Konak ve Bakteri İlişkileri

Bakteriyel patogenez

Dr Gökhan AYGÜN

Canlıların Karşılıklı İlişkileri

• Mutualizm: Karşılıklı fayda

• Kommensal : Organizmaya yarar/zarar yok, kendileri faydalanıyorlar

• Parazit: Zarar veren ilişki

Bakteri ve İnsan

• Patojen

• Fırsatçı patojen (oportünist)

• İnfeksiyon ( bakteriye yanıt)

• İnfeksiyon hastalığı (+ klinik bulgu)

Parazitlik ve evrimsel gelişim?

• Mitokondriler ...

DNA .....sirküler DNA

Gen ekspresyonu prokaryotlara benziyor

Endosimbiyotik bakteriler ?

Wolbachia…meyve sineği

End. retroviruslar

KOCH postülatı

• Mikroorganizma hastalıklı tüm bireylerde lezyonlardan saptanabilmelidir

• Mikroorganizmalar saf kültür olarak izole edilebilmelidir

• Duyarlı hayvanlarda bu etkenler hastalık oluşturabilmelidir

• Deneysel infeksiyonlardan etken üretilebilmelidir

KOCH postülatı !!

• M.lepra, T.pallidum

• Gonokok

• E.coli ishalleri

• Moleküler teknikler…

Kaposi sarkomu ……HHV-8

Whipple hastalığı…..Tropheryma whipplei

İnsanlar neden infeksiyon hastalığına yakalanır ?

• İmmun sistem • Organizma sayısı

• Virulans Hastalık oluşturmak için gereken miktar

Mikroplar nasıl hastalık oluşturur?• Adezyon (yapışma)• Fagositozu önleme KAPSÜL Hücreiçi patojenler Kompleman sisteminden kaçmak • İmmunsistemden kaçış Antijenik değişim, maskeleme • Toksinler

Virulans faktörleri

• Adezyon (yapışma)

• Gram (+) bakteriler....lipoteikoik asit

• Gram (-) bakteriler .... Pili yapısı ile

• Non pili adezinler (özel protein yapılar)

Pili

iğne

flagellum

Kapsül

Hücre-içi patojenler(Granülomatöz iltihabi yanıt)

• Zorunlu : Riketsiya, klamidya

• Fakültatif : M.tubercülosis/lepra

Brucella, Franciella tularensis,

Salmonella typhi, Listeria monocytogenes,

Legionella, Yersinia pestis,

Shigella dysenteriae

ToksinlerÖzellik Endotoksin Ekzotoksin

Yapı Lipopolisakkarid Protein

Hücre ile

ilişkisi

Yapısal eleman

Gram (-)

Hücre dışı

Gram (+) ve (-)

Antijenik/Toksoid Hayır Evet

Etki Makrofaj uyarısı Özgün

Aktarılabilme Hayır Evet

Toksik etki Zayıf Çok güçlü

Enzimatik aktivite Yok Sıklıkla

Endotoksin

Diğer ??

• H.pylori

• Mide ülseri• Mide kanseri• Lenfoma (MALTOMA)

• ???

Biofilm ve Quorum sensing(yetersayı farkındalığı)

Virulans faktörleri kontrolü

• Patojenite adaları

• Difteri ….FAJ… düşük demir yoğunluğu

• Boğmaca…..37 C

• Listeria

• Vibrio cholera

İnsanlar neden infeksiyon hastalığına yakalanır ?

• İmmun sistem • Organizma sayısı

• Virulans Hastalık oluşturmak için gereken miktar

İmmunopatogenez

• Gelişen immun yanıtın insana zarar vermesi, hastalık bulgularının ortaya çıkmasına neden olması

• Schwartzman reaksiyonu

Sitokinler...

• Sitokinler temel olarak iki olayı belirlerler;

I- İnfeksiyonu kontrol ederler

II- Patolojik bozuklukların oluşumunu sağlarlar

............İmmünopatoloji........

Bağışıklık sorunları ve bakteriler

• Kompleman C5b-9 eksikliği...Neisseria

• Gamma INF reseptör kusuru....TBC

• Oksijene bağlı öldürme sistemi (NADPH oksidaz, Miyeloperoksidaz sistemi) sorunu

.....S.aureus,...

Dalak kusuru...Kapsüllü bakteriler

Tip – IV aşırı duyarlık

Tip – IV aşırı duyarlık

• Tüberkülin tipi :

*** PPD

M.tubercülosis hücre duvarı polipeptidleri deri içine verilir ve 48-72 saat sonra o bölgede lokalize şişlik oluşur.

ANERJİ: viral inf (kızamık), aşılar, AIDS, immunsupresifler, ağır klinik tbc formları,...

Hücre-içi patojenler(Granülomatöz iltihabi yanıt)

• Zorunlu : Riketsiya, klamidya

• Fakültatif : M.tubercülosis/lepra

Brucella, Franciella tularensis,

Salmonella typhi, Listeria monocytogenes,

Legionella, Yersinia pestis,

Shigella dysenteriae

Ortak antijenik epitoplar

• S.pyogenes M ag....Kalp kası ...ARA

• Mycoplasma.........Eritrosit.......Hemoliz

• C.jejuni ag.......sinir sitemi........Felç (GB)

• K.pneumoniae...HLA B27.....romatizma

• ........................................................

Hastalık seyrinde oluşan immunkompleksler

• Tip III aşırı duyarlık reaksiyonu

• Çöken immun kompleksler kompleman uyarısı ile,... Harabiyet yaratırlar.

• Post streptokoksik Glomerülonefrit ,...

Tür direnci

• Patojen için reseptör yokluğu

• Isı (M.tubercülosis kuşlarda yaşayamaz)

• Çoğalmak için gerekli maddelerin yokluğu

• Toksin reseptör yokluğu Clostridium difficile .... yenidoğanlar

Kişisel direnç

• Bağışıklığı baskılayıcı tedavi

• Yaş (uç yaşlar)

• Cinsiyet

• Stres

• Beslenme

• GENETİK YAPIMIZ !!!

Sepsise yatkınlık tanımı

Bakteri ve İnsan

• FLORA (normalde bulunan bakteriler)

FIRSATÇI İNFEKSİYONLAR • Kolonizasyon ? (geçici / kalıcı)

Portör ? Taşıyıcı?

Kolonize etken başkaları için bulaşıcı

S.aureus (burun), S.typhi (safra kesesi/dışkı)

FLORA

* Koloni oluşturmaya direnç

** Bazal immunglobülin sentezi

*** B ve K vit sentezi

Normal Flora

Parazit-konak ?

• İnfeksiyonlarla başa çıkabilmek için onları, bizi nasıl hastalandırdıklarını ve bu hastalıkları yaparken immun sistemle ilişkilerini çok daha iyi algılamak zorundayız...

• Hele antibiyotik ile onları öldürmek çağı yavaş yavaş sona ermekteyken....

SONUÇ

• Floranızı sevin koruyun !

• Patojenlerden uzak durun…

Korunun

(aşı, el yıkama, ……)

• Mikropları öldürelim !!! (mi?)

Öldürebiliyor muyuz?

Seviyeli ilişki kuralım !!!