KUBANSK A GR AFIK AIZ FONDA CENTRA SAVREMENE UMJETNOSTI CRNE GORE

| Izložba “Kubanska grafika“ iz fonda Centra savremene umjetnosti Crne Gore pruža nam ekskluzivnu priliku da posredstvom grafičkih listova osjetimo dio atmosfere i umjetničkih kretanja na Kubi tokom 80-tih godina, perioda u kom su začete i realizovane nove umjetničke ideje, a koji je poznat i kao „kubanska renesansa“ ili „nova kubanska umjetnost“.

Iako kroz izložene radove kubanski umjetnici ispituju stepen sopstvene ukori-jenjenosti u medij grafike, pokazujući kreativan potencijal i ilustrujući potrebu za identifikacijom, treba imati na umu da se radi o djelima u kojima nema ekstremno drugačijih stavova, prevratničkih novina, krucijalnih pitanja u umjet-nosti 80-tih, niti eksperimentisanja, novih tehnologija ili iskoraka ka graničnim poljima medija. Umjesto toga, autori su se iskazali u mirnim, oprobanim varijantama i u tehnološkom i u sadržajnom smislu. Tako ćemo se na litografi-jama i ksilografijama susresti sa prizorima iz prirode, svakodnevnim životom seljaka, portretima revolucionara, fantazmagoričnim kompozicijama, mistično-kontemplativnim vizijama, ličnim i patriotskim simbolima...

Kako značenje umjetničkog djela i njegovo djelovanje ne određuje samo unutrašnja struktura likovnih i semiotičkih aspekata, već i kontekst u kome ono nastaje i funkcioniše, valja se podsjetiti kulturnih, društvenih i političkih prilika na Kubi koje su uslovile i specifičnu umjetničku produkciju.

Geografski položaj, multietničnost, istorija i politički bekgraund (revolucija 1959.godine) uslovili su stvaranje nove, sinkretične, bujne umjetnosti, koja gradi most između kiča, folklora, popularne religije i postmodernizma, zapaža Lusi Lipard neke od osnovnih odrednica kubanske umjetnosti 80-tih. To je vrijeme kada mnogi intelektualci i umjetnici, konsolidujući novu kubansku umjetnost, još uvijek gaje nadu u utopiju socijalne pravde, političku moć Trećeg svijeta, obećanja jednakosti Kubanske revolucije, ali i bezpogovornu vjeru u harizmu i

romantični glamur revolucionarnih heroja, Če Gevare i Fidela Kastra. Sa druge strane, zbog cenzure uslovljene radikalnom politikom, a sve pod motom „Sa revolucijom sve, bez revolucije ništa“, čije su se posledice reflektovale i na um-jetnost (što se i danas dešava), veliki broj umjetnika odlazi u egzil. Iz tih razloga se suočavamo sa dvije opozitne predstave Kube. Prva je afirmativna, glorifikuje vođu Revolucije i vrijednosti kubanskog društva prikazima idiličnih scena iz života, karakterističnih kubanskih pejzaža, heroja revolucije, ali i eksplicitnim nazivima radova, uperenih protiv neprijatelja Kube, kao što je npr. naziv „Neka umru svinje“ jednog rada na ovoj izložbi. Druga predstava ima jako naglašen kritički odnos prema totalitarnom režimu, neslobodi i siromaštvu koje se često graniči sa bijedom.

Dekonstruišući idealnu sliku srećnog društva i Oca nacije, umjetnici se služe socijalističkom ikonografijom, parodirajući je i izvrćući njena značenja, ili pak alegorijama, kao na jednoj grafici iz fonda CSUCG, na kojoj je umjetnik prikazao crni, zanosni, ženski, obezglavljeni torzo, na kome pulsira rumeno-žuti prazni želudac.

Osim evidentne snažne sprege izmedju politike i umjetnosti, koja karakteriše kubansku kulturnu scenu, ne treba zapostaviti ni etničku šarolikost koja daje poseban pečat umjetnosti. Običaji hispano i afričkih etničkih grupacija na Kubi ne mogu se tretirati samo kao uticaji na kreolsku kulturu, već kako to objašnjava Gerardo Moskiera, aktivno prisustvo. Uticaji, kako kritičar pojašnjava, impliciraju faktore koji dolaze spolja i stvaraju određene efekte u esencijalnoj kubanskoj kulturi. Prisustvo, sa druge strane, uzrokuje postojanje različitih etničkih kulturnih elemenata iznutra, koji postaju aktivni, integrativni dio te kul-ture. Iz toga slijedi da je priroda kubanske umjetnosti hibridna, sinkretička, da počiva na miksovanju evropskih i afričkih etno elemenata, preklapanju različitih diskursa, estetika i simboličkih kodifikacija. Složenu mrežu umjetničkih pojava na Kubi možemo sagledati, makar u nagovještajima na izložbi „Kubanska grafika“, koja predstavlja kuriozitet na ovim prostorima.

Ljiljana Karadžić

| Humberto Castro, Neka svinje umru, 74 x 58 cm, kalkografija, 1985.

| Angel Manuel Ramirez, Zeleni starac II, 55 x 43cm, kalkografija, 1987.

| Nelson Dominguez, bez naziva, 53 x 65cm, kalkografija.

KUBANSKA GRAFIKA IZ FONDA CENTRA SAVREMENE UMJETNOSTI CRNE GORE

Kataloški podaci:

1. Omar Kessel Nicolas, bez naziva, 70x45cm, kalkografija, 1988.

2. Julian Munos, 64x44cm, litografija, 1988.

3. Orlando Lan Marimon, bez naziva, 47x59cm, litografija, 1987.

4. Ernesto Garcia Pena, bez naziva, 46x60cm, litografija, 1987.

5. Roger Aguilar, bez naziva, 46x63cm, litografija, 1988.

6. Eduardo Roca Salazar, bez naziva, 63x54cm, litografija, 1983.

7. Humberto Castro, Neka svinje umru, 74x58cm,kalkografija, 1985.

8. Jose Contino Perez, bez naziva, 64x47cm, litografija, 1987.

9. Enrique Martinez Blanca, bez naziva, 57x48cm, litografija, 1988.

10. Isidro Lopez Botalin, Autoportret moje malenkosti, 44x60cm, litografija, 1986.

11. Angel Manuel Ramirez, Zeleni starac II, 55x43cm, kalkografija, 1987.

12. Pablo Quert, Cilj o kojem sam sanjao, 61x46cm, litografija, 1988.

13. Arturo Alfondo Palomino, bez naziva, 44x58cm, litografija, 1988.

14. Nelson Dominguez, bez naziva, 53x65cm, kalkografija.

15. Ana Rosa Gutierrez, bez naziva, 50x35cm, linografija, 1987.

16. C. Rafael Uribazo, 47x56cm, litografija, 1986.

17. Roberto Fabelo Perez, bez naziva, 45x65cm, litografija, 1986.

18. Oscar Carballo, Lik, 58x49cm, kalkografija, 1984.

19. Eugenio D’Melon, Glinene ptice, 60x50cm, litografija, 1986.

20. Oscar Carballo Perez, Publika-javnost, 86x63cm, 1985.

Organizator izložbe: Centar savremene umjetnosti Crne Gore

Za organizatora: Milenko Damjanović

Izbor radova i kataloški podaci:Marina ČelebićNada Baković

Brankica NedovićŠtampa:

DPC, Podgorica maj 2011

| Oscar Carballo, Lik, 58 x 49cm, kalkografija, 1984.Naslovna strana: Omar Kessel Nicolas, bez naziva, 70x45cm, kalkografija, 1988. |