KUJDESI INFERMJEROR NE - UAMD · Para se te trajtoj traumat vec e vec do te shpejgoj se cfare kuptojme me termin “Trauma te ... shkaktarët e drejtpërdrejtë të këtyre lëndimeve

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM

Page 1 of 33 Punoi:inf/Tatjana EMINI/Studente- Master- Kirurgji/UAMD.

Universiteti “Aleksander MOJSIU”

Fakulteti i Mjekesise

Dega:Master inf/Kirurgji

Mikroteza

KUJDESI INFERMJEROR

NE

Punoi:

Studente Tatjana Emini Udheheqes shkencor

Koordinator i Masterit

Prof.Assoc.Dr. Pirro Prifti

Viti akademik 2013-2014

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


" S'më intereson të qënit njeriu më i pasur në planet. Ajo që vlen për mua është momenti kur bie të fle pasi kam bërë diçka të mrekullueshme”

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Permbajtaja e temes

Frakturat sipas radhes se shpejgimit

Kush jane traumat me te shpeshta sipas lokalizimit e sistemeve te organeve?

1. Demtime ne cranium: a. Caput-succedanum b. Erithemat c. Abrasionet d. Ecchy-mosat e. Nekroza e indit adipos subcutan f. Hemoragji retinale/subconjuktivale,cephalematoma g. Frakturat e kranium

2.Demtimet e traumat me pasoj hemoragjike intra-craniale (brenda ne koke)

a. Hemoragji intra-craniale b. Epidurale c. Subdurale d. Subarchnoidale e. Hemoragji intraventrikulare

3.Traumat e lindjes me shpine

a.Traumat spinale / cordes spinale

4.Traumat e nervave periferik:

a.Paralizat brachiale

b.paraliza e nervit frenicus

c.paraliza faciale

5.Traumat ne viscera(organe)

a.trauma te heparit

b.rupture te lienit

c.hemoragji te

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


6.Trauma ne qafe

a.demtime te muskulit sternochidomasteoideus(torticolis traumatik)

7.Frakturat e klavikules

8.Trauma te extremiteteve dhe oss te gjata.

a.fraktura te humerusit

b.fraktura te femurit

c.ndarja e epifizes se oss.. etj

9.Demtimet traumatike te hundes

Kliniken.mjekimin ,trajtimi ne vazhdimesi

Reanimimi sipas rastit te cdo traume lindje

Imobilizimi i frakturave

Trajnimi i nenave

Mesazhi i temes

Abstarkti

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Njohja dhe diferencimi i qarte te gjitha frakturave dhe hemoragjive te shkaktura nga lindejt e veshtira dhe pocicinete ndryshme te fetutusit ne paraqitjen e tij ne lindje

Imobilizimi i vazhdueshem ne kohen e duhur

Reanimimi i te porsalindurit sipas skemes se reanimit

Diagnostifikimi i sakt me diagnozat diferenciale

Mjekimi dhe trajtimi i duhur sipas cdo rasti te parqitur

Diagnostifikimi imazherik

Perdorimi i sakte i aparturave ndihmese ne lindje eleminimi i pasojave te demtimit dhe lendimit te bebit

Te dhenat klinike dhe laboratorike per trajtimin ne vazhdimesi

Stafi i pregatitur per cdo rast urgjente ne lindje.

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Fjal kyce

Mortaliteti infatil-vdekshmeria foshnjore

Makrosomia-trup i madh

Prematuritet-parakohe

Dystocia-shkeputje

Oculte-e fshete

Cranium-koke

Erithema-skuqe lekure

Abrasione-shqyerje

Echimozat-pika te gjakut te dukeshme

Cephalematome-enjtje, edeme

Intracraniale-brenda ne koke

Faciale-fytyres

Vicera-organe

Subrenale-mbiveshkore

Epidurale-mbi cipen durale

Subdurale-nen lekure

Subkonjuktivale –nen kapaket e syve

HYRJE

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Para se te trajtoj traumat vec e vec do te shpejgoj se cfare kuptojme me termin “Trauma te lindjes” qe ne gjuhen Angleze shprehet “BIRTH INJURY”-Demtime gjate lindjes.

Akti i lindjes është i rrezikuar nëse ka mospërputhshmëri në mes të perimetrit të kokës / të kanaleve të lindjes ;

shkaktarët e drejtpërdrejtë të këtyre lëndimeve janë faktorët mekanikë,hipoksia dhe iskemia e disa organeve ;

incidenca sillet rreth 3.7 / 100.000 të lindur gjallë dhe është më e shpeshtë te :

1. shtatzënat primipare ;

2. keqformimet e pelvikut amtar ;

3. lindja e zgjatur / e vrullshme ;

4. përdorimi i forcepsit / vakumit ;

5. foshnjet LGA ;

6. keqformimet e bashkëlindura të frytit ;

Traumat e lindjes jane demtime qe ndodhin gjate aktit te lindjes.Ato jane te shumellojeshe,te shumeaneshme,dhe te pashmangeshme,ndodhin kur ka ekip te pa afte por dhe te afte obsetrikal ne pritjen e lindjes se femijes.

Per te mos patur probleme e konflikte me prinderit ato pershkruhen me termin e pergjithshem”Trauma te lindjes”

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


QELLIMI I TEMES

Ne kete teme do te perpiqem te shpegoj c far jane traumat e lindjes,kush jane faktoret predispozues,problemet qe ndodhin me prinderit,incidencen e tyre,rolin qe kane ne vdekshmerin foshnjore,pasojat qe lene te femijet,rolin e infermieres ne parandalimin dhe kujdesin e tyre,trajnimi i stafit obsetrikal ne vazhdimesi dhe perioderikisht. Trajnimi i stafit neonatal ne vazhdimesi.puna ne ekip.bashpunimi i mire me mjekun e familjes.

Materiale dhe metoda

Ne kete punim jane marre ne studim puna ne Reanimacionin Neonatal te Maternitetit te Spitalit Rajonal Durres.

Jane ne marre ne studim gjithashtu kujdesi infermjeror tek neonatet ne lindjet e viteve

2012 - 2014.

Jane ndjekur hap pas hapi kujdes infermjeror ne dhomat e reanimacionit si tek neonatet me lindje normale ashtu dhe neonatet me probleme gjate lindjes.

Ne problemet gjate lindjes jane studiuar rastet me neonate te lindur me operacionet seksio cezarea, dhe ne lindjet e veshtira ne te cilat jane perdorur aparatura te ndryshme si:

-vakum,

-forceps,

-lindje podalike

- lindje cefalike te vonuara

- lindje me Hemoragji pas lindjes

-Lindje premature,

- lindjet e vrulleshme

-Ne traumat e lindjes kane marre pjese ekipi Obsteter&Gjinekolog, Mjeke Specialiste Neonate, Mami dhe infermjeret pediatre te dhomes se Reanimacionit.

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Ne lindjet e viteve 2012-2014 jane marre ne studim 2000 beba te sapo lindur, nga keta 1400.. femije meshkuj, 600 femije femra,250.femije premature, 100 femije me fraktuar te klavikules, 130femije frakture te humerusit,100me frakture te femurit, 80 femije me pareze fasciale,50 pareze brakiale, 190 me cefalehmatome,dhe si kontigjent tjeter baze jane kontrolluar dhe1100 femije me lindje noramle si krahasim.

Nga studimi ka dal se faktore predispuzues eshte prematurenca,infeksionet e nenave gjate shtazanise te pa mjekuara,niveli i ulet ekonomiko-social i familjareve,arsimimi le per te deshiruar shume jane 40%me arsimim 8-vjecare .vizitat tek mjeku gjinekolog jo i mjaftueshem per te mos thene aspak,pozicionimi ine rruget e lindjes etj.

Reanimimi neonatal sipas skemes se specializanteve te mjekeve Frances dhe Gjerman dhe sipas trajnimit te kontrolluar nga drejtori i pergjithshem i mjekeve neonat ne Evpropen Qendrore dhe Perindimore data 18-19 mars 2014 ne hotel-Tirana.

Reanimimi

1-Pregatitja e materialit

Ambu

Aspirator

Stetoskop

pelena te pambukta.

2-Komunikimi i qarte

3-teamlader

4-informacioni mbi bebin qe do linde behen ne 10 sec e para.

Ne terme/ po,jo

Merr fryme,qan/po,jo

Tonusi i mire /po,jo

5-Vleresimi i kohes

6-Minuta e pare pas lindjes se bebit(golden minute)

30seci pare inspektim asnje nderhyrje

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


30sec i dyte mbkqyrje e SPO2,inspektimi i frymarjes dhe tipi i saj.

7-MRSOPA(VPP)

M-pershtatja e maskes se ambuse

R-riopzicionimi i rrugeve ajrore

S-suchon(thithje e sekrecioneve)goje dhe hunde

O-Open(hapja e gojes

P-presioni i gazeve O2

A-alternim i gazeve te ndryshme.

VPP-ventilim me presion pozitive

8-vleresimi i F/Kdhe F/R

VPPper 30 sec

Efektiviteti i VP./ngritja e kraherorit,zhurmat respiratore ne dy anet e pulomonit.

Dhe VPP me O2

9-Vlersimi i frekuences kardiake nen 60/ min

Masazh kardiakne raporti 3:1

Me metoden e dy gishtave

Per 45-60sec e dyte para min e dyte,pas kesaj min te dyte aplikimi I/V e adrenalines 1:10000(ephinefrines)0,1-0,3mg/kg

Vlerat preduktale te SPO2 pas lindjes.

1min/60-65%

2min65-70%

3min70-75%

4min75-80%

5min80-85%

10min85-95%

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Kujdesi ne rutin

• Mbaje ngrohete • Pastroni rrugete frymarje nese duhet • Fshije • Vleresimi ne vazhdim

Incidenca

Traumat e lindjes nga te dhenat e literatures hasen ne 2-7% -1000 lindje gjalle.verehet se 5-8%-100.000 femije te lindur gjalle vdesin si pasoje e traumave te lindjes,ndersa nga traumat anoxike vdesin rreth 25%-100.000 femije te lindur gjalle.ne vdekshmerine foshnjore(mortaliteti infanti) ato zene shifren 2-3% te tij.

1000 lindje te gjalla,2-7% trauma te lindejes.

2-7%

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


100.000 lindje te

gjalla

5-8% vdesin si pasoj e

traumave

25.000 vdesin si pasoj e traumave anoksike

mortaliteti infantil ne 1000 lindje te gjalla.

2-3%

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Faktoret Predispozues

Ndikojne disa faktore ne cfaqen e traumave te lindjes nder me kryesoret jane:

a. markosomia b. prematuriteti c. disporpocioni cephalo-pelvie d. dystocia e. lindja e zgjatur f. presentacioni podalic ..etj

Disa nga traumat mund te jene oculte(te fshehta)fillimisht e me pas ato cfaqen te renda e me pasoj per gjithe jeten. Mardhenja me prinderit

ne 100.000 lindje te gjalla

5-8% si pasoj e traumave

25.000 vdesin si pasoj e traumave anoksike

2-7% trauma te lindjes

2-3% mortaliteti infantil

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Prinderit duhet te informohen qe ne viziten e pare pas lindjes,mjeku neonat duhet te bej informimin e tij ne prezence te ekipit, te jene nese eshte e mundur te dy prinderit e femijes te shpejgohet qart ,sakt,dhe ne vazhdimesi mbi gjendjen e bebit.Prinderit jane te shqetesuar per cdo traum te lindjes tek femija e tyre dhe per ato trauma qe sherohen shpejt ne kohe e pa pasoja.

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


TRINJAK TE LINDUR NE MATERNITETIN E SRD.LINDJE ME S/C.

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Kush jane traumat me te shpeshta sipas lokalizimit e sistemeve te organeve?

2. Demtime ne cranium: h. Caput-succedanum i. Erithemat j. Abrasionet k. Ecchy-mosat l. Nekroza e indit adipos subcutan m. Hemoragji retinale/subconjuktivale,cephalematoma n. Frakturat e kranium

2.Demtimet e traumat me pasoj hemoragjike intra-craniale (brenda ne koke)

f. Hemoragji intra-craniale g. Epidurale h. Subdurale i. Subarchnoidale j. Hemoragji intraventrikulare

3.Traumat e lindjes me shpine

a.Traumat spinale / cordes spinale

4.Traumat e nervave periferik:

a.Paralizat brachiale

b.paraliza e nervit frenicus

c.paraliza faciale

5.Traumat ne viscera(organe)

a.trauma te heparit

b.rupture te lienit

c.hemoragji te

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


6.Trauma ne qafe

a.demtime te muskulit sternochidomasteoideus(torticolis traumatik)

7.Frakturat e klavikules

8.Trauma te extremiteteve dhe oss te gjata.

a.fraktura te humerusit

b.fraktura te femurit

c.ndarja e epifizes se oss.. etj

9.Demtimet traumatike te hundes

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


1.Caput succedaneum (“tumor”i lindjes)

etiologjia

• shkaktohet si pasojë e shtypjes që bën kanali i lindjes në indet e buta të kokës ;

• lokalizohet në pjesën e prapme të kokës,nuk ka nevojë për terapi ashtu që resorbohet për 3-4 ditë

klinika

eshte nje enjtje e perhapur disa here echimatce e indeve te buta te scalpit,verehet ne ate pjese te tij qe prezantohet ne lindje.Ajo i kalon suturat ndarese te oss te kokes.e njejta pamje me te njejtat demtime cfaqet ne fytyre kur prezantohet bebi me fytyre.me shpeshe kjo ndodhe ne paraqit6jet cefalike.eshte inftrim serotik i mbulesave te jashteme te kokes ne vendin ku femija praqitet te dale.Me shpeshe eshte ne pjesen parietale dhe oksipitale te kokes me rralle ne fytyre e shume me rralle ne gluteus.kjo edeme apo ky infltrim shkaktohet nga staza e limfes apo e gjakut ne ate zone.Madhesia dhe forma e ketij tumori eshte e ndryshme.Zakonisht ky zhduket brenda 1-2 jave pa mjekim dhe pa e ngacmuar.

Diagnoza infermeriore

Enjtje e indeve te buta te skalpit te kokes.

Mjekimi

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Nuk ka mjekim te vecante

Kur ka ekimoze te shprehur ne bilirubin te larte aplikohet fototerapi.

Kujdesi infermeriore

OBS i vazhdueshem,se rralle por ndodhe hemoragji ne pjesen e enjtur dhe femija perfundon ne shock-dhe kerkon terapi me gjak(transfuzion gjaku).

OBS i vend-ndodhjes dhe kufijte e enjtjes se skalpit

Nese enjtja eshte fluktuse(ndjenja e lengut te lire )ose nese ka nje zone brenda enjtjes qe ndihet si sfungjer.

Nese skalpi eshte i thimbshem(ne prekje)

Nese ka deformim te kokes me mbivendosjen e oss parietale.

Diagnoza dalluse e enjtjes se skalpit.

Gjetjet

ANAMNEZA EKZAMINIMI Diagnozat e mundeshme

• Enjtja e dukeshme ne lindje ose 2 ore pas lindjes dhe duke u bere me e dukeshme ne 24 oreshin e pare.

• Lindje me vakum ekstraksion

• Asfiksi

• Enjtja nen skalpin • Ndjenje

sfyngjeriore e skalpit

• Foshnja qan kur preket skalpi

• Zbeje ka mundesi duke u rritur

• F/K>160/min • F/R>60/min • Rritje e

circumferences se kokes.

. Hemoragji subaponeuroike (subgaleale)

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


.Enjtje e dukeshme ne lindje

• Enjtje mbi pjesen prezantuse te kokes e cila eshte e forte dhe jo flukturuse

• Konfugurim i kokes dhe mbivendosje e kockave parietale

• Foshnja perndryshe duket mire.

• Enjtje e dukeshme brenda kater oreve te pas lindjes

• Enjtje rrethore brenda kufijeve te percaktuar vijat e suturave

• Fluktuim brenda enjtjes

• Foshnja perndryshe duket mire

• cephalehmatoma

• enjtje te dukeshme ne lindje

• lindje me vakum ekstraksion

• enjtja aty ku eshte aplikuar ekstraksioni me vakum

• foshnja perndryshe duket mire

• chigon

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Frakturat e kafkes

Jane te rralla per faktin se kockat e kafkes jane te pa mineralizuara dhe suturat membranoze,lejojne mbivendosjen e kockave te kafkes gjate aktit te lindjes,mund te ndodhin ne perdorimin e forcepsit ose ne lindjet e veshtira.shumica e tyre jane lineare.Mund te jene te shtypura pa shenja ose ne vartesi te shtypjes me shenja qendrore nga vete shtypja ose gjakderdhja.Ne vend ka ndryshime te indeve te buta dhe cefalhemaoma.Frakturat e bazes se kokes jane serioze e shoqerohen me gjakderdhje,shok,rrjedhje LTSH nga hundet dhe veshet.Fraktuarat lineare nuk mjekohen.Frakturat e bases se kokes trajtohen inteseivisht per shokun me perdorim te transfuzioneve,antibiotikeve etj.Frakturat e vogla te shtypura nuk kerkojne mjekimte medhate trajtohen nga neurokirurget.

Prognoza

Eshte e mire,me perjashtim te frakturave te bazes se kokes.

2.Erithema.abrasaions,echymosis dhe nekroza e indeve dhjamore te nen lekures.

Klinika

Adiponekroza nënlëkurore

• paraqitet në javën e parë pas lindjes ;

• është një e enjtur e fortë me madhësi të qershisë që lokalizohet në shpinë, në pjesën gluteale te LGA ;

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Ndodhin ne vendin e aplikimit te forcepsit(eshte pa pasoja )

Kane ngjyre te erret.Ndodhin sidomos ne presionet e shtuara intrauterine,nga perdotimi i forcepsit apo mjeteve te tjera.Hemoragji te tilla ndodhin dhe ne muskuj sidomos ne qafe dhe femija detyrohet te mbaj koken anash.

Mjekimi

VitaminC,K,kalcium dhe hemoterapi.

Cephalehmatoma

• si pasojë e gjakderdhjes në mes të periostit dhe ashtit të kalvaries (subperiostale);

• lokalizohet në eshtrat oksi- pital dhe temporal ;

• duket si e enjtur në kokë, fluktuon dhe kufizohet në një asht të caktuar ;

• resorbohen, zgjat disa javë/muaj(2-3)

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Nuk ka ndryshim ne ngjyren e lekures

Shfaqet shkalle shkalle disa ore pas lindjes ose nga dita e 2-3-te,pasi gjakderdhja eshte e ngadalet.Ne prekje eshte fluktuante.Perthithet po shkalle shkalle pre 2-12 jave.Duhet te dallohet nga caput succedaneeum,meningocelet.

Mjekimi

Nuk ka mjekim ,fototerapi ne gjakderdhje te medha

Transfuzion

Kunderindikacionet

Incizimi,aspirimi,drenimin

Ne infeksionet bakteriale dhe ne gjendje septike ,aplikohet terapia me antibiotik,pastrim kirurgjikal.

Ky demtim duhet te dallohet nga minigocela craniale-se kjo pulson,zmadhohet ne gjatesi dhe ne ro-grafi te kokes paraqet difekt te kockes.nuk duhet te incizohet,behet vetem fototerapi per te ulur vleren e bilirubines,nese eshte e larte.

“Tumor” gjaku ne koke (cefalehmatoma externe)

Gjakderdhja qe ndodhe mindis periostit dhe kockes se kokes,me shpesh ne parietalet dhe me rralle ne oksipitalen.Mund te kete permasa te ndryshme por kurr nuk i kalon kufijt e suturave

Me ane te forta si kordon.Fillon te ulet nga java e dyte dhe te zhduket fare pas disa muajsh.nuk duhet te ngacmohet apo te thithet me shiringe pasi mund te infektohet dhe atehere kerkon nderhyrje.

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Nuk ka mjekim ,por mund te aplikohet kompresa me te ftohta mbi tumor ne ditet e para.

Gjak derdhja ne cipat e trurit (cephalohematomat interne)

Eshte gjak derdhja brenda kafkes,mindis kockes dhe durametrit,mund te shoqerohet me kompresion (shtypje)te mases se truit me pasoja ne varesi te madhesise se hemoragjise dhe zones ku ndodhe.Keto ndodhin ne lindjet e veshtira ose ne perdorimin e forcepsit.

Prognoza

E keqe me vdekje.

Mjekimi

Femija pozicionohet me koke pak larte ,borsa me akull dhe qetesi absolute.ne konvulsione jepen qetesues rektale apo parenteral(chloral hidrat,valium)Per parandalimin e hemoragjise vitaminen K.C,kalcium venoze dhe mikrotransfuzione.

Hemoragjite endrokraniale

Patologji e rende tek i porsalinduri,quhet hemoragjia meningocerebrale.Lokalizohet ne vende te ndryshme te trurit,mindis cipes araknoidale dhe mases se trurit,intraventrikulare dhe mindis duramater e araknoides.sipas disa statistikave zene 1-3%te lindjeve te veshtira.

Etiologjia

Faktoret traumatik,veshtiresia ne lindje

Faktoret vaskulare/prematuret

Demtimi i faktoreve te koagulimit te gjakut,komleksi protrombik dhe dificiti i vitamines K,te cilat shpesh ne diten e 5 arijne normen.

Sepsi i te porsalindurit

Faktoret kongjinitale.

Shenjat klinike

Femija lind me anoksi,disa here ne gjendje komatoze fillimisht,cianoze,hipotermi,konvulsione,bradikardi,tonus muskular me hipertoni apo te flashket,ndonjehere shenja klinike mund te filloj ne menyre latente e te progeserojne .

Ndihme per diagnozen ,vec klinikes jep dhe pinksioni lumbare ku likidi truno-shpinor ku me pak eshte hemoragjik.

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Prognoza

Shume e rezervuar.Femija mund te perfundoje ne vdekje qe ne oret e para kur shenjat shfaqen shpejt.Ne raste te tjera dekusi mund te jete me i zgjatur,e shenjat fillojne te zhduken brenda dy javeve.nerlikimet e voneshme jane hidrocefalia interne,hemiplegji,epilipsi,demtime psikikeetj.

Mjekimite gjitha masat qe kemi thene per mjekimin jane anoksise,ushqimi me sonde,apo infuzione ,vitamoina K,C me doz ate medha venpoze ne raste konvulzionesh qetesuesit qe permendem me siper punksioni lumbar zvotimi ne hipertensionin kranial.ne disa raste kortizonik apo manitol per edemen cerebrale.antibiotik per infeksion te mundshem.

Frakturat e kockave te kokes

Ndodhin ne presionin e kokes ne simfizen pubis me promontorin sakral nga presioni i forcepsit

Frakurat lineare jane pa probleme por me e renda eshte fraktura e oss oxipitale me hemoragji vdekjeprurese.

Torticolis

• është e enjtur e madhësisë së kajsisë ku si pasojë e hematomës shkurtohet muskuli,qafa merr pozitë të shtrembëruar,e kthyer kah ana e lënduar kurse fytyra kah ana e shëndoshë ;

• përcillet edhe me deformi- tete të fytyrës dhe skoliozë të qafës ;

Demtimet e nervit periferike.

Me i shpeshte eshte demtimi apo paraliza e nervit te fytyres (trigeminus)zakonisht pas perdorimit te forcepsit,kur paraqitja per lindje eshte me koke.ky nerv mund te demtohet nga shtypja qe mund ti behet ne jeten brenda uterine,gjate lindjes ose forcepsit.shfaqet ditet e para pas lindjes.zakonisht eshte paralize periferike,flaksde,qe bie ne sy menjehere gjate qarjes kur ana e semure terhiqet drejt te shendoshes,syri i asaj anre qendron i hapur,mungon pala nazolabiale,kendi i buzes varet poshte,balli ne anen e prekur eshte i sheshte.Paraliza faciale qendrore eshte spastike me shenja ne dukje si e para.Nese demtimi nuk eshte i rende pa shqyerje paraliza mund te permisohet per pak jave.

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


• përcillet me paralizë të mus- kulaturës në anës e atakuar

• ndodh gjatë lindjeve ku aplikohet forcepsi ;

Mjekimi

sytë mbulohen me gaza të lagura me NaCl që të mos thahet kornea

Nuk ka mjekim,kujdes duhet te tregohet per mbrojtjen e kornese.

Paraliza e nervit frenik.

Eshte zakonishte e njeaneshme.Mund te jete e vecuar ose e kombinuar me paralize te pleksit brakial.Preken nervat 3-4-5 cervikal me shenje klinike paralize te diafragmes

Klinika

Cianoze,frymarje me gjoks,e veshtiresuar dhe e crregullt,ne forma te renda shoqerohet me te qara te dobeta.takipne ose apne.frymarja ne anen e prekur degjohet e dobesuar ne auskultacion

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Diagnoza

Me ro-grafi dhe ultrasonografi.

Mjekim

Nuk ka mjekim te vecante ,femija trajtoht me oksigjen terapi,monitorimin e lengjeve qe mer,aplikohet antibiotik ne shfaqen e pneumonis.ne gjendje te renduar femija trajtohet me frymarje te drejtuar.

Monitorohen ne dinamik shenjat vitale.

Syndromi Horner

• involvimi i nervave simpatik në degëzën T1 është shkak i frenimit të ganglioneve simpatike cervikale që rezulton me Sy.Horner

Fraktura e klavikulës

• iritabilitet i foshnjes ;

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


• refleksi Mooro mbetet pasiv ( mungojnë fazat e abdu- ksionit dhe aduksionit në anën e lënduar ) ;

nuk jane te rralla dhe diagnostifikohen ne javen e pare psa lindjes,ne lindjet e veshtira,me terheqje apo me mjete.ngjitet vete pa nderhyrje.

Paraliza Erb-Duchenne

• është lëndim i degëzës së 5-të dhe të 6-të të gërshetit të qafës ;

• paralizë e muskulit të krahut dhe të nënkrahut ;

• krahu është i lëshuar,dora mbetet e varur për trup, në pozitë me rrotacion të bre- ndshëm dhe pronacion ;

• asimetri e refleksit Mooro

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Paraliza Klumpke

• është lëndim i degëzës së 7-të dhe 8-të cervikale dhe të 1-rë torakale ;

• paralizë e shuplakës dhe nënbërrylit kurse janë të ruajtura lëvizjet e krahut

Paraliza brakiale

Prek muskujt e gjymtyrete siperme nga demtime mekanike ne nivelet C5-T1.Pleksi brakiale demtohet nga lindjet e veshtira,te zgjatura,ne femije me peshe te madhe,ne pozicion jo normal ose ne perdorim jo normal te forcepsit.Prekja e ketij pleksi mund te jete nje demtim i tij nga goditja hematoma ose edema perrethe nervave ose mund te jete shqyreja e pleksit,femija ka mungese te refleksit Moro ne anen e demtuar krahu mbahet i rrotulluar nga brenda praNE TRUPIT.NE DEMTIMET E RENDA KRAHU ESHTE PLOTESISHTE I PARALIZUAR.,I PA FUQISHEM,FLAKSID,ASNJI REFLEKS NUK ESHTE I PRANISHEM

Mjekimi

Mjekimi fillestare eshte konservative,per parandalimin e kontrakturave me procedura fizioterapeutike te bera ne shtepi nga nena,me kntrolle te rregullta nga specialistishoqeruar me ate kirurgjikal per korigjimin e tyre

Prognoza

Nese nervi eshte thjesht i demtuar –prognoze e mire

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Nese eshte i shqyer defekti mund te vazhdoje per ter jeten.

Fraktura e Humerusit

Ne lindjet e veshtira,me nderhyrjet e aparturave ,ne terheqje nga personeli gjate aktit te lindjes,dhe pozicioni primare.

Imobilizimi dhe trajtimi infermeriore

• Vendosim nje shtrese te mbeshtjelljes se pambukut apo jastikut te garzes ndermjet kjrahut te prekur dhe kraherorit,prej aksilles deri tek bryli

• .Fiksojme krahun per kraherore me perdorimin e fashiumit me garza • Flektojme berrylin e krahut te prekur ne kendin 90 grade,duhet te mos izolojme kerthizen • Kontrollojme gishtrinjte dy here ne dite gjate tri diteve te para • Trajnohet nena • Nese gishtinjte behen blu apo te enjtur hiqet fashimi dhe e riimobilizojme perseri me

lirshem • Tre ditet e para kontrollojme levishmerin e gishtrinjeve dhe ngjyren. • Pas 10 diteve fiqet fashimi me rikontroll nga mjeku.

Fraktura e femurit

• Fiksojme imobilizimin e foshnjes permes idhjes se nje fasho elastike pereth kryqezave dhe prej kofsheve deri ne gju te kembes se prekur

• Kerthiza te mos izolohet • Kontrollojme gishtrinjte dy here ne dite per tre dite me rradhe • Shikohet ngjyra nese eshte blu dhe e enjtur hiqet fasha dhe e rivendosim serish • Trajnohet nenea • Pas 14 diteve te rikthet per kontroll bebi

Frakturat viscerae Ruptura e heparit Melcia demtohet po njelloj sa dhe truri i femijes ne lindjet e veshtira ,ajo demtohet me shpesh nga presioni i kokes ne paraqitjet e lindjeve podalike Jep rupture te heparit Duke dhene hemoragji,dhe formohet nje mase gjaku hematome poshte kapsules hepatike Klinika Bebi eshte i zbehte,anemi,takipne,takikardi, Diagnoza

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Me te dhenat klinike,eko-grafi Trajtimi Gjendja e shokut,anemia Diagnoza infermeriore Hemoragji te brendeshme Prognoza Nga madhesia e ruptures,eshte fatale Ruptura e lienit Shkaqet jane si me lart tek Hepari Lindjet podalike,trupi i madhe ,crregullimet e faktoreve te koagulimit te gjakut. Trajtimi ViaminK,C transfuzion gjaku,shenjat vitale ne monitorizim. Hemoragjite subrenale Tek lindjet me traum,ne prematuret,ajo mund te jete e menjehereshme ,e vonuar,e dyaneshme,ose e lokalizuar.Kure eshte e madhe kemi vdekje te bebit Tarjtim Shoku,shoku hypovolemik, Diagnoza me eko-grafi Prognoza nga madhesia e ruptures. Frakturat e hundes Ne traumat e lindjes,me paraqitje faciale Demtim te kartiliganoza te septumit Klinika Ajo duket e sheshte,dhe vrimat e saj jane asimetrike,edem te saj.frymarja eshte e veshtire Trajtimi Vendoset mejo per frymarjen e bebit.trajtim kirurgjikal tek specialisti i ORL. Dmtimet e shpines e te kordonit spinal Kolona vertrebrale demtohet gjate lindjeve te veshtira dhe kur shpina eshte e tendosur Demtohet vertrebratC7dhe T1,kemi frakture ose luksacion. Prerja e medules spinale eshte paralize komplet poshte nivelit te saj. Klinika

Sunday, April 27, 2014 8:27:18 PM


Paralize te plote poshte nivelit te saj Diagnoza diferenciale me SM e palces se kurizit. Prognoza jo e mire REKOMANDIMET Trajnim i stafit mjekesor-infermeriore ne vazhdimesi Paisje te spitalit me aparatura bashkeohore Trajnimi i nenave te reja qe para shtatzanise se gjate saj Perkushtim dhe vemendje gjate aktiti te lindjes nga personeli Komunikim uniform me prinderit e bebit ne vazhdimesi dhe trajnimi i tyre Komunikim personel –nena gjate aktit te lindjes Minimizimi i lindjeve me trauma Vizita te vazhdushme sipas kalendarit obsater-gjinekologe gjate shtatzanize ,me eko,vlersimi i pozicionimit te fetusit. Aplikimi i terapise muzikore tek dhoma e lindjes Bashkebisedime me nenen gjate aktit dhe pas tij Mbeshtetje emocionale dhe trajnim te vazhdushem te prinerve.etj.

-

LITERATURA

1. Teksti i Traumes, Kapitulli Trauma Pediatrike, Prof.Assoc. Pirro Prifti, Tirane 2013 2. Puerikultura- Prof.Asc.Andrea GUDHA, Tirane, viti 2008 3. Ortopedia tekst per studentet e fakultetit te Mjekesise-Prof.As. Ilia

MAZNIKU.Prof.as.Eduart GJIKA,Prof.As.Panajot BOGA. 4. Menaxhimi i problemeve te porsalindureve-udherrefyes per mjek-infermiere dhe mami-

UNICEF, viti 2002 5. Neonatologjia per studentet e fakultetit te mjekesise dhe infermierise, Tirane, viti 2010 6. Literatura e Departamenitit per Shendet Riprodhues dhe Hulmtime,organizata Boterore e

Shendetesise,Gjeneve, viti 2007 7. Literatura baze e neonatologjise e ne pervojen e fituar ne pune ne Rep/Neonatalogjise

Materniteti Durres, Leksione, Training, Durres viti 2012.

Documents

KUJDESI INFERMJEROR NE - UAMD · Para se te trajtoj traumat vec e vec do te shpejgoj se cfare kuptojme me termin “Trauma te ... shkaktarët e drejtpërdrejtë të këtyre lëndimeve