64,0% 51,2% 75,0% 100,0% 48,9%4,0% 8,5% 1,7% 5,4% 1,4% 9,1% 12,5% 6,0% ,3% 48,9%

29 63 22 30 43 50 86 28 1 3528,2% 17,9% 6,3% 8,5% 12,2% 14,2% 24,4% 8,0% ,3% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%8,2% 17,9% 6,3% 8,5% 12,2% 14,2% 24,4% 8,0% ,3% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Hab

erle

r

Sine

ma

Spor

Müz

ik

Mag

azin

/Eğl

ence

Diz

i

Yarış

ma

Bel

gese

l

Diğ

er

Görüşülenlerin Genellikle İzlediği Tv Programı3

Topl

am

Üçüncü öncelikli olarak genç kuşağın %21,1’i “magazin”, %23,3’ü

“yarışma”, %18,3’ü “sinema”, yaşlı kuşağın %18,6’sı “dizi”, %17,4’ü “sinema”,

%25,6’sı “yarışma” programları izlemektedir (Tablo:175).

Tablo 176: Kuşaklara Göre Önemli Olgular-1

22 29 26 45 46 10 7 15 20011,0% 14,5% 13,0% 22,5% 23,0% 5,0% 3,5% 7,5% 100,0%75,9% 48,3% 27,7% 95,7% 70,8% 100,0% 30,4% 20,8% 50,0%

5,5% 7,3% 6,5% 11,3% 11,5% 2,5% 1,8% 3,8% 50,0%7 31 68 2 19 0 16 57 200

3,5% 15,5% 34,0% 1,0% 9,5% ,0% 8,0% 28,5% 100,0%24,1% 51,7% 72,3% 4,3% 29,2% ,0% 69,6% 79,2% 50,0%

1,8% 7,8% 17,0% ,5% 4,8% ,0% 4,0% 14,3% 50,0%29 60 94 47 65 10 23 72 400

7,3% 15,0% 23,5% 11,8% 16,3% 2,5% 5,8% 18,0% 100,0%100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%

7,3% 15,0% 23,5% 11,8% 16,3% 2,5% 5,8% 18,0% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Para

/Ser

vet

Sevg

i/Say

gı

Aile

Mes

lek/

Kar

iyer

Mut

lulu

k

Aşk

Kut

sal d

eğer

ler

Sağlık

Görüşülenlere Göre Önemli Olgular1

Topl

am

Genç kuşağın %23’ü “mutluluk”, %22,5’i “meslek/kariyer”, %14,5’i

“sevgi/saygı”; yaşlı kuşağın %34’ü “aile”, %15,5’i “sevgi saygı”, %28,5’i “sağlık”

diyerek hayattaki önem verdikleri olguları ifade etmişlerdir (Tablo:176). Bu verilere

göre, her iki kuşak da sevgi saygıya değer vermekle birlikte, genç kuşak mutluluk ve

kariyere öncelikli olarak değer verirken yaşlı kuşak aile ve sağlığa öncelikli olarak

değer verdikleri söylenebilir.

153

Tablo 177: Kuşaklara Göre Önemli Olgular-2

4 32 36 10 41 5 4 65 1972,0% 16,2% 18,3% 5,1% 20,8% 2,5% 2,0% 33,0% 100,0%

36,4% 38,6% 40,4% 76,9% 65,1% 41,7% 17,4% 63,1% 49,6%1,0% 8,1% 9,1% 2,5% 10,3% 1,3% 1,0% 16,4% 49,6%

7 51 53 3 22 7 19 38 2003,5% 25,5% 26,5% 1,5% 11,0% 3,5% 9,5% 19,0% 100,0%

63,6% 61,4% 59,6% 23,1% 34,9% 58,3% 82,6% 36,9% 50,4%1,8% 12,8% 13,4% ,8% 5,5% 1,8% 4,8% 9,6% 50,4%

11 83 89 13 63 12 23 103 3972,8% 20,9% 22,4% 3,3% 15,9% 3,0% 5,8% 25,9% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%2,8% 20,9% 22,4% 3,3% 15,9% 3,0% 5,8% 25,9% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Para

/Ser

vet

Sevg

i/Say

gı

Aile

Mes

lek/

Kar

iyer

Mut

lulu

k

Aşk

Kut

sal d

eğer

ler

Sağlık

Görüşülenlere Göre Önemli Olgular2

Topl

am

Genç kuşağın %33’ü “sağlık”, %18,3’ü “aile”, %20,8’i “mutluluk”; yaşlı

kuşağın %26,5’ü “aile”, %25,5’i “sevgi saygı”, %19’u “sağlık” diyerek hayattaki

ikincil öncelikli önem verdikleri olguları ifade etmişlerdir (Tablo:177).

Tablo 178: Kuşaklara Göre Önemli Olgular-3

12 23 46 30 42 10 7 25 1 1966,1% 11,7% 23,5% 15,3% 21,4% 5,1% 3,6% 12,8% ,5% 100,0%

70,6% 31,1% 66,7% 65,2% 49,4% 83,3% 18,9% 47,2% 100,0% 49,7%3,0% 5,8% 11,7% 7,6% 10,7% 2,5% 1,8% 6,3% ,3% 49,7%

5 51 23 16 43 2 30 28 0 1982,5% 25,8% 11,6% 8,1% 21,7% 1,0% 15,2% 14,1% ,0% 100,0%

29,4% 68,9% 33,3% 34,8% 50,6% 16,7% 81,1% 52,8% ,0% 50,3%1,3% 12,9% 5,8% 4,1% 10,9% ,5% 7,6% 7,1% ,0% 50,3%

17 74 69 46 85 12 37 53 1 3944,3% 18,8% 17,5% 11,7% 21,6% 3,0% 9,4% 13,5% ,3% 100,0%

100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%4,3% 18,8% 17,5% 11,7% 21,6% 3,0% 9,4% 13,5% ,3% 100,0%

Sayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% ToplamSayı% Satır% Sütun% Toplam

GençKuşak

YaşlıKuşak

Kuşak

Toplam

Para

/Ser

vet

Sevg

i/Say

gı

Aile

Mes

lek/

Kar

iyer

Mut

lulu

k

Aşk

Kut

sal d

eğer

ler

Sağlık

Diğ

er

Görüşülenlere Göre Önemli Olgular3

Topl

am

Genç kuşağın %23,5’i “aile”, %21,4’ü “mutluluk”, %15,3’ü

“meslek/kariyer”; yaşlı kuşağın %25,8’i “sevgi saygı”, %15,2’si “kutsal değerler”,

%14,1’i “sağlık” diyerek hayattaki üçüncü öncelikli önem verdikleri olguları ifade

etmişlerdir (Tablo:178).

154

DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

“Kültürel değişme açısından kuşaklar arası çatışma” isimli çalışmamızın

Konya ili Dumlupınar ve Aşkan mahallelerinde genç ve yaşlı kuşaklarla

gerçekleştirdiğimiz saha araştırmasının sonuçlarının genel bir değerlendirmesini

aşağıdaki şekilde yapabiliriz:

Araştırmamızda, genç ve yaşlı kuşağın ankete katılma oranı cinsiyetlerine

göre eşit düzeyde gerçekleşmiştir. Genç yaş kuşağı 15–25 yaş arasındaki gençlerden,

yaşlı kuşak ise 45 yaş ve üzeri yaş grubundan meydana gelmektedir Kuşakların

belirlenen yaş grupları aralığındaki yaşlar oran bakımından yaklaşık olarak bir

paralellik göstermektedir. Doğum yeri bakımından örneklem grubumuzun yaklaşık

dörtte üçü alan araştırmamızın yapıldığı Konya ilinde doğmuştur. Kuşaklar Konya

ilinden seçilen Dumlupınar ve Aşkan mahallelerinde ikamet etmektedirler.

Yaşlı kuşağın tamamı evlidir. Buna karşılık genç kuşağın evli olma oranı

oldukça düşüktür. Yaşlı kuşağın evlenme yaşı bakımından genç yaş kuşağın yaş

grubundaki evlilik oranı %90’dır. Bu veriler, iki yaş kuşağı arasında evlilik yaşı

konusunda, evlilik anlayışının ve kültürünün önemli ölçüde değiştiğini

göstermektedir.

Genç kuşağın yaklaşık dörtte üçü lise mezunu, dörtte biri üniversite

mezunudur. Ebeveynlerinin eğitim düzeyleri düşüktür. Özellikle annelerinin eğitim

düzeyi, babalarının eğitim düzeyine göre daha düşüktür. Babalarının çoğunluğu

memur, annelerinin tamamına yakını ise ev hanımıdır. Genç kuşağın büyük

çoğunluğu gelir getiren bir meslek sahibi değildir. Gerek genç kuşağın ve gerekse

yaşlı kuşağın büyük çoğunluğunun aylık geliri bugün yoksulluk sınırı olarak ifade

edilen gelir seviyesinin altındadır.

Yaşlı kuşağın yaklaşık yarısı 1–2 çocuk sahibidir. Değişim sürecinde

geleneksel aile yerini çekirdek aileye bırakmıştır. Anne, baba, büyükanne büyük

baba ve evlenmemiş çocuklardan oluşan geleneksel aile, anne baba ve evlenmemiş

çocuklardan oluşan çekirdek aileye dönüşmüştür. Eskiden aynı evde üç kuşak bir

arada yaşarken artık günümüzde iki kuşak yaşamaya başlamıştır. Bu değişimle

155

birlikte yaşlı kuşak ile genç kuşağın kültürel değerleri birbirlerinden giderek

farklılaşmıştır.

Araştırmamızda yaşlı kuşağın, genç kuşağın sevgi, ilgi, şefkat, güven,

korunma, barınma ve beslenme gibi temel ihtiyaçlarını büyük ölçüde karşıladığı

tespit edilmiştir. Bu konuda kuşaklar arasında önemli bir problem olmadığı ve

çatışmanın yaşanmadığı anlaşılmaktadır.

Araştırmamızda temel ihtiyaçların karşılanması konusunda kuşaklar arası

önemli bir çatışma olmamasına karşın, arkadaş ve eş seçimi, kılık ve kıyafet tercihi,

dini ve siyasi konular, gelenek ve görenekler ile günlük yaşam biçimini yakından

ilgilendiren pek çok konuda genç ve yaşlı kuşak arasında göreceli olarak değişen

düzeyde tartışma ve çatışma yaşandığı tespit edilmiştir.

Araştırmamızda genç kuşağın yaklaşık yarısı arkadaş seçimi konusunda anne

ve babasının kendilerine müdahale ettiğini ileri sürerken, diğer yarısı ise bu konuda

demokratik bir tavır sergilediklerini beyan ettikleri görülmektedir. Bununla birlikte

her iki kuşak da, arkadaş seçimi konusunda aralarında zaman zaman tartışma

yaşadıklarını belirtmişlerdir. Bu konuda, yaşlı kuşakların genç kuşaklara göre daha

yüksek düzeyde tartışmadan şikâyetçi oldukları görülmektedir. Yaşlı kuşağın genç

kuşakla yaşadıkları tartışma konularının başında, seçtikleri arkadaşlarının “aileye

uygun olması” ve “doğru arkadaşlık kurması” gelmektedir. Ayrıca “etraf kötü

olduğu için” çocuklarının yanlış arkadaş seçiminden kaygı duyduklarını

belirtmişlerdir. Bu konuda genç kuşakların aile bireyleri içinde en çok tartıştıkları ise

anneleridir.

Araştırmamızda genç kuşağın yaklaşık üçte ikisinin karşı cinsten arkadaş

seçiminde anne ve babasıyla tartışmadığı; yaşlı kuşağın ise, büyük çoğunluğunun

çocuklarıyla tartıştığı tespit edilmiştir. Bu konuda genç kuşak ile yaşlı kuşak arasında

anlamlı bir farklılaşma vardır. Yaşlı kuşağın genç kuşakla yaşadıkları tartışma

konularının başında, “kendilerine uygun arkadaşlık kurması” gelmektedir.

Araştırmamızda eş seçimi konusunda, genç kuşağın eş seçimine aile

büyüklerinin yarısından fazlasının karıştığı tespit edilmiştir. Bu konuda genç kuşağa

hiç karışmayan aile büyüğü yoktur. Aynı şekilde yaşlı kuşağın yarısından fazlası

genç kuşağa karışmakta ve üçte ikisinden fazlasının eş seçimi konusunda

156

çocuklarıyla tartıştıkları görülmektedir. Dolayısıyla eş seçimi konusunda kuşaklar

arasında tartışma ve çatışma yaşandığı anlaşılmaktadır.

Yaşlı kuşağın yarısı kılık kıyafet ve giyim tarzı konusunda genç kuşakla

tartışma yaşamaktadır. Yaşlı kuşağın büyük çoğunluğunun çocuklarının ailelerine ve

yaşadığı yere uygun giyinmesi için tartışma yaşadıkları anlaşılmaktadır. Bu konuda

genç kuşak en çok babalarıyla tartışmaktadır.

Araştırmamızda yaşlı kuşağın büyük çoğunluğunun siyasi konularda genç

kuşağa karışmadığı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla kuşaklar arasında siyasi konularda

beklenen düzeyde tartışma ve çatışma yaşanmamaktadır.

Araştırmamızda dini ibadetler konusunda, genç kuşağın ebeveynlerinin ve

görüşülen yaşlı kuşağın genç kuşağa büyük oranla müdahale ettiği anlaşılmaktadır.

Dolayısıyla kuşaklar arasında dini ibadetler konusunda tartışma ve çatışma

yaşanmaktadır. Yaşlı kuşağın genç kuşakla yaşadıkları tartışma konularının başında,

genç kuşağın dinimizi öğrenmesini istemeleri gelmektedir. Bu konuda genç

kuşakların aile bireyleri içinde en çok tartıştıkları ise anneleridir.

Araştırmamızda genç kuşağın ders çalışması konusunda kuşaklar arasında

yaklaşık üçte bir oranda tartışma ve çatışma yaşandığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu

konuda çatışma yaşayan yaşlı kuşak çocuklarının geleceklerini düşündükleri için

onlarla tartışmaya girdikleri anlaşılmaktadır. Tartışma yaşayan genç kuşağın tartıştığı

aile bireyi ise genellikle annelerdir. Okul seçimi konusunda ise, kuşaklar arasında

beklenen düzeyde tartışma ve çatışma yaşanmadığı görülmüştür. Çatışma yaşadığını

düşünen yaşlı kuşağın yaklaşık yarısı çocuklarının geleceği konusundaki duydukları

kaygının bir sonucu olduğu anlaşılmaktadır. Benzer kaygının meslek seçimi

konusunda da olduğu ve bu nedenle kuşaklar arasında tartışma ve çatışma olduğu

tespit edilmiştir.

Araştırmamızda yaşlı kuşağın büyük çoğunluğunun genç kuşağın boş

zamanlarını değerlendirme biçimlerine müdahale ettikleri tespit edilmiştir. Bu

konuda kuşaklar arasında yaşanan tartışma ve çatışmanın temel nedeni ise gençlerin

zamanını boşa geçirmemesi ile ilgilidir. Aslında yaşlı kuşağın duyduğu bu kaygının

dışında, boş zamanları değerlendirme konusunda iki kuşak arasındaki yaşam

biçiminden ve var olan kültürel farklılıktan kaynaklandığı söylenebilir.

157

Araştırmamızda günümüzün en önemli teknolojik araçlarından biri olan

internetin kullanımı konusunda kuşaklar arasında tartışma ve çatışma yaşandığı

sonucuna ulaşılmıştır. Bu konuda yaşanan çatışmanın temel nedeni, internetin eğitim

amaçlı kullanımı dışında, bağımlılık derecesinde internet başında çocukların zaman

harcamasıyla ilgili olduğu düşünülmektedir. Ayrıca yaşlı kuşağın modayı takip

etmediği ve onu lüks tüketim olarak gördüğü halde gençlerin yarısından fazlasının

modayı takip ettiği ve ona uymayı bir yaşam biçimi olarak benimsediği tespit

edilmiştir.

Kültürel değişme sürecinde toplumun gelenek ve göreneklerinde de bir takım

değişmeler meydana gelmiş ve kuşaklar arasında çatışmalara neden olduğu

bilinmektedir. Araştırmamızda örf, adet, gelenek ve göreneklere saygı duyma

konusunda yaşlı kuşaklar ile genç kuşaklar arasında önemli bir tartışma ve çatışma

yaşandığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu konuda genç kuşaklarla tartışma yaşayan yaşlı

kuşakların tartışma nedeni, çocuklarının geleneklere uyması ve sahip çıkması ile

ilgilidir. Ancak yapılan yüz yüze görüşmelerde yılbaşı kutlaması, kandil ve bayram

gibi özel günlerle ilgili konularda genç kuşaklar ile yaşlı kuşaklar arasında önemli bir

çatışmanın olmadığı kanaatine ulaşılmıştır.

Araştırmamızda iki kuşak arasında mevcut olan yaşam biçimi farklılığından

kaynaklanan tartışma ve çatışmaların yaşandığı, aile içi ilişkilerde bu konuda

anlaşmazlıkların meydana geldiği tespit edilmiştir. Genç kuşaklar daha bağımsız

hareket etmek ve kendileri ile ilgili konularda kendilerinin karar vermeleri, yaşlı

kuşakların beklentilerine uygun davranış sergilememeleri bu tür çatışmaların en

önemli nedeni olarak görülmektedir.

Sonuç olarak, modernleşme sürecinde meydana gelen kültürel değişmelerin

doğal bir sonucu olarak, iki kuşağın sosyalleşme sürecinde sahip oldukları değerlerin

değişmesiyle, gençlerin arkadaş seçiminden giyim kuşama, okul ve meslek

seçiminden günlük yaşam biçimine varıncaya kadar iki kuşak arasında birçok konuda

önemli tartışma konularının ortaya çıktığı söylenebilir. Bu tartışmaların yaşanmaması

ya da en aza indirilmesi için aşağıdaki hususlara dikkat edilmesinde yarar olduğunu

düşünüyoruz:

158

—Yaşlı kuşaklar, kendi hayat tecrübelerini gençlere aktarırken yaşanan

değişim sürecinin farkında olmalı, gençlerin sosyalleşme sürecinde sorumluluk

üstlenerek karar alacakları ve bağımsız hareket edebilecekleri ortam sağlanmalıdır.

—Yaşlı kuşaklar, değişen koşulları göz önünde bulundurarak örf, adet,

gelenek ve görenekten kaynaklanan yaşam biçimi ile yakından ilgili olan kılık,

kıyafet seçimi, boş zamanları değerlendirme biçimi gibi konularda gençlerin kendi

seçimlerini kendilerine bırakılmalı, bu konuda dayatmacı bir tavır yerine yol

gösterici bir tavır sergilemelidir.

—Gençler, sosyalleşme sürecinde kolayca ulaşabilecekleri teknolojik ürünler

ve bilgi kaynaklarından yararlanırken, yaşlıların sahip oldukları hayat

tecrübelerinden yararlanmayı ihmal etmemelidir. Gençler, “Gençlik bilse, ihtiyar

yapabilse.” özdeyişini hatırlarından çıkarmamalıdır.

159

KAYNAKÇA

ADASAL Rasim, Modern, Normal ve Medikal Psikoloji, Ankara Üniversitesi Basımevi, 2. Basım, Ankara, 1973.

AKSOY Mustafa, Sosyal Bilimler ve Sosyoloji, Alfa Yayıncılık, İstanbul, 2000.

ALTAY Ekrem, Yeni Sosyoloji, Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu Yayınları, Ankara 1976.

APPELBAUM Richard P. Toplumsal Değişme Kuramları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, Tarihsiz.

ARİSTOTALES, Politika, Çev: Mete Tuncay, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1975.

ARMAĞAN İbrahim, Gençlik Gözüyle Gençlik, Usadem Yayınları, İstanbul, 2004.

AVCI Nazmi, Toplumsal Değerler ve Gençlik (Bir Değerler Sosyolojisi Denemesi), Siyasal Kitabevi, Ankara, 2007.

Aytekin YILMAZ, Modernden Postmodernde Siyasal Arayışlar, Vadi Yayınları, Ankara 1996.

BAL Hüseyin, İletişim Sosyolojisi, SDÜ Basımevi, Isparta 2004

BARBER Bernard, “Meslekler Sosyolojisinde Bazı Sorunlar”, Meslekler ve Sosyoloji, Der. ve Çev. Zafer Cirhinlioğlu, Gündoğan Yayınları, Ankara 1996.

BAYHAN Vehbi, Üniversite Gençliğinde Anomi Ve Yabancılaşma, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1997.

BENDİX Reinhard, Sanayileşme Modernleşme ve Kalkınma, Sosyoloji Yazıları, Derleyen: İhsan Sezal, Bursa 1995.

BİLGİN Vejdi, Sosyal Çözülme Ve Din, Etüt Yayınları, Samsun, 1997. (Aktüel, 27 Nisan-3 Mayıs 1995)

BİLGİSEVEN Amiran Kurtkan, Genel Sosyoloji, 5. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1995.

BİLGİSEVEN Amiran Kurtkan, İktisat Sosyolojisi Açısından Eğitim Yolu İle Kalkınmanın Esasları, Divan Yayınları, İstanbul, 1982.

BİLGİSEVEN Amiran Kurtkan, Sosyal İlimler Metodolojisi, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1994.

BİNBAŞIOĞLU Cavit, Eğitim Psikolojisi, Kadıoğlu Matbaası, 7. Basım, Ankara, 1990.

Birsen Gökçe-Feride Acar-Ayşe Güneş Ayata-Aytül Kasapoğlu-İnan Özer-Hamza Uygun, Gecekondularda Ailelerarası Geleneksel Dayanışmanın Çağdaş Organizasyonlara Dönüşümü, T.C. Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı Yayınları, Ankara 1993.

COSER Levis A., Masters Of Sociological Thought: Ideas İn Historical And Social Context (New York: Harcourt Brace, Jovanich, 1971), s.184-185;

160

Aktaran: Ruth A. Wallace-Alison Wolf, Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Çev: Leyla Elburuz, M.Rami Ayas, İzmir 2004.

ÇELEBİ Nilgün, “Genç ve Kültürel Bütünleşme”, Kültürel Değerler Ve Sosyal Değişme, Der: Beylü Dikeçligil-Ahmet Çiğdem, Aile yazıları 2, Bilim Serisi 5/2, T.C. Başkanlık Aile Araştırma Kurumu, Ankara, 1990.

ÇELEBİ Nilgün, Genç Sosyalleşme Sosyal ve Kültürel Yapısı, Birey, Kişilik ve Toplum, Der. Beylü Dikeçligil-Ahmet Çiğdem, Aile Yazıları 3, Bilim Serisi 5/3, T.C. Başkanlık Aile Araştırma Kurumu, Ankara, 1990.

DAHRENDORF Ralf, Conflict and Contract: Relations and the Political Community in Times of Crisis (Liverpool University Pres, 1975), s.17; Aktaran: Ruth A. Wallace-Alison Wolf, Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Çev: Leyla Elburuz, M.Rami Ayas, İzmir 2004.

DİNÇ Zafer, Türk Üniversite Gençliği Araştırması, Üniversite Gençliğinin Sosyo Kültürel Profili, Gazi Üniversitesi Öğretim Görevlileri, Araştırma Yürütücüsü Erdinç Yazıcı, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara 2003.

DÖKMEN Üstün, İletişim Çatışmaları Ve Empati, Sistem Yayıncılık, İstanbul, 1994.

DÖNMEZER Sulhi, Toplumbilim, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul 1999.

EKE Beğlü, “Bir Sosyal Sınıf Belirleyicisi Olarak Meslek Faktörü”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt: 43. Sayı: 1-4, Prof. Dr. Sabri F. Ülgener’e Armağan, İstanbul 1987.

EKŞİ Aysel, Çocuk, Genç, Ana Babalar, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1990.

Enver ÖZKALP, Sosyolojiye Giriş, 6. Baskı, Anadolu Üniversitesi Yayını Eşkişehir, 1993.

ERDOĞAN İrfan, Popüler Kültürün Ne Olduğu Üzerine, Bilim Ve Aklın Aydınlığında Eğitim, Yıl 5, Özel Sayı 57, MEB Yayınları, Ankara, 2004.

ERGUN Mustafa, Eğitim Sosyolojisine Giriş, Ocak Yayınları, Ankara, 1994.

ERKAL Mustafa, Sosyoloji, Der Yayınları, 10.Baskı, İstanbul 1999, s.124

Erol Tümertekin-Nazmiye Özgüç, Beşeri Coğrafya-İnsan, Kültür, Mekan-, Çantay Kitabevi, İstanbul 1998.

ERÖZ Mehmet, İktisat Sosyolojisine Başlangıç, İstanbul,1982.

FİCHTER Joseph, Sosyoloji Nedir? Çev. Nilgün Çelebi, Attila Kitabevi, Ankara, 1996.

FREYER Hans, İçtimai Nazariyeler Tarihi, Çev. Tahir Çağatay, Ankara Üniversitesi Dil,Tarih, Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara 1977.

GİDDENS Anthony, Sosyoloji, Haz. Cemal Güzel, Ayraç Yayınevi, Ankara, 2005.

GÖKÇE Birsen, Gecekondu Gençliği, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1971.

Gökçe Birsen, Türkiye’nin Toplumsal Yapısı ve Toplumsal Kurumlar, Ankara 1996.

161

Güldiken, Nevzat, Özekicioğlu Halil, Anadolu Üniversitelerinde Ailelerinden Uzakta Öğrenim Gören Öğrencilerin Barınmaya İlişkin Sorunları. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi S.5, 2004.

GÜNAY Ünver, Din Sosyolojisi Dersleri, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri 1993, s.297-298.

GÜVENÇ Bozkurt, İnsan ve Kültür, 4.Basım, İstanbul 1984.

HORTAÇSU Nuran, Çocukta İlişkiler, İmge Kitabevi,1.Baskı, Ankara 2003.

http://www.rec.org.tr/dyn_files/32/169-catisma-cozme-hand-out-agu07.pdf

http://www.turkmmo.com/felsefe-psikoloji-sosyoloji/972808-cagdas-sosyoloji-teorileri-ve-ana-paradigmalari.html

İNAL Kemal, Durkheim’ın Eğitim Anlayışı, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt:24, Sayı:2., Ankara, 1992.

KAFESOĞLU İbrahim, Türk Milli Kültürü, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 1986.

KAYA Kamil, Türk Toplumunun Yaşama Tarzı, Fakülte Kitabevi, Isparta 2003.

KAYA Yaşar, Sosyal ve Kültürel Değişme, Turan Yayıncılık, İstanbul.

KONGAR Emre, Kültür Üzerine, Remzi Kitabevi, 7.Baskı, İstanbul, 2003.

KONGAR Emre, Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, Remzi Kitabevi, İstanbul 1995.

KONGAR Emre, Türk Toplumbilimcileri 2, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1988.

KÖKNEL Özcan, İnsanı Anlamak, Altın Kitaplar Yayınevi, 6. Basım, İstanbul, 1997.

KÖKNEL Özcan, Kimliğini Arayan Gençlik, Altın Kitaplar, İstanbul, 2001.

KÖKNEL Özcan, Türk Toplumunda Bugünün Gençliği, Bozak Matbaası, İstanbul.

MALİNOWSKİ Bronislaw, İnsan Ve Kültür, Çev: Fatih Gümüş, Verso Yayınları, Ankara, 1990.

MARSHALL Gordon, Sosyoloji Sözlüğü, Çev. Osman Akınhay-Derya Kömürcü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 1999.

MOORE Wilbert E., İşlevselcilik, Çev. Şirin Tekeli, Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi, Derleyenler: Tom Bottomore-Robert Nisbet, Verso Yayınları, Ankara 1990.

MUTLU Erol, Globalleşme, Popüler Kültür ve Medya, Ütopya Yayınevi, 1.Baskı, Ankara 2005.

NİRUN Nihat, Sistematik Sosyoloji Açısından Ziya Gökalp, Sebil Yayınları, İstanbul, 1981.

NİRUN Nihat, Sistematik Sosyoloji Yönünden Aile ve Kültür, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Sayı: 73, Ankara,1994.

162

OKUMUŞ Ejder, Toplumsal Değişme Ve Din, İnsan Yayınları, Birinci Baskı, İstanbul, 2003.

ONUR Bekir, Gelişim Psikolojisi, İmge Kitabevi, 3. Basım, Ankara, 1995.

OSKAY Gülter, Değer Yargıları Yönünden Ana Baba Ergen Çatışması, AAK. Bilim Dergisi 5/3, Ankara.

OSKAY Ülgen, Sosyolojik Düşünce Tarihi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Cilt 1, İzmir 1990.

ÖZ Fatma, Yaşamın Son Evresi: Yaşlılık Psikososyal Açıdan Gözden Geçirme, Kriz Dergisi, S.10(2): 17-28.

ÖZGÜVEN İbrahim Ethem, Ailede İletişim ve Yaşam, PDREM Yayınları, Ankara 2001.

RİTZER George, Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, Çev: Şen Süer Kaya, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2000.

SAYIN Önal, Aile Sosyolojisi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir, 1990.

SAYIN Önal, Sosyolojiye Giriş, Üniversite Kitapları, İzmir 1994.

Selçuk Üniversitesi, 2.Milli Gençlik Kongresi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, Konya, 1986.

Selçuk Üniversitesi, 2.Milli Gençlik Kongresi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, Konya, 1986.

SERTER Nur, Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1994.

SİLAH Mehmet, Sosyal Psikoloji, Gazi Kitabevi, Ankara, 2000.

ŞENEL Alladdin, Eski Yunanda Eşitlik ve Eşitsizlik Üstüne, Sosyal Bilimler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1970.

TAN Mine, Toplumbilime Giriş Temel Kavramlar, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, Ankara, 1981.

TEZCAN Mahmut, Gençlik sosyolojisi Ve Antropolojisi Araştırmaları, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, Ankara, 1997.

TEZCAN Mahmut, Eğitim Sosyolojisi, 10. Baskı, Dünya Kitabevi, Ankara, 1996.

TEZCAN, Mahmut, Sosyolojik Açıdan Boş Zamanların Değerlendirilmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, Ankara, 1982.

TEZCAN Mahmut, Gençlik Sosyolojisi Ve Antropolojisi Araştırmaları, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, Ankara, 1997.

TEZCAN Mahmut, Sosyolojiye Giriş, Şafak Matbaacılık,4.Baskı, Ankara 1995.

TOFFLER Alvin, Gelecek Korkusu Şok, Çev: Selami Sargut, Altın Kitap Yayınları, İstanbul, 1975.

TUNA Meyrem, İlköğretim Çağındaki Çocukların Sosyalleşmesinde Popüler Kültürün Rolü (Isparta Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta, 2008.

163

TURHAN Mümtaz, Kültür Değişmeleri, Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Kültür Yayınları, İstanbul 1972.

Türk Üniversite Gençliği Araştırması, Üniversite Gençliğinin Sosyo Kültürel Profili, Gazi Üniversitesi Öğretim Görevlileri, Araştırma Yürütücüsü Erdinç Yazıcı, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara 2003.

TÜRKDOĞAN Orhan, Bilimsel Değerlendirme Ve Araştırma Metodolojisi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1989.

TÜRKDOĞAN Orhan, Değişme Kültür Ve Sosyal Değişme, Birleşik Yayıncılık, İstanbul 1996.

ÜLKER Gürkan Ülker, Sosyal Değişmeler, Abadan’a Armağan, AÜSBF yay., Ankara 1969.

ÜNVER Özkan, EDİTÖR: Nihat Nirun, Gazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi İstatistik Bölümü, 12–24 Yaş Arası Gençlerin Sosyo-ekonomik Sorunları, Gazi Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulu, Ankara 1986.

WEBER Max, Toplumsal ve Ekonomik Örgütlenme Kuramı, Çev. Özer Ozankaya, İmge Kitabevi, Ankara 1995.

WOLF Ruth A. Wallace-Alison, Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Çev: Leyla Elburuz, M.Rami Ayas, İzmir 2004.

www.tuik.gov.tr

YAVUZ Halide, Ergenlik Çağında Gelişmeyi Etkileyen Güçler, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1974.

YAVUZER Haluk, Çocuk Psikolojisi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1999.

YÖRÜKOĞLU Atalay, “ Gençlik ve Yetişkinler; Kuşaklar Çatışması”, Aile Yazıları 3, T.C.B.A.A.K. Yay., Ankara, 1991.

YÖRÜKOĞLU Atalay, Çocuk Ruh Sağlığı, Özgür Yayıncılık, 19. Basım, İstanbul, 1994.

YÖRÜKOĞLU Atalay, Gençlik Çağı, Özgür Yayınları, İstanbul, 1989.

164

EKLER

(ANKET FORMU)

ANKET FORMU) SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

SOSYOLOJİ ANA BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZ ÇALIŞMASI (YAŞLI KUŞAK /45YAŞ VE ÜZERİ)

1-Cinsiyetiniz? 1)-Kadın ( ) 2)-Erkek ( )

2-Yaşınız? ………………..

3-Doğum Yeriniz? ………………..

4-Evli misiniz? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

5-Evet ise kaç yaşınızda evlendiniz? ………….

6-Evet ise kaç çocuğunuz var? … Kız …Erkek

7-Oturmakta olduğunuz mahalle? ………………

8-Öğrenim durumunuz?...................

9-Aylık geliriniz ne kadardır? 1)-500 TLden az ( ) 2)-501-1000TL ( ) 3)-1001-1500TL ( ) 4)-1501-2000TL ( ) 5)-2001-2500TL ( ) 6)-2501-3000TL ( ) 7)-3001TLden fazla ( )

10-Çocuğunuzla olan ilişkileriniz nasıldır? 1)-Çok İyi ( ) 2)-İyi ( ) 3)-Orta ( ) 4)-Kötü ( ) 5)-Çok Kötü ( )

11-Çocuğunuzun sevgi/şefkat gibi ihtiyaçlarını hangi ölçüde karşıladığınızı düşünüyorsunuz? 1)-Yeterince ( ) 2)-Orta derecede ( ) 3)-Hiç ( )

12-Çocuğunuzun güven/korunma gibi ihtiyaçlarını hangi ölçüde karşıladığınızı düşünüyorsunuz? 1)-Yeterince ( ) 2)-Orta derecede ( ) 3)-Hiç ( )

13-Çocuğunuzun barınma, beslenme, sağlık gibi ihtiyaçlarını hangi ölçüde karşıladığınızı düşünüyorsunuz? 1)-Yeterince ( ) 2)-Orta derecede ( ) 3)-Hiç ( )

14-Çocuğunuzla ne sıklıkta problem yaşarsınız? 1)-Çok Sık ( ) 2)-Sık Sık ( ) 3)-Zaman zaman ( ) 4)-Çok Az ( ) 5)-Hiç ( )

15-Evinizde en çok kimin sözü geçer? 1)-Babamın ( ) 2)-Annemin ( ) 3)-Benim ( ) 4)-Eşimin ( ) 5)-Diğer….

16-Çocuğunuzun arkadaş seçimine tutumunuz nasıl olur? 1)-Çok karışırım ( ) 2)- Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

17-Arkadaş seçimi konusunda çocuğunuzla tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

18-Evet ise neden? ………..

19-Çocuğunuzun karşı cinsten arkadaş seçimine tutumunuz nasıl olur? 1)-Çok karışırım ( ) 2)- Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

20-Karşı cinsten arkadaş seçimi konusunda çocuğunuzla tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

165

21-Evet ise neden? ………..

22-Çocuğunuzun eş seçimine tutumunuz nasıl olur/ oldu? 1)-Çok karışırım ( ) 2)- Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

23-Eş seçimi konusunda çocuğunuzla tartışır mısınız/ tartıştınız mı? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

24-Evet ise neden? ………..

25-Evlilik öncesi çocuğunuzun flört etmesini nasıl karşılarsınız/ karşıladınız? 1)-Çok olumlu ( ) 2)-Olumlu ( ) 3)-Olumsuz ( ) 4)-Çok olumsuz ( )

26-Çocuğunuzun nasıl bir evlilik yapmasını istersiniz/ istediniz? 1)-Flört ederek ( ) 2)-Görücü usulü ( ) 3)-Tanışarak-anlaşarak ( ) 4)-Diğer …….…

27-Çocuğunuzun para harcamasına tutumunuz nasıl olur? 1)-Çok karışırım ( ) 2)- Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

28-Para harcama konusunda çocuğunuzla tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

29-Evet ise neden? ………..

30-Çocuğunuzun kıyafet/giyim tarzına tutumunuz nasıl olur? 1)-Çok karışırım ( ) 2)- Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

31-Kıyafet/Giyim tarzı konusunda çocuğunuzla tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

32-Evet ise neden? ………..

33-Çocuğunuzun siyasi konulardaki fikirlerine karşı tutumunuz nasıl olur? 1)-Çok karışırım ( ) 2)- Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

34-Siyasi konularda çocuğunuzla tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

35-Evet ise neden? ………..

36-Çocuğunuzun dini ibadetleri ile ilgili tutumunuz nasıl olur? 1)-Çok karışırım ( ) 2)- Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

37-Dini ibadetler konusunda çocuğunuzla tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

38-Evet ise neden? ………..

39-Çocuğunuzun sigara alkol vb. kullanımına karşı tutumunuz nasıl olur? 1)-Çok karışırım ( ) 2)- Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

40-Sigara alkol vb. kullanımı konusunda çocuğunuzla tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

41-Evet ise neden? ………..

42-Çocuğunuzun beslenme alışkanlıkları ile ilgili tutumunuz nasıl olur? 1)-Çok karışırım ( ) 2)- Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

43-Beslenme alışkanlıkları konusunda çocuğunuzla tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

44-Evet ise neden? ………..

45-Çocuğunuzun ders çalışması ile ilgili tutumunuz nasıl olur/ olurdu? 1)-Çok karışırım ( ) 2)- Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

166

46-Ders çalışma konusunda çocuğunuzla tartışır mısınız/ tartıştınız mı? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

47-Evet ise neden? ………..

48-Çocuğunuzun okul seçimi ile ilgili tutumunuz nasıl olur/ oldu? 1)-Çok karışırım ( ) 2)- Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

49-Okul seçimi konusunda çocuğunuzla tartışır mısınız/ tartıştınız mı? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

50-Evet ise neden? ………..

51-Çocuğunuzun meslek seçimi ile ilgili tutumunuz nasıl olur/ oldu? 1)-Çok karışırım ( ) 2)- Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

52-Meslek seçimi konusunda çocuğunuzla tartışır mısınız/ tartıştınız mı? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

53-Evet ise neden? ………..

54-Çocuğunuzun boş zamanlarını değerlendirme biçimi ile ilgili tutumunuz nasıl olur? 1)-Çok karışırım ( ) 2)- Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

55-Boş zamanlarını değerlendirme biçimi konusunda çocuğunuzla tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

56-Evet ise neden? ………..

57-Boş zamanlarınızı genellikle nasıl değerlendirirsiniz? (Öncelik sırasına göre 1,2,3 şeklinde en çok üç sıkı işaretleyin) 1)-Müzik dinlerim ( ) 2)-Tv seyrederim ( ) 3)-Kitap/Dergi/Gazete okurum( ) 4)-Sinemaya giderim ( ) 5)-Kahveye giderim ( ) 6)-Spor yaparım ( ) 7)-Sanatsal/Kültürel etkinliklere katılırım ( ) 8)-Diğer…….…

58-Boş zamanlarınızı genellikle kim veya kimlerle geçirirsiniz? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Kardeş/Kardeşlerim ( ) 4)-Annem babam ve kardeşlerim ( ) 5)-Akrabalarım ( ) 6)-Eşim ( ) 7)-Çocuklarım ( ) 8)-Eşim ve çocuklarım ( ) 9)-Diğer…….

59-Boş zamanlarınızı genellikle nerede geçirirsiniz? (Öncelik sırasına göre 1,2,3 şeklinde en çok üç sıkı işaretleyin) 1)-Ev ( ) 2)-Kahve ( ) 3)-Kütüphane ( ) 4)-Alışveriş merkezi ( ) 5)-Eğlence merkezi ( ) 6)-Pastane ( ) 7)-Sinema ( ) 8)-Tiyatro ( ) 9)-İnternet cafe ( ) 10)-Diğer…….…

60-Çocuğunuzun televizyon programı seçimi ile ilgili tutumunuz nasıl olur? 1)-Çok karışırım ( ) 2)- Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

61-Televizyon programı seçimi konusunda çocuğunuzla tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

62-Evet ise neden? ………..

63-Çocuğunuzun internet kullanımına karşı tutumunuz nasıl olur? 1)-Çok karışırım ( ) 2)- Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

64-İnternet kullanımı konusunda çocuğunuzla tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

65-Evet ise neden? ………..

66-Çocuğunuzun eve giriş çıkış saatleri ile ilgili tutumunuz nasıl olur? 1)-Çok karışırım ( ) 2)- Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

67-Eve giriş çıkış saati konusunda çocuğunuzla tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

167

68-Evet ise neden? ………..

69-Geleneklere ve büyüklere saygı konusunda çocuğunuza karşı tutumunuz nasıl olur? 1)-Çok karışırım ( ) 2)-Karışırım ( ) 3)-Az karışırım ( ) 4)-Hiç karışmam ( )

70-Geleneklere ve büyüklere saygı konusunda çocuğunuzla tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

71-Evet ise neden? ………..

72-Geleneklere ve büyüklere saygı konusunda çocuğunuzla anlaşamadığınızda nasıl davranırsınız? 1)-Bu konuda bir anlaşmazlığım yok ( ) 2)- Sinirlenir tepki gösteririm ( ) 3)-Baskı yaparım ( ) 4)-Karşılıklı tartışırız ( ) 5)-Aldırış etmem ( ) 6)-Diğer …………

73-Gençler bayramda ziyaretinize geliyor mu? 1)-Evet ( ) 2)- Hayır ( )

74-Evet ise ellerinizden öpüyor mu? 1)-Evet ( ) 2)- Hayır ( )

75-Yılbaşı kutlaması yapar mısınız? 1)- Evet ( ) 2)- Hayır ( )

76-Evet ise kimlerle kutlarsınız? 1)-Ailem ( ) 2)-Akrabalarım ( ) 3)-Ailem ve akrabalarım ( ) 4)-Arkadaşlarım ( ) 5)-Diğer…

77-Evet ise genellikle nerede kutlarsınız? 1)-Evde ( ) 2)-Eğlence yerinde ( ) 3)-Arkadaşımın evinde ( ) 4)-Akrabamızın evinde ( ) 5)-Diğer……..

78-Genellikle ne tür müziklerden hoşlanırsınız? (Öncelik sırasına göre 1,2,3 şeklinde en çok üç sıkı işaretleyin) 1)-Türk halk müziği ( ) 2)-Türk sanat müziği ( ) 3)-Klasik Türk müziği ( ) 4)-Klasik batı müziği( ) 5)-Pop müzik ( ) 6)-Türk tasavvuf müziği ( ) 7)-Rock metal ( ) 8)-Arabesk ( ) 9)-Diğer……

79-Genellikle ne tür tv programları izlersiniz? (Öncelik sırasına göre 1,2,3 şeklinde en çok üç sıkı işaretleyin) 1)-Haberler ( ) 2)-Sinema ( ) 3)-Spor ( ) 4)-Müzik ( ) 5)-Magazin/Eğlence ( ) 6)-Dizi ( ) 7)-Yarışma ( ) 8)-Belgesel ( ) 9)-Diğer…….…

80-Modayı takip eder misiniz? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

81-Sizce moda nedir? 1)-Yakışanı giymektir ( ) 2)-Ünlü firmalardan giyinmektir ( ) 3)-Çağdaş olandır ( ) 4)-Lüks tüketimdir ( ) 5)-Ünlülerin giydiğini giymektir ( ) 6)-Diğer…….…

82-Ailenizde herhangi bir problemin çözümü nasıl olur? 1)-Hep birlikte oturup konuşarak ( ) 2)-Aile büyüklerinin verdiği kararla ( ) 3)-Problem tartışılmaz ( ) 4)-Diğer……………….

83-Hatalı davranışı veya eylemi sonucu çocuğunuza karşı tepkiniz ne olur? 1)-Şiddet uygularım ( ) 2)-Bağırıp çağırırım ( ) 3)-Kızarım/azarlarım ( ) 4)-Konuşurum/Öğüt veririm ( ) 5)-Korkuturum ( ) 6)-Tehdit ederlerim ( ) 7)-Aldırış etmem ( ) 8)-Diğer…………….…

84-Çocuğunuzla yaşadığınız problemlerin temelinde sizce çocuğunuzun hangi davranışı var? 1)-Yaşamına müdahale ettiğimi düşünmesi ( ) 2)-Kararlarına müdahale ettiğimi düşünmesi ( ) 3)-Bana saygı göstermemesi ( ) 3)-Beni dinlememesi ( ) 4)-Örf ve adetlere bağlı olmaması ( ) 5)-Sorumluluk sahibi olmaması ( ) 6)-Diğer……….

168

85-Çocuğunuzla yaşadığınız sorunların çözümünde çocuğunuzdan neler bekliyorsunuz? (Öncelik sırasına göre 1, 2, 3 şeklinde işaretleyiniz.) 1)-Beni dinlemesini ( ) 2)-Örf ve adetlere bağlı olmasını ( ) 3)-Bana sevgi ve saygı duymasını ( ) 4)-Eve maddi yardımda bulunmasını ( ) 5)-Sorumluluk sahibi olmasını ( ) 6)-Diğer…….…

86-Aşağıdaki olgulardan hangisi sizin için daha önemli? (Öncelik sırasına göre 1.2.3 şeklinde en çok üç sıkı işaretleyin) 1)-Para/Servet ( ) 2)-Sevgi/Saygı ( ) 3)-Aile ( ) 4)-Meslek/Kariyer ( ) 5)-Mutluluk ( ) 6)-Aşk ( ) 7)-Kutsal değerler ( ) 8)-Sağlık ( ) 9)-Diğer……….

87-Çocuğunuzla sık sık yaşadığınız en önemli iki sorununuz nedir?

1)-………………………………………………………………………

2)-………………………………………………………………………

88-Çocuğunuzla problem yaşamamak için çocuğunuzdan beklentileriniz nelerdir?

1)-………………………………………………………………………………………….

2)-………………………………………………………………………………………….

TEŞEKKÜR EDERİZ.

169

(ANKET FORMU)

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

SOSYOLOJİ ANA BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZ ÇALIŞMASI

(GENÇ KUŞAK / 15-25 YAŞ)

1-Cinsiyetiniz? 1)-Kadın ( ) 2)-Erkek ( )

2-Yaşınız? ………………..

3-Doğum Yeriniz? ………………..

4-Evli misiniz? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

5-Evet ise kaç yaşınızda evlendiniz? ………….

6-Evet ise kaç çocuğunuz var? …… Kız ..…Erkek

7-Oturmakta olduğunuz mahalle? ………………

8-Öğrenim durumunuz?...................

9-Kaç kardeşsiniz? ………………..

10-Aylık geliriniz ne kadardır? 1)-500 TL den az ( ) 2)-501-1000TL ( ) 3)-1001-1500TL ( ) 4)-1501-2000TL ( ) 5)-2001-2500TL ( ) 6)-2501-3000TL ( ) 7)-3001TLden fazla ( )

11-Babanızın öğrenim durumu? 1)-İlkokul mezunu ( ) 2)-Ortaokul mezunu ( ) 3)-Lise mezunu ( ) 4)-Üniversite mezunu ( ) 5)-Diğer.........

12-Annenizin öğrenim durumu? 1)-İlkokul mezunu ( ) 2)-Ortaokul mezunu ( ) 3)-Lise mezunu ( ) 4)-Üniversite mezunu ( ) 5)-Diğer........

13-Babanızın mesleği? 1)-Memur ( ) 2)-Tüccar ( ) 3)-İşadamı ( ) 4)-Yönetici ( ) 5)-Serbest meslek ( ) 6)-Esnaf ( ) 7)-İşçi ( ) 8)-İşsiz ( ) 9)-Diğer……….

14-Annenizin mesleği? 1)-Memur ( ) 2)-Tüccar ( ) 3)-Ev hanımı ( ) 4)-Yönetici ( ) 5)-Serbest meslek ( ) 6)-Esnaf ( ) 7)-İşçi ( ) 8)-İşsiz ( ) 9)-Diğer……….

15-Annenizle olan ilişkileriniz nasıldır? 1)-Çok İyi ( ) 2)-İyi ( ) 3)-Orta ( ) 4)-Kötü ( ) 5)-Çok Kötü ( )

16-Babanızla olan ilişkileriniz nasıldır? 1)-Çok İyi ( ) 2)-İyi ( ) 3)-Orta ( ) 4)-Kötü ( ) 5)-Çok Kötü ( )

17-Aileniz sevgi/ilgi/şefkat gibi ihtiyaçlarınızı ne ölçüde karşılıyor? 1)-Yeterince ( ) 2)-Orta derecede ( ) 3)-Hiç ( )

18-Aileniz güven/ koruma gibi ihtiyaçlarınızı ne ölçüde karşılıyor? 1)-Yeterince ( ) 2)-Orta derecede ( ) 3)-Hiç ( )

19-Aileniz barınma, beslenme, sağlık gibi ihtiyaçlarınızı ne ölçüde karşılıyor? 1)-Yeterince ( ) 2)-Orta derecede ( ) 3)-Hiç ( )

20-Bir sorunla karşılaştığınızda aile içinde ilk olarak kime başvurursunuz? 1)-Babama ( ) 2)-Anneme ( ) 3)-Büyük babama ( ) 4)-Büyük anneme ( ) 5)-Kardeşime ( ) 6)-Diğer…..

170

21-Aile içinde sorunlarınızı en çok kiminle paylaşırsınız? 1)-Babamla ( ) 2)-Annemle ( ) 3)-Büyük babamla ( ) 4)-Büyük annemle ( ) 5)-Kardeşimle ( ) 6)-Diğer….

22-Annenizle ne sıklıkta problem yaşarsınız? 1)-Çok Sık ( ) 2)-Sık sık ( ) 3)-Zaman zaman ( ) 4)-Çok Az ( ) 5)-Hiç ( )

23-Babanızla ne sıklıkta problem yaşarsınız? 1)-Çok Sık ( ) 2)-Sık sık ( ) 3)-Zaman zaman ( ) 4)-Çok Az ( ) 5)-Hiç ( )

24-Evinizde en çok kimin sözü geçer? 1)-Babamın ( ) 2)-Annemin ( ) 3)-Büyük babamın ( ) 4)-Büyük annemin ( ) 5)-Diğer….

25-Arkadaş seçiminize ailenizin tutumu nasıl olur? 1)-Çok karışır ( ) 2)-Karışır ( ) 3)-Az karışır ( ) 4)-Hiç karışmaz ( )

26-Arkadaş seçimi konusunda aile büyüklerinizle tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

27-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

28-Karşı cinsten arkadaş seçiminize ailenizin tutumu nasıl olur? 1)-Çok karışır ( ) 2)-Karışır ( ) 3)-Az karışır ( ) 4)-Hiç karışmaz ( )

29-Karşı cinsten arkadaş seçimi konusunda aile büyükleriyle tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

30-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

31-Nasıl bir evlilik yapmak istersiniz/ yaptınız? 1)-Flört ederek ( ) 2)-Görücü usulü ( ) 3)-Tanışarak- anlaşarak ( ) 4)-Diğer……….

32-Eş seçimi konusunda aile büyükleriyle tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

33-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız/ tartıştınız? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

34-Evlilik öncesi flört etmenizi aileniz nasıl karşılar/ karşıladı? 1)-Çok olumlu ( ) 2)-Olumlu ( ) 3)-Olumsuz ( ) 4)-Çok olumsuz ( )

35-Anne-babanız nasıl bir evlilik yapmanızı ister/ istedi? 1)-Flört ederek ( ) 2)-Görücü usulü ( ) 3)-Tanışarak- anlaşarak ( ) 4)-Diğer……….

36-Para harcamanıza ailenizin tutumu nasıl olur? 1)-Çok karışır ( ) 2)-Karışır ( ) 3)-Az karışır ( ) 4)-Hiç karışmaz ( )

37-Para harcama konusunda aile büyükleriyle tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

38-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

39-Kıyafet/Giyim tarzınıza ailenizin tutumu nasıl olur? 1)-Çok karışır ( ) 2)-Karışır ( ) 3)-Az karışır ( ) 4)-Hiç karışmaz ( )

40-Kıyafet/Giyim tarzı konusunda aile büyükleriyle tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

41-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

42-Siyasi konularda ailenizin tutumu nasıl olur? 1)-Çok karışır ( ) 2)-Karışır ( ) 3)-Az karışır ( ) 4)-Hiç karışmaz ( )

171

43-Siyasi konularda aile büyükleriyle tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

44-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

45-Dini ibadetlerinize ailenizin tutumu nasıl olur? 1)-Çok karışır ( ) 2)-Karışır ( ) 3)-Az karışır ( ) 4)-Hiç karışmaz ( )

46-Dini ibadetler konusunda aile büyükleriyle tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

47-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

48-Sigara alkol vb. kullanımınıza ailenizin tutumu nasıl olur? 1)-Çok karışır ( ) 2)-Karışır ( ) 3)-Az karışır ( ) 4)-Hiç karışmaz ( )

49-Sigara alkol vb. kullanma konusunda aile büyükleriyle tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

50-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

51-Beslenme alışkanlıklarınıza ailenizin tutumu nasıl olur? 1)-Çok karışır ( ) 2)-Karışır ( ) 3)-Az karışır ( ) 4)-Hiç karışmaz ( )

52-Beslenme alışkanlıkları konusunda aile büyükleriyle tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

53-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız? 1)Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

54-Ders çalışmanıza ailenizin tutumu nasıl olur/olurdu? 1)-Çok karışır ( ) 2)-Karışır ( ) 3)-Az karışır ( ) 4)-Hiç karışmaz ( )

55-Ders çalışma konusunda aile büyükleriyle tartışır mısınız/ tartıştınız mı? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

56-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız/ tartıştınız? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

57-Okul seçiminize ailenizin tutumu nasıl olur/ oldu? 1)-Çok karışır ( ) 2)-Karışır ( ) 3)-Az karışır ( ) 4)-Hiç karışmaz ( )

58-Okul seçimi konusunda aile büyükleriyle tartışır mısınız/ tartıştınız mı? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

59-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız/ tartıştınız? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

60-Meslek seçiminize ailenizin tutumu nasıl olur/ oldu? 1)-Çok karışır ( ) 2)-Karışır ( ) 3)-Az karışır ( ) 4)-Hiç karışmaz ( )

61-Meslek seçimi konusunda aile büyükleriyle tartışır mısınız/ tartıştınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

62-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız/ tartıştınız? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

63-Boş zamanlarını değerlendirme biçiminize ailenizin tutumu nasıl olur? 1)-Çok karışır ( ) 2)-Karışır ( ) 3)-Az karışır ( ) 4)-Hiç karışmaz ( )

64-Boş zamanlarınızı değerlendirme biçimi konusunda aile büyükleriyle tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

172

65-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

66-Boş zamanlarınızı genellikle nasıl değerlendirirsiniz? (Öncelik sırasına göre 1,2,3 şeklinde işaretleyin) 1)-Müzik dinlerim ( ) 2)-Tv seyrederim ( ) 3)-Kitap/Dergi/Gazete okurum ( ) 4)-Sinemaya giderim ( ) 5)-Kahveye giderim ( ) 6)-Spor yaparım ( ) 7)-Sanatsal/Kültürel etkinliklere katılırım ( ) 8)-Diğer……..

67-Boş zamanlarınızı genellikle kim veya kimlerle geçirirsiniz? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Kardeş/Kardeşlerim ( ) 4)- Annem babam ve kardeşlerim ( ) 5)-Akrabalarım ( ) 6)-Arkadaşlarım ( ) 7)-Diğer…….…

68-Boş zamanlarınızı genellikle nerede geçirirsiniz? (Öncelik sırasına göre 1,2,3 şeklinde işaretleyin) 1)-Ev ( ) 2)-Kahve ( ) 3)-Kütüphane ( ) 4)-Alışveriş merkezi ( ) 5)-Eğlence merkezi ( ) 6)-Pastane ( ) 7)-Sinema ( ) 8)-Tiyatro ( ) 9)-İnternet cafe ( ) 10)- Diğer…….…

69-Televizyon programı seçiminize ailenizin tutumu nasıl olur? 1)-Çok karışır ( ) 2)-Karışır ( ) 3)-Az karışır ( ) 4)-Hiç karışmaz ( )

70-Televizyon programı seçimi konusunda aile büyükleriyle tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

71-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

72-İnternet kullanımınıza ailenizin tutumu nasıl olur? 1)-Çok karışır ( ) 2)-Karışır ( ) 3)-Az karışır ( ) 4)-Hiç karışmaz ( )

73-İnternet kullanımı konusunda aile büyükleriyle tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

74-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

75-Eve giriş çıkış saatlerinize ailenizin tutumu nasıl olur? 1)-Çok karışır ( ) 2)-Karışır ( ) 3)-Az karışır ( ) 4)-Hiç karışmaz ( )

76-Eve giriş çıkış saatleri konusunda aile büyükleriyle tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

77-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

78-Geleneklere ve büyüklere saygı konusunda ailenizin tepkisi ne olur? 1)-Çok karışır ( ) 2)-Karışır ( ) 3)-Az karışır ( ) 4)-Hiç karışmaz ( )

79-Geleneklere ve büyüklere saygı konusunda aile büyükleriyle tartışır mısınız? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

80-Evet ise bu konuda en çok kiminle tartışırsınız? 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Büyük annem ( ) 4)-Büyük babam ( ) 5)-Diğer…..

81-Geleneklere ve büyüklere saygı konusunda anne-babanızla anlaşamadığınızda nasıl davranırsınız? 1)-Bu konuda bir anlaşmazlığım yok ( ) 2)-Kendi bildiğimi yaparım ( ) 3)-Sinirlenir tepki gösteririm ( ) 4)-Karşılıklı tartışırız ( ) 5)-Onların istediğini yaparım ( ) 6)-Aldırış etmem ( ) 7)-Diğer……….

82-Dini bayramlarda büyüklerinizin ziyaretine gider misiniz? 1)-Evet ( ) 2)- Hayır ( )

173

83-Evet ise büyüklerinizin ellerinden öper misiniz? 1)-Evet ( ) 2)- Hayır ( )

84-Hayır ise neden? ……………………………………..

85-Yılbaşı kutlaması yapar mısınız? 1)- Evet ( ) 2)- Hayır ( )

86-Evet ise kimlerle kutlarsınız? 1)-Ailem ( ) 2)-Akrabalarım ( ) 3)-Ailem ve akrabalarım 4)-Arkadaşlarım ( ) 5)-Diğer……….

87-Evet ise genellikle nerede kutlarsınız? 1)-Evde ( ) 2)-Eğlence yerinde ( ) 3)-Arkadaşımın evinde ( ) 4)-Akrabamızın evinde ( ) 5)-Diğer……

88-Genellikle ne tür müziklerden hoşlanırsınız? (Öncelik sırasına göre 1,2,3 şeklinde işaretleyin) 1)-Türk halk müziği ( ) 2)-Türk sanat müziği ( ) 3)-Klasik Türk müziği ( ) 4)-Klasik batı müziği ( ) 5)-Pop müzik ( ) 6)-Türk tasavvuf müziği( ) 7)-Rock metal ( ) 8)-Arabesk ( ) 9)-Diğer …….…

89-Genellikle ne tür TV programları izlersiniz? (Öncelik sırasına göre 1,2,3 şeklinde işaretleyin) 1)-Haberler ( ) 2)-Sinema ( ) 3)-Spor ( ) 4)-Müzik ( ) 5)-Magazin/Eğlence ( ) 6)-Dizi ( ) 7)-Yarışma ( ) 8)-Belgesel ( ) 9)-Diğer…….…

90-Modayı takip eder misiniz? 1)-Evet ( ) 2)-Hayır ( )

91-Sizce moda nedir? 1)-Yakışanı giymektir ( ) 2)-Ünlü firmalardan giyinmektir ( ) 3)-Çağdaş olandır ( ) 4)-Lüks tüketimdir ( ) 5)-Ünlülerin giydiğini giymektir ( ) 6)-Diğer…….…

92-Ailenizde herhangi bir problemin çözümü nasıl olur? 1)-Hep birlikte oturup konuşarak ( ) 2)-Aile büyüklerinin verdiği kararla ( ) 3)-Problem tartışılmaz ( ) 4)-Diğer……………….

93-Hatalı davranışın veya eylemin sonucu aile bireylerinin size karşı tepkisi ne olur? 1)-Şiddet uygular ( ) 2)-Bağırıp çağırır ( ) 3)-Kızar/azarlar ( ) 4)-Konuşur/Öğüt verir ( ) 5)-Korkuturlar ( ) 6)-Tehdit ederler ( ) 7)-Aldırış etmezler ( ) 8)-Diğer……..…

94-Aileniz size karşı bir hata yaptığında tepkiniz ne olur? 1)-Bağırır çağırırım ( ) 2)-Küserim ( ) 3)-Evden kaçmakla tehdit ederim ( ) 4)-Ağlarım ( ) 5)-Aldırış etmem ( ) 6)-Diğer ……..…

95-Ailenizle yaşadığınız problemlerin temelinde en çok ailenizin hangi davranışları rol oynar? (Öncelik sırasına göre 1,2,3 şeklinde işaretleyin) 1)-Yaşamıma fazla müdahale etmeleri ( ) 2)-Kararlarıma fazla müdahale etmeleri ( ) 3)-Beni yeterince sevip değer vermemeleri ( ) 4)-Beni dinlememeleri ( ) 5)-Örf ve adetlere fazla bağlı olmaları ( ) 6)-Benimle ilgili beklentilerinin fazla olması ( ) 7)-Bana fazla sorumluluk yüklemeleri ( ) 8)-Diğer……….

96-Anne-babanızla yaşadığınız sorunların çözümünde ailenizden neler bekliyorsunuz? (Öncelik sırasına göre 1,2,3 şeklinde işaretleyin) 1)-Beni bağımsız bırakmasını ( ) 2)-Bana rehberlik etmelerini ( ) 3)-Benimle sürekli ilgilenmelerini ( ) 4)-Sevgi ve güven ortamı yaratmalarını ( ) 5)-Maddi ihtiyaçlarımı karşılamalarını ( ) 6)-Sorumluluk vermelerini ( ) 7)-Diğer……….

174

97-Aşağıdaki olgulardan hangisi sizin için daha önemli? (Öncelik sırasına göre 1,2,3 şeklinde işaretleyin) 1)-Para/Servet ( ) 2)-Sevgi/Saygı ( ) 3)-Aile ( ) 4)-Meslek/Kariyer ( ) 5)-Mutluluk ( ) 6)-Aşk ( ) 7)-Kutsal değerler ( ) 8)-Sağlık ( ) 9)-Diğer……….

98-Sizin için en önemli kılavuz veya yol gösterici kimdir? (Öncelik sırasına göre 1,2,3 şeklinde işaretleyin) 1)-Annem ( ) 2)-Babam ( ) 3)-Arkadaşlarım ( ) 4)-Ağabeyim ( ) 5)-Ablam ( ) 6)-Öğretmenim ( ) 7)-Büyükbabam ( ) 8)-Büyükannem ( ) 9)-Dini lider ( ) 10)-Siyasi lider ( ) 9)-Hepsi ( ) 10)-Hiçbiri ( ) 11)-Diğer ……….…

99-Aile büyüklerinizle sık sık yaşadığınız en önemli iki sorununuz nedir? 1)-………………………………………………………………………………………… 2)-…………………………………………………………………………………………

100-Ailenizle problem yaşamamak için aile büyüklerinden beklentileriniz nelerdir? 1)-………………………………………………………………………………………… 2)-…………………………………………………………………………………………

TEŞEKKÜR EDERİZ.

175

ÖZGEÇMİŞ

Kişisel Bilgiler

Adı Soyadı: H.Alev ANIL

Doğum Yeri: İzmir

Doğum Yılı: 1985

Medeni Hali: Bekar

Eğitim Durumu

Lise: Muhittin Güzelkılınç Lisesi (YDA)

Lisans: Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü

Yüksek Lisans: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji

Ana Bilim Dalı

İş Deneyimi

Atılım Dershanesi (2005-2006) Rehber Öğretmen

Tudem Dershanesi (2007-2008) Rehber Öğretmen

Selçuklu Öğretmen Fatma Menekşe İş Eğitim Merkezi Ve Eğitim Uygulama Okulu

(2010-2011) Zihin Engelliler Sınıf Öğretmeni