KOTRLJAJNI LEŽAJI

Ležaji su mašinski elementi čija se osnovna funkcija sastoji u obezbeđivanju uslova za relativno kretanje obrtnih delova i za prenošenje opterećenja između njih.

Prema pravcu sile koju prenose ležaji mogu biti:- radijalni,-radi-aksijalni,- aksijalni,

Osnovni delovi ležaja:- kotrljajna tela,- prstenovi/koluti,- kavez.

KOTRLJAJNA TELA:- kuglice,- valjci,- iglice,- konusni valjci, - bačvice,-konusne bačvice,

TOLERANCIJE I NALEGANJE KOD LEŽAJA

Radijalni ležaji

Podesivi sa jednim i dva reda bačvica

Valjčasti ležaji

RADIAKSIJALNILEŽAJI

Aksijalni ležaji

Čvrstoća, nosivost i radni vek ležaja

zFkF

bEFp o

o ⋅=⋅⋅

⋅= 0max ;418.0ρ

a) Opterećenje i naponi u delovima ležaja

bzFk o

N ⋅⋅⋅

⋅=ρ

σ 0418.0

NN mNc

mNc ⋅=⋅ σσ

m

N

m

Nc

bzEFk

bzEFk

⎟⎟⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛

⋅⋅⋅⋅

⋅=⎟⎟⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛

⋅⋅⋅⋅

⋅ρρ

00 418.0418.0

c

m

Nc

m

Nc NFNF ⋅=⋅ 22

( )

( )ksks

kuku

ρρρρρ

ρρρρρ

_/ :prstenu spoljnom na

/ :prstenu munutrašnje na

⋅=−

+⋅=−

Dinamička nosivost ležaja C je opterećenje – sila koji ležaj može da prenosi u toku Nc = obrtaja (promena opterećenja) s tim da se pri tome ne razori više od 10% od ispitivanog skupa ležaja.

Radni vek ležajahh LnNLnN ⋅⋅=⋅⋅= 60 ili 3600

ααα ⎟

⎠⎞

⎜⎝⎛⋅=⋅=⋅

FCNNNFNC CC odnosno

αα

⎟⎠⎞

⎜⎝⎛⋅

⋅=⎟

⎠⎞

⎜⎝⎛⋅

⋅=

FC

nL

FC

nL hh 60

10 odnosno 3600

10 66

α

⎟⎠⎞

⎜⎝⎛ ⋅⋅⋅

⋅⋅⋅⋅=

FCkk

naaaL c

h9

6

321 6010

Dinamička nosivost

610

1a− - Uticaj rasipanja podataka o nosivosti ležaja- Uticaj vrste materijala delova ležaja2a−- Uticaj uslova podmazivanja3a−

Statička nosivost je opterećenje koje dovodi do trajnih deformacija koje nisu veće od prečnika kotrljajnog tela:

Statička nosivost 0C

( ) .10 4ks df −≤

-410

Ekvivalentno opterećenje ležaja

arar FYFXFFYFXF ⋅+⋅=⋅+⋅= 000 odnosno

FYFXF r ⋅+⋅⋅= 2,1

22yxr FFF +=

α

αααα

k

kk

nnnnnFnFnFnFF

ΣΣΣΣ

ΣΣΣΣ

++++⋅++⋅+⋅+⋅

=...

...

321

332211

Smernice za ugradnju ležaja

Zaptivanje ležaja