Konuşma- Dinleme Sözel iletişimde konuşma

becerilerinin yanı sıra dinleme becerileri de önem taşımaktadır.

Etkili konuşma ve dinleme becerilerine sahip olan bireyler, toplum içinde daima aranan ve itibar gören bireyler arasındadır.

Dinlemek ne demek?

Dinlemek: Sesleri anlamlara dönüştürmek

Dinlemek sosyal ve profesyonel başarı için gerekli bir beceri.

Dinleme

Dinleme, en az konuşma kadar önemlidir.

Özellikle sözel iletişimde iyi bir dinleyici olmak şarttır.

Yazılı bir iletişimde okunulan bir yazı anlaşılmadığında tekrar tekrar okunabilir, oysa dinlemede bu şans yoktur.

Dinlemek-Duymak Dinleme duymaktan farklıdır. Duymak, ses dalgalarının kulak zarına

çarpmasıdır, gelen mesajların bir ses dalgası olmasıdır.

Dinleme ise kaynağın kodlayarak gönderdiği mesajı anlamaya çalışmak, kod açmak, işittiğimizi anlamak ve muhafaza etmektir.

Bazen duyduğumuzu hatırlamayız. Çünkü, dinlememişizdir.

İyi bir dinlemede sadece sözcüklerin kod açımına değil, kaynağın beden diline de (el kol hareketleri, mimikler, ses tonu vb.) dikkat etmek gerekir.

Etkin dinleme için ilkeler Dinlerken siz de konuşmayın Dinlemeye konsantre olun Empati gösterin Sadece kelimeleri değil, kaynağın düşüncelerini

de anlamaya çalışın Karşınızdakinin sözünü kesmeyin Dikkatinizi konuşmacıya verin, göz teması kurun İyi anlaşılmayan konuları not alın, soru sorun,

aydınlatın Kaynağın nasıl anlattığından çok, ne anlattığına

bakın Dinlerken zaman zaman tekrarlar yapın Anlamadığınızda yorum yapmayın

Dinleme İletişim süregiden bir süreçtir ve tek

bir iletiden söz etmek güçtür. Gönderici ve alıcının iletişim tarzları

farklı olabilir. Bireysel ve kültürel girdilerde farklılıklar Fizyolojik ve psikolojik yapıda farklılıklar Aktarılan iletideki farklılıklar Kanal seçimindeki farklılıklar . . .

Dinleme

Eve’in göğsünden bir cerrahi operasyonla bir kitle alınıyor.

Kız kardeşine, arkadaşına ve kocasına bir operasyon geçirmenin ve bedenindeki bu değişikliğin ona ne kadar kötü hissettirdiğini ifade ediyor.

Dinleme Kız kardeşinin ve arkadaşının tepkileri

Seni anlıyorum. Ben de ameliyat olduğumda benzer duygular hissetmiştim.

Bedeninin bir bölgesinin tahrip edildiğini hissediyor olmalısın.

Kocasının tepkisi Estetik ameliyat yaptırabilir ve göğsünde

meydana gelen tahribatı düzelttirebilirsin.

Dinlemek aktif bir süreçtir

İletişim davranışları içinde dinleme konuşmadan sonra en uyarıcı etkinlik.

Küçük grup tartışmalarında genellikle konuşanların tartışmadan aldıkları doyum daha yüksek.

Konuşmak için dinlemek

Araştırma bulgularına göre konuşmak dinlemekten daha eğlenceli görünüyor. Konuşmanın işlevleri daha çekici olabilir. Sosyal tanınma sağlanmak Dikkat çekmek İlgilendiğin konuyu sürdürmek

Dinlemenin gündelik yaşamdaki payı ne?

Düşündüğümüzden çok dinliyoruz

Üniversite öğrencileri uyanık oldukları zamanın % 53’ünü dinleyerek geçiriyor (Barker ve ark., 1981). Yazma % 14 Okuma % 17 Konuşma % 16 Dinleme % 53

Dinlemek ne demek?

Dinleme dört temel bileşeni içeren karmaşık bir süreçtir. Duyma Dikkat Anlama Anımsama

Duyma

Dışarıdan gelen mekanik enerjinin (ses) alınmasını ve işlenmesini içeren fizyolojik bir süreç

İnsan konuşma frekansı 125-8000 Hz.

Birçok sözcüğün frekansı 1000-7000 Hz.

Fizyolojik süreçler

Ses kulakta sinir sisteminde taşınabileceği nöral sinyallere dönüştürülür.

Merkezi sinir sistemine iletilir. Beyinde işlenir. Duyum ve algılama süreçleri

gerçekleşir.

Sesin niteliği Ortamdaki ses şiddeti kalıcı ve

geçici işitme kayıplarına neden olabilir.

İnsan kulağı 55-85 dB şiddetindeki sesleri problemsiz olarak işleyebilir.

Gürültülü bir konser (~100 dB) işitme kaybı yaratabilir.

Algılama ve bütünlük

Sesler beyinde anlamlı birimler ve bütünler halinde işlenir. Sözcükler Tümceler Gramer kuralları Anlamlar

İşlemleme hızı

Konuşmacının hızı duyma ve işleme sürecini etkiler Ortalama bir konuşmacı dakikada

100-150 sözcük üretir. İnsanlar dakikada 400-500

sözcüğü işleyebilir.

İşlemleme hızı Duyduklarımızı (bilgiyi) işleme

hızımız konuşanın düşüncelerini aktarma hızından 4 kat fazla. Bu bir avantaj gibi görünse de

dinleme sırasında “boş zaman” yaratıyor.

Sonuç: Sıkılmaya ve hayal kurmaya

başlayabiliriz. Etkili dinleme azalır.

Dikkat ve konsantrasyon

Dikkat: Bir uyarana yöneltilen bilinçli farkındalık Dışarıdaki tüm uyaranlara bilinçli

biçimde dikkat edemeyiz. Dışarıdaki bazı uyaranlara da

istemesek de dikkat ederiz.

Konsantrasyon Konsantrasyon: Yoğun dikkat Birini dinlerken başka bir işle

uğraşmak? Aynı anda iki işi yapabildiğimizin

göstergesi? Kabalık?

Başka bir işle uğraşırken aynı anda bir insanı dinlemek neredeyse imkansız? Ben en son ne söyledim?

Sessiz kalabilmek iletişimde önemli bir araç.

Seçici dikkat Seçici dikkat:Belirli bir uyarana

odaklanırken diğer uyaranları filtre etmek

Dikkat dağıtıcılar: Uyaranlar sinir sistemimize girmek için birbiriyle yarışır

Verimli ders çalışma için önerilen çalışma ortamının özellikleri?

Posterler Kız-erkek arkadaşların fotoğrafları Aile fotoğrafları Müzik Pencere kenarları

Seçici dikkat

Sinir sistemi bazı uyaranları filtre eder. Kriter? Yaşamsal değer Bizimle olan ilgisi Şiddeti Değişkenliği

Birçok insan aynı anda konuşurken bir tek insanı nasıl dinleyebiliriz?

Sürekliliği olan bir iletiye odaklanabilmek sürekli kesintiye uğrayan iletilere odaklanmaktan daha kolay.

Aynı kulağa gelen tek bir ileti ya da birden fazla ileti performansı farklı etkiler.

Eşik ve motivasyon

Tüm uyaranları işitebilmek mümkün değil.

Sinir siteminin sınırlılıkları var. Motivasyon ve alarmda olma

durumu duymayı etkileyebilir. Annenin bebek sesine uyanması Kalabalık ve gürültülü bir ortamda

adımızın söylendiğini duymamız.

Anlama Duyduğumuz sözcüklere iletiyi gönderen

kaynağın amaçladığına benzer bir anlam yükleme süreci.

Anlama sürecini etkileyen bir çok etken var Yargılama Değerlendirme Onaylama Beklentiler Benzer deneyimler Geçmiş deneyimler İletinin içeriği Motivasyon

Hatırlama

Sonradan kullanılmak üzere bilginin depolanması

3 tür bellek - Duyumsal bellek (çok kısa

süreli) - Kısa süreli bellek (KSB-çalışan

bellek) - Uzun süreli bellek (USB)

Duyumsal bellek Çok kısa süreli (birkaç saniye) Dikkat verilmezse birkaç saniyede

unutulur. Kapasitesi çok yüksektir. Başlangıç analizleri genellikle

fiziksel özellikler açısından yapılır. Gerekli dikkat verildiğinde alınan

girdi analiz edilip kısa süreli belleğe gönderilir.

Kısa Süreli Bellek (çalışan bellek), Bilgiyi kısa süreli olarak saklar Kapasitesi sınırlıdır. Aksatılmaya çok duyarlıdır. Dikkatin dağılması ile bilginin kaybolma olasılığı

yüksektir. Bilgi kayboldu mu hatırlanma olasılığı yoktur. KSB’deki materyal öbekler halinde gruplanarak

KSB’nin kapasitesi bir miktar arttırılabilir. Anlamlı ya da yeterince tekrar edilen bilgiler

USB’ğe gönderilir. Bilgiyi KSB’te tutmak için yapılan tekrarın niteliği

bilginin kalıcı olmasıyla yakından ilişkilidir.

Uzun Süreli Bellek Kuramsal olarak kapasitesi

sınırsızdır. Bilgilerin oldukça uzun süre

depolandığı bellektir. Bilgilerin bazıları unutulsa da,

büyük kısmı yıllarca kalır. Bilgiler sürekli düzenlenir, eski

bilgiler örgütlenir, yeni kazanılan bilgilerle yeni düzenlemeler yapılır.

Uzun Süreli Bellek Deneyimlerimiz, değerlerimiz,

inançlarımız bu bellekte saklanır. Ürünler ve markalar ile ilgili

düşünceler, deneyimler bu bellekte saklanır.

Bilginin kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe girebilmesi, uyarıcının anlamı hakkında düşünmeyi ve bellekte bulunan bilgi ile ilişkilendirmeyi gerektirir.

Uzun Süreli Bellek Kısa, dikkat çekici ve akılda kalıcı

reklam müziklerinin önemli görevi, duyumsal bellekten kısa süreli oradan da uzun süreli belleğe aktarma yapma sürecini kolaylaştırmasıdır.

Uzun süreli bellekten kaynaklanan hatırlama problemlerinin birkaç temel nedeni vardır. Kodlama Depolama

Duyduklarımız ve Hatırladıklarımız

Bir materyalin Duyulmasından hemen sonra % 50’sini, Sekiz saat sonra % 35’ini, İki ay sonra % 25’ini

hatırlayabiliyoruz. [Ancak ideal koşullarda yeterince

dikkatle dinlenmiş kısa ve karmaşık olmayan bir ileti için]

Dinleme türleri

Eğlenceli dinleme Ayırt edici dinleme Eleştirel dinleme Empatik dinleme

Dinleme türleri Eğlenceli dinleme: resmi olmayan sosyal

ortamlarda veya TV izlerken, müzik dinlerken kullandığımız dinleme yöntemi.

Ayırt edici dinleme: Temelde anlamak ve sonrasında hatırlamak amacıyla kullanılan dinleme yöntemi. Sınıfta İşte Toplantıda Yönergeler ve açıklamalar hakkında

Eleştirel dinleme Yanlı olduğundan şüphe

ettiğimiz ve bir konu hakkında seçim yapmamız gereken durumlarda kullanılan dinleme yöntemi. Delillerin yeterliğinin sorgulanması Gerçeklerle varsayımların ayırt

edilmesi Düşünme ve mantık hatalarının

ayıklanması

Eleştirel dinlemede kullanılan araçlar

Analojiler Örnekler İstatistikler Tanıklıklar ve alıntılar

Analojiler İki durum ya da kavram arasında

parallellikler kurmak

Madde kullanımı suçundan tutuklanan gençlerin sayısındaki artışla ilgili bir tartışma

“yasaların esnetilmesi tutuklama sayılarında azalmaya neden olabilir. Öte yandan bu terlemeyi azaltmak için kravatın gevşetilmesi gibi olacaktır”

İstatistikler Olay ya da düşünceleri betimlemekte

kullanılan sayısal ifadeler. Yanlı olabilirler ya da kötüye

kullanılabilirler. Sadece genç çiftler arasındaki yüksek

boşanma oranlarını vermek (aslında yaşı büyükler arasındaki boşanma oranları da yüksek olabilir)

Kopya çeken öğrencilerin oranıyla ilgili bir araştırma sonucunu kullanırken, başkaları da yaptığı için kopya çekmenin kabul edilebilir bir davranış olduğunu önermiş olmak