KROMOZOMLARIN YAPISI .27 Ocak 2011 Perembe, 14:45 tarihinde Biological engineer tarafndan eklendi. ilk defa 1840 ylnda botaniki hofmeister tarafndan Tradescamia bitkisinin polen ana hcrelerinde grlm ve 1888 ylnda vvaldeyer tarafndan da "K r o m o z o m" ismi verilmitir.

Hibir zaman yeniden yaplmazlar ya eskiden varolan kromozomun blnme-sinden ya da tamamlama sentezleri ile yaplrlar. Yaamn sreklilii kromozomlarn devamllna dayanr. h-ler canlda kromozomlann ekli farkl olmasna karn, ayn trde ayn kromozomlarn ekilleri birbirine benzerdir.

rnein, 3. kromozom bir trde ayn ekle sahip olmasna karlk, ayn trde 3. ile 8. kromozomlarn ekilleri birbirinden farkldr. Saylar, trden tre farkl olur. Says ile organizasyon derecesi arasnda herhangi bir balant yoktur.

Kk bir kromozom daha fazla gen tayabilir. rnein, Ascaris megalocephala un/va/ens'e 2n = 2 (bilinen en az sayda kromozom tayan canl), Drosophila melanogaster'e 2n = 8, insanda 2n = 46, keide 2n = 60, bir tr istakozda 2n = 200, Ophyoglos-sum vulgatum (bir eit erelti otul'da 2n = 500 (canllar arasnda bilinen en fazla kromozom sayl bitki) kromozom vardr. Normal vcut hcreleri anadan ve babadan gelen birer kromozom takmna sahiptir. Ana ve babadan gelen e kromozomlarn ekilleri ve byklkleri (eey kromozomlar hari) birbirine eittir. Bu ift kromozom takm btn vcut hcrelerinde bulunur. Byle hcrelere "S o m a t i k h c r e-l e r" ad verilir. Kromozom says bakmndan da "D p l o i f'tir denir ve 2n ile gsterilir. Fakat eey hcrelerinde, ergin gametlerde ve baz ilkel canllarn btn hayat devrelerinde (yalnz zigot halinde diploit) kromozomlar elerinden yoksundur. Partenogenetik oalan baz hayvanlarda, rnein, erkek arlarda, vcut hcreleri-nn kromozom says diilerinin somatik hcrelerindekinin yars kadardr. Ya erkek ya da dii eey kromozomunu bulunduranlara "G e r m i n a t i f H c r e l e r " denir. Ei olmayan kromozomlara da "H a p l o i t" denir ve "n" simgesiyle gsterilir. Kromozom says sabit olmakla beraber baz zeliemi

hcrelerde rnein, bcek-lenn, zellikle baz sineklerin tkrk bezlerinde bu say 2n'nin katlar eklinde bir art gsterir. Burada kromozomlar ekirdek zan paralanmakszn oalrlar. Buna "E n d o m i t o z i s" ve kromozom durumuna da "P o l i p l o i d i" denir. ekir-dek bykl kromozomlarn miktarna bal olduundan, poliploidide ekirdek hacminde byme grlr.

Normal bir hcrede kromozomlar gzkmez. Profazn balangcndan bala-yarak gittike yay eklinde kvrlan ve kalnlaan ince kromatin a eklindedir. Sonunda trlere zg kromozom eklini alncaya kadar kvrlma devam eder. Dino-f/age/lata'a kromozomlar her zaman gzkr. nk bunlarda ekirdek zan yoktur ve DNA bazik proteinlere bal deildir. Bu tip hcreiere "M e z o k a r y o t i k" hcreler denir. Bir kromozomu kaba taslak dtan incelemeye balarsak u ksmlar (ekl 10.3 ve 4) grlr: Aralarnda genel olarak a bulunan iki koldan oluur. Kol-lar, primer boumla birbirinden aynlmtr, buna S e n t r o m e r " (Kinetokor) denir. iki kolu birbirine eit olan kromozomlara "Metasentrik", eit olmayanlara ise "Submetasentrik" denir. Bir kollu gibi grnen kromozomlara da "Akrosentrik" (buniann sentromeri kromozomlarn ucundadr) (ekil 10.5) kromozomlar denir. Baz hayvan gruplar bu tipten yalnz birine sahiptir. rnein amfibiler yalnz metasentrik kromozomlara sahiptir.

Kromozomlar zerinde bu primer (birincil) boumlardan baka, sekonder (ikin-cil) boumlar da bulunabilir (ekil 10.3 ve 4). Bazen (genellikle) kromozomun u ks-mnda uydu "S a t e l l i t" denilen yuvarlak ya da uzunca bir yap bulunur. Uydu, kromozoma ince bir kromatin ipliiyle baldr. Bu tip kromozomlara SAT kromo-zomlar denir. Sentromerler kromozomlarn i ipliine taklmasn salar. Sentromeri olmayan bir kromozom blnmeye katlamaz ve tasfiye olur. Bu boulma yerlerinde bulunan genler, rRNA'lar ve dolaysyla ekirdekcikleri organize ederler. Bu genler ok defa yzlerce kopya halinde bulunur ve buna 'Gen Amplifikasyon'u ya da 'Redunanz' denir. Kromozomlarn ularna da "Telomer7' denir.aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa Haploit(monoploit) hcre ne demektir?

Bir hcrede tek takm kromozom bulunuyorsa, bu hcrelere

haploit(=monoploit = n kromozomlu) hcre denir. Haploit bir

hcrede her karakter iin bir tek gen vardr. Eeyli reyen can-

llarn tamamnda reme hcreleri(sperm-yumurta) haploittir.

Eeysiz reyen canllar da haploittir.

Diploit hcre ne demektir?

Bir hcrede iki takm kromozom bir arada bulunuyorsa, o hc-

reye diploit (2n kromozomlu) hcre denir. Diploit hcrelerde

her karakter iin iki tane gen vardr. Eeyli reyen canllarn

vcut (=soma) hcreleri diploittir. Bu takmlardan biri anneden

yumurta(n) ile, dieri babadan sperm(n) ile gelir. n kromozom-

lu hcrelerin ekirdeklerinin kaynaarak 2n hcreyi olutur-

masna dllenme denir. Dllenmi yumurta(zigot) daima

diploit(2n) tir.aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa haploid resimleri sonunda yaptrrrrrrrrr -Olgun bir reme hcresinde bulunan kromozom says, vcut hcrelerinin sahip olduu kromozom saysnn yarsna eittir. Kromozom saysnn yarya inmesi sonucu oluan ""n"" sayda kromozom tayan hcrelere haploid hcre denir. 2-Tek kromozom setine sahip olandr. 3-Haploit n sayda kromozoma sahip olandr. 4-Normal olarak olgun bir gamette bulunan bir kromozom takmdr.

rnek cmle: Kuburnular da haploid kromozom says, n = 7dir .aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ploitlik (ng., euploidy) : n'in tam katlar kadar kromozom ierme durumu. ploit kromozom says ploit hcre ploit canl Haploitlik (ng., haploidy) : n kadar kromozom ierme durumu; monoploitlik (ng., monoploidy). Haploit kromozom says haploit hcre haploit canl Diploitlik (ng., diploidy) : 2n (2 x n) kadar kromozom ierme durumu. Diploit kromozom says diploit hcre diploit canl Poliploitlik (ng., poliploidy) : 2'den fazla n kadar kromozom ierme durumu. Poliploit kromozom says poliploit hcre poliploit canl Triploit (3n), tetraploit (4n), pentaploit (5n), hekzaploit (6n), heptaploit (7n), oktoploit (8n), nonaploit (9n), dekaploitaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa PoliploitlikAna madde: Poliploitlik Poliploitlik, bir hcrenin ya da canlnn kendisindeki her bir kromozomun (dier bir deyile de temel kromozom takm n'in) ikiden fazla kopyasna sahip olmas durumudur. Canllarn ounluu diploit olsa da hcre blnmesinin olmas gerektii gibi gereklememesi sonucu, poliploit hcre ve canllar ortaya kabilir.

Poliploitlik ve yeni trler Spartina alternifloraPoliploitlik yeni trlerin ortaya kmasna neden olabilir. Bunun en nl rneklerinden birisi Spartina cinsi bitkide yaanmtr:

19. yzyla kadar sadece Spartina maritima (2n *AA+ = 60 kromozom) adl Spartina trnn yaad ngiltere'de, 1829'dan itibaren Kuzey Amerika kkenli ve farkl bir Spartina tr olan Spartina alterniflora (2n *BB+ = 62 kromozom) grlmeye balanmtr. Spartina maritima ile byk olaslkla gemi yoluyla ngiltere'ye gelmi olan Spartina alterniflora arasndaki dllenme sonucunda, kendisi reyemeyen bir melez olan Spartina x townsendii ortaya kmtr. Daha sonralar, 1892'de, blgede farkl bir Spartina tr kefedilmi, bunun yeni bir tr olduu anlalm ve Spartina anglica diye adlandrlmtr. Aratrmalar, bu trn Spartina x townsendii

melezinde oluan poliploitlik sonucu ortaya ktn gstermitir: Spartina x townsendii 61 kromozama sahipken (n+n [A+B]) ve reyemezken, Spartina anglica 122 kromozoma sahip, tetraploit (4n [AABB]) ve reyebilen bir trdr.

ileklerPoliploitliin dikkat ektii bir baka bitki cinsi de ilek, yani Fragaria'dr:

Farkl 7 kromozomdan oluan temel bir set tm ilek trlerinde ortak olarak bulunurken, farkl trler farkl poliploitlik derecesi gsterirler. Bu ekilde, yirmiden fazla ilek trn diploit, tetraploit, hekzaploit, oktoploit ve dekaploit olularna gre 5 grup iinde snflandrmak mmkndr. stisnalar olsa da kabaca, daha ok kromozom ieren ilek trlerinin daha dayankl olduundan ve hem bitki, hem de meyve olarak daha byk gelitiinden bahsedilebilir.

Afrika trnakl kurbaas (Xenopus laevis)Hayvanlar lemine ait bir poliploitlik rnei ise Afrika trnakl kurbaasdr:

Bilimsel ad Xenopus laevis olan bu kurbaa, Xenopus cinsinin dier ou yesi gibi, tetraploittir. "http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ploitlik&oldid=10130447" adresinden alnd. Kategori: Genetik (10n).aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaYar kromozomlu Yar kromozomlu Vikipedi, zgr ansiklopedi. Git ve: kullan , ara Bir hcre biyolojik haploid (basit Yunan aploos, Eidos, ekilden) kromozom ierdii tek bir (n kromozom) her vardr. kavram genel olarak kar kyor diploid hcreleri iin, dnem iki kopya (2n kromozom) kromozom. Bu hcreler kendilerini haploid ise bir kurulu ya da bir rgtn paras haploid denir. Bu tanmlar kurulular iin geerlidir karyotlar ( tek hcreliler , hayvanlar , bitkiler , mantarlar gerek kromozom bulunur). Bu, rnein, dlayan bakteri hibir ekirdek ve kromozom bulunur bir tip var.

Yosunlar bitkisel aamasnda haploid olan reme cinsel genetik deiim mekanizmas ieren azaltma (ierir mayoz ) ve art ( gbreleme kromozomu (bir tekrar) ploidi ). Yaam dngs bir karyotik organizmann mutlaka kromozom tekrar farkl dzeylerde ile aamalarnda alternatif ierir: biz (bkz: faz alternatif sz yaam dngs ). Insan ve ou hayvanda ise, haploid faz (n) ok kktr. Bu oluumu karlk gamet : Sperm veya yumurta . Gvde (gvde) faz geliir diploid (2n) hcreleri her ift kromozom ierir. Olarak kpkler , baz yosun , gelimi vcudun bitkisel paras faz haploid (n) karlk gelir. Erkek arlar , drone , Kralie bir dllenmemi yumurta geliyor ve bu nedenle de haploid olduunu. Faz diploid (2n) yerine ok daha snrl (snrldr zigot ya da deil). Angiospermlerde, bu microspores in vitro kltr tarafndan btn bitkilerin haploid (gametophytes) elde etmek mmkndr - veya ilk polen mitoz nce .

Organizmann geliimi dngsnde haploid olduunda, mayoz hemen gbreleme izler. Bu gbreleme ile yumurta hcresinin oluumu mayoz ve spor yaratlmasna neden mitoz, takip eder Sordaria (bir mantar), durum byledir. [ deitir ] Daha aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa Kromozom says deimeleri uras bir gerek mutasyonun bir dllenme esnasnda teekkl etme ihtimali milyonda bir olup, yeni kuaklara aktarlmas iin mutlaka reme hcrelerinde bu olayn gereklemesi icap etmektedir, ama yle olmuyor. Nitekim insanda altparmakllk nksettiinde bir sonraki kuaa gemedii gzlemlenmitir. Hakeza gzn radyasyon veya kimyasal etkiler vs. gibi sebeplerle mutasyona urayarak anormal bir hal almas da yledir. Kesinlikle arzalar bir sonraki kuaa transfer olmayp doan ocuk orijinal haliyle domaktadr. Yani genetik yap gerei bir canlnn hcresi kendi spesiyesi ynnden karakteristik sayda kromozom tamaktadr. Eeyli reme gsteren canllarda gametlerin ihtiva ettii kromozomlar zerinde bir takm yaplara genom ad verilip, reme hcrelerinde kromozom says n ile gsterilmektedir.

Ayn zamanda genomlar planl bir programn tasarm olarak karmza kmaktadr. Tasarmda sapma olduu takdirde genom mutasyonu sz konusu olup tpk mongolizm hastalnda olduu gibi hcre ierisindeki kromozom saylar zerinde deiiklik doabiliyor. Somatik hcreler ise iki misli kromozom ihtiva ettiklerinden program gerei kromozom says 2n olarak yer almaktadr. Kromozom says deimeleri deiik adlar altnda gereklemektedir. yle ki; Euploidi Bir takmdaki kromozomlarn hepsinin birden saysnn tm katlar halinde ykselmesi veya o takmn organizmada birdefa bulunmas olaydr. Monoploidi Nadiren baz hayvan ve bitki hcrelerinde kromozomlar bir takm (n kromozom) ihtiva eder ki; bu olay monoploidi olarak bilinmektedir. Byle fertlere ise monoploid ad verilmektedir. Mesela Sorghum, Hordeum, Triticum vb. baz bitkilerde monoploid fertlere rastlanmaktadr. Bal arlarnda da erkek monoploid, dii ise diploid olmaktadr. Bu arada Monoploid fertler dllenmemi yumurtann gelimesiyle hsl olurlar. Mesela bitkiler zerinde x nlar vastasyla yaplan tozlama deneylerinde polenlerin yumurtay dlleyememesiyle birlikte monoploid embriyolarn meydana gelmesine sebep olduu belirlenmitir. Keza Triturusun yksek temperatr okuna tabi tutulduunda yumurtalar genleip monoploid fertler teekkl ettii gzlemlenmitir. Monoploid fertler ayn zamanda sahip olduklar genler bakmdan homozigotturlar. Poliploidi Bir takmdaki kromozomlarn tmnn birden saysnn 3 veya daha fazla kata ykselmesi poliploidi diye tanmlanp, bu olay sonunda 3n, 4n, 5n veya daha yksek kat n kromozomlu fertler meydana gelmektedir. Bunlar srasyla triploid, tetraploid, pentaploid diye isimler alrlar.

dedekorkut1 Ak Profil bilgileri dedekorkut1 - zel Mesaj gnder dedekorkut1 - Daha fazla Mesajn bul 04.11.2011, 22:14 dedekorkut1 Erfahrener Benutzer MUTASYON -7 ALPEREN GRBZER #7 Mutasyon -7

yelik tarihi: 08.02.2009 Mesajlar: 918

Poliploidlerin meydana gelmesi iki yolla olur. 1- Mayoz blnme esnasnda kromozom saysnn yarya inmesinin nlenmesiyle birlikte somatik hcrelerde (2n) kadar genoma sahip gametler teekkl eder. Gametlerin (erkek ve dii ) birlemesiyle zigot teekkl etmektedir. Zigotun gelimesiyle de balangtaki orijinal ferdin iki kat kadar genom tayan bir fert meydana gelir. Kromozom elemesi esnasnda meydana gelebilecek herhangi bir intizamszlk kromozomlarn birinci anafaz da yar yarya zt kutuplara gitmesine vesile olup hepsi ayn nkleus ierisinde kalacaklardr. Bu yzden byle nkleuslara restitsyon nkleus denmektedir. Bir restitsyon nkleusu ikinci kez blnme geirdiinde iki hcre meydana gelecektir ki bu hcrelere diyad denir. Yani normal halde beklenen tetrat yerine bir diyad meydana gelmi olur. Diyad hcrelerin her biri tetratn iki misli byklkte olup, 2 kat kromozom tarlar. 2-Zigotun ilk blnmesi esnasnda hcre eperin enine teekklne engel olmak suretiyle meydana gelebilecek fertte kromozom saysnn iki kata ykselmesi hadisesi gerekleir ki bu olaya kromozom ikilemesi denmektedir. kileme yoluyla poliploid fertler elde etmek iin yksek seviyelerde seyreden hararet oklar ve baz kimyasal maddeler uygulandnda ilk nce i ipliklerin uyumasyla birlikte hcre faaliyetine engel olduu, bylece karde kromatidlerin her biri zt kutuplara ekilemeyip ekvator blgesinde kalmak zorunda kaldklar gzlemlenmitir. Bu durumda evvelkinin 2 kat kromozoma sahip bir nkleus meydana gelmektedir. Fakat i iplii zerindeki narkotik etki ortadan kalktktan sonra mitoz tekrar normale dnmektedir. Derken evvelce hsl olan tetraploid hcreler blnmek suretiyle bu say normal seyrinde devam edip en nihayetinde autoteraploid dokular (organlar) meydana gelmektedir. Bu arada belirtmekte yarar var; narkotik kimyasal maddelerin banda bir ss bitkisi olan colchicum automole ile narkotik zehir ieren colchicine bitkisi gelmektedir. AutopoliploidiBir poliploidin ihtiva ettii genomlarn hepsi ayn trden geliyorsa bu durumda ister istemez autopoliploidden bahsedilecektir. O halde diploit bir fert dndmzde AA genomlarna sahip iki ferdin aprazlanmasyla (kendiletirilmesi) birlikte ayn tre ait 4 genom (4A) yani autotetraploid hsl olaca muhakkak. yle ki; AA x AA AA x AA

\\ AA AAAA (4x) x2 AAAA (4x) eklinde tezahr edecektir. Ekseriyetle autotetraploidlerle onlarn diploid ebeveynleri arasnda aprazlama yaplamamaktadr. Yaplsalar da yaayabilen bir dl elde edilemez. rnein Oenethera Lamarckiana (2n=14), Oenethera gigas (2n=28) arasnda aprazlama yaplamamas bunun en tipik misalidir. Alelade bir avdarla 2n=14 ve 2n= 28 kromozomlu tetraploid avdarlarn diploid olan polenleri ile tozlatrld zaman dllenme gerekletirilebiliyor. Fakat embriyo gelimesinin erken safhalarnda olumas beklenen avdarlarn lp tohum elde edilemeyecei ortaya kmtr. Yani bu iki tipin (2n=14, 2n=28 ) yan yana ekilmesiyle birlikte tetraploid avdarlarn normal tohum meydana getirme ansn azaltt gzlemlenmitir AllopoliploidiBir poliploidin ihtiva ettii genomlarn bir ksm bir spesiyesden, bir ksm dier spesiyesden geliyorsa allopoliploid dengesizlikten bahsedilir. Mesela Aa x BB genomlarn aprazlanmasyla A ve B genomu tayan diploit zigot hsl olmaktadr. ayet kendiliinden veya zel bir muamele ile AB zigotunun ilk blnmesi esnasnda redksiyon blnme engellenip kromozom says iki misline karlrsa, bu sefer Allotetraploid fert (AABB(4x) hsl olacaktr. te byle bir oluum iki farkl genom eidi ihtiva ettiinden byle allotetraploidlere alloploid denmektedir.

AA x BB AB \\ AB AABB (4x) x2 AABB(4x) EndopoliploidiEndopoliploidi endomitoz olay sonucu meydana gelmektedir.

Nitekim farkllam blnme yeteneini kaybetmi olan hcrelerde i teekkl grlmedii gibi nkleus zar kaybolmaz da. te bu tip hcrelerin kromozomlar mitozda olduu gibi uzunlamasna blnerek saylarn ykseltirler ki, bu olaya endomitoz diye tarif edilir. ayet endomitozla hsl olan kromatidler birbirinden ayrlarak bamsz kromozomlar halini alrlarsa bu sefer bu olay endopoliploidi (polisomati) adn alr. Ya da birbirine yapk kalarak kromatid paketlerinden ibaret dev kromozomlar meydana getirirlerse politeni diye tanmlanrlar. Zira Politeni kromozomlar, diphtera larvalarn tkrk bezlerinde ska grlen bir hadisedir. AneuploidiBir takmdaki kromozomlardan birinin veya birden fazlasnn saysnn deitirmesi olayna aneuploidi denir. Bir baka ifadeyle aneuploidi bir fert normal haploid bir saydan fazla veya eksik sayda kromozom ihtiva eden gametlerin rn olarak tezahr etmektedir. Monosomi Diploid bir bireyde bir kromozomun eksik olmas olay monosomi olarak tanmlanmaktadr. Dolaysyla byle bir fert normal gamet ile bir kromozomu eksik gametin birlemesinden meydana gelmektedir.

x-1 x \ 2x1 (2n1) Nullisomi Bir canlda 1 kromozomun homolou ile birlikte eksik olmas olaydr. Nullisomik fertler ayn kromozom zerinde 2 eit gametin eksik olmasyla meydana gelmektedir. x1 x x -1 \ 2x1 (2n2) PolisomiBir takmda bulunan kromozomlardan birinin veya birkann saysnn ykseltmesi olaydr.

a-Trisomi Diploid bir ferdin kromozomuna ilaveten bir fazla kromozom bulunmas olay olup 2x+1 (2n+1) eklinde tezahr eder. Eer iki ayr eit kromozom bir fertte defa bulunursa forml 2x+1+1 eklinde tezahr edecektir. b-Tetrasomi Diploid bir fertte takmdaki kromozomlardan 1 tanesinin 4 defa bulunmas halidir. Bu durum 2x+2(2n+2) eklinde formle edilip daha ok aneuploid yksek katsayl fertlerde rastlanr. Hiperploidi Yksek katsayl poliploidlerde bir takmdaki kromozomlardan bir (1) tanesinin dierine nazaran fazla bulunmas diye tanmlanp, 4x+1 ve 5x+1 eklinde formle edilir. Mesela buday bitkisinde 6x+1=43 kromozomlu trisomik tipler olduu gibi, 6x+2=44 kromozomlu tetrasomik tipler de mevcuttur. HipoploidiYksek katsayl poliploidlerde bir takmdaki kromozomlardan 1 tanesinin eksik olmas halinde byle fertler 4x1, 5x1 eklinde formle edilirler. Velhasl; mutasyonlarla canl organlarnda baz deiiklikler ou kez zararl ve lmcl olmakla birlikte yaama imkn veren istisna trden mutasyon hadiseleri gerekleebilmektedir. Fakat yaama imkn veren bu tip mutasyonlar kendi tr ierisinde snrl kalp, asla bir deiimden teye geemeyecektir aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa 2.1- Euploidi Bir trdeki kromozomlarn n veya nin tam katlar kadar artmasdr. Bunlar da iki grubu ayrlr:

1- Monoploidi Bir hcrede bir takm, yani n kadar kromozom bulunmasna monoploidi denir. Byle fertlere de monoploid ad verilir. Monoploidler, dllenmemi yumurtann gelimesiyle hasl olurlar. Dar (Sorghum), buday (Triticum)ve arpa (Hordeum) gibi baz bitkilerde monoploid fertlere rastlanmaktadr. Bal arlarnda da erkekler monoploid, diiler ise diploittir. Scaklk oklarna maruz braklan Triturus yumurtalar da gelierek monoploid fertler hasl ederler. Monoploidler esas olarak ait olduklar trlerin normal fertlerine benzerler. Ancak onlardan kktrler. Bunlar her kromozom eidinden bir tane tadndan, resesif genler fenotipte tesirini gsterirler. Bu fertlerde sperm ve yumurta hcreleri meydana gelirken kromozom elemesi olmadndan kromozomlar kutuplara dzensiz ekilde dalrlar. Neticede muvazenesiz gametler meydana gelir. Bunlar da fertlerin ksrlna sebebiyet verirler.

2- Poliploidi Bir hcredeki kromozomlarn saylarnn hepsinin birden veya daha fazla kata ykselmesi olaydr. Bu olay sonucunda 3n, 4n, 5n ve daha fazla katl kromozoma sahip fertler meydana gelir. Poliploidi iki ekilde hasl edilebilir. a- Mayoz blnme esnasnda kromozom saysnn yarya inmesinin nlenmesiyle. Bu durumda teekkl edecek sperm veya yumurta hcrelerinde kromozom says, vcut hcrelerindeki kadar (2n) olur. Bunun, normal mitoz geirmi bir gametle birlemesiyle poliploidi fertler teekkl eder. b- Zigotun, ilk blnmesi esnasnda iki hcre arasnda enine eperin teekklne engel olunarak kromozom says iki katna ykseltilebilir. Kolisin gibi eitli kimyevi maddelerle, kromozomlarn hcre kutuplarna ekilmesi nlenebilir. Poliploidi ikiye ayrlr: 1. Avtopoliploidi (Avtoploidi), 2. Allopoliploidi (Alloploidi). Avtopoliploidi (Avtoploidi) Bir poliploidin ihtiva ettii genetik materyalinin tamam kendi trnden geliyorsa, byle poliploidlere avtopoliploid ad verilir (ekil 3).

ekil 3. Avtopoliploidi fertler. a-Zigotun ilk blnmesi esnasnda kromozomlarn kutuplara ekilmesi engellenmitir. b-Gametlerin teekklnde mayoz blnmeye mni olunmutur. Genellikle 3n kromozom says ihtiva eden avtopoliploidi fertler ile onlarn normal bireyleri birbirleriyle kolayca iftleemezler. iftletirilseler bile yaayabilen bir fert elde edilemez. 3n kromozomlu avtopoliploidilerin gamet hasl etme ans dktr. Teekkl eden gametler de

muvazenesizdir ve ekseriya lr. Kromozom saysndaki dzensizlikten dolay byle fertler ileri derecede ksrlk gsterirler. 4n veya daha fazla sayda kromozom tayan avtopoliploidiler genellikle anormal yaplar gstermektedirler. Yaam anslar azdr. Yaayanlar da ksrdr. 3n ve 4n kromozoma sahip avtopoliploidi bitkiler normallerine gre daha iridirler. Hayvanlarda poliploidi, umumiyetle ksrla veya nterseksler (tam manasyla ne erkek ne de dii)in teekklne sebep olur. Allopoliploidi (Alloploidi): Bir poliploidin ihtiva ettii gen takmnn bir ksm bir trden, dier ksm ise baka bir trden geliyorsa byle poliploide allopoliploidi denir (ekil 4).

ekil 4. Allopoliploid fertler. a-Zigotun ilk blnmesi esnasnda kromozomlarn kutuplara ekilmesi engellenmitir. b-Gametlerin teekklnde mayoz blnmeye mni olunmutur. ki ayr trn iftlemesi sonucu meydana gelen zigotun gelimesi esnasnda 2n olan kromozom 4ne karlrsa bu dl 4n tayan bir allopoliploidi olur. Bu olay, baz buday, patates ve ttn trlerine uygulanmtr. Allopoliploidide iki ayr trn elemesi sz konusu olduu iin, serbest tbiatta bitkiler arasnda ok nadir cereyan eder. Hayvanlarda allopoliploidi fertler ksrdr. Mesel katrdaki gibi.aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa Bir takmdaki kromozomlarn hepsinin birden saysnn tm katlar halinde ykselmesi veya o takmn organizmada birdefa bulunmas olaydr. Monoploidi Nadiren baz hayvan ve bitki hcrelerinde kromozomlar bir takm (n kromozom) ihtiva eder ki; bu olay monoploidi olarak bilinmektedir. Byle fertlere ise monoploid ad verilmektedir. Mesela Sorghum, Hordeum, Triticum vb. baz bitkilerde monoploid fertlere rastlanmaktadr. Bal arlarnda da erkek monoploid, dii ise diploid olmaktadr. Bu arada Monoploid fertler dllenmemi yumurtann

gelimesiyle hsl olurlar. Mesela bitkiler zerinde x nlar vastasyla yaplan tozlama deneylerinde polenlerin yumurtay dlleyememesiyle birlikte monoploid embriyolarn meydana gelmesine sebep olduu belirlenmitir. Keza Triturusun yksek temperatr okuna tabi tutulduunda yumurtalar genleip monoploid fertler teekkl ettii gzlemlenmitir. Monoploid fertler ayn zamanda sahip olduklar genler bakmdan homozigotturlar. Poliploidi Bir takmdaki kromozomlarn tmnn birden saysnn 3 veya daha fazla kata ykselmesi poliploidi diye tanmlanp, bu olay sonunda 3n, 4n, 5n veya daha yksek kat n kromozomlu fertler meydana gelmektedir. Bunlar srasyla triploid, tetraploid, pentaploid diye isimler alrlar. Poliploidlerin meydana gelmesi iki yolla olur. 1- Mayoz blnme esnasnda kromozom saysnn yarya inmesinin nlenmesiyle birlikte somatik hcrelerde (2n) kadar genoma sahip gametler teekkl eder. Gametlerin (erkek ve dii ) birlemesiyle zigot teekkl etmektedir. Zigotun gelimesiyle de balangtaki orijinal ferdin iki kat kadar genom tayan bir fert meydana gelir. Kromozom elemesi esnasnda meydana gelebilecek herhangi bir intizamszlk kromozomlarn birinci anafaz da yar yarya zt kutuplara gitmesine vesile olup hepsi ayn nkleus ierisinde kalacaklardr. Bu yzden byle nkleuslara restitsyon nkleus denmektedir. Bir restitsyon nkleusu ikinci kez blnme geirdiinde iki hcre meydana gelecektir ki bu hcrelere diyad denir. Yani normal halde beklenen tetrat yerine bir diyad meydana gelmi olur. Diyad hcrelerin her biri tetratn iki misli byklkte olup, 2 kat kromozom tarlar. 2-Zigotun ilk blnmesi esnasnda hcre eperin enine teekklne engel olmak suretiyle meydana gelebilecek fertte kromozom saysnn iki kata ykselmesi hadisesi gerekleir ki bu olaya kromozom ikilemesi denmektedir. kileme yoluyla poliploid fertler elde etmek iin yksek seviyelerde seyreden hararet oklar ve baz kimyasal maddeler uygulandnda ilk nce i ipliklerin uyumasyla birlikte hcre faaliyetine engel olduu, bylece karde kromatidlerin her biri zt kutuplara ekilemeyip ekvator blgesinde kalmak zorunda kaldklar gzlemlenmitir. Bu durumda evvelkinin 2 kat kromozoma sahip bir nkleus meydana gelmektedir. Fakat i iplii zerindeki narkotik etki ortadan kalktktan sonra mitoz tekrar normale dnmektedir. Derken evvelce hsl olan tetraploid hcreler blnmek suretiyle bu say normal seyrinde devam edip en nihayetinde autoteraploid dokular (organlar) meydana gelmektedir. Bu arada belirtmekte yarar var; narkotik kimyasal maddelerin banda bir ss bitkisi olan colchicum automole ile narkotik zehir ieren colchicine bitkisi gelmektedir. AutopoliploidiBir poliploidin ihtiva ettii genomlarn hepsi ayn trden geliyorsa bu durumda ister istemez autopoliploidden bahsedilecektir. O halde diploit bir fert dndmzde AA genomlarna sahip iki ferdin aprazlanmasyla (kendiletirilmesi) birlikte ayn tre ait 4 genom (4A) yani autotetraploid hsl olaca muhakkak. yle ki; AA x AA AA x AA \\ AA AAAA (4x) x2

AAAA (4x) eklinde tezahr edecektir. Ekseriyetle autotetraploidlerle onlarn diploid ebeveynleri arasnda aprazlama yaplamamaktadr. Yaplsalar da yaayabilen bir dl elde edilemez. rnein Oenethera Lamarckiana (2n=14), Oenethera gigas (2n=28) arasnda aprazlama yaplamamas bunun en tipik misalidir. Alelade bir avdarla 2n=14 ve 2n= 28 kromozomlu tetraploid avdarlarn diploid olan polenleri ile tozlatrld zaman dllenme gerekletirilebiliyor. Fakat embriyo gelimesinin erken safhalarnda olumas beklenen avdarlarn lp tohum elde edilemeyecei ortaya kmtr. Yani bu iki tipin (2n=14, 2n=28 ) yan yana ekilmesiyle birlikte tetraploid avdarlarn normal tohum meydana getirme ansn azaltt gzlemlenmitir AllopoliploidiBir poliploidin ihtiva ettii genomlarn bir ksm bir spesiyesden, bir ksm dier spesiyesden geliyorsa allopoliploid dengesizlikten bahsedilir. Mesela Aa x BB genomlarn aprazlanmasyla A ve B genomu tayan diploit zigot hsl olmaktadr. ayet kendiliinden veya zel bir muamele ile AB zigotunun ilk blnmesi esnasnda redksiyon blnme engellenip kromozom says iki misline karlrsa, bu sefer Allotetraploid fert (AABB(4x) hsl olacaktr. te byle bir oluum iki farkl genom eidi ihtiva ettiinden byle allotetraploidlere alloploid denmektedir. AA x BB AB \\ AB AABB (4x) x2 AABB(4x) EndopoliploidiEndopoliploidi endomitoz olay sonucu meydana gelmektedir. Nitekim farkllam blnme yeteneini kaybetmi olan hcrelerde i teekkl grlmedii gibi nkleus zar kaybolmaz da. te bu tip hcrelerin kromozomlar mitozda olduu gibi uzunlamasna blnerek saylarn ykseltirler ki, bu olaya endomitoz diye tarif edilir. ayet endomitozla hsl olan kromatidler birbirinden ayrlarak bamsz kromozomlar halini alrlarsa bu sefer bu olay endopoliploidi (polisomati) adn alr. Ya da birbirine yapk kalarak kromatid paketlerinden ibaret dev kromozomlar meydana getirirlerse politeni diye tanmlanrlar. Zira Politeni kromozomlar, diphtera larvalarn tkrk bezlerinde ska grlen bir hadisedir. aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa Haplo "burada ynlendirmeleri. Kurgusal bir karakter iin, bkz: lm Kaps Dngs. Akvaryum balklar iin, bkz . Haplochromini .

Diploid hcrelerinde iki homolog her kopya kromozom . Ploidi setleri kromozom says bir biyolojik hcre . nsan cinsiyet hcreleri ( sperm ve yumurta ), erkek veya dii ebeveyn kromozomlarn bir komple set var . Cinsiyet hcreleri olarak da adlandrlan gametler , somatik hcre retmek iin bir araya . Somatik hcreler, bu nedenle, iki kat daha fazla kromozom vardr. Haploid sayda (n) bir gamet kromozom says. A somatik hcre (2n) iki katndan fazla kromozom vardr. nsanlar diploid. 2 tam haploid setleri, 23 makyaj: Bir insan somatik hcre, 46 kromozom ierir homolog kromozom iftleri . Ancak, birok organizmalar, kromozomlar fazla iki takm var ve denir polyploid . Kromozom says, bir tek (non-homolog) set monoploid say (x) olarak adlandrlan ve haploid sayda (n) dan farkldr. Numaralar n ve x, belirli bir organizmann her hcre iin geerli. Insanlar iin, x = 2n olarak da yazlr n = 23, = 2x = 46 ekmeklik buday , x ve n farkllk bir organizmadr . Bu kromozom alt setleri, uzak atalar olan farkl diploid trlerin her iki takm vardr. Somatik hcre kromozom alt setleri, hexaploid, 2n = 6x = 42. Gamet kromozomlarn set, hem haploid ve Triploid. Monoploid says x = 7, ve haploid sayda n = 21. Tetraploidy (drt set kromozom 2n = 4x) yaygn olduu bitkiler , hem de oluur amfibiler , srngenler , bcekler . Avustralya bulldog karnca Myrmecia pilosula , bir haplodiploid trlerin n = x = 1, teorik olarak mmkn olan en dk kromozom says. [1] Bu trn Haploid bireyler tek bir kromozom vardr ve bireylerin diploid iki kromozom vardr. Euploidy muhtemelen hari olmak zere, devletin ayrlmaz bir monoploid says birden fazla olan bir hcre veya organizmann cinsiyet belirleyici kromozom . rnein, bir insan hcresinde 46 kromozom, bir tamsay , 23 monoploid says birden fazla. Bu tam set anormal, ancak integral, katlar (rnein 69 kromozom) Bir insan euploid olarak da dnlebilir. anploidi euploidy sahip deil devlet.

nsanlarda, rnekler tek bir fazladan bir kromozom (rnein Down sendromu (gibi), ya da eksik bir kromozom Turner sendromu ). Anploid karyotip gibi soneki Somy (ziyade-ploidi, euploid karyotip iin kullanlr), adlar verilmitir trizomi ve monozomi . Iindekiler [hide]

1 kkeni 2 Haploid ve monoploid 3 Diployid 4 Homoploid 5 Haploidisation 6 poliploidi 7 Deiken veya belirsiz ploidi 8 Mixoploidy 9 Dihaploidy ve polyhaploidy Ploidi varyasyon 10 Olas uyum salayc / ekolojik nemi 11 Referanslar 12 Kaynaka

[ deitir ] Etimoloji Vadeli ploidi bir arka oluumu haploid ve diploid. Bu iki terim , Yunan haplos "tek" ve diplos "ift" Eidos "form" (put karlatrmak ile birlikte Latin dlum, Yunan EIDOLON Eidos tretilmitir) . ki haploid ve diploid koullar ile Almanca dn William Henry Lang tarafndan 1894 ders kitab 'nin 1908 eviri Eduard Strasburger ve arkadalar [2] . Strasburger bir organizmann haploid bir organizmann kromozom saysnn iki katn ifade etmek iin kullanlan diploid , dolaysyla "ift" ve "tek". [ deitir ] Haploid ve monoploid Yukarda belirtildii gibi, haploid sayda (n) kromozom says bir bireyin gamet , ve bu tek bir komple set benzersiz kromozom says monoploid say (x), farkldr. Gamet ( sperm ve yumurtalar ) haploid hcrelerdir. (En) diploid organizmalar tarafndan retilen haploid gamet monoploid, ve bu bir diploid oluturmak zere biraraya getirebileceiniz zigot . rnein, ou hayvanlarn diploid ve monoploid gamet retmek.

Srasnda mayoz , cinsiyet hcresi ncleri, rastgele haploid gamet, bir homolog "seerek" tarafndan yar yarya kromozom says vardr . Kromozomlar genellikle genetik olarak farkl olduundan, genellikle birbirinden genetik olarak farkl gametlerin. Tm bitkiler ve birok mantar ve haploid ve diploid devlet (hangi arasnda yosun anahtar polyploid aamalarndan biri ile), dieri zerinde vurgulad. Nesillerin denir mnavebe . ou mantar ve yosun mrleri temel aamasnda haploid. Erkek arlar , Ar ve karncalar nedeniyle gbresiz, haploid gelen gelitirmek haploid organizmalar yumurta hcresi . nsanlarda, monoploid say (x) haploid sayda (n) eittir, x = n = 23, ancak baz trler (zellikle bitkiler), bu numaralar farkldr. Ekmeklik buday kromozom alt setleri vardr , somatik hcre, tretilen farkl Ata tr. Onlar hala takmlar (n = 3x) kromozom ieren gamet olarak ekmeklik buday, somatik hcre yars genetik bilgi ieren bu yana, haploit olarak kabul edilir, ancak monoploid deildir. [ deitir Diployid] Diploid (ile gsterilen 2 n = 2 x) hcreler iki homolog her kopya kromozom , genellikle bir anne ve bir baba . Hemen hemen tm memelilerin diploid organizmalarn ( " tetraploid viscacha sanlarda Pipanacoctomys aureus ve Tympanoctomys barrerae 2004 yl itibariyle bilinen tek istisnalar [3 ]), tm bireylerin ekran hcrelerinin baz kk fraksiyonu olmasna ramen poliploidi . nsan diploid hcrelerinde toplam 46 kromozom ve insan haploid gamet (yumurta ve sperm) 23 kromozom vardr. Retrovirsler her virse, RNA genomunun iki kopyasn ieren diploid olduu syleniyor. rnekler kpkl virs , insan , insan T-lenfotropik virs ve HIV . [4 ] [ deitir ] Homoploid "Homoploid" anlamna gelen "ayn ploidi dzeyde", rnein, homoploid hibridizasyon kromozom iki katna elik eder, ya da hibridizasyon ksa sre sonra olur ortak bir durumla tezat ploidi dzeyi, herhangi bir deiiklik ierir . Benzer ekilde, homoploid trleme polyploid trleme ile elimektedir . [ deitir ] Haploidisation Haploidisation (haploidization) haploid hcre (genellikle bir diploid hcre) oluturma ilemidir. Haploidisation olarak adlandrlan bir laboratuvar ilemi, normal bir hcrenin kromozom tamamlayc yars dar atmak iin zorlar. Olarak memeliler bu kromozomal olarak eit olan bu hcre , sperm veya yumurta vermektedir. Bu prosedrler tarafndan kullanlan biriydi Japon aratrmaclar Kaguya retmek iin , babasz bir fare . Meiotically azalr hcreleri (genellikle yumurta hcreleri) tarafndan gelitiren Haploidisation bazen bitkilerde oluur iliki olmadan . 7 kaytl vakalarn toplam olutu nadir bir genetik bozukluk Detrimental Haploid Sendromu , dllenme hcreleri ilk blnmesinden sonra insan vcudunun somatik hcre haploid. [ alnt+ Bu bir insan bu bir sonucu olarak sendrom, dier hastalklar ve reyemiyorlard maalesef eilimli.

[ deitir ] poliploidi Ana madde: poliploidi Poliploidi triploids, rnein, tm hcreleri temel set dnda birden fazla kromozom setleri devlet 2 n = 3 x, tetraploids 2 n = 4 x Kromozom setleri ayn trn ya da yakndan ilikili trlerden olabilir. kinci durumda, bu allopolyploids (ya da normal diploitler yokmu gibi davranrlar allopolyploids amphidiploids) olarak bilinir. Allopolyploids iki ayr tr hibridizasyon oluur. Tesislerinde, bu muhtemelen en sk meiotically Azalmam eletirme oluur gamet ve diploid kromozom iki katna tarafndan takip diploid hibridizasyon. [5] szde Brassica gen , farkl ana trleri melezlemitir allopolyploidy, bir rnek olas tm ifti kombinasyonlar yeni tr retmek. Poliploidi ancak nadiren hayvanlarda, bitkilerde grlr. Diploid organizmalarda bile, pek ok somatik hcre ad verilen bir ilem nedeniyle polyploid endoreduplication oaltlmas genom olmadan oluur mitoz (hcre blnmesi). Poliploidi iinde ar oluur erelti cinsi Ophioglossum adder's-dilleri, hangi bir durumda en azndan yzlerce, ya da, akn bin kromozom says poliploidi sonular. [ edit Deiken veya belirsiz ploidi] Prokaryotlarda bakteri gibi byme koullarna bal olarak, 1 ile 4 aras bir kromozom kopya says olabilir ve bu say sayma, ksmen belirli bir zamanda oaltlan kromozom blmlerini, genellikle kesirli . Bu stel byme koullar altnda hcrelerin DNA'larnda blebilirsiniz daha hzl oaltmak mmkn nk. [ deitir ] Mixoploidy Mixoploidy iki hcre hatlar, bir diploid ve bir polyploid varl anlamna gelir. nsanlarda poliploidi canl olmasa da, mixoploidy canl yetikinler ve ocuklar tespit edilmitir. Baz hcreleri 46 ve 92 kromozom sahip olduu baz hcreleri 46 kromozom vardr ve baz 69 olan diploid-Triploid mixoploidy, ve diploid tetraploid mixoploidy, iki tr vardr.