Embed Size (px)
Citation preview
0
2013
H A Z I R L A Y A N
M E H M E T Ö Z D E M Ġ R
D O Ğ A K O R U M A V E S U L A K A L A N L A R ġ U B E M Ü D Ü R Ü
]
T.C.
ORMAN VE SU ĠġLERĠ BAKANLIĞI
DOĞA KORUMA VE MĠLLĠ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
8. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
KONYA DOĞA TURİZMİ
MASTER PLANI
1
SUNUġ
Bilim ve teknolojide gerçekleĢen ilerlemeler neticesinde her alanda değiĢim ve geliĢmelerin
yaĢandığı günümüzde turizm alanında da önemli değiĢimler yaĢanmaktadır. Deniz-kum-güneĢ
destinasyonları ağırlıklı geleneksel turizm anlayıĢı yerelden küresele değiĢim göstererek
yerini doğaya dayalı (doğa turizmi) turizme bırakmaktadır. Bu kapsamda, Orman ve Su iĢleri
Bakanı Sayın Prof. Dr. Veysel EROĞLU, 21-22.01.2012 tarihlerinde Ġzmir‟e yapmıĢ
olduğu ziyaretleri sırasında Ġzmir‟in turizm çeĢitliliğine vurgu yaparak, bütün illerin doğa
turizmi ve yaban hayatı potansiyelini içine alan master planlarının yapılmasını emirlemiĢtir.
Bakanımızın emirleri ve Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürümüz Sayın Ahmet
ÖZYANIK‟ın talimatları doğrultusunda “Konya Ġli Doğa Turizmi Master Planı” hazırlanması
çalıĢmalarına baĢlanmıĢtır. Bu doğrultuda, Bölge Müdürlüğümüz koordinatörlüğünde sayın
Vali Yardımcımız Erol ÖZKAN baĢkanlığında yapılan toplantı sonucu konu ile ilgili bir
uzman ekip oluĢturulmuĢ ve “Konya Doğa Turizmi Master Planı” hazırlanmıĢtır. Bu planla;
doğal güzellikleri, tarihi ve turistik yapısı ile zengin bir doğa turizmi potansiyeline sahip olan
Konya‟da, bugünün ve geleceğin ihtiyaçlarını göz önüne alarak doğal kaynak değerlerin,
sürdürülebilirlik, katılımcılık ve çevreye duyarlılık temel ilkeleriyle planlanarak, doğa
turizminin geliĢtirilmesi amaçlanmıĢtır.
Konya Ġli Doğa Turizmi Master Planının hazırlanmasında yardımlarını esirgemeyen Mevlana
Kalkınma Ajansına, Europa DanıĢmanlık Murat GÜMÜġ‟e ve Selçuk Üniversitesi, Turizm ve
Otelciliği Fakültesinden Doç. Dr. Mete TEMĠZ‟e ve tüm kurum ve kuruluĢlara yardım ve
katkılarından dolayı teĢekkür ederiz.
2
ÇALIġMANIN MAKSADI
Dünyada artık keĢfetmek amaçlı olarak yapılan eko turizm, son yıllarda ülkemizde de
sık sık gündeme gelmekte, fakat sadece yayla turizmi olarak düĢünülmektedir. Oysa bir bütün
olarak ele alınması gereken eko turizm, sosyal ve kültürel faaliyetleri de içine alan, geniĢ
alanlarda bir çok aktiviteyi kapsayan bir etkinliktir. Turizm Bakanlığı ekoturizmi; yayla
turizmi, ornitoloji (kuĢ gözleme) turizmi, foto safari, akarsu sporları (kano-rafting) çiftlik
turizmi, botanik (bitki inceleme) turizmi, bisiklet turları, atlı doğa yürüyüĢü, kamp-karavan
turizmi, mağara turizmi, dağ turizmi ve doğa yürüyüĢü, botanik (bitki inceleme) gibi baĢlıklar
altında değerlendirmektedir.
Ülkemizin, Akdeniz‟deki en önemli turizm alanlarından birisi olduğu açıktır. YaklaĢık
8000 km. uzunluğundaki sahilleri, çeĢitli uygarlıklardan kalan zengin tarihi ve kültürel
mirasın yanı sıra iklimsel çeĢitliliği nedeniyle olağan üstü bir bio çeĢitliliğe sahiptir ve tek
baĢına bütün bir Avrupa kıtası ile karĢılaĢtırılabilir. Örneğin, tüm Avrupa‟da 500 kuĢ türü
bulunmasına karĢılık, Türkiye‟de 420 civarında kuĢ türü tespit edilmiĢtir. Ayrıca Avrupa‟da
tespit edilen yaklaĢık 12.000 bitki türünden yaklaĢık 9.000‟i ülkemizdedir. Türkiye, gerek
dağları, ormanları, yaylaları, kıyıları, gölleri, akarsuları gibi doğal varlıkları; gerek flora ve
faunası ve gerekse mağaraları ve kanyonları gibi ilginç jeolojik oluĢumları açısından diğer
ülkelerle kıyaslanamayacak düzeyde bir zenginliğe sahiptir ve bu zenginlikler ülkemizi
gündemde olan eko turizm için oldukça ilgi çekici bir ülke konumuna getirmektedir.
Konya ilçeleri ve kent merkezinde inanç turizmi egemendir. Merkezde Mevlana
müzesinin bulunması ve tarihi camiilerinin bulunması Konya‟yı inanç turizminde öne
çıkarmıĢtır. BeyĢehirde Kubadıabat Sarayı, EĢrefoğlu Camii, Ilgın ilçesinde kaplıca, Çumra
ilçesinde Çatal Höyük bulunması, Konya ilini turizm açısından canlandırmaktadır. Ġç
Anadolunun ortasında bulunan Konya ili tabii güzellikleri olan bir ildir. Dünyada sadece
Bozdağ Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahasında yaĢayan Anadolu yaban koyunları ve ormanlık
alanlarında yaban domuzlarının yaĢaması, SeydiĢehir ilkçesinde yaban keçisi yasaması,
bölgede yeterince sulak alanların bulunması, Hadim ilçesinde Yerköprü ġelalesinin bulunması
doğa turizmi acısından Konya Ġlinin önemli olduğunu ortaya koymaktadır.
Bu çalıĢma ile Konya ilinde turist konaklamasını sağlayacak nitelikte alternatif tur
güzergahlarının belirlenmesi, tanıtılması ve pazarlanabilmesi için doküman hazırlanması,
Doğa Turizm alanlarının belirlenmesi ve turizmin çeĢitlendirilmesi amaçlanmaktadır.
3
ĠÇĠNDEKĠLER
SUNUġ ............................................................................................................................................................ 1
ÇALIġMANIN MAKSADI ....................................................................................................................... 2
TABLO LĠSTESĠ ......................................................................................................................................... 5
ġEKĠL LĠSTESĠ........................................................................................................................................... 6
1.GĠRĠġ .......................................................................................................................................................... 7 1.1 DOĞAL ALANLAR, YÖRE ĠNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL
KALKINMA, SÜRDÜRÜLEBĠLĠR TURĠZM ALTERNATĠFĠ VE KONYA
VĠLAYETĠNDE SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ ................................................................ 7
1.2 DOĞAL ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBĠLĠR KALKINMA ................................................... 8
1.3 SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ ....................................................................................... 10
1.4 SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ GELĠġME STRATEJĠSĠ ....................................... 11
2.SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ GELĠġĠMĠNE ĠLĠġKĠN ÇALIġMALAR .............. 13
2.1 KAYNAK ANALĠZĠ .......................................................................................................................... 13
2.2 TURĠZM POTANSĠYELĠ ................................................................................................................ 16
2.3 TAġIMA KAPASĠTESĠ .................................................................................................................... 21
3. ĠLGĠ GRUBU ANALĠZĠ VE YEREL ORGANĠZASYONUN OLUġTURULMASI ........... 23
3.1 ĠLGĠ GRUPLARI/PAYDAġLAR ................................................................................................... 23
3.2 ĠLGĠ GRUBU KATEGORĠLERĠ ................................................................................................... 23
3.3 ĠLGĠ GRUBU ANALĠZĠ ................................................................................................................... 24
3.4 TOPLUM TEMELLĠ YAKLAġIM ................................................................................................ 25
3.5 YEREL ORGANĠZASYONUN OLUġTURULMASI ............................................................... 25
3.6 TARĠHÇE ........................................................................................................................................... 25
3.7 KONYA ĠLĠNĠN GENEL ÖZELLĠKLERĠ................................................................................ 27
4. KONYA ĠLĠ DOĞA TURĠZMĠ ARZI ............................................................................................. 47 1) Doğal Kaynaklar ................................................................................................................................................. 48 2) Göller .................................................................................................................................................................. 48 3) Obruklar ............................................................................................................................................................. 50 4) Dağlar ................................................................................................................................................................. 50 5) Platolar................................................................................................................................................................ 50 6) Ovalar ................................................................................................................................................................. 51 7) Akarsular ............................................................................................................................................................ 51 8) Mağaralar ........................................................................................................................................................... 52 9) Milli Park ............................................................................................................................................................ 54 10) Mesire ve Dinlenme Yerleri .............................................................................................................................. 54 11) Arkeolojik Değerler .......................................................................................................................................... 54
4.1 KONYAĠLĠNĠN DOĞA TURĠZMĠ DEĞERLERĠ (DOĞA TURĠZMĠ ARZI) ................. 57 4.3 KONYA ĠLĠNDE DOĞA TURĠZMĠ AMAÇLI KULLANILAN VE KORUMA
STATÜLÜ ALANLAR ............................................................................................................................. 69
4.4 KONYA ĠLĠNDE SEÇKĠN ÖZELLĠKLĠ DĠĞER SAHALAR .............................................. 81
4.5 KONYA ĠLĠNDE DOĞA TURĠZĠM ÇEġĠTLERĠ .................................................................... 88 5. SEÇKĠN VE YÜKSEK DEĞER TAġIYAN (X) YILDIZ ALANLARIN
DEĞERLENDĠRĠLMESĠ VE POTANSĠYELĠNĠ GELĠġTĠRME ĠMKANLARININ
ORTAYA KONULMASINA ĠLĠġKĠN ANALĠZLER ..................................................................... 93
KONYA ĠLĠNDEKĠ DĠĞER DOĞA TURĠZM ALANLARI ...................................................... 152 1- AKŞEHİR GÖLÜ .......................................................................................................................................... 152 2-BOLLUK GÖLÜ ............................................................................................................................................ 153
4
3-ÇAVUŞCU GÖLÜ ......................................................................................................................................... 153 4-ÇIRALI OBRUĞU ......................................................................................................................................... 154 5-KIZÖREN OBRUĞU ..................................................................................................................................... 155 6- ACI GÖL ..................................................................................................................................................... 155 7-KOZANLI GÖKGÖL ...................................................................................................................................... 156 8-KULU DÜDEN GÖLÜ ................................................................................................................................... 156 9-MEYİL GÖLÜ ............................................................................................................................................... 157 10-ÇAMLIK MAĞRALARI ............................................................................................................................... 158 10-İVRİZ KAYA ANITI ..................................................................................................................................... 158 11-ALTINAPA BARAJI SU HAVZASI ................................................................................................................ 159 12- MAVİ BOĞAZ KANYONU ......................................................................................................................... 160 12 - TINAZTEPE MAĞRASI ................................................................................................................... 160 13- YERKÖPRÜ MAĞARASI ............................................................................................................................ 161 14- ÇATAL HÜYÜK ......................................................................................................................................... 161 15- GİLİSTRA ................................................................................................................................................. 163 15- SİLLE ........................................................................................................................................................ 164 16- MEKE GÖLÜ ............................................................................................................................................ 165
KONYA ĠLĠ VE ĠLÇELERĠNĠN KIYAS YÖNTEMĠ ĠLE KISA DEĞERLENDĠRMESĠ .. 166
6. KONYA ĠLĠ SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ STRATEJĠLERĠ ............................. 167 KONYA İLİNİN TOPLU OLARAK DOĞA TURİZM SWOT ANALİZİ ..................................................................... 167
KONYA DOĞA TURĠZMĠ EYLEM (MASTER) PLANI ............................................................ 169
DEĞERLENDĠRME VE SONUÇ ...................................................................................................... 183
KAYNAKÇA ........................................................................................................................................... 196
5
TABLO LĠSTESĠ
Tablo 1. Konya Ġli Orman Varlığı ............................................................................................... 36
Tablo 2. Konya Ġli Nüfusuna Ait Temel Veriler ......................................................................... 38
Tablo 3 . Konya Ġli Satıh Cislerine Göre Yol Ağı ....................................................................... 41
Tablo 4 . Konya Ġli Karayolu Uzunlukları .................................................................................. 41
Tablo 5 . Konya‟da Doğa Turizmi STK‟ları ............................................................................... 44
Tablo 6 . Konya Ġlinde Turizm ĠĢletme Belgeli Konaklama Tesisleri ........................................ 45
Tablo 7 . Belediye Belgeli Konaklama Tesisleri ......................................................................... 45-47
Tablo 8 . Konya Yöresinde Seyhat acentalarının Gruplara Göre Dağılımı ................................. 48
Tablo 9 . Arz Analiz Tabloları .................................................................................................... 59-69
Tablo 10 Konya Ġlindeki Tabiat Parkları. ..................................................................................... 72
Tablo 11. Konya Ġli Doğa Turizmi Değerleri Matrisi ................................................................. 90-92
Tablo 12 . BeyĢehir Ġlçesi Turistik Kaynak Değerleri ................................................................ 98
Tablo 13 . BeyĢehir Gölü Milli Parkının Turizm Talebi Değerleri .............................................. 115
Tablo 14 . BeyĢehir Gölü Milli Parkının Turizm Arzı Değerleri ................................................ 115-116
Tablo 15 . Yeme Ġçme Konaklama Analizi .................................................................................. 117
Tablo 16 . BeyĢehir Ġlçesi Konaklama Tesisleri .......................................................................... 117
Tablo 17 . Konaklama Değeri Olan Diğer Tesisler ..................................................................... 118
Tablo 18 . BeyĢehir‟de Turizm ĠĢletme Belgeli Konaklama Tesisleri ........................................ 118
Tablo 19 . BeyĢehir‟de Belediye ĠĢletme Belgeli Konaklama tesisleri ....................................... 118
Tablo 20 . BeyĢehir‟de Yatırımı Devam Eden Turizm ĠĢletme Belgeli Oteller .......................... 119
Tablo 21 . Yöredeki Turizm Tesislerinin Beğenilirliği ............................................................... 121
Tablo 22 . Sahanın Kendine Has Seçkin ve Diğer Önemli Özellikleri ....................................... 122
Tablo 23. Tatmin Edici Yaban Hayatı Ġzleme Ġmkanı ................................................................ 123
Tablo 24. BeyĢehir Gölü Milli Parkı TaĢıma Kapasitesi Analizi ................................................ 123-124
Tablo 25. Ekolojik TaĢıma Kapasitesi Analizi ............................................................................ 125-126
Tablo 26. Ekolojik TaĢıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme ................................................ 127
Tablo 27. Fizik/Ġdari TaĢıma Kapasitesi Ġncelenmesi ve Değerlendirilmesi .............................. 128-129
Tablo 28. Bozdağ Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası Turizm Talebi Değerleri ............................ 136-137
Tablo 29. Bozdağ YHGS Turizm Arzı Değeri ............................................................................ 137-138
Tablo 30. Yeme Ġçme Konaklamam Analizi ............................................................................... 138
Tablo 31. Konya Merkez Turizm ĠĢletme Belgeli Konaklama Tesisleri .................................... 139
Tablo 32. Belediye Belgeli konaklama Tesisleri ........................................................................ 139-140
Tablo 33. Yatırımı devam Eden turizm ĠĢletme Belgeli Oteller ................................................. 140
Tablo 34. Konya Merkez Turizm ĠĢletme Belgeli Konaklama Tesisleri .................................... 140
Tablo 35. Bozdağ YHGS‟nın Seçkin ve Diğer Özellikleri ......................................................... 141
Tablo 36. Kelebek Listesi ............................................................................................................ 142-143
Tablo 37. Konya Ġline Özgü Endemik Fauna ve Flora ............................................................... 143-144
Tablo 38. Tatmin Edici Yaban Hayatı Ġzleme Ġmkanı ................................................................ 144-145
Tablo 39. Bozdağ YHGS TaĢıma Kapasitesi .............................................................................. 145-146
Tablo 40. Ekolojik TaĢıma Kapasitesi ........................................................................................ 147-148
Tablo 41. Ekolojik TaĢıma Kapasite Verilerini Değerlendirme ................................................. 149
Tablo 42. Fizik/Ġdari TaĢıma Kapasitesi ..................................................................................... 150-151
Tablo 43. Doğa Turizmi Tematik Eksenleri ................................................................................. 170
Tablo 44. Odak Gurup Katılımcı listesi ....................................................................................... 185
Tablo 45. Eylem Planı Tematik eksenleri ve Stratejik Amaçlar Sıralaması ................................ 187
Tablo 46. Yarı YapılandırılmıĢ PaydaĢ Anketi Değerlendirmesi ................................................ 189
6
ġEKĠL LĠSTESĠ
ġekil 1. Konya Ġli Haritası ........................................................................................................... 28
ġekil 2. Türkiye Tektonik Haritası ............................................................................................... 32
ġekil 3. Konya Ġli Jeoloji Haritası ................................................................................................ 33
ġekil 4. Ağaç Türleri dağılımı ..................................................................................................... 36
ġekil 5. Konya ve Çevresi Temel ve Örtü Kayaçları Jeolojisi .................................................... 44
ġekil 6. Derneklerin Hedeflediği Kitlelere Göre Dağılımı ......................................................... 58
ġekil 7. Konya Ġli Doğa Turizmi Haritası ................................................................................... 93
ġekil 8. Konya Ġli Doğa Turizmi Swot Analizi ........................................................................... 168
7
KONYA ĠLĠNDE
DOĞA TURĠZMĠ MASTER PLANI
2013 – 2023
1.GĠRĠġ
1.1 DOĞAL ALANLAR, YÖRE ĠNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL
KALKINMA, SÜRDÜRÜLEBĠLĠR TURĠZM ALTERNATĠFĠ ve KONYA
VĠLAYETĠNDE SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ
Tabiatı korumanın geleceği kırsal alanların geleceğine, kırsal hayatın korunmasına ve sağlıklı
yürüyen bir kırsal ekonomiye bağlıdır. Kırsal alanlardaki düĢük ve dağınık nüfus ile beraber
yetersiz gelir söz konusu olduğunda bu alanların turizm köyleri vb. gibi faaliyetler için
kullanılması söz konusu olacaktır. Bu tür giriĢimlerin önemli bir kısmı korunan alanlarda
veya dıĢında yapılmaktadır. Bazı etkinliklerin korunan alanlara ve tabiata çok zarar verdiği de
görülmektedir. Bu sebeple tabiatı korumakla görevli olan bizlerin çevremiz ile iyi bir proaktif
iliĢkiler içinde olmamız gerekmektedir. Proaktif kiĢi; iliĢkilerde ve faaliyetlerde inisiyatifi
eline alan kiĢi demektir. Tabiattaki faaliyetlerin kontrolü için Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı
taĢra kuruluĢlarının kırsal sahalarda doğa turizminin geliĢtirilmesinde öncü olması doğru bir
harekettir.
Son yıllarda sivil toplum kuruluĢları ve diğer kamu kurum ve kuruluĢları; statülü korunan
alanlar, doğal alanlar, kırsal kalkınma, kalkınma için iĢbirliği gibi konuları tamamıyla farklı
bir bakıĢ açısı ile algılamaya baĢlamıĢlardır. Tabiat ve geleneksel kültürler üzerinde turizmin
meydana getirdiği olumsuz tesirler ve bunların neticesinde duyulan korkular kitle turizmine
karĢı alternatif, çevreye duyarlı turizmi ve tabiatı korumayı öne çıkarmıĢtır. Sürdürülebilir
doğa turizmi ve ekoturizm tabiatın korunması için bir umut olarak ortaya çıkmıĢtır.
Algılamadaki bu değiĢiklik, doğal alanlar, korunan alanlar ve çevresinin bölgesel
planlamasında turizme iliĢkin proje ve çalıĢmaların giderek artmasına yol açmıĢtır. Bu sayede
8
turizm, zaman içinde kırsal alanların kalkınmasında, yoksulluğun azaltılması ve yöresel
kültürel zenginliğin korunmasında anahtar bir rol haline gelmiĢtir.
Sürdürülebilir doğa turizmi, kırsal ekonominin çeĢitlendirilmesi, kırsal nüfus için yeni bir
bakıĢ açısı meydana getirilmesi, yoksulluğun ve kırsal göçün azaltılmasındaönemli
seçeneklerden biri olarak görülmektedir. Ancak, turizmin yalnızca yerel ekonomi ile doğru
Ģekilde bütünleĢtirildiği takdirde beklentileri karĢılayabileceği ve yöre halkı ile diğer ilgi
gruplarına fayda sağlayacağı unutulmamalıdır.
1.2 DOĞAL ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBĠLĠR KALKINMA
1980‟li yıllardan itibaren BirleĢmiĢ Milletler Çevre Programı (UNEP),çevre konularına iliĢkin
çalıĢmaları arttırmıĢ, Bu çalıĢma giderek artan bir etkinin meydana gelmesini sağlamıĢtır.
Dünya Çevre Kalkınma Komisyonu‟nca 1987 yılında tamamlanan çalıĢmalar sonunda “ortak
geleceğimiz” adlı bir rapor hazırlanmıĢtır. GeliĢmiĢ ve geliĢmekte olan ülkelerde, çevre ve
kalkınma konularına çok farklı yaklaĢılması gerektiği bu raporda vurgulanmıĢtır.
Kalkınmanın ve insanlığın sahip olduğu kaynakların sürdürülebilir olduğuna vurgu
yapılmıĢtır. Raporda ortaya konulan “sürdürülebilir kalkınma” kavramı, insanların elinde
bulundurduğu ve onlara muhtaç olduğu ekolojik, kültürel ve sosyo-ekonomik kaynakların
nadir ve eĢsiz olduğu görüĢüne varılmıĢtır.
Bir sahanın sahip olduğu kaynaklar, çok farklı maksatlar için kullanılabilmektedir. Örneğin,
bir orman, kereste imalatı için kullanılabilirken, üzerindeki ağaçlar kesilerek tarım toprağı
olarak kullanılabilmekte ayrıca korunan alan olarak da ayrılabilmektedir. Alanın ve alanda
yaĢayan yöre halkının özelliklerine bağlı olarak bu seçeneklerden bazıları uygulanabilirken,
bazıları ise kesinlikle uygulanamaz. Yalnızca korumacı bir yaklaĢım içine girildiğinde doğru
görülen seçenek ormanın el değmemiĢ eski haline bırakılması olsa da, yöre halkı ve diğer iĢ
gruplarının bu kaynakların sürdürülebilir kullanımı hayat kalitelerini yükseltmek için
ormandan hak iddia etmeleri mevzubahistir. Bu sebeple yüzde yüz sürdürülebilir kalkınmaya
her zaman ulaĢılamasa da bu hedef üzerine yoğunlaĢılmalıdır.
Doğal ve korunan kırsal alanlarda, geçmiĢten günümüze yerel topluluklar ile arazinin
beraberliği çok önemlidir. Korunan alan ağı büyüdükçe korunan alan kavramının anlamı da
değiĢmeye ve geliĢme göstermeye baĢlamıĢtır. Bu geliĢme içinde yöre insanlarının varlığı ve
faydalanmalarının sürdürülebilirliği de öne çıkmaktadır.
9
Bir doğal alan ve korunan alanın içinde yer aldığı bölgenin sürdürülebilir kullanımı, turizm,
ekolojik tarım, hayvancılık, yeni bölgesel ürünler, sürdürülebilir ormancılık, hatta enerji
üretimindeki yatırımlarla birlikte düĢünüldüğünde daha baĢarılı olacağı açıktır.
Doğal alanlarda faaliyetlerin açıklanmasında Kırsal alan, Kırsal kalkınma ve Sürdürülebilir
Kalkınma gibi kavramlar değerlendirilmelidir. Bu kavramlara baktığımızda;
Kırsal Alan; ġehir diye tabir edilen yerleĢme sahalarının dıĢında kalan tarımla
ilgilietkinliklerin yapıldığı alanları da içeren köy, mezra, kom vb. adlarla adlandırılan ve
anılan insanyerleĢimlerinin var olduğu alanları “kırsal alan” olarak tanımlayabiliriz.
Kırsal Kalkınma Kavramı:Kırsal kalkınma, küçük toplulukların içinde bulundukları
ekonomik,toplumsal ve kültürel Ģartları iyileĢtirmek amacıyla giriĢtikleri çabalarının, devletin
bukonudaki çabalarıyla birleĢtirilmesi, bu toplulukların tüm ülke insanlarının tümüyle
kaynaĢtırılması veulusal kalkınma çabalarına tam katkıda bulunmalarının sağlanma
süreciĢeklinde tanımlanmıĢtır.
Kırsal Alan Kalkınması; Hem eğitim hem de örgütlenme iĢi olup, kırsal alan;toplumun
ihtiyaçlarının göz önünde tutulması, kırsal alan kalkınma politikası ileilgili planların alınması
sırasında topluma zorla kabul ettirilmemesi gereken birkonudur. Toplum istediklerini elde
etmedikçe kırsal alan çalıĢmalarına katılmayacaktır.Tarımsal çalıĢmalar, beslenme, eğitim,
mesleki önderlik ve öğretim, kooperatifler, elsanatları, küçük sanayiler, sosyal güvenlik
çalıĢmaları, planlama ve sağlıkpolitikaları nitelikleri kırsal alan ve ülke planları ile bir
bütünlük içinde olmalıdır.
Sürdürülebilir Kalkınma: Ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir
kullanımına dayanmaktadır. Burada ekolojik, ekonomik ve sosyo kültürel sürdürülebilirlik
Ģartlarının tamamının sağlanması önemlidir.
Kırsal alanlar turizm ve boĢ zamanların değerlendirilmesinde önemli bir yertutmaktadır.
Kırsal alan, turistlere sakin ve huzurlu bir seçenek sunmaktadır. 2005 yılında yapılan bir
araĢtırmada;FransızvatandaĢları tatillerinin, %52‟sini ya bir ailenin yanında ya da bir
arkadaĢının evinde,%26‟sı evlerinde geçirdiklerini ve %9‟luk bir kısmı ise kırsal alanda ikinci
bir eve sahipolduklarını ifade etmiĢlerdir. Kırsal alanlardoğa için önemli role sahiptir.
Tabii kaynakların korunması, biyolojik çeĢitliliğin sürdürülmesi, doğal felaketlere
karĢıkoruma, iyi hayat Ģartlarının korunması ve doğal manzaranın korunması doğal çevre
ileilgili hususlardır.
10
1.3 SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ
Sürdürülebilir kalkınma, ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir
kullanımına dayanmaktadır. Sürdürülebilir turizmin geliĢimi de sürdürülebilir kalkınma ile
bağlantılı bir yaklaĢımdır. Sürdürülebilir turizmin geliĢiminde turistlerin ve ziyaret edilen
yerlerin bugünkü ihtiyaçlarının, gelecekteki fırsatları koruyup geliĢtirerek ve geniĢleterek
karĢılanması amaçlanmaktadır.Bu yaklaĢım, ekonomik, sosyal ve estetik ihtiyaçların, kültürel
bütünlüğün, gerekli ekolojik süreçlerin,biyolojik çeĢitliliğin ve kırsal hayatı destekleyen
süreçlerin devamını içermektedir.BirleĢmiĢ Milletler Dünya Turizm Örgütü‟nün tanımına
göre sürdürülebilir bir turizm geliĢimi;
Çevresel kaynakların en iyi Ģekilde kullanılmasını sağlamalı,
Ziyaret edilen toplulukların sosyo-kültürel yapısına, gelenekselliğine saygı göstermeli,
Bütün ilgi gruplarına adil bir Ģekilde dağıtılan sosyo-ekonomik faydalar ile tutarlı ve uzun
vadeli ekonomik faaliyetler ortaya koymalıdır.
Buna göre sürdürülebilir kırsal/doğa turizminin geliĢme ölçütleri;
a. Biyolojik çeĢitliliğin korunması,
b. Ekonomik tutarlılık,
c. Kültürel zenginlik,
d. Yöre halkının refahı,
e. Ġstihdam kalitesi,
f. Sosyal eĢitlik,
g. Ziyaretçi memnuniyeti,
h. Yetkinin yerele doğru dağıtılması,
i. Toplumun genelinin refah ve mutluluğu,
j. Fiziki bütünlük,
k. Kaynakların etkin kullanımı,
l. Çevre temizliğidir.
Korunan alanlar açısından; tabiatın seçkin parçaları olan korunan alanlar ile turizm arasındaki
bağ, korunan alanların tarihçesi kadar eskidir.
Korunan alanlar turizme, turizm de korunan alanlara ihtiyaç duymaktadır. Turizm korunan
alanların kurulması ve yönetiminde göz önüne alınması gereken önemli bileĢendir.
Turizm; aynı Ģekilde koruma altında olmayan flora ve faunanın tutunduğu tabiat alanlarına ve
insanın yaĢadığı sahalardaki yöresel kültüre de bağımlıdır. Bu bağımlılık doğa ve kültürün
11
bozulmaması için tedbirleri gerektirir. Bu tedbirlerin neler olacağının “sürdürülebilir kırsal
kalkınma” ilkeleri çerçevesinde tespiti de zorunludur.
Turizmin önemli bir ekonomik faaliyet olması ve tüm göstergelerin bu faaliyetin büyüme
eğiliminde olacağı yönünde olması önemli bir husustur.
Turizmdeki büyümeyle beraber sürdürülebilir turizm, ekoturizm gibi doğayla ilgili turizme
olan talep artmıĢ ve turizm ürünleri ile destinasyonlar çeĢitlenmiĢtir. Turistlerin talepleri de
değiĢmiĢ ve çeĢitlenmiĢtir. Turistlerin talepleri konaklamada konforun sağlanması yanında,
yöreye özgü kültürel değerler hakkında bilgi edinme, yöre halkıyla iletiĢim, bölgenin flora ve
faunası, özel ekosistemler, doğal hayat ve bunların korunması da dahil olmak üzere daha
sorumlu bir seyahat deneyimi kazanmak da söz konusudur.
Beklenen büyüme ve yeni eğilimler turizmi o kadar stratejik bir konuma taĢımıĢtır ki, turizm
eĢsiz özellikli doğal veya korunan alanların sürdürülebilirliğinin yanı sıra bu alanların
çevresinde yaĢayan yöre halkının kalkınma potansiyeline de müspet etki sağlayabilmektedir.
Bu durumda turizm, doğal alanların korunması ve yöre halkı ile ziyaretçilerin çevre bilincinin
arttırılmasında kullanılabilecek çok önemli bir araçtır. Dolayısıyla turizm sayesinde koruma
çalıĢmaları için gerekli mali kaynakların kazanılmasının yanı sıra ziyaretçiler ile yöre halkına
yönelik bilinçlendirme ve eğitim programlarının oluĢturulması ve uygulanması gibi hedeflere
de kolayca ulaĢılabilmektedir.
En önemli hususta; turizm faaliyetlerinin uzun dönemde sürdürülebilir olması için geniĢ
kapsamlı, dikkatli, katılımcı ve paylaĢımcı olarak planlaması, sürecin etkin yönetimi ve
izlenmesigerekmektedir. Aksi takdirde, bu faaliyetlerin geri dönüĢü mümkün olmayan
olumsuz etkileri ortaya çıkacak ve turizm bu alanları tahrip eden bir faktör haline
gelebilecektir. ĠĢte bu nedenle; “SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ GELĠġME (MASTER)
PLANI” çalıĢmasına lüzum duyulmuĢtur.
1.4 SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ GELĠġME STRATEJĠSĠ
Yukarda da bahsedildiği üzere, insan kullanımı bakımından hassas olan sahalarda turizm söz
konusu olduğunda turizmin iyi planlanması ve yönetilmesi önemli olmaktadır. AlıĢılmıĢ
turizm stratejileri ile Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme Stratejisi arasındaki fark Ģudur;
alıĢılmıĢ yöntemler yukarıdan aĢağıya bakıĢ açısı ile uygulanmaktadır.
Yani kararlar merkezden alınmakta ve uygulanması için yerele taĢınmaktadır. Yöre halkı
katılımcı olamamaktadır.
Sürdürülebilir turizm ise aĢağıdan yukarıya bir yaklaĢım için gayret göstermektedir. Bu
yaklaĢımda yöre halkının beklentileri ele alınır, yönetime katılmasını sağlayıcı yapı kurulur,
yörenin kalkınma potansiyelini bünyesinde barındıran tabii değerlerin korunması için ortak
kararlar alınır. Karar almanın yanında uygulama ve izleme aĢamalarında da yöre halkının
12
bilgisini, becerilerini, en uygun Ģekilde kullanmak esastır. Bu yaklaĢım yöre halkının, yerel
otorite ve organizasyonların yetkilendirilmesine dayanır.
-Sürdürülebilir turizm geliĢim aĢamasında doğa ve çevresinin ortak çıkarları söz konusudur.
Konaklama ve diğer turizm altyapıları mümkün olduğunca doğal alan dıĢında olmalıdır. Bu
durum doğaya ve kültüre zararı en aza indirdiği gibi ev pansiyonculuğu gibi faaliyetlerin
yapılmasıyla yöreye faydayı arttırabilir.
-Yöre halkı ve diğer bölgesel ilgi grupları turizm geliĢiminde önemli ortaklardır. Söz konusu
gruplar turiste konaklama imkanı sunacaklar, sunacakları ürünün kalitesinin korunmasında da
sorumluluk alacaklardır.
-Günübirlik ziyaretçiler yerine uzun süreli konaklamaya lüzum duyan turistle hedefleniyorsa,
doğal ve kültürel mirasa dayalı çekim noktaları, el sanatları gibi faaliyetler ortaya konmalıdır.
-Doğal alanlar genellikle çok hassastır, bu sebeple ekolojik değerler, belirli bir saha ile sınırlı
olmayacaktır. Geleneksel hayat, yerel kültür, kırsal, sosyal ekonomik yapılar da aynı zamanda
turizmin temel kaynağı olmaktadır.
-Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planı’nın ilimizde/bölgemizde ve ülkemizde
doğa turizmine konu olacak sahaların tüm ilgi grupları için anlamlı ve cazip bir bakıĢ açısına
dayandırılmasına esas olmalıdır.
-Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planı‟nda turizm; doğayı koruma, kırsal
kalkınma için bir araç olarak ele alındığından, doğa turizmi yönetim planı olarak ele
alınmalıdır. Halihazırda olan turizm etkinlikleri de tartıĢılmalı, değerlendirilmelidir. Ġlde
sürdürülemez olan turizm veya gelir getirici faaliyetler de tanımlanmalıdır. Ayrıca iyi bir
yönetim için tehditler ve fırsatlar da ele alınarak bunlardan hareketle ortaya çıkacak fikirler
ortaya konmalıdır.
-Doğaya dayalı turizm yönetiminin entegre bir anlayıĢla (alan ve çevresinin sahip olduğu
doğal, tarihi ve sosyo-ekonomik kaynakların bütüncül ele alınması) değerlendirilmesi de
önemlidir.
-Turizm geliĢimi genel olarak piyasa talebine göre yönlendirilir. Bir alanın turizm
potansiyelinin değerlendirilmesi, rekabetçi özgün ve özellikli bir destinasyon oluĢturması için
gerçekçi beklentiler ortaya konulmalıdır. Yüksek ekolojik değerlere sahip olan sahalar yüksek
turizm değeri içermeyebilir. Turizm, ancak doğru pazar ürünlerini hedeflediği zaman baĢarılı
olabilir. Özellikle hassas tabiat alanlarında taĢıma kapasitesi düĢük iken, bu alanlardan
beklenen faydalar yüksek olmaktadır. TaĢıma kapasitesinin düĢüklüğü sınırlı sayıda turist
demektir. Bu sebeple taĢıma kapasitesinin değerlendirilmesi de önemlidir.
13
-Entegre Doğal Alan Yönetimi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planı ile
doğa ve turizm yönetimi için tüm ilgi gruplarının desteğini almayı hedefler. Tüm ilgi
gruplarının etkin desteği önem taĢır. Turizm geliĢiminin karmaĢık yapısı göz önüne alınırsa,
ilgi gruplarının etkin iĢbirliği oldukça önemlidir. Planın herkes tarafından sahiplenilmesi
ayrıcalık olacaktır.
-Sürdürülebilir kırsal kalkınma için kapsamlı bir vizyon belirlenmesine de ihtiyaç vardır.
-Pazarlama Stratejisi; Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planı‟nın bir
parçasıdır. Kalkınma ve rekabete açık ürün-Pazar kombinasyonu için yaratıcı yaklaĢımlar
içermelidir. Pazarlar, hedef gruplar, turist sayısı, ürünler, hizmetler, yaratıcı yaklaĢımlar bu
stratejide yer almalıdır.
-Turizm Destinasyonu Yönetimi; Yaygın bir stratejik yaklaĢım olup, destinasyonu rekabete
açık hale getirir, bir turizm pazarını iyi bir Ģekilde yönetmek, pazarlamak, bir destinasyonu
rekabetçi yapabilmek için gereken tüm unsurları içeren bir yaklaĢımdır.
-Ġyi tanımlanmıĢ amaçlar ve göstergelerle mantıksal bir çerçeve kurmak, ayrıntılı bütçe, mali
portre ve ilgi gruplarının tümüne açık görev ve sorumluluklar veren bir iĢ planı hazırlamak
gereklidir.
-Ziyaretçinin Ġzlenmesi ve Ziyaretçi Yönetim Planı: Madem ki doğa gibi hassas bir
sistemde çalıĢılıyor, bu durumda turist ziyaretinin ilkelerini belirleyen bir ziyaretçi yönetim
planı lüzumludur. Aynı zamanda da hem geri bildirim temin etme, hem de taĢıma
kapasitesinin kontrolü için izleme programı da olmalıdır.
Geribildirimler kalitenin arttırılması, sunumların taleplere uygun hale getirilmesi
(iyileĢtirilmesi), hizmetteki aksamaların ve doğadaki değiĢimlerin takibi için çok önemlidir.
ġu unutulmamalıdır ki; turizm, doğanın korunması için ortaya konan ana hedeflere ulaĢmak
garanti edildiği takdirde teĢvik edilmelidir.
2.SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ GELĠġĠMĠNE ĠLĠġKĠN ÇALIġMALAR
2.1 KAYNAK ANALĠZĠ
GeliĢme planı ve stratejisi için öncelikle kaynak analizi yapılması mecburidir. Bir alanın sahip
olduğu kaynaklar, o alanın kalkınması için bir sermaye veya potansiyel oluĢturmaktadır. Bu
kaynakların analizi de önemli veri ve bilgi oluĢturulmasını temin etmektedir.
Ekolojik ve kültürel kaynakların yanında sosyo-ekonomik özellikler de turizm geliĢimi için
önemli bir temel oluĢturmaktadır. Örneğin kırsal turizmin, tarımsal faaliyetleri desteklemediği
durumlarda kırsal turizmin gerçekleĢtirildiği bölge hem kendi sermayesini hem de kırsal olma
14
özelliğini kaybedecektir. Gerek turizm potansiyeli gerekse taĢıma kapasitesi turizm
kaynaklarının mevcut durumuna bağlı olduğundan kaynak envanterinin mutlaka yapılması
gerekir.
2.1.1 Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar
a. Doğal Kaynaklar: Turizmin geliĢimi için önemli olan yöreye özgü doğal kaynaklardır. Bu
kaynakların halihazırdaki ekonomik kullanımları, korunma durumları, statüleri, iklim gibi
turizm geliĢimi için potansiyel kaynakların envanterini içermektedir.
Seçkin Doğal Kaynaklar: Turizm yalnızca korunan doğa parçaları ile ilgili değildir. EĢsiz
manzaralar, dağlar ve nehirler gibi ve korunmayan türler de turizm için ilgi çekici
olmaktadırlar. Örneğin; ormandaki ağaçların üzerinde gezinen sincapları, konakladığımız evin
penceresinden gözlemlemek son derece çekicidir. Bir orman öncelikli olarak odunculuk
amacıyla kullanılsa da dağ bisikleti gibi bir aktivite için ortamı çekici hale getirebilmektedir.
Seçkin Doğal Kaynakların Halihazırdaki Ekonomik Kullanımlarının Tanımlanması
Doğal kaynakların çok çeĢitli kullanımları söz konusudur, ormanların odunculuk, nehirler ve
göllerin sportif balıkçılık, su sporları ve enerji üretmek için kullanımları gibi. Bu
kullanımlardan bazıları gelenekseldir ve düĢük etkilere sahiptir. Bazıları ise sürdürülebilir
değildir. Bu sebeple bunlar turizm geliĢimi için de uygun değildir.
Kaynağın Korunma Durumu ve Statüsü: Bazı doğal kaynaklar mevcut kanunlarla korunur.
Bunların turizmde kullanımı da bu kanunlara uygun olmalıdır.
Ġklim : Mevsimlerin dağılımı, ortalama sıcaklık, nem ve günlük ortalama optimal güneĢ ıĢığı
saatlerine bağlı olarak iklim analizi yapılmaktadır. Burada önemli olan iklimin farklı
mevsimlerde turizm için elveriĢli olup olmadığıdır.
Turizm GeliĢimi Ġçin Potansiyel Doğal Kaynaklar: Potansiyel kaynakların tespiti turizm
planlaması için önemli ve özellikle yönlendirici olmaktadır. Tüm bu kaynakların envanter
çalıĢmalarının haritaya aktarılması, turizm ürünleri ve hizmetlerinin geliĢmesi ve altyapı ile
tesislerin fiziksel planlaması için önemli olmaktadır.
b. Kültürel Kaynaklar: Kültürel kaynakların envanteri doğal kaynaklara iliĢkin çalıĢmalara
benzerlik göstermektedir. Özellikle doğal ve kültürel kaynaklardan oluĢan kombinasyonlar,
turistler tarafından yüksek ilgi ile karĢılanmaktadır. Kültürel mirasın korunmasının önemi
konusunda farkındalık meydana getirilebilirse, sürdürülebilir turizm geliĢimine ve doğa
korumaya verilen destek artacaktır.
c. Sosyo-Ekonomik Kaynaklar: Altyapı, insan kaynakları ve farklı ekonomik sektörlerin
bileĢimini içermektedir. Bu konuda yapılacak envanter çalıĢması, birbiri ile bağlantılı birçok
15
farklı unsurlar içermesi ve bu unsurların turizm geliĢimi için ilk bakıĢta kavranamaması
mümkündür. Bölgenin kalkınma potansiyelinde, sosyal ve ekonomik rekabet edebilirlik
unsurları büyük öneme sahiptir. Yerel nüfusun turizme yaklaĢımı, turizm sektöründe çalıĢma
isteği gibi bazı unsurların turizm ile doğrudan iliĢkisi bulunmaktadır.
Altyapı : Bir bölgenin turizmde rekabet edebilirliği ve kalkınma seviyesinin tespiti için
altyapı kalitesi önemli bir göstergedir. Altyapının kalitesi, yerel nüfusun hayat kalitesini
ortaya koymanın yanı sıra turizm geliĢimi için de zorunlu bir Ģarttır. Alan, güvenli içme suyu,
donanımlı sağlık tesisleri gibi temel unsurları içermiyorsa turizm geliĢimi asla baĢarılı
olamayacaktır. Altyapının farklı unsurları için Ģartlar, kalite ve gelecekteki durum
değerlendirilmelidir. Kaynak halihazırda turizm için mi kullanılmaktadır? Sorusu hem
kaynağın turizm geliĢimi için önemi konusunda hem de kaynak kalitesi hakkında göstergeleri
ortaya koyabilmektedir.
- Su kaynaklarına yönelik etütler; kaliteli su kaynağının sağlanması, su kaynağının
sürdürülebilir kullanımı ve su çıkarmanın çevresel etkisini de içerir.
- ĠletiĢim ağına yönelik etütler; turistlerin refahı ve turizm geliĢimi için önemli olan cep
telefonlarıda olmak üzere telefon ve internet ağlarının kalitesine yönelik etütleri
içermektedir.
- Sağlık hizmetlerinin; kalite, miktar ve coğrafi dağılımı son derece önemlidir.
- Güç kaynaklarına yönelik etütler; elektrik Ģebekesi, ısınma ve yemek piĢirme için enerji
kaynaklarının varlığı önemlidir. Her ne kadar resmi standartlara göre planlansa ve tehlike
içermese de turistler nükleer santrallerin yakınında konaklamamaktadır.
- Su ve toprak kirliliği etkisi olan atık su sistemleri önemli olup, bölgeye gelen turistlerin
sayısı ile meydana gelecek atık su miktarı da dikkate alınmalıdır.
- Katı atıkların düzenli depolaması toplum için olduğu kadar çevre için de önemlidir. Katı
atıkların görüntü kirliliğine de yol açması ayrı bir menfi etkisidir.
- Yol ağlarının durumu; çoğu turistin tercihlerini yaparken en önemli etkendir.
- Güvenlik; kamu güvenliğini ve asayiĢi sağlamak turist güvenliği gibi unsurlar önemli
olmaktadır. AĢırı kar yağıĢı, kanyon veya dağ kurtarma timlerinin olup olmaması da çok
önemlidir.
- Politik istikrarsızlık ve suçlar; turist için caydırıcı etki yapmaktadır.
Ġnsan Kaynakları : Bir bölgenin insan sermayesini ifade eden bu unsur, turizm
geliĢiminde anahtar etmenlerden biridir. Ġnsan kaynakları hem hizmeti hem de manevi
nitelikteki kültür ve kimliği oluĢturmaktadır.
Ġnsan kaynaklarına iliĢkin etütler aĢağıdaki unsurları içermelidir;
16
- Yöre halkının nüfusu,
- Göç vb. eğilimler,
- Demografik yapı,
- Aktif nüfus ve yapısı, eğitim seviyesi, potansiyel bilgi ve beceriler, açık fikirlilik,
geleceğe odaklanma, çalıĢma ahlakı,
- Yöreye özgü geleneksel ekonomik faaliyetleri ve yöresel sanatları yapabilme,
- Turizm geliĢimine iliĢkin tutum, misafir severlik duygusu, hizmete yönelim,
- Sosyal tutarlılık, esneklik, mevcut sosyal iliĢkilerin kalitesi ve aralarındaki iĢbirliğini
içeren sosyal yapı,
- Yerel kurumlar, idareler, yönetiĢim, bürokrasiden kaçınma vb. hususlarla finansal
kaynaklar ve yönetimleri,
- Alanın kültürü ve kimliği, alanda etkin görev alacak kiĢilerin ortak değerleri, ilgileri,
yaklaĢımları, algılama Ģekilleri, özel ilgi ve becerileri, özgün gelenekler, o topluma ait
olma ve o toplumda yaĢamaktan onur duyma gibi durumları içerir,
- Farklı ekonomik sektörler; söz konusu coğrafi bölgeye ve ile yoğunlaĢma durumları, firma
sayısı, ölçeği, ortalama karlılık, geleceğe yönelik bakıĢ açısı, pazarları ve dıĢ iliĢkileri,
sektörler arası iĢbirliği son derece önemlidir, tüm sektörler turizm sektörü ile iliĢkili
olabilmektedir.
Kaynak analizinin sonuçları; sürdürülebilir turizm yönetimi ve kalkınmada sermayeyi
oluĢturan kullanılabilir kaynaklara genel bir bakıĢı sağlamakla beraber, bölgenin mevcut
kalkınma durumunu ve sürdürülebilirliğini değerlendiremeye yönelik bir resim
sunmaktadır. Analiz aynı zamanda; bölgenin sürdürülebilir kalkınmasına yönelik bir
vizyon oluĢturulmasını ve turizm geliĢiminin diğer sektörlerle bütünleĢtirilmesini
sağlayacaktır.
2.2 TURĠZM POTANSĠYELĠ
Yüksek değerlere sahip doğal ekolojik sahalar her zaman yüksek turizm potansiyeli
içermezler;
- Bazı doğa parçaları araĢtırma yapan uzmanlara, iyi eğitimli ekoturistlere hitap etmektedir.
Bu alanlar sayıca az olduğu için de sınırlı bir turizm potansiyeli içerirler,
- Bazı doğal sahalar, eriĢim, güvenlik gibi nedenlerle turistler için elveriĢli olmayan yerlerde
bulunurlar,
17
- Ekolojik kaynakların kullanımlar karĢısındaki duyarlılığı (taĢıma kapasitesi), ziyaretçi
giriĢinde kısıtlamalara sebep olmaktadır,
Bir sahanın daha fazla turist çekebilmesi için ihtimalleri ortaya koyan turizm potansiyeli
önemli bir konudur. Turizm potansiyelinin tespiti için arz ve talebin ortaya konması gerekir.
Bu potansiyel sınırlıysa baĢarılı bir turizm giriĢimini baĢlatmak imkanı olmayacaktır.
Turizm ekonomik bir faaliyet olduğundan ancak turizm pazarında sürdürülebilirliği için bir
talebi karĢılaması lüzumludur.
Turizme iliĢkin motivasyon ve istekler değiĢkendir, kaynakların değeri aynı kalırken değiĢen
tüketici davranıĢları turizm potansiyelini etkilemektedir. Dolayısıyla turizm potansiyeli
tüketicinin bakıĢ açısı (talebi) ile değerlendirilmelidir.
Turizm potansiyeline iliĢkin veri toplarken, istatistiki veriler, anketler gibi yöntemlerle veri
elde edilebilir, ayrıca derinlemesine görüĢmeler, katılımcı gözlemleme, olaylar üzerinde
çalıĢmalar ile veri elde etmek için kullanılan niteliksel araĢtırma metotları kullanılmaktadır.
Turizm potansiyeli için “turizm talebi” incelemesi aĢağıdaki hususların tespiti ile yapılabilir;
- Halen yapılan turizm,
- Halihazırdaki turist miktarı,
- Her bir ziyaretçinin günde harcadığı miktar,
- Ortalama kalma zamanları,
- Turist profili,
- Dürtü analizi; hangi temel etmenlerin turistler için rol oynadığı,(doğa, kültür, sağlık,
güneĢ, vb.)
- Benzer bir il veya saha ile kıyaslama yapılması, milli veya milletlerarası bir il ile
kıyaslama yapılması ve neden o ilin tercih edildiği,
- Gelecekte rakip olacak iller hangileridir, nedeni,
“Turizm arzı” incelemesinde ise aĢağıdaki hususlar öne çıkmaktadır;
- Ġlimizde bir uluslar arası havaalanı var mıdır veya yakın bir ilden yararlanma imkanı
makul müdür?
- Alana ulaĢım hangi araçlarla olur? (demiryolu, özel taĢıt, genel taĢımacılık, vd.), bunlara
yaklaĢım nasıl olmaktadır (kötü, yeterli, iyi gibi),
- Alana ulaĢma durumu (kolay-rahat, çaba ile, zor ve tehlikeli)
- Ġl‟e gelmek için yabancı turistler ülkemizden vize alıyor mu?
18
- Sahamızın istikrarlı bir yönetimi var mı?
- Güvenlik ve ulaĢım açısından ne gibi problemler yaĢanabilir?
- Alt yapı incelemesi; taĢımacılık ağı, yerel yolun durumu(toprak, asfalt), anayolla
bağlantısı, demiryolu ağı, yerel genel taĢımacılığın yaygınlığı, program, ücretler,
hat/duraklar, döngü patikaları, patikalar, yollar, iĢaret levhaları, genel enformasyon
levhaları, araç-otobüs park kapasitesi, bilgi alma, tercüme kolaylıkları,
- Yiyecek içecek ve barınma; restoran sayısı, restoranların sınıflandırılması(iyi-sayısı, orta
iyi-sayısı vb.)
- Hangi standartta yiyecek sunuluyor?(yüksek, yeterli, kötü)
- Ġl ve çevresinde ne tür barınma alanları var? (otel, hotel, yatak kapasitesi, rota üstü
barınma kulübeleri, bungalov, parkları, kamp alanı, diğerleri),
- Hangi standartlarda barınma sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü),
- Ġlinizin seçkin özellikteki doğal alanlarının özellikleri (sundukları ile tek mi?, biraz farklı
mı?, diğer seçkin özellikli yerlere benziyor mu?),
- Alan turist gezi rotasına girecek Ģekilde turistlerin ilgisini çekebilecek diğer sahalara
yakın mı? (diğer çekici sahalara yakın, orta derecede potansiyel, düĢük veya yakında
böyle bir potansiyel bulunmamakta),
- Ġlin alanlarında yaban hayatı; (bayrak tür, ilginç diğer türler, temsil edici yaban hayatı,
farklı yaban hayatı izleme aktiviteleri, yürüyerek, botla, gözlem noktası ile vb.),
- Yaban hayatı izleme de tatmin edicilik durumu (garanti etme, genellikle, Ģans veya
mevsime bağlı),
- Bölgedeki önemli yaban hayatının tanımı,
- Yardımcı tesislerin durumu (rekreasyonel, spor, diğer; durumu:kötü-yeterli-iyi),
Kaynakların turizm potansiyelinin değerlendirilmesi;
- Doğal değerler: (sahiller, sahil kayalıkları, kumullar, dağlar, ormanlar, korunmuĢ izole
olmuĢ alanlar, Ģelaleler, göller, nehirler, mağaralar, yaban hayatı, hayvan-kuĢ, deniz
canlıları, iklim, diğerleri),
- Kültürel değerler; (tarihi binalar, tarihi yerler, anıtlar, arkeolojik yerler ve koleksiyonlar,
folklor ve gelenekler, el iĢleri, müzeler, sahne sanatları, sanayi mirası vb.)
- Toplumun turizm potansiyeli; (insan kaynakları; aktif nüfusun büyüklüğü ve yapısı, eğitim
düzeyi ve profesyonel bilgi, beceriler, eğitimler, orijinal-karakteristik ve geleneksel
özellikleri, ekonomik faaliyetler-sanatlar profesyonel olmayanlar dahil, resmi olmayan
19
bilgi ve beceriler, turizm geliĢimine yaklaĢımlar, misafir severlik anlayıĢı, hizmet
eğilimleri, yerel kuruluĢ ve idareler ile yönetiĢim, alanın kültürü ve kimliği,
- Ekonomik kaynakların turizm potansiyeli; (tarım, ormancılık, balıkçılık, sanayi ve diğer),
- Altyapı; (su sistemleri, ulaĢım ağları, sağlık imkanları, ulaĢım terminalleri, enerji
kaynakları, kanalizasyon sistemleri, katı atık ve yok etme sistemi, caddeler/yollar,
güvenlik sistemleri vb.)
- ĠĢ ve hizmet altyapısı; (fırınlar, kasaplar, bakkallar, süpermarketler, doğrudan satıĢ yapan
çiftlikler, kiralık araç, servis istasyonları, taksiler, otobüsler, kiralık bisiklet, kiralık spor
malzemeleri ve bakımı, postaneler, bankacılık hizmetleri, doktorlar, diĢçiler, eczaneler,
kafe ve restoranlar, atm‟ler, bankalar, diğer iĢ ve hizmetler.)
Turizm Talebi; turizmin mevcut durumunun incelenmesi;
Ziyaretçi; boĢ zamanlarını geçirmek için bir yere gelen kiĢi olarak tanımlanabilir, turist ise
alanda bir veya daha fazla gece konaklamaktadır. Her turist bir ziyaretçidir, ancak her
ziyaretçi turist değildir. Dolayısı ile turist ve ziyaretçi sayılarının ayrılması gerekmektedir.
Ziyaretçi ve turist ayrımı farklı talepleri sebebi ile yapılmak durumunadır, ayrıca her ikisinin
de farklı etkileri bulunmaktadır. Bir turistin ortalama harcaması alanda daha fazla zaman
geçirdiğinden, konaklamaya, ilave yiyecek ve içeceğe ödeme yaptığından genellikle daha
yüksek olmaktadır.
Turizme iliĢkin mevcut durumun ortaya konabilmesi için;
- Turist ve ziyaretçileri ayrı ayrı sayısı (yıllık, mevsimlik, aylık, haftalık, günlük),
- Son on yılda turistlerin/ziyaretçilerin değiĢimi,
- Ortalama kalıĢ süreleri, konaklama ve ulaĢım Ģekilleri önemlidir.
(Sürdürülebilir doğa turizm geliĢme planımızda ana unsur turizm olduğundan;turizme iliĢkin
veri kullanılamaz olduğu hallerde ikinci en iyi seçenek olarak ziyaretçilere ait verielr
üzerinden değerlendirme yapılması mecburiyeti doğmaktadır).
- Turist baĢına ortalama harcama,
- Grup hacmi ve düzeni,
- Turistlerin ağırlıklı yaĢ grubu,
- Yaptıkları faaliyetler,
- Ziyaret edecekleri-ettikleri yere iliĢkin seçimleri,
20
- Memnuniyeti, deneyimleri ve para harcama Ģekilleri,
- Ġkinci ziyaretlerin yüzdesi ve sayısı,
- Kullanılabilir ilave veriler.
Talep incelemesinde ilimizi rakip olarak gördüğümüz veya bizimle rekabet eden benzer il
veya illerle karĢılaĢtırmak faydalı ve yerinde olacaktır.
Turizm Arzı:
Konum Faktörü; Bir ilin baĢka turizm pazarları ile iliĢkili olarak nasıl konumlandığını,
bir turistin alana ulaĢmak için harcadığı zamanı, parayı/enerjiyi belirtir.
Bir saha ne kadar güzel olursa olsun, hedef grup tarafından kolayca ulaĢılabilir değilse asla
baĢarılı bir turizm geliĢimi sağlanamayacaktır. Yerel nüfusun değil turistin algılama durumu
dikkate alınmalıdır. Örneğin bakir alanları ziyaret etmekten zevk alan ve ilkel patika yollarla
ulaĢılan yerleri ziyaret etmek isteyen turistler için düĢünülen uzak mesafeler için alanın sınırlı
sayıda turist potansiyeli olacaktır.
- Uzun mesafeden gelen turistler için hava alanına uzaklık çok önemlidir,
- Tur operatörlerinin çoğu havayolu ulaĢımını zorunlu görmektedirler, bu sebeple bağımsız
turistler veya tur operatörleri hedeflenebilir,
- Tren, otobüs veya özel araçlarla eriĢim de konum faktörleri içinde önemlidir,
- Alana ziyaret iklim Ģartları açısından da kısıtlı imkanlara neden olabilir,
- Ġle özgü yapılan bürokratik iĢlemlerin bıktırıcılığı da önemlidir, sık sık güvenlik birimleri
tarafından kimlik sorulmak, aranmak gibi,
- Turizm arzında; iĢaretlemeler, doğru yönlendirmeler, bilgiye ulaĢma kolaylığı da önem
arz etmektedir. Haritalar, broĢürler, internet imkanı, kılavuz ve rehberler önemli bir arz
faktörüdür.
- Yiyecek içecek sunumu ve konaklama arzı; Sunumun ürün ve hizmet kalitesi, hijyenik
standartlar, özgünlük/otantik, yöresel olması, yer ve ürünlerin çeĢitliliği, ortam ve
konukseverlik önemlidir.
- Restoranların sınıflaması önceden yapılırsa turist için kolaylık olacaktır.
- Konaklama tüm türleri içerebilmelidir, ürün ve hizmetlerin kaliteli olması, özellikle
hijyeniklik konaklamada çok önemlidir.
Doğal Alanın Kendine Has Özellikleri; Doğal alanların değer yaratması, kırsal kalkınmada
rol oynaması beklentisi de son yıllarda öne çıkan bir görüĢtür. Doğal alanların alternatif
21
kaynak kullanımına dönüĢtürülmesi için yapılan baskılar sonucu tehdit altında olduğu
yerlerde devamlılığını sürdürebilmeleri, diğer alternatif kaynak kullanımları karĢısında
koruma ve kullanma dengesinin uzun dönemli ekonomik değerinin gösterilebilmesine
bağlıdır. Tabiat ve kültürel miras, yaban hayatının gözlemlenmesi, yöreye özgü özellikler ve
korunması gereken öncelikli türler, doğa ile ilgili çalıĢan ve doğanın kıymetini bilen eko-
turistler için son derece önemlidir.
2.3 TAġIMA KAPASĠTESĠ
- Belirli bir sürede ( yıl, ay, hafta, gün, saat ) bir bölgenin alabileceği ziyaretçi sayısı veya
bölgenin kaynakları üzerinde istenmeyen veya planlanmamıĢ etkilere sahip olmayan ve
sürdürülebilir kalkınmayı tehdit etmeyecek düzeyde bir alanda aynı anda bulunabilecek
ziyaretçi sayısı,
- Bir bölgenin, hayati önemde olduğu düĢünülen değerleri, ekolojik süreç ve koĢulları
tehlikeye atmadan ve sürdürülebilir kalkınma imkanlarını azaltmadan belirli bir süre boyunca
destekleyebileceği insan faaliyetlerinin (ağaç kesimi, avlanma, tarım) ve diğer etmenlerin
(örn: iklim değiĢikliği, kirlenme.vb.) baskısı,
- Ziyaret edilen bir alan veya tesisin sahip olduğu kaynaklar üzerinde koruma amaçlarını
tehlikeye atmadan, istenmeyen ve planlanmayan etkilere neden olmadan belirli bir süre (yıl,
ay, gün, an) boyunca alabileceği ziyaretçi sayısı Ģeklinde tanımlanmaktadır.
TaĢıma kapasitesi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planında önemli bir
planlama aracıdır. Turizmin geliĢimi ve korunmasında önemli bir kavramdır. TaĢıma
kapasitesinin analizi ve izlenmesi, yönetim kararları yönünden girdi sağlayacaktır. TaĢıma
kapasitesi sayesinde kullanımı sınırlamak, en elveriĢli ziyaretçi sayısını tamamlayarak müspet
etkileri azamiye çıkartmak, olumsuz etkileri en aza indirmek mümkün olabilecektir. Kısaca
Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planındaki “sürdürülebilirlik” taĢıma kapasitesinin
aĢılmaması ile temin edilir.
Ziyaretçi sayısı ve etkinin büyüklüğü arasında doğrudan iliĢki vardır. Ancak alan içinde tek
tehdit unsuru ziyaretçiler değildir. Doğa için önemli olan tehditlerin tümünün birleĢik
etkisidir.
2.3.1 TaĢıma Kapasitesinin Elemanları;
Sosyal TaĢıma Kapasitesi,
Turizm için yerel tolerans limitleri olarak tanımlanmakta olup yöre halkı üzerindeki olumsuz
etkilerinden ve ziyaretçiler ile yöre halkı arasındaki çatıĢmalardan kaçınılmasını içerir.Bu
22
unsurun turizm geliĢimi içerisinde anahtar rolü vardır. Yöre halkı turizmi desteklemezse
kalkınma asla olmaz.
Yerel kabulü belirleyen temel etmenler, sosyal yapı ve kültürün hassaslığı, toplumun
değiĢimin üstesinden gelebilme yeteneği, turizmin algılanıĢı, yöre halkı ile ziyaretçilerin
iliĢkileri, kullanıcı grupların davranıĢları, birbiri ile uyumu ve paydaĢ olmanın ekonomik ve
toplumsal faydalarıdır.
Ekonomik TaĢıma Kapasitesi;
Sürdürülebilir bir turizm geliĢiminde turizm, ekonomik yapı ile bütünleĢmiĢtir ve diğer
sektörleri de desteklemektedir.
Ekonomik taĢıma kapasitesi; turizm geliĢimini sağlayan bir yerel ekonomi ve yerel
ekonominin sürdürülebilirliğini sağlayan bir turizm geliĢimi anlamına gelmektedir. Yani
temel kıstas; turizm geliĢimi ile yerel ekonomi arasındaki sinerjidir.
Ekonomik taĢıma önemli olan iki unsur; Beklenen faydaları temin etmek için asgari turist
sayısı ve ekonominin üstesinden gelebileceği azami turist sayısıdır.
Ekolojik TaĢıma Kapasitesi;
Ekolojik taĢıma kapasitesi, ziyaretçilerin/turistlerin ziyaret edilen alandaki ekosistemler,
ikamet yerleri ve canlı türleri üzerinde ortaya koyduğu ekolojik zararlardır. Burada, ekolojik
değerlerin, ziyaretçi akıĢlarının ve davranıĢlarının uzun süreli ve sistematik olarak izlenmesi
ve veri toplanması önemli olmaktadır.
Ġdari/fiziki TaĢıma Kapasitesi;
Fiziki taĢıma kapasitesi aynı anda ve belirli bir zamanda müĢteri olarak alınabilecek ziyaretçi
sayısıdır. Bu kapasite, alana uygun insan sayısına, yani alanın büyüklüğü ve diğer fiziki
Ģartlar (doğal, coğrafi koĢullar ve hava Ģartları) ile turizm altyapısının kapasitesine
dayanmaktadır. Burada temel göstergeler; kalabalık, kuyruklar ve trafik sıkıĢıklığıdır.
Fiziksel kapasite yönetiminin verimliliği ve etkinliği Ģu unsurlara bağlıdır;
- Organizasyon kaynaklarının kapasitesi (insan ve ekonomik kaynaklar vb. gibi),
- Ziyaretçi yönetiminin kapasitesi,
Bir sahanın ziyaretçi kullanımına/ turizm geliĢimine karĢı hassas olan kaynakları: Kırmızı
liste ve endemik türlerin habitatları, alanın savunmasız olan diğer kaynakları, göçe hassas
türler,
23
Ziyaretçi yönetimi de dahil olmak üzere yönetim amaçları ve hedefleri: Genel bir doğa
koruma planı, amaçlar, hedefler ve doğa koruma politikası, tür koruma politikaları, bölgeleme
sistemi, izleme sistemi,
Ziyaretçiler/turistler, turizm geliĢimi ve etkileri üzerine veriler; tüm güzergahlar, tesisler,
konaklama ve ziyaretçi/turist için olan etkinlikler ve detaylı haritalar, ziyaretçi sayısı,
özellikleri, akımları, ziyaretçi modelleri, etkinlikler ve mevsime bağlı özelliklere iliĢkin
bilgiler vb., ziyaretçiler tarafından özel olarak gerçekleĢtirilen faaliyetler, ziyaretçi etkilerine
iliĢkin veriler, etkilerin izlenmesi ve değerlendirilmesine iliĢkin yöntemler, ölçütler ve
göstergeler.
Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) teknikleri ile bilgilerin gösterilmesi mümkündür.
Psikolojik TaĢıma Kapasitesi;
Psikolojik taĢıma kapasitesi bir alanın belirli bir zaman diliminde ziyaretçi deneyimleri
üzerinde olumsuz etkilenmeye sebep olmaksızın kaldırabileceği maksimum ziyaretçi
sayısıdır.
3. ĠLGĠ GRUBU ANALĠZĠ VE YEREL ORGANĠZASYONUN OLUġTURULMASI
3.1 ĠLGĠ GRUPLARI/PAYDAġLAR
Ġlgi grupları, “belirli bir koruma ve sürdürülebilir kalkınma projesi ile ilgili olarak fayda
sağlayan, projenin içinde yer alan veya söz konusu projeden olumlu ya da olumsuz etkilenen
bireyler, gruplar veya organizasyonlar” olarak tanımlanabilirler.
PaydaĢlar, bir problemi çözmek için sürdürülebilir doğa turizmi geliĢimine ve amaçlarımıza
ulaĢmak için güvenebileceğimiz kiĢilerdir.
Ġlgi gruplarının hepsi sürdürülebilir doğa turizmi geliĢimine ortak değildir veya olmaları
gerekmez. Çünkü bir ortağın projeye olumlu bir bakıĢı, tutumu olmalıdır ve amaçlara ulaĢmak
için iĢbirliği yapmalıdır.
Bazen bir ilgi grubu projeye olumsuz bakabilir ve hatta aktif bir tehdit bile olabilir, ilgi
gruplarını iĢbirliği yapılanlar haline getirmek onlara paydaĢ değeri verilmesi ile mümkün olur.
3.2 ĠLGĠ GRUBU KATEGORĠLERĠ
Turizmde ilgi grupları;
- Yörehalkı, kiĢiler ve kurumlar,
- Alana dayalı ilin sorumlu yöneticileri,
- Bölgesel yetkililer,
- Ulusal yetkililer,
24
- Turizm ofisleri, yerel turizm organizasyonları, konaklama ve hizmet sunanlar,
taĢımacılar,
- Turizmle ilgili sektörler,
- Tarım, ormancılık ve balıkçılık gibi farklı ekonomik sektörlerin temsil edildiği ticaret
ve sanayi odaları ve el sanatları ile ilgili birimler,
- ĠĢçi sendikaları, dernekler, STK‟lar,
- Eğitim ile ilgili birimler,
3.3 ĠLGĠ GRUBU ANALĠZĠ
Ġlgi grubu analizi sürdürülebilir doğa turizmi geliĢme planının ortaya konması ve
uygulamasında yer alan farklı taraflara iliĢkin genel bir izlenim sahibi olabilmek, niyet
okumak için kullanılan bir araçtır. Yalnızca bir envanter olarak ele alınmamalıdır,
sürdürülebilir doğa turizmi geliĢme planının planlanmasında potansiyel ortaklarımızın kimler
olduğunu ve hangi tarafla çeliĢkiler yaĢayacağımızı bize bildirmektedir. Ayrıca projenin farklı
seviyelerinde destek temini için de son derece elveriĢli bir analizdir.
Ġlgi grupları analizine dayalı olarak sürdürülebilir doğa turizmi geliĢme planının
yönetiminden sorumlu bir organizasyon oluĢturulmalıdır.
Sürdürülebilir doğa turizmi geliĢimi için, detaylı bir ilgi grubu analizi ilgi gruplarının;
- Genel hedeflerini,
- Turizmden beklediği faydaları
- Turizmdeki rollerini tanımlamalıdır.
Bu süreç; Ģu adımlardan oluĢur;
1. Ġlgi gruplarının tanımlanması,
2. Her ilgi grubunun çıkarlarının, önceliklerinin ve değerlerinin belirlenmesi,
3. Her ilgi grubunun davranıĢlarının belirlenmesi,
4. Ġlgi grubunun gücünün ve ilgi grupları arasındaki muhtemel koalisyonlarının gücünün
tahmin edilmesi,
5. Ġlgi gruplarının mevcut ihtiyaçlarının ne düzeyde karĢılandığının değerlendirilmesi,
6. Ġlgi grupları ile birebir iletiĢimlerin baĢlatılması ve ilgi gruplarının güveninin
kazanılması,
7. Ortak menfaatler, sinerji ve baĢarı unsurlarının tanımlanması,
8. PaydaĢların bir araya getirilmesi,
25
9. Ortak hedef ve amaçların ve onlara ulaĢmak için gerekli olan stratejinin ortaya
konması,
10. Organizasyon çerçevesinin oluĢturulması,
11. Uygulama (zaman çizelgesinin ve hedeflerin ortaya konması, iletiĢim
organizasyonunun oluĢturulması, ilgi gruplarına somut sorumlulukların verilmesi.)
12. Ġzleme ve geri bildirimin yapılması
3.4 TOPLUM TEMELLĠ YAKLAġIM
Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme Planı‟nın hazırlanmasında toplum temelli yaklaĢım
uygulanması neticesinde;
- Yöre halkı için sürdürülebilir geçim kaynakları ortaya koymak,
- Toplulukların kendi yapılarını korumalarını teĢvik etmek ve
- Doğal alanların koruma hedeflerinde yerel faydayı oluĢturmak mümkündür,
Toplum temelli turizmin en önemli özelliği, doğal kaynakların kalitesi ile alanın kültürel
mirasının bozulmamıĢ ve turizmle güçlendirilmiĢ olmasıdır. Doğal çevre üzerindeki
olumsuz etkiler en aza indirilmeli ve yerel kültür korunmalıdır. Turizm, insanların kendi
yerel kültürlerini yaĢatma ve değerlendirmeye teĢvik etmelidir.
3.5 YEREL ORGANĠZASYONUN OLUġTURULMASI
Ġlgi grubu analizine dayalı olarak, korunan alan ve çevresi için, Sürdürülebilir Doğa Turizmi
GeliĢme Planını izlemek veya biçimlendirmek amacıyla, korunan alan yönetimi ve tüm ilgi
gruplarının resmi iĢbirliğine dayalı bir organizasyon oluĢturulmalıdır. Sürdürülebilir Doğa
Turizmi GeliĢme Planını uygulamak, desteklemek ve sorumluluklarını, karar verme gibi
hususları düzenler.
3.6 TARĠHÇE
Konya adını geç Bizans döneminde, Türklerin Iconium 'dan TürkçeleĢtirmesi sonucu almıĢ ve
küçük deyiĢ farklarıyla günümüze kadar gelmiĢtir. Konya 'nın ticari ve askeri güzergahların
kesiĢtiği bir noktada olması, pek çok kez yakılıp yıkılmasına neden olmuĢtur. Ancak bu sırada
pek çok medeniyete de evsahipliği yapması tarihte bir kültür merkezi olarak anılmasına yol
açmıĢtır. Tarih öncesi çağlara, Hitit, Frig, Kimmer, Lidya, Pers, Ġskender, Roma, Bizans,
Emevi, Abbasi, Selçuklu, Karamanoğulları ve Osmanlı uygarlıklarına beĢiklik etmiĢtir. Bu
dönemlere ait çeĢitli tarihi eserler Konya ve çevresinde görülebilir. Konya 'nın Türklerle
tanıĢması Büyük Selçuklu Ġmparatorluğu zamanında olmuĢtur. 1069 yılında Türkler Konya
'ya gelmiĢler ancak asıl olarak 1071 yılından sonra fethedilmiĢtir. Ġznik Haçlılar 'ın eline
26
geçince 1197 'de Konya Selçuklu payitahtı olmuĢtur. Anadolu Selçukluları devrinde diğer
beyliklerle Bizans kontrol altına alınmıĢ ve Konya 'ya ulaĢan yollara konaklama ve karakol
görevi gören Ribatlar yapılmıĢtır. Alaeddin Keykubat zamanında Konya ilim ve sanat merkezi
haline gelmiĢtir. Yapılan pekçok saray, cami ve han yanında; Mevlana 'nın Konya 'ya gelmesi
ve burada yerleĢerek bir simgesi haline gelmesi de bu döneme rastlar. Anadolu 'nun Moğol
iĢgaline uğramasından sonra Anadolu Selçuklularına bağlı beyler kendi beyliklerini
kurmuĢlardır. Bu beyliklerden birisi olan Karamanoğulları 1277 yılında Konya 'yı almıĢlardır.
Moğollarla pek çok savaĢlar yapan Karamanoğulları 1327 'de kesin olarak Konya 'ya
yerleĢmiĢlerdir. 1369 'da Yıldırım Beyazıt, 1414 'de Çelebi Mehmet Konya 'yı almıĢ; ancak
Osmanlı orduları çekildikten sonra Karamanoğulları Ģehri yeniden almıĢlardır. 1435 'ten sonra
Sultan II.Murad Han Konya 'yı zaptetmiĢtir. Ancak Fatih Sultan Mehmet Han 'ın Konya 'yı
ele geçirmesinden sonra Osmanlı hakimiyeti tamamen sağlanabilmiĢtir. Konya Osmanlı
Ġmparatorluğunun doğu ve güney seferlerinde Ordunun dinlenme ve hazırlık yeri olarak
kullanılmıĢtır.
Yavuz Sultan Selim Han 3 kez Konya 'ya uğramıĢ ve bu ziyaretlerinde Mevlana dergahı
tamir edilmiĢ, Ģehre içme suyu getirilmiĢ, nüfus ve arazi sayımı yapılmıĢtır.
Osmanlı zamanında önemini koruyan Konya, ġehzadelerin Valilik yaptığı bir Osmanlı Eyaleti
olmuĢtur. 1648 yılında Evliya Çelebi Konya 'ya gelmiĢ ve Seyahatnamesinde geniĢ bir Ģekilde
bahsetmiĢtir : "Konya; Batı sonundaki iki çatal dağların doğu eteğine yakın düz yerde,
akarsulu, bağlı ve bahçeli bir Ģehirdir. Mamur suru vardır. Cenup tarafından ol dağların
eteğinde Meram nam bahçeleri ve Mesiresi olup dağları Ģehre ve Merama, Nehirlere akar.
Mezraları ve Ģehir bostanlarını suladıktan sonra Ģehrin ova tarafına bu suların ayağı inip bir
göl olur. (Aslım Sazlığı) Bu göl dağları ihata eder ve bunun kalesini de Sultan Kılıçarslanı
Selçuki taĢtan yapmıĢtır. Dar-ül Mülk-ü ve Taht-ı idi. Kendi sarayında bir büyük ıvan vardır.
Sonra suru harabe yüz tutunca Sultan Alaedden-i Keykubad-i Selçuk-i ve ümarası tecdid edip
taĢ ile handeğin dibinden yaptılar. Handeği yirmi, dıvarının yüksekliği 30 ziradır.(ArĢın) Bu
surun 12 kapısı olup herbirinin büyük kası Ģeklinde kuleleri vardır. Bunda imareti aliye bina
ettiler. Suyu dağdan gelir. Anın için sur kapısında bir kubbe-i azime vardır. Hariçte üçyüz
kadar lüle ab-ı cari olur. ġehre münkasimdir. Turabının mahsülü penbe vesair hububat ve
meyvalardır. Kamer-ed-din-i demekle maarif bir kayısı olur. Gayet latiftir. Ģehrin havası
mutedildir. Ekseri bağları dağ tarafındadır. Bunda bir çeĢit gök çiçek olur ki ona Debbağ
Çiçeği derler. Tohumunu her sene sair mezruaf gibi ekip biçerler. Ve bununla debbağlar gök
renkte gön ve sahtiyan yaparlar. Ve Rum Ģehirlerine ve Frengistana ihraç ederler. .... 792
Tarihinde Yıldırım Beyazıt Han Konya Kalesini fethetmiĢtir. Kanuni Sultan Süleyman Tahriri
27
üzre Ģimdi Karaman Eyaleti adı ile müstakil bir eyalet olup paĢa makamıdır. Yedi sancağı
vardır. Konya'nın mezhepleri hep hanefidir. Camilerin en eskisi içkaledeki Sultan Alaeddin
Camidir. Bu içkale yüksek bir yerde olup mükellef ve mükemmel cephanesi ve topları vardır.
Bu kalenin doğu ve Ģimal tarafları sahra ile bir gölceğizdir. Camiyi Sultan Süleyman iki
minareli ve geniĢ haremlidir. Mescidleri çoktur. Medreselerinin en meĢhuru Nalıncı
Medresesidir. II. Darülkurra 3 Dar-ül Hadisi, 170 Sıbyan Mektebi, 40 Tekkesi vardır. çeĢmesi
çoktur. 300 'ü geçen sebilleri 11 Dar-ül Ziyafesi, 300 kadar bağlı bahçeli sulu suvatlı büyük
saraylar vardır ki paĢa sarayı pek meĢhurdur. 26 Bekar Hanı, bir Bedesten, 1.900 dükkanı
vardır. Konya‟nın helvacı, berber civanları, külahçıları, terzileri ve kuyumcuları meĢhurdur.
20 kadar hazik doktorları vardır. Ahalisi hep Türk 'dür. 9.000 kadar bağ ve bahçesi vardır.
Güzel sesli kuĢlarının ötüĢleri insana taze hayat verir. Konyalılar ehl ve iyalleri ile sekiz ay
Meram 'da oturup zevk-ü sefa ederek felekten gam alır. "1867 'de büyük bir yangın, 1873 'de
kıtlık tehlikesiyle karĢılaĢılmıĢtır.
Konya 'da ilk gazete 1869 yılında çıkarılmıĢtır. 1889 'da Ġdadiye, 1901 'de Mekteb-i Sanayi,
1908 'de Hukuk Fakültesi açılmıĢtır. 1898 'de demiryoluna kavuĢmuĢtur. 1920 'de DelibaĢ
ayaklanmasıyla karĢılaĢılmıĢ, bu ayaklanma bastırıldıktan sonra Konya, Milli Mücadeledeki
yerinialmıĢtır.
1831 yılında yapılan nüfus sayımında Konya nüfusu 12.457 olarak tesbit edilmiĢtir. O tarihte
5.162 ev 123 mahalle vardır. 1935 yılında yapılan genel nüfus sayımında Konya 'da 26.991
erkek 25.102 kadın olmak üzere 52.093 nüfus vardır. 1831 sayımına göre 104 sene içinde
Ģehrin nüfusunda 37.636 gibi mühim bir artıĢ görülmektedir. Nüfus 1940 'da 56.465, 1945 'de
58.457, 1950 'de 64.336, 1956 'da 92.236, 1960 'da 122.704 'dür. Mahalle sayısı 170 olmuĢtur.
Son genel nüfus sayımında Konya 'nın nüfusu 2.038.555 olarak tesbit edilmiĢtir.
3.7 KONYA ĠLĠNĠN GENEL ÖZELLĠKLERĠ
3.7.1. Ġlin Jeomorfolojik Özellikleri
Konya,39.000 kilometrekareyle Türkiye 'nin yüzölçümü bakımından en büyük ilidir. Eski bir
göl yatağında kurulmuĢtur. ġehir merkezi etrafında, Loras (2.010 m) ve Erenler (2.319 m)
baĢta olmak üzere yüksek sayılabilecek dağlar dıĢında yüzlerce km büyüklükteki ovalarda
herhangibir yükseltiye rastlanmaz. Ancak ilin güney kesimi Toros Dağları, güneybatısı ise
Sultan Dağları ile çevrilidir. Yine güneyinde volkanik dağlar ve krater göllerine rastlanır.
Aydos Dağı da (3.430 m) ilin güneyinde olup en yüksek dağıdır. Ülkemizin tahıl ambarı
durumunda olan düzlükler; Konya Ovası, Cihanbeyli Yaylası ve Obruk Yaylasından
28
oluĢmaktadır. Konya Ovası 'nın en çukur yeri Aslım mevkii (975 m), en yüksek yeri de
Alaeddin Tepesidir (1080 m). Tuz Gölü, AkĢehir Gölü, BeyĢehir Gölü ve Suğla Gölü il
sınırları içindedir. Sulama amacıyla Cumhuriyet döneminde May, Apa, Altınapa barajları
yapılmıĢtır. Yarıkurak bir iklime sahiptir. Karapınar ve Ereğli, Türkiye 'nin en az yağıĢ alan
yerleridir. Dağlık kesimlerinde ormanlık alanlar mevcuttur. Düzlükler ise bozkırlar
Ģeklindedir. ġehir merkezine 8 km. uzaklıkta Meram adı verilen mesire yeri bulunmakta olup
suyu, yeĢilliği ve bağları ile dikkati çeker.
ġekil 1. Konya Ġl Haritası
Yeryüzü ġekilleri:
Konya ili Anadolu Yarımadası'nın ortasında bulunan Ġç Anadolu Bölgesi'nin güneyinde,
Ģehrin kendi adıyla anılan Konya bölümünde yer almaktadır. Ġlimiz topraklarının büyük bir
bölümü, Ġç Anadolu'nun yüksek düzlükleri üzerine rastlar. Güney ve güneybatı kesimleri
Akdeniz bölgesine dahildir. Konya, coğrafi olarak 36041' ve 39016' kuzey enlemleri ile
31014' ve 34026' doğu boylamları arasında yer alır. Yüzölçümü 38873 km2 (göller hariç)'dir.
Bu alanı ile Türkiye'nin en büyük yüzölçümüne sahip olan ilidir. Ortalama yükseltisi 1016
m'dir. Ġdari yönden, kuzeyden Ankara, batıdan Isparta, Afyonkarahisar, EskiĢehir, güneyden,
Ġçel, Karaman, Antalya, doğudan, Niğde, Aksaray illeri ile çevrilidir. Konya ili, doğal açıdan
kuzeyinde Haymana platosu, kuzeydoğuda Cihanbeyli Platosu ve Tuz Gölü'ne, batısında
BeyĢehir Gölü'ne ve AkĢehir Gölü'ne, güneyinde Sultan Dağları'ndan baĢlayan Karaman ilinin
29
güneyine kadar devam eden, Toros yayının iç yamaçları önünde bir fay hattı boyunca oluĢmuĢ
volkanik dağlara, doğusunda ise Obruk platosuna kadar uzanır. Ġlin uç noktalarını kuzeyinde
Kulu'nun KöĢkler Köyü, batısında AkĢehir'in Değirmen Köyü, güneyinde TaĢkent'in Beyreli
Köyü, doğusunda ise Halkapınar'ın Delimahmutlu Köyü uç noktalarını oluĢturmaktadır.
3.7.2. Jeolojik Özellikleri
Konya ili, Türkiye'nin Ana Tektonik Üniteleri'nden Orta Anadolu Birliği'nin güney kesimi ile
Toros Birliği'nin orta kesiminde kalmaktadır. Toros Birliği farklı çökelme ortamlarını
yansıtan ve geç Kretase Paleosen (ikinci zaman sonu dördüncü zaman baĢlangıcı) döneminde
geliĢen sıkıĢma kuvvetleri ile üstüste bindirilmiĢ kütlelerden meydana gelmektedir. Konya il
sınırları içine giren alanda bunlardan Bozkır Geyikdağı ve Aladağ kütleleri gözlenmektedir.
Gerek Toros KuĢağı'nda, gerekse Orta Anadolu birliğinde yörede yüzeyleyen en yaĢlı
kayaçlar olarak Paleozoik (birinci zaman) yaĢlı kayaç birimleri Bozkır, Hadim, SeydiĢehir,
Akören, Ahırlı, BeyĢehir, Doğanhisar, Kadınhanı yörelerinde ortaya çıkmaktadır. Genellikle
Paleozoik yaĢlı birimlerin bir devamı niteliğinde olan Mesozoik (ikinci zaman) yaĢlı kayaçlar
ise yaygın olarak Ereğli, Bozkır, SeydiĢehir, Ahırlı, Akören, Altınekin, Kadınhanı, BeyĢehir,
AkĢehir, Ilgın, Doğanhisar yörelerinde yüzeylemektedir. Mesozoik sonunda kapanan
okyanusun sıkıĢması ile ortaya çıkan dağ oluĢumu evresinde Toroslarda kütleler meydana
gelirken okyanus kabuğu parçaları olan ofiyolitler bu kütlelerin arasında, özellikle Konya
Meram, Ereğli güneyi, Bozkır güneyi, Karapınar ve Cihanbeyli civarında gözlenir konuma
gelmiĢtir. Tersiyer'de (üçüncü zaman) denizin ve gölsel sedimanların yanısıra yaygın volkanik
faaliyetlerle daha yaĢlı birimlerin üzeri örtülmüĢtür. Denizel sedimanlar Ereğli ve Çumra
civarında gözlenir. Konya ve çevresi Geç Miyosen (10 milyon yıl) Pliyosen döneminde blok
faylanmalarla çökmeye baĢlamıĢ daha sonra bu ortamda bugün de kalıntılarını gördüğümüz
(Akgöl ve HotamıĢ gölü) büyük bir göl oluĢmuĢtur. Bu göl, karasal ve gölsel sedimanlar ile
doldurularak bugünkü ovalardan Ereğli, Karapınar, Cihanbeyli, Kulu, Sarayönü, Kadınhanı,
Konya merkez ve çevre ilçeler ile Çumra Ovaları oluĢmuĢtur. Bu dönemde meydana gelen
volkanik faaliyetler ile Karapınar, Çumra, Akören, Selçuklu kesiminde Takkeli dağ, Acıgöl,
Meke Gölü gibi volkanik yapılar ve tüfler ortaya çıkmıĢtır. Aynı zaman aralığında Ilgın
civarında meydana gelen bir fay ile bugün kaplıca olarak kullanılan sıcak su çıkıĢları meydana
gelmiĢtir. Bütün bu birimler Kuvaterner yaĢlı genç karasal sedimanlarla örtülmüĢtür. Özellikle
Konya Ovası ve bunun devamı niteliğindeki Ereğli ve Cihanbeyli Ovaları'nda, çok kalın
alüvyal depolar bulunmaktadır. Konya ili sınırları içerisinde Türkiye'nin en büyük alüminyum
(boksit) ve magnezit yataklarının yanısıra, kömür, kil, çimento hammaddeleri, kurĢun-çinko,
30
barit madenleri ile önemli oranda yer altı suyu rezervleri bulunmaktadır. Alüminyum (boksit)
yatakları SeydiĢehir ilçesi güneyinde Üst Kretase zaman aralığında karasal ayrıĢmalarla
meydana gelmiĢtir. Magnezit yatakları ise Meram ilçesi sınırları içerisinde olup tek baĢına
hem Konya'nın hem de dünyanın en büyük rezervli (80 milyon ton) magnezit yatağıdır.
Yunak civarında Magnezit ve az miktarda lüle taĢı yatakları bulunmaktadır. Ilgın (Haremi
Kurugöl), BeyĢehir ve SeydiĢehir ilçelerinde Pliyosen yaĢlı toplam 750 milyon ton rezervli
linyit kömürü yatakları bulunmaktadır. BeyĢehir, Selçuklu ve Ilgın civarında önemli
miktarlarda kil yatağı vardır. Ayrıca Bozkır'da barit, Hadim (KızılgeriĢ) ve Bozkır'da
(Küçüksu) kurĢunçinko yatakları bulunmaktadır. Ayrıca Konya'nın birçok yerinde çimento
hammaddelerinden kil, kalsit, jips, tras, kireçtaĢı ve dolomit gibi hammaddeler
bulunmaktadır. Konya ve çevresindeki Çumra, Ereğli, Cihanbeyli, AkĢehir, Yunak ovalarında
yaklaĢık 20-100 metreler arasında yer altı suyu bulunmakta ve bazı yerlerde bu su artezyen
yapmaktadır.
Konya ve çevresi Türkiye‟nin tektonik sınıflaması açısından “Anatolid-Torid Bloğu” üzerinde
yer almaktadır (ġekil 3). Konya bölgesinde Kambriyen-Kuvaterner gibi geniĢ bir yaĢ
aralığında oluĢmuĢ magmatik, metamorfik ve sedimanter kayaçlar ile muhtelif ölçek ve türde
jeolojik yapılar gözlenmektedir. Konya ve çevresinde Kaledoniyen, Hersiniyen ve özellikle
Alpin orojenik olaylarının izleri yaygın olarak gözlenmektedir.
ġekil 2. Türkiye’nin sadeleĢtirilmiĢ tektonik haritası (Okay ve Tüysüz 1999)
Neo-tektonik konum açısından, Konya‟nın da içinde yer aldığı kesim “Orta Anadolu Ovalar
Bölgesi” olarak tanımlanır (Sengör ve Yılmaz, 1981). Bölgenin ve Güneybatı Anadolu‟nun
Yeni tektonik dönem içindeki gelisimi Koçyiğit (1984) tarafından ayrıntılı olarak verilmis ve
31
blok faylanmaların bölgede depremselliği yüksek alanlar olusturduğu ifade edilmistir. Konya
bölgesi morfolojik olarak kuzeyde egemen olarak KB-GD ve K-G gidisli yükseltiler ile yine
bu yükseltiler arasındaki havza ve yaylalarla karakterize olmustur. Sultandağları, Emirdağları
ve Tuz Gölü doğusundaki Ekecik dağları önemli yükseltileri; Aksehir grabeni, Beysehir
grabeni, Cihanbeyli yaylası ve Aksaray havzası ise önemli tektonik çöküntüleri olusturur.
Konya yakın çevresinde ise K-G ve D-B gidisli Bozdağlar, Batıda volkanik Erenler dağı,
Konya havzası ve Obruk yaylası önemli morfolojik elemanlardır. Konya güneyinde ise,
güneye doğru dıs bükey Toros dağları yer alır. Bu kesimde KD-GB yönelimli Bolkardağları
ve KB-GD gidisli Özyurt Dağları ana yükseltilerdir. Güneydeki Karaman ve Ereğli havzaları
içinde Karadağ ve Karacadağ gibi volkanik dağlar yükselir. Bölgenin ana morfolojisini
yükseltiler ile havzaları sınırlayan değisik gidisli, egemen olarak yanal atım da sunan normal
faylar sekillendirmistir. Bu blok faylanmalar sonucu yükselen kesimler dağlık, çöken kesimler
ise havzaları olusturmustur. Yükseltilerde yasları Paleozoyik-Eosen arasında değisen ve Paleo
(eski)-tektonik rejime bağlı olarak deforme olmus, kırıklanmıs temel kayaçları yüzeylerken,
yükseltiler arasındaki çöküntü havzalarında egemen olarak Miyosen-Güncel yaslı gölsel,
karasal ve volkanik kayaçlar yüzeylemektedir (Sekil 2). Bölgede yükseltileri sınırlayan en
önemli faylar Aksehir fay zonu, Tuzgölü fay zonu, Beysehir fayı ve Emirdağ fayıdır
(Koçyiğit 1984, Koçyiğit ve diğ., 2000, Görür ve diğ., 1984). Bunların yanı sıra Ġnsuyu fayı,
Ilgın fayı, Eldes fayı, Güvenç fayı, Altınekin fayı ve Konya ovasını sınırlayan Konya fay
zonu, Karaömerler fayı, Divanlar fayı ve Göçü fayı yörenin diğer önemli neo-tektonik
yapılarını olusturur (Özcan ve diğ., 1990; Ulu ve diğ., 1994; Eren, 1993, 1996a ve 2000). Söz
konusu kenar faylarının dısında gerek yükseltiler, gerekse havzalar içinde farklı uzunluk ve
gidislerde çok sayıda fay bulunmaktadır. Bu fayların büyük bir bölümü yaklasık Pliyosen‟den
itibaren etkin olan Yeni-tektonik rejime bağlı olarak olusmus ve büyük bir çoğunluğu
günümüze kadar aktifliğini korumus veya potansiyel olarak aktif olabilecek faylardır.
Bölgenin en önemli fayı olan KB-GD gidisli Aksehir fay zonunun bulunduğu kesim
“Argıthanı sismik bosluğu” olarak tanımlanmıs ve bu fay zonunun gelecekte önemli
depremler olusturabileceği varsayılmıstır (Demirtas ve Yılmaz, 1996).
32
Sekil 3: Konya ve çevresindeki temel ve örtü kayaçları ile önemli fayları gösteren jeoloji
haritası (Bu bölüm Prof.Dr. YaĢar EREN’in S.Ü. Jeoloji Müh. Böl. verdiği Neotektonik dersi
notlarından yararlanılarak hazırlanmıĢtır. )
3.7.3. Ġklim Özellikleri
Ġç Anadolu bölgesinin güney kısmında yer alan Konya‟da kıĢlar sert, soğuk ve kar yağıĢlı, yazlar sıcak
ve kurak geçer. Yıllık ortalama sıcaklık 11,5°C‟dir. Rastlanan en yüksek sıcaklık 40°C, en düĢük ise -
28,2°C‟dir. Yılın ortalama 10 gününde sıcaklık -10°C‟den düĢüktür. Don olayı görülen gün sayısı
100‟dür. Don 14 Eylül ile 15 Mayıs arasında görülebilir. Ortalama nisbî nem 60‟tır. Konya‟da
yaklaĢık 23 gün sisli geçer ve Türkiye‟de bu konuda baĢta gelir. Bunda Ģehrin bir çanak içinde
kurulmuĢ olmasının da büyük rolü vardır. Konya‟da yıllık ortalama yağıĢ 326 mm olup, 45,4 mm ile
Mayıs ayı baĢta gelir. Yıllık yağıĢ 143,7 mm ile 544,9 mm arasında değiĢir. YağıĢlı gün sayısı 82‟dir.
Akdeniz‟e yakın olan Hadim ve TaĢkent‟te Akdeniz iklimi görülür. Bitki örtüsü: Konya il
topraklarının % 60‟ı ekili ve dikili alanlarla, % 17‟si orman ve fundalıklarla ve % 15‟i çayır ve
mer‟alarla kaplıdır. Konya büyük bir bozkırı andırır. Ġlkbahar yağmurları ile yemyeĢil olan arâzi kısa
bir müddet sonra kavurucu sıcaklıkla sararır. Orman varlığı azdır.
33
Kaynak: Konya Meteoroloji Bölge Müdürlüğü, 2012.
3.7.4. Hidrografya
Konya ili sınırları içerisinde daha çok mevsimlik ve sel rejimli akarsular yer alır. Buradaki
akarsuların boyları kısadır. Konya ilinin geniĢ sahaları, kapalı havza olması sebebiyle
akarsular ova tabanlarındaki bataklıklarda kaybolur. Bölgedeki akarsular kar ve yağmur suları
ile beslenirler. Konya'daki yağıĢ rejimi düzensiz olduğu için bu akarsuların rejimi de
düzensizdir. Bir çoğu, yaz aylarında kururlar; ancak ilkbahar ve yaz aylarında kısa süreli
sağanak yağıĢlar ile sel baskınlarına sebep olabilmektedir. Sel baskınları tarım alanlarında
büyük zarara neden olur. Bundan dolayı bölgede erozyonla mücadele çalıĢması yapılmaktadır.
Bu çalıĢmalar en fazla sel gelen dereler üzerine barajlar kurularak sürdürülmektedir.
May ve Apabarajları buna örnektir. Konya'da akarsuların su toplama havzaları farklı yönlere
akıĢ gösterirler. Bunlardan Yukarı Sakarya Nehri'ne ulaĢan Gökpınar Deresi ile Karadeniz'e,
Göksu Nehri'nin kuzey kolu olan Hadim Çayı, Manavgat Nehri'nin yukarı havzası
çevresindeki dere ve çaylar açık havza niteliğinde olup sularını Akdenize ulaĢtırırlar.
Bunlardan Tuz Gölü, ÇavuĢçu Gölü, BeyĢehir Gölü, Ereğli Ovasındaki Akgöl, HotamıĢ
Bataklığı çevresindeki yükseltilerden kaynağını alan dereler ise kapalı havza Ģeklindeki bu
alanlara akıĢ gösterirler. Bölgenin güneyindeki kapalı havzanın merkezinde Konya ve Ereğli
ovalarında kuraklık nedeniyle göl oluĢmaz ve buradaki yükseltilerden kaynağını alan dereler
ovada kaybolurlar. Konya'da yer alan en büyük ve en önemli akarsu ÇarĢamba Suyu'dur.
Kaynağını Bozkır ilçesindeki yükseltilerden alır. BeyĢehir Gölü'nün ayağı ile birleĢerek
Çumra Ovası sulama Ģebekesini oluĢturur. ÇarĢamba Suyu üzerinde kurulan Apa Barajı hem
selleri önlemek hem de Konya Ovasının bir bölümünde sulama yapmak için kurulmuĢtur.
Konya ilinde Meram Çayı, Sille Deresi, May Deresi, Ġvriz, Bolasan, Çiğil, Doğanhisar
Ġnsuyu, Göksu, Adıyan, Engilli, ÇavuĢköy, Karasu Çayları da önemli akarsulardandır. ġehrin
34
içme ve kullanma suyu olarak kullanılan Hatıp, Çayırbağı, Mukbil ve Dutlu Suyu ve HotamıĢ
Bataklığı çevresindeki çeĢitli kaynaklarda önemlidir.
3.7.5. Toprak Özellikleri
Konya ilinin toprakları, düz veya hafif dalgalı topoğrafyada eski göl ve deniz tortulları ile
volkanik kayaçlar üzerinde oluĢmuĢtur. Kalınlığı fazla olmayan ince taneli bileĢenlerden
oluĢmuĢ bu toprakların su, drenaj ve erozyon gibi sınırlayıcı faktörlere rağmen verim güçleri
orta derecelidir. En önemli sınırlayıcı faktör sudur. Bilinçsizce yapılan tarım faaliyetleri ilde
mevcut kullanılabilir alanları verimsiz hale getirmiĢtir. YağıĢların fazla olduğu geçmiĢ
yıllarda önemli zararlara neden olan taĢkınlar meydana gelmiĢtir.
3.7.6. Arazi Varlığı
Arazi kullanma kalite sınıflaması arazilerin kültür bitkilerini yetiĢtirme meracılık, orman ve
ev hayvancılığına uygunluk dereceleri göz önünde tutularak yapılan sınıflamadır. Bu
sınıflamada toprakların ihtiyaçları, sınırlayıcı faktörler (Toprak, Topoğrafya, drenaj
yetersizliği vs.) iĢleme özellikleri bakımından ilin toprakları oldukça farklılık gösterirler.
Konya Ġli Arazi Varlığı :
Tarım Arazileri 2.247.857 ha.
Çayır-Mera 761.461 ha.
Orman-Funda 540.189 ha.
Tarım dıĢı araziler
(YerleĢim,sanayi,askeri alan v.s.) 180.962 ha.
Diğer Araziler (Sazlık,bataklık,kumul v.s.) 102.729 ha.
3.7.7. Orman Varlığı
Konya ili, bulunduğu coğrafyanın özelliklerinden dolayı genelde karasal iklim Ģartları hükum
sürmektedir. Ancak yükselitinin iklim elemanlarından sıcaklık ve yağıĢ üzerindeki etkileri de
farklı olmuĢtur. Bu özellik ova tabanları ile dağlık ve yüksek kesimlerdeki birtki örtüsünü de
farklılaĢmasına etki etmiĢtir. Yükseltiye bağlı olarak ova tabanında bozkırlar, yükseltilerde de
ormanlar yer almaktadır. Ancak tuzlu ve acı sulu göllerin çevresinde jeolojik yapıya bağlı
olarak meydana gelen tuzlu ve çorak topraklarda ise Halofitler yer alır. Konya il sınırlarındaki
geniĢ sahaların hakim bitki örtüsü bozkırdır. Ova tabanlarındaki iklim, toprak ve
jeomarfolojik özelliklerin etkileri floraya yansımıĢtır. Ayrıca; ilk çağlardan itibran insanlar
tarafından, çeĢitli sebeğlerle tahrip edilmiĢ orman sahalarının yerinde de Antropojen Bozkırlar
(stepler) oluĢmuĢtur. Steplerin arasına serpilmiĢ çalı formasyonları görülmüĢtür. Ovalardaki
tarım sahalarında kültür bitkileri geniĢ yerler tutmaktadır. Bunların en öenmlileri ise tahıllar,
35
baklagiller ve Ģekerpancarıdır. Kültür bitkilerinin alanı % 64‟tür. Bu oranı ile Türkiye‟deki
iller içerisinde tarım sahaları içinde fazla alana sahip iller arasında yer alır. Konya ili orman
bakımından fakirdir. Yüzölçümünün ancak % 12‟si ormanlarla kaplıdır. Ova kenarlarından
itibaren çalılık formasyonlardan sonra ormanlara geçilir. Konya ilindeki ormanlarda ağaç
türlerini Ģöyle sıralayabiliriz : karaçam, ardıç, titrek, kavak, sedir, göknar, lübnan sediri, mavi
sedir, kasnak meĢesi, saçlı meĢesi mazi meĢesi, tüylü meĢe, fındık, palamut meĢesi ve
plantasyonla gelen sarıcam türleri görülmektedir.
Konya ili ormanları ağaç türleri ve yayılım alanları bakımından; Toros Dağlarından baĢlamak
üzere, ardıç, karaçam, kızılçam, göknar ve meĢe ormanlarından ibaret olup; akarsu boylarında
söğüt, kavak iğde ve karaağaç türleri bulunmaktadır. Ġl ormanlarının %40‟ı çam, %20'si ardıç,
%27'si meĢe, %13'ü köknar olup, bunların haricinde münferit olarak yaban armudu, alıç,
yabani zeytin, kavaklıklar bulanmaktadır.
Tablo : 1 KONYA İLİ ORMAN VARLIĞI Ha.
Normal Orman 138.907,50
Bozuk Orman 353.922,00
Toplam Orman 492.829,50
Ormansız Alan 3.406.738,00
Genel Alan 3.899.567,50
Şekil 4. Ağaç Türlerinin Dağılımı ( Orman Bölge Müdürlüğü)
36
3.7.8. Flora-Fauna ve Hassas Yöreler
Türkiye birçok farklı hayvan türünü barındırması ile dikkat çeker. Anadolu'nun Asya ile
Avrupa arasındaki konumu bunda baĢlıca etkendir. Farklı iklim özelliklerinde coğrafi
bölgelere sahip olduğu için, bitki örtüsünün diğer Orta Doğu ülkelerine göre daha zengin (850
cins altında toplanan 9.000 tür bitki) olması ise diğer önemli etkendir ve bu yüzden, farklı
iklim ve besin ihtiyacı olan birçok hayvan türü kendisine uygun yaĢam alanı bulabilmektedir.
Böylece, Türkiye'de yalnızca Akdeniz direyinin değil, Orta ve Doğu Avrupa, Orta Doğu,
Kafkaslar ve Arap Yarımadası direylerinin de tipik türleri bulunmaktadır. Ayrıca Avrupa
ülkeleri ile karĢılaĢtırıldığında, çok daha fazla memeli tür barındırır ve bu da Türkiye
direyinin ne tipik Avrupa direyine ne de tipik Orta Doğu direyine sınıflandırılabildiğini
gösterir.
Türkiye direyine ait 160 memeli, 466 kuĢ, 120 sürüngen, 22 kurbağa, 127 tatlısu balığı, 384
deniz balığı olmak üzere toplam 1279 civarında omurgalı tür tanınır. Ama bu türlerin bazıları
tamamen tükenmek üzeredir, bazıları da tehlike altında bulunmaktadır.
Konya ili alçak rakımlarında sıklıkla görülen Gelengi (Spermophilus xanthoprymnus)‟dir.
Kemirgenler açısından zengin olan alan dolayısıyla bu türlerin predatörleriden olan Kızıl tilki
37
(Vulpes vulpes) ve Porsuk (Meles meles)‟un yaygınca görülmesini sağlar. Ġl genelinde en
büyük predatör tür Kurt (Canis lupus)‟tur. Hassas türler kategorisine giren Alaca sansar
(Vormela peregusna) da alanda yaĢayan memeli türlerinden biridir. Anadolu yaban koyunu
(Ovis gmelinii anatolica)Ġlmize özgü bir memelidir.
3.7.9. YerleĢim Alanları ve Nüfus
Adrese dayalı sisteme göre Konya‟nın nüfusu 2.038.555 kiĢidir. Yıllık nüfus artıĢ hızı ‰
11,51, kilometrekare baĢına düĢen kiĢi sayısı ise 51‟dir. Türkiye'nin yüzölçümü açısından en
büyük ilidir. Nüfus bakımından Türkiye'nin 6. büyük kentidir. 2010 TÜĠK verilerine göre ilde
merkez ilçelerle beraber 31 ilçe, 170 belde ve 585 köy vardır.
Tablo 2. ĠLÇELER ĠTĠBARĠYLE NÜFUS GÖSTERGELERĠ
ĠLÇE TOPLAM NÜFUS
ġEHĠR
NÜFUSU
KÖY
NÜFUSU
YILLIK
NÜFUS
ARTIġ HIZI
(BĠNDE)
NÜFUS
YOĞUNLUĞU
(KM2/KĠġĠ)
YILLAR 2011 2012 2012 2012 2012 2012
TOPLAM 2.038.555 2.052.281 1.563.863 488.418 6,71 53
KARATAY 271.435 275.987 256.455 19.532 16,63 106
MERAM 321.058 326.444 311.312 15.132 16,63 196
SELÇUKLU 529.514 552.110 540.119 11.991 41,78 302
AHIRLI 5.016 4.867 829 4.038 -30,15 12
AKÖREN 7.042 6.891 3.328 3.563 -21,67 12
AKġEHĠR 94.886 94.575 62.054 32.521 -3,28 124
ALTINEKĠN 14.362 14.274 3.636 10.638 -6,14 10
BEYġEHĠR 69.966 69.739 35.872 33.867 -3,24 43
BOZKIR 29.914 28.937 7.440 21.497 -33,20 20
CĠHANBEYLĠ 59.342 57.243 15.966 41.277 -36,01 15
ÇELTĠK 10.791 10.475 4.068 6.407 -29,72 19
ÇUMRA 64.597 64.126 30.180 33.946 -7,31 29
DERBENT 5.020 4.859 2.572 2.287 -32,59 15
DEREBUCAK 9.355 8.049 2.388 5.661 -150,36 17
DOĞANHĠSAR 20.940 18.904 5.718 13.186 -102,287 43
EMĠRGAZĠ 9.609 9.451 5.027 4.424 -16,57 15
EREĞLĠ 136.346 137.038 98.663 38.375 5,06 54
GÜNEYSINIR 10.181 10.064 4.737 5.327 -11,55 31
HADĠM 15.374 14.579 3.073 11.506 -53,09 19
HALKAPINAR 4.831 4.930 1.768 3.162 20,28 5
HÜYÜK 18.212 17.328 3.383 13.945 -49,75 39
ILGIN 58.005 57.148 31.828 25.320 -14,88 34
KADINHANI 33.659 33.442 13.603 19.839 -6,46 30
KARAPINAR 48.094 48.176 32.734 15.442 1,70 23
KULU 55.573 50.525 21.250 29.275 -95,22 35
SARAYÖNÜ 27.433 26.923 8.811 18.112 -18,76 25
38
SEYDĠġEHĠR 64.088 63.639 40.824 22.815 -7,03 50
TAġKENT 7.753 6.967 1.661 5.306 -106,89 12
TUZLUKÇU 7.477 7.199 3.645 3.554 -37,88 11
YALIHÜYÜK 2.029 1.787 1.615 172 -127 63
YUNAK 26.653 25.605 9.304 16.301 -40,11 9
Konya il geneli ve bağlı ilçelerin 2011/2012 yılı nüfus göstergeleri incelendiğinde, il
genelinde nüfusun (%o6,7) arttığı, ilçeler bazında da Selçuklu, Karatay, Meram, Halkapınar,
Karapınar, Ereğli ilçelerinde nüfusun artıĢ gösterdiği diğer ilçelerde ise azaldığı
görülmektedir.
3.7.10. Tarım ve Hayvancılık Ġlimiz 39.000 km² yüzölçümü ile Türkiye‟nin en geniĢ alanına sahiptir. 2.247.857 hektar
tarım arazisine sahip olan ilimiz Ġl nüfusunun %45‟i kırsal kesimde yaĢamaktadır. Hububat
ağırlıklı tarım yapılan ilimiz Türkiye hububat üretiminin %10‟unu teĢkil etmektedir.
377.426 hektar alanda sulama yapılmakta buda toplam tarım arazisinin %17‟sini
oluĢturmaktadır.
Arazilerin Tarımsal Potansiyele Göre Sınıflandırılması:
Tarım arazilerinin giderek artan bir oranda diğer kullanma Ģekillerine aktarılması ülkemizde
kaygı uyandıracak bir düzeye ulaĢmıĢtır. Toprak kaynağımızı korumak ve sürekliliğini
sağlamak için alınması gerekli tedbirlerden biri tarım dıĢı amaçlı yapılaĢmaları mümkün
olduğunca verimsiz veya düĢük verimli arazilere kaydırmaktır. Bunu gerçekleĢtirmek için
“TarımdıĢı Amaçlı Arazi Kullanım Planlaması" yapılması gereklidir. Bu planlamanın
yapılabilmesi için öncelikle dikkate alınarak yapılan sınıflamaya göre araziler tarımsal
bakımdan önemlerine göre dört gruba toplanmıĢtır.
Mutlak tarım arazileri:
Birinci derece önemli tarım arazileri; bir ve ikinci sınıf araziler ile diğer sınıflarda
yeterli sulanan arazileri içine almaktadır. Bu araziler Konya'da toplam 1.211.385 hektarlık
yüzölçümleriyle % 25.4' lük bir oran teĢkil etmektedir.
Ġkinci derece önemli tarım arazileri; Orman ve fundalık araziler hariç arazi
kullanma kabiliyeti sınıfı üçüncü sınıf olan arazilerdir. Ġl‟de 546.706 hektar yüzölçümüne ve
%11.5' lik bir orana sahiptir. Ülke ekonomisinde yeri olan tahıl, baklagil, endüstri bitkileri,
39
yağlı tohumlar, yumru bitkileri, meyva ve yem bitkileri yaygın olarak yetiĢtirildiği bu
arazilerde birinci grup için sıralanan toprak özelliklerinin bir veya ikisi noksandır.
Üçüncü derece önemli tarım arazileri; Bu gruptaki araziler; bir, iki ve üçüncü
sınıfın haricindeki sınıflarda tesis edilmiĢ bağ-bahçe ve özel ürün arazilerini kapsamaktadır.
Konya ilinde bu grupta 506.40 hektar arazi tespit edilmiĢtir. Ġl yüzölçümünün %1'idir.
Diğer tarım arazileri; Sürüme sınırlı olarak elveriĢli veya elveriĢli olmayan ve bağ-
bahçe, özel ürün arazileri dıĢındaki IV, V, VI, VII ve VIII. sınıflarda yer alan 2.798.728
hektar arazi bulunmaktadır. Bu arazilerin ayrıntılı çalıĢılması tarımsal potansiyelleri ortaya
çıkarılabilir.
3.7.11. Sanayi ve Teknoloji
Ġktisaden faal nufusun % 9,1‟i sanayi sektöründe çalıĢmakta olan Konya‟da, sanayi yatırımları
1950 lerden sonra Ģeker fabrikası ile baĢlamıĢ ve ciddi yatırımlar 1960‟tan sonra
gerçekleĢmiĢtir. 1960‟ ların ilk büyük ölçekli fabrikası 1963‟te üretime geçen çimento
fabrikasıdır. Bundan sonra 1968 yılında krom magnezit tuğla fabrikası üretime geçmiĢ ve
Türkiye‟nin en büyük alüminyum tesisinin SeydiĢehir‟deki fabrikasının inĢasına da 1969 „da
baĢlanmıĢtır. 1970 yılında faaliyete geçen, il ve ülke ekonomisine büyük katkıları sağlayan
SeydiĢehir Alüminyum Fabrikası, Türkiye‟nin tek ham alüminyum üreten tesisidir. Tesis
yılda 460.000 ton boksit iĢleme, 200.000 ton alümina ve 60.000 ton alüminyum üretme
kapasitesine sahiptir. 1981 yılında üretime baĢlayan Tümosan dizel motor fabrikası, yıllık
25.000 adet üretim kapasitesine sahiptir. 1970 „lerden Konya‟da bulunan büyük ölçekli
iĢletmelerin çoğu kamu kesimine ait iĢletmelerden oluĢmakta ve özel kesime ait iĢyerleri ise,
seri bir üretime yönelik olmayan bölgenin iĢ taleplerine yönelik üretim yapan küçük ve orta
ölçekli iĢletmelerden oluĢmakta iken son yıllarda Konya sanayisi büyük geliĢme kaysetmiĢtir.
3.7.12. Altyapı, UlaĢım, HaberleĢme ve Konaklama
Konya, tarih boyunca belli baĢlı yollar üzerinde yer almıĢtır. Tarihi Ġpek Yolu‟nun en önemli
ticaret ve konaklama merkezlerinden biridir.
Karayolu UlaĢımı: Konya ili ülkemizin ana ulaĢımını sağlayan doğu-batı ve kuzey-güney
yönlerinde uzanan karayolu bağlantıları ile önemli bir kavĢak noktası halindedir. Ġl‟de 1.431
km devlet yolu, 1.541 km il yolu ve 6825 km köy yolu olmak üzere toplam 9.797 km yol ağı
bulunmaktadır. Ġlin, kuzey komĢusu olan Ankara ile bağlantısı, Konya‟dan baĢlayan ve
Cihanbeyli ile Kulu Ġlçe merkezlerinden geçerek baĢkente ulaĢan yol ile sağlanmaktadır.
40
Tablo 3. Konya Ġli Satıh Cislerine Göre Yol Ağı (Km)
3.BÖLGE KONYA
ASFALT YOLLAR
PARKE STABĠLĠZE TOPRAK DĠĞER
YOLLAR
ġEBEKE
UZUNLUĞU ASFALT
BETONU
SATHĠ
KAPL. TOPLAM
Devlet Yolu 567 1 909 2 476 - - - - 2 476
Ġl Yolu 28 2 540 2 568 - - - 144 2 712
Toplam 595 4 449 5 044 - -
1 188
AĞ DURUMU (km)
OTOYOL DEVLET YOLU ĠL YOLU TOPLAM
- 1421 1631 3.052
Tablo 4. Konya Ġli Karayolu Uzunlukları
Karayolunun ÇeĢidi Uzunluğu (km)
Devlet Yolu 1387
Ġl Yolu 1632
BölünmüĢ yol 802
TOPLAM 3.821
Kaynak : Karayolları 3. Bölge Müdürlüğü
Demiryolu UlaĢımı: Güney ve Güneydoğuyu Batıya ve Ġstanbul‟a bağlayan demiryolu,
Konya ilinden geçer. Konya‟dan geçen trenler; Toros Ekspresi, Ġç Anadolu Mavi Treni ve
Meram Ekspresidir. Demiryolu ulaĢımında en önemli çalıĢma, baĢarıyla bitirilmiĢ olan ve
halen hizmet veren Konya-Ankara arası hızlı tren projesidir.
Havayolu UlaĢımı: Konya‟da hava ulaĢımı askeri havaalanından sağlanmaktadır. Askeri
Havaalanının sivil ulaĢımda da kullanılabilmesi amacıyla yapımına devam edilen terminal
binası ve diğer tesislere ait inĢaatın büyük bir bölümü tamamlanmıĢtır. Halen Konya-Ġstanbul
arası her gün karĢılıklı olarak tarifeli uçak seferi yapılmaktadır.
Konya Kent içi UlaĢım:
Konya da kent içi ulaĢım otobüs, minübüs ve tranvay ulaĢımıyla yapılmaktadır. Konya ili kent
ulaĢım yolları Belediyelerce yapılmakta, ulaĢım ağlarında kayde değer sıkıntı
yaĢanmamaktadır.
41
Demiryolları:
Konya ili Ģehir merkezine kadar demir yolu ağı ulaĢmaktadır. Ġlden Ankara, Ġstanbul, Ġzmir,
Karaman ve Adana illerine ulaĢım yapılmaktadır.
Hızlı tren, normal trenlere göre daha hızlı yolculuk etme olanağı sağlayan bir demiryolu
aracıdır. Eski sistemle döĢenmiĢ raylarda 200 km/sa, yeni sistemle döĢenmiĢ raylarda
250 km/sa hızla seyahat edebilen trenler olarak adlandırılır. Türkiye'de Ankara-EskiĢehir
hattında bulunan ve 245 km mesafeyi 1 saat 25 dakikada kateden hızlı tren, Türkiye'nin ilk
hızlı trenidir. Türkiye'nin 2. hızlı treni, Ankara-Konya hattındaki 306 km mesafeyi 1,5 saatte
kat etmektedir.
3.7.13. Madencilik
Konya ili, toprak, nüfus, ekonomi ve maden kaynakları bakımından Orta Anadolu Bölgesinin
önemli illerinden biridir. Türkiye‟nin tek aluminyum fabrikası SeydiĢehir‟de bulunmakta
olup, il sınırları içerisinde aluminyum kaynağı olarak iĢletilen 8 boksit yatağı yer almaktadır.
En önemlileri SeydiĢehir – Morçukur ve Doğankuzu sahaları olmak üzere halen toplam % 50-
69 Al2O3 tenörlü 38 milyon ton dolayında boksit rezervi bulunmaktadır. SeydiĢehir
yöresindeki boksitler rezerv ve üretim standartları açısından, dıĢarıdan boksit ithaline gerek
kalmadan iĢletmeyi uzun bir süre beslemeye yetecek miktardadır. Ancak, tesisin
modernizasyonu gerekmektedir. Konya- Doğanhisar‟da 900 bin ton rezervli bir seramik
( bağlama ) kil yatağı iĢletilmektedir. Sağlık‟da 6,9 milyon ton rezervli kaolen ve bentonit
sahası, ılgın‟da % 30,62 Al2O3 4 TiO2 kalitesinde 2 milyon ton mümkün rezervli kil sahası
bulunmaktadır. Konya‟da kurulu krom-manyezit fabrikası, Çayırbağ, Meram manyezitlerini
kullanmaktadır. Bölgenin toplam % 44-47 MgO tenörlü 9 milyon ton görünür, 40 milyon ton
muhtemel + mümkün rezervi bulunmaktadır. Bölgede AkĢehir –BeyĢehir ilçelerinde bir kısmı
iĢletilen 3 milyon ton görünür, 30 milyon ton mümkün rezervli barit yatakları bulunmaktadır.
GeçmiĢ yıllarda iĢletilen Sarayönü, Sızma ve Ladik civa sahaları da bu bölgede
bulunmaktadır. Sözü edilen madenler dıĢında ilde BeyĢehir , SeydiĢehir, Ilgın ve Karapınar‟da
olmak üzere çeĢitli linyit sahaları bulunmaktadır. Bunlardan BeyĢehir – Karadiken ve
Avdancık sahalarında kaliteleri 1108 Kcal/kg kalitesine sahip linyit oluĢumları
bulunmaktadır. Ilgın – Haramiköy ve Kurugöl linyit sahaları da ildeki diğer önemli linyit
oluĢumlarındandır. Teshin amaçlı olarak kullanılan linyitlerin kaliteleri Haramiköy sahasında
2239 Kcal/kg, Kurugöl sahasında ise 2180 Kcal/kg olarak belirlenmiĢtir. MTA Tarafından
2006 yılından itibaren keĢfedilen, halen arama ve rezerv çalıĢmaları devam eden Karapınar
42
linyit sahasında bugüne kadar 1300 – 2100 KCal/kg kalitesinde 1.800.000.000 ton rezerv
tespit edilmiĢ olup, sahada çalıĢmalar devam etmektedir.
3.7.14. Enerji
Ġlimiz sınırları içinde BeyĢehir, SeydiĢehir ve Ilgın ilçelerinde linyit kömürü rezervleri
bulunmaktadır ve T.K.Ġ. tarafından iĢletilmektedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından
alınan yetki uyarınca, Konya-Ilgın Electric Production B.V. tarafından “Yap-ĠĢlet-Devlet”
modeline göre kurulması planlanan Ilgın Termik Santrali, 2x250 MW kapasiteye sahip linyit
yakıtlı termik santraldir. Ġlimiz Ilgın Ġlçesinde, ÇavuĢçugöl Kasabası, Ilgın linyit madeninin
hemen yanında inĢa edilecektir. Çıkartılabilecek linyit rezervinin 151 milyon ton olduğu
tahmin edilmektedir. Santralin 38 yıl hizmet vereceği varsayımına dayalı olarak, santralde
tüketilmek üzere madenden yılda yaklaĢık 3.65 milyon ton kömür çıkartılacaktır. Ġlimizde
genelde Soma, Seyitömer, Ermenek ve Değirmensiz kömürleri kullanılmaktadır. Ġthal kömür
ile Ilgın kömürlerinin kullanıldığı bilinmektedir Konya ili D.Ġ.E. 1994 bültenine göre hava
kirliliği 1. derece olan iller arasındadır. Türkiye sıralamasına göre 10. sıradadır. Bu nedenle
ilimizde 1994 yılı içerisinde Mahalli Çevre Kurulu kararı ile Enerji ve Tabii Kaynakları
Bakanlığı'nın 1994-1995 kıĢ dönemi için yerli kömürlerin özelliklerini belirten genelgeleri
doğrultusunda düĢük kalite kömürlerin yakılması ve satıĢı yasaklanmıĢtır. Ġlimizde bugün için
sıcaklığı 20° C ile 42° C arasında değiĢen kaynak ve kuyular mevcuttur. Bunlar Ilgın,
Cihanbeyli, BeyĢehir, SeydiĢehir, Ereğli ilçeleri ile ilin yakın çevresinde yer alır. Ilgın
ilçesindeki kaynak suyu sıcaklığı 42° C'dir ve ilkel kaplıca olarak kullanılmaktadır. Diğer
kaynaklar değerlendirilmemiĢtir. Giderek daha pahalılaĢan petrol, kömür, doğalgaz, uranyum
gibi tükenebilir nitelikteki kaynaklar yerine güneĢ enerjisi ve türevleri (rüzgar, hidoelektrik,
termik, biogaz gibi...) tükenmeyen enerji çeĢitlerinin kullanılması, çevre kirliliği
oluĢturmaması, büyük yatırımlar gerektirmemesi, yerel olarak üretilip tüketilebilmesi,
toplumların doğal kaynakları kendilerinden daha zengin bölgelere bağımlı olmaktan kurtulup
kendi kendilerine yeterli duruma gelmelerini sağlayabilmesi açısından diğer enerji
kaynaklarına göre günümüzde üstünlük taĢımaktadır. GüneĢ enerjisi ve türevlerinin ekonomik
olabilmesi için gerekli araĢtırma ve geliĢtirme çabaları dünyanın çeĢitli ülkelerinde olduğu
gibi ülkemizde de sürdürülmektedir. Ülkemizde güneĢ enerjisinden yararlanılarak yapılan
güneĢ kollektörleri ve güneĢ pilleri çeĢitli firmalarca üretilmekte ve sıcak su elde etmek
amacıyla kullanılmaktadır. Rüzgar enerjisinin kaynağı güneĢtir. GüneĢin yeryüzeyini ve
atmosferi farklı derecede ısıtmasından "rüzgar" adı verilen hava akımı oluĢur. Dünya
43
yüzeyine ulaĢan güneĢ enerjisinin yalnızca küçük bir bölümü rüzgar enerjisine çevrilir.
Rüzgar enerjisinden yararlanabilmek için rüzgar hızının 3 m/sn.'den fazla olması
gerekmektedir. Türkiye'nin rüzgar enerjisinden yararlanmak için gerekli potansiyele sahip
olmadığını görmekteyiz. Ġlimizin bulunduğu Ġç Anadolu Bölgesi'nde ortalama rüzgar hızı 2.46
m/sn.'dir.
3.8. ĠLGĠ GRUBU ve PAYDAġ ANALĠZĠ
Konya ilinde bire bir doğa turizmi ile ilgili sivil toplum kuruluĢları olmamakla birlikte, Konya
Turizm Acenteleri Birliği, Konya Turizm Derneği, Konya Turistik Otelciler ve ĠĢletmeciler
Derneği ve 41 adet avcılar ve atıcılar dernekleri bulunmaktadır.
ġekil 5. Derneklerin hedeflediği kitleler itibariyle dağılımı (Dernekler Dairesi
BaĢkanlığı)
Tablo 5. Konya’da Doğa Turizmi Ġle Ġlgili Faaliyet Gösteren STK’lar
Türü Sayısı Genel Amaçları ve Faaliyet Alanları
Turizm Dernekleri 3 Doğa ve doğal kaynaklarını korumak, turizm ve turizm
kaynaklarını geliĢtirmek, yöre insanının yaĢam seviyesini
yükseltmek ve kaynakların gelecek nesillere kalmasını
sağlamak. Doğa turizmine yönelik faaliyetler yapmak.
Dağcılık Dernekleri 1 Dağcılık sporunu geliĢtirmek, doğa severleri bir araya
toplayarak dağcılık ve doğa yürüyüĢü aktiviteleri
düzenlemek.
Avcılık ve Atıcılık
Dernekleri
41 Ekolojik dengeyi korumak, sağlıklı çevre ve doğal yaĢam
bilincini pekiĢtirmek üyelerin fizik ve moral eğitimini
sağlamak, sosyal ve kültürel gereksinimlerini karĢılamak.
Avcılık ve atıcılık sporunu bilinçli faaliyetlerle geliĢtirmek.
Çevre Koruma
Dernekleri
4 Ülkemizin doğal ve kültürel mirasını korumak, bitki ve
hayvan türleri ile bunların doğal yaĢam alanlarının
değerinin farkına varılmasını sağlamak. Doğanın
korunması konusunda toplumun bilinçlendirilmesi için
faaliyetlerde bulunmak.
Kaynak: Ġl Dernekler Müdürlüğü, 2012.
44
Konaklama ĠĢletmeleri
Tablo 6. Konya Ġlindeki Turizm ĠĢletme Belgeli Konaklama Tesisleri
S.NO OTEL ADI SINIFI ODA YATAK İLÇE 1 DEDEMAN KONYA 5 YILDIZ 207 422 Selçuklu
2 RİXOS KONYA OTEL 5 YILDIZ 279 574 Selçuklu
3 ANEMON OTEL 5 YILDIZ 186 372 Selçuklu
4 BERA OTEL(MERKEZ) 4 YILDIZ 136 315 Selçuklu
5 ÖZKAYMAK OTEL 4 YILDIZ 108 216 Selçuklu
6 BALIKÇILAR OTEL 4 YILDIZ 51 105 Karatay
7 DÜNDAR OTEL 4 YILDIZ 106 210 Selçuklu
8 SELÇUK OTEL 4 YILDIZ 80 162 Karatay
9 HİLTON INN GARDEN 4 YILDIZ 228 456 Karatay
10 BAYKARA OTEL 3 YILDIZ 66 128 Karatay
11 MERAM SEMA 3 YILDIZ 60 128 Meram
12 RUMİ OTEL 3 YILDIZ 33 66 Karatay
13 HOTEL BELLA 3 YILDIZ 41 83 Karatay
14 GRAND HOTEL 3 YILDIZ 39 79 Akşehir
15 N. HOCA ÖNDER OTEL 3 YILDIZ 32 64 Akşehir
16 SEY-HAN OTEL 3 YILDIZ 22 44 Seydişehir
17 ALİ BİLİR OTEL 3 YILDIZ 42 80 Beyşehir
18 PAŞA PARK OTEL 3 YILDIZ 49 98 Karatay
19 MEVLANA SEMA 2 YILDIZ 32 60 Karatay
20 KETİŞOĞLU OTEL 2 YILDIZ 12 24 Ilgın
21 YAYLACI OTEL 2 YILDIZ 15 30 Ilgın
22 MEVLANA BERA ÖZEL BELGELİ 55 118 Karatay
23 ÖZKOÇLAR OTEL ÖZEL BELGELİ 22 44 Ereğli
TOPLAM 1901 3878
Konya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Ġstatistikleri, 2012.
Konya‟da 3 adet 5 yıldızlı otel, 6 adet 4 yıldızlı otel, 9 adet 3 yıldızlı otel, 3 adet 2 yıldızlı
otel, 2 adet özel belgeli turizm iĢletmesi bulunurken 1901 oda ve 3878 yatak kapasitesine
sahiptir.
Tablo 7. Konya Ġlindeki Belediye Belgeli Konaklama Tesisleri
TESİS ADI İLÇESİ TÜRÜ SINIFI ODA YATAK
Yaşar Otel Akşehir Otel 1 28 60
Şehir Oteli Akşehir Otel 3 15 35
Ahmetbey Oteli Akşehir Otel 3 26 50
Kantarcı Otel Akşehir Otel 1 20 39
Sultan Pansiyon Akşehir Pansiyon -
45
İnci Pansiyon Akşehir Pansiyon - 36 110
Belediye Pansiyonu Akören Pansiyon - 16 72
Köşem Pansiyon Akören Pansiyon - 36 80
Haceliler Otel Beyşehir Otel 3 14 24
Beyaz Park Otel Beyşehir Otel 3 20 40
Park Otel Beyşehir Otel 3 20 35
Bayar Otel Bozkır Otel 3 12 30
Bozkır Otel Bozkır Otel 2 17 50
Mevlana Otel Cihanbeyli Otel - 27 63
Berk Otel Cihanbeyli Otel - 20 40
Okaş Otel Çeltik Otel 3 8 25
Özbey Otel Çeltik Otel 3 10 30
Çumra Bel.Otel Çumra Otel 10 31
Özel Sabah Eğitim A.Ş Doğanhisar Pansiyon 3 11 48
Özel Sabah Eğitim A.Ş. Doğanhisar Pansiyon 3 12 50
Çalışan Doğanhisar Pansiyon 3 12 30
Tuvana Ereğli Pansiyon 3 12 21
Sürmeli Otel Ereğli Otel 3 14 25
Sürmeli Ereğli Pansiyon 3 11 17
Fuat Bey Otel Ereğli Otel 1 27 43
Otel Köşk Ereğli Otel 1 35 52
Tuncer Pansiyon Ereğli Pansiyon 3 7 14
Günay Otel Ereğli Otel 3 9 20
Özler Otel Ereğli Otel 2 20 45
Sağdışlar Meşrubat Ş. Karapınar Otel 3 10 27
Koçaklar Merkez Tur. Karapınar Otel 3 27 65
Özsezer Otel. Tic.San. Karapınar Otel 3 15 33
Asya Otel Karatay Otel 2 12 20
Mevlana Otel Karatay Otel 1 25 45
Mevlana Otel Karatay Otel 2 16 24
Mavi Köşk Karatay Otel 1 9 20
Kervan Otel Karatay Otel 1 11 25
Yasin Otel Karatay Otel 1 18 40
Aziziye Otel Karatay Otel 1 30 60
Çeşme Karatay Hotel 1 36 75
46
Köşk Karatay Otel 1 20 45
Bakış Otel Karatay Otel 1 21 31
Otel Mola Karatay Otel 3 10 24
Otel Başak Karatay Otel 3 32 70
Anı-Şems Otel Karatay Hotel 1 28 60
Otel Best Karatay Otel 3 25 60
Otel Şato Karatay Otel 1 18 36
Almina Karatay Hotel 1 22 55
Deluxe Karatay Otel 2 27 40
Otel Tur Karatay Otel 1 9 21
Otel Çınar Karatay Otel 1 11 24
Otel Derya Karatay Otel B 33 66
Otel Bey Karatay Otel Lüks 30 50
Yeni Köşk Esra Karatay Otel 2 51 100
Konya Otel Karatay Otel Lüks 45 100
T.Ş.O.F Trafik A.Ş. Kulu Otel 1 44 88
Kapodokya Kulu Otel 2 10 27
Camlı Köşk Kulu Otel 3 10 17
Yücel Otel Kulu Otel 3 27 50
Atay Otel Kulu Otel 3 10 20
Furkan Otel Kulu Otel 3 16 30
Büyük Otel Meram Otel 2 40 80
Ulusan Otel Meram Otel 1 16 37
Saray Gül Sarayönü Pansiyon 3 16 42
Saray 2 Sarayönü Pansiyon 3 9 25
Lale Sarayönü Pansiyon 3 15 44
Candan Pansiyon Sarayönü Pansiyon 3 10 48
Sabır Pansiyon Sarayönü Pansiyon 3 6 24
Pirlerkondu Taşkent Otel 1 28 60
Yılnak Otel Yunak Otel 3 15 30
Akdeniz Kardeşler Yunak Pansiyon 2 16 27
TOPLAM 1384 3044
Konya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Ġstatistikleri, 2012.
47
Konya‟da faaliyet gösteren belediye belgeli oteller listesi yukarıdaki tabloda görülmektedir.
Bu verilere göre 71 tesis, 1384 oda ve 3044 yatak bulunmaktadır.
Seyahat Acentaları
Tablo 8. Konya Yöresinde Seyahat Acentalarının Gruplara Göre Dağılımı
A Grubu B Grubu C Grubu Toplam
Merkez 64 4 1 69
Akşehir 2 - - 2
Ilgın 1 - - 1
Cihanbeyli - 2 - 2
Kulu 1 1 - 2
Karaman - 1 1 2
Toplam 68 8 2 78
TÜRSAB, Konya BYK, 2012.
TÜRSAB‟ın 15 adet bölgesel yürütme kurullarından birisi de Konya BYK‟dır. 2012 yılı
itibari ile yörede 68 adet (A) grubu, 8 adet (B) grubu, 2 adet (C) grubu olmak üzere toplam 78
seyahat acentası bulunmaktadır.
Turistik Restoranlar
Konya‟da Turizm Bakanlığından belgeli, 1. Sınıf 8, 2. Sınıf 9, Özel Belgeli 2, olmak üzere
toplam 19 adet restoran bulunmaktadır. Bu restoranların kapasitesi 3.697 kiĢiliktir. (Konya Ġl
Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2012).
4. KONYA ĠLĠ DOĞA TURĠZMĠ ARZI
Konya‟da mevcut bulunan yaylalardan yayla turizmi için, bir potansiyel oluĢtururken,
Kulu‟da 186 kuĢ çeĢidinin bulunduğu Düden gölü, BeyĢehir Gölü Milli Parkı, Obruk gölleri
için doğal hayatı gözlemleme, foto safari gibi turizm türleri için bir potansiyeli ifade
etmektedir. Özellikle BeyĢehir Gölü ve etrafı kamp ve karavan turizmi için, Bozdağ Yaban
Hayatı GeliĢtirme Sahası yaban hayatı gözlemciliği için uygun alanlardır.
48
1) Doğal Kaynaklar
Konya, doğal güzellikler bakımından oldukça zengin bir ildir. Bu zenginlikte çok geniĢ olan il
topraklarında farklı alt iklim bölgeleri ve çeĢitli bitki örtüsü bulunması etkilidir. Ayrıca kapalı
bir havza içerisinde bulunması, yoğun karstik oluĢumlar ortaya çıkması nedeni ile yörede çok
sayıda sıcak ve soğuk su kaynağı, büyüklü küçüklü birçok göl vardır. Bu doğal güzellikler
belirli baĢlıklar altında aĢağıda sıralanmıĢtır:
2) Göller
Tuz Gölü: Türkiye‟nin ikinci büyük gölüdür. Denizden yüksekliği 940 m, yüzölçümü 1.620
km2dir. Göl kenarında yazın sıcaklardan dolayı, suyun buharlaĢması ile 10 cm-2 m arasında
değiĢen bir tuz tabakası meydana gelir. Yılda ortalama, 120-150 bin ton tuz çıkartılmaktadır
(Ġlimiz Konya, 1985:20). Otomobil sporlarının yapılabileceği, akĢam güneĢinin ayrı bir
güzellik sergilediği Tuz gölü, flamingoların üreme ve barınma yeri olması ile önem arz
etmektedir.
BeyĢehir Gölü: Göller yöresinde BeyĢehir ilçesinde yer alan göl Türkiye‟nin üçüncü büyük
doğal ve tatlı su gölüdür. Konya ovası bu su ile sulanır. Yüzölçümü 656 km2, denizden
yüksekliği 1121 m olan gölün derinliği 10 m.‟yi geçmez (Evliyaoğlu, 1994:43). BeyĢehir
gölü, bir polye çanağı içinde oluĢmuĢ karstik kökenli bir göldür. Gölün hem kuzeyinde hem
de batı kıyılarında düdenler vardır, gölü yeraltı ve yerüstü suları beslemektedir. Bu
güzelliklerden ziyaretçilerin faydalanılabilmesi için gölün batı kıyılarındaki küçük koylar
önüne yol yapıldığı takdirde, ülke turizmi doğal bir değer kazanacaktır (Aygün, 1985:15).
Göl, güneĢin gün batısındaki görünümü, renk ve batıĢ süresi yönünden dünyada birinci derece
gruplardan sayılmaktadır. Ayrıca göl, 1 km kumsalı olan Üstünler-YarbaĢı plajına sahipken,
yılda ortalama 137 günün rüzgârlı geçmesi nedeni ile sörf sporu yapmaya da elveriĢlidir.
Peyzaj güzellikleri ve göçmen kuĢlar için iyi bir barınak yeri olması, göl sularına dayalı su
sporları aktivitelerinin sağlanması, Sazan, Kılkanat, Gökçe, Çamurca, Levrek, Küçük Boy
Yılan balıkları ile de balıkçılık olanakları sunması gölün değerini artırmaktadır. (BeyĢehir
Sanayi ve Ticaret Rehberi, 1997:48-49).
Acıgöl ve Meke Tuzlası Gölleri: Karapınar-Ereğli yolu boyunca bu yolun güneyinde yer
alan Meke tuzlası gölü ve Acıgöl ilginç bir krater gölüdür. Meke Gölü iç içe girmiĢ iki gölden
oluĢur. Bu göl dünyanın en önemli tabiat harikalarından biridir. Yazın suları çekilmektedir.
Karacadağ volkanik kütlesi üzerinde bulunan Acıgöl, suları acı olan derin bir göldür
(Güngördü, 1997:20).
49
AkĢehir Gölü: Denizden yüksekliği 958 m yüzölçümü 353 km2dir. DıĢarıya akıntısı olmayıp
suları az tuzludur. AraĢtırmalar göl çevresindeki ovanın eski bir göl tabanı olduğunu ortaya
koymuĢtur. Göl yaz aylarında kuruma ile karĢı karĢıya kalmaktadır. AkĢehir gölü sığ olması
nedeniyle su kuĢları özellikle filamingolar için barınma, beslenme alanıdır.
Suğla-Karaviran Gölü: SeydiĢehir‟in 10 km güneyindedir. Denizden yüksekliği 1040 m ve
alanı 136 km2dir. BeyĢehir gölünün fazla suları 68 km‟lik bir kanalla bu göle boĢalır. Bu
yörede 6-7 tane düden bulunduğu için, gölün suları devamlı olarak yer altına gitmekte ve bu
yüzden bazı yıllar göl kurumaktadır. (Ġl Turizm Envanteri, 1997:23).
Ilgın ÇavuĢçu Gölü: Ilgın ilçesinin 3 km kuzeyindedir. Doğanhisar çayı Ġle beslenen gölün
alanı 51 km2dir. Ġçinde bol miktarda turna balığı vardır. ( Konya Ġl Yıllığı, 1990:48).
Ereğli Akgöl: Ereğli ilçesinin batısındadır. Eski göl tabanıdır. Çok sığ bir özelliğe sahiptir.
Tatlı sulara sahiptir. Ġvriz deresinden gelen sularla beslenirken Ġvriz barajı yapıldıktan sonra
alana su gelmemeye baĢlamıĢ ve alanın tek su kaynağı Ereğli ilçesinin atık suyu ve yağmur
sularından oluĢmaktadır. Akgöl sazlıklarında 200'ün üzerinde kuĢ türü yaĢamaktadır. Bu
yüzden tabiatı koruma alanı olarak kabul edilmiĢtir. Son yıllarda yaĢanan kuraklık nedeniyle
sulak alan kuruma ile karĢı karĢıya kalmaktadır.
Yunak Akgöl: Yunak ilçesi yakınlarında küçük bir göldür. Suyu tatlıdır. Çoğu yeri bataklık
halindedir. Göl Gökpınar Deresi ile Sakarya Nehrine boĢalmaktadır. Yunak Akgöl‟de
rehabilitasyon çalıĢması yapılmıĢtır.
Altınapa Barajı Su Havzası: Altınapa Barajı Konya BeyĢehir yolu üzerindedir. BaĢarakavak
tarafından gelen kaynak suları ile beslenen Altınapa Barajı Konya ili içme suyunu karĢılayan
bir barajdır. Koruma kontrolü BüyükĢehir Belediyesi KOSKĠ Genel Müdürlüğünce
yürütülmektedir. Alan hem içme su havzası hem de su kuĢları açısından önemli bir sulak
alandır. Konya iline yakın olması nedeniyle olta balıkçılarının yoğun olarak kullandığı bir
sulak alandır.
Mavi Boğaz Kanyonu: BeyĢehir Gölü suyunun Çumra ovasında kullanılmak üzere ÇarĢamba
Kanalı ile Apa Barajına taĢınan ve SeydiĢehir ilçesi ile Apasaray barajı arasında kalan
ÇarĢamba kanalı mavi boğaz olarak adlandırılmaktadır. Mavi Boğazın kaynak değerleri
ÇarĢamba kanalı, kanyonlar, küçük mağaralar ve fauna ve fulara açısından değerlendirilebilir.
Ayrıca kanyonda yürüyüĢ, tırmanma, motor cross, bot ile gezi, fotoğraf çekimi gibi faaliyetler
yanında tarımsal olarak ta organik tarım uygulama faaliyetleri yapılabilecektir.
50
3) Obruklar
Obruklar, karst arazi denilen, genelde suyun kolayca eritebildiği buharlaĢma ürünleri ve
karbonatlar içeren düzlüklerde oluĢan derin çukur Ģeklinde göllerdir. Ġç Anadolu, Tuz Gölü
havzası güneyindeki Konya ovasını ayıran topraklar bu mucizevî oluĢumları barındırır.
Obruklar, görenleri ĢaĢkınlığa ve heyecana sürükleyen, hele üzerinde durulan toprağın
çökebilecek olması ile insana korku veren oluĢumlardır (Güvenç, 1998:146). Obrukların en
önemli özelliği, dünyada Konya kapalı havzasından baĢka bir yerde rastlanmayan çok özel
coğrafi oluĢumlar olmalarıdır. Bu obruklar; sulu, kuru, yayvan, dik, küçük, büyük olarak
çeĢitlenmekte ve yörede 20‟yi aĢkın sayıda bulunmaktadır. Obrukların diğer bir özelliği de
yazın ilk aylarında koyu lacivert ve yeĢil olan renginin yaz ilerledikçe çivit mavisi, berrak bir
renk almasıdır (Eken, 1998:135-136). Meyil, Çıralı, Obruk, Gökhöyük obruk gölleri en çok
tanınanı ve en çok ilgi çekenleridir. Bu göller, çevresinin kurak alanları içerisinde günübirlik
bir dinlenme yerleridir. Fakat bu potansiyel yeterince değerlendirilmemiĢtir (Güngördü,
1997:20).
4) Dağlar
Dağlar Ġlin kuzey kısmında yer alan yükseltiler genel olarak doğu-batı doğrultusunda uzanır.
En önemlisi Bozdağlardır. Bozdağlar üzerinde yer yer tepeler yükselir, bu tepelerin en
yükseği Bozdağlar'ın batısındaki Karadağ Tepe'dir. (1919 m). Bu tepeler arasında da geçitler
yer alır. Konya‟nın batısında yeralan sıra dağlar kuzeyden güneye doğru uzanırlar. En
kuzeyinde Sultan Dağları (2169), Aladağlar (2339), Loras (2040), EĢenler (1951) yer
almaktadır. Bölgenin güney kısmı Toros dağlarıyla sınırlanmıĢtır. Bu kuĢakta ise Geyik
(3130), Bolkar dağları (3134), Aydos dağları (3240) yer almaktadır. Bu alanda volkanik
kütlelerin ve arazilerin önemli bir yeri vardır. Karapınar Ovası'nın güneyinde yer alan
Karacadağ (2025), Konya'nın güney batısındaki Erenler Dağı (2319) batısında Takkeli Dağ
(1400) yer almaktadır. Belirtilen volkanik dağların dıĢında Karapınar yakınlarında kül
konilerine rastlanır. Bunlar genç volkanik faaliyetler sonucunda oluĢturulmuĢ küçük
konilerden ibarettir. Ġl sınırları içinde yer alan volkanik dağlar, Ġç Anadolu Bölgesinin diğer
volkanik dağları ile karĢılaĢtırıldığında yükselti ve alanlarının daha az olduğu görülür.
5) Platolar
Yöredeki Obruk ve Cihanbeyli Platoları ortalama 1000 m. yükseltiye sahip geniĢ
düzlüklerden oluĢurlar. Tuz gölünün batısında Cihanbeyli platosu, güneyinde ise Obruk
platosu yer alır. Obruk platosu üzerinde kireç taĢı tabakaları üzerinde geliĢmiĢ karstik
51
Ģekillerden olan obruklara rastlandığından bu isim verilmiĢtir. Bunların en büyüğü Kızören
obruğudur. Konya'nın kuzeydoğusunda yer alan bu obruk kireç taĢlarının çözülmesi ile
oluĢmuĢ yaklaĢık 300 m. çapında 145 m. derinliğindedir. Obruk içerisine suların dolması ile
aynı ismi alan bir de göl oluĢmuĢtur. Göl tabanından fazla suları boĢalttığından suları tatlıdır.
Obruk platosu yörenin en çukur yeri olan Tuz Gölü ile Konya ve Ereğli ovalarını birbirinden
ayıran bir eĢik görünümündedir. Ġlin kuzeyini kaplayan Cihanbeyli Platosu genel olarak
kireçtaĢı tabakaları ile kaplıdır. Bu plato akarsular tarafından az parçalanmıĢ dalgalı bir
yüzeye sahiptir. Zengin bozkırlarla kaplı olan bu platolar, il hayvancılığı ve tarımı açısından
önemlidir.
6) Ovalar
Ġl sınırları içerisinde ovalar platolardan sonra en fazla alanı kaplar. Buradaki ovalar, genel
olarak buraya yerleĢen bir gölün ortadan kalkması ve göl tabanında alüvyonların depolanması
ile ortaya çıkmıĢtır. Obruk platosunun kuzeyindeki en çukur alanda Tuz Gölü yerleĢmiĢ,
güneyde ise HotamıĢ bataklığı ile Ġvriz bataklıkları burada oluĢan eski göl kalıntıları olarak
yeralmıĢtır.
Konya ve Ereğli ovaları yörenin en geniĢ ovalarıdır. Bu ovalar Konya ve Ereğli arasında geniĢ
düzlükler Ģeklinde uzanırlar. Konya ili bu ovaların batı ucunda kurulmuĢtur. Bu dizi
içerisinde, Çumra Ovası ve Karapınar'ın bulunduğu Karapınar ovasında eski Konya Gölü
tabanının kum depoları rüzgâr erozyonuna da imkân vermiĢtir. Bozdağların kuzeyinde
Altınekin, Sarayönü ve Kadınhanı ovaları bulunur. Ilgın (ÇavuĢçu) gölü ve AkĢehir gölünün
yerleĢtiği çanakta bir çöküntü hendeğidir. Ilgın ve AkĢehir ovaları, bu çöküntü hendeği
içerisinde oluĢmuĢ ovalardır. Bu ovalar dıĢında; BeyĢehir ovası, SeydiĢehir ovası, Doğanhisar
ovası ile Yukarı Sakarya ovalarının güney ucunu oluĢturan Yunak ve Akgöl ovalarıdır.
7) Akarsular
Konya ili sınırları içerisinde daha çok mevsimlik ve sel rejimli akarsular yer alır. Buradaki
akarsuların boyları kısadır. Konya ilinin geniĢ sahaları, kapalı havza olması sebebiyle
akarsular ova tabanlarındaki bataklıklarda kaybolur. Bölgedeki akarsular kar ve yağmur suları
ile beslenirler. Konya'daki yağıĢ rejimi düzensiz olduğu için bu akarsuların rejimi de
düzensizdir. Birçoğu, yaz aylarında kururlar; ancak ilkbahar ve yaz aylarında kısa süreli
sağanak yağıĢlar ile sel baskınlarına sebep olabilmektedir. Sel baskınları tarım alanlarında
büyük zarara neden olur. Bundan dolayı bölgede erozyonla mücadele çalıĢması yapılmaktadır.
Bu çalıĢmalar en fazla sel gelen dereler üzerine barajlar kurularak sürdürülmektedir. May ve
Apa barajları buna örnektir. Konya'da akarsuların su toplama havzaları farklı yönlere akıĢ
gösterirler. Bunlardan Yukarı Sakarya Nehri'ne ulaĢan Gökpınar Deresi ile Karadeniz'e,
52
Göksu Nehri'nin kuzey kolu olan Hadim Çayı, Manavgat Nehri'nin yukarı havzası
çevresindeki dere ve çaylar açık havza niteliğinde olup sularını Akdeniz‟e ulaĢtırırlar.
Bunlardan Tuz Gölü, ÇavuĢçu Gölü, BeyĢehir Gölü, Ereğli Ovasındaki Akgöl, HotamıĢ
Bataklığı çevresindeki yükseltilerden kaynağını alan dereler ise kapalı havza Ģeklindeki bu
alanlara akıĢ gösterirler. Konya'da yer alan en büyük ve en önemli akarsu ÇarĢamba Suyu'dur.
Kaynağını Bozkır ilçesindeki yükseltilerden alır. BeyĢehir Gölü'nün ayağı ile birleĢerek
Çumra Ovası sulama Ģebekesini oluĢturur. ÇarĢamba Suyu üzerinde kurulan Apa Barajı hem
selleri önlemek hem de Konya Ovasının bir bölümünde sulama yapmak için kurulmuĢtur.
Konya ilinde Meram Çayı, Sille Deresi, May Deresi, Ġvriz, Bolasan, Çiğil, Doğanhisar
Ġnsuyu, Göksu, Adıyan, Engilli, ÇavuĢköy, Karasu Çayları da önemli akarsulardandır. ġehrin
içme ve kullanma suyu olarak kullanılan Hatıp, Çayırbağı, Mukbil ve Dutlu Suyu ve HotamıĢ
Bataklığı çevresindeki çeĢitli kaynaklarda önemlidir (http://www.konya.gov.tr, 2012).
8) Mağaralar
Tınaztepe Mağarası: Toplam uzunluğu 1650 metre, derinliği - 65 metre olan mağara
Tınaztepe'nin güneybatı yamacında yer almaktadır. Fosil ve aktif olmak üzere iki bölümden
oluĢmaktadır. Fosil bölümüne bahar aylarında girilecek olursa, sayısı beĢi bulan göllerin botla
geçilmesi gerekecektir. Sonbahar aylarında suların azalması sonucu aynı galeri yürünerek
geçilebilir. BeĢinci gölden sonra mağarada 30 metrelik bir iniĢle Büyük Salon'a
gelinmektedir. Bu salon gölle sonlanmaktadır. Tınaztepe Mağarası'nın hemen altında
Tınaztepe Düden'i yer almaktadır. Toplam uzunluğu 1550 metre ve derinliği -150 metre olan
düdene tüm yıl boyunca su giriĢi olmaktadır. YaklaĢık 20 metrelik dik bir iniĢle Ģelalenin
yanında mağaraya girilmekte olup, 10 metrelik iniĢlerle -150 metrede sifonla düden
sonlanmaktadır.
Baltaini Mağarası: Toplam uzunluğu 1768 metre, giriĢe göre en derin noktası -32 metre ve
giriĢe göre en yüksek noktası +6 metre olan mağaranın Düden ve kaynak konumunda iki giriĢi
vardır. Balatini mağarası, üst üste bulunan iki farklı seviyeden oluĢmuĢtur. Üst katı oluĢturan
fosil kolun zemini tamamen mağara kili ile kaplıdır ve gelen ziyaretçilerin yapıp bıraktığı
heykelciklerle dolu heykel odası ile sonlanmaktadır. Alt kat olan su taĢıyan asıl galeride ise
suyun az olduğu dönemlerde su içinden yürünerek ilerlenebilmektedir. Biri 5 metreden daha
derin olmak üzere 3 adet dev Cadıkazanı, geçiĢ tekniği yada bot kullanılarak geçilebilir.
Travertenleri, heykel odası ve dev cadı kazanları mağaranın görülmeye değer güzellikleridir.
Körükini Mağarası: Toplam uzunluğu 1250 m. olan Körükini Mağarası'nın içinden Uzunsu
Deresi geçmektedir. Mağaradan çıkan su değirmen vadisine daha sonra da Değirmenini
53
Mağarası'na girmektedir. Tamamıyla aktif olan mağarada bot kullanımı hatta büyük kaya
blokları arasından Ģelaleler yapan suyu geçmek ayrıca bir deneyim gerektirmektedir.
Mağaraya giriĢ için yaz ve sonbahar ayları en uygun zamanlarıdır. Bahar ayları aĢırı su,
sifonlar, Ģelaleler nedeniyle tehlikeli olabilir.
Suluin Mağarası: Körükini Mağarası'ndan çıkan Uzunsu Deresi, 100 m. uzunluktaki
Değirmen Vadisi boyunca kayalıklar arasından akarak Değirmenini Mağarası'na girmektedir.
Buradan su dev kaya blokları arasından Ģelaleler yaparak ilerlerken, mağara çok geniĢ ve
yüksek bir galeri halinde devam eder ve 150 m. sonunda Büyük göle ulaĢır. Gölle 150 m.
daha devam ettikten sonra yaklaĢık 30 m. yüksekliği olan büyük bir ağızla yeryüzüne
açılmaktadır. Derinliği fazla olan bu göl botla rahatça geçilebilmektedir.
Sakaltıtan Mağarası: Dikey bir mağara olan mağaranın toplam derinliği 303 metredir.
Susuz Güvercinlik Mağarası: Mağara tipi olarak tümüyle yatay geliĢmiĢ sulu bir mağaradır.
Yüksekliği 1160 m, toplam uzunluğu 1351 m, giriĢe en derin yeri ise -33 m‟dir. Susuz
Mağarası'nın iki giriĢi vardır. Ana giriĢ vadi tabanında yer alır. Blok, moloz ve toprakla
tıkanmıĢ çamurlu bir huni Ģeklindedir, zaman zaman bu ağızdan su girmektedir. Ġkinci giriĢ
yine aynı vadi içerisinde tabandan 37 m yukarıda ana giriĢin yamacındadır. Mağaranın su
aktivitesi oldukça fazladır. Bilhassa bahar aylarında fazlalaĢan su Tınaz Tepe Düdeni'nden
girerek mağaranın sonunda kaynak olarak çıkmaktadır. Bu su mağarayı takip ederek akıĢını
sürdürmekte ve yüzeye çıkmadan mağaranın giriĢine yakın bir yerden tekrar batarak
yeraltındaki akıĢına devam ederek Suğla Ovasında kaynak olarak açığa çıkmaktadır.
Susuz Mağarası'nın büyük boyutlarda olması, çok güzel traverten oluĢlarının (sarkıt, dikit ve
sütun), su ve göllerin bulunması, mağarayı çok güzel ve çekici yapmaktadır. Susuz
Güvercinlik Mağarası, yapılacak düzenlemelerle daha da iyi bir duruma getirilebilir ve
mağara turizmi yönünden kullanıma sunulabilir özellikte bir mağaradır.
PınarbaĢı Mağarası: Kretase kireçtaĢlarındaki belirgin bir fay üzerinde geliĢmiĢ yatay bir
mağaradır. Ġçinden büyük bir karstik kaynak çıkan mağarada geçmesi zor sifon ve göller yer
alır. Bu nedenle araĢtırması zor bir mağaradır. Ayrıca DamlalaĢ birikimi yönünden son derece
zengindir. (http://www.goturkey.com, 2012).
54
9) Milli Park
BeyĢehir Gölü Milli Parkı: BeyĢehir Gölü 11.01.1993 tarihinde 88.750 ha‟lık alan
Türkiye‟nin 22. Milli Parkı olarak ilan edilmiĢtir. Miili Parkın Uzun Devreli GeliĢme Planı
2008 yılında onaylanmıĢtır. BeyĢehir Gölü Milli Parkı üstün peyzaj güzellikleri ile görülmesi
gereken önemli bir doğa turizm alanıdır.
10) Mesire ve Dinlenme Yerleri
Meram: ġehir merkezinden 8 km uzaklıkta Ģehrin doğusundadır. Meram Konya‟nın kurak,
katı iklim coğrafyasında yemyeĢil bitki örtüsü, dereleri, bağ ve bahçeleri, köĢk, konakları ve
piknik imkanları ile muhteĢem güzellikte bir yerdir(Özönder, 1997:22-24).
Dede Bahçesi: Alâaddin Tepesi‟nin kuzeybatısında tarihsel bir bahçedir. Son yıllarda ise
bahçe kültür park haline getirilmiĢtir.
Alâaddin Tepesi: Kent merkezindedir. Binlerce yıllık tarihi olan tepe, yerli ve yabancı
turistlerin baĢlıca gezinti alanlarından birisidir(Yurt Ansiklopedisi, Cilt:7:5108).
Çayırbağı: Konya‟ya 20 km uzaklıkta olup, Ģehrin su ihtiyacını karĢılayan tarihi bir mesire
yeridir. Bu güzel mesire yerimizde herhangi bir turistik tesis kurulmamıĢ, ancak eski
doğallığını bugüne kadar muhafaza etmiĢtir.
AkyokuĢ ve Kızılören: Konya‟ya bağlı rekreasyon alanlarıdır.
Hatıp: Kente 17 km uzaklıkta, üzümleri ve suyu ile meĢhur bir piknik yeridir.
Dutlu Kırı: Manzarası ve yeĢilliği ile ünlüdür(Ġl Turizm Envanteri, 1997:43).
Hıdırlık (AkĢehir):Çamları, piknik imkanı ve belediye dağ oteli olan güzel bir dinlenme
yeridir.
Yaka Manastır (BeyĢehir): BeyĢehir‟e 6 km. uzaklıkta zengin bitki örtüsü ve su
kaynaklarına sahip dinlenme yeridir. Ayrıca; AkĢehir‟de Kozağaç, Çamlıköy ve Huğlu,
Ereğli‟de Ġvriz, Bozkır‟da Akçapınar, Hadim‟de Yerköprü Ģelalesi mesire yerlerinin yanında;
Konya ilinin çevresinde Sille, May, Apa, Altınapa, Ayrancı gibi küçük baraj gölleri de piknik
ve dinlenme yerleri arasındadır. (Köksal, 1994:83).
11) Arkeolojik Değerler
Konya ili ve ilçelerinde 560 arkeolojik, 4 kentsel sit, 49 doğal,43 arihi sit alanı, 1 kentsel
arkeolojik sit,21 arkeolojik ve doğal sit, 3 kentsel arkeolojik tarihi sit, 1 tarihi ve doğal sit ,
1arkeolojik-tarihi-kentsel sit, 1 arkeolojik-tarihi-doğal sit olmak üzere toplam 689 sit alanı
55
bulunmaktadır. Türkiye geneli incelendiğinde ilimizde de yoğun sit alanı bulunmaktadır. Bu
da Konya ilinin doğal ve kültürel zenginliklerin bir göstergesidir. Türkiye genelinde bulunan
12.272 sit alanının 689‟u Konya‟da bulunmaktadır. Farklı türdeki sit alanlarına göre çeĢitlilik
göstermekle birlikte, toplam 83 kayıtlı sit alanı ile Cihanbeyli ilçesi Konyanın en fazla sit
alanına sahiptir.
Sille(Siyata): Sille Konya il merkezinin 8 km. kuzeybatısındadır. Bugün merkez belediye
hudutları içinde olup, Ģehir otobüsü çalıĢmaktadır. Erken Hıristiyanlık dönemini de önemli bir
merkezidir. Bu dönemden baĢka Ak Manastır diğer adı ile HAGĠOS Khariton (St.Chariton)
olmak üzere bir çok manastır keĢiĢler tarafından kayadan oyularak yapılmıĢtır. Bu manastırlar
dünyada kurulan ilk manastırlar arasındadır(http://www.konya.bel.tr, 2012).
Çatalhöyük: Konya‟nın Çumra sınırları içerisinde bulunan Çatalhöyük, dünya çapında
öneme sahip Anadolu‟nun günümüzdeki ilk yerleĢim iskan örneğidir. 1960‟larda yerleĢim
sahasının ancak %4‟ü kazılarak araĢtırmalara baĢlanmıĢtır. Günümüzde ise bilimsel teknikler
uygulanılarak araĢtırmalara tekrar baĢlanmıĢtır(Hadder, 1996:10). Çatalhöyük‟de 9000 yıl
önce evlerin duvarlarına resim ve semboller çizen insanlar, yabani hayvan avlayarak, meyve
ve kök toplayarak ve tarihteki ilk kasabaları oluĢturmak üzere beĢ-on bin kiĢilik topluluklar
halinde yaĢıyorlardı(Hadder, 1997:23). Çatalhöyük kazısı, uygarlığın birçok ilkinin bu
topraklarda yaĢadığını göstermektedir. Ġlk dokuma, ilk kap örnekleri, ilk ev içi duvar resimleri
gibi(Doğru, 1997:42).
Karahöyük: Konya il merkezinin 15 km güneydoğusunda Harmancık mahallesindedir.
Yapılan araĢtırmalarda höyüğün, M.Ö 3000-2000‟de iskân edildiği anlaĢılmıĢ olup, 27
yerleĢik kat tespit edilmiĢtir. Kazı sırasında çıkartılan gaga ağızlı testiler, fincanlar, rhytonar,
üzüm salkımı biçimli kandiller, ocaklar Konya arkeoloji müzesinde sergilenmektedir.
Hatunsaray (Lystra): Konya‟nın güneybatısında bulunan Hatunsaray kasabasına 1 km kala
yaklaĢık 400 m içeridedir.
Gökyurt(Glistra):Konya‟ya 55 km uzaklıkta Hatunsaray kasabası civarındadır.
Hristiyanlık‟ta önemli yeri bir yeri vardır. Ġsa peygamberin havarileri olan S.T. Paul ve
Barnabis, Hıristiyanlığı yaymak amacı ile bir süre burada yaĢamıĢlar ve bölgede vaazlar
vermiĢlerdir. Lystra ve Glistra Hıristiyanlarca Hac maksadı ile ziyaret edilmektedir(Ġl Turizm
envanteri 1997:28-33).
56
Kubadabad Sarayı: BeyĢehir Gölü'nün güneybatı kıyısında, Heyran Köyü yakınındaki
alanlardan biri üzerindedir. 1236 Selçuklu Sultanı I. Alaadin Keykubat tarafından yaptırılmıĢ
35x50 m. boyutunda yazlık bir saraydır. 1950-1953 yılları arasında Mehmed Önder ve Zeki
Oral tarafından yapılan arkeolojik kazılarda bulanan çiniler ve panolar Konya'daki Çini
Eserler Müzesi'ne kaldırılmıĢtır. Saray, Kız Kalesi, tersane, hamam kalıntıları bulunmaktadır.
35x50 m. boyutundaki saraya ait kalıntılar arasında göl kıyısı tarafından ancak sarayın terası
yer almıĢtır.
Bolat Örenyeri: Bolat yaylası ören yeri, Hadim ilçesi Bolat köyü sınırları içinde kalan
TemaĢalık mevkiindedir. Literatüre adı Astra olarak geçmiĢ olan antik kent, Hadim ilçesinin
kuzey batısında ve Hadim'e 17 km. uzaklıktadır. Hellenistik, Roma ve Bizans devirlerinde
iskan gördüğü yüzey buluntularından anlaĢılmaktadır. Kente ait önemli sayılabilecek
kalıntılar; nekropol alanı, bouleterion, kilise ve büyük yapıdır. 1992-93-94 yıllarında Konya
Müze Müdürlüğünce kurtarma ve temizlik çalıĢmaları yapılmıĢtır.
Selçuklu KöĢkü: Alaaddin Tepesini çeviren iç kalenin kuzey eteğindedir. Sarayın II.
Kılınçaslan'a ait olduğu kuvvetle muhtemeldir. KöĢk, Alaaddin Keykubat I zamanında
geniĢletilerek tamir edilmiĢ, kare bir plan üzerine harç ve tuğlalarla iki kat olarak yapılmıĢ,
altı kat kerpiç ve molozlarla takviye edilmiĢtir. KöĢk bugün harap olmuĢ bir duvar parça-
sından ibarettir. Son defa 1961 yılında bu tek duvarın beton bir Ģemsiye ile muhafazası yoluna
gidilmiĢtir.
Ġvriz Kaya Anıtı:Tuvana Krallığından günümüze kalan en önemli kültür varlığımız ivriz
Kaya Kabartması'dır Ereğli ilçesinin 17 km. güneyinde bu gün Halkapınar ilçesine bağlı
Aydınkent Köyü içinde, Torosların kuzey eteklerindeki vadilerin birisinde kaya üzerine
yapılmıĢ olan bu anıt 4.20 m x 2.40 m. ölçülerindedir. Torosların derinliklerinden gelen
zengin kar sularının oluĢturduğu tarihi Ġvriz Çayı'nın kaynağında, o çağlarda da Ereğli ovasına
hayat veren bu suyun çıktığı yere, özellikle seçilerek yapılmıĢtır. Kaya'nın güneye bakan
yüzeyine yapılmıĢ olması sebebiyle oldukça iyi korunarak zamanımıza kadar gelmiĢ bir
eserdir.
Eflatunpınar Hitit Anıtı: Konya Ġli, BeyĢehir Ġlçesi, içinde bulunmaktadır. Anıt W.J.
Hamilton (1849) da bilim dünyasına ilk haber veren kiĢidir. Daha sonra F.Sarreve J. Garstang
ayrı ayrı yayınlamıĢlardır. Anıt bir su kaynağıdır. Kenarında dikdörtgen taĢlar üzerinde
kabartmalardan oluĢmaktadır. Niteliğin kaybetmeyen kabartmalar ön kısmındaki 14 adet taĢ
bloklar üzerine oyulmuĢtur. Anıtın ilk planı bilinmemektedir. Bu anıt açık hava anıtlarından
57
daha küçüktür. Doğal bir kayaya oyulmamıĢ, her parçanın üzerinde figür bulunan blok
taĢların örülmesiyle oluĢmuĢtur. Eflatunpınar Anıtı'nın blok taĢları üzerendeki figürler; üstte
güneĢ kursu, ortada tanrıça ve tanrı diye kabul edilen figürerin arasında, yanlarıda ve en
alttaki figürler elleri yukarıya doğru kaldırıp tanrı ve tanrıçayı selamlamaktadır. Bu anıt Hitit
Krallık dönemine tarihlenmektedir (http://www.konya.bel.tr, 2012)
4.1 KONYAĠLĠNĠN DOĞA TURĠZMĠ DEĞERLERĠ (DOĞA TURĠZMĠ ARZI)
ġekil 6. Türkiye Turizm Stratejisi Kavramsal Eylem Planı
58
4.2. KONYA ĠLĠNĠN DOĞA TURĠZMĠ DEĞERLERĠ VE BĠLĠNĠRLĠK
DEĞERLENDĠRMESĠ
Tablo 9. Arz Analizi Tabloları;
Değerin bilinirliği; Bölgesel seviyede B, Ülke seviyesinde T, Milletlerarası seviyede: M
1- Milli Park ve benzeri sahalar
Adı Ġlçesi Bilinirlik
BeyĢehir Gölü Milli Parkı BeyĢehir T
TaraĢcı Kocakoru Ormanı Tabiat Parkı SeydiĢehir B
AkyokuĢ Tabiat Parkı Selçuklu T
Yakamanastrı Tabiat Parkı BeyĢehir T
Meke Gölü Tabiat Anıtı Karapınar M
BeyĢehir Gölü Milli Parkı
BeyĢehir Gölü Milli Park ve benzeri sahalara ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler Zayıf Yönler
-Konya‟nın alternatif turizm türlerinin
güçlü olması ve son yıllarda çok turist
çekmesi
-Tarihi ve kültürel geçmiĢi olan bir
Ġlçede bulunması
-Ġnanç ve kültür turizminin sağladığı
destek EĢrefoğlu camii
-Ġçerisinde BeyĢehir Gölü Sulak Alanının
bulunması
- Konya‟ya gelen turist yapısının kitle
turizm profilinden farklı olması
- Ekoturizm çeĢitliliğine olanak veren
alanlarının bulunması
- Eko turizm için doğal kaynaklar ve
- Salt anlamda doğa turizmi için tanıtım
ve pazarlamanın yetersizliği
- Sadece doğa turizmine hizmet edecek
tesisler ve altyapıdaki eksiklikler
- Ekoturizm ürünlerinin tanıtım ve
pazarlama eksikliği
- YurtdıĢında olduğu gibi ekolojik köyler
veya portalların olmayıĢı, böylelikle
sertifikalı ürünlerin geliĢtirilmemiĢ olması
- Temel çekirdek ürünlerde yığılma, bazı
yörelerin ve ürünlerin destekleyici
ürünlerinin çok geride kalması(Dağcılık,
kıĢ turizmi, mağara gibi).
- Seyahat acentalarının özel ilgi turları
organizasyonları eksikliği
59
bozulmamıĢ doğal çevrenin bulunması
- Yöreye özgü endemik flora ve fauna
varlığı
- Ornitolojik açıdan önemli alanların
varlığı
- Yaban hayatı ve yaĢam alanlarının
koruma altında olması
- Ekoturizme yönelik kullanılabilecek
doğal ve kültürel zenginlikler, el
sanatları, etkinliklerinin bulunması
- Su ve hava sporlarına müsait özel
alanların bulunması
- Özel ilgi turizmi kapsamına giren
ekoturizm‟in sürekli ziyaretçilerinin
oluĢu
- Coğrafi yapısından dolayı, kolay ulaĢım
ağı
- Zengin ve çeĢitli mutfağı
- Yöre halkının olumlu tutumu
- Turizm eğitimi veren Üniversitenin
bulunması
- Ekoturizmde yönlendirilebilecek
nitelikli iĢgücünün varlığı
- BeyĢehir Gölü Milli Parkı, AkyokuĢ
Tabiat Parkı, Yakamanastır Tabiat Parkı
ve Meke Gölü Tabiat Anıtının ülkemizde
tanınırlığının olması,
- Konya Ġl Yönetimi, Ġlçelerin kamu ve
yerel yönetimlerinin tamamının MP, TP
ve TA için yatırım yapma düĢüncesi ve
projelerinin olması,
- BeyĢehir Gölü Milli Parkı ve TaraĢcı
Kocakoru Ormanı Tabiat Parkının Uzun
- Ekoturizmle ilgili yanlıĢ bilgilenmeler ve
bilinç yetersizliği
- Özellikle yabancı turistlerle ilgili yöre
halkının yabancı dil bilgisinin yetersizliği
- Turistik faaliyetlerin çok kısa süre
olması
- Doğal güzelliklerin uluslararası düzeyde
yeterince tanıtılmayıĢı
- Turistik alanlarda günübirlik turizme
bağlı olarak oluĢan çevresel kirlilik
- Profesyonel olarak ekoturizm faaliyeti
yapan kurum, kuruluĢ ve Ģirketin çok az
olması
- Turizm giriĢimcilerinin azlığı
- Ulusal ve uluslar arası uçuĢların az
olması
- Konya ġubesinin Müdürlük olarak
yetersiz sayıda teknik elemanı olması,
- Kocakoru Ormanı TP‟nın ulaĢım
yolunun stabilize olması,
- Meke Göl Tabiat Anıtının yaz
aylarında kuruması,
- Meke Gölü Tabiat Anıtının sit alanı
olması,
- Meke Gölüne gelen ziyaretcilerin
alanı kirletmesi,
60
Devreli GeliĢme
Planının bitirilmiĢ olması,
-AkyokuĢ ve Yakamanastır Tabiat
Parklarının Yönetim ve GeliĢme
Planlarının bulunması,
-Milli Park, Tabiat Parkları ve Tabiat
Anıtının tümünün ulaĢım yönünden
avantajlı konumu,
-AkyokuĢ ve Yakamanastır TP‟nın
geleneksel yerel müĢteri kitlesinin
olması,
-AkyokuĢ ve Yakamastır Tabiat
Parkı‟nın konum olarak uygun yerde
kurulu olması, vatandaĢlarımızın
rekreasyonel faaliyetlerine cevap
verebilmesi,
-AkyokuĢ ve Yakamanastır için
iĢletmeciler yatırımlarını yapmaları,
-AkyokuĢ ve Yakamanastır Tabiat
Parklarının Ģehre yakın yerde
bulunmaları,
Fırsatlar Tehditler
- BeyĢehir Milli Parkının üstün
peyjaz özelliği olması
- Milli Park, Tabiat Parklarının
GeliĢme Planlarının olması,
- Belediyelerin destekleri,
- Halkın ve yöneticilerin etkin
katılımcılığı,
- Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı‟nın
- Yerel yöneticilerin kırsal kalkınmada
turizmi gerek ve yeter Ģart olarak
görmeleri,
- VatandaĢların beklentilerinin bazı
bölgelerde yükseltilmiĢ olması,
- Turizm yatırım taleplerinin ölçüsüz
olması ve muhtemelen yönetim
planına aykırı olması,
61
ödenek gönderme yönünde
imkanlarının olması,
- Coğrafi bilgi sistemlerinin geliĢmesi
- Ücretsiz/ücretli tanıtım fırsatlarının
olması,
- Beklentilerin gerçekleĢmemsi
ihtimalinin varlığı,
- Korunan sahalara yerel yöneticilerin
korunan alan değil de turizm alanı
olarak bakmaları
- Alanları kullanıcıların alana
verdikleri zarar
- Meke gölünün yaz aylarında
kuruması
Milli Park ve Benzeri Sahalara dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha
geliĢtirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin
önlenmesine ve doğa turizminin geliĢtirlmesine yönelik stratejik kararlar;
1- BeyĢehir Gölü UDG Planı karar ve hükümlerinin uygulamaya aktarılması,
2- Korunan alanların doğal güzelliklerinin öne çıkarılarak tanıtılması,
3- Tabiat Parklarında günün koĢularına göre kapesiteyi aĢmadan iyileĢtirme çalıĢmaları
yapılması,
4- Yaz aylarında kuruyan Meke Gölü Tabiat Anıtına can suyu verilmesi.
Değerin bilinirliği; Bölgesel seviyede B, Ülke seviyesinde T, Milletlerarası seviyede: M
2- Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahaları (YHGS) ve Avlaklar
Adı Ġlçesi Bilinirlik
Bozdağ Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası Karatay, Selçuklu, Altıekin T-M
Avlaklar
Adı Ġlçesi Bilinirlik
Akören Mavi Boğaz Devlet A. Akören B
Çandır Atatürk Ormanı Devlet A BeyĢehir B
Yunak Tuzlukçu Dede Dağı Genel A. Yunak, Tuzlukçu B
ÇavuĢçu Gölü Genel A. Ilgın T
Meram Loras Dağı Devlet Avlağı Meram B
Ilgın Bulcuk Devlet Avlağı Ilgın B
SeydiĢehir Suğla Gölü Genel Avlağı SeydiĢehir T
AkĢehir Gölü Genel Avlağı AkĢehir T
Selçuklu Güvenç Genel Avlağı Selçuklu B
62
Konya ili Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahaları ve Avlaklar SWOT analizi
Güçlü Yönler Zayıf Yönler
- Anadolu Yaban Koyunu, Yaban Keçisi
ve Yaban Domuzu varlığının ve trofe
kalitesinin yüksekliği
- Av turizmi deneyimi,
- Çok çeĢitli yaban hayvanlarını
barındırması,
- Zorlu kıĢ aylarında yaban hayatına yem
desteği yapılabilmesi imkanlarının
olması,
- Kaçak avcılığın fazla olmaması,
- Sahaların her yıl envanterlerinin
yapılması,
- Koruma ve kontrol teĢkilatının olması,
- Yönetim planı yapım deneyimine sahip
personeller,
- Avlak sayısının arttırılması imkanı,
uygun sahaların mevcudiyeti.
- Av ve yaban hayatı bölümlerinden
mezun olan elemanların kurumumuzda
istihdam edilmesi,
- Hava Alanı bulunması ve avlakların
Konya Ġline yakın olması
- Anadolu yaban koyununun yaĢam
alanları bulunması
-Av turistlerinin avlaklara yakın yerlerde konaklama
imkanlarının yetersiz oluĢu,
-YetiĢmiĢ profesyonel av kılavuzlarının
olmaması,
-Seyahat acentelerinin av köĢkü yapma taleplerinin
olmaması,
- - AkĢehir, Konya Merkez ve Ereğli Ġlçelerinde teĢkilat
yapısının olmaması nedeni ile insan baskısını önleme
yönünde fazla sayıda personel gerektirmesi,
- - Gelen turistlerin avı vurmalarından hemen sonra ili
terk etmeleri
Fırsatlar Tehditler
- Coğrafi bilgi sistemlerinin geliĢmesi,
- Mali imkanların teknolojik geliĢimleri
- Avrupa‟daki kriz sebebi ile turist sayısının
azalması,
63
takip ve satın alma için yeterli olması
- Avlak Ģirketlerinin kurumsallaĢma
çabaları,
- Av sayısının artma eğilimi,
- Konya avlaklarının ünü,
- Anadolu Yaban koyununun Dünyada
sadece Konya ilinde bulunması
- Envanter giderlerinin çok yüksek olması
sebebi ile mali külfet,
- Gelir-gider dengesinin bazen negatif
olabilmesi,
Av turizmine ve av yaban hayatı değerlerine dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü
yönlerin daha geliĢtirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin
önlenmesine ve doğa turizminin geliĢtirilmesine yönelik stratejik kararlar.
1- Av turistlerinin konaklama ihtiyacının nitelikli pansiyon ve benzeri küçük kapasiteli butik
otellerle giderilmesi iyi bir çözüm olacaktır,
2- Butik otel/pansiyon tarzı yapıların köylerde yapılmasının teĢvik edilmesi önemli kırsal
kalkınma için uygun olacaktır, bu oteller yayla turizmi ve diğer turizm çeĢitlerinin de
konaklama altyapısını temin edeceklerdir.
3- Yerel profesyonel av kılavuzu ihtiyacının 8. Bölge Müdürlüğü imkanları ile eğitim
yapılarak giderilmesi, eğitilenlerin seyahat acentelerinde staj imkanlarının olması, yabancı dil
eğitimini konuĢma seviyesinde almaları faydalı görülmektedir,
4- Konya Ġl ġube Müdürlüğünün yaban hayatı bölümü mezunu personel bakımından
güçlendirilmesi,
5- Avlaklarda av sayısının artırılması için doğada av üretimi metodlarının tatbiki,
6- Zorlu kıĢ aylarında av kaynağına yem takviyesinin daha da arttırılması,
7- Avlaklarımızın ve av kaynağının fuarlar, yaban televizyonu, av dergileri ve benzeri
kaynaklarda tanıtılması, yerli ve yabancı av turizmi acenteleri ile görüĢme yapılarak
tanıtılması,
8- Kırsal kalkınma maksadıyla, av turizmi uygulamalarından yöre insanının daha fazla pay
almasına dayalı uygulamanın daha da geliĢtirilmesi, payın karĢılığında yöre insanının av
kaynağına müspet fayda temin edebilmesine yönelik düzenlemelerin 8.. Bölge Müdürlüğü Ġl
ġube Müdürlüğünce yapılması,
64
Değerin bilinirliği; Bölgesel seviyede B, Ülke seviyesinde T, Milletlerarası seviyede: M
3-Jeolojik OluĢumlar
Mağaralar
Adı Ġlçesi Bilinirlik
Tınaztepe Mağarası SeydiĢehir T-M
Balatini Mağarası Derebucak B-T
Körükini Mağarası BeyĢehir-Çamlık B-T
Suluin Mağarası BeyĢehir- Çamlık B
Sakaltutan Mağarası SeydiĢehir B
Susuz Güvercinlik Mağarası SeydiĢehir B
PınarbaĢı Mağarası BeyĢehir B
Kanyonlar
Adı Ġlçesi Bilinirlik
Mavi Boğaz Kanyonu Akören B-T
ġelaleler
Adı Ġlçesi Bilinirlik
Yerköprü ġelalesi Hadi T-M
Konya ili Karstik Yapıları: Kanyon, Mağara ve ġelaleleri SWOT analizi
Güçlü Yönler Zayıf Y önler
- Konya Antalya yolu üzerinde Tınaztepe
Mağarası olması ve yakın bölgede
BeyĢehir, Derebucak ilçelerinde
mağaraların bulunması,
- Akören ve Bozkır ilçeleri sınırlarından
geçen ÇarĢamba Çayı boyunca Mavi
Boğaz Kanyonunun uzanması,
- Yerköprü ġelalesinin turizm için
görselliklerinin bulunması, yüksek turizm
potansiyeli ve ziyaretçi sayısının olması,
- Envanteri yapılmamıĢ ancak varlığı
bilinen mağara sayısı,
- Karstik yapı elemanlarının
görselliklerinin ve boyutlarının çok
yüksek olması,
- Yerel yönetimlerin sürekli
desteklemeleri,
- Kanyonların tehlikeli can güvenliği riski
oluĢturması,
- Kanyon, dağ ve mağara kurtarma timi
olmaması,
- Mağaraların tarihi olanlarının
korunmasında problemler,
- Mağaraların envanterinin yapılmamıĢ
olması,
- Mağaraların dağınık bir coğrafyada ve
zor ulaĢılır olması korunmasını
zorlaĢtırmaktadır,
- KeĢif yapacak yeterli eleman ve uzman
görevli olmaması,
65
Fırsatlar Tehditler
- Yerköprü ġelalesinin ülke genelinde
tanınırlılığının yüksek olması,
- Reklam yapmak için objenin var olan
yüksek gücü,
- Tarihi özellikleri olan mağaraların da
bulunması,
- Mağara gruplarının bulunması
- Bölgede Hes projelerine ilginin artması
nedeniyle kaynak değerlerin bozulma
ihtimalinin olması, turizmin de
etkilenebileceği,
- Ġnsanların mağara merakı ve tahrip etmeleri,
kirletmeleri,
- Sarkıtları kırma merakının yaygınlığı,
- Bilinç eksikliği,
- Hazine avcılarının varlığı,
- Yarasa gübresi ticareti,
- Bazı ilçelerde belediye ve kamu
yöneticilerinin turizm bilgi ve becerisi
olmadan giriĢtikleri faaliyetler,
- Kanyonlarda ölüm ve yaralanma olaylarının
olması
Kanyon, Mağara ve ġelale ve diğer kastik değerlere dayalı doğa turizmi uygulamalarında
güçlü yönlerin daha geliĢtirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve
tehditlerin önlenmesine ve doğa turizminin geliĢtirilmesine yönelik stratejik kararlar
1- Konya‟nın tanıtımında Mavi Boğaz Kanyonunun öne çıkarılması çekici bir değer
yaratacaktır,
2- Konya Ġlindeki mağaraların envanter bilgilerinin çıkarılarak, haritalandırılması,
bölgedeki yürüyüĢ ve araç rotalarının detaylandırılması ve gerekli olan yerlerde yürüyüĢ
platformlarının konulması, iĢaretlemelerin tamamlanması,
3- Akören ve Bozkır ilçesindeki doğa ve kültür turizmi değerlerinin kanyonlar bölgesi
destinasyonunu destekler mahiyette planlanması lüzumludur,
4- Destinasyonları destekleyici konaklama altyapılarının teĢvik edilmesi için Ġl Kültür ve
Turizm Müdürlüğünün gerekli çalıĢmaları baĢlatması gereklidir,
5- Milli Park Alan Kılavuzluğu çalıĢmasının Konya ili için planlanması,
6- Turistlerin can güvenliği sebebi ile Dağ, Kanyon ve Mağara Kurtarma Timlerinin
kurulması AFAD Ġl Müdürlüğünce eğitilmeleri lüzumludur,
66
7- Envanteri çıkarılan mağaraların haritalandırılmıĢ olanlarının yabani hayat ve benzeri
ekosistem unsurları yönünden zarar görmeyenlerinin, ulaĢılabilir ve estetik olanların öncelikli
olarak turizme kazandırılması,
8- Mağaraların kullanımında ekolojik sürdürülebilirlik ilkelerine dikkat edilmesi,
9- Mağaralarda tahribat ve benzerinin önlenmesi için lüzumu halinde mekanik tedbirler
alınması , jandarmanın bu hususları da gözetmesi, muhtarların duyarlı davranmaları,
10- Tüm karstik değerlerin tanıtımı etkin bir program dahilinde Ġl Turizm ve Kültür
Müdürlüğü ile Konya Ġl ġube Müdürlüğü tarafından yapılması,
11- Kırsal kalkınma maksadıyla, yöre insanının faaliyetlerden daha fazla pay almasına dayalı
uygulamaların geliĢtirilmesi, yöre insanının müspet fayda temin edebilmesine yönelik
düzenlemelerin Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 8. Bölge Müdürlüğü, Kaymakamlıklar ve
diğer ilgili kuruluĢlarca yapılması,
Değerin bilinirliği; Bölgesel seviyede B, Ülke seviyesinde T, Milletlerarası seviyede: M
5- Doğal Göller
Adı Ġlçesi Bilinirlik
BeyĢehir Gölü BeyĢehir B-T
Tuz Gölü Cihanbeyli,Kulu, ġ.Koçhisar, Aksaray B-M
Acıgöl Karapınar B-T
AkĢehir Gölü AkĢehir B-T
Bolluk Gölü Cihanbeyli B
Çıralı obruğu Karapınar B
Düden Gölü Kulu B-T
Ereğli Akgöl Ereğli, Karapınar, Ayrancı B-T
ÇavuĢcu Gölü Ilgın B-T
Meke Gölü Karapınar B-T
Kızören Obruğu Karatay B-M
Meyil Obruğu Karapınar B
67
Samsam Gölü Kulu B-T
Tersakan Gölü Cihanbeyli B-T
Kozanlı Gökgöl Kulu B-T
Uyuz Gölü Kulu B
Konya Ġli Doğal Göller SWOT Analizi
Güçlü Yönler Zayıf Yönler
- - Sulak alanlarla alakalı bir Ġl ġube Müdürlüğü ve DSĠ
teĢkilatlarının bulunması,
- Bölgede mevcut diğer turizm destinasyonlarına ilave
olarak bazı etkinliklere imkan sağlaması
- Bölgemizde sulak alan sayısının çokluğu
- KuĢ göçleri sırasında Konya Ġli Sulak alanlarının
kullanılması
- - Göllerde sportif olta balıkçılığının yapılması
- Konya ilinde bulunan doğal göllerin çoğunun
Uluslararası Öneme sahip sulak alan olması,
- Göllerin acı, tuzlu ve tatlı olması nedeniyle su
kuĢları tarafından yoğun olarak kullanılması,
- Göller katı ve sıvı atıklarla
kirletilmektedir,
- Köylere kanalizasyon yapılmakla
beraber atık arıtma sistemleri henüz
yapılmamaktadır, bu sebeple dereler
kirlenmektedir,
- Doğal göllerden tarımda
kullanılmak üzere su alınmakta,
- Yaz aylarında sulak alanların
alanları daralmakta,
Fırsatlar Tehditler
- - AkĢehir, BeyĢehir, Kozanlı Gök Gölün
Yönetim Planlarının bulunması,
- - Meke Gölü, Kızören Obruğu, Acıgöl ve
Ereğli Sazlıklarının Biyolojik ÇeĢitlilik
AraĢtırma Projesinin bulunması,
- Meke Gölü, Tuz Gölü, BeyĢehir Gölünün
tanınırlığının yüksek oluĢu,
- - Ġlimizdeki sulak alanların su kuĢları
tarafından yoğun olarak kullnılması,
- - Ġlimizde sportif olta balıkçılığına uygun
sulak alanların bulunması,
- YapılaĢmanın sulak alanları giderek tehdit
etmesi
- Yaz aylarında tarımda kullanılmak üzere
göllerden çekilen su ve buharlaĢma nedeni ile
sulak alanlar daralmakta ve sığlaĢmakta,
- Yer altından çekilen sular nedeniyle yer altı
su seviyesine bağlı göllerde küçülme,
68
Sulak alan değerlerine dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha
geliĢtirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin önlenmesine ve
doğa turizminin geliĢtirilmesine yönelik stratejik kararlar
1- Doğal göllerde sportif balıkçılığa uygun yerlerin Ġl Gıda ve Hayvancılık Müdürlüğü ile
Orman ve Su ĠĢleri Ġl ġube Müdürlüğü tarafından detaylı olarak planlanması,
2- Akarsu ve göllerde balıklandırma çalıĢmalarının yapılması
3- Sportif balıkçılık sahalarına uygun nitelikli sportif balıkçılık iskeleleri yapılması,
4- Bu yerlere ait broĢürün basılarak turistlerin istifadesine sunulması,
5- Sportif balıkçılık ve kuĢ gözlemciliği gruplarına ulaĢılarak bu sahalarda da çalıĢmalar
yapılması,
6- Kozanlı Gökgöl, BeyĢehir Gölü ve Ereğli Akgöl‟e yapılan kuĢ gözlem kuleleri gibi
ÇavuĢcu Gölü, Kulu Düden Gölüne de kuĢ gözlem kulesi yapılması,
7- Doğal Göllerin, derelerin katı ve sıvı atıklarla kirlenmesi hususunun katı atık bertaraf
tesisleri kurulana kadar bir mekanizma geliĢtirilerek belediyeler ve Ġl Özel Ġdaresi
tarafından düzenlenmesi gerektiği, kaynak temini çalıĢmalarına baĢlanması,
8- Sportif balıkçılık ve sulak sahalara yönelik turizm çeĢitlerinde yöre insanının kırsal
kalkınmasını temin maksadıyla öncelikli olarak yöre insanının rol alacağı uygulamalara
yer verilmesi,
69
4.3 Konya Ġlinde Doğa Turizmi Amaçlı Kullanılan ve Koruma Statülü Alanlar
Milli Parklar
BeyĢehir Gölü Milli Parkı : Konya ve Isparta illeri sınırları arasında yer almakta olup,
barındırdığı kaynak değerleri nedeniyle ülkemizin 3. büyük gölü ve en önemli içme suyu
havzasıdır. Konya Ġli, BeyĢehir Ġlçesi sınırları içinde bulunan ve 88.750 hektarlık bir alana
sahip olan ve BeyĢehir Gölü‟nün bir bölümünü kaplayan alan 11.01.1993 tarih ve 93/4020
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Milli Park olarak ilan edilmiĢtir. Isparta Ġli Sarkıkaraağaç
ilçesi ve bir kısım beldeleri de kapsayan 59.400 ha‟lık bir alanı kapsayan Kızıldağ Milli Parkı
olmak üzere iki ayrı yönetimle koruma altına alınmıĢtır.
BeyĢehir Gölü Milli Parkının toplam % 60‟ı Sulak alan, % 26‟sı Orman ve % 14‟lük kısmı
tarım alanıdır. BeyĢehir Gölü Milli Parkında toplam 7 adet Arkeolojik sit alanı bulunmakta
olup toplam Milli park alanın % 0,4‟nü kaplamaktadır. BeyĢehir Gölü Milli Parkı Uzun
Devreli GeliĢme Planı onaylanmıĢtır.
KULLANIM ALAN (HA) YÜZDE (%)
Orman 14.820 16.8
Tarım 9.527 10.7
Açıklık 2.000 2.2
Kayalık 3.870 4.4
Bataklık 1.000 1.1
Çalılık 700 0.8
Sazlık 1.254 1.4
Mera 5.500 6.2
İskan 980 1.1
Göl 49.099 55.3
TOPLAM 88.750 100
70
71
Tabiat Parkları
Konya ilinde Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı 8. Bölge Müdürlüğü, Ġl ġube Müdürlüğü
sorumluluğunda 3 Tabiat Parkı bulunmaktadır. Bunlar; Kocakoru Ormanı Tabiat Parkı,
AkyokuĢ Tabiat Parkı, Yakamanastır Tabiat Parkıdır.
Kocakoru Ormanı Tabiat Parkı: Konya ili SeydiĢehir ilçesi TaraĢçı Beldesi hudutları dahilinde
yer alan Kocakoru Ormanı Tabiat Parkı 1998 yılında tescil edilmiĢtir. Filoristik açıdan zengin olup,
manzara bütünlüğü içerisinde, bölge halkının dinlenme ve eğlenmesine imkan sağlayan bir tabiat
parçasıdır. 329.5 hektardır. Sahada yağmur barınağı, çeĢme, su deposu ve WC mevcut olup etrafı
kafes tel ihata ile çevrilmiĢtir. 2011 yılında Uzun Devreli GeliĢim Planı yaptırılmıĢtır.
AkyokuĢ Tabiat Parkı : AkyokuĢ 1987 yılında B tipi Mesire Yeri olarak tescil edilmiĢtir.
Saha 21,6 hektar olup alanda kır gazinosu, giriĢ kontrol kulübesi, idare binası, kapalı oturma
terası, piknik üniteleri ve WC mevcuttur. 2009 yılında 5 yıllığına KONBELTAġ Aġ‟ye ihale
edilmiĢtir. 2011 yılında sahanın statüsü tabiat parkına dönüĢtürülmüĢtür.
72
Yakamanastır Tabiat Parkı : BeyĢehir‟e 6 km uzaklıkta bulunan saha 1977 yılında A tipi
Mesire Yeri olarak tescil edilmiĢ 88.5 Ha lık bir alana sahiptir. BeyĢehir gölü ve civar
manzarasına hakim bir yerde tesis edilmiĢtir. Saha içinde kır gazinosu, büfe, bungalov ve
seyir terasları mevcuttur. GeliĢim planı mevcut olup 2008 yılında 10+19 = 29 yıllığına
iĢletmeciliği ihale edilmiĢtir. 2011 yılında Tabiat Parkı olarak statüsü değiĢtirilmiĢtir.
Tabiatı Koruma Alanları
Akgöl Tabiatı Koruma Alanı : Konya Ġli, Karapınar ve Ereğli Ġlçeleri ile Karaman ili,
ayrancı Ġlçesi sınırlarında kalan alan 1995 yılında Tabiatı Koruma Alanı olarak ilan edilmiĢtir.
Akgöl değiĢik türde su kuĢlarına barınma beslenme ve konaklama ortamı oluĢturması
nedeniyle önemli bir sulak alandır.
Tabiat Anıtları
73
Tabiat Anıtı: 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu‟na göre tabiat ve tabiat olaylarının meydana getirdiği
özelliklere ve bilimsel değere sahip ve milli park esasları dahilinde korunan tabiat parçalarına tabiat
anıtı denir ve tescillenir.
Tablo 10. Konya’da Bulunan Tabiat Anıtı Bilgileri
Yöresel Adı Alanı
(m2)
Tescil Tarihi YaĢı Mevki
Fosil Ardıç 500 1994 500 Çumra Ġlçesi Dinek
Beldesi
Titrek Kavak 200 1994 100 BeyĢehir Yakamanastır TP
sınırları içerisindedir
Ağıl Ardıç 500 2002 2000 TaĢkent Balcılar Kasabası
Meke Gölü 260 ha 1998 - Karapınar
Ağılı Ardıç TA Titrek Kavak TA
.
Fosil Atrdıç TA Meke Gölü TA
74
Konya ili sınırları içinde yaĢ, çap ve boy bakımından oldukça büyük, tarihi değeri olan 3 adet
ağaç anıt olarak tescil edilmiĢ olup, Meke Gölü Sulak Alanı da Tabiat Anıtı ve aynı zamanda
Ramsar alanı olarak da korunmaktadır. Tabiat Varlıklarını Koruma Kurullarınca Ġl ve
Ġlçelerde tescillenmiĢ birçok anıt ağaç bulunmaktadır
Yaban Hayatı GeliĢtirme,YerleĢtime, Yaban Hayatı Koruma Sahaları
Bozdağ Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası : 1967 yılında Tarım Bakanlığı görevlilerinin
düzenledikleri rapora istinaden Yaban Koyunu Koruma Sahası olarak ilan edilmiĢtir. Saha
Karatay Selçuklu ve Altınekin ilçeleri
sınırları içerisinde bulunmakta ve
07.09.2005 tarihinde 2005/9453 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile 59.296,5 Ha lık
bir alan Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası
olarak ilan edilmiĢtir. Saha çevresinde16 adet
köy mevcuttur. 1988-1992 yılları arasında
3429.5 Ha lık bir alan kafes tel çitle çevrilmiĢ,
Ġhata edilen bu alan içinde Ģu anda 500
civarında yaban koyunu yaĢamaktadır. Kafes tel
dıĢında ise yaklaĢık 100 adet yaban koyunu Hodulbaba, Loras ve Armağan dağında
yaĢamaktadır.
Avlaklar
S.N GENEL VE DEVLET AVLAK ADI ALANI(HA) TESCĠL TARĠHĠ
1 Akören Mavi Boğaz Devlet A. 34.935,60 2010
2 Çandır Atatürk Ormanı Devlet A 28.177,72 2011
3 Yunak Tuzlukçu Dede Dağı Genel A. 29.073,59 2011
4 ÇavuĢçu Gölü Genel A. 23.393,50 2011
5 Meram Loras Dağı Devlet Avlağı 23.028,70 2012
6 Ilgın Bulcuk Devlet Avlağı 30.533,28 2012
7 SeydiĢehir Suğla Gölü Genel Avlağı 31.206,28 2012
8 AkĢehir Gölü Genel Avlağı 46,203,00 2012
9 Selçuklu Güvenç Genel Avlağı 31.274,00 2012
75
Sulak Alanlar ve Ramsar Alanları
Konya ilinde Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı 8. Bölge Müdürlüğü Konya ġube Müdürlüğü
sorumluluğunda on yedi adet Sulak Alan bulunmaktadır. Bunlar; AkĢehir Gölü Sulak Alanı
(25500 ha), BeyĢehir Gölü Sulak Alanı (73000 ha), Cihanbeyli Bolluk Gölü Sulak Alanı
(1150 ha), Çıralı Obruğu Sulak Alanı (170 ha), Kulu Düden Sulak Alanı (860 ha),Ereğli
Akgöl Sulak Alanı (6800 ha), Ilgın ÇavuĢçu Gölü Sulak Alanı (1200 ha), Karapınar Acıgöl
Sulak Alanı (120 ha), Karapınar Meke Gölü (50 ha) , Kızören Obruğu (127 ha), Kulu Uyuz
Gölü Sulak Alanı (173 ha), Karapınar Meyil Gölü (1 ha), Kozanlı Gökgöl Sulak Alanı (230
ha), Suğla Gölü Sulak Alanı (16500 ha), Tersakan Gölü (6400 ha), Tuz Gölü (260000 ha) ve
Yunak Akgöl Sulak Alanı (2200 ha) dır. Sulak alanlardan özellik arz edenler hakkında kısa
bilgiler aĢağıda verilmiĢtir
BeyĢehir Gölü Sulak Alanı: BeyĢehir gölü üstün peyzaj güzellikleri ile Konya ili BeyĢehir
ilçesi sınırları içerisinde bulunan tatlı su gölüdür. Sulak alan içerisinde irili ufaklı 33 adet ada
bulunmaktadır. Adalardan Hacı Akif Adasında 1 saha bekçisi adanın korumasını
yürütmektedir. BeyĢehir Gölü Sulak alanı koruma bölgeleri Ulusal Sulak Alan Komisyonunca
belirlenerek onaylanmıĢtır. BeyĢehir Gölü suyu Çumra ovası sulamasında kullanılmaktadır.
AkĢehir Gölü Sulak Alanı: Eber gölü gibi, Sultan dağları ile Emir dağı arasındaki çöküntü
alanında yer alır. Ġdari olarak Konya ve Afyonkarahisar illeri sınırları içerisinde yer
almaktadır. Kapalı bir havzada bulunduğundan dıĢarıya akıntısı yoktur. Gölün geçmiĢte
TaĢköprü çayı vasıtasıyla Eber gölü ile olan bağlantısı, Eber gölü çıkıĢına inĢa edilen
regülatör ve sulama kanalları ile kesilmiĢtir. Sığ bir göl olup, yaz aylarında kurumaktadır.
AkĢehir Eber Gölleri Sulak Alan Yönetim Planı 2008 yılında hazırlanarak onaylanmıĢtır.
AkĢehir gölü yaban hayatı açısından önemli bir sulak alandır. Göl‟ün sığ olması nedeniyle
yoğun bir flamingo popülasyonu mevcuttur.
Bolluk Gölü Sulak Alanı: Bolluk Gölü Tuz gölünün batısında yer alan suyu sodyum sülfat
içeren tuzlu bir göldür. Göl 1992 yılında doğal sit alanı ilan edilmiĢtir.1150 hektar
büyüklüğündeki gölü besleyen kaynak suyu yoktur. Yer altı suları ve yağmur suları ile
beslenen göl son yıllarda yaĢanan kuraklık ve taban suyu seviyesinin düĢmesi nedeniyle göl
alanı küçülmekte yaz aylarında ise tamamen kurumakta iken 2011 yılı yağıĢlı geçmesi
nedeniyle alan eski haline dönmüĢtür. Alanda Alkim tesisleri bulunmaktadır. Sulak alanda
flamingo, kız kuĢu ve martı yaĢamaktadır.
76
ÇavuĢçu Gölü Sulak Alanı: Battal ve ÇebiĢci dereleri tarafından beslenen tatlı su gölüdür.
Kuzey ve Güneyinde seddeler bulunmaktadır. Suları tatlı olduğu için sazan ve kerevit üretimi
yapılmaktadır. ÇavuĢçu Gölünden Atlantı ovası sulamasında kullanılmak üzere su çekilmekte
olup 22000 hektarlık alan sulanmaktadır. ÇavuĢcu gölünü besleyen kaynaklara Bulcuk, EldeĢ
ve Tekke göletleri yapılarak kaynaklar kesilmiĢtir. Mevsimlerin kurak olması nedeniyle de
göl günden güne küçülmektedir.1200 hektar büyüklüğündeki gölde Sulak Alanların
Korunması Yönetmeliği gereği Sulak alanda koruma bölgeleri 1/25.000 lik haritalara
iĢlenerek USAK tarafından onaylanmıĢtır. Sulak alanda flamingo, sakarmeke, karabatak,
ördekgiller göç dönemlerinde pelikan ve yırtıcı kuĢlar bulunmaktadır.
Çıralı Obruğu Sulak Alanı: Karapınar ilçesine 31 km uzaklıkta olup ilçenin kuzey
batısındadır. Alanı 17500 m2 dir. Derinliği yaklaĢık 35 m. Çapı yaklaĢık 350 m dir. Çöküntü
gölü olup etrafında gözenekli kalkerler bulunmaktadır. Tatlı su gölü olup doğa harikası bir
göldür.
Kızören Obruğu Sulak Alanı: Konya‟nın 70 km kuzey doğusunda Obruk bucağının 4 km
kuzeyinde Kızören Obruğu bulunmaktadır. Gölün en uzun yeri 180 m, en kısa yeri 150 m dir
derinliği 145 m olup, suyu tatlıdır. 2005 yılında Çevre ve Orman Bakanlığınca çıkarılan tebliğ
ile 127 hektarlık obruk ve çevresi Ramsar alanı olarak ilan edilmiĢtir.
Acıgöl Sulak Alanı : Karapınar Ereğli yolu kenarındadır. Karapınar ilçesine 10 km mesafede
olup çevresi 5700 m, çapı 1500 metredir. Derinliği 80-90 m. arasında değiĢmektedir. Göl
yeryüzü seviyesinden 70 m. aĢağıda olup doğusu sığdır. Suyu sülfatlı tuzlar içerdiği için
acıdır. I. Derece Doğal sit alanıdır.
Kozanlı Gökgöl Sulak Alanı: Kulu ilçesi, Kozanlı Kasabası sınırları içerisinde bulunan
genelde sazlık alanlarla kaplı, Su kuĢlarının üreme ve barınma alanı olarak tercih ettikleri bir
göldür. 2007-2010 yılları avlanmaya yasaklanan gölün suyu sulama amaçlı kullanılmaktadır.
Saha 1996 yılında Doğal Sit alanı olarak ilan edilmiĢtir. Kültür Varlıkları Koruma Kurulunca
onaylanan peyzaj planı çerçevesinde 2007 yılında giriĢ kulübesi, KuĢ gözlem Kulesi
yaptırılmıĢ olup Kozanlı Belediyesince de, yağmur Barınakları yaptırılmıĢtır. Gökgöl Sulak
alanı Yönetim planı 2011 yılı için ihale edilmiĢ ve çalıĢma tamamlanmıĢ olup, yönetim planı
yerel ve ulusal sulak alan komisyonunda görüĢülerek kabul edilmiĢtir.
Kulu Düden Gölü: Kulu ilçesi sınırları içerisinde bulunan göl 860 Ha büyüklüğündedir. Tuz
gölünün kuzey batısında Kulu‟ya 5 km mesafede sığ bir göldür. 1992 yılında Sit alanı ilan
77
edilmiĢ olup su kuĢlarının özellikle Flamingoların beslenme alanıdır. Son yıllarda göl günden
güne küçülmüĢ ve derinliği azalmıĢtır. Kapalı bir havzada yer alır.
Meyil Gölü Sulak Alanı: Karapınar Ġlçesinin kuzey batısında, ilçe merkezine 35 km.
uzaklıktadır. Çapı 300-400 m, derinliği 35-40 m. arasındadır. Volkanik göldür. Suyu tatlı olan
gölün su seviyesi resimlerde de görüleceği üzere azalmaktadır. Göl manzara seyri açısından
güzel bir göldür. Hemen bitiĢiğinde yayla evleri bulunmaktadır.
Tuz Gölü Sulak Alanı: Tuz Gölü Türkiye'nin yüzölçümü olarak ikinci büyük gölüdür.
Derinliği 12 m. civarındadır. Yaz mevsiminde buharlaĢmanın etkisi ile alanı oldukça küçülür.
Kuruyan kesimlerde tuz tortulları meydana gelir. Türkiye'nin tuz ihtiyacının bir kısmı buradan
temin edilir. Dünyanın en tuzlu ikinci gölü olma özelliğine de sahiptir. Tektonik bir çöküntü
sahası içinde bir çanak Ģeklinde olan göl Ankara, Konya, Aksaray illerinin birleĢtiği sınır
üzerindedir. Göl kuzeyde dar bir körfez Ģeklinde olup, güneye doğru geniĢlemektedir.
Türkiye'nin tuz ihtiyacının %50'sinden fazlası bu gölden sağlanır. KıĢın kapladığı çok geniĢ
su alanı su kuĢları için önemli bir kıĢlama alanı oluĢturmaktadır. Tuzlu ortamlara uyum
sağlamıĢ olan flamingo, kılıçgaga, angıt ve benzeri kuĢların yanı sıra yağmurcunlar, turnalar,
yaban kazları ve yaban ördekleri gölde büyük topluluklar halinde yaĢamaktadır. Ġlkbaharda
göl içinde oluĢan adalar ve bataklıklar Bataklık Kırlangıcı, Suna, Angıt, Çamurcun, Kılıçgaga,
Kocagöz ve martı türlerinin kuluçka yapmalarına imkân sağlamaktadır. Bölgede tuzcul stepler
ve endemik türlerden oluĢan ekolojik açıdan hassas bitki toplulukları bulunmaktadır.
Ereğli Akgöl Sulak Alanı: Akgöl Tabiatı Koruma Alanı Karaman ili Ayrancı ilçesi ve
Konya ili Ereğli, Karapınar ilçeleri sınırları içerisinde bulunmaktadır. Saha 1995 yılında
Tabiatı Koruma Alanı olarak ilan edilmiĢ olup 7400 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Akgöl
değiĢik türde kuĢlara barınma yeri iken son yıllarda alan kuruma ile karĢı karĢıya kalmıĢtır.
Meke Gölü Sulak Alanı: Konya ili, Karapınar ilçesi sınırları içerisinde bulunan doğa
harikası 260 Ha „lık alan 1998 yılında tabiat anıtı olarak ilan edilmiĢtir. Meke Gölü krater
gölüdür. Çukurun sularla dolması ile göl haline gelmiĢtir. Meke gölü kıĢ aylarında yağan
yağıĢlar nedeniyle dolmakta, yaz aylarında tamamen kurumaktadır. Alan su kuĢları tarafından
fazla kullanılmamaktadır.
Yunak Akgöl Sulak Alanı: Akgöl, Yukarı Sakarya Havzası‟nda Konya Ġlinin Yunak ve
Çeltik ilçeleri sınırları içerisinde yer alan 1983 yılında kurutulmuĢ eski göl yatağıdır. Alan,
Ankara-AkĢehir yolu üzerinde Saray, Karayala, ĠshakuĢağı, OdabaĢı, Küçükhasan köyleri
78
arasında kalmaktadır. Mevcut hali ile yaklaĢık 2300 ha alana sahiptir. Sulak alan içerisinde en
büyüğü yaklaĢık 10.6 ha ve en küçüğü 0.24 ha olan 5 ayrı serbest su yüzeyine sahip göl alanı
bulunmaktadır. Alan, Akgöl bataklığının kurutulması ile çevre arazilerdeki drenaj
sorunlarının giderilmesi amacıyla 1977-1983 yılları arasında açılan 33 km. uzunluğundaki
Akgöl ana boĢaltım kanalı vasıtasıyla alanın suları boĢaltılarak kurutulmuĢtur. Akgöl ve
çevresinde, restorasyon çalıĢmaları planlanmıĢ ve Devlet Su ĠĢleri Genel Müdürlüğü ile
koordinasyon içerisinde seddeleme iĢi bitirilerek sulak alan yeniden tesis edilmiĢtir.
Suğla Gölü Sulak Alanı: Suğla Gölü (sularla iyice örtüldüğü zaman yüzölçümü 165 km² yaz
sonlarında 30 km² bazı yıllarda 10 km² bazı yıllarda da kuruyacak hale gelir derinliği birkaç
m. kadardır. Yüksekliği 1040 m.). Bozkır-SeydiĢehir-BeyĢehir çöküntü teknesinin güney
bölümündeki yayvan bir çanakta oluĢmuĢtur. Güneydeki göl girintisinde bulunan birçok su
yutan deliklerden (düdenlerden) göl sularının bir kısmı dibe dalar. Suğla gölü Konya ovasını
sulamak için bir rezervuar görevi yapmıĢtır. Suğla gölü bir depolama alanıdır.
Doğal Sit alanları
Arkeolojik Değerler:
Sille (Siyata): Sille Konya il merkezinin 8 km. kuzeybatısındadır. Bugün merkez belediye
hudutları içinde olup, Ģehir otobüsü çalıĢmaktadır. Erken Hıristiyanlık dönemini de önemli bir
merkezidir. Bu dönemden baĢka Ak Manastır diğer adı ile HAGĠOS Khariton (St.Chariton)
olmak üzere bir çok manastır keĢiĢler tarafından kayadan oyularak yapılmıĢtır. Bu manastırlar
dünyada kurulan ilk manastırlar arasındadır(http://www.konya.bel.tr, 2012)
Çatalhöyük: Konya‟nın Çumra sınırları içerisinde bulunan Çatalhöyük, dünya çapında
öneme sahip Anadolu‟nun günümüzdeki ilk yerleĢim iskan örneğidir. 1960‟larda yerleĢim
sahasının ancak %4‟ü kazılarak araĢtırmalara baĢlanmıĢtır. Günümüzde ise bilimsel teknikler
uygulanılarak araĢtırmalara tekrar baĢlanmıĢtır(Hadder, 1996:10). Çatalhöyük‟de 9000 yıl
önce evlerin duvarlarına resim ve semboller çizen insanlar, yabani hayvan avlayarak, meyve
ve kök toplayarak ve tarihteki ilk kasabaları oluĢturmak üzere beĢ-on bin kiĢilik topluluklar
halinde yaĢıyorlardı(Hadder, 1997:23). Çatalhöyük kazısı, uygarlığın birçok ilkinin bu
topraklarda yaĢadığını göstermektedir. Ġlk dokuma, ilk kap örnekleri, ilk ev içi duvar resimleri
gibi(Doğru, 1997:42).
Karahöyük: Konya il merkezinin 15 km güneydoğusunda Harmancık mahallesindedir.
Yapılan araĢtırmalarda höyüğün, M.Ö 3000-2000‟de iskân edildiği anlaĢılmıĢ olup, 27
79
yerleĢik kat tespit edilmiĢtir. Kazı sırasında çıkartılan gaga ağızlı testiler, fincanlar, rhytonar,
üzüm salkımı biçimli kandiller, ocaklar Konya arkeoloji müzesinde sergilenmektedir.
Hatunsaray (Lystra): Konya‟nın güneybatısında bulunan Hatunsaray kasabasına 1 km kala
yaklaĢık 400 m içeridedir.
Gökyurt (Glistra): Konya‟ya 55 km uzaklıkta Hatunsaray kasabası civarındadır.
Hristiyanlık‟ta önemli yeri bir yeri vardır. Ġsa peygamberin havarileri olan S.T. Paul ve
Barnabis, Hıristiyanlığı yaymak amacı ile bir süre burada yaĢamıĢlar ve bölgede vaazlar
vermiĢlerdir. Lystra ve Glistra Hıristiyanlarca Hac maksadı ile ziyaret edilmektedir(Ġl Turizm
envanteri 1997:28-33).
Kubadabad Sarayı: BeyĢehir Gölü'nün güneybatı kıyısında, Heyran Köyü yakınındaki
alanlardan biri üzerindedir. 1236 Selçuklu Sultanı I. Alaadin Keykubat tarafından yaptırılmıĢ
35x50 m. boyutunda yazlık bir saraydır. 1950-1953 yılları arasında Mehmed Önder ve Zeki
Oral tarafından yapılan arkeolojik kazılarda bulanan çiniler ve panolar Konya'daki Çini
Eserler Müzesi'ne kaldırılmıĢtır. Saray, Kız Kalesi, tersane, hamam kalıntıları bulunmaktadır.
35x50 m. boyutundaki saraya ait kalıntılar arasında göl kıyısı tarafından ancak sarayın terası
yer almıĢtır.
Bolat Örenyeri: Bolat yaylası ören yeri, Hadim ilçesi Bolat köyü sınırları içinde kalan
TemaĢalık mevkiindedir. Literatüre adı Astra olarak geçmiĢ olan antik kent, Hadim ilçesinin
kuzey batısında ve Hadim'e 17 km. uzaklıktadır. Hellenistik, Roma ve Bizans devirlerinde
iskan gördüğü yüzey buluntularından anlaĢılmaktadır. Kente ait önemli sayılabilecek
kalıntılar; nekropol alanı, bouleterion, kilise ve büyük yapıdır. 1992-93-94 yıllarında Konya
Müze Müdürlüğünce kurtarma ve temizlik çalıĢmaları yapılmıĢtır.
Selçuklu KöĢkü: Alaaddin Tepesini çeviren iç kalenin kuzey eteğindedir. Sarayın II.
Kılınçaslan'a ait olduğu kuvvetle muhtemeldir. KöĢk, Alaaddin Keykubat I zamanında
geniĢletilerek tamir edilmiĢ, kare bir plan üzerine harç ve tuğlalarla iki kat olarak yapılmıĢ,
altı kat kerpiç ve molozlarla takviye edilmiĢtir. KöĢk bugün harap olmuĢ bir duvar parça-
sından ibarettir. Son defa 1961 yılında bu tek duvarın beton bir Ģemsiye ile muhafazası yoluna
gidilmiĢtir.
Ġvriz Kaya Anıtı:Tuvana Krallığından günümüze kalan en önemli kültür varlığımız ivriz
Kaya Kabartması'dır Ereğli ilçesinin 17 km. güneyinde bu gün Halkapınar ilçesine bağlı
Aydınkent Köyü içinde, Torosların kuzey eteklerindeki vadilerin birisinde kaya üzerine
80
yapılmıĢ olan bu anıt 4.20 m x 2.40 m. ölçülerindedir. Torosların derinliklerinden gelen
zengin kar sularının oluĢturduğu tarihi Ġvriz Çayı'nın kaynağında, o çağlarda da Ereğli ovasına
hayat veren bu suyun çıktığı yere, özellikle seçilerek yapılmıĢtır. Kaya'nın güneye bakan
yüzeyine yapılmıĢ olması sebebiyle oldukça iyi korunarak zamanımıza kadar gelmiĢ bir
eserdir.
Eflatunpınar Hitit Anıtı: Konya Ġli, BeyĢehir Ġlçesi, içinde bulunmaktadır. Anıt W.J.
Hamilton (1849) da bilim dünyasına ilk haber veren kiĢidir. Daha sonra F.Sarreve J. Garstang
ayrı ayrı yayınlamıĢlardır. Anıt bir su kaynağıdır. Kenarında dikdörtgen taĢlar üzerinde
kabartmalardan oluĢmaktadır. Niteliğin kaybetmeyen kabartmalar ön kısmındaki 14 adet taĢ
bloklar üzerine oyulmuĢtur. Anıtın ilk planı bilinmemektedir. Bu anıt açık hava anıtlarından
daha küçüktür. Doğal bir kayaya oyulmamıĢ, her parçanın üzerinde figür bulunan blok
taĢların örülmesiyle oluĢmuĢtur. Eflatunpınar Anıtı'nın blok taĢları üzerendeki figürler; üstte
güneĢ kursu, ortada tanrıça ve tanrı diye kabul edilen figürerin arasında, yanlarıda ve en
alttaki figürler elleri yukarıya doğru kaldırıp tanrı ve tanrıçayı selamlamaktadır. Bu anıt Hitit
Krallık dönemine tarihlenmektedir (http://www.konya.bel.tr, 2012).
Özel Çevre Koruma Alanları
Tuz Gölü Türkiye'nin yüzölçümü olarak ikinci büyük gölüdür. Yaz mevsiminde
buharlaĢmanın etkisi ile alanı oldukça küçülür. Kuruyan kesimlerde tuz tortulları meydana
gelir. Türkiye'nin tuz ihtiyacının bir kısmı buradan temin edilir. Dünyanın en tuzlu ikinci gölü
olma özelliğine de sahiptir. Tektonik bir çöküntü sahası içinde bir çanak Ģeklinde olan göl
Ankara, Konya, Aksaray illerinin birleĢtiği sınır üzerindedir. Göl kuzeyde dar bir körfez
Ģeklinde olup, güneye doğru geniĢlemektedir. Türkiye'nin tuz ihtiyacının %50'sinden fazlası
bu gölden sağlanır. KıĢın kapladığı çok geniĢ su alanı su kuĢları için önemli bir kıĢlama alanı
oluĢturmaktadır. Tuzlu ortamlara uyum sağlamıĢ olan flamingo, kılıçgaga, angıt ve benzeri
kuĢların yanı sıra yağmurcunlar, turnalar, yaban kazları ve yaban ördekleri gölde büyük
topluluklar halinde yaĢamaktadır. Ġlkbaharda göl içinde oluĢan adalar ve bataklıklar Bataklık
Kırlangıcı, Suna, Angıt, Çamurcun, Kılıçgaga, Kocagöz ve martı türlerinin kuluçka
yapmalarına imkân sağlamaktadır. Bölgede tuzcul stepler ve endemik türlerden oluĢan
ekolojik açıdan hassas bitki toplulukları bulunmaktadır
81
Mesire Yerleri
Meram: ġehir merkezinden 8 km uzaklıkta Ģehrin doğusundadır. Meram Konya‟nın kurak,
katı iklim coğrafyasında yemyeĢil bitki örtüsü, dereleri, bağ ve bahçeleri, köĢk, konakları ve
piknik imkanları ile muhteĢem güzellikte bir yerdir (Özönder, 1997:22-24).
Dede Bahçesi: Alâaddin Tepesi‟nin kuzeybatısında tarihsel bir bahçedir. Son yıllarda ise
bahçe kültür park haline getirilmiĢtir.
Alâaddin Tepesi: Kent merkezindedir. Binlerce yıllık tarihi olan tepe, yerli ve yabancı
turistlerin baĢlıca gezinti alanlarından birisidir(Yurt Ansiklopedisi, Cilt:7:5108).
Çayırbağı: Konya‟ya 20 km uzaklıkta olup, Ģehrin su ihtiyacını karĢılayan tarihi bir mesire
yeridir. Bu güzel mesire yerimizde herhangi bir turistik tesis kurulmamıĢ, ancak eski
doğallığını bugüne kadar muhafaza etmiĢtir.
AkyokuĢ ve Kızılören: Konya‟ya bağlı orman içi dinlenme yerleridir.
Hatıp: Kente 17 km uzaklıkta, üzümleri ve suyu ile meĢhur bir piknik yeridir.
Dutlu Kırı: Manzarası ve yeĢilliği ile ünlüdür(Ġl Turizm Envanteri, 1997:43).
Hıdırlık (AkĢehir):Çamları, piknik imkanı ve belediye dağ oteli olan güzel bir dinlenme
yeridir.
Yaka Manastır (BeyĢehir): BeyĢehir‟e 6 km. uzaklıkta zengin bitki örtüsü ve su
kaynaklarına sahip dinlenme yeridir.
Ayrıca; AkĢehir‟de hıdırlık, Meram‟da Kozağaç, Huğlu‟da Yelkentepe, Ereğli‟de
Ġvriz, Bozkır‟da Akçapınar, Hadim‟de Yerköprü Ģelalesi mesire yerlerinin yanında; Konya
ilinin çevresinde Sille, May, Apa, Altınapa gibi küçük baraj gölleri de piknik ve dinlenme
yerleri arasındadır. (Köksal, 1994:83).
4.4 Konya Ġlinde Seçkin Özellikli Diğer Sahalar
Seçkin özellik taĢıyan alanlarla ilgili bilgiler 4.3 maddesinde verilmekte birlikte; Ġlimiz çok
çeĢitli uygarlıklara sahne olmuĢ, M.Ö. 7000 yılına kadar giden bir tarihin izlerini taĢımaktadır.
Ören yerleri, tarihi ve doğal sit alanları, mağaraları ve sivil mimari örnekleriyle zengin bir
tarihi mirasa sahiptir. Aynı zamanda selçuklu devletine de baĢkentlik yapan il, Hz. Mevlana
ve Nasrettin hoca gibi dünya çapında tanınan Ģahsiyetlerle önemli bir turizm potansiyeline
sahiptir. Ġl merkezinde 7 (mevlana, karatay çini eserleri, inceminare, sırçalı medrese, atatürk,
82
etnografya ve arkeoloji müzeleri) , ilçelerde 4 (çatalhöyük örenyeri müzesi, ereğli müzesi,
akĢehir batı cephesi karargâhı müzesi ve akĢehir arkeoloji müzesi) olmak üzere toplam 11
müze bulunmaktadır. Ġlimizde ulusal kültürümüzün korunduğu yazma eserler kütüphanesi
olarak, bölge yazma eserler kütüphanesi ve Yusufağa yazma eserler kütüphanesi
bulunmaktadır. Bu kütüphanelerde 17.815 adet el yazması, 36.719 adet matbu olmak üzere
toplam 54.534 adet kitap bulunmaktadır.
Yeryüzündeki miras ve tarihi kaynaklar kültürel turizmin doğmasına ve geliĢmesine
neden olur. Coğrafya, doğal ve kültürel mirası kucaklayan bir kavramdır. Ülkemizdeki bazı
delta ve traverten alanlarında antik kent kalıntıları ile doğal ve kültürel mirasın iç içe olduğu
alanlar vardır. Pamukkale travertenlerindeki Hierapolis kenti, Büyük Menderes deltasındaki
Milet ve Priene kentleri, Küçük Menderes deltasındaki Efes kenti doğal ve kültürel
kaynakların sentezini gerçekleĢtiren örneklerdir (Doğaner, 2001: 135).
Dünyadaki kıyı turizminin çok ilerlemesi ve insanların artık kıyı turizminin yanında
daha çok doğa ile bütünleĢme, geçmiĢ kültürlerin izlerini yerinde görme, kültürel temaslar,
yaĢam tarzı, inanç sistemleri, el sanatları, alıĢ-veriĢ ortamları, eğlence biçimleri ilgi çeker
olmuĢtur. Bu nedenle dünyada tarihi özelliği olan kentler önemli turizm potansiyeli olan
yerler haline gelmiĢtir. Konya ili de tarih ve kültür değerleri ile ön plana çıkmıĢ alternatif
turizm merkezi durumundadır. Konya Bozkır ortasında bir medeniyet âbidesi olarak, baĢlıca
târihî eserleri Ģunlardır:
HAMAMLAR, KAPLICALAR VE ġĠFALI SULAR
Sultan Hamamı;
Larende caddesinde Sahip Ata Külliyesine ait olan Sultan Hamamı bugün de faaliyetine
devam etmektedir.
Mahkeme Hamamı;
ġerafeddin Cami ile ġems-i Tebrizi Cami arasında yer alan tarihi özellikleriyle milletimizin
temizliğe verdiği önemini yaĢatan (Türk Hamamı) vasıflarını taĢıyan mahkeme hamamı
faaliyetine devam etmektedir.
Meram Hamamı;
Meram mesireliğinde, tarihi köprü çıkıĢında yer alan Beylikler devrinde yapılmıĢ Meram
Hamamı, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir.
Meydan Hamamı;
83
AkĢehir'de 1329 yılında SubaĢı Emir ġerafeddin tarafından yaptırılan hamam, bugünde
hizmet vermektedir.
Orta Hamam;
AkĢehir Ulu Cami caddesindeki Orta Hamam Selçuklulardan kalmıĢ olup, Konya Valisi
Avlonyalı Ferit PaĢa tarafından 1900 yılında ciddi bakım ve tamirattan geçirilmiĢtir.
Eski Hamam;
Ereğli Ulu Cami güneyinde yer alan Karamanoğlu Beyliği devri eserlerinden olan eski
hamam soğukluk, sıcaklık ve külhan bölümleriyle hizmet vermeye devam etmektedir.
Ilgın Kaplıcaları;
Konya- Afyon karayolunun 90. km‟sinde yer alan Ilgın ilçesindedir. YaĢadığı tarihi devirler
dolayısıyle bir çok turistik esere sahip olan Ģifa merkezi durumundaki kaplıcalar, Selçuklu
Sultanı Alaeddin Keykubat tarafından (Ġlk Türk Hamamı) olarak yaptırılmıĢtır. Romatizma ve
siyatikten Ģikâyetçi pek çok kiĢinin uğrak yeri durumundaki kaplıcada konaklama tesisleri
bulunmaktadır.
AĢağı Çiğil Kaynak Suyu;
Ilgın'a bağlı AĢağıçiğil Kasabasının (Kumdöken) veya (Üzüm Çubuğu) namıyla anılan
yörede, çamlık içinde yer alan kaynak suyu, böbreklerinden rahatsız olanların Ģifa aradıkları
bir merkez durumundadır. Mahallinde içilmesi veya taĢınarak kullanılması halinde böbrek
taĢlarının düĢürülmesinde etkili olan kaynak suyu Konya'dan baĢka, çevreden gelen kiĢilerin
de baĢlıca uğrak yeri durumunda bulunmaktadır.
Hadim Yerköprü Karasu Ilıcası;
Göksu nehrinin kaynaklarına sahip bulunan Hadim ilçesinin Yerköprü Hidroelektrik Santrali
yakınında Karasu Mevkiinde yer alan, kıĢ mevsiminde sıcak, yazın soğuk akan kaynağın
suları cilt hastalıklarının tedavisinde faydalı olmaktadır. Suyunda kükürt minerallerine de
rastlanan Karasu Ilıcası, hem Ģifa dağıtmakta hem de sahip olduğu tabiat zenginliğiyle eĢsiz
bir dinlenme yeri olarak hizmet vermektedir.
Ġsmil Kaplıca ve Termal Tesisleri;
Ġsmil Kaplıca ve Termal Tesisleri Konya'nın doğusundadır. Ereğli-Karapınar yolu üzerinde
50. km.'de Ġsmil Kasabası'nın yanıbaĢındadır. Türkiye'nin ve Dünya'nın çeĢitli merkezlerinden
gelen insanların Kültür-Ticaret sanat bağlantılarıyla bütünleĢtirilecek olan kompleks hem bir
kaplıca ve dizaynıyla tatil ve dinlenme merkezi, hem de bütün canlılığı ile turizm merkezi
konumunda, insanlarımızın tabi ihtiyaçları ile sosyo-kültürel değerlerinin ve manevi-etik
normlarının ön plana çıkarıldığı termal komplekste bütün bu ihtiyaç ve değerler evlerin
mimari yapılarından ahĢap lambri tasarımlarına, sağlık istasyonlarında kaplıca kür
84
merkezlerine, açık kapalı termal havuzlardan tüm görsel güzelliklere yansıtıldı. Belirli
noktalarda kuĢ için barınakların oluĢturulacağı Ġsmil kaplıcaları ve Termal Kompleksi fizik
tedavi rehabilitasyon merkezi termal basınçlı duĢlar, halka açık bölümler, Ġçme Ġnhilasyon,
çamur terapi masaj, jimnastik salonları, su oyunlarının yapılabileceği termal havuzlar,
yürüyüĢ parkurları, güneĢlenme, eğlence mekanları, marketi, otoparkı, botanik bahçesi, tenis
ve golf sahaları, seracılık ve tıbbi bitki üretim merkezleri içeriyor.
ANADOLU SELÇUKLULAR DÖNEMĠ ESERLERĠ
Alaeddin Camii: Anadolu Selçuklu Devri Konya'nın en büyük ve en eski camiisidir. ġehrin
merkezinde yüksekçe bir hü-yük olan Alaeddin Tepesi üzerine inĢa edilmiĢtir. Selçuklu Sul-
tanı Rükneddin Mesud I'in son zamanlarında baĢlanılmıĢ, Kılı-çaslan I I (1156-1192) devrinde
inĢaatına devam edilmiĢ, Sultan Alaeddin Keykubad I tarafından 1221 yılında tamamlanarak
hizmete açılmıĢtır. Camii Ġslam mimarisi yapı tarzında inĢa edilmiĢtir. Üzeri ağaç ve toprakla
örtülmüĢtür. Ġçerisi Sütunlar ormanını andırmaktadır. Bizans ve klasik devirlere ait 41 taĢ
mermer sütundan ibarettir. Camiinin en ilginç taraflarından birisi de minberidir. Minber
abanoz ağacından birbirine geçmiĢ olup, Anadolu Selçuklu ahĢap iĢlemeciliğinin en güzel
örnekleridir. 1155 yılında Ahlat'lı Mengum Berti tarafından yapılmıĢ bir Ģaheserdir. Çinilerle
süslü mihrabın önünde çini süslü kubbesiyle örtülmüĢ bir saha mevcuttur. Mihrap ve
kubbelerin çinileri kısmen sökülmüĢtür.
Ġplikçi Camii; Alaeddin Caddesi üzerindedir. ġemseddin Altınoba tarafından 1201 yılından
sonra yaptırılmıĢ, Somuncu Ebubekir tarafından geniĢletilmiĢ, yenilenmiĢtir. (1332) Cami Ġp-
likçiler çarĢısında bulunduğu için Ġplikçi Camii adını almıĢtır. 1951-1960 yılları arasında
Klasik Eserler Müzesi olarak kullanılan camii, 1960 yılında tekrar ibadete açılmıĢtır.
Sahip Ata Camii ve Külliyesi : Anadolu Selçuklu Devleti Vezirlerinden Sahip Ata tarafından
1258-1283 yıllan arasında inĢaa edilmiĢ olan mescid türbe, hanigâh ve hamamdan ibarettir.
Mimarı Abdullah Bin Kellük'tür.
Sadrettin Konevi Camii ve Türbesi : Konya'nın ġeyh Sadrettin mahallesindedir. 1274
yılında yapılmıĢtır. GiriĢ kapısındaki kitabede adı geçen Sadrettin Konevi aslen Malatyalı
olup, Konya'ya yerleĢmiĢ, zamanın tanınmıĢ bilginlerindendir. Muhiddin Ġbni Arabi'den tahsil
ve terbiye görmüĢ, Konya'daki hanikâhında hadis ilimleri okutulmuĢtur. Mevlâna'ya derin bir
sevgi ile bağlanmıĢtır. Türbe, Camiinin doğusundaki avludadır. Açık türbeler tipinin ayakta
kalan tek örneğidir. Türbenin Ģekli Selçuklu kümbetlerine benzer. Gövde açık, kaidesi
mermer iĢleme olan türbenin üzerinde, köĢeli bir tanbura oturan, kafes Ģeklinde ahĢap bir
külah vardır.
85
ġems-i Tebrizî Camii ve Türbesi; ġerafettin Camii kuzeyinde eskiden mezarlık olan ġems
Parkının içinde yer alır. Bugünkü yapı 1510 yılında Abdürrezzakoğlu Emir Ġshak Bey ta-
rafından mescidle birlikte elden geçirilmiĢ ve geniĢletilmiĢtir. Ġlk yapının 13. Yüzyılda
yapıldığı ileri sürülmektedir. Ancak kim tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Cami
bölümüyle bitiĢik durumda, içten tavanlı dıĢtan sekizgen tambur üzerine piramidal külahla
örtülüdür. Eyvan Ģeklinde olan türbe mescide kalem iĢi süslenmiĢ ahĢap Bursa kemeriyle
açılır. Diğer yönlerde biri altta, diğeri üstte olmak üzere ikiĢer penceresi vardır. Türbenin
duvarlarınla herhangi bir bezeme yoktur. Tavanı geometrik motiflerle bezenmiĢtir. Üzeri
örtülü sandukanın altında önceleri kuyu bulunduğu söyleniyorsa da araĢtırmalar neticesinde
burasının kuyu değil mumyalık olduğu anlaĢılmıĢtır. Gövdesi taĢtan tambur ve külahı ise
tuğladan yapılan türbe 1977 yılında tamiri sırasında orji-nalliğini biraz kaybetmiĢtir.
TÜRBELER
Sultanlar Türbesi; Alaeddin Cami-i içinde kuzeyde, klasik Selçuklu türbeleri tipindedir.
Gövdesi kesme taĢlardan on yüzlü prizma Ģeklinde yükselmiĢ, üzeri tuğladan on köĢeli bir
pramitle örtülmüĢtür. Türbe, Sultan Kılınçaslan tarafından yaptırılmıĢtır. Türbede sekiz çinili
sanduka vardır. AĢağıda isimleri yazılı Selçuklu Sultanları; Sultan Mesud I, Kıhnçaslan II,
Rükneddin Süleymen II, Gıyaseddin Keyhüsrev I, Alaeddin Keykubat I, Gıyaseddin
Keyhüsrev II, Kıhnçaslan IV Gıyaseddin Keyhüsrev III medfun bulunmaktadır.
Tavusbaba Türbesi; Konya'nın tarihi bir mesire yeri olan Meram'dadır. I. Alaeddin
Kuykubat Devrinde Konya'da ölmüĢ olan ġeyh Tavus Mehmet-el Hindi'ye aittir. TaĢ ve
tuğladan yapılmıĢ, tonas kubbeli sade bir eserdir.
AteĢ-Baz Veli Türbesi; Eski Meram yolu üzerindedir. Klasik Selçuklu Kümbetleri tipindedir.
Türbe 1285 yılında ölen Mevlevi AteĢ-Baz Yusuf a aittir. Kesme taĢlardan sekiz köĢeli gövde
sekizgen piramit tuğla örtülü bir külahla yapıĢtırılmıĢtır. TaĢ söveli kemerli kapısının altında
mezar mahzenine inilen bir de kapısı mevcuttur.
ANADOLU BEYLĠKLERĠ DONEMĠ ESERLERĠ
Kadı Mürsel (Hacı Hasan) Camii;
Hükümet konağının batısındadır. Güney duvarında bulunan kitabesine göre 812 H.-1409 M.
Yılında ve Karamanoğlu Mehmet Bey zamanında Hacı Mustafa oğlu Mürsel tarafından
yaptırılmıĢtır. Dikdörtgen planlı taĢ ve moloz dolgu yüksekçe bir tabana oturmaktadır. Üzeri
çatı ile örülmüĢtür.
Tursunoğlu (Tahir PaĢa Camii);
86
Abdülaziz mahallesindedir. XV Yüzyıl baĢlarında Konya eĢrafından Tursunoğlu Mehmet Bey
tarafından yaptırılmıĢtır. Beden duvarları taĢ, kubbe ise tuğladır. Camiinin kuzeyindeki
kubbeli son cemaat mahallide tuğladan yapılmıĢtır. Tek Ģerefe -li ve köĢeli bir minaresi
vardır.
OSMANLILAR DÖNEMĠ ESERLERĠ
Selimiye Camii; Mevlâna Dergâhının batısında inĢaatına Sultan Selim H'nin Ģehzadeliği
zamanında baĢlanmıĢ (1558-1567) arasında tamamlanmıĢtır. Camii Osmanlı klasik
mimarisinin Konya'daki en güzel eserlerindedir. Kuzeyinde altı sütuna istinat ettirilmiĢ yedi
kubbeli son cemaat yeri ve mermer süveli geçme basık kemerli cümle kapısı mevcuttur.
AhĢap kapı kanatlarından sağdakine "Mescitte Mümin, suda balık gibidir." Ġbareleri
mevcuttur. Son cemaat yerinin sağ ve solunda tek Ģerefeli iki minaresi vardır.
Aziziye Camii; Konya çarĢısının ortasındadır. Muntazam kesme Gödene TaĢı ile yapılan
mabed son Osmanlı mimarisinin çok muvaffak bir eseridir. Yerindeki 1671-1676 yılları
arasında ġeyh Ahmed eliyle yaptırılan camii yandığı için (1867) Sultan Abdülaziz'in annesi
Pertevnihal adına yeniden bugünkü Camii yaptırılmıĢ ve bu adla anılmıĢtır. (1874) Türk
Baroku uslubundadır. Altı mermer sütuna oturan üç kubbeli son cemaat yerini iki ucunda
kaideleri Ģadırvanlı iki minaresi dikkat çeker. Üzeri ferah kubbe ile örtülüdür.
ġerafettin Camii; Camiinin ilk banisi XIII. yy' 'da ġeyh ġerafettin'dir. Daha sonraları 1444
yılında Karamanoğlu Ġbrahim Bey II. Tarafından onarılmıĢtır. Zamanla harap olan camii 1636
yılında Konyalı Mehmet ÇavuĢoğlu Memi Bey tarafından yıktırılarak yeniden yapılmıĢ olup,
Ģehrin Konak meydanındadır.
Kapı Camii; Konya'da merkezde sarraflar (çıkrıkçılar) caddesi üzerindedir. Asıl adı Ġhyaiyye
olup eski Konya Kalesinin kapılarından birinin çevresinde yer aldığından Kapı Camii adıyla
anılır. Cami ilk defa 1658 yılında Mevlevi Dergahı PostniĢinlerinden Pir Hüseyih Çelebi
tarafından yaptırılmıĢtır. Bir süre sonra yıkılan bu camiiyi 1811 yılında Konya Müftüsü
Esenlilerlizade Seyyid Abdurrahman yenilemiĢ, 1867 yılında bir yangın, cami ile birlikte bu
civarda vakıf dükkânları da yok etmiĢ. Bu olaydan bir yıl sonra camii üçüncü defa yeniden
yapılmıĢtır. Bu yeni inĢaasına dair 1285 H. (1868 M) tarihli kitabesi taç kapısı üzerinde yer
almaktadır. Kapı Cami Konya'da yer alan Osmanlı Dönemi camilerinin en büyüğüdür.
Kuzeyinde 10 mermer sütuna istinat eden yüksek bir son cemaat mahalli ve basık kemerli bir
cümle kapısı vardır. Ayrıca doğu ve batı yönlerinde de birer kapısı bulunmaktadır. Kesme
taĢlardan inĢa edilen camiinin üzeri dıĢtan çatı, içten büyüklü küçüklü sekiz kubbe ile
örtülüdür. TaĢ Mihrabı ve ahĢap minberi sadedir.
87
Nakiboğlu Camii; Camii, Nakiboğlu mahallesindedir. Vakfiyesine göre Konya Müftüsü
Nakib'ül Seyid Ġbrahim tarafından 1176 H. (1762 M.) yılında yaptırılmıĢtır. Kare planlı olup
toptan yapılmıĢtır. Çatı ahĢaptır. Kiremitle örtülmüĢtür. Minaresi, 1178 H. (1764 M.) yılında
Nakib'ül Hac Seyid Ġbrahim oğlu Mehmet Emin tarafından yaptırılmıĢtır. Cami zamanla harap
olduğu için 1926 yılında minaresi hariç, yıktırılarak yeniden yaptırılmıĢtır.
HANLAR
ZAZADIN HANI
Sultan Alaeddin Keykubat devrinde (633-Hicri 1236 Miladi yılında) Selçuklu Emirlerinden
Vezir Sadettin Köpek tarafından yaptırıldı. Yazlık ve kıĢlık tiplerin birleĢmesinden meydana
gelmiĢ avlu tipte yapılmıĢtır. Hanın boyu 104 m., eni 62 metredir.TaĢ yapının dıĢ
duvarlarından gayri Ġslami devirlere ait eserlerden bazı parçalarda kullanılmıĢtır. Konya-
Aksaray yolunun 25. Km'sinde Tömek bucağındadır.
HORUZLU HAN
1248 yılında bugünkü Konya-Aksaray asfaltının 8.'sinde kıĢlık olarak yapılmıĢtır.
KIZILVĠRAN HANI
Konya-BeyĢehir yolu üzerinde olup, Konya'ya 44 km. uzaklıktadır. KıĢlık ve yazlık olmak
üzere iki tipte yaptırılmıĢtır.
OBRUK HAN
Anadolu Selçuklu döneminde ticaret yolları üzerinde kurulan hanlardan bir örneği de Obruk
Hanıdır. Oburk Hanı, Konya'yı Aksaray'a bağlayan yol üzerindedir..
88
4.5 KONYA ĠLĠNDE DOĞA TURĠZĠM ÇEġĠTLERĠ
KuĢ Gözlemciliği
Doğa YürüyüĢü (Trekking)
Yayla ve Festival Turizmi
Mağara Turizmi
Av Turizmi
Sualtı DalıĢ Turizmi
Hava Sporları Turizmi
Sportif Olta Balıkçılığı
Akarsu Turizmi
Atlı Doğa YürüyüĢü
Bisiklet Turizmi
Botanik Turizmi
Yaban Hayatı (Fauna) Gözlemciliği
Foto Safari
Tarım ve Çiftlik (Agro) Turizmi
Kamp Karavan Turizmi
89
Tablo 11. KONYA ĠLĠ VE ve ĠLÇELERĠNĠN ÖNE ÇIKAN DOĞA TURĠZMĠ DEĞERLERĠ MATRĠSĠ
Aktivite/değer
Ko
nya
Merk
ez Ġ
lçele
ri
Ah
ırlı
Ġlç
esi
Ak
ören
Ġlç
esi
Ak
Ģeh
ir Ġ
lçesi
Alt
ınek
in Ġ
lçesi
Bey
Ģeh
ir Ġ
lçesi
Bozk
ır Ġ
lçesi
Cih
an
bey
li Ġ
lçes
i
Çelt
ik Ġ
lçesi
Çu
mra Ġ
lçesi
Derb
en
t Ġl
çesi
Dereb
uca
k Ġ
lçesi
Do
ğa
nh
isa
r Ġl
çesi
Em
irg
azi
Ġlçe
si
Ereğ
li Ġ
lçesi
Gü
ney
sın
ır Ġ
lçesi
Ha
dim
Ġlç
esi
Ha
lka
pın
ar
Ġlçesi
Hü
yü
k Ġ
lçesi
Ilgın
Ġlç
esi
Ka
dın
ha
nı
Ka
rap
ına
r
Ku
lu
Sa
rayö
nü
Sey
diĢ
eh
ir
Ta
Ģken
t
Tu
zlu
kçu
Ya
lıh
üy
ük
Yu
na
k
Değerler toplamı
Rafting (R) X X
Av Turizmi X X X X X X X X X
Binicilik atlı doğa yürüyüĢü X
Bisiklet turizmi X X X
Botanik Turizmi X X X X X X X X X X X X X X
Çiftlik Turizmi X X
Dağ ve Doğa YürüyüĢü
(Trekik)
X X X X X X X X
Dağcılık X X X X X X
Foto Safari X X X X X X X X X X X
Kamp Karavan turizmi mesire
yerleri
X X X X X X X X X X X
KıĢ Turizmi ve Kayak X X X
90
Fauna ve KuĢ (Ornotoloji)
Gözlemciliği
X X X X X X X X X
Mağara Turizmi X X X X X X X
Scuba (Su Altı DalıĢ) X X X
Sportif Olta Balıkçılığı X X X X
Yamaç ParaĢütü ve Motorlu
ParaĢütçülük
X X X
Yayla Turizmi X X X X X X X X X X X X X X X X X X
Ġzcilik X
Off-Road ve Jeep Safari X X X X X X X
Ġpek Yolu Turizmi X
Su Sporları X X X
Garantili yaban hayatı
gözlemi(GYHG)
X
ġelale görme imkanı (ġ) X
91
92
ġekil 7. Konya Doğa Turizmi Haritası
93
Konya ’nın doğa turizmi yönünden öne çıkan ilçeleri;
- BeyĢehir Ġlçesi (BeyĢehir Gölü Milli Parkı)
- Merkez ilçe, (Karatay, Selçuklu ve Altınekin ilçeleri sınırlarında kalan Bozdağ Yaban Hayatı
GeliĢtirme Sahası)
- BeyĢehir Ġlçesi (Yakamanastır Tabiat Parkı)
- Akören Ġlçesi ( Mavi Boğaz Kanyonu )
- Hadim Ġlçesi (Yerköprü ġelalesi)
Bu ilçelerde turizm odaklanması ve geliĢimi için yapılması gerekenlere geçmeden önce
Milletlerarası seviyede önemli olan sahaların özellikleri incelenerek doğa turizmi konusunda bu
sahalardaki deneyimlerin neler olduğu, geliĢtirilebilmesi için gerekenler, diğer bölgelere
yaygınlaĢtırılması imkanları irdelenecektir
5. SEÇKĠN VE YÜKSEK DEĞER TAġIYAN (X) YILDIZ ALANLARIN
DEĞERLENDĠRĠLMESĠ VE POTANSĠYELĠNĠ GELĠġTĠRME ĠMKANLARININ
ORTAYA KONULMASINA ĠLĠġKĠN ANALĠZLER
1. BEYġEHĠR GÖLÜ MĠLLĠ PARKI VE SULAK ALANI
BeyĢehir Gölü Milli Parkı üstün peyzaj
güzellikleri ile Konya ili BeyĢehir ilçesi
sınırları içerisinde bulunan bir Milli
Parkımızdır. 11.01.1993 yılında Milli Park
olarak ilan edilen saha 88.750 hektardır.
BeyĢehir gölü Milli Parkı içinde irili ufaklı
33 adet ada bulunmaktadır. Bunlardan en
büyükleri Hacıakif, kes, yılanlı, eĢek
adalarıdır. Alanda EĢrefoğlu Camii,
Kubadıabat Sarayı , YeĢildağ Kasabası leylekler vadisi bulunmaktadır. BeyĢehir Gölü eko
turizm için önemli bir alan olup, olta balıkçılığı, yayala turizmi, tarihi yerleri ziyaret, su
sporları, mağra gezisi ve kuĢ gözlemciliğinin yapılabileceği ender bir alandır.
94
BeyĢehir Gölü, jeomorfolojik yapısı, Toros Dağ sıraları arasında, kuzeybatı-güneydoğu
doğrultusunda teknonik Polye Çanağı içerisinde oluĢmuĢ karstik kökenli bir göldür.
Türkiye‟nin en büyük tatlı su, Van ve Tuz Gölü‟nden sonra üçüncü büyük gölüdür. Deniz
seviyesinden yüksekliği 1.120 m., uzunluğu 45 km., geniĢliği kuzeyde en dar yerinde 15 km.,
güneyde en geniĢ yerinde de 25 km.dir. Derinliği konusunda uzmanlar çeliĢkili bilgiler
vermektedir. Eski kaynaklarda en derin yerinin 70 m. olduğu yazılmıĢsa da yakın tarihteki
ilgili kaynaklarda derinliğinin 3-8 m. arasında değiĢtiği belirtilmektedir. Bazı kaynaklara göre
de en derin yeri 14 m.dir. Yüzölçümü 656 km2‟dir. Gölü yerüstü ve yeraltı su kaynakları
95
beslemektedir. Bunlardan Adaköy‟ün güneyinden çıkan PınarbaĢı menbaı gölü besleyen en
önemli kaynaktır. Bunun yanı sıra YeniĢarbademli‟nin güneybatısında bulunan Dedegöl
Dağı‟nın kuzey eteklerindeki
Pınargözü Mağarası‟ndan
çıkan yeraltı deresi de gölü
besleyen önemli bir
kaynaktır. Doğu kıyıları hafif
ondüleli, kumlu, killi neojen
araziden oluĢur. Batı
kıyılarında küçük koyların
önünde irili ufaklı 33 ada
bulunmaktadır. Bunların belli
baĢlıları gölün kuzeybatı
kıyıları yakınındaki Mada
Adası‟dır. Onun biraz
güneyinde Ġğdeli Ada, Orta
Ada, Aygır Adası, Keçi
Adası, EĢek Adası, Kız
Kalesi, Hacı Akif Adası,
Küladası, Akburun Adası, Gülbent Adası ve Yılan Adası‟dır. BeyĢehir Gölü‟nden çıkan su,
SeydiĢehir‟in doğusundan geçerek Suğla Gölü‟ne akar. Mavi Boğazı geçtikten sonra Apa
Boğazına su verir ve Konya Ovası‟na ÇarĢamba Çayı olarak girer. Gölün doğu ve kuzey
kıyılarında göle karıĢan küçük dereler varsa da onların beslemesi çok fazla önemli değildir.
Gölde buharlaĢma yoğundur ve düdenlerle de çok fazla su kaçırmaktadır. Gölün içerisindeki
adalarda ve sazlıklarda pelikan, balıkçıl, karabatak ve martı gibi su kuĢları bulunmakta olup,
bunlar BeyĢehir Gölü çevresinde kuluçkaya yatarlar. Bu nedenle de bölge kuĢların balıkçıl
türlerinin ve ördeklerin kıĢlama ve kuluçka alanlarıdır. Bu nedenle de göl doğal yaĢamın
devamlılığını sağlayan önemli bir ekolojik ortamdır. Gölün sularında sazan, alabalık, çiçek
balığı, sarı balık ve tatlısu levreği ile su kaplumbağaları ile yılanlar yaĢamaktadır. Göl çevresi
Milli Parklar kapsamında olup, burada karaçam, göknar, sedir, ardıç ve meĢe türü ağaçlar
bulunmaktadır. Bu ekolojik sistem aynı zamanda göle doğal bir güzellik kazandırmaktadır.
(http://www.turkish-media.com, 2012).
96
BeyĢehir Gölü‟nde gün batısındaki görünümü, renk ve batıĢ süresi yönünden dünyada birinci
derece gruplardan sayılmaktadır. Ayrıca göl, 1 km kumsalı olan Üstünler-YarbaĢı plajına
sahipken, yılda ortalama 137 günün rüzgarlı geçmesi nedeni ile sörf sporu yapmaya da
elveriĢlidir. Peyzaj güzellikleri ve göçmen kuĢlar için iyi bir barınak yeri olması, göl sularına
dayalı su sporları aktivitelerinin sağlanması, sazan, kılkanat, gökçe, çamurca, levrek, turna,
küçük boy yılan balıkları ile de balıkçılık olanakları sunması gölün değerini artırmaktadır
(BeyĢehir Sanayi ve Ticaret Odası, 1997:48-49).
Flora ve Fauna özellikleri; Milli Park sınırları içinde 85 familya, 305 cins, 545 tür, 140 alt
tür ve 54 varyete yer almaktadır. Milli Park alanı içinde bulunan 560 taksonun 88‟i
endemiktir. lübnan sediri, adi ardıç, katran ardıcı, göknar, karaçam, kermes meĢesi, diĢbudak,
ceviz, karadut, erkek eğreltiotu, dağ lalesi, haĢhaĢ, boyacı kökü, adaçayı, kardelen, sıklamen
ve sarıkokulu milli parkta ve yakın çevresinde yayılıĢ gösteren bazı önemli bitki türleridir.
BeyĢehir Gölü su kuĢları açısından oldukça önemlidir. Milli Park Alanında 153 kuĢ türü
vardır. Bunlardan bazıları sakarmeke, yeĢilbaĢ ördek, cüce batağan, bahri ve tepeli ördektir.
Gölün etrafı iki yaĢamlı, sürüngen ve memeli sınıflarına ait türler bakımından da oldukça
zengindir. Alanda 3 adet iki yaĢamlı, 14 adet sürüngen ve 34 adet memeli türü olmak üzere
toplam 51 tür vardır. Göl ve derelerde toplam 16 adet balık türü yayılıĢ göstermektedir.
Bunlardan bazıları sudak, sazan, akbalık, siraz ve kızılkanat‟tır.
(http://www.milliparklar.gov.tr, 2012).
97
Tablo 12. BeyĢehir Turistik Kaynak değerleri
98
BEYġEHĠR EKOTURĠZM DEĞERLERĠ
BeyĢehir Gölü ve Gün Batımı; Türkiye'nin en büyük tatlı su gölü olan BeyĢehir Gölü'nde
gün batımı, tabloluk görüntülerin oluĢmasına
neden olmaktadır. BeyĢehir Gölü, özellikle
fotoğraf sanatçılarının büyük ilgisini
çekmektedir. Üzerinde yatla gezilebilen ve
yüzlerce balıkçıya ekmek kapısı olan
BeyĢehir Gölü, sunduğu manzaralarla da
insanlara görsel bir Ģölen sunmaktadır.
GüneĢin batmasına yakın oluĢan kızıllık ve
güneĢ ıĢınlarının göle yansıması, güzel bir
manzara görmek isteyenleri göl kenarına çekmekte ve martıların da havada daireler çizmesi
de bu manzaraya ayrı bir güzellik katmaktadır(http://www.haberler.com, 2012). BeyĢehir'de
gün batımı genellikle Ģöyle tarif edilmektedir; “Gün batarken güneĢ soyunup mavi gölde
yıkanır. Eğer günbatımını BeyĢehir'den izliyorsanız karĢıda Anamas ormanlarında yangın
çıkmıĢ, gölü tutuĢturmuĢta göl yanıyor sanırsınız. Göl'ün suları kızılın yüzlerce ıĢıltısıyla
rengarenk kesilmiĢtir. Bu nedenledir ki BeyĢehir Gölü gurubu, renk ve batıĢ süresi
yönlerinden dünya'da birinci derecede guruplardan sayılmaktadır”. BeyĢehir gölünde
günbatımı kendi dalında dünya ikincisidir. (http://geziyorumturkiye1.blogspot.com, 2012).
Adalar; BeyĢehir Gölü üzerinde ortalama olarak 33 tane irili ufaklı ada vardır. Gölde su
seviyesine göre ada sayısı da değiĢmektedir. Ancak bu değiĢim pek önemli değildir. BaĢlıca
adalar Ģunlardır:
Hacı Akif Adası; Adını, aslen Hoyranlı olan ve BeyĢehir'deki ünlü tarihi evin sahibi olarak
bilinen Hacı Akif Efendi'den almıĢtır.
Adalar kümesinin güneyindedir. BeyĢehir'e
uzaklığı 25 km kadardır. Sarkıt ve
dikitleriyle ünlü 100 m. uzunluğunda bir
mağarası vardır. Roma dönemine ait
tapınak kalıntıları, görülmeye değer
güzelliktedir. Böcek türleri yönünden
zengin olan adada, bazı hayvan türlerinin
üretimi de yapılmaktadır. Milli park alanı olarak koruma altına alınmıĢtır.
99
Ġğdeli Ada; En yüksek noktası 1282 metre olan ada turistik açıdan ilgiye değer güzelliktedir.
Kıyıları dik ve derin olup ,geniĢ kumsalları vardır.
Orta Ada; Ġğdeli ve Aygır Adaları'nın 200 metre açığında yer alan bu ada 2500 dekarlık
alana sahiptir. Diğer iki ada ile oluĢturduğu boğaz çok güzeldir. Tepe noktası 1146 metredir.
Çoğunlukla ardıç ağaçlarının oluĢturduğu geniĢ bir bitki örtüsü vardır. Ada üzerindeki eski
yapı kalıntıları da vardır.
Kes Adaları; Ġçeri ve dıĢarı adalar olarak da bilinir. En yüksek noktası 1134 metredir. Otlak
durumunda olup 10 kadar küçük adadan oluĢur.
Aygır Adası; Tabii açıdan ilgi çekici nitelikleri adada koy ve kumsallar oldukça güzeldir.
1055 dekarlık alanı olup en yüksek noktası 1260 metredir. Kilise kalıntıları vardır.
Kızılada; Eski yapı kalıntıları ve mağarası vardır. Adanın alanı 815 dekar civarındadır
(http://www.viewphotos.org/turkey/images-of-Yenisarbademli-17.html, 2012).
Çeçen Adası; AĢağıağıl, Terkenli, Hacı Osman ve Gavur Adası da denir. Adada çiftlik evleri
ve birçok tarihi kalıntı mevcuttur. Alanı 595 dekardır. Uzun yıllar öncesinde Rumlar'ın
bulunduğu ada Ġstiklal savaĢında gösterdikleri yararlılıklardan dolayı Çeçenler'e verilmiĢtir.
GölkaĢı Adası; GölkaĢı'na uzaklığı 500 metre civarında olup 565 dekarlık alanı vardır. Adada
bol miktarda ağaç mevcuttur. En yüksek noktası 1138 metredir.
EĢek Adası; Enyüksek noktası 1139 metre alanı 140 dekardır. Seyrek de olsa ağaçlarla
kaplıdır. Selçuklular dönemine ait olduğu
sanılan eski yapı kalıntıları vardır. Bu yapılar
Kubadabad Sarayı ile aynı dönemde
yapılmıĢtır.
(http://www.panoramio.com/photo/63916751,
2012).
100
Kızılada; Ġkinci Kızılada olarak da bilinir. Kurucuova yakınlarındaki ada, kasaba halkı
tarafından ekilmektedir. En yüksek noktası 1142 metre ve alanı 110 dekar civarındır.
Akburun Adası; Ömer ÇavuĢ adası olarak da bilinir. Eski yapı kalıntıları ve mezar taĢları
vardır. Alanı 60 dekar civarında olan adanın en yüksek noktası 1128 metredir.
Kirse Adası; Adada kilise kalıntıları vardır. Alman araĢtırmacı Hirschfeld'in 1878'de ziyaret
ederek izlenimlerini anlattığı kalıntılar muhtemelen bunlardır. Kirse boğazı adayı Mada
Adasından ayırır. Gölün en derin olduğu bölgede 18 metre ile burasıdır. Alanı 10 dekar
civarında olup üzerinde kalıntıları da vardır.
Höyük Adası; Tarıma müsait olup 20 dekarlık alanı vardır. Mezar, kemik, çanak ve çömlek
kalıntıları bulunmuĢtur.
Mındıras Adası; Mağarası ve antik kalıntılarıyla dikkati çeken bir adadır.
Kül Adası; Alanı 10 dekar civarında olup en yüksek noktası 118 metredir. Sonradan
doldurulduğu söylenen düdeni ve bu olayı anlatan efsanesiyle ünlüdür.
Kız Kalesi; Kubadabat sarayı'nın 3,5 km kadar kuzeydoğusunda 5 dekarlık bir adadır. En
yüksek noktası 1138 metredir.
Kubadabad sarayının harem dairesi
olarak kullanılmıĢtır. Ġlk bakıĢta
kalın harçlı duvarlarıyla ilgi çeker.
Kayalık özelliği de taĢıyan ada
içinde birçok eski yapı kalıntısı
vardır. Bir dönem 230 kadar kuĢun
barındığı ada için kuĢ cenneti
nitelendirilmesi de yapılmıĢtır.
Bu adalara ek olarak ; TaĢlı ada,
Kum adası, Geyik adası, KetlaĢ
adası, Yılan adası, KuĢkondu adası ,Yapraklı ada, Camız adası ve Afrika adalarını da saymak
mümkündür. (Mada Adası Kızıldağ Milli Parkı içerisinde kaldığından alan içerisinde
değerlendirilmemiĢtir.)
Kumsallar; Gölün özellikle doğu kıyıları plaja elveriĢli kumsallardır. Bazı adalar üzerinde de
güzel koy kumsalları bulunur. Karaburun ve Üstünler Kıyıları ile YeĢildağ sarpça kıyılarında
ve KuĢluca, Budak, Kıreli ile Tolca Kıyılarında koy ya da burun kumsalları vardır.
101
EĢrefoğlu Cami ve Türbesi; Cami kale ile sarıldığı için içeriĢehir denilen yerde ve aynı adı
taĢıyan mahallededir. Cami
kuzeyden güneye uzanmıĢ
dikdörtgen bir plan üzerine
yapılmıĢtır. Yalnız Kuzeydoğu
köĢesi asıl planın tam ortasına
doğru çalınmıĢtır. Bunun da
planı yola uydurmak
zaruretinden doğduğunu
tahmin edilmektedir.
Minareden sonraki yine köĢesi
kesik üç köĢede ayrıca bir kısım yapılmıĢtır. Caminin yalnız kuzey duvarı muntazam kesme
taĢla diğer duvarları adi taĢla ve ardıç ağacından hatıllar atılarak yapılmıĢtır. Kuzey
kapısından baĢka doğuya ve batıya da birer kapısı açılır. Cami kapısının eni 2, yüksekliği 3.10
metredir. Ġki kanatlı tahta kapısı cami ve minberle beraber yapılmıĢtır. Kapının üstleri
çiçeklerle bezeli iki tunç tokmağı vardır. Kapı zıvanalı, lambalı çatma usulü ile yapılmıĢtır.
Türk ahĢap iĢçiliğinin güzel bir örneği olan kapıyı yapan sanatkâr caminin minberini de
yapmıĢtır(Konyalı, 1991:217-220).
Konya, BeyĢehir ilçesinde, BeyĢehir Gölü ile kale arasındaki düzlükte, Ġçeri ġehir
Mahallesinde bulunan EĢrefoğlu Camisi, EĢrefoğlu Beyliğinin kurucusu Seyfeddin Süleyman
Bey tarafından yaptırılmıĢtır. Caminin ibadet mekanına açılan kapısı ile portali üzerindeki iki
ayrı kitabeden birisinde 1296, diğerinde de 1290-1300 tarihleri yazılıdır. Bu da gösteriyor ki,
cami 1296-1300 yılları arasında yapılmıĢtır. Türk mimarisinde ağaç direkli camiler grubuna
giren EĢrefoğlu Camisi, EĢrefoğullarının hakim olduğu yerlerde yapmıĢ olduğu en önemli
eserdir. Ayrıca ağaç direkli camiler grubunun en büyük ve en orijinal eserdir. Caminin üzeri
toprak damlı iken 1941yılında yapılan onarımla, eğimli bir çatı haline getirilmiĢ, 1956 yılında
da üzeri bakır levhalarla kaplanmıĢtır. Caminin yanındaki, doğu duvarına bitiĢik türbe,
EĢrefoğlu Süleyman Beyindir. Bu türbeyi Süleyman Bey ölümünden birkaç yıl önce 1301-
1302 yılında yaptırmıĢtır. Türbe kesme taĢ duvarlı olup, üzeri konuk bir piramidal külahla
örtülmüĢtür. Türbenin çini, ağaç ve taĢ iĢçiliği son derece önemlidir(http://www.konya.com,
2012).
102
TaĢ Medrese (Ġsmail Ağa Medresesi); EĢrefoğlu Camisi‟nin batısında bulunan Ġsmail Ağa
Medresesi‟nin portalı üzerindeki
kitabesinden öğrenildiğine göre; Halil
Ağa oğlu Ġsmail Ağa tarafından 1369–
1370 yıllarında yaptırılmıĢtır. Medrese
kesme taĢtan yapılmıĢ ancak, bazı
bölümleri yıkıldığından tam bir planı
çıkarılamamıĢtır. Kalıntılarına
dayanılarak tek katlı, iki eyvanlı ve açık
avlulu medreseler grubundan olduğu
sanılmaktadır. Medresenin portali
dıĢarıya doğru taĢkın ve mukarnas
bezemelidir. Kapının iki yanında köĢe sütuncukları, çevresinde de palmet ve rumi motifleri
vardı. Dikdörtgen planlı avlunun iki yanında önlerinde revaklı medrese odaları sıralanmıĢtı.
GiriĢin ekseninde ana eyvan, yanında kubbeli dershane ve 1878‟de ölen Ġsmail Aka‟nın
türbesi bulunmaktadır(http://www.kenthaber.com, 2012).
Çifte Hamam; Anıtsal su mimarisinin bir parçası olan hamamlara BeyĢehir‟de güzel bir
örnek Bedestenin batısındaki EĢrefoğlu
Hamamıdır. (Çifte hamam veya büyük
hamam) olarak ta bilinir. EĢrefoğlu
Süleyman Bey Kitabesine bakılarak 13.
Yüzyılın sonlarında yapıldığı
anlaĢılmaktadır. Yıllarca bakımsız
kalmasına rağmen Selçukluların
muhteĢem taĢ iĢçiliği sayesinde ayakta
durmaktadır.
103
Kubad-Abad Sarayı; Ünlü Selçuklu Tarihçisi Ġbn Bibi‟nin Selçuknamesi‟nde sözünü ettiği,
I. Alaaddin Keykubad‟ın (1220-1236) emriyle yapılmıĢ Kubad-Abad Saray Külliyesi,
günümüze ulaĢabilmiĢ tek Selçuklu saray yapısıdır. Kubad–Abad Sarayı BeyĢehir Gölünün
hemen yanında ve Anamas Dağının eteklerindedir. Tol Öreni olarak ta bilinir. Keykubad
kentinin surlarla çevrili olduğu yüksek bir kulesi ile Göl yakasında tersane ve kayıkhanesi
bulunduğu, kentin saraylar, köĢkler, cami, hamam, hasbahçe ve havuzlarla donatıldığı
anlaĢılmaktadır. Selçuklularla bir süre baĢkentlik etmiĢ olan bu yalı kentinden günümüze
müzeleri süsleyen göz kamaĢtırıcı çinilerle restorasyonunun bekleyen saray kalıntıları
kalmıĢtır. Prof. Dr. Rüçhan Arık baĢkanlığında bir heyet ile 1980‟den bu yana kazı çalıĢmaları
devam etmektedir. Yapılan kazılarda
sarayın inanılmaz zenginlikte çini
süslemelerini gösteren birçok parça ele
geçirilmiĢtir. Çinilerdeki motifler; Av
eğlencelerini, büyülü inançları, sultanı,
ileri gelenleri ve hizmetkarları
canlandırır. Kubad-Abad Sarayının
figürlü çiniler arasında en tipik örnekler
insan figürleridir. Saraydan çıkarılan
nadide çini eserleri baĢta Karatay Müzesi
olmak üzere Konya‟da değiĢik müzelerde sergilenmektedir (http://www.beysehirto.org.tr,
2012).
Bedesten; Osmanlılar tarafından 1451 yılında kapalı çarĢı olarak yaptırılmıĢtır. Osmanlı
mimari yapı tekniğinin güzel
örneklerinden biri olan bedesten, genelde
taĢınması kolay ve değerli eĢyaların
satıĢının yapıldığı küçük boyutlu kapalı
çarĢı özelliği arz etmektedir.
104
Tarihi TaĢ Köprü; 1908-1914 yılları arasında, sonradan sadrazam olan Konya Valisi
Avlonyalı Ferit PaĢa tarafından Anadolu Osmanlı demiryolu ortaklığına yaptırılmıĢtır. Köprü;
regülatör - baraj sistemi olarak yapılmıĢtır. TaĢ köprünün uzunluğu 40.70 m, eni 6.35 m'dir.
Batısında 14 sütün üzerine oturan 15 gözlü köprü üstü kemeri vardır.
Kale Kapısı; Ġki kapılı BeyĢehir Kalesi'nin halen sağlam vaziyette olan doğu kapısıdır. Kapı
üzerinde biri kaleyi ilk yaptıran
EĢrefoğulları'na, diğer ikisi ise kaleyi tamir
eden IV. Murat devrine ait üç kitabe
bulunmaktadır(http://www.milliparklar.gov
.tr, 2012).
Yaka Manastır; BeyĢehir‟e 6 km. uzaklıkta zengin bitki örtüsü ve su kaynaklarına sahip
dinlenme yeridir. Alan 10+19 yıllığına müstecire ihale edilmiĢtir.
105
Karagöl; Anamaslar üzerinde, Kurucuova‟nın 15 kilometre güneybatısında, 2500 metre
yükseltide, 15 dekarlık alanlı bir krater gölcüğüdür. Doruğun eteğinde göllenmiĢtir. Batı
kıyılarında yalçın, sarp ve çıplak kayalıklar dikleĢir. Doğu yanı, çıplak bir düzlüktür. Orman
daha aĢağılardadır. Karagöl „ün batı yakasındaki sarp kayalıklarda, yaz-kıĢ kar ve su eksik
olmaz. Kar suları ile beslenen gölün yalıyarlı olan batısı derindir. Ġç akıĢlı olduğu
sanılmaktadır.
Sütdede Türbesi; TaĢ Medresenin kapısından girince tam karĢıda türbe görülmektedir. Halk
arasında Süt Dedesi Türbesi olarak da bilinen bu türbe Ġsmail Ağa‟ya aittir. Süt Dede adının
verilmesine sebep ise Sütü kesilen annelerin zaman zaman burayı ziyaret ederek dua
etmelerinden kaynaklanmaktadır. EĢrefoğlu Camii civarında ayrıca Demirli Mescit ve Ġsimsiz
türbe gibi eserlerde bulunmaktadır.
Demirli Mescid; EĢrefoğlu Süleyman Bey Camii'nin batısında ve yaklaĢık 150 metre
mesafededir. Küçük bir yapı olup, kapısı batı cephesindedir. Ġki tanesi alt katta olmak üzere
toplam altı penceresi vardır. Günümüzde de ibadet maksadıyla kullanılmaktadır. Kitabesinde
medrese denilse de, mescit ve çocuk mektebi olarak kullanıldığı görüĢü ağır basar. Bu
kitabenin baĢka bir yerden gelmiĢ olması ihtimali vardır. 0.72x0.39 metre ölçünde ve iki
satırdan ibaret kitabede Ģu ifadeler vardır: “Bu mübarek medreseyi Emir Ahmed oğlu
hayratçı, hayrını Allah kabul etsin. ġerefaddin SubaĢı H. 714 (1315) yılında yaptırdı”.
ġerafeddin Bey'in EĢrefoğlu'nun emiri veya kedhudası olduğu yönünde iddialar vardır.
Vaktiyle burada bir de kitaplığın olduğu sanılmaktadır.
106
Ġsimsiz Türbe; Osmanlıların hakim olduğu dönemde yapılmıĢ olup halk arasında Araplar
Türbesi olarak da bilinir. Kitabesinden anlaĢıldığı kadarıyla miladi 1561 tarihinde yapıl-
mıĢtır. EĢrefoğlu Süleyman Bey Türbesi'nin 1.80 m. kuzeyindedir. Kare planlı türbenin
kubbesi yoktur. Muhtemelen daha önce yıkılmıĢ olmalıdır. Muntazam kesme siyahımsı taĢtan
yapılmıĢtır. Kapısı doğuya açılır. Ġçten içe 3.90x3.90 metre ebadındadır. Doğuya, batıya ve
kuzeye birer dört köĢe penceresi ve bir de cüz ağzı açığı vardır. 0.80 metre eninde ve 1.60
metre yüksekliğindeki yekpare kemerli kapısının üzerindeki mermerde bir kitabe vardır.
Kitabenin üzerindeki tarih miladi takvime göre 1561 (H. 696) yılını göstermektedir.
Bayındır Cami; Kitabesinden yapının 1365 yılında yapıldığı anlaĢılmaktadır. Cami, dıĢtan
yaklaĢık 17,10x17,15 metre
ölçülerinde oldukça muntazam
sayılabilecek kare alana sahiptir.
Yapının batı duvarına bitiĢen güdük
bir minaresi vardır. Doğu ve batı
cephelerde olmak üzere iki giriĢi
bulunmaktadır. Bunlardan doğu
duvarının kuzey köĢesine yakın
olarak açılanı, esas giriĢtir. Kapı
çevresi muntazam taĢtandır. Cami duvarları içerden çimento harç ve kireç badanalıdır. Harim,
yuvarlak ve çokgen kesitli ahĢap destek sıraları ile mihrap duvarına dik olarak uzanan beĢ
Ģahına ayrılmıĢtır. Mihrabı güney duvarı içine oyulmuĢ 88 cm çapında 45 cm derinliğinde
yarım silindirik bir niĢten ibarettir ve Çifliközülü Hasan Usta tarafından 1954'de yapılmıĢtır.
AhĢap minber de aynı usta tarafından
inĢa edilmiĢtir. En batıdaki salının
haricindeki diğer salanların kuzey
tarafında sütun sıralarıyla ilave
desteklere oturtulmuĢ olan kadar
mahfili, oldukça geniĢ bir yer
kaplamaktadır. Alttan tahta kaplamalı
olan tavan kıble duvarına dik
istikamette, kalınlıkları 25-32 cm
arasında değiĢen dört ana kiriĢe
taĢıtılmıĢtır. Bu kiriĢlerden: batıdaki ikisinin kuzey ucu ile. doğudaki ikisinin güney ucu
doğrudan duvarlara, diğer uçları duvarlardan çıkartılmıĢtır ahĢap konsollarla, ortada yastıklar
107
vasıtasıyla ahĢap direklere otururlar. AhĢap tavan örtüsü, doğudan batıya doğru, her sırada 4.5
ve 4.4 olmak üzere toplam 17 ağaç destek tarafından taĢınmaktadır.
(http://www.beysehir.bel.tr, 2012).
Bölgesel Cazibe Değerleri
Bölgesel cazibe değerleri içerisinde BeyĢehir Gölü havzası ve Göller Bölgesinde bulunan
cazibe değerlerini kapsamaktadır.
BeyĢehir Gölü Havzası cazibe değerleri Ģu Ģekilde sıralanabilir:
Eflatun Pınar; BeyĢehir ilçesinin, Sadıkhacı Köyü yakınında bulunmaktadır. Bu kaynak
BeyĢehir Gölünün devamlı olarak
besleyen en önemli kaynaklardan
birisidir. Eflatunpınar Abidesi Hitit
Kralı II. Suppiluliumas (M.Ö 1200-
1190) tarafından, M.Ö. 1300 yılında
yaptırılmıĢ dini bir anıttır. (Yüksekliği
420 cm, geniĢliği 710 cm) ve bu anıtın
önünde aynı tarihte yapılmıĢ bir havuz
bulunur. Anıtta Hitit tanrılarını ve
tanrıçalarını temsil eden 12 adet figür bulunmaktadır(Altınsaçlı, 2005:13). Eflatunpınar; ĠÖ II.
Bin yılın baĢlarında Anadolu‟da varlığını hissettiren, 1650‟den sonra bir devlet, 1400‟den
sonra bir imparatorluk olarak olarak anılan, 1190‟da büyük bir yıkıma uğrayan Hitit
Uygarlığının Anadolu‟da bıraktığı en
önemli izler kaya anıtlarıdır.
Eflatunpınar Kaya Anıtı, taĢ iĢçiliği,
kabartmaları ve yapılan kazılar sonucu
ortaya çıkartılan, anıtla bütünleĢik
kutsal havuzu ile bütün bu kaya
anıtları içerisinde ön plana
çıkmaktadır. Denilebilir ki,
Yazılıkaya‟dan sonra en önemli Hitit
kaya anıtı Eflatunpınar‟dır. BeyĢehir
ġarkiağaç yolunun 16. kilometresinde, yoldan kuzeybatı yönünde 6 kilometre içeridedir.
108
Ġmparatorluk dönemi Hitit kaya anıtlarının belli bir bölümünün akarsu ya da pınar yakınında
inĢa edildiğini görüyoruz. Eflatunpınar anıtı da bir pınarın hemen yanında yer alır. Son
yıllarda Konya Müze Müdürlüğü tarafından yapılan kazılarda anıt ve önünde yer alan havuz
tamamıyla ortaya çıkarılmıĢtır. Bu kazıya kadar, 1837 yılından beri anıt için yapılan tüm
yorumlar, anıtın 7 metrelik bir geniĢliğe ve 4 metrelik bir yüksekliğe sahip olduğunu söyler.
Anıtın Ģu anda görülebilen boyu 7 metredir ve 30x35 metrelik dikdörtgen bir havuzu vardır.
Misthia Antik Kenti; BeyĢehir Ġlçesi‟nin 18 km. doğusundaki Fasıllar Köyü‟nde yer alan
Misthia Ankit Kenti kalıntıları; Hitit, Roma ve Bizans dönemlerine ait eserlerden
oluĢmaktadır. Misthia Kenti kalıntıları arasında Hitit Anıtı, Bereket Anıtı ve Likypanus Anıtı,
özelliklerini günümüze kadar koruyabilmiĢ görülmeye değer kültür varlıklarıdır
Fasıllar Köyü KurtbeĢiği Anıtı; Fasıllar Anıtı BeyĢehir ilçesinin 16 km doğusunda Fasıllar
Köyü‟nün güneyinde kalan kayalık
bir yamaç üzerinde bulunmaktadır.
Tek parça bazalt bloktan oluĢan kaba
hatları ile iĢlenmiĢ olan eserin, baĢka
bir yere dikilmek üzere hazırlandığı
düĢünülmektedir. Anıtın boyutları
2.25 x 2.75 x 8.30 metredir, 50 ila 70
ton ağırlığında olabileceği tahmin
edilmektedir. Anıtın üst kısmında bir
adet Hitit tanrısı cepheden tasvir
edilmiĢtir. Üste yer alan tanrı
kabartması için bir nevi kaide iĢlevi gören alt kısımda ise bir çift aslanın arasında bir adet dağ
tanrısı yer almaktadır. Dağ tanrısının
üzerine basacak önemde olan üst
kısımdaki tanrının Hitit Fırtına tanrısı
olduğu düĢünülmektedir. James Mellaart
tarafından ortaya atılan bir sava göre
Fasıllar Anıtı 50 km uzaklıkta bulunan
Eflatunpınar Anıtının üzerine konulmak
için hazırlanmıĢtı. Bu sava göre Fasıllar
Anıtının, bir tanrıçayı canlandıran bir
eĢinin daha bulunması gerekmektedir. Anıtın yapım tarihinin, benzerlikleri dolayısıyla,
109
Eflatunpınar Anıtının yapım tarihi ile aynı olduğu düĢünülmektedir (ĠÖ 13. yy, IV. Tudhaliya
dönemi). 1960‟larda anıtın Ankara‟ya taĢınması için bir çalıĢma baĢlatılır ancak köylülerin
“Turistler eserlere mi gidecek, eserler turistlerin ayağına mı gidecek?” tepkisi üzerine bu iĢten
vazgeçilir. Anıtının ayağa kaldırılması düĢüncesi, bilinçsiz avcılar için hedef olabileceği
kaygıları ile gerçekleĢtirilememiĢtir. Fasıllar Anıtının bir kopyası bugün ayakta olarak
Anadolu Medeniyetleri Müzesi bahçesinde görülebilmektedir(Yıldırım, 2012). Fasıllar Anıtı,
Dünyanın en büyük kaya anıtlarından biridir. Fasıllar Anıtı Büyük Tanrı‟yı bir dağ
tapınağındaki iki aslan arasında gösterir(Konya ve Ġlçeleri Tarih, Kültür ve Doğal
Zenginlikleri, 1997:53).
Atlıkaya (Lukyanus Anıtı); Fasıllar Anıtının 100 m doğusunda Asarlık tepesinde Atlı Kaya
Kabartması (Atkaya ya da Lukyanus Anıtı) görülebilir. Yerden 10 metre kadar yükseklikteki
dik bir kayanın üzerine oyulmuĢ 1.85 m. boyunda, eĢinen bir at kabartması ve bir niĢten
oluĢmaktadır. NiĢin mezar odası olarak ya da heykel koymak için kullanıldığı
düĢünülmektedir. Sağda zeminden beĢ metre kadar yükseklikteki 0.85 x 0.95 metre
boyutlarında on satırlık Yunanca bir kitabe vardır. Kitabeye göre Lukyanus (Lukianus)
isminde bir genç ölmüĢ, ailesi hatırasını yaĢatmak için bu abidenin önünde güreĢ yarıĢmaları
yapılmasını istemiĢ, güreĢin nasıl yapılacağı hakkındaki talimatı da bu taĢa kazdırmıĢtır.
Kesin bir tarihlendirme yapılamayan anıt, Roma Ġmparatorluk dönemine aittir(Yıldırım,
2012).
Kaplıcalar; BeyĢehir‟de YeĢildağ Çamurluğu kaplıcası vardır. Ayrıca KöĢk Hamamı ve
ÇavuĢ Kaplıcaları ilçemizden ayrılan Hüyük ilçesi sınırları içerisinde olup, BeyĢehir‟e çok
yakındır. YeĢildağ Çamurluğu Kaplıcası, geçirimsiz tabaka üzerinde oluĢmuĢ olup, su
sıcaklığı 33 derece ve debisi saniyede 1,2 litredir. BirleĢiminde kalsiyum, magnezyum,
sodyum ve karbonat gibi maddeler bulunur. Romatizma, siyatik, lumbago, cilt ve deri
hastalıklarına iyi geldiği gözlenmiĢtir. Üst katmanlarda soğuk su ile karıĢması önlendiğinde
suyunun mineral ve jeotermal önlerden değerleneceği saptanmıĢtır. Yerden kaynayan sıcak
suyun oluĢturduğu bataklıkta çamur banyosu yapılarak yararlanılır. Yörede ünlü olan
çamurluk son yıllarda önemsenmiĢ ve yeni bir motel ile kabinler duĢlar
yapılmıĢtır(http://www.beysehirpentaotel.com/beysehir.html, 2012).
Doğanbey Kükürtlü Hamamı; BeyĢehir'in Doğanbey beldesindedir. Sülfatlı soğuk maden
suları grubuna dahil olan bu Ģifalı su, bol miktarda kükürt içerir. Diğer madensel tuzlar
110
açısından zayıftır. Romatizma ve solunum yolları hastalıklarında, kalp-damar Ģikâyetlerinin
tedavisinde, sindirim sistemine bağlı beslenme bozukluklarında aranılan ve tercih edilen
kaplıcalar arasındadır. Doğanbey beldesi, aynı zamanda Bereket Doğal Kaynak Suları'yla da
tanınmıĢtır. 1975 yılından bu yana Doğanbey Belediyesi tarafından ĢiĢelenerek yurt çapında
pazarlanmaktadır(http://www.doganbeyliler.com, 2012).
KöĢk Kaplıcaları; Kaplıcada bir hamam ve hamam içinde de bir havuz bulunmaktadır. Ġki
ayrı yerden çıkan sular, bu
hamamda toplanmaktadır.
Kaplıca, çok eski dönemlerden
beri faaliyet göstermektedir.
Kaplıca suları, nevrit, çocuk felci
ve böbrek hastalıklarında etkili
olmaktadır. Bu suyun sıcaklığı,
35 derecedir. Konya ili, Hüyük ilçesine bağlı KöĢk köyündedir(http://wowturkey.com, 2012)
(http://otelbilgileri.wordpress.com/tag/sular/page/7/,2012).
Mağaralar; BeyĢehir ve beldeleri; mağara, kovuk, düden, obruk, yutak ve yeraltı suları
zenginliği yönünden dünyada anılır bir yere sahiptir. Ayrıca dünyanın en büyük yeraltı
ırmağının BeyĢehir Gölü ile
Manavgat ġelalesi arasında aktığı
belirlenmiĢtir. Toroslar‟ın Akdeniz
ve Antalya bölgesi nasıl mağara ve
düdenlerce zengin ise Akdeniz‟in
Kuzeyinde bulunan. BeyĢehir‟de
mağara ve düden zenginidir. BeyĢehir‟de bulunan mağaralar hakkında uluslar arası yayınlar
bulunmaktadır.
Pınargözü Mağarası; Türkiye‟nin en derin ve en büyük mağaralarından sayılan Pınargözü
Mağarası BeyĢehir Gölü‟nün batı yakasında YeniĢarbademli‟nin 11 km. batısında Gölyaka
orman yolu üzerinde Dedegöl ve Dippoyraz Dağlarının kuzeyinde 1150 metre kotta yer alır.
Anamasların kar suları ile beslenip suyu göle dökülen bir mağaradır.
111
Balatini Mağarası; Çamlık Kasabasına 5. km. Derebucak‟a 6 km. uzaklıkta bulunmakta olup
Körükini ile Suluin mağaralarının 3 km
kuzeybatısındadır. Toplam uzunluğu 1830
metre olan mağaranın düden ve kaynak
konumunda iki giriĢi vardır. Balatini
mağarası üst üste bulunan iki farklı
seviyeden oluĢmuĢtur. Üst katı oluĢturan
fosil kolun zemini tamamen mağara kili
ile kaplıdır. Alt kat olan su taĢıyan asil
galeri de ise suyun az olduğu dönemlerde su içinden yürünerek ilerlenebilmektedir. Sadece
biri 5 metreden daha derin olan 3 adet Cadıkazanı, özel bir geçiĢ tekniği ya da bot kullanılarak
geçilebilir. Travertenleri, Heykel Odası ve Dev Cadı kazanları mağaranın görülmeye değer
güzellikleridir
Körükini Mağarası; Çamlık Kasabasının 500 m. Güneybatısında bulunan mağaraya stabilize
yolla ulaĢılmaktadır. Toplam uzunluğu
1250 metrelik bir yer altı deresi olan
Körükini Mağarasının içinden Uzunsu
Deresi geçmektedir. Mağaradan çıkan su
Değirmen Vadisine daha sonra da
Değirmenini Mağarasına girmektedir.
Tamamıyla aktif olan mağarada bot
kullanımı hatta büyük kaya blokları
arasından Ģelaleler yapan suyu geçmek
ayrıca bir deneyim getirmektedir. Mağaraya giriĢi için yaz ve sonbahar ayları en uygun
zamanlardır.
Çamlık kasabasındaki mağaraların
turizme açılmasıyla Konya yeni bir
turistik değer kazanacaktır. Çamlık
mağarasında yeraltı gölü üzerinde
sandalla gezi yapılabilir. Ayrıca
BeyĢehir‟de Hacı Akif Adası
mağarasında sarkıt ve dikitler ilgi
çekicidir. (Dinçer 1995:111-112)
112
Diğer Mağaralar; BeyĢehir, Derebucak ve Çamlık yakınlarına Mağaralar Cenneti demek
yanlıĢ olmaz. Çamlık kasabasında; Değirmenini, Gerikini, Damlaini ile Dibek düdeni,
Suludede tarlası, Çobanini, Kurucuova Kasabasında; Köyini ve Ġnönü Mağaraları,
YeĢildağ‟da Damlaini, Hatçeini, EĢekini, Güvercinini, BaĢgöze Köyünde Ġnanır Mağaraları
akla ilk gelendir. Göldeki Hacıakif Adasında Adaini adlı güzel bir mağara vardır. Yabancı
araĢtırmacılar, Koleopter sınıfından bir böcek türüne ilk kez burada rastlamıĢlardır. Bu
mağarada sarkıt ve dikitlerde bulunmaktadır(http://www.beysehirto.org.tr, 2012).
Sonsuz ġükran Köyü: Sanat ve kültür etkinliklerinin yapıldığı ve tamamen yeni kurulan bir
alandır. Statü olarak mahalle birim olarak köy Konya Hüyük'e bağlı ÇavuĢ kasabasında
oluĢturulmaktadır. Proje uygulama alanı, ÇavuĢ Kasabasının yeni yerleĢim alanına bitiĢik olan
ve içinde iki adet küçük gölet de bulunan alandır. Aktepe ve Koru adı verilen tepelerin
yamacındadır. Burada yeni bir bölge planlaması yapılmıĢtır. Bölge içinde rekreasyon alanları,
özgün parklar, deneme bahçeleri, yerleĢim için konutlar, kültür merkeziyle muhtelif sanat
atölyeleri yer kurulmaktadır. Bu alanda hem köyün, hem yörenin tarihsel ve sosyal
birikimlerini dikkate alan yapılanma gerçekleĢtirilmektedir. Hem ulusal, hem de uluslararası
çapta yetkin sanatçıların etkinlik, atölye ve yaĢam mekanları oluĢturulmaktadır. Köyün ve
bölgenin kültürel ve ekonomik hayatına ciddi katkıları olacak bir projedir. Bu Ģekliyle
Türkiye'de alanında da bir ilktir. Kültür Mahallesi, öncelikle sanatçı ve kültür adamlarının
yaĢayacağı küçük bir köydür. Kendi içinde bağımsız, ama aynı zamanda bulunduğu
Kasabanın sosyal, ekonomik yaĢamıyla entegre bir alandır. Sanatçılar ve kültür konularını
meslek olarak seçmiĢ kiĢiler burada yaĢayacaktır. Onların burada evleri olacaktır. Hem
mimari bakımdan, hem
fonksiyonu, hem
yaĢayanlarının profili
bakımından farklı bir yapısal
birim olacaktır. Öncelikle
lokasyon olarak, Orta
Anadolu'nun turistik
taarruzlara maruz kalmamıĢ,
özgün ve bakir bir alanı
olması münasebetiyle farklı
olacaktır. Ġklimi, doğası
itibariyle de farklı bir tercihtir(http://www.sonsuzsukrankoyu.com.tr, 2012). Sonsuz ġükran
113
köyü ÇavuĢ kasabasındadır. ÇavuĢ bir Selçuklu köyüdür. Kültür ve sanat etkinlikleri odaklı
olmasına rağmen yöreye ziyaretçi çekildiğinden dolayı bir turizm cazibe merkezi olarak
değerlendirilebilir. Kasabadan görünen BeyĢehir gölü 6 km‟dir.
BeyĢehir Gölü Milli Parkının Ekoturizm Potansiyelinin öne çıktığı ve sunduğu aktiviteler;
- KuĢ Gözlemciliği
- Tarihi kalıntılar ve yapıların ziyareti
- YürüyüĢ ve Sırt Çantalı Geziler
- Bisiklet Gezileri,
- Yaban Hayatı Gözlemciliği (fauna gezileri),
- Doğa Gezileri,
- Fotosafariler,
- Botanik gezileri,
- Aile/Yerli Turistler,
- Tatlısu, Kum-GüneĢ Turisti,
- Sportif Olta Balıkçılığı
- Yamaç ParaĢutcülüğü
- Köy ortamında ev pansiyonu konaklaması, çitlik turizmi,
- Köy ürünleri satın alma,
BeyĢehir Gölü Milli Parkının Ekoturizm Yönetimi Amaçları:
-Yüksek kalitede küçük ölçekli hizmetler, yerli ve yabancı konuklara iyi bilgi ve açıklamalar
içeren, iyi yönetilen ekoturizm köyleri ağı oluĢturmak;
- Nitelikli Alan Kılavuzları yetiĢtirmek,
- Nitelikli konaklama yerlerinin oluĢmasını teĢvik etmek;
- Rotalar: YürüyüĢ ve dağ bisikleti patikalarından oluĢan bölgesel bir ağ kurmak, Doğa ve kültür
gezileri için önemli rotalar ve noktalar belirleme ve bunlara ulaĢım ve bilgilendirme planı
geliĢtirme.
- UlaĢım: Ġl merkezinden Milli Parka bağlantılı servislerin olması;
114
Tablo 13. BeyĢehir Gölü Milli Parkının Turizm Talebi Değerleri
Halihazırdaki ziyaretçi sayısı 100.000 kiĢi, BeyĢehir Gölü Sulak alanını görüp
gezmek ve kuĢ gözlemlemek, kumsal alanda
güneĢlemek ve tarihi mekanların gezilmesi maksatlı
gelen
Para harcama Alanda Karaburun Günübirlik Kullanım Plaj Alanı,
Mekmet Akif Ersoy Parkı Kır Kahvesi (Restaurant)
ve BeyĢehir Ġlçesi merkezinde faaliyet gösteren
tesisler bulunmaktadır.
KiĢi baĢına ortalama en az 50 TL günlük
harcama yapılmaktadır
Ziyaretçi Profili
Yabancı Turistler : %3
Öğrenci Grupları : %10
Yerli Gruplar : %17
Münferit Ziyaretçiler :65
ĠĢ Adamları (Pazarlama , Banka vs.) : %5
GeliĢlerinin ilk beĢ sebebi:
1 - Tarihi kalıntılar ve yapıların ziyareti
2 - Yaban Hayatı Gözlemciliği
3 - Fotosafariler,
4 – Sportif Olta Balıkçılığı
5 – Tatlısu, Kum-GüneĢ Turisti,
Kıyaslanabileceği bir saha Kızıldağ Milli Parkı
Tablo 14. BeyĢehir Gölü Milli Parkının Turizm Arzı Değerleri
UlaĢılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
havaalanına yakınlığı
Orta derecede yakın; 3 saat (2-4 saat arasında)
Alana UlaĢım Özel taĢıt ( x )
Toplu taĢıma ( x )
Diğerleri ( x )
Ziyaretçinin Genel ulaĢım kanaati:
Milli Park, Konya Isparta yolu
üzerinde ve Konya Antalya yoluna
yakın olması nedeniyle ulaĢım
115
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüĢ,
atlı vb.)
kolaydır.
UlaĢım için problemler: Alana ulaĢımda problem yoktur. BeyĢehir Gölü Sulak alanının etrafında
kara yolu mevcuttur.
Altyapı Yetersiz Yeterli Iyi Açıklama
TaĢımacılık ağı X
Yerel ağ(toprak, asfalt) X
Anayollara bağlantı X
Yerel genel taĢımacılık X Konya –BeyĢehir arasında yarım saatte bir minibüsler ve belli aralıklarla Isparta otobüleri var
Programlar X Alanın Uzun Devreli GeliĢme Planı 2008 yılında onaylanmıĢ olup, Yenileme çalıĢmaları devam etmektedir.
Ücretler GiriĢ ücreti yok
Ring patikaları X Yok
IĢaret levhaları X X Ana Levhalar tamam, iĢaret levhaları ekĢik,
Genel yer iĢaret levhaları X Yok
Bilgi panoları X Yok
Araçlar için park kapasitesi
X
Bilgi alma ve tercüme kolaylıkları
X Yeterli değil,
Restoran sayısı Sayı belli olmamakla birlikte, Yakamanastır ve Mehmet Akif Ersoy Parkında Kurumumuza ait restoran bulunmakta, BeyĢehir Ģehir merkezinde de restoranlar mevcuttur.
116
Tablo 15. Yeme içme konaklama analizi
Restoranların durumu Kategori Sayısı Açıklama
Turistik
Yerel
Yemek Standartları Yüksek standartlı yemek sunanlar : Var
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar: Var
Kötü standartta yemek sunanlar :
Barınma imkanları Kategori
(iyi-kötü-orta)
KuruluĢ Sayısı Yatak Sayısı
Oteller Ġyi 96 179
Hosteller (Misafirhaneler) Orta
Yatak&kahvaltı oteli Orta
Rota üstü kulübeler ..
Bungalov tarzı Ġyi 2 10
Kamp alanı Ġyi 1 25
Diğerleri: Pansiyon Orta 20
Tablo 16. BeyĢehir Konaklama Tesisleri
Belge Durumu TÜRÜ SINIFI ODA YATAK
Turizm Belgeli Otel 3 yıldız 42 80
Belediye Belgeli Otel 3 14 24
Belediye Belgeli Otel 3 20 40
Belediye Belgeli Otel 3 20 35
Toplam 96 179
117
Tablo 17. Konaklama Potansiyeli Olan Diğer Tesisler
Pansiyon Öğrenci Yurtları Diğer
Çankaya Akçabelen Atapark Otel Restorant
Star
Pansiyon
Beytepe Penta Butik Otel
Enver Anamas Uygulama Oteli
Gökçimen Göker Restoran Motel
Gündüzler Candan Otel
Üstünler Yaka Manastır Evleri
Üzümlü Karaburun Plajı Evleri
YeĢildağ BeyĢehir Öğretmenevi
Huğlu
KayabaĢı
Kurucuova
Özel Beygül
Özel Doğanbey
Özel EĢrefoğlu
Özel Ġffet
Özel KöprübaĢı
2 18 8
Tablo 18. BeyĢehir’de Turizm ĠĢletme Belgeli Konaklama Tesisi
S.NO OTEL ADI SINIFI ODA YATAK ĠLÇE
1 ALĠ BĠLĠR OTEL 3 YILDIZ 42 80 BeyĢehir
TOPLAM 42 80
Konya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Ġstatistikleri, 2012.
Tablo 19. BeyĢehir’de Belediye Belgeli Konaklama Tesisleri
TESĠS ADI ĠLÇESĠ TÜRÜ SINIFI ODA YATAK
Haceliler Otel BeyĢehir Otel 3 14 24
Beyaz Park Otel BeyĢehir Otel 3 20 40
Park Otel BeyĢehir Otel 3 20 35
Konya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Ġstatistikleri, 2012
118
Tablo 20. BeyĢehir ‘de Yatırımı Devam Eden Turizm ĠĢletme Belgeli Oteller
No Otel adı Sınıfı Oda Yatak BitiĢ Tarihi Ġlçesi TAMAMLANMA
ORANI 1 YEġĠL
KÖġK
TESĠSLERĠ
3 YILDIZ 40 100 08.11.23012 Hüyük 80%
2 YEġĠL VADĠ MOTEL 10 20 08.07.2013 BeyĢehir 0%
TOPLAM 50 120
Konya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Ġstatistikleri, 2012.
Güngör ve Arslan‟ın (2003) yapmıĢ olduğu BeyĢehir ilçesi ve yakın çevresi turizm ve
rekreasyonel durumu ile ilgili yapmıĢ oluğu bir araĢtırmada önemli sonuçlar ortaya
koymuĢlardır. BeyĢehir‟in Turizm ürünü değerlendirme kriterleri tanımı (ürün-pazar
eĢleĢmesi): Ürün-Pazar eĢleĢtirilmesi yapılmıĢtır. Bu çalıĢma, ürün ve pazar arasında iliĢki
kuran, kullanımları önem ya da potansiyeline göre sıralayan turizm araĢtırma tekniğidir.
Hangi tip turizm ürününün yüksek potansiyelinin olduğunun tespitinde kullanılan ölçütler
serisidir. Yöntem; ürün pazar eĢleĢmesi tablosu, turizm ürününün aĢağıdaki temel konu
baĢlıklarında toplanmasından oluĢur.
Kar varlığına dayanan aktiviteler,
Su varlığına dayanan aktiviteler,
Karasal aktiviteler,
Turlar.
Servisler.
Bütün bu unsurlar kaynağa, pazara ve yöresel kriterlere göre değerlendirilir. Değerlendirme 0
ile 4 arasında yapılır.
0: uygun değil, 1: zayıf, 2: ortalama, 3: iyi, 4: mükemmel.
Bu aĢama, analizi yapan kiĢinin her bir turizm ürününe değerlendirilebilir rakamsal bir değer
vermesini sağlar ve alana iliĢkin özet bilgi verir. Bu analizle aĢağıdaki sonuçlar elde
edilmiĢtir:
Karasal ve suya dayalı aktiviteler en yüksek puanı almıĢtır.
Havayolu ve demir yoluyla ulaĢım eksikliği vardır.
Konaklama tesislerinin yetersiz olduğu anlaĢılmaktadır. Ancak çevre illerdeki
konaklama tesisleri kullanılarak yöre çekim alanı olarak kullanılabilir.
Lokantalar sayıca yetersiz ve düĢük kalitelidir. Yöresel el sanatı ve otantik yiyecek
satıĢı yeterli düzeydedir.
119
BeyĢehir yöresinin çok fazla çeĢitli turizm ürünü ya da potansiyeli olduğu açığa
çıkmıĢtır. Bunlar yüksek öneme ve potansiyele sahip kullanımlardır. Pazar değerleri
yüksektir. Temel beĢ gruptan kâra dayanan aktiviteler, ilçe çevresindeki Dedegöl baĢta olmak
üzere tüm dağlarda uygulanabilir. Potansiyel yüksek olmasına karĢın yeterli alt yapı ve
yatırım yoktur.
Suya dayanan aktivitelerin potansiyeli, BeyĢehir gölünün ve çevre derelerin
mevcudiyetiyle çok yüksek çıkmıĢtır. Bazı basit alt yapı harcamalarıyla turizm pazarından
yüksek gelir elde etmek mümkün olacaktır.
Karasal aktivite potansiyeli, 4 mevsime yayılan farklı kullanım tipleriyle hayli
yüksektir.
Servisler; ilçe genelinde yüksek potansiyeli olan ancak yeterli ilgiyi görememiĢ bir
kullanımlar biçimidir. Bireysel kredi imkânlarının sağlanması ve yatırımın özendirilmesi ile
ilerisi için yüksek potansiyel vaat etmektedir.
Antalya, Ankara ve Konya hava alanlarına yakin olmasına karĢın alana direkt uçuĢ
yoktur. Ticari müstakil otomobil veya otobüs ile ulaĢım çok kolaydır. Demiryolu mevcut
değildir. Ġlçe ve yakin çevresinde bisiklet ile ulaĢım sağlanabilmekle beraber, göl çevresi
gezintisi gibi uzun mesafeli seyahatlerde bisiklet uygun değildir.
Ġlçe tanıtımı için düzenlenebilecek yarıĢmalar ve festivaller, alanın ilgi odağı haline
gelmesini sağlayacaktır. Konaklama imkânlarının geliĢtirilmesi ile yörede mevcut tarihi
dokunun ve doğal güzelliklerin görsel olarak kullanılacağı film platolarının kurulması
mümkündür.
ÇalıĢma alanının turizm ve rekreasyonel kullanıma yönelik peyzaj potansiyelinin
saptanması için çeĢitli yöntemler incelenmiĢ, bunların birbirlerine karĢı avantaj ve
dezavantajları irdelenmiĢtir(Güngör ve Arslan, 2003:69).
Güngör ve Arslan‟ın(2004 ) yapmıĢ olduğu çalıĢmada “Yöredeki turizm tesislerinin
beğenirliği” araĢtırılmıĢtır. Değerlendirme birden beĢe kadar, bir en düĢük beĢ en yüksek
olacak Ģekilde yapılmıĢtır. Buradaki amaç; bu sörveyin turizm tesis ve alt yapısının rakamsal
olarak ortaya konmasıdır. Bu rakamsal değerlendirme aĢağıdaki tabloda görülmektedir.
120
Tablo 21. Yöredeki Turizm Tesislerinin Beğenilirliği
Değerlendirme Kategorisi
BeyĢehir Ġlçesi
için
Değerlendirme
Yakın Çevresi için
Değerlendirme
ULAġIM
Karayolu 4 5
DemirYolu 1 2
HavaYolu 1 1
KONAKLAMA
Otel 3 5
Motel 3 4
Halka açık kamp 2 3
Özel Kamp Alanı 3 2
ĠLGĠ ODAĞI
Park 4 4
Tarihi Doku 5 5
Mesire Yerleri 5 5
Festivaller 4 4
TURĠSTĠK VE REKREATĠF
AKTĠVĠTLER
Karasal aktiviteler 5 4
Suya Dayalı aktiviteler 5 4
Kara bağlı aktiviteler 3 4
SERVĠSLER
Perakende SatıĢ 4 5
Yiyecek-Ġçecek 2 3
Açık Alan Tesisleri 2 4
Güngör ve Arslan‟ın(2004) aynı araĢtırmada, alanda ne tür eksiklikler olduğunun ve
potansiyel geliĢmeye uygun alanların tespitine yönelik yokluk (GAP) analiziyle “Turizm
tesislerinin durum analizi”ni de ortaya koymuĢlardır. Bu çalıĢma, workshop grubuna
uygulanmıĢ, anket yapılmamıĢ karĢılıklı görüĢmelerle ĢekillendirilmiĢtir.
121
Tablo 22. Sahanın Kendine Has Seçkin ve Diğer Özellikleri
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri
Var-Yok Neler?
Sunduğu değerlerden Tek-eĢsiz olanlar
var mı?
Var Gün batımı ve en
büyük tatlısu gölü
olması
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Var Alanı kullanan su
kuĢları ve kumsalları
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Var Kumsalları
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek
Ģekilde turistlerin
ilgisini çekecek diğer
alanlara yakın mı?
Evet Kızıldağ Milli Parkı Alanın peyzaj
güzellikleri,
barındırdığı fauna,
flora ve tarihi
değerleri
Alandaki yabanıl
varlıklar
Bayrak türler 1. Su KuĢları Su KuĢlarının
barınma, beslenme ve
kuluçka alanıdır.
Diğer ilginç yaban
hayatı (fauna)
1. Yaban Domuzu Yaban hayatı varlığı
özel bir zenginlik
içerir
Kelebekler Apollo kelebeği …..tür
Endemik bitkiler, …….tür
122
Tablo 23. Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa)
Tatmin edici yaban
hayatı izleme imkanı
Memeliler KuĢlar Açıklama
Garanti edilen türler var
mı?
X X Yaban Domuzu,
TavĢan, Tilki ve Su
KuĢları ve ötücü
orman kuĢları
Genellikle rastlanma
ihtimali
X X Yaban domuzu,
Yırtıcı kuĢlar ve su
kuĢları
ġans veya mevsime
bağlı olanlar
KıĢ göçmeni ördekler
türleri ile gececiler
Alanda bulunan tesisler
Sahadaki tesisler Yetersiz Yeterli Ġyi Durum Açıklaması
Rekreasyonel tesisler X Alanda Karaburun
çadırlı kamp ve
günübirlik alan,
Yakamanastrı TP,
Mehmet Akif Ersoy
Parkı bulunmakta,
ayrıca ahĢap kuĢ
gözlem kulesi
mevcuttur.
Spor tesisleri X
Diğerleri X
Tablo 24. BeyĢehir Gölü Milli Parkı TaĢıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taĢıma kapasitesiDeğerlendirme ġekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel
Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4- Çoğunlukla Sağlanamıyor 5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler 1 2 3 4 5
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eĢit pay alırlar X
123
Tüm ilgi grupları turizm geliĢimine oranlı bir miktar para
yatırımı yapabilir
X
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır X
Turizm geliĢimiyle ilgili paydaĢların ihtiyaç,istek ve önerileri
ele alınıyor
X
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor X
Ġlgi gruplarının birbiriyle olan iliĢkileri iyi X
Beraber çalıĢmanın önemi biliniyor X
Ġyi bir iĢbirliği içindeler X
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor X
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi X
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi X
Diğer sektörler de turizm geliĢimine fayda sağlıyor X
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor X
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm geliĢiminden
sonra geliĢme gösterdi
X
Turizm geliĢimi istihdamı artırma beklentilerini karĢılıyor X
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iĢ imkanı ortaya çıktı X
Kendi turizm iĢini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor X
Turizm iĢi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor X
Planlı turizm uygulaması yapılıyor X
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar
görmemiĢtir.
X
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır X
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir X
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor X
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor X
Turizm geliĢimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor X
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor X
124
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor X
Turizm hayat kalitesini artırıyor X
Sosyal ve Ekonomik TaĢıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları
1- BeyĢehir Gölü Milli Parkı Alanı sosyal ve ekonomik taĢıma kapasitesi yönünden bir problem
yaĢanmamakla birlikte milli parkın varlığından rahatsız olan kiĢi ve kuruluĢlar bulunmaktadır.
2- Ekonomik beklentiler ve turizme hazırlıklar mevcuttur, bu sürecin iyi yönetilmesi gerekir,
3- Ekonomik kaynak ayrılmalı, kaynakların turizm geliĢimi için yerinde kullanımı sağlanmalıdır.
4- Turizm sosyal hayata etkisi olmadığından yerel halkın planlama içine sokulması
gerekmektedir.
Tablo 25. Ekolojik TaĢıma Kapesitesi Analizi
Ekolojik taĢıma kapasitesi analizi
Faaliyet
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
Korunan alan
üzerindeki etki
Etki
Kabul
edilebilir
Kabul
edilemez
Kabul edilebilir
ancak;
Kamping&piknik Menfi Katı ve Sıvı
Atıklar
x Katı ve sıvı atıklara
ait çözümler gerekir.
AhĢap Hediyelik
eĢyaların satılması,
Müspet x Planlı ve yasal
üretime dayanmalı
bölgede sadece
EĢrefolu Cami
önünde faaliyet
yapılmaktadır.
Dağcılık, trekking Müspet x Alan içi ve dıĢında
dağcılık faaliyetleri
yapılabilir doğa
tahrip edilmeden.
Su sporları Müspet Önemli bir
etkisi
olmayacaktır
x Tatlısu olması gerekli
güvenlik tedbirleri
alındığı takdirde
125
Olta balıkçılığı Müspet Balık türleri
yeterli
x Olta balıkçılığı alan
için uygun
görüldüğünden
gerekli yasal izinler
alınarak yapılabilir.
Normal spor
etkinlikleri
Müspet x Belirlenen yerlerde
yapılırsa
Yeme içme Müspet x Yöre yemekleri ve
balık öne çıkmalı
Doğa yürüyüĢü Müspet x YürüyüĢ ve patikalar
dıĢına çıkılmadan
Mağaracılık Müspet x Sahaya yakın
mağaralar ziyaret
edilebilir
Yaban hayatı
gözlemi
Müspet x Belirtilen yerlerde ve
kurallara uygun
olarak
Bilimsel geziler Müspet x Alanı tanıyanlar
nezaretinde
Ekolojik taĢıma kapasitesi verilerini değerlendirme sonuçları;
1- BeyĢehir Gölü Milli Parkında özellikle katı ve sıvı atık sorunu ve kurak dönemlerde su
sığlığına bağlı otlanma ve göle aĢılanan balık türlerinin bir biri üzerine olumsuz etkileri
görülmektedir.
2- KuĢ gözlemciliğini daha etkin kılmak için doğa okulları açılmalı, alanda sürekli rehber
bulunmalı ve yapılan kuĢ gözlem kulesinden kuĢ gözlemciliği yapılmalı,
3- Orman içi güzergahlar oluĢturulmalı bu güzergahlar dıĢına çıkılmamalı, kumulların
bulunduğu bölge rehbersiz gezilmemelidir.
126
4- Müspet olarak ele alınan faaliyetler taĢıma kapasitesinin altında olduğundan artırılması ve
izlenmesi alakalı tedbirler alınacaktır.
Tablo 26. EkolojikTaĢıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme
Ġzlemeye esas olan Ekolojik Göstergeler aĢağıdaki Ģekilde incelenmelidir.
1- Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlıĢ, 5- Hiç yok,
Ekolojik taĢıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler 1 2 3 4 5
Bitkiler turizm artıĢından etkilenmemektedir X
YürüyüĢ yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar
veriyor
X
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana
gelmektedir
X
Korunan alanın suları gözle görünür Ģekilde kirlenmektedir X
Turizm geliĢimi sebebi ile balık miktarı azalmıĢtır X
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir X
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür X
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıĢtır X
Ekolojik TaĢıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Ekolojik göstergelerin değerlendirmesiyle;
1- Flora ve faunanın henüz turizmden etkilenmediği,
2- Toprak erozyonuna turizmin etkisinin olmadığı
3- Kurak periyotlarda su seviyesinin düĢtüğü, buna bağlı olarak otlanmanın arttığı,
4- Turistlerin yaban hayatını az da olsa olumsuz etkilemekte, bu olumsuzluk etkin
denetim, alan kılavuzu, uyarılar, otokontrol gibi mekanizmalar ile çözülebileceği
düĢünülmektedir.
127
5- Netice olarak, BeyĢehir Gölü Milli Parkı ve çevresinde ekolojik göstergeler henüz
önemli bir tehlike iĢareti vermemektedir. Ancak, alan kılavuzu, saha görevlisi,
yönlendirme, bilgilendirme ve uyarmalar ile iyi bir ziyaretçi yönetim programı
yapılarak bu olumsuzluklar önlenebilecektir
Tablo 27. Fiziki/idari TaĢıma Kapasitesi Ġncelemesi ve Değerlendirmesi;
(1-Akıcı,Yeterli 2- Ġyi, 3- Fena Değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Fiziki/idari taĢıma kapasitesi
Yer Kapasite 1 2 3 4 5
Altyapı Korunan alana giriĢ yolları X
Korunan alandaki yol ağı X
Korunan alan içindeki toplu
taĢıma araçları
X
Park giriĢi Park etme X
akıĢ X
Park yeri imkanları Yer sayısı X
Biletleme X
yönlendirme X
Bilgi imkanları
ĠĢaret levhaları X
Yetkililer X
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Basılı ve görsel materyal X
Yiyecek içecek temini Tedarik X
Ticaret Seçenekler X
Kolaylık tesisleri Tuvaletler X
128
Atıkların toplanması X
Patika ağı Yeterlilik durumu X
Yaban hayatı izleme noktaları Sayısı ve uygunluğu X
Aktiviteler seçenekler
Paket doğa turları X
Bisiklet kiralama X
Araç kiralama X
At-katır kiralama X
ÇalıĢanlar Yeterli sayıda X
Donanımlı X
Fiziki/idari taĢıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
1- Ġdare personel yönünden yeterli donanıma sahip değildir, takviye edilmelidir,
2- Milli Parkın yönetim planı mevcut olup yatırım yapma ve ziyaretçi ihtiyaçlarını
karĢılamada problem olmamakla birlikte yörede milli parktan dolayı sosyal sıkıntılar
çekilmektedir.
3- Saha içindeki geziler için paket turlar oluĢturulmalıdır, özel sektörün doğa turizmi
konusunda teĢvik edilmesi gerekmektedir.
4- Alan kılavuzlarının sahada görev alması bilgi ihtiyacını çözecektir,
5- Tabela, bilgi panosu, ikaz vb. iĢaretlemeler gereklidir,
6- Sahada tuvalet vb. temel ihtiyaçların karĢılanması için altyapı çalıĢmalarına ağırlık
verilmelidir,
7- Ġdari Bina ve Ziyaretçi merkezi acilen açılmalıdır.
8- Personelin donanımı arttırılmalıdır.
9- Yöre halkı teĢvik edilmelidir.
Psikolojik TaĢıma Kapasitesi:
Psikolojik taĢıma kapasitesi ile alakalı değerlendirmede ise Milli Park sınırı etrafında ve
içerisinde yerleĢim yerlerinin çok oluĢu, alana gelen ziyaretçilerden rahatsızlık
duyulmamakta, ancak Milli Parkın sınırlarında yapılacak yapılar ve hazineye ait arazilerin
129
kirası, satıĢı konularında sıkıntı yaĢanmaktadır. Özel mülkiyetteki arazilerin kullanımında
kısıtlamalar olması önemli bir husus olarak görülmektedir.
TaĢıma kapasitesinin tüm yönleri ile incelenmesini müteakip genel değerlendirmesi su
Ģekilde yapılabilir;
1- TaĢıma kapasitesine ulaĢılmamıĢtır, ekosistem ve korunan alan turizmden kısa vadede zarar
görecek durumda değildir,
2- Toplum Milli Parkla ilgili beklentilere sahiptir, bu beklentilerin turizmin artıĢı ile bir
bölümünün gerçekleĢmesi mümkündür,
3- Ġnsanların beklentilerinin yönetilmesi gereklidir, bazı beklentiler uygulanamaz özellikler
taĢımaktadır,
4- BeyĢehir ilçesi KuĢ Gözlemciliği ve doğa eğitim tabanlı turizm aktivitelerinin geliĢerek
ilçenin turizm potansiyelini arttırmasını ve turizm 12 aya yayılmasını beklemektedir.
2-BOZDAĞ YABAN HAYATI GELĠġTĠRME SAHASI
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Konya 8. Bölge Müdürlüğü, Konya
Ġl ġube Müdürlüğüne bağlı Bozdağ Yaban Koyunu Koruma ve Üretme Sahası 1967 yılında
Tarım Bakanlığı görevlilerinin düzenledikleri rapora istinaden Yaban Koyunu Koruma Sahası
olarak ilan edilmiĢtir. Saha Karatay, Selçuklu ve Altınekin ilçeleri sınırları içerisinde
bulunmaktadır. 4915 Sayılı Kara Avcılığı Kanunun yayınlanmasından sonra, 07.09.2005
tarihinde 2005/9453 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 59.296,5 Ha lık bir alan, Yaban Hayatı
GeliĢtirme Sahası olarak ilan edilmiĢtir. Saha çevresinde16 adet köy mevcuttur. 1988-1992
yılları arasında 3429.5 Ha lık bir alan kafes tel çitle çevrilmiĢ, Ġhata edilen bu alan içinde Ģu
anda 500 civarında yaban koyunu yaĢamaktadır. Hodulbaba, loras ve Armağan tepe
bölgelerinde açık alanda Ģu anda küçük gruplar halinde 150 civarında yaban koyunu
yaĢamaktadır. DıĢarıdaki Yaban koyunları üzerine çok yoğun kurt, evcil koyun, köpek (her
sürü baĢında 8-10 adet) ve insan baskısı mevcuttur. Kafes tel dıĢındaki koruma sahasında
köylere ait 52 adet koyun ağılı yer almaktadır. 2011 yılında gelitirme sahasın yönetim planı
yaptırılmıĢtır.
YABAN KOYUNUN YAġANTISI
Bozdağ‟da yaĢayan Yaban Koyunları rahatsız edilmediği sürece bulundukları yeri terk
etmezler. Anadolu Yaban Koyunu Türkiye‟de sadece Bozdağ‟da yaĢamakta iken yapılan
projeler gereği eski yaĢam alanlarına yaban koyunlarının yerleĢtirilmesi proğramı
130
çercevesince Karaman Karadağa, Ankara Nallıhana, Malatya Hekimhana yerleĢtirme
çalıĢmaları tamamlanmıĢtır.
Anadolu Yaban Koyunları 12-15 bireylik sürüler halinde yaĢar. KıĢın erkek ve diĢiler beraber
yaĢarken yazın eĢeysel olgunluğa eriĢmiĢ erkekler ayrı sürüler oluĢtururlar. Anadolu Yaban
Koyunları Aralık ayında çiftleĢir. 145-150 gün gebelik süresinden sonra Mayıs ayında yavru
yaparlar. Yavruların bakımı tamamen diĢi koyuna aittir.
Anadolu Yaban Koyunlarına kurt, tilki, kartal ve çoban köpekleri zarar vermektedir. Erkek
koçlar, kendilerini boynuzlarıyla korumalarına karĢın yavru ve diĢiler savunmasızdır. Yaban
koyunu sürülerinin her birinin bir önderi vardır. Önder daima yaĢlı bir diĢidir. Tehlike anında
lider burnundan bir ses çıkararak sürüyü emniyetli bir yere çeker, yaban koyunları sabah ve
akĢam vakitleri çok hareketli olur. Öğleyin gölgelikli yerleri tercih ederler.
MORFOLOJĠSĠ: Anadolu Yaban Koyununun baĢ ve boyun bölgesi yaz mevsiminde pas
kırmızısı kahverenginde, kıĢın ise grimsi kahverengindedir. Erkeklerde göğüsün ön
bölgesinde koyu kahverenginde bir yele teĢekkül eder. Anadolu Yaban Koyunu yavruları
doğumda 2.5 kg olan ağırlığı birinci yılın sonunda 25 kg, erginlik döneminde 45-50 kg,
erkekler 50-60 kg ağırlıkta olduğu görülür.
Kalıcı diĢ geliĢimi 3,5 yaĢta tamamlanır. Boynuz geliĢimi 4. aydan itibaren baĢlar, yaĢlı
koçlarda 70-90 cm‟ye kadar ulaĢır. Yöresel olarak Yaban Koyunlarına ceran ve ceylan
denilmekte, kutsal bir hayvan olduğuna inanılmaktadır. Av turizm değeri yüksek bir
memelidir.
KORUNMASI :
Bozdağ Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası kafes telle çevrili alan içerisinde idare binası ,
131
misafirhane , ot ve yem depoları, kümesler ve araç garajı bulunmaktadır. Yaban Koyunu
Üretme sahasında 24 saat esasına göre gece ve gündüz koruma yapılmaktadır. Sahada 3
vardiye olarak 10 iĢçi çalıĢmaktadır. ĠĢçiler yanında seyyar av koruma ekipleri de alanda
koruma kontrol çalıĢmalarını yapmaktadırlar.
SAYILARI
Yukarıda genel açıklama bölümünde de izah edildiği üzere 1998 yılında 584 yaban koyunu
sayılmıĢ bu sayı artarak 2006 yılında 1500 yaban koyununa çıkmıĢtır. Son yıllarda yaĢanan
paratüberküloz hastalığı, yırtıcılar ve yerleĢtirmeler nedeniyle yaban koyunu sayısı 500
civarına düĢmüĢtür.
KIġIN BESLENMELERĠ
Yaban Koyunlarına kıĢ aylarında kuru yonca otu ve pelet yem verilmektedir. ġube Müdürlüğü
olarak 30 ton pelet yem ve 60 ton kuru balyalı yonca otu alınarak depolanmıĢtır. Yaz
aylarında Yaban Koyunlarına 7 noktada yem , su ve tuz verilmektedir.
132
AV TURĠZMĠ
2006 yılından bu yana verilen kotalar çerçevesince Anadolu yaban koyunu koçları av turizmi
kapsamında avlattırılmaktadır. Bura da amaç doğal
olarak yaĢamının sonuna gelen ve trofe değeri
yüksek olan koçlar av turizmi kapsamında
avlattırılarak ekonomik girdi sağlanmaktadır. Av
turizminden elde edile gelirler tekrar av ve yaban
hayatı için kullanılmaktadır.
2006 yılında 7 adet yabancı 1 yerli avcıya,
2007 yılında 6 yabancı 1 yerliye,
2008 yılında 8 yabancı aycıya,
2010 yılında 4 yabancı avcıya,
2011 yılında 4 yabancı avcıya, 2012 yılında 4 yabancı avcıya yaban koyunları avı izni
verilmiĢtir.
133
ESKĠ YAġAMA ORTAMLARINA NAKĠLĠ:
Mevcut kafes tel ile çevrili alanda bulunan yaban koyunlarının herhangi bir bulaĢıcı hastalık
tehlikesine karĢı sürünün geleceğini garanti altına almak ve genetik çeĢitliliği artırmak
amacıyla eski yaĢama ortamları olan;
1- 173 tanesi Ankara Nallıhan‟a,
2- - 61 adedi Karaman Karadağ‟a,
3- 20 adedi Malatya Hekimhana
4- 28 adedi Bozdağlar Loras dağına olmak üzere toplam 282 yaban koyunu doğaya
yerleĢtirilmiĢlerdir. Yine yaban koyunları hastalıklara karĢı aĢılanmakta ve
markalanmaktadır.
BOZDAĞ YABAN HAYATI GELĠġTĠRME SAHASININ DOĞA TURĠZM
DEĞERLERĠ
Dünaya‟da sadece ülkemize özgü bir
türün alanda yaĢaması ve 1967
134
yılından bu yana koruma altında olması nedeniyle yaban hayatı açısından önemli bir alandır.
Sahada yaban koyunu, kurt, tilki, tavĢan, porsuk, kirpi , kuĢlardan keklik, bağırtlak ve yırtıcı
kuĢlar bulunmaktadır. Yaban koyunları verilen izinler çerçevesince av turizmi kapsamında
değerlendirilmektedir. Alan Üniversitelerin Fen Edebiyat ve Biyoloji Bölümü öğrencileri
tarafında ziyaret edilen bir alandır. Konya Aksaray yolu 45 inci km de bulunması ulaĢımının
kolay olması nedeniyle yaban hayatına ilgi duyanlar tarafından ziyaret edilmektedir.
135
Bozdağ Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahasının Ekoturizm Potansiyelinin öne çıktığı ve
sunduğu aktiviteler;,
- YürüyüĢ ve Sırt Çantalı Geziler
- Yaban Hayatı Gözlemciliği (fauna ve flora gezileri),
- Doğa Gezileri,
- Fotosafariler,
- Aile/Yerli Turistler (Av Turizmi)
- Yamaç ParaĢutcülüğü
- Köy ortamında ev pansiyonu konaklaması, çitlik turizmi,
Bozdağ YHGS Ekoturizm Yönetimi Amaçları:
- Yüksek kalitede küçük ölçekli hizmetler, yerli ve yabancı konuklara iyi bilgi ve
açıklamalar içeren, iyi yönetilen ziyaretci merkezi ve ekoturizm köyleri ağı oluĢturmak;
- Nitelikli Yaban Hayatı Uzmanı yetiĢtirmek,
- Nitelikli konaklama yerlerinin oluĢmasını teĢvik etmek;
- Rotalar: YürüyüĢ ve yaban hayatı gözlemciliği ve fotografcılığı için patikalarından oluĢan
bölgesel bir ağ kurmak, Doğa gezileri için önemli rotalar ve noktalar belirleme ve bunlara
ulaĢım ve bilgilendirme planı geliĢtirme.
- UlaĢım: Ġl merkezinden yaban hayatı geliĢtirme sahasına bağlantılı servislerin olması;
Tablo 28. Bozdağ YHGS Turizm Talebi Değerleri Halihazırdaki ziyaretçi sayısı Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası için gelen
ziyaretçiler yaban hayatına ilgi duyan yöre
halkı, üniversiteler ve av turizmi
kapsamında verilen izinler çerçevesince
alanı ziyarete gelenler bulunmaktadır.
Para harcama Alanda yeme içme ile ilgili tesis olmadığı
için genel manada Ġl merkezinden
yararlanılmaktadır. KiĢi baĢına ortalama
en az 50 TL günlük harcama
yapılmaktadır
136
Ziyaretçi Profili
Yabancı Turistler : %5
Öğrenci Grupları : %20
Yerli Gruplar : %15
Münferit Ziyaretçiler :60
GeliĢlerinin ilk beĢ sebebi:
-YürüyüĢ ve Sırt Çantalı Geziler
- Yaban Hayatı Gözlemciliği (fauna ve
flora gezileri),
- Doğa Gezileri,
- Fotosafariler,
- Aile/Yerli Turistler (Av Turizmi)
- Yamaç ParaĢutcülüğü
- Köy ortamında ev pansiyonu
konaklaması, çitlik turizmi,
Kıyaslanabileceği bir saha Gidenmgelmez Yaban Hayatı GeliĢtirme
Sahası
Tablo 29. Bozdağ YHGS Turizm Arzı Değerleri
UlaĢılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
havaalanına yakınlığı
Orta derecede yakın; 3 saat (2-4 saat arasında), Bozdağ Konya
Ġline 45 km mesafede olup, Ġle 30 dakikada ulaĢılmaktadır.
Alana UlaĢım Özel taĢıt ( x )
Toplu taĢıma ( x )
Diğerleri ( x )
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüĢ,
atlı vb.)
Ziyaretçinin Genel ulaĢım
kanaati: Bozda, Konya-Aksaray
yolu olması nedeniyle ulaĢım
kolaydır.
UlaĢım için problemler: Alana ulaĢımda problem yoktur.
Altyapı Yetersiz Yeterli Iyi Açıklama
TaĢımacılık ağı X
Yerel ağ(toprak, asfalt) X
Anayollara bağlantı X
Yerel genel taĢımacılık X Konya – Aksaray yolu üzerinde sıkıntı yoktur.
Programlar X Alanın Yönetim Planı 2011 yılında onaylanmıĢtır.
Ücretler GiriĢ ücreti yok
Ring patikaları X Yok
ĠĢaret levhaları X Ana Levhalar tamam,
137
Genel yer iĢaret levhaları X Yok
Bilgi panoları X Yok
Araçlar için park kapasitesi
X
Bilgi alma ve tercüme kolaylıkları
X Yeterli değil,
Restoran sayısı Alanda restoran yoktur. Konya Ġlinde bulunan restoranlardan yararlanılmaktadır.
Tablo 30. Yeme içme konaklama analizi
Restoranların durumu Kategori Sayısı Açıklama
Turistik 18
Yerel 80
Yemek Standartları Yüksek standartlı yemek sunanlar : Var
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar: Var
Kötü standartta yemek sunanlar :
Barınma imkanları Kategori
(iyi-kötü-orta)
KuruluĢ Sayısı
(Oda Sayısı)
Yatak Sayısı
Oteller Ġyi 2312 5723
Hosteller (Misafirhaneler) Ġyi
Yatak&kahvaltı oteli Ġyi
Rota üstü kulübeler ..
Bungalov tarzı ..
Kamp alanı ..
Diğerleri: Pansiyon ..
138
Tablo 31. Konya Merkez Ġlçeleri Turizm Belgeli Konaklama Tesilseri
S.NO OTEL ADI SINIFI ODA YATAK ĠLÇE
1 DEDEMAN
KONYA
5 YILDIZ 207 422 Selçuklu
2 RĠXOS KONYA
OTEL
5 YILDIZ 279 574 Selçuklu
3 ANEMON OTEL 5 YILDIZ 186 372 Selçuklu
4 BERA
OTEL(MERKEZ)
4 YILDIZ 136 315 Selçuklu
5 ÖZKAYMAK
OTEL
4 YILDIZ 108 216 Selçuklu
6 BALIKÇILAR
OTEL
4 YILDIZ 51 105 Karatay
7 DÜNDAR OTEL 4 YILDIZ 106 210 Selçuklu
8 SELÇUK OTEL 4 YILDIZ 80 162 Karatay
9 HĠLTON INN
GARDEN
4 YILDIZ 228 456 Karatay
10 BAYKARA OTEL 3 YILDIZ 66 128 Karatay
11 MERAM SEMA 3 YILDIZ 60 128 Meram
12 RUMĠ OTEL 3 YILDIZ 33 66 Karatay
13 HOTEL BELLA 3 YILDIZ 41 83 Karatay
18 PAġA PARK OTEL 3 YILDIZ 49 98 Karatay
19 MEVLANA SEMA 2 YILDIZ 32 60 Karatay
22 MEVLANA BERA ÖZEL
BELGELĠ
55 118 Karatay
TOPLAM 1717 3513
Konya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Ġstatistikleri, 2012.
Tablo 32. Belediye Belgeli Konaklamam Tesisleri
TESĠS ADI ĠLÇESĠ TÜRÜ SINIFI ODA YATAK
Asya Otel Karatay Otel 2 12 20
Mevlana Otel Karatay Otel 1 25 45
Mevlana Otel Karatay Otel 2 16 24
Mavi KöĢk Karatay Otel 1 9 20
Kervan Otel Karatay Otel 1 11 25
Yasin Otel Karatay Otel 1 18 40
Aziziye Otel Karatay Otel 1 30 60
ÇeĢme Karatay Hotel 1 36 75
KöĢk Karatay Otel 1 20 45
139
BakıĢ Otel Karatay Otel 1 21 31
Otel Mola Karatay Otel 3 10 24
Otel BaĢak Karatay Otel 3 32 70
Anı-ġems Otel Karatay Hotel 1 28 60
Otel Best Karatay Otel 3 25 60
Otel ġato Karatay Otel 1 18 36
Almina Karatay Hotel 1 22 55
Deluxe Karatay Otel 2 27 40
Otel Tur Karatay Otel 1 9 21
Otel Çınar Karatay Otel 1 11 24
Otel Derya Karatay Otel B 33 66
Otel Bey Karatay Otel Lüks 30 50
Yeni KöĢk Esra Karatay Otel 2 51 100
Konya Otel Karatay Otel Lüks 45 100
Büyük Otel Meram Otel 2 40 80
Ulusan Otel Meram Otel 1 16 37
TOPLAM 595 1208
Konya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Ġstatistikleri, 2012
Tablo 33. Yatırımı Devam Eden Turizm Belgeli Oteller
No Otel adı Sınıfı Oda Yatak BitiĢ Tarihi Ġlçesi TAMAML
ANMA
ORANI 2 KONYA CITY
OTEL
5 YILDIZ 290 584 18.03.2013 Selçuklu 50%
3 SARIDAĞLAR
OTEL
5 YILDIZ 240 480 28.06.2014 Selçuklu 0%
4 DIAMOND
HOTEL
5 YILDIZ 480 996 23.06.2014 Meram 0%
5 ODM OTEL 5 YILDIZ 290 700 19.10.2014 Selçuklu 0%
7 BÜYÜK OTEL 4 YILDIZ 245 490 28.06.2014 Selçuklu 0%
12 GHERDAN OTEL 3 YILDIZ 38 80 16.12.2012 Selçuklu ĠĢletmede
AÇIK 13 ADNANBEY
OTEL
3 YILDIZ 33 68 19.01.2014 KARATAY 0%
TOPLAM 1616 3398
Konya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Ġstatistikleri, 2012.
Tablo 34. Konya’ya Gelen Yabancı Turistlerin Yıllara ve Aylara Göre Dağılımı
140
Kaynak: Konya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Web Sitesi, 2012.
Tablo 35. Bozdağ YHGS’nın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri
Var-Yok Neler?
Sunduğu değerlerden Tek-eĢsiz olanlar
var mı?
Var Anadolu yaban
koyunu
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Var Diğer yaban
hayvanları , kurt,
tilki, sansar, porsuk,
keklik, bağırtlak,
alana özgü kaya
kartalı)
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Var Yaban Hayatı
Sahaları
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek
Ģekilde turistlerin
ilgisini çekecek diğer
alanlara yakın mı?
Evet Göreme Tarihi Milli
Parkı, Ihlara Vadisi,
Sultanhanı
Alanın peyzaj
güzellikleri,
barındırdığı fauna,
flora değerleri
141
Alandaki yabanıl
varlıklar
Bayrak türler 1. Anadolu yaban
koyunu
Yaban Koyunu
YaĢam Alanı
Diğer ilginç yaban
hayatı (fauna)
1. kurt, tilki, sansar,
porsuk, keklik,
bağırtlak , yırtıcı
kuĢlar (Kaya Kartalı)
Yaban hayatı varlığı
özel bir zenginlik
içerir
Kelebekler Apollo kelebeği …..tür
Endemik bitkiler, …….tür
Tablo 36. Kelebek Listesi
TAKIM/
Familya
CĠNS TÜR Endemizm IUCN CITES Natura
2000
Alanda
Tespit
Edilenler
Papilionidae Papilio alexano
r
* *
Nymphalidae Melitea cixcia *
Nymphalidae Melitea punica *
Nymphalidae Maniola jurtino *
Nymphalidae Satyrus amasin
us
*
Nymphalidae Pseudochazara anthale
a
Endemik *
142
Nymphalidae Arygynnis pandor
a
*
Nymphalidae Vanessa cardui *
Nymphalidae Melanargia larissa *
Nymphalidae Melanargia sp. *
Lycaenidae Glaucopsyche astarea Endemik *
Lycaenidae Polyommatus amand
us
*
Lycaenidae Lycaena ochimu
s
*
Lycaenidae Polyommatus icarus *
Lycaenidae Polyommatus coelesti
nus
*
Lycaenidae Pseudophilotes vicram
a
*
Pieridae Colias crocea *
Pieridae Pieris napi *
Pieridae Pieris brassic
ae
*
Hesperiidae Thymelicus lineola *
Hesperiidae Carcharodus oriental
is
*
143
Tablo 37. Konya Ġline Özgü Endemik Fauna ve Flora
Tür Adı
Yöresel
adı YaĢam alanı Endemizm
Nesli
tehlike
altında
Nesli
tehlikeye
düĢebilir Kaynak
Thermopsis
turcica Kit
Tan, Vural
Küçüködük
Piyan, acı
piyan
Konya: AkĢehir
gölünün batısı,
gölçayır
(yaĢiyan)
Endemik + Notes R.B.G.
Edinburg, 40:515, t
1&2,1983
Linum
ertugrulii
Tugay,
Y.Bağci
&Uysal
Ertuğrul
keteni
Konya:
Cihanbeyli
Tuzgölü
Endemik + Annales Bot. Fennici
(Baskıda)
Sapanoria
karapınarensis
Vural & N.
Adıgüzel
Karapınar
sabunotu
Konya:
Karapınar, Ereğli
civarı
Endemik + Belg. J. Bot. 139
(2):252-260,2006
Centaurea
tuzgoluensis
Aytaç &
H.Duman
Tuzgölü
peygamber
çiçeği
Konya:
Cihanbeyli
Tuzgölü
Endemik + Belg. J. Bot. 139
(2):252-260,2006
Senecio
salsuginae
H.Duman
&Vural
Senecio,
kanarya
otu
Konya:
Cihanbeyli
Tuzgölü
Endemik + Belg. J. Bot. 139
(2):252-260,2006
Silene
kucukodukii
Y.Bağci
&Uysal
Küçüködük
nakılı,
nakıl
Konya: Hadim,
Dedemli civarı
Endemik + Nordic Jour.Of
Bot.,25,306- 310,2007
Psephellus
hadimensis
Wagenitz,
Ertuğrul&
Dural
Hadim
peygamber
çiçeği
Konya: Hadim,
Gevne vadisi
Endemik + Wildonowia, 28,1998
Ornithogalum
chetikianum
Uysal,
Ertuğrul&
Dural
Tükrük otu Konya: Bozkır
civarı
Endemik + Botan.Journ. Of Soc.,
148, 501-504,2005
Muscari
turcicum
Uysal,
Ertuğrul&
Dural
Sümbül Konya: Bozkır
civarı
Endemik + Botan.Journ. Of Soc.,
154, 233-236,2007
144
Astragalus
turkmenensis
Dural, Tugay
Ertuğrul&
Geven Konya:
Karapınar civarı
Endemik + Annales Bot.
Fennici,44:399-
402,2007
Glycyrrhiza
iconica Hub.-
Mor
Meyan
kökü
Konya:
Kadınhanı,
Sarayönü civarı
Tricholoma
anatoticum
Doğan&Ġntini
Katran
mantarı
Konya: Bozkır,
SeydiĢehir,
Hadim
Endemik
Bu Tablo Yard. Doç. Mehmet Ali KAYA tarafından hazırlanmıĢtır.
Tablo 38. Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa)
Tatmin edici yaban
hayatı izleme imkanı
Memeliler KuĢlar Açıklama
Garanti edilen türler var
mı?
X X Anadolu yaban koyunu,
kaya kartalı
Genellikle rastlanma
ihtimali
X X Porsuk, sansar,kurt,
yırtıcı kuĢlar
ġans veya mevsime
bağlı olanlar
X Göçmen yırtıcı kuĢlar
Alanda bulunan tesisler
Sahadaki tesisler Yetersiz Yeterli Ġyi Durum Açıklaması
Rekreasyonel tesisler X Alanda iki tatlı idari
bina, lojman ve araçlara
ait garaj, ot deposu, su
depoları ve yaban
koyunu yakalama
kapanlar mevcut olup,
doğa turizmi ile ilgili
yapılar
bulunmamaktadır. Alana
gelenler genelde Konya
Ġlinde konaklayıp kısa
sürelerle alanı ziyarete
Spor tesisleri X
Diğerleri X
145
gelme Ģeklindedir.
Tablo 39. Bozdağ YHGS TaĢıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taĢıma kapasitesiDeğerlendirme ġekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel
Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4- Çoğunlukla Sağlanamıyor 5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler 1 2 3 4 5
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eĢit pay alırlar X
Tüm ilgi grupları turizm geliĢimine oranlı bir miktar para
yatırımı yapabilir
X
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır X
Turizm geliĢimiyle ilgili paydaĢların ihtiyaç, istek ve önerileri
ele alınıyor
X
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor X
Ġlgi gruplarının birbiriyle olan iliĢkileri iyi X
Beraber çalıĢmanın önemi biliniyor X
Ġyi bir iĢbirliği içindeler X
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor X
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi X
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi X
Diğer sektörler de turizm geliĢimine fayda sağlıyor X
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor X
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm geliĢiminden
sonra geliĢme gösterdi
X
Turizm geliĢimi istihdamı artırma beklentilerini karĢılıyor X
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iĢ imkanı ortaya çıktı X
Kendi turizm iĢini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor X
Turizm iĢi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor X
146
Planlı turizm uygulaması yapılıyor X
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar
görmemiĢtir.
X
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır X
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir X
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor X
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor X
Turizm geliĢimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor X
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor X
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor X
Turizm hayat kalitesini artırıyor X
Sosyal ve Ekonomik TaĢıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları
1- Bozdağ YHG Sahası ile ilgili sosyal ve ekonomik taĢıma kapasitesi yönünden bir problem
yaĢanmamakla birlikte yaban hayatı geliĢtirme sahası varlığından rahatsız olan kiĢiler
bulunmaktadır. Söyle ki yaban hayatı geliĢtirme sahası sınırlarında hem ev koyunları hem de
Anadolu yaban koyunları aynı mera alanlarından yararlanması nedeniyle sürü sahipleri ve saha
içerisinde ağılları bulunan vatandaĢlar , YHGs biraz olumsuz bakmaktadırlar.
2- Ekonomik beklentiler ve turizme hazırlıklar mevcuttur, bu sürecin iyi yönetilmesi gerekir,
3- Ekonomik kaynak ayrılmalı, kaynakların turizm geliĢimi için yerinde kullanımı sağlanmalıdır.
Özellikle bölgedeki köylerde bulunan oda kültürünün geliĢtirilmesi önem arz etmektedir.
4- Turizm sosyal hayata etkisi olmadığından yerel halkın planlama içine sokulması
gerekmektedir.
Tablo 40. Ekolojik TaĢıma Kapasitesi
Ekolojik taĢıma kapasitesi analizi
Faaliyet
Genel
etkiler
Müspet
Korunan alan
üzerindeki etki
Etki
Kabul
edilebilir
Kabul
edilemez
Kabul edilebilir
ancak;
147
/menfi
Kamping&piknik Menfi Katı ve Sıvı
Atıklar
Katı ve sıvı atıklara
ait çözümler gerekir.
AhĢap Hediyelik
eĢyaların satılması,
Müspet X Alana yapılacak
ziyaretçi tanıtım
merkezinde
planlanabilir
Dağcılık,trekking Müspet X Alan içi ve dıĢında
dağcılık faaliyetleri
yapılabilir doğa
tahrip edilmeden.
Su sporları … … … … …
Olta balıkçılığı … … … … …
Normal spor
etkinlikleri
Müspet X Yaban hayatına zarar
vermeyecek Ģekilde,
çiftleĢme ve üreme
dönemleri haricinde,
belirlenen yerlerde
yapılması,
Yeme içme Müspet X Yöre yemekleri ve
saha etrafında
bulunan köylerde
tandır ekmekçiliği ve
tandır kebabı öne
çıkmalı
Doğa yürüyüĢü Müspet X YürüyüĢ ve patikalar
dıĢına çıkılmadan,
çiftleĢme ve üreme
dönemleri dıĢında,
Mağaracılık Müspet X Yaban Hayatı
GeliĢtirme Sahası
sınırlarında kalan ve
yellik olarak
adlandırılan mağara
ve inler ziyaret
148
edilebilir
Yaban hayatı
gözlemi
Müspet x Belirtilen yerlerde ve
kurallara uygun
olarak , yaban
koyunu ve diğer
yaban hayvanları
gözlemi yapılabilir,
Bilimsel geziler Müspet X Bozdağ YHG
Sahasında yaban
hayatı konusunda
uzman ve
Üniversitelerin
Biyoloji, Veteriner
Fakülteleri bölümleri,
alanı tanıyan
mihmandarlar
eĢliğinde alanı
gezebilirler,
Ekolojik taĢıma kapasitesi verilerini değerlendirme sonuçları;
1- Bozdağ YHGS‟ yaĢayan yaban koyunlarında görülen hastalık olumsuz bir durumdur. Açık
alanda bulunan ev koyunlarının sayısının azaltılarak yaban koyunlarına alan sağlanmalı,
2- Yaban hayatı ve yırtıcı kuĢlar gözlemciliğini daha etkin kılmak için doğa okulları açılmalı,
alanda sürekli rehber bulunmalı ve yaban koyunu yakalama kapanları yanında bulunan gözetleme
kulelerinden yaban hayatı gözlemciliği yapılmalı,
3- GeliĢtirme sahasında yaban hayvanlarını zarar vermeyecek Ģekilde güzergahlar oluĢturulmalı
bu güzergahlar dıĢına çıkılmamalı, alan gezilirken mihmandar bulundurulmalı,
4- Müspet olarak ele alınan faaliyetler taĢıma kapasitesinin altında olduğundan artırılması ve
izlenmesi ile ilgili tedbirler alınacaktır.
Tablo 41. EkolojikTaĢıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme
Ġzlemeye esas olan Ekolojik Göstergeler aĢağıdaki Ģekilde incelenmelidir.
1- Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlıĢ, 5- Hiç yok,
149
Ekolojik taĢıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler 1 2 3 4 5
Bitkiler turizm artıĢından etkilenmemektedir X
YürüyüĢ yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar
veriyor
X
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana
gelmektedir
X
Korunan alanın suları gözle görünür Ģekilde kirlenmektedir X
Turizm geliĢimi sebebi ile balık miktarı azalmıĢtır X
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir X
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür X
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıĢtır X
Ekolojik TaĢıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Ekolojik göstergelerin değerlendirmesiyle;
1-Flora ve faunanın henüz turizmden etkilenmediği,
2- Toprak erozyonuna turizmin etkisinin olmadığı
3-GeliĢtirme sahası sınırları içerisinde 3515 ha lık alanda yaĢayan yaban koyunlarında görülen
hastalık nedeniyle yaban koyunları için geniĢ alanlara ihtiyaç olduğu,
4-Turistlerin yaban hayatını az da olsa olumsuz etkilemekte, bu olumsuzluk etkin denetim, alan
kılavuzu, uyarılar, otokontrol gibi mekanizmalar ile çözülebileceği düĢünülmektedir.
5-Netice olarak, Bozdağ YHGS ve çevresinde ekolojik göstergeler henüz önemli bir tehlike
iĢareti vermemekle birlikte alanda görülen paratüberküloz hastalığının seyrinin iyi yönde
geliĢtirilebilmesi için geniĢ alanlara ihtiyaç olduğu, Yaban hayatı gözlemciliği için saha
bekçilerinin bilgilerinin artırılması, ziyaretçi merkezinin oluĢturulması ve yaban koyunu üretme
yerine yapılacak mobese sistemi ile alana gelen ziyaretçilere idari ziyaretçi merkezinde gerekli
bilgilerin verilmesi, yönlendirme, bilgilendirme ve uyarmalar ile iyi bir ziyaretçi yönetim
programı yapılarak bu olumsuzluklar önlenebilecektir
Tablo 42. Fiziki/idari TaĢıma Kapasitesi Ġncelemesi ve Değerlendirmesi;
(1-Akıcı,Yeterli 2- Ġyi, 3- Fena Değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
150
Fiziki/idari taĢıma kapasitesi
Yer Kapasite 1 2 3 4 5
Altyapı Korunan alana giriĢ yolları X
Korunan alandaki yol ağı X
Korunan alan içindeki toplu
taĢıma araçları
X
Park giriĢi Park etme X
akıĢ X
Park yeri imkanları Yer sayısı X
Biletleme
yönlendirme X
Bilgi imkanları
ĠĢaret levhaları X
Yetkililer X
Ziyaretçi merkezi X
Ofisler X
Basılı ve görsel materyal X
Yiyecek içecek temini Tedarik X
Ticaret Seçenekler X
Kolaylık tesisleri Tuvaletler X
Atıkların toplanması X
Patika ağı Yeterlilik durumu X
Yaban hayatı izleme noktaları Sayısı ve uygunluğu X
Aktiviteler seçenekler X
Paket doğa turları X
Bisiklet kiralama X
Araç kiralama X
At-katır kiralama X
151
ÇalıĢanlar Yeterli sayıda X
Donanımlı X
Fiziki/idari taĢıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
1-Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası, saha bekçisi ile takviye edilmeli,
2- Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahasının yönetim planı mevcut olup yatırım yapma ve ziyaretçi
ihtiyaçlarını karĢılamada problem olmamakla birlikte yörede yaban hayatından dolayı sosyal
sıkıntılar yaĢanabilmekte (mera sorunu).
3- Saha içindeki geziler için paket turlar oluĢturulmalıdır, özel sektörün doğa turizmi konusunda
teĢvik edilmesi gerekmektedir.
4- Saha bekçilerinin yaban hayatı konusunda uzmanlaĢmasından sonra, alanla ilgili bilgilerin
aktarılmasında sıkıntı yaĢanmayacaktır.
5- Tabela, bilgi panosu, ikaz vb. iĢaretlemeler gereklidir,
6- Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahasının tanıtımı için, uygun yere Ziyaretçi merkezi yapılmalı,
7- Personelin donanımı arttırılmalıdır.
8-Alana mobese sistemi kurulmalı,
9- Yöre halkı doğa turizmi konusunda teĢvik edilmelidir.
Psikolojik TaĢıma Kapasitesi:
Psikolojik taĢıma kapasitesi ile alakalı değerlendirmede ise yaban hayatı geliĢtirme sahası
etrafında 16 köy, köylere ait ağılların bulunması, yaban koyunları ile ev koyunlarının aynı
meraları kullanması nedeniyle bazen sosyal sıkıntılar yaĢanmaktadır.
TaĢıma kapasitesinin tüm yönleri ile incelenmesini müteakip genel değerlendirmesi su
Ģekilde yapılabilir;
1- TaĢıma kapasitesine ulaĢılmamıĢtır, ekosistem ve yaban hayatı sahası turizmden kısa vadede
zarar görecek durumda değildir,
2- Yaban Hayatı Sahası sınırlarında bulunan köylülerin, yaban hayatından beklentileri vardır. Bu
beklentilerin turizmin artıĢı ile bir bölümünün gerçekleĢmesi mümkündür,
3- Ġnsanların beklentilerinin yönetilmesi gereklidir, bazı beklentiler uygulanamaz özellikler
taĢımaktadır,
152
4- Yöre halkı yaban hayatı sahasında av turizmi ve yaban hayatı gözlemciliği vs. tabanlı turizm
aktivitelerinin geliĢtirilerek, yöre halkının ekonomisine katkısının arttırmasını ve turizm 12 aya
yayılmasını beklemektedir.
KONYA ĠLĠNDEKĠ ÖNERĠ DĠĞER DOĞA TURĠZM ALANLARI
Konya ili doğa turizmi açısından önemli bir cağrafyada bulunmaktadır. AĢağıda verilen
alanlarla ilgili analizler yapılmadan, kısa bilgi verilecektir.
1- AKġEHĠR GÖLÜ
Sultan dağları ile Emir dağı arasındaki çöküntü alanında yer alır. Ġdari olarak Konya ve
Afyonkarahisar illeri sınırları içerisinde yer
almaktadır. Kapalı bir havzada
bulunduğundan dıĢarıya akıntısı yoktur.
Gölün geçmiĢte TaĢköprü çayı vasıtasıyla
Eber gölü ile olan bağlantısı, Eber gölü
çıkıĢına inĢa edilen regülatör ve sulama
kanalları ile kesilmiĢtir. Sığ bir göl olup,
yaz aylarında kurumaktadır. AkĢehir gölü
belgede mikro kılıma oluĢturması
nedeniyle tarım ürünleri yani meyvecilik
faaliyetleri üzerine etkisi bulunmaktadır.
AkĢehir gölü aynı zamanda su kuĢları
yaĢamı ortamı olması nedeniyle önemli bir
sulak alandır. Göl suyunun sığ olası nedeniyle özellikle filamingo, angut, ördekgiller su
kuĢları tarafından kullanılan bir alandır. AkĢehir ilçesine yakın olması, gölün güney tarafında
sazlık alanların bulunması nedeniyle kuĢ gözlemciliği potansiyeli olan bir alandır.
153
2-BOLLUK GÖLÜ
Bolluk Gölü Tuz gölünün batısında yer alan suyu sodyum sülfat içeren tuzlu bir göldür. Göl
1992 yılında doğal sit alanı ilan
edilmiĢtir.1150 hektar büyüklüğündeki
gölü besleyen kaynak suyu yoktur. Yer
altı suları ve yağmur suları ile beslenen
göl son yıllarda yaĢanan kuraklık ve taban
suyu seviyesinin düĢmesi nedeniyle göl
alanı küçülmekte yaz aylarında ise
tamamen kurumakta iken 2011 yılı yağıĢlı
geçmesi nedeniyle alan eski haline
dönmüĢtür. Alanda Alkim tesisleri
bulunmaktadır. Bolluk gölü tuz gölü civarını kullanan filamingoların barınma yeri olması
nedeniyle önemli bir sulak alandır. Alanda suyun buharlaĢmasından sonra kalan sodyum
sülfat kimyasal maddesi fotoğraf sanatçıları için önemli bir alan durumundadır.
3-ÇAVUġCU GÖLÜ
Battal ve ÇebiĢci dereleri tarafından beslenen tatlı su gölüdür. Kuzey ve Güneyinde seddeler
bulunmaktadır. Suları tatlı olduğu
için sazan ve kerevit üretimi
yapılmaktadır. ÇavuĢçu Gölünden
Atlantı ovası sulamasında
kullanılmak üzere su çekilmekte
olup 22000 hektarlık alan
sulanmaktadır. ÇavuĢcu gölünü
besleyen kaynaklara Bulcuk, EldeĢ
ve Tekke göletleri yapılarak
kaynaklar kesilmiĢtir. Mevsimlerin
kurak olması nedeniyle de göl günden güne küçülmektedir.1200 hektar büyüklüğündeki gölde
154
Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği gereği Sulak alanda koruma bölgeleri 1/25.000 lik
haritalara iĢlenerek USAK tarafından onaylanmıĢtır. Alanda yoğun olarak olta balıkçılığı
yapılmakta olup, sulak alanın batısındaki ılıca mevkiinden çıkan sıcak su ve terafındaki
söğütlük alan halkın rekreasyonel ihtiyaçlarını da karĢılamaktadır. ÇavuĢçu gölü sulak alanı
olta balıkçılığı, rekreasyonel faaliyetler, kuĢ gözlemciliği ve fotoğraf çekimi için ideal bir
sulak alandır.
4-ÇIRALI OBRUĞU
Karapınar ilçesine 31 km uzaklıkta olup ilçenin kuzey batısındadır. Alanı 17500 m2 dir.
Derinliği yaklaĢık 35 m. Çapı
yaklaĢık 350 m dir. Çöküntü gölü
olup etrafında gözenekli kalkerler
bulunmaktadır. Tatlı su gölü olup
doğa harikası bir göldür. Son
yıllarda yer altı suyunun çekilmesi
ve yılların kurak geçmesi
nedeniyle su seyiyesi
155
azalmaktadır. Manzara seyri ve fotoğrafçılık açısından potansiyeli olan bir sulak alandır.
5-KIZÖREN OBRUĞU
Konya‟nın 70 km kuzey doğusunda Obruk bucağının 4 km kuzeyinde Kızören Obruğu
bulunmaktadır. Gölün en uzun
yeri 180 m, en kısa yeri 150 m dir
derinliği 145 m olup, suyu tatlıdır.
2005 yılında Çevre ve Orman
Bakanlığınca çıkarılan tebliğ ile
127 hektarlık obruk ve çevresi
Ramsar alanı olarak ilan
edilmiĢtir. Konya Aksaray yolu
üzerinde bulunması ve ana yola 8
km mesafede olması nedeniyle
Ürgüp, Göreme tarafından Konya
iline gelen turistlerin uğrayabileceği, oluĢumu itibari ile ilginç olan bu alan doğa turizmi
açısından değerli bir sulak alandır. Sulak alanın bitiĢiğinde tarihi hanın bulunması da
Obruk ve civarının manzara seyri, yaylacılık, yaban hayatı gözlemciliği ve fotoğrafçılık
alanı olarak değerlendirilebilir.
6- ACI GÖL
Karapınar Ereğli yolu kenarındadır. Karapınar ilçesine 10 km mesafede olup çevresi 5700 m,
çapı 1500 metredir. Derinliği 80-90
m. arasında değiĢmektedir.Göl
yeryüzü seviyesinden 70 m.
aĢağıda olup doğusu sığdır. Suyu
sülfatlı tuzlar içerdiği için acıdır. I.
Derece Doğal sit alanıdır. Su
kuĢları tarafından tercih edilmeyen
bir sulak alandır. Doğa
156
fotoğrafçılığı acısından önemli bir alandır. Batsında Karapınar Karacadağ bulunmaktadır.
Karacadağın üst kısmında acıgöle yakın alanda kale kalıntıları bulunması, yakınında Oymalı
Köyü yer altı Ģehrinin bulunması nedeniyle bu alanlar doğa turizmi açısından fotosafari,
yaban hayatı gözlemciliği, dağ yürüyüĢleri, bölgeye özgü turĢuluk hırtlak yetiĢtirilmesi
nedeniyle potansiyel alandır
7-KOZANLI GÖKGÖL
Kulu ilçesi, Kozanlı Kasabası sınırları içerisinde bulunan genelde sazlık alanlarla kaplı,
Su kuĢlarının üreme ve barınma alanı olarak tercih ettikleri bir göldür. Saha 1996 yılında
Doğal Sit alanı olarak ilan edilmiĢtir. Kültür Varlıkları Koruma Kurulunca onaylanan peyzaj
planı çerçevesinde 2007 yılında giriĢ kulübesi, KuĢ gözlem Kulesi yaptırılmıĢ olup Kozanlı
Belediyesince de , Yağmur Barınakları yaptırılmıĢtır. Sahaya 2006 yılında Müdürlüğümüzce
ENH çektirilmiĢtir. Gölden yaz aylarında sulama amaçlı su çekildiği için su seviyesi
düĢmektedir. 2010 yılında sulak alanda iyileĢtirme çalıĢmaları kapsamında savak inĢa
edilmiĢtir. Gökgöl Sulak alanı Yönetim Planı 2011 yılı içinde ihale edilmiĢ ve çalıĢma
tamamlanmıĢ olup, yönetim planı yerel sulak alan komisyonunda görüĢülerek kabul
edilmiĢtir. Hazırlatılan yönetim planı ulusal sulak alan komisyonu onayından geçmiĢtir.
Gökgöl Sulak alanı su kuĢları barınma beslenme ve üreme alanı olması nedeniyle piknik, kuĢ
gözlemciliği, fotosafari, bisiklet gezisi yapılabilecek bir alandır. Su kuĢlarından boz kazlar
baĢta olmak üzere su kuĢlarının kuluçkalama alanıdır.
8-KULU DÜDEN GÖLÜ
157
Kulu ilçesi sınırları içerisinde
bulunan göl 860 Ha
büyüklüğündedir. Tuz gölünün kuzey
batısında Kulu‟ya 5 km mesafede sığ
bir göldür. 1992 yılında Sit alanı ilan
edilmiĢ olup su kuĢlarının özellikle
Flamingoların beslenme alanıdır. Son
yıllarda göl günden güne küçülmüĢ
ve derinliği azalmıĢtır. Düden gölü
iki parça halindedir. Güney
kısmındaki sulak alanın etrafı
kamıĢlarla kaplı olup atık su
ulaĢmamaktadır. Düden gölü su
kuĢları açısından özellikle
filamingoların beslenme ve
barınma alanıdır. Alan Özel Çevre
Koruma Alanı içerisinde
kalmaktadır. ÖÇK bütçesi ile
alana parke yol yapılmıĢ olup kuĢ
gözlemciliği, fotoğrafçılık ve öğrencilere çevre bilinci ve yaban hayatı konusunda uygulamalı
eğitim verilebilecek bir alandır.
9-MEYĠL GÖLÜ
Karapınar Ġlçesinin kuzey batısında, ilçe merkezine 35 km. uzaklıktadır. Çapı 300-400 m,
derinliği 35-40 m. arasındadır.
Volkanik göldür. Suyu tatlı olan
gölün su seviyesi resimlerde de
görüleceği üzere azalmaktadır. Göl
manzara seyri açısından güzel bir
göldür. Hemen bitiĢiğinde yayla
158
evleri bulunmaktadır. Meyil gölü ve civarında yırtıcı kuĢlardan Ģahin yoğun olarak
bulunmaktadır. Manzara seyri, yaban hayatı gözlemcilği ve yaylacılık yönünden alanın
potansiyeli bulunmaktadır.
10-ÇAMLIK MAĞRALARI
Derebucak ilçesi sınırlarında kalan iki adet mağara bulunmaktadır. Bir mağara sulu diğerinde
su bulunmamaktadır. Su bulunmayan mağara ve civarında piknik yapmaya elveriĢli alanlar
bulunmaktadır. Mağralarla ilgili tapiat parkı veya milli park olarak ilanı konusunda çalıĢmalar
baĢlatılmıĢtır. Mağra civarının ormanlık alan olması nedeniyle essiz bir peyjaz özellik
göstermektedir.
10-ĠVRĠZ KAYA ANITI
Halkapınar ilçesi sırlarında bulunan kaya anıtı Geç Hitit dönemi eseridir. Warpalavas‟ın
bereket tanrısı Santaj‟a Ģükranı
anlatılmaktadır. Dünyadaki ilk
yazılı tarım anıtı ve dünya
tarihindeki ilk yazılı kabartma
kaya anıtı olma özellikleri var.
Önemi, buradan gelmekte.
AramileĢmiĢ, Geç Hitit dönemine
ait en önemli sanat yapıtlarından.
159
MÖ.727-742 yılları arasında, Kral Varpalavas tarafından yaptırıldığı tahmin edilmekte. Yani;
yaklaĢık 2700 yıllık bir anıt. 4.20 x 4.20 metre ölçülerinde, kaya zemin üzerine, kabartma
tekniğiyle yapılmıĢ. Aynı zamanda, Asur ve Frgy etkileri de görülmekte. Tuvana krallığından,
günümüze gelebilmiĢ bir eser. Tuvana krallığı; baĢkenti Ereğli olan ve ön Hititler tarafından
kurulan bir krallık. Anıtta; bölgenin kralı Varpalavas ile, Fırtına Tanrısı Tarhundas tasvir
edilmiĢ. Tarhundas; krala göre daha büyük ölçüde, ellerinde üzüm salkımı ve buğday
baĢaklarını tutuyor. Böylece, Tarhundas, aynı zamanda bolluk ve bereket tanrısı olarak da
değerlendiriliyor.
Tanrının karĢısındaki kral ise, daha küçük ve dua eder durumda tasvir edilmiĢ. Tasvirdeki
objelerin giysileri; geç hitit sanatının
özelliklerini yansıtmakta. Özellikle: tanrı
figürü; kuvvetli bir insan görünümünde.
Kol ve bacak adaleleri dikkat çekici.
Üzerinde: dizlerini açıkta bırakan, kısa
kollu, vicuduna yapıĢık giysi var. Dönemin
karakteristik özellikleri; madeni kemeri,
uçları sivri ayakkabıları, üç sıra boynuzla
bezeli baĢlığı, saç ve sakallar. Kral
Varsapalas ise; geometrik motifli ve
püsküllü eteği olan uzun bir giysi ile, ucu saçaklı manto giymiĢ. BaĢlığı: boncuk dizileri ile
süslenmiĢ. Kralın, iri boncuklu kolyesi, küpesi, bilezikleri de, arami takılarına benzemekte
Her iki figürün arasında bulunan, hiyeroglif yazıda: ” Ben hakim ve kahraman Tuvana Kralı
Varpalavas; sarayda bir prens iken, bu asmaları diktim, Tarhundas onlara bereket ve bolluk
versin” yazılıdır. Kaya anıtının güneyinde ivriz barajının kaynağını teĢkil eden su kaya
altından çıkmakta vadiyi takiple ivriz barajına ulaĢmaktadır. Ġvriz kaya anıtı ve civarı halkın
yoğun olarak kullandığı bir alandır. Ekoturizm açısından değerlendirilebilecek bir alandır
11-ALTINAPA BARAJI SU
HAVZASI
Altınapa Barajı Konya BeyĢehir yolu
üzerindedir. BaĢarakavak tarafından
gelen kaynak suları ile beslenen
Altınapa Barajı Konya ili içme suyunu
160
karĢılayan bir barajdır. Koruma kontrolü BüyükĢehir Belediyesi KOSKĠ Genel Müdürlüğünce
yürütülmektedir. Alan hem içme su havzası hem de su kuĢları açısından önemli bir sulak
alandır. Konya iline yakın olması nedeniyle olta balıkçılarının goğun olarak kullandığı bir
sulak alandır.
12- MAVĠ BOĞAZ KANYONU
BeyĢehir Gölü suyunun Çumra ovasında kullanılmak üzere ÇarĢamba Kanalı ile Apa
Barajına taĢınan ve SeydiĢehir ilçesi ile
Apasaray barajı arasında kalan ÇarĢamba
kanalı mavi boğaz olarak
adlandırılmaktadır. Mavi Bağaz
kanyonunda yürüyüĢ, tırmanma, motor
kuroĢ, bot ile gezi, dağcılık faaliyetleri,
fotoğraf çekimi gibi faaliyetler yanında
tarımsal olarak ta organik tarım
uygulama faaliyetleri yapılabilecektir.
12 - TINAZTEPE MAĞRASI
Tınaztepe Mağarası SeydiĢehir
ilçesinde yeralan Gidengelmez
dağlarında yeralır. Mağaranın
toplam uzunluğu 1580 metredir.
Asıl uzunluğu ise 22 km'dir. Bu
özelliğiyle Türkiye'nin birinci,
dünyanın üçüncü büyük
mağarasıdır. 230 milyon yıllık bir süreç sonucunda oluĢmuĢtur. Mağara, sonundaki 30
metrelik iniĢ dıĢında tamamen yatay özellikte bir mağaradır. Bölgede akdeniz iklimi ile
karasal iklim arası geçiĢ arz eden bir iklim hüküm sürer. Tınaztepe Mağarası ve çevresi
karıĢık jeolojik ve jeomorfolojik bir
değiĢim geçirmiĢtir. Tavandaki
çatlaklardan sızan sular, içeride
gölcükler oluĢturmaktadır. Mağaranın
161
sonundaki göl ise büyük boyutludur. Özellikle ilkbahar aylarında kar ve yağmur sularıyla
beslenen dere ve yatakları en alt seviyedeki mağaraya ulaĢmadan önce sular ; Ģelale ve
devkazanı tipi çok ilgi çekici görüntüler ortaya koymaktadır.
13- YERKÖPRÜ MAĞARASI
Konya Ġli, Hadim Ġlçesi sınırının yakınlarında, Göksu Vadisinde bulunmaktadır. Mağaraya
Konya- Karaman yoluyla, Kayaağzı-Habiller Köyleri üzerinden 116 km.'lik bir yolculukla
ulaĢılmaktadır. Ayrıca mağaranın bulunduğu Göksu Vadisine Mersin-Silifke üzerinden de
ulaĢılabilmektedir. Köy yolları stabilizedir. Mağara tamamen bir traverten tüfün içinde yer
almaktadır. Türkiye'nin doğası en güzel mağaralarından birisidir. Göksu Nehrinin, bu
traverten tüfünün altında oluĢturduğu mağara 500 m. kadar uzunluktadır. Suyun battığı yerde
mağara sifolanmaktadır. Mağaranın çıkıĢ ağzında, Göksu Nehrinin, dıĢarıdan akan bir bölümü
mağaradan çıkar. Diğer bölümüne bir Ģelale ile birleĢirken bir doğa harikası oluĢturmakta ve
derin, mavi göller oluĢturarak Göksu Nehri devam etmektedir.
14- ÇATAL HÜYÜK
Çatalhöyük, Orta Anadolu'da, günümüzden 9
bin yıl önce iskan edilmiĢtir. Çok geniĢ bir
Neolitik Çağ ve Kalkolitik Çağ yerleĢim
yeridir. Doğu ve batı yönlerinde yanyana iki
162
höyükten oluĢmaktadır. Doğudaki Çatalhöyük (Doğu) olarak adlandırılan yerleĢme Neolitik
Çağ'da, Çatalhöyük (Batı) olarak adlandırılan batıdaki höyük ise Kalkolitik Çağ'da iskan
görmüĢtür. Konya Ġlinin 52 km. güneydoğusunda, Hasandağı'nın yaklaĢık olarak 136
kilometre uzağında, Çumra Ġlçesi'nin 11 km. kuzeyinde, Konya Ovası'na hakim arazide
bulunmaktadır. Doğu yerleĢimini, en son Cilalı TaĢ Devri sırasında ovadan 20 metre
yüksekliğe kadar ulaĢan bir yerleĢim birimi oluĢturmaktadır. Ayrıca, batıya doğru da ufak bir
yerleĢim birimi ve birkaç yüz metre doğuya
doğru da bir Bizans yerleĢimi
bulunmaktadır.
Höyükler kabaca 2 bin yıl kesintisiz iskan
edilmiĢtir. Özellikle neolitik yerleĢimin
geniĢliği, barındırdığı nüfusu, oluĢturduğu
güçlü sanat ve kültür geleneği ile son derece
dikkat çekicidir. YerleĢimde 8 bin üzerinde insan yaĢadığı kabul edilmektedir. Çatalhöyük'ün
diğer neolitik yerleĢimlerden temel farkı, bir köy yerleĢmesini aĢıp kentleĢme evresini
yaĢamakta olmasıdır. Dünyanın en eski yerleĢimlerinden biri olan bu yerleĢimin sakinleri, ilk
tarımcı topluluklardan biridir. Bu özelliklerinin bir sonucu olarak 2009 yılında UNESCO
Dünya Miras Listesi'ne önerilmiĢtir. UNUSCO tarafıdan 2012 yılında Dünya Miras Listesi'ne
dahil edilmesine karar verilmiĢtir.
Çatalhüyükte Ele geçen çok çeĢitli küçük buluntulardan bazıları, obsidiyen aynalar,
topuz baĢları, taĢ boncuklar, eyer biçimli el değirmenleri, öğütme taĢları, havanlar,
havanelleri, açkı taĢları, taĢ yüzükler, bilezikler, el baltaları, keserler, oval bardaklar, derin
kaĢıklar, kepçeler, iğneler, bizler, cilalanmıĢ kemikten kemer kopçaları ve kemik aletlerdir.
PiĢmiĢ kilden damga mühürler, damga mühürlerin ilk örneklerinden sayılır
163
15- GĠLĠSTRA
Kilistra antik kenti Konya'nin 49 km güneybatısında Konya Meram ilçesi, Hatunsaray
beldesine bağlı Gökyurt köyündedir. Kral
yolu üzerinde bulunan ve Ġsa‟nın
havarilerinden Saint Paul‟ün ilk vaaz verdiği
yerlerdendir. Kilistra, volkanik tüf kayaların
oyulmasıyla oluĢturulmuĢ oldukça eski bir
yerleĢim yeridir. Yapılan arkeolojik
çalıĢmalar sonucu Kilistra'da Hellenistik ve
Roma çağında (M.Ö. II.Yüzyıl-M.S.
III.Yüzyıl) yerleĢimin baĢladığı tespit
edilmiĢtir. Arkeolojik kazılar sırasında doğu
Ģırahanede, eĢik taĢı olarak bulunan Roma
devri bir devĢirme mezar yazıtında Kilistra
adının geçtiği görülmüĢtür.
Kilistra Bizans döneminde (M.S. VIII-XIII. Yüzyıllarda) yoğun bir Ģekilde, Kapadokya
benzeri kaya oyuğu yerleĢimelerine sahne olmuĢtur. Ġncil'de söz edilen Aziz Paulos'un
seyahatleri sırasında uğradığı Anadolu kentlerinden Lystra aynı zamanda ünlü Kral Yolu
üzerinde olup Ġkonion (Konya)-Pisidia Antiocheia (Yalvaç) arasında bulunmaktadır.
Lystra'dan Yalvaç'a giden haberci
Paulos Kilistra'ya da uğramıĢtır. Haberci
Paulos'un mektuplar gönderdiği Timoteos da
Lystralıdır. Kazı çalıĢmaları esnasında temizliği
yapılan Sümbül'ini Kilise'nin bulunduğu
mevkiye halen yöre halkının "Paulönü" demesi
Aziz Paulos'un adının yaĢatıldığının kanıtıdır.
Roma döneminde Hıristiyanlığı kabul eden
Lystra halkının Paganist (putperest) kitlelerin ve
yağmacıların yoğun saldırılarına dayanamayarak çevresinde bulunan ve saklanmaya elveriĢli
dağlık kesimler seçtikleri görülmektedir. Kurulan bu saklı kentlerden en önemlisi Kilistra'dır.
Gökyurt köyünün bugünkü halkı Kilisra antik kenti üzerine yerleĢmiĢtir. Bizans döneminde
yerli halkla Anadolu'ya gelen Türk'lerin birlikte yaĢadıkları bazı bulgularından
anlaĢılmaktadır. Osmanlı döneminde ise daha çok hayvancılıkla uğraĢan konar-göçer
aĢiretlerin iskân edildiği etnolojik bulgulardan tespit edilmiĢtir. Kilistra antik kenti erken
Bizans döneminde doğal kaya oluĢumuna paralel beĢ ayrı mevkide kurulmuĢtur. Kaya oyuğu
yerleĢimi Ģeklindeki kentin kuruluĢunda ve yapılaĢmasında gizlilik esas alınmıĢtır.
164
Doğal bir kaya gibi görünen yerleĢim yerlerinin iç kısımları geniĢ mekanlar halinde oyulmuĢ,
aydınlatma ve havalandırma kamufle
edilmiĢ mazgal açıklıklarla sağlanmıĢtır.
Mimaride dini yapılara (Ģapel ve kilise)
sosyal amaçlı yapılara (mesken, sarnıç,
çeĢme, Ģaraphane...) savunma ve güvenlik
amaçlı yapılara (gözetleme kulesi, garnizon
ve sığınaklar) rastlanmaktadır. YaĢayan
kentsel doku topoğrafik yapıya uygun
olarak yamaç evler tarzındadır. Hal,
mimaride hazır bulunduğu ana kayaya
oyularak yapılan eski hacimleri fonksiyonunu değiĢtirerek kullanmaya devam ederken; kendi
yaptıkları yapılarda ise kayadan keserek ve yontarak elde ettiği biçimle taĢları ana malzeme
olarak kullanılmıĢtır. Yapılar genellikle temelden çatıya taĢtan olup, geniĢ hacimli ve düz
damdır.
15- SĠLLE
Sille Konya ilinin 8 km. kuzey batısında,
antik bir köy. Günümüzde Konya
Selçuklu belediyesine bağlı bir mahalle
ve baraj gölü bulunan bir yerleĢim
yeridir. Arkeolojik veriler yerleĢkenin
6000 yıl öncesinde kurulduğu
yönündedir. Ġsmin kökeni konusunda
çeĢitli açıklamalar vardır. Ġlki Yunan
mitolojisindeki Silen ( Silene)' den geldiğidir. Yine 'Silenos', kaynayıp, coĢarak köpürüp akan
su, kelimesinden türediğide kabul gören
bir açıklamadır. Roma, Bizans, Kudüs
yolu üzerinde yer aldığı için önemli bir
dini merkez olmuĢtur. Dünyanın en eski
ve en büyük manastırlarindan biri olan
Ak Manastır ("Hagios Khariton
165
Manastırı", "Deyr-i Eflâtun") bu mahallede ve yaklasık 800 yıl kesintisiz hizmet vermiĢtir.
Ak Manastır Konya'da yaĢayan Mevlevi derviĢlerincede ziyaret edilmiĢ ve bahçesinde küçük
bir de mescit yaptırılmıĢtır. ġimdilerde askeri alan içinde kaldığı için ziyarete kapalıdır.
Selçuklu döneminde olduğu gibi Osmanlılar devrinde de tarihi Ġpek ve Baharat yolları
üzerinde olması nedeniyle önemini hiç
yitirmemiĢtir. Köyde yumuĢak volkanik
kayalara oyulmuĢ pek çok küçük kilise,
Osmanlı mezar taĢları ve günümüze kadar
gelebilmiĢ Aya Eleni kilisi ziyaret edilebilir.
Kilise, ilk Hıristiyan Bizans imparatoru
Konstantine'in annesi Helena tarafından
Michael Archangelos adına MS. 371'de
inĢa ettirilmiĢtir. Özgün yapısı son yıllarda zarar görsede günümüzde sille ve çevresi SİT alanı
olarak kabul edilip koruma altındadır. Doğa turizmi açısından önemli bir alandır.
16- MEKE GÖLÜ
Konya ili, Karapınar ilçesi sınırları içerisinde bulunan doğa harikası 260 Ha „lık alan 1998
yılında tabiat anıtı olarak ilan
edilmiĢ olup aynı zamanda
ramsar alanıdır. Meke Gölü
krater gölüdür. Maar adı
verilen volkanik bir patlama
çukurudur. Çukurun sularla
dolması ile göl haline gelmiĢtir.
Çukuru açan patlamanın
ardından volkan konisi maar
içinde yükselmiĢtir. Meke gölünün suları yaz aylarında azalmakta ve pas kırmızısı rengini
almaktadır. 2012 yılı içerisinde yönetim planı ihale edilmiĢ olup yıl sonunda birilecektir. Mete
gölü ve civarı rüzgar erezyonun yoğun olarak yaĢandığı bir alandır. Erezyonu önlemek adına
saha etrafı ağaçlandırılmıĢtır. Meke gölü ile Acıgöl‟ün arasının yakın olması nedeniyle alanı
gezmek ve doğa resimleri çekmek üzere alan kullanılmaktadır. Ekoturizm değeri yüksek olan
alan kurumaya yüz tutmuĢ bir doğa harikasıdır.
166
KONYA ĠLĠ VE ĠLÇELERĠNĠN KIYAS YÖNTEMĠ ĠLE KISA DEĞERLENDĠRMESĠ
KarĢılaĢtırma yöntemi, kapsam dahilindeki unsurun benzerleri ve rakipleri ile arasındaki
farkıgörmesi ve daha ilerlemesine itici güç olması amaç edinilerek verimliliği arttırma
yöntemidir.
KarĢılıklı bilgi alıĢveriĢi olarak değerlendirilen bu yöntemde, kopyalama değil, kendi
ürünlerimize yönelik ilham almak, uyarlamak hedeftir. Gelecek eğilimlerini Ģimdiden görüp,
müĢterinin isteklerini Ģimdiden karĢılamaya hazırlıklı olmayı gerektirir.
KarĢılaĢtırma yapılan ilçenin/ilin baĢarılı oluğu hususta takip ettiği yolun ilçede/ilde
alınabilirliği araĢtırılmalıdır.
KIYAS YÖNTEMĠ ĠLE DOĞA TURĠZMĠ POTANSĠYELĠ YÜKSEK OLAN BAZI
ĠLÇELERĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ
Konya ili
Ġlçe Kıyaslanan
Ġl/ilçe
Kıyaslama
sebebi,
Örnek Alınacak Deneyim
Konya Merkez Ġstanbul Tarihi yapıları,
inanç turizmi
yerleri, doğa ve
Ģehir yapısı
Konya ili, doğal yapısı, tarihi değerleri
inanç turizmi , yaban hayatı ile
Ġstanbul‟a benzemekte, buradan elde
edilen deneyimlerin Konya ilinde de
kullanılması,
BeyĢehir Manavgat Ġklim, doğa,
tarihi yapılar,
Karaburun
kumsalı,
Manavgat ilçesi ve etrafındaki
ekoturizm faaliyetleri BeyĢehir için
örnek olabilir
167
6. KONYA ĠLĠ SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ STRATEJĠLERĠ
KONYA ĠLĠNĠN TOPLU OLARAK DOĞA TURĠZM SWOT ANALĠZĠ
ġekil 8. Swot Analizi
Güçlü Yönler
Konya‟nın alternatif turizm türlerinin güçlü olması ve son yıllarda çok turist çekmesi
Tarihi ve kültürel geçmiĢi olan bir baĢkent olması
Ġnanç ve kültür turizminin sağladığı destek
Konya‟nın uzun yıllardır bilinirliği ve tanıtımı
Ekoturizm amaçlı kullanılabilecek özelliklere sahip Milli ve Tabiat Parkların
bulunması,
Konya‟ya gelen turist yapısının kitle turizm profilinden farklı olması
Ekoturizm çeĢitliliği ve geniĢ alanlara yayılması
BeyĢehir, AkĢehir, SeydiĢehir gibi güçlü ilçelerin varlığı
Çatalhöyük, BeyĢehir gölü, Sille, Glistra, Bozdağlar, Meke gölü, mağaralar vb. ayrı
ekoturizm markalarının olması
Eko turizm için doğal kaynaklar ve bozulmamıĢ doğal çevre
Dünya‟da ender görülen yer Ģekillerinin varlığı(Krater gölü, obruk gibi)
Yöreye özgü endemik flora ve fauna varlığı
Ornitolojik açıdan önemli alanların varlığı
Yaban hayatı ve yaĢam alanlarının koruma altında olması
Ekoturizme yönelik kullanılabilecek doğal ve kültürel zenginlikler, el sanatları,
etkinlikler
Su ve hava sporlarına müsait özel alanların bulunması
168
Özel ilgi turizmi kapsamına giren eko turizmin sürekli ziyaretçilerinin oluĢu
Coğrafi yapısından dolayı, kolay ulaĢım ağı
Ekoturizm faaliyetlerine olanak sağlayan topografik yapı
Zengin ve çeĢitli mutfağı
Turizm konaklama imkanlarında çeĢitlilik, konaklamada rahatlık ve her düzeyde
konaklama olması
Yöre halkının olumlu tutumu
Turizm eğitimi veren çok sayıda ve nitelikli kurum(Turizm Otelcilik Liseleri, 4 yıllık
4 adet turizm iĢletmeciliği bölümü olan üniversite)
Ekoturizmde yönlendirilebilecek nitelikli iĢgücünün varlığı
Zayıf Yönler
Salt anlamda ekoturizme için tanıtım ve pazarlamanın yetersizliği
Sadece Eko turiste hizmet edecek tesisler ve altyapıdaki eksiklikler
Ekoturizm ürünlerinin tanıtım ve pazarlama eksikliği
YurtdıĢında olduğu gibi ekolojik köyler veya portalların olmayıĢı, böylelikle sertifikalı
ürünlerin geliĢtirilmemiĢ olması
Temel çekirdek ürünlerde yığılma, bazı yörelerin ve ürünlerin destekleyici ürünlerinin
çok geride kalması(Dağcılık, kıĢ turizmi, mağara gibi).
Seyahat acentalarının özel ilgi turları organizasyonları eksikliği
Ekoturizmle ilgili yanlıĢ bilgilenmeler ve bilinç yetersizliği
Özellikle yabancı turistlerle ilgili yöre halkının yabancı dil bilgisinin yetersizliği
Turistik faaliyetlerin çok kısa süre olması
Doğal güzelliklerin uluslararası düzeyde yeterince tanıtılmayıĢı
Turistik alanlarda günübirlik turizme bağlı olarak oluĢan çevresel kirlilik
Profesyonel olarak ekoturizm faaliyeti yapan kurum, kuruluĢ ve Ģirketin çok az olması
Turizm giriĢimcilerinin azlığı
Ulusal ve uluslar arası uçuĢların az olması
Fırsatlar
Alternatif turizm türleri çokluğu, farklı ekoturistik aktivitelere olanak vermesi
BeyĢehir, AkĢehir, SeydiĢehir gibi ilçelere ulaĢılabilirlik (ulaĢım altyapısının
geniĢletiliyor olması)
Türkiye Turizm Stratejisinde(2023) Konya‟nın “Kapadokya Kültür Turizmi ve Göller
Bölgesi Kültür Turizmi GeliĢim Bölgesi içerisinde yer alması
169
Türkiye Turizm Stratejisinde(2023) “Kültür turizm kentleri” içerisinde 15 kentten
birinin Konya oluĢu.
Konya-Ankara arasındaki hızlı tren ulaĢım ağının olması
Turizmle ilgili MEVKA ve TKDK baĢta olmak üzere birçok kurum tarafından yapılan
projeler ve uygulamalar
Yöreye artan talep
Turistik yatırımcıların ilgisini çeken bir bölge oluĢu ve yatırımların artıĢı
Yerel yönetimlerin ekoturizm çalıĢmalarına yönelik ilgisi
Tehditler
Türkiye Turizm Stratejisinde(2023) eko turizm bölgeleri olarak, Batı ve Orta
Karadeniz, Antalya, Antalya Doğusu ve Mersin, GAP bölgelerinin oluĢu, Konya‟nın
olmaması.
BeyĢehir Gölü, Meke gölü, AkĢehir gölü vb göllerde dıĢarıdan gelen tehditlerle
ekoturizm yapısının bozulmaya baĢlaması
Çevre kirliliği (göllerin kirliliği, kanalizasyon, sanayi kirliliği vb.)
Festivallerle bilinen yayla kullanım alanlarında kontrolsüz çevre bozulmaları
Yaban hayatı açısından bilinçsiz ve kaçak avlanma
Bilinçsiz tarım ve hayvancılık faaliyetleri
Arkeolojik alanlarda yapılan tahribat
Ekoturizm mimarisi geliĢtirememe
KONYA DOĞA TURĠZMĠ EYLEM (MASTER) PLANI
5 Kasım 2012 tarihinde Konya‟da gerçekleĢtirilen çalıĢtayda katılımcıların görüĢleri alınarak
tematik eksen, stratejik amaçlar hazırlanmıĢ, katılımcılara stratejik amaçlar oylatılmıĢtır.
Oylama sonucunda her bir tematik eksen için en fazla oy alan beĢer stratejik amaç seçilmiĢ ve
aĢağıdaki tabloda belirtildiği üzere her bir stratejik amaç için katılımcılardan eylem önerileri
alınarak, eylemler hazırlanmıĢtır.
Tablo 43. Konya Doğa Turizmi Tematik Eksenler
Tematik Eksen 1: Tematik Eksen 2:
Ekoturizm Faaliyetlerinin Tüm Yıla ve Ġl
Geneline Yayılması
Ekoturizm Sektöründeki Ġstihdam ve Gelirin
Artırılması
170
Tematik Eksen 1:
Ekoturizm Faaliyetlerinin Tüm Yıla ve Ġl Geneline Yayılması
STRATEJĠK AMAÇLAR
AMAÇ-1 AMAÇ-2 AMAÇ-3 AMAÇ-4 AMAÇ-5
Ekoturizm potansiyeli
yüksek alanlarda altyapı
eksikliğinin giderilmesi
Ekoturizm ürünleri
geliĢtirmek ve pazarlamak
Ekoturizm konusunda
farkındalık yaratmak
Doğal, kültürel, tarihi ve
arkeolojik değer üstyapısını
geliĢtirmek
Ekoturizm özel geliĢim
bölgeleri oluĢturmak
Tematik Eksen 2:
Ekoturizm Sektöründeki Ġstihdam ve Gelirin Artırılması
STRATEJĠK AMAÇLAR
AMAÇ-1 AMAÇ-2 AMAÇ-3 AMAÇ-4 AMAÇ-5
Ġldeki Mevcut
Ekoturizm değerlerini
tanıtmak
Ekoturizm Marka Ġmajı
oluĢturmak
Türkiye Ekoturizm pazarında
için Cazibe Merkezi olmak
Ekoturizm Sektörüne Nitelikli
Eleman YetiĢtirmek
Ekoturizm Özel GeliĢim
Bölgeleri oluĢturmak
171
Tematik
Eksen 1:
STRATEJĠK
AMAÇLAR
EYLEMLER GerçekleĢ
mesi
Öngörülen
Yıllar
Sorumlu
KuruluĢlar
Ġlgili
KuruluĢlar
Açıklama / Alt Eylemler E
ko
turi
zm F
aa
liy
etle
rin
in T
üm
Yıl
a v
e Ġl
Gen
elin
e Y
ay
ılm
ası
Am
aç-1
Ekoturizm
potansiyeli
yüksek
alanlarda
altyapı
eksikliğinin
giderilmek
Eylem
1
Ekoturizm Envanterini
oluĢturmak
2013-2016 Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Orman
ĠĢletme
Müdürlüğü,M
EVKA,Beledi
yeler
Konya‟nın 31 ilçesine bağlı tüm ekoturizm değerlerini
içerecek bir envanter çalıĢması yapılacak, bu envanter
çalıĢması sayısal bilgiler,resimler ve sayısal haritaları
içerecek ve ileride yapılacak mezo ve mikro
düzeydeki planlama çalıĢmaları için güvenilir veriler
elde edilecektir.
Eylem
2
BeyĢehir,AkĢehir,SeydiĢehi
r,Ereğli,Hadim gibi
ekoturizm bölgelerinde
içme suyu,WC v.b.
yapmak,yenilemek
2013-2018 Ġl Özel
Ġdaresi,
DSĠ,Belediye
ler,MEVKA
BeyĢehir, AkĢehir, SeydiĢehir, Ereğli, Hadim‟e
ekoturizm faaliyetleri için gelen turistlerin imkanlarını
iyileĢtirmek, kalıĢ sürelerini artırmak amacıyla belli
bölgelerde içme suyu,WC v.b. yardımcı tesisler
oluĢturulacak, mevcuttakiler yenilecektir
Eylem
3
BeyĢehir,AkĢehir,SeydiĢehi
r,Ereğli,Hadim için
kanalizasyon ve atık
yönetimi sistemini kurmak
2013-2018 Ġl Özel
Ġdaresi,Beledi
ye, Çevre ve
ġehircilik Ġl
Md
Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,O
rman ĠĢletme
Md.,MEVKA
BeyĢehir,AkĢehir,SeydiĢehir,Ereğli,Hadim'de
sürdürebilir bir ekoturizm faaliyeti gerçekleĢtirmek,
gelen turistlerin yaĢam alanlarını iyileĢtirmek için alt
yapı olarak en baĢta kanalizasyon sisteminin
oluĢturulması ve katı atık sisteminin kurularak doğal
hayat ve eko sistemin korunması sağlanacaktır.
172
Am
aç-2
Ekoturizm
ürünleri
geliĢtirmek
ve
pazarlamak
Eylem
1
Konya'nın yöresel ürünlerin
GeliĢtirilmesi
2014-2016 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü
Belediyeler,
MEVKA,TK
DK
TKDK tarafından belirlenen Konya'nın yöresel
ürünleri olan; Tarhana, Beyaz Peynir, Kecimen
Üzümü, Konya ġekeri, Konya Gevreği, Ereğli Kirazı,
Bamya, Tulum peyniri, Ġvriz Peyniri, Konya Süzme
Yoğurdu, Pekmez, Tahin, EriĢte,
Tandır Ekmeği, Köpük Helva, TaĢ Helva, SeydiĢehir
leblebisi, Lokum, Tahinli pide ürünlerin ticari olarak
pazarlanması için pazar araĢtırması yapılacaktır.
Eylem
2
Pazar AraĢtırması Yapmak 2013-2014 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,T
ÜRSAB
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
Belediyeler,
MEVKA,TK
DK
Dünya'da ve Türkiye'de ekoturizm ürünleri üzerine bir
Pazar araĢtırması yaparak ekoturizm ürünlerinin
pazarlanması üzerine giriĢimciler için bir kitapçık
hazırlanacaktır
Eylem
3
Yöresel ürünlerin satıĢını
gerçekleĢtirmek
2013-2018 Ġl Özel
Ġdaresi,Gıda,
Tarım ve
Hayvancılık
Ġl Md.
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
Belediyeler,
MEVKA,TK
DK
Yöresel ürünlerin satıĢını gerçekleĢtirmek için
ilçelerde satıĢ kooperatiflerinin kurulmasını sağlamak,
kooperatiflerin satıĢ reyonlarını oluĢturmalarını
sağlanacaktır
Eylem
4
Yöresel Ürünler Fuarına
Katılmak
2013-2017 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Gıda,Tarım
ve
Hayvancılık
Ġl Md.
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
Belediyeler,
MEVKA,TK
DK
Ġstanbul ve Antalya'da heryıl organize edilen yöresel
ürünler fuarına katılımcı olarak stant açmak, satıĢ
yapılabilecek yöresel ürünler sergilenecektir.
173
Am
aç-3
Ekoturizm
konusunda
farkındalık
yaratmak
Eylem
1
Tanıtım araçlarını
hazırlamak
2013-2015 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,V
alilik
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,M
EVKA
Konya Ekoturizm alanlarını ve ürünlerini tanıtmak
için yazılı,görsel tanıtım kitapçıkları,broĢür,internet
sitesi en az Türkçe ve Ġngilizce olarak hazırlanacaktır.
Eylem
2
Yöre halkını
bilinçlendirmek
2013-2017 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
Milli Eğitim
Müdürlüğü,G
ençlik
Hizmetleri,S
TK,MEVKA
Yöre Halkının ekoturizm konusunda ilgisini ve
bilgisini artırmaya yönelik Ekoturizm'i anlatan
seminer,eğitim ve organizasyonlar yapılacaktır.
Ayrıca yöre halkına daha kolay ulaĢmak için tanıtım
filmleri ve yerel televizyonlarda eğitici programlar
hazırlanacaktır
Eylem
3
Farkındalık gezileri
yapmak
2013-2017 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,T
ÜRSAB
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,M
EVKA
BaĢta Ģirince, beypazarı, seferihisar olmak üzere daha
önce ekoturizm faaliyetlerini uygulamıĢ yerlerin kamu
kurumu yöneticileri, baĢarı giriĢimcileri ve yöre
halkını tanımaya yönelik geziler yapılacak ve yerinde
iyi uygulama örnekleri incelenecektir.
Eylem
4
AB'nin LDV projelerini
yapmak
2013-2016 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Valilik,
Belediyeler,
Milli Eğitim
MEVKA,Selç
uk
Üniversitesi,
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Avrupa Birliğinin Leonardo Da vinci Programı
kapsamındaki hareketlilik, yenilik transferi gibi proje
çağrılarına proje hazırlanacak, yerinde iyi uygulama
örnekleri öğrenilerek projelere yöre halkı da dahil
edilecektir.
174
Müdürlüğü Müdürlüğü,
Eylem
5
Ekoturizm fuarı yapmak 2014-2017 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Gıda,Tarım
ve
Hayvancılık
Ġl Md.
MEVKA,Selç
uk
Üniversitesi,
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
Anadolunun ilk Ekoturizm fuarı Konya'da yapılacak
böylelikle ekoturizm konusunda tüm paydaĢlarda
farkındalık oluĢturulacaktır.
Am
aç-4
Doğal,
kültürel,
tarihi ve
arkeolojik
değer
üstyapısını
geliĢtirmek
Eylem
1
BeyĢehir-Gembos-Antalya
arası ulaĢım için yol
yapmak
2013-2019 Ġl Özel
Ġdaresi,
Karayolları
3.Bölge,Bele
diyeler,OGM
BeyĢehir Milli Parkı gibi önemli bir ekoturizm cazibe
merkezine ulaĢımı kolaylaĢtırmak için BeyĢehir-
Gembos-Antalya arasındaki yolların iyileĢtirilmesi
yapılacaktır.
Eylem
2
BeyĢehir,AkĢehir,Ereğli,Ha
dim ve SeydiĢehir'e oberj
yapmak
2013-2017 Ġl Özel Ġdare,
Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,O
rman ĠĢletme
Müdürlüğü,M
EVKA
BeyĢehir,AkĢehir,Ereğli,Hadim ve SeydiĢehir'e
bölgesinde özellikle ekoturizm turistlerinin
konaklama imkanlarını geliĢtirmek için oberj
yapılacaktır.
Eylem
3
Sille,YeĢildağ,AkĢehirdeki
eski evlerin restore
edilmesi ve ev
pansiyonculuğuna
baĢlanması
2013-2019 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Belediyeler,
MEVKA
Sille, AkĢehir ve YeĢildağ‟deki eski evlerin orjinaline
uygun restore edilmesi ve Beypazarı gibi, Kastamonu
gibi ev pansiyonculuğu konusunda yöre halkı teĢvik
edilecektir.
175
Eylem
4
Mevcut tesislerin fiziki alt
yapısının iyileĢtirilmesi
2013-2017 Ġl Özel
Ġdaresi,
Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Belediyeler,
MEVKA,
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,O
rman ĠĢletme
Müdürlüğü
Turistik tesislerdeki özellikle iklimlendirme (ısıtma-
soğutma) vb. sistemleri kalite ve çevre standartlarına
uygun hale getirilecektir.
Eylem
5
BeyĢehir,AkĢehir,Ereğli,Ha
dim ve SeydiĢehir'e
Ekoturizm DanıĢma
büroları inĢa etmek
2013-2017 Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Belediyeler,
MEVKA,Selç
uk
Üniversitesi
BeyĢehir,AkĢehir,Ereğli,Hadim ve SeydiĢehir'e
Ekoturizm DanıĢma büroları inĢa edilecek ve bölgeye
gelen turistlere verilen hizmet kalitesi artırılacaktır.
Am
aç-5
Ekoturizm
özel geliĢim
bölgeleri
oluĢturmak
Eylem
1
Av Turizminin
GeliĢtirilmesi
2013-2017 Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
Orman
ĠĢletme
Müdürlüğü
Gıda,Tarım
ve
Hayvancılık
Ġl Md,Konya
Kültür ve
Turizm Ġl
Müdürlüğü, Ġl
Gençlik
Hzimetleri
Md.,DSĠ,
MEVKA
Televizyon programları, Av Dergileri editörleri ve
avcılık ile ilgili görsel ve yazılı medya ile iletiĢime
geçilerek avlaklar tanıtılacaktır.
Avcıların kullanımı için avlak sahaları yakınlarında
yeme-içme imkanları artırılacaktır
YurtdıĢında (özellikle Avrupa‟da) düzenlenen kara
avcılığı ve ile ilgili av fuarlarına ziyaretçi olarak
katılım sağlanacak, 2015 yılından sonra bu fuarlarda
stant açılacaktır.
-Avusturya (Tiroler Jagtage Innsbruck, Trade fair for
hunters and fishermen)
- Rusya (International Exhibition on Hunting and
Fishing, Hunting and Fishing in Russia Moscow)
- Bulgaristan (Fair for hunting, fishing and sport in
Sofia)
176
Konya, Aksaray ve yakın komĢu illerdeki avcılar ve
avcı dernekleri, seyahat acentaları ile irtibata geçilerek
Ģehre davet edilecek ve avlaklar tanıtılacaktır.
Eylem
2
Foto Safari Turizmin
GeliĢtirilmesi
2013-2015 Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,B
elediye,MEV
KA
Glistra,Sille,Çatalhöyük,Meyil,Kızören
obruğu,Meram,Mavi
Boğaz,Karagöl,YeĢildağ,Eflatunpınar,Anamas,Tuz
Gölü,Dinek Beldesi Fosil Ardıç,Bereket
Tanrısı,Eflatun Pınar,Meke Gölü,Çıralı
Obruğu,Düden gölü,Suğla Gölü,Ağıl Ardıç-Balcılar
Kasabası gibi unsurlar Ankara,Antalya,NevĢehir gibi
komĢu illerdeki amatör ve profesyonel fotoğrafçı
dernekleri yöreye davet edilerek foto safari
çalıĢmaları yapılacaktır
Ulusal ve Uluslar arası fotoğrafçı dernekleri ve
birlikleri ile görüĢerek bölgede uluslar arası fotoğraf
yarıĢması düzenlenecektir
Sosyal Medya ve internet sitelerinden Ģehrin foto
safari için ekoturizm değerleri ön plana çıkarılarak
pazarlanacaktır
Eylem
3
Mağara turizminin
GeliĢtirilmesi
2013-2017 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
Orman
ĠĢletme
Müdürlüğü,
Balatini,Körikini,Suluin,Susuz
Güvercinlik,PınarbaĢı,Obruk Ve Güvercinlik
Mağaraları,Yerköprü mağarası,Tınaztepe,Sakaltıtan
gibi mağaraları turistik ziyaretçi sayısını artırılacaktır.
Turistik Mağaralarda gerekli iĢaretleme, levha ve
aydınlatma çalıĢmaların yapılacaktır.
177
MEVKA Mağara turizmini tanıtmak amacıyla broĢür,CD
hazırlanacak ve internet sitesi kurulacaktır.
Eylem
4
Bisiklet Turizminin
GeliĢtirilmesi
2013-2016 Ġl Gençlik
Hzimetleri
Md.,
Orman
ĠĢletme
Müdürlüğü,
Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Belediyeler,
MEVKA
Bisiklet Güzergahlarını tanıtmak amacıyla el
broĢürü,CD hazırlanacak ve internet sitesi
kurulacaktır.
Tur güzergahlarının baĢlangıçlarına bisiklet kiralama
alanları konulacaktır.
Türkiye Bisiklet Federasyonu ile görüĢülerek tur
güzergâhlarının resmi olması sağlanacaktır.
YurtdıĢında (özellikle Avrupa‟da) düzenlenen bisiklet
fuarlarına ziyaretçi olarak katılım sağlanacak, 2015
yılından sonra bu fuarlarda stant açılacaktır.
YürüyüĢ ve Bisiklet Fuarları
- Amsterdam (Cycling and walking Fair)
Eylem
5
Dağ ve Dağ YürüyüĢü
(Trekking) Turizminin
GeliĢtirilmesi
2013-2016 Ġl Gençlik
Hzimetleri
Md.,
Orman
ĠĢletme
Müdürlüğü,
Konya
Kültür ve
Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Belediyeler,
MEVKA
Glistra,Sille,Çatalhöyük,Ahırlı Dağı,Mavi
Boğaz,AkĢehir Gelincik Ana
Tepesi,Yakamanastır,Karagöl,Kurucuova,Huğlu,Zeng
ibar,Acıgöl Ve Meke Gölü gibi trekking ve doğa
yürüyüĢü alanlarını tanıtıcı broĢür,CD hazırlanacak ve
internet sitesi yaptırılacaktır
Çevre illerdeki seyahat acentaları davet edilerek
yürüyüĢ güzergahları tanıtılacaktır.
Konya‟daki üniversiteler ve çevre illerdeki
üniversitelerdeki trekking ve yürüyüĢ grupları bölgeye
178
davet edilecektir.
Tematik
Eksen 2:
STRATEJĠK
AMAÇLAR
EYLEMLER GerçekleĢ
mesi
Öngörülen
Yıllar
Sorumlu
KuruluĢlar
Ġlgili
KuruluĢlar
Açıklama / Alt Eylemler
Ek
otu
rizm
Sek
törü
nd
ek
i Ġs
tih
da
m v
e G
elir
in A
rtır
ılm
ası
Am
aç-1
Ġldeki
Mevcut
Ekoturizm
değerlerini
tanıtmak
Eylem
1
Ziyaretçi Memnuniyeti
belirlemek
2014-2016 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,S
elçuk
Üniversitesi
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,M
EVKA
Ziyaretçi memnuniyetinin belirlenmesi amacıyla her
yıl düzenli olarak, bilimsel metotlar kullanılarak anket
çalıĢmaları yapılacak ve sonuçları yayınlanacaktır
Eylem
2
Pazar araĢtırması yapmak 2013-2014 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
TÜRSAB,Sel
çuk
Üniversitesi
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
Belediyeler,
MEVKA
Pazarlanabilecek ekoturizm değerlerinin tespiti için
Amerika,Avrupa ve Japonya'daki iyi uygulama
örnekleri araĢtırılarak, pazardaki oluĢan ve
oluĢabilecek talepleri öngörerek bir Pazar araĢtırması
yapılacaktır.
Eylem
3
Tanıtım faaliyetleri yapmak 2013-2017 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,T
ÜRSAB
Belediye,ME
VKA
Konya'daki ekoturizm değerlerini tanıtmak amacıyla il
genelinde ve ülke genelindeki fuar,toplantı ve
organizasyonlara katılmak, ilin tanıtımı için MEVKA
Yatırım Destek ofisi ile iĢbirliği yaparak potansiyel
acentalara ulaĢmak ve ekoturizm değerleri tanıtım
179
araçları gönderilecektir.
Eylem
4
Ulusal ve Uluslar arası
seyahat acentalarını
bölgeye çağırarak yerel
giriĢimciler ile eĢleĢtirme
faaliyeti yapmak
2013-2017 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
TÜRSAB
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
Belediye,
,MEVKA,
Selçuk
Üniversitesi
Bölgeye tur düzenleyen ve düzenleme potansiyeli
olan seyahat acenteleri ve tur operatörleri bölgenin ve
ürünlerinin tanıtılması için Ģehre davet edilecek ve
yerel giriĢimciler ile ikili görüĢmeler yapılacaktır.
Ayrıca Yabancı tur operatörleri ile iletiĢime geçilecek
ve bölgedeki ekoturizm ve av turizmi potansiyeli
konularında tanıtım gezileri organize edilecektir.
Am
aç-2
Ekoturizm
Marka Ġmajı
oluĢturmak
Eylem
1
Konya ekoturizm logosunu
oluĢturmak
2013-2014 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
Belediyeler,
Milli Eğitim,
,MEVKA
Konya‟nın ekoturizm imajının oluĢturulması için
herkesin kullanımına açık olacak bir "ekoturizm
logosu" hazırlanacaktır.
Eylem
2
ĠĢletmelerin çevreye duyarlı
hale getirmek
2013-2017 Çevre ve
ġehircilik
Md., Konya
Kültür ve
Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Belediyeler
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
MEVKA
Konya‟nın ekoturizm imajını artıracak, ekoturizm
sahası içindeki ve dıĢındaki iĢletmelerin çevreye
duyarlı hale getirilmesi için öncelikle çevre eğitimleri
yapılacaktır daha sonra BeyĢehir pilot bölgesinde
örnek uygulamalar yapılacaktır.
180
Eylem
3
Ekoturizm Ürünlerini
serfitikalandırmak
2013-2015 Gıda,Tarım
ve
Hayvancılık
Ġl
Müdürlüğü,T
SE,TKDK
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
MEVKA
AB‟de ve Amerika‟da “Ecotourism Certification”
olarak belgelendirilen bazı ekoturizm ürünlerini
belgelendirilecektir.
Eylem
4
Ekoturizm Markaları
YarıĢması Yapmak
2015-2017 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
Belediyeler,
MEVKA
Türkiye'nin ilk Ekoturizm Markaları yarıĢmasını
yaparak ekoturizm alanında Konya markası öne
çıkarılacaktır.
Am
aç-3
Türkiye
Ekoturizm
pazarında
için Cazibe
Merkezi
olmak
Eylem
1
Ekopark oluĢturmak 2013-2016 Ġl Özel
Ġdaresi,
Konya
Kültür ve
Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,O
rman ĠĢletme
Md.,Belediye
ler,MEVKA
Türkiye'de sayısı çok az olan Dünya'da birçok yerde
faaliyet gösteren bir ekoparkı
BeyĢehir,AkĢehir,SeydiĢehir,Ereğli ve Hadim de
oluĢturmak. Bu ekoparkta ücretli ve ücretsiz
aktiviteler planlayarak tüm yıla yaymak,böylelikle
ekoturistler ile yöre halkının ilgisini artırılacaktır.
Eylem
2
Karapınar-Cihanbeyli-
Ereğli civarına Motocross
güzergahı oluĢturmak
2013-2016 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,Ġl
Gençlik
Hizmet Md.
Belediyeler,
Ġl Özel
Ġdaresi,
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,O
rman ĠĢletme
Md.MEVKA
Türkiye Motor sporları federasyonu ile görüĢülerek,
uluslar arası etkinlikler Karapınar-Cihanbeyli-Ereğli
civarına yapılabilecek bir motocross pisti yapılacaktır.
181
Eylem
3
BeyĢehir,AkĢehir,SeydiĢehi
r,Ereğli ve Hadim'de
Türkiye'nin Çocuklar için
ekoturizm alanları
oluĢturmak
2013-2017 Ġl Özel
Ġdaresi,
Konya
Kültür ve
Turizm Ġl
Müdürlüğü,M
illi Eğitim
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,O
rman ĠĢletme
Md.,Belediye
ler,MEVKA
BeyĢehir,AkĢehir,SeydiĢehir,Ereğli ve Hadim'de
Türkiye'nin Çocuklar için ekoturizm alanları
oluĢturarak, çocuklarda ekoturizm bilincinin
oluĢmasını, ailelerin ilgisini ve yöre halkının katılımı
sağlanacaktır. Bu alanlarda agro-turizm ve doğa
eğitimi konusunda uygulamalı eğitim yapılacaktır.
Am
aç-4
Ekoturizm
Sektörüne
Nitelikli
Eleman
YetiĢtirmek
Eylem
1
Turizm Üniversitesi için
giriĢimler yapmak
2015-2017 Milli
Eğitim,Valili
k
Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,M
EVKA
Türkiye'nin ilk Turizm Üniversitesinin açılması için
gerekli giriĢimler yapılacaktır.
Eylem
2
ĠĢletmelerde Eğitimli
Personel çalıĢtırılmasını
sağlamak
2013-2017 Selçuk
Üniversitesi
TÜRSAB,M
EVKA
ĠĢletmelere turizm alanında eğitimli personel
çalıĢtırmanın önemi anlatacak farkındalık
seminerlerini il merkezi ve ilçe merkezlerinde yapmak
182
Eylem
3
Rehberlik hizmeti yapmak 2013-2017 Selçuk
Üniversitesi,
Milli Eğitim
Md
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü,
Konya
Kültür ve
Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Öğrencilere yönelik kariyerlerini planlamak amacıyla,
ekoturizmin il için önemli vurgulayacak ve kalifeye
olarak çalıĢılacak iĢ sahalarını tanıtacak lise ve
üniversite öğrencilerine yönelik seminerler organize
edilecektir.
Am
aç-5
Ekoturizm
iĢletmelerini
n teĢvik ve
desteklerden
yararlandır
mak
Eylem
1
Ekoturizm yatırım rehberi
hazırlamak
2013-2015 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,K
onya Ticaret
Odası,MEVK
A
TÜRSAB,Bel
ediyeler
Bölgenin ekoturizm cazibe merkezi olabilmesi için
yatırımcı ve giriĢimcilere öncülük edecek, baĢta
MEVKA ve TKDK gibi kurumlardan destek alma
yöntemleri ve yatırımın daha doğru gerçekleĢmesi için
yatırımcılar için bir rehber hazırlanacaktır.
Eylem
2
Ekoturizm yatırım bilgi
merkezleri kurmak
2013-2014 Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Konya
Orman ve Su
ĠĢleri
Müdürlüğü
TÜRSAB,Bel
ediye,Ġl
Gençlik
Hizmletleri
Md.,MEVKA
Yatırımcı ve girimciler ile yöre halkının ekoturizm
konusunda daha fazla bilgi alması ve gelir modellerini
öğrenmesi, destek ve teĢviklerden yararlanması için
Konya Orman ve Su iĢleri müdürlüğü ve Kültür ve
Turizm il Müdürlüğü bünyesinde bir temas noktası
olarak "Ekoturizm Yatırımcı Bilgi Merkezleri"
kurulacaktır.
DEĞERLENDĠRME VE SONUÇ
ÇalıĢmanın amacına uygun olarak, hedefine ve beklenen sonuçlarına ulaĢabilmek için;
“RRA tabanlı katılımlı yöntem” sayesinde ofis çalıĢmaları, odak grup çalıĢmaları, paydaĢ
anketi, haritalandırma yapılmıĢtır. Yapılan çalıĢmalar genel olarak özetlenirse;
Konya ile ilgili dergi, doküman, kitap, internet sitelerinin taranması
Envanter bilgilerinin gözden geçirilmesi ve düzenlenmesi
Konya ve ilçeleri ekoturizm değerlerinin tespiti
Ekoturizm değer matrisinin yapılması
Ġlgili kurum ve kiĢilerin ziyareti
CBS haritalarının hazırlanması
Bilgilendirme toplantısı ve workshop.
Bu çerçevede yapılan çalıĢmalar ve elde edilen sonuçlar aĢağıda özetlenmiĢtir.
RRA(Rapid Rural Appraisal), Hızlı Kırsal Değerlendirme Yöntemine baz alınarak
yapılan projede; Konya‟da ilgili kiĢi ve kuruluĢlarla yapılan görüĢmelerde standart bilgi
toplama teknikleri dıĢında da teknikler kullanılmıĢtır. RRA yöntemine göre yapılanlar;
Adım 1: Katılımcıları Belirlemek
Adım 2: AraĢtırmanın Katılımcı Beklentilerini Belirlemek
Adım 3: Bilgi Gereksinimleri Değerlendirmek
Adım 4: AraĢtırma Araçlarını Seçmek
Adım 5: Alan AraĢtırması Tasarlamak
Adım 6: Toplanan Bilgi Değerlendirmek ve haritalandırmaktır.
Ofis çalıĢmalarında; Eylem planına uygun ekoturizmle ilgili literatür taraması, turizm
istatistikleri, rapor formatı, turizm veri altlığı gibi konularda çalıĢmalar yapılmıĢtır.
Odak grup çalıĢmalarında; Konya‟da ekoturizme etki edebilecek turizm aktörlerinin
görüĢleri, ekoturizm değer matrisi ve eylem planı için katılımcıların görüĢlerine
baĢvurulmuĢtur.
184
Tablo 44. Konya Ekoturizm Odak Grup ÇalıĢması Katılımcı Listesi
No Adı Soyadı Kurum/KuruluĢ
1 Ahmet Duran Orman ve Su ĠĢleri 8.bölge Müdürlüğü
2 Prof.Dr.Mehmet Akif Çukurçayır Selçuk Üniversitesi
3 Ahmet Akman Mevlana Kalkınma Ajansı
4 Ahmet Akkülah Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
5 Dr.Cemil Evirgen Konya BüyükĢehir Belediyesi
6 Ali Osman Sabancı Turizm Elçileri Derneği
7 Namık Ceyhan Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü
8 Mehmet Özdemir Orman ve Su ĠĢleri 8.bölge Müdürlüğü
9 Mustafa Yalım Orman ve Su ĠĢleri 8.bölge Müdürlüğü
10 Salim Özdemir Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı
11 Bilal Ünal Ġl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
12 M.Sadık Oturanç Ġl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
13 Yrd.Doç.Dr. Abdurrahman Dinç Necmettin Erbakan Üniversitesi
14 Mustafa Öz Ġl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
15 Orhan Ermetin Ġl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
16 Mehmet Aliçelik Konya Platformu
17 Haydar Baysoy Konya Platformu
18 Suat Gücüyener Gençlik ve Spor Ġl Müdürlüğü
19 Seda KuĢvuran Türsab Konya BYK
20 Ahmet ġakır Ġl Sağlık Müdürlüğü
21 Mehmet Gün Ġl Özel Ġdaresi
22 Doç.Dr.Mete Sezgin Selçuk Üniversitesi
23 Yrd.Doç.Dr. Mehmet Sağır Selçuk Üniversitesi
24 Yrd.Doç.Dr. ġafak Ünüvar Selçuk Üniversitesi
25 Yrd.Doç.Dr. Ali ErbaĢı Selçuk Üniversitesi
26 Öğr.Gör.Osman Ünüvar Selçuk Üniversitesi
27 Murat GümüĢ Europa DanıĢmanlık
28 Muhammed Boztepe Anadolu Ajansı
29 Yunus Altınbeyaz Merhaba Gazetesi
185
Eylem planının hazırlanması aĢamasında; katılımcılar iki tematik eksen ve bu
eksenlere uygun stratejik amaçlar belirlemiĢlerdir. Önerilen stratejik amaçlar oylaması sonucu
aĢağıdaki tablolarda görülmektedir. Yapılan oylama sonucuna göre her iki eksende beĢer adet
stratejik amaç belirleniĢtir. Daha sonra tek tek bu amaçlara uygun eylemler belirlenmiĢ olup
eylem planı yapısı oluĢturulmuĢtur.
186
Tablo 45. Eylem (Master) Planı Tematik Eksenleri ve Stratejik Amaçlar Sıralaması
Tematik Eksen
1: ÖNERĠLEN STRATEJĠK AMAÇLAR
Oy
Sayısı Sıra
Ek
otu
rizm
Fa
ali
yet
leri
nin
Tü
m Y
ıla
ve
Ġl G
enel
ine
Ya
yıl
ma
sı
Amaç-1 Ekoturizm potansiyeli yüksek alanlarda altyapı
eksikliğinin giderilmesi 11
1
Amaç-2 Ekoturizm ürünleri geliĢtirmek ve pazarlamak 10 2
Amaç-3 Ekoturizm konusunda farkındalık yaratmak 9 3
Amaç-4 Doğal, kültürel, tarihi ve arkeolojik değer üstyapısını
geliĢtirmek 7
4
Amaç-5 Ekoturizm özel geliĢim bölgeleri oluĢturmak 6 5
Amaç-6 Türkiye ekoturizm pazarında için cazibe merkezi olmak 5 6
Amaç-7 Mevcut/Yeni Tesisleri Ekoturizm'e göre
konumlandırmak 4
7
Amaç-8 Kurum kapasitelerinin güçlendirilmesi 3 8
Amaç-9 Bürokratik engellerin kaldırılması 3 9
Amaç-10 Ekoturizm alanında rehberlik hizmetleri geliĢtirmek 1 10
Tematik Eksen 2: ÖNERĠLEN STRATEJĠK AMAÇLAR
Oy
Sayısı Sıra
Ek
otu
rizm
Sek
törü
nd
ek
i Ġs
tih
da
m v
e G
elir
in
Art
ırıl
ma
sı
Amaç-1 Ġldeki Mevcut Ekoturizm değerlerini tanıtmak 12 1
Amaç-2 Ekoturizm Marka Ġmajı oluĢturmak 12 2
Amaç-3 Türkiye Ekoturizm pazarında için Cazibe Merkezi
olmak 10 3
Amaç-4 Ekoturizm Sektörüne Nitelikli Eleman YetiĢtirmek 9 4
Amaç-5 Ekoturizm Özel GeliĢim Bölgeleri oluĢturmak 9 5
Amaç-6 Ekoturizm iĢletmelerinin teĢvik ve desteklerden
yararlandırmak 7 6
Amaç-7 Ekoturizm Firmalarını belgelendirmek 4 7
Amaç-8 NiĢ Ekoturizm Ürünlerini Pazarlamak 3 8
187
CBS haritasının hazırlanması; Projede harita çiziminde Coğrafi Bilgi Sistemlerinden
(CBS) yararlanılmıĢ olup ArcGIS 10,0 programı kullanılmıĢtır. Programda önce haritası
çizilecek olan Konya ili layerları (katmanları) belirlenmiĢtir. Coğrafi koordinat sistemine göre
bu illerin ve bunlara bağlı ilçelerin idari sınırları belirlenmiĢtir. Bu alanın yükselti değerlerine
bağlı olarak renklendirme yöntemine göre bir topografya haritası oluĢturulmuĢtur. Daha sonra
ise bu anahtar harita içerisine diğer katmanlar (il, ilçe ve köy merkezleri, bölgeden geçen
akarsular, kara ve tren yolları, bölgedeki göller ve barajlar vb) yerleĢtirilmiĢtir. Son safhada
ise çalıĢma alanında daha önceden belirlenmiĢ ekoturizm çeĢitleri (av, rafting, binicilik,
bisiklet, fotosafari, trekking, ornitoloji, balıkçılık, yamaç paraĢütü vb) katmanları
oluĢturulmuĢ ve bu oluĢturulan katmanlara bağlı olarak hangi alanlarda bunlar yapılıyor ise
yerleri tespit edilerek harita üzerinde sembollerle iĢaretlenmiĢtir. Harita elamanları denilen
lejant oluĢturulmuĢ, yön oku ve ölçek konularak harita tamamlanmıĢtır.
Yarı YapılandırılmıĢ PaydaĢ Anketi sonuçlarına göre; forma verilen cevaplara göre sıklık
dağılımı aĢağıdaki tabloda verilmiĢtir. Bu tablonun yanı sıra dağılım SPPS 16.00 programında
istatistiksel olarak incelenmiĢtir. Bu dağılımlar incelendiğinde; Konya turizm paydaĢları; Doğal çevre
tür ÇeĢitliliği ve bitki formları, iyi-çok iyi, katı atık ve kirli su yönetimi, kötü orta olarak
değerlendirilirken diğer faktörler orta iyi olarak değerlendirilmiĢtir. Katık atık ve atık su yönetiminde
eko turizme etki eden çok önemli iki faktör olduğundan dolayı üzerinde durulması gereken önemli bir
husustur.
Cronbach Alfa(Alpha) ile yapılan anket iç tutarlılığı testi sonuçları da aĢağıdaki tabloda
görülmektedir. Cronbach Alfa katsayısı 0,5‟den büyük olduğunda ölçeğin güvenilir olduğu kabul
edilmektedir. AĢağıda görülen Cronbach Alfa değerleri 0,62‟dir.
Cronbach Alpha Test Sonucu
RELIABILITY ANALYSIS SCALE (ALPHA)
Reliability Coefficients
N of Cases = 16,0
N of Items = 19
Alpha = ,6279
188
Tablo 46. Yarı YapılandırılmıĢ PaydaĢ Anketi Değerlendirmesi
Frekans Minimum Maximum Ortalama Değerlendirme
Doğal çevre 16 3,00 5,00 4,1250 Ġyi-çok iyi
Tür ÇeĢitliliği, Bitki Formları 16 3,00 5,00 4,1875 Ġyi-çok iyi
Hava Kalitesi 16 2,00 5,00 3,7500 Orta-iyi
Sağlık KoĢulları 16 3,00 5,00 3,9375 Orta-iyi
Ġklim 16 3,00 4,00 3,6250 Orta-iyi
Arkeolojik Alanlar 16 2,00 5,00 3,7500 Orta-iyi
Yerel Kültür 16 3,00 5,00 3,7500 Orta-iyi
Yeme-içme Durumu 16 3,00 5,00 3,8125 Orta-iyi
Spor Olanakları 16 2,00 5,00 3,4375 Orta-iyi
Festival, ġenlikler 16 2,00 4,00 3,2500 Orta-iyi
Yapıların Durumu 16 2,00 4,00 3,1250 Orta-iyi
Yollardaki Trafik Durumu 16 2,00 4,00 3,0625 Orta-iyi
Katı Atık Yönetimi 16 2,00 5,00 2,6875 Kötü-Orta
Konaklama Ġmkânları 16 2,00 4,00 3,0000 Orta
Temiz Su Kaynakları 16 3,00 4,00 3,4375 Orta-iyi
Kirli/ Atık Su Yönetimi 16 2,00 4,00 2,9375 Kötü-Orta
Tutarlı politik /sosyal durum 16 2,00 5,00 3,2500 Orta-iyi
Can güvenliği 16 3,00 5,00 3,9375 Orta-iyi
Yerel halkın tutumu 16 3,00 5,00 3,7500 Orta-iyi
Doğal Çevre
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Orta 1 6,3 6,3 6,3
Iyi 12 75,0 75,0 81,3
Çok Ġyi 3 18,8 18,8 100,0
Total 16 100,0 100,0
189
Tür ÇeĢitliliği, Bitki Formları
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Orta 3 18,8 18,8 18,8
Ġyi 7 43,8 43,8 62,5
Çok Ġyi 6 37,5 37,5 100,0
Total 16 100,0 100,0
Hava Kalitesi
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Kötü 1 6,3 6,3 6,3
Orta 3 18,8 18,8 25,0
Iyi 11 68,8 68,8 93,8
Çok Ġyi 1 6,3 6,3 100,0
Total 16 100,0 100,0
Sağlık KoĢulları
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Orta 5 31,3 31,3 31,3
Iyi 7 43,8 43,8 75,0
Çok Ġyi 4 25,0 25,0 100,0
Total 16 100,0 100,0
Ġklim
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Orta 6 37,5 37,5 37,5
Ġyi 10 62,5 62,5 100,0
Total 16 100,0 100,0
190
Arkeolojik Alanlar
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Kötü 1 6,3 6,3 6,3
Orta 5 31,3 31,3 37,5
Ġyi 7 43,8 43,8 81,3
Çok Ġyi 3 18,8 18,8 100,0
Total 16 100,0 100,0
Yerel Kültür
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Orta 5 31,3 31,3 31,3
Ġyi 10 62,5 62,5 93,8
Çok Ġyi 1 6,3 6,3 100,0
Total 16 100,0 100,0
Yeme-Ġçme Durumu
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Orta 5 31,3 31,3 31,3
Ġyi 9 56,3 56,3 87,5
Çok Ġyi 2 12,5 12,5 100,0
Total 16 100,0 100,0
191
Spor Olanakları
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Kötü 3 18,8 18,8 18,8
Orta 4 25,0 25,0 43,8
Ġyi 8 50,0 50,0 93,8
Çok Ġyi 1 6,3 6,3 100,0
Total 16 100,0 100,0
Festival, ġenlikler
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Kötü 3 18,8 18,8 18,8
Orta 6 37,5 37,5 56,3
Ġyi 7 43,8 43,8 100,0
Total 16 100,0 100,0
Yapıların Durumu
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Kötü 2 12,5 12,5 12,5
Orta 10 62,5 62,5 75,0
Ġyi 4 25,0 25,0 100,0
Total 16 100,0 100,0
Yollardaki Trafik Durumu
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Kötü 3 18,8 18,8 18,8
Orta 9 56,3 56,3 75,0
Ġyi 4 25,0 25,0 100,0
Total 16 100,0 100,0
192
Katı Atık Yönetimi
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Kötü 8 50,0 50,0 50,0
Orta 6 37,5 37,5 87,5
Ġyi 1 6,3 6,3 93,8
Çok Ġyi 1 6,3 6,3 100,0
Total 16 100,0 100,0
Konaklama Ġmkânları
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Kötü 5 31,3 31,3 31,3
Orta 6 37,5 37,5 68,8
Ġyi 5 31,3 31,3 100,0
Total 16 100,0 100,0
Temiz Su Kaynakları
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Orta 9 56,3 56,3 56,3
Ġyi 7 43,8 43,8 100,0
Total 16 100,0 100,0
Kirli/ Atık Su Yönetimi
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Kötü 5 31,3 31,3 31,3
Orta 7 43,8 43,8 75,0
İyi 4 25,0 25,0 100,0
Total 16 100,0 100,0
193
Tutarlı Politik /Sosyal Durum,
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Kötü 3 18,8 18,8 18,8
Orta 8 50,0 50,0 68,8
İyi 3 18,8 18,8 87,5
Çok İyi 2 12,5 12,5 100,0
Total 16 100,0 100,0
Can Güvenliği
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Orta 4 25,0 25,0 25,0
İyi 9 56,3 56,3 81,3
Çok İyi 3 18,8 18,8 100,0
Total 16 100,0 100,0
Yerel Halkın Tutumu
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde
Geçerli Orta 7 43,8 43,8 43,8
İyi 6 37,5 37,5 81,3
Çok İyi 3 18,8 18,8 100,0
Total 16 100,0 100,0
Yarı yapılandırılmıĢ paydaĢ anketi sonuçlarında, genel bir değerlendirme yapılmıĢ 19
adet temel Ekoturizm kriterleri, Konya ili ekoturizm alanları açısından değerlendirilmiĢtir. Bu
kriterlerin detaylı incelendiğinde; doğal özellikler, çekicilik, politik ve sosyal koĢullar iyi
bulunmuĢ, ulaĢılabilirlik ve alt yapı da ise katı ve atık su yönetiminde sorunlar saptanmıĢtır.
Katı ve atık su yönetimi ile ilgili sorunlar stratejik amaç ve eylemler olarak eylem planında
194
yer almıĢtır. Ekoturizm paydaĢları Konya ili ekoturizm alanlarını mevcut hali ile değil belirli
düzenlemelerden sonra ziyaretçilerin kullanımına sunumunda hemfikirdirler.
Konya ilinde genel olarak, tarım, hayvancılık ve tarıma dayalı sanayinin geliĢtiği
bilinmektedir. Konya ili konumu itibari ile eğitim, sağlık, altyapı gibi göstergeleri yönünden
avantajlara sahiptir. Konya, Ġç Anadolu bölgesinin transit yolların merkezi durumundadır.
Özellikle, Orta Anadolu‟nun merkezinde, kuzeyden güneye, ayrıca batı ve güney
bölgelerinden Kapadokya‟ya geçiĢ için önemli bir güzergâh olmuĢtur. Konya yöresi öncelikli
tarihsel ve kültürel dokunun yanı sıra; doğal güzellikler, mağara, kaplıca, av turizmi gibi
ekoturizm çeĢitliliğine sahiptir. Konya ekoturizm potansiyelini yeterince değerlendirebilecek
ve ihtiyaca cevap verecek turistik yatırım ve oluĢumlar açısından yetersizdir. Ekoturizm
çalıĢmaları ve uygulamaları sonrasında yöreyi tanıtma, çekim merkezlerini vurgulama, hizmet
kalitesini geliĢtirme, yöreden faydalanan yerli ve yabancı turistleri tatmin etme, kiĢiler ve
iĢletmeler arasında iliĢkileri geliĢtirme çabaları hız kazanacaktır.
Konya gibi güçlü bir ekoturistik destinasyonu değerlendirmesi ve pazarlanması
stratejik açıdan önem taĢımaktadır. Yapılan çalıĢmalar bu anlamda faaliyet planlarında
önemle vurgulanmıĢtır. Ekoturizm eylem planı sayesinde Konya‟nın tanıtılması, kalkınması,
bölgeyi ziyaret eden turistlerin en fazla yararı sağlayacak Ģekilde tatmin edilmesi yanı sıra;
doğayı koruma kullanma ve sürdürebilirlik sağlanacaktır.
Yapılan eylem planı tüm ekoturizm paydaĢların aktif olarak katıldığı bir plan
olmuĢtur. Eylem planı tüm turizm değerlerine odaklanmak yerine, iki tematik alan üzerinde
katılımcılarca kurgulanmıĢtır. Eylem planı, ayrıca Orman ve Su iĢleri 8.Bölge Müdürlüğü
tarafından ilgili tüm paydaĢlarla paylaĢılacaktır. Eylem planı turizm paydaĢların
sorumluluklarını içeren eylemlerle ile sona ermiĢtir. Ekoturizm eylem planı yalnızca Orman
ve Su iĢleri 8.Bölge Müdürlüğü‟nün uygulama alanı içerisinde değildir. Katılımcılar eylem
planının gerçekleĢtirilmesi sürecinde de iletiĢim ve koordinasyon rolü oynamasının eĢ
düzeyde önemli olduğuna inanmaktadırlar. Bu bağlamda planın kâğıt üzerinde kalmaması ve
ilgili kuruluĢların ve kiĢilerin giriĢim ve yatırımda bulunması gerekmektedir.
195
196
KAYNAKÇA
AKPINAR, Elif, BULUT, Yahya; “Ülkemizde Alternatif Turizm Bir Dalı Olan
Ekoturizmı ÇeĢitlerinin Bölgelere Göre Dağılımı Ve Uygulama Alanları”, III. Ulusal
Karadeniz Ormancılık Kongresi, 20-22 Mayıs 2010, Cilt: IV, Sayfa: 1575-1594.
ALKAN, Ahmet; Konya, Tarihi Kentin Planlama Sorunları, Konya 1995.
ALTANLAR, Aslı, AKINCI Kesim, Güniz; “Akçakoca Ġlçesinin Ekoturizm
Olanaklarının Değerlendirilmesi”, Ormancılık Dergisi.
Amfora Haber, “BeyĢehir Gölü Milli Park Oldu”, Amfora Dergisi, Yıl:2, Sa:14,
Temmuz 1993.
ASLAN, Yunus; “Erdek ve Çevresinin Ekoturizm Açısından Değerlendirilmesi”,
Sosyal Bilimler Dergisi, ss:39-53.
AYGÜN, Temuçin; “BeyĢehir Gölü”, Ġlgi, Yıl:19 Sa:41, Ocak 1985.
BAHAR, Hasan. KARAUĞUZ, Güngör ve KOÇAK, Özdemir; Eskiçağ Konya
AraĢtırmaları–1, Ġstanbul 1996.
BAHAR, Hasan; “Konya Keçeciliği” Yeni ipek Yolu, KTO Dergisi,Yıl:11 Sa:113,
Temmuz 1997.
BAYKARA, Tuncer; Türkiye Selçukluları Devrinde Konya, Konya Valiliği, Ġl
Kültür Müdürlüğü, Konya 1998.
BeyĢehir Ticaret Odası, BeyĢehir Sanayi ve Ticaret Rehberi, 1997
CENGĠZ Tülay, ÇELEM, Hayran; “Hızlı Kırsal Değerlendirme Yöntemi:Alpagut
Köyü Örneği (Seben, Bolu)”, Kafkas Üniversitesi, Artvin Orman Fakültesi
Dergisi, 6 (1-2), 2005, ss:161-170
DEĞĠRMENCĠOĞLU, Özdal ve AHĠPAġAOĞLU, Suavi; Anadolu’da Turizm
Rehberliği Temel Bilgileri, (Ders Notları), Ankara 1997.
DĠNÇER ġEN, Saadet; “Turizmin Çevresel Etkileri Ve Bir Çözüm Olarak
Ekoturizm”, Mersin Üniversitesi, SBE Yüksek Lisans Tezi, Mersin, 2010.
DĠNÇER, Mithat; “Konya‟nın Turizm Potansiyeli ve Ġl Kalkınmasına Katkısı”,
Konya Ġlinin Ekonomik Kalkınması, (Seminer) Ġktisadi Kalkınma Vakfı Yay.
Ġstanbul 1995.
DOĞRU, BarıĢ; “Ġğneyle Tarih Kazımak:Çatalhöyük”, Skylife, THY Aylık Dergisi,
Yıl:15, Sa:167, Ġstanbul 1997.
EKEN, Güven; “Yaylanın Mavi Gözü Obruklar”, Atlas, Aylık Coğrafya ve KeĢif
Dergisi, Sa:69, Aralık 1998.
ERALP, Ziya; Genel Turizm, Ankara Ünüversitesi Yayınları, Ankara, 1983.
EVLĠYAOĞLU, Sait; Türkiye Turizm Coğrafyası, Ankara 1994.
GÜLBAHAR, Onur; “1990‟lardan Günümüze Türkiye‟deki Kitle Turizminin GeliĢimi
Ve Alternatif Yönelimler”, Süleyman Demirel Üniversitesi, ĠĠĠBF Dergisi, Y.2009,
C.14, S.1 S.151-177.
GÜNGÖRDÜ, Ersin; Doğal ve Tarihi Coğrafya Açısından Türkiye’nin Turizm
Coğrafyası, Copy Star, Ankara 1997.
GÜVENÇ, Tuncer; “Çöken Topraklar”, Atlas, Aylık Coğrafya ve KeĢif Dergisi,
Sa:69, Aralık 1998.
HADDER, Ian. “Anadolu Medeniyetlerinin Kökenlerini Ararken; Çatalhöyük‟ün
yeniden AçılıĢı”, Ġlgi, Sa:84, Bahar 1996.
http://konya.turizm.gov.tr,2007.
http://www.goturkey.com/content.php?cid=48695&typ=c&lng=tr, 15.10.2012.
http://www.konya.bel.tr/konya.php?id=1, 15.10.2012.
http://www.konya.gov.tr/jpage.asp?pg=6, 15.10.2012.
197
http://www.konyaturizm.com/web_tr/konyaulasim.html.
KHABBAZĠ, Parisa Aliasghari, YAZGAN, Murat Ertuğul; “Kırsal Peyzaj ve
Ekoturizm”, International Journal Of Social And Economic Sciences, 2 (2): 5-9,
2012.
KILIÇ Burhan, KURNAZ Alper; “Alternatif Turizm Ve Ürün ÇeĢitliliği OluĢturmada
Ekolojik Çiftlikler: Pastoral Vadi Örneği”, ĠĢletme AraĢtırmaları Dergisi, 2/4 2010,
ss:39-56.
KOÇAN, Nurhan, “Ekoturizm Ve Sürdürülebilir Kalkınma: Kızılcahamam-Çamlıdere
(Ankara) Jeopark Ve Jeoturizm Projesi”, Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, Ġlkbahar /
Spring 2012 Yıl,: 3 Cilt: 2 Sayı: 6, Ss:69-82.
KOÇAN, Nurhan; “Mudurnu (Bolu) Ve Yakın Çevresi Peyzaj Özelliklerinin
Ekoturizm Kapsamında Ġrdelenmesi”, GümüĢhane Üniversitesi, Fen Bilimleri
Enstitüsü Dergisi, Cilt:1, Sayı:1, Yıl:2011, Ss:67-78.
Konya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Ġstatistikleri, 2012.
Konya Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2007.
Konya Müzeler Müdürlüğü Ġstatistikleri, 2012.
Konya Valiliği, Konya Ġl Yıllığı, Konya 1990.
Konya,Ġl Turizm Müdürlüğü, Ġl Turizm Envanteri, Konya 1997.
KÖKSAL, Aydoğan; Türkiye Turizm Coğrafyası, Gazi Büro Kitabevi, Ankara
1994.
KUNDURACI, Osman; “Konya‟da KaĢıkçılık”, YaĢayan Konyalı Sanatçılar ve
Eserleri, Konya Selçuklu Belediyesi Kültür Yay. No:10, Ġzmir 1998.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye Turizm Stratejisi(2023), Ankara, 2007.
OĞUZ, Zeki; Gelenek ve Görenekleri Ġle Konya Dağ Köyleri, Alagöz Yay. Konya
1997.
Orman Bakanlığı, Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü, 1998,
Değirmencioğlu ve AhipaĢaoğlu, Anadolu’da Turizm Rehberliği, 1997.
ÖZÖNDER, Hasan; Evvel Zaman Ġçinde Meram, Meram Belediyesi Kültür Yay.
Konya 1997.
SEZGĠN Mete; Konya, (Onaltıncı Bölüm), Türkiye Turizm Coğrafyası, Editör:
G.AktaĢ, Ankara:Detay Yayıncılık, 315-333, 2008.
TUNÇ, Azize, SAC, Firuzan; Genel Turizm GeliĢimi, Detay Yayın Evi, Ankara,
1998.
Türkiye Ormancılar Derneği, Orman Ekosistemlerinde Ekoturizm ÇalıĢtayı ve 10.
Yılında TODEG, seri no:10, Ankara, 2010.
TÜRSAB, Konya BYK, 2012.
UÇKUN, Gazi ve TÜRKAY, Oğuz; “Alternatif Turizm Türlerinin
Sürdürülebilirliği”,http://cmyo.ankara.edu.tr/~iktisad/TURKONF/web/UCKUN_TUR
KAY.doc, 01.04.2009.
ULUSAN Yeliz, BATMAN Orhan; “Alternatif Turizm ÇeĢitlerinin Konya Turizmine
Etkisi Üzerine Bir AraĢtırma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, (23), 2010, ss:243-260.
YEġĠLTAġ, Murat, ÖZTÜRK, Ġlker; “Bölgesel Kalkınma Çerçevesinde Alternatif
Turizm Faaliyetlerine Yönelik Bir Değerlendirme: Sivas Örneği” C.Ü. Ġktisadi ve
Ġdari Bilimler Dergisi, Cilt:9, Sayı:1, 2008, s.9.
Yurt Ansiklopedisi Cilt:7,(Tarih Yok).
YÜCEL, Cengiz; “Turizmde Yükselen Değer: Ekoturizm”, Türsab Ar-Ge, 2002.
198
ONAY SAYFASI: ĠĢ birliği yapılan ortaklar kamu kurum ve gönüllü kuruluĢları olması
nedeniyle, il de bu onay Valiye açılmalıdır. Nedeni;5442 Sayılı Kanuna istinaden planın
resmiyet kazanması hem de emir niteliğine kavuĢması için.
HAZIRLAYAN KONTROL EDEN
Mehmet ÖZDEMĠR
Doğa Koruma ve Sulak Alanlar ġube Müdürü
Mehmet ÖZDEMĠR
Doğa Koruma ve Sulak Alanlar ġube
Müdürü
Uygun Takdim
Ahmet DURAN
8. Bölge Müdürü
Erol ÖZKAN
Vali Yardımcısı
Doğa Turizmi Master Planının uygulanması UYGUNDUR
……………….
VALĠ
2013-2023
