Dziesięć lat członkostwa Polski w UE z perspektywy zachodniopomorskiego rolnikaW dniu 01 maja 2014 r. minęła dziesiąta rocznica wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Objęcie naszego rolnictwa instrumentami Wspólnej Polityki Rolnej, a co za tym idzie zapewnienie w miarę stabilnych warunków produkcji oraz wsparcia finansowego w postaci płatności bezpośrednich i środków na modernizację, dla polskich rolników, narażonych na częste zmiany polityki rolnej i konsekwencje zmian koniunktury na rynku rolnym, miało niewątpliwie pozytywne znaczenie.

Jednak proces integracji ujawnił również negatywne skutki i rysujące się zagrożenia, będące głownie efektem ustępstw i błędów w procesie negocjacji warunków naszego członkostwa, braku krajowej polityki rolnej oraz nadmiernej wiary polskiego rządu w solidarność europejską, czego efektem jest rezygnacja z zabiegania o równe warunki konkurencji dla polskich rolników (szczególnie ze strony Premiera Rządu RP). Jednak dla niektórych działań rządzącej koalicji w obszarze rolnictwa trudno jest znaleźć sensowne wytłumaczenie.

Gospodarowanie gruntami rolnymi

Z perspektywy Pomorza Zachodniego, restrukturyzacja Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa należy do najważniejszych problemów gospodarczo – społecznych regionu. W dokumencie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z marca 2003 r. pt.: „Polska w Unii Europejskiej” możemy przeczytać, że w zakresie nabywania nieruchomości, Polska uzyskała zgodę na 12–letni okres przejściowy, począwszy od daty uzyskania członkostwa w UE, dotyczący nabywania nieruchomości rolnych i leśnych przez obywateli UE (oraz państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego), w trakcie którego dla obywateli UE miały zostać utrzymane krajowe zasady nabywania nieruchomości przez cudzoziemców (tj. wymóg uzyskania zezwolenia). Okres przejściowy miał nie obejmować jedynie rolników indywidualnych osiedlających się i prowadzących działalność rolniczą na zasadach samozatrudnienia w Polsce, pod warunkiem dzierżawy i uprawiania przez nich ziemi przez co najmniej 3 lata, a w województwach: warmińsko-mazurskim, kujawsko-pomorskim, zachodniopomorskim, pomorskim, lubuskim, wielkopolskim, dolnośląskim i opolskim – przez okres 7 lat przed nabyciem nieruchomości.

Według wspomnianego wyżej dokumentu - uzyskany przez Polskę okres przejściowy w sprawie nabywania nieruchomości, miał umożliwić zachowanie kontroli nad obrotem tą najbardziej newralgiczną kategorią nieruchomości oraz zapobiec spekulacyjnym działaniom na rynku ziemi rolnej.

Jednak już ustawa z 20 lutego 2004 r. o zmianie ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców oraz opłacie skarbowej, zwolniła cudzoziemców, będących obywatelami lub przedsiębiorcami państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego (w dniu 5 września 2008 r. do tego grona dołączono Konfederację Szwajcarską) z obowiązku uzyskania zezwolenia na nabycie lub objęcie udziałów lub akcji w spółkach handlowych będących właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Umowa na zakup udziałów spółek nie wymaga formy aktu notarialnego, a jedynie notarialnego poświadczenia podpisów. Nie ma obowiązku przekazywania takich umów do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, brak również obowiązku informowania o posiadaniu przez spółkę nieruchomości rolnych podczas zgłaszania do Krajowego Rejestru Sądowego zmian udziałowców spółek. W ten sposób państwo utraciło przewidzianą w moratorium możliwość kontroli obrotu nieruchomościami rolnymi.